zhèng xuān shàng zhì shí èr.
政宣上帙十二。
qǐ xuān hé sì nián shí èr yuè èr rì dīng hài, jǐn shí wǔ rì gēng zǐ.
起宣和四年十二月二日丁亥,盡十五日庚子。
shí èr yuè èr rì dīng hài lǐ jìng děng rù cí yú chóng zhèng diàn.
十二月二日丁亥李靖等入辭於崇政殿。
shàng qiǎn huáng xiàng chuán zhǐ yù jìng qīng děng dào jūn qián zòu zhī dà jīn huáng dì zì jīn guó bīng mǎ wèi dào shàng jīng shí yǐ qiǎn shǐ jì yì chéng jiù jiāo hǎo zhèng zài jīn rì jīn lái suǒ yì fán wǔ shì yī qiè wěi qū fǔ cóng jīn guó suǒ yǒu píng luán yíng sān zhōu dì tǔ bù duō yī jiù xiāng xǔ le què shén hǎo chāi shǐ fù yǔ jìng děng tóng jī guó shū qián qù.
上遣黃珦傳旨諭靖卿等到軍前奏知大金皇帝自金國兵馬未到上京時已遣使計議成就交好正在今日今來所議凡五事一切委曲俯從金國所有平灤營三州地土不多一就相許了卻甚好差使副與靖等同齎國書前去。
sān rì wù zǐ chà zhào liáng sì zhōu wǔ zhòng shǐ yú jīn guó xǔ yī qì dān jiù lì yín juàn zài qiú yíng píng luán sān zhōu bìng xī jīng.
三日戊子差趙良嗣周武仲使於金國許依契丹舊例銀絹再求營平灤三州並西京。
cháo tíng guó shū.
朝廷國書。
shū yún: sù qín yuán shǐ sì kuàng jiān shū gòng wén suī fǔ zhī xiáng bèi rèn fū chén zhī xī fāng yuǎn dūn yú qì hǎo yí qū jǐn yú chén chéng běn cháo yǔ lín guó tōng hǎo zì lái xì jì shǐ rén wǎng lái zhī shù yǐ wèi lǐ jié zuó hé lǔ gǎi zuò hè lǔ děng lái xì bào mǎ zhèng zhī pìn yǐ gù gèng bù qiǎn shǐ rán guó shū nèi jù shù sù dūn dà xìn bèi zài qián shū suǒ yǒu hàn dì děng shì bìng rú chū yì hòu wén jǔ jūn dào xī jīng de qī yǐ píng jiā gōng yì yuē shì yí fēn míng bié wú duàn jué jīn suì zì wén jǔ jūn dào xī jīng jí qiǎn tóng guàn děng lǐng bīng zì yàn lù xiāng yīng sì yuè yǐ hòu lèi fá qì dān shì kě xún fǎng yì lèi qiǎn rén yí wén guì cháo jūn qián bào yīng jì yì jiā gōng zhī jǔ jí wú shī yuē zuó yān jīng guó fēi xiāo shì qiǎn xiāo róng děng jìn biǎo nà kuǎn réng qǐ yuán zhù zhǐ tuì dà jīn bīng mǎ jí yíng píng jì jǐng děng jǔ dì lái guī jì yì cháng qiǎn piān bì rù yàn chéng shā lù bù shùn qì dān qǐng hé tīng mìng gè wú yǔn cóng bìng wèi jiàn guì cháo jìn bīng jiā gōng jí què qí shǐ bìng biǎo wèi cháng tīng xǔ jí wèi zēng fēn qiǎn dà bīng jù shǒu yuán yì zì yàn bìng yīng shuò děng zhōu jìn bīng hòu lái yǐ xī jīng zhī yì wèi míng gù zhǐ yīng shuò zhī shī suī fèng shèng yīng shuò wèi wǔ děng zhōu qiǎn rén qǐng jiàng yì yǐ cǐ wèi zēng fǔ dìng dūn shǒu xìn yì yǐ wù jiāo huān běn mò kě jiàn zhào liáng sì huí zhī yù rù guān zhì yàn běn cháo yì yún: yǔ guì cháo jiǎng hǎo xiū mù. ruò běn cháo xiān zì píng yàn yì dāng yíng dài rú lǐ liáng sì gù zhí wàng yǒu suǒ chén suǒ yǒu yīng guān xì guān qián gǔ jīn bó zhū wù zhī lèi jīn shū yù xíng jū shōu shí fēi yuán yuē rán guì cháo bīng mǎ jì yù rù guān kào shī zhī yòng yì hé xiāng cóng qí bié chù yí sàn zhì hàn mín zá sè rén hù rú yù shōu guǎn yì fēi yuán yuē suǒ zài jīn bìng rú lái yù yǐ shì chéng yì liǎng cháo shǒu guó suǒ shì dà xìn zì chū qiǎn liáng sì yǐ zhì yú jīn suǒ yì zhèng wèi wǔ dài yǐ hòu suǒ xiàn hàn dì nèi yān jīng liù zhōu jí shǔ xiàn yǐ zài lái shū bìng chéng yù rú běn cháo yǐ qǔ le yān jīng zì yī jīn lái yǐ xǔ rú wèi qǔ le guì guó qǔ de yì yǔ běn cháo gèng bù yǔ jiā gōng wài suǒ yǒu yíng píng luán bìng xī jīng guǎn xià zhōu xiàn bìng xì wǔ dài suǒ xiàn dì tǔ hé yī yuán yuē běn cháo shōu fù yuán niàn zì guì cháo wèi qǔ shàng jīng zhī shí yuè dà hǎi tōng jiāo hǎo shǐ pìn wǎng lái lèi.
書云:夙勤原使嗣貺緘書共聞綏撫之詳備仞敷陳之悉方遠敦於契好宜曲盡於忱誠本朝與鄰國通好自來系計使人往來之數以為禮節昨曷魯(改作赫嚕)等來系報馬政之聘以故更不遣使然國書內具述夙敦大信備載前書所有漢地等事並如初議候聞舉軍到西京的期以憑夾攻議約事宜分明別無斷絕今歲自聞舉軍到西京即遣童貫等領兵自燕路相應四月以後累伐契丹事可詢訪亦累遣人移文貴朝軍前報應計議夾攻之舉即無失約昨燕京國妃蕭氏遣蕭容等進表納款仍乞援助止退大金兵馬及營平薊景等舉地來歸繼亦嘗遣偏裨入燕城殺戮不順契丹請和聽命各無允從並未見貴朝進兵夾攻即卻其使並表未嘗聽許及未曾分遣大兵據守元議自燕並應朔等州進兵後來以西京之議未明故止應朔之師雖奉聖應朔蔚武等州遣人請降亦以此未曾撫定敦守信義以務交歡本末可見趙良嗣回知欲入關至燕本朝議云:與貴朝講好修睦。若本朝先自平燕亦當迎待如禮良嗣固執妄有所陳所有應關係官錢穀金帛諸物之類今書欲行拘收實非元約然貴朝兵馬既欲入關犒師之用義合相從其別處移散致漢民雜色人戶如欲收管亦非元約所載今並如來諭以示誠意兩朝守國所恃大信自初遣良嗣以至於今所議正為五代以後所陷漢地內燕京六州及屬縣已載來書並承諭如本朝已取了燕京自依今來已許如未取了貴國取得亦與本朝更不與夾攻外所有營平灤並西京管下州縣並系五代所陷地土合依元約本朝收復爰念自貴朝未取上京之時越大海通交好使聘往來累。
nián yú cǐ suǒ dāng qū wù yǔn yīng yǐ shàn chū zhōng chú yíng píng luán sān zhōu běn cháo shōu fù wài qí xī jīng dì tǔ hòu shōu fù yān jīng bié xíng jì yì qì kān mǎ zhèng suǒ jī shì mù yǐ céng jù yán yuán shōu fù yān jīng yī dài bìng xī jīng dì tǔ suǒ yǐ jǐn qì dān suì jiāo yín juàn jīn. ruò xī jīng bié zuò yī jiǎ jì yì lǐ hé jiǎn dìng shēn niàn jiǔ sì xiāng xǔ yì bù kě yú jiāng suì jiāo yín juàn shù mù duō shǎo jiāo gē děng bìng yī qì dān jiù lì shī xíng xìn shì fēn lì jiè zhì děng shì xù yì huà dìng shù yīng lái cóng yòng zhēn huān yuē shǔ dāng suì lǐn yì bǎo tiān qí jīn chà lóng tú gé zhí xué shì dà zhōng dài fū zhào liáng sì cháo sàn láng chōng xiǎn mó gé dài zhì zhōu wǔ zhòng chōng guó xìn shǐ fù yǒu shǎo lǐ wù jù zhū bié fú zhuān fèng shū chén dá bù xuān jǐn bái.
年於此所當曲務允應以善初終除營平灤三州本朝收復外其西京地土候收復燕京別行計議契勘馬政所齎事目已曾具言緣收復燕京一帶並西京地土所以盡契丹歲交銀絹今。若西京別作一叚計議理合減定深念久巳相許義不可渝將歲交銀絹數目多少交割等並依契丹舊例施行信誓分立界至等事續議畫定庶應來悰用臻歡約屬當歲凜益保天祺今差龍圖閣直學士大中大夫趙良嗣朝散郎充顯謨閣待制周武仲充國信使副有少禮物具諸別幅專奉書陳達不宣謹白。
guō yào shī bài xiāo gàn yǒng qīng fù gù ān ān cì liǎng xiàn.
郭藥師敗蕭干永清復固安安次兩縣。
qì dān sì jūn xiāo gàn zì yán qìng bài fù gōng ān cì gù ān liǎng xiàn xiàn zhī fù wéi yǒng qīng xiàn guō yào shī zhì yǒng qīng yǔ lǔ gǎi zuò dí xiāng yù yào shī wèi zhū jiāng yuē: bǐ jiàn wǒ jūn bì pī mǐ shì hàn bīng wèi qīng dìng lái chōng tū lìng bù qǔ zhí hàn qí zhì fēn hàn bīng yǐ gōng nǔ yì zhī lǔ gǎi zuò dí guǒ wàng qí xiào yuē: nán cháo bīng yě. guǒ jī zhī bīng rèn jì jiē fāng wù cháng shèng jūn lǔ gǎi zuò dí zhàn bù lì yī shān zì bǎo hàn bīng wān gé dēng nǔ tīng gǔ shēng xī fā zéi dà bài zhǎn shù qiān jí jǐ zhí qú kuí lǔ gǎi zuò dí qióng zǒu yàn chéng jiān bì bù gǎn chū.
契丹四軍蕭干自延慶敗復攻安次固安兩縣陷之復圍永清縣郭藥師至永清與虜(改作敵)相遇藥師謂諸將曰:彼見我軍必披靡視漢兵為輕定來衝突令部曲執漢旗幟分漢兵以弓弩翼之虜(改作敵)果望旗笑曰:南朝兵也。果擊之兵刃既接方悟常勝軍虜(改作敵)戰不利依山自保漢兵彎〈革登〉弩聽鼓聲悉發賊大敗斬數千級幾執渠魁虜(改作敵)窮走燕城堅避不敢出。
wǔ rì gēng yín jīn rén dào jū yōng guān xiāo hòu yǔ xiāo gàn dà shí gǎi zuò dá shí lín yá yè chū yàn chéng.
五日庚寅金人到居庸關蕭後與蕭干大石(改作達實)林牙夜出燕城。
wáng liáo lù yuē: xiāo hòu cái wén jū yōng shī xiǎn yè lǜ qì dān bìng lǎo yòu chē zhàng zhù chéng xià shēng yán zhā yě zhài yíng dí qí shí bì cuàn zǎi xiàng zuǒ qǐ gōng yǐ xià bài cí yú mén wài xiāo hòu yù yuē: guó nán zhì cǐ wǒ qīn tǒng dà jūn jǐn sǐ yī zhàn wèi shè jì jì shèng zé zài yǔ qīng děng jiàn wàn yī shī lì zé wǒ shì sǐ yú zhèn qián qīng děng duō fāng bǎo quán hé jìng hàn mín wú shǐ làn bèi cán hài suì qì xià shù xíng xíng zhì sōng tíng guān yì suǒ wǎng yē lù: dà shí gǎi zuò dá shí lín yá zhě qì dān yě. yù guī tiān zuò sì jūn dài wáng xiāo gàn yù jiù xī wáng fǔ lì guó, yú shì qì dān xī jūn liè zhèn xiāng jù ér fēn yǐ. xī bó hǎi zhū jūn cóng xiāo gàn liú xī wáng fǔ dà shí gǎi zuò dá shí lín yá xié xiāo hòu guī yīn shān jiàn tiān zuò qǔ xiāo hòu shā zhī.
亡遼錄曰:蕭後才聞居庸失險夜率契丹並老幼車帳駐(城下)聲言劄野寨迎敵其實避竄宰相左企弓以下拜辭於門外蕭後諭曰:國難至此我親統大軍盡死一戰為社稷計勝則再與卿等見萬一失利則我誓死於陣前卿等多方保全合境漢民無使濫被殘害遂(泣下數行)行至松亭關議所往耶律大石(改作達實)林牙者契丹也。欲歸天祚四軍大王蕭干欲就奚王府立國,於是契丹奚軍列陣相拒而分矣。奚渤海諸軍從蕭干留奚王府大石(改作達實)林牙挾蕭後歸陰山見天祚取蕭後殺之。
liù rì xīn mǎo jīn rén bīng zhì yàn zuǒ qǐ gōng cáo yǒng yì liú yàn zōng děng kāi mén yíng jiàng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá děng rù yàn qiǎn mǎ kuò guī bào jié.
六日辛卯金人兵至燕左企弓曹勇義劉彥宗等開門迎降阿骨打(改作阿固達)等入燕遣馬擴歸報捷。
máo zhāi zì xù yuē: èr yuè dàn jīng guī rú èr zhōu chū wǔ rì dǐ jū yōng guān qì dān qì guān zǒu pū suí xíng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá wèi yuē: qì dān guó tǔ shí fēn wǒ yǐ qǔ qí jiǔ zhī yǒu yān jīng yī fēn dì tǔ wǒ zhe rén mǎ sān miàn bī zhe lìng rǔ jiā jiù qǔ què nèn shēng shòu nài hé bù xià chū wén nán jūn yǐ dào lú gōu hé yǐ rù yàn wǒ xīn xià yì xǐ nán jiā gù dì jiào tā shōu le wǒ yǔ tā fēn dìng jiè zhì jūn mǎ guī guó zǎo jiàn tài píng jìn wén dōu tǒng liú yán qìng yī yè zǒu le shì shèn mó yàng pū dá yuē: shǐ rén liú cǐ bù dé.
茆齋自敘曰:二月旦經媯儒二州初五日抵居庸關契丹棄關走仆隨行阿骨打(改作阿固達)謂曰:契丹國土十分我已取其九隻有燕京一分地土我著人馬三面逼著令汝家就取卻恁生受柰何不下初聞南軍已到瀘溝河已入燕我心下亦喜南家故地教他收了我與他分定界至軍馬歸國早見太平近聞都統劉延慶一夜走了是甚模樣仆答曰:使人留此不得。
ér zhī bīng jiā jìn tuì cháng shì kǒng yì fēi bài zòng shǐ liú yán qìng guǒ bài yì bié yǒu dà jūn zài hòu ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: shì nèn tǒng lǐng dǐ rén bài le jūn guó dà shì rǔ jiā yǒu shèn shǎng fá kuò yuē: jiāng zhé bīng sǐ bīng zhé jiāng sǐ yán qìng guǒ shì tuì bài shǐ biàn zuò guān dà yì xíng jūn fǎ ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: ruò bù xíng jūn fǎ hòu zěn shēng shǐ bīng yě. dài yī liǎng rì dào jū yōng guān nǐ kàn wǒ jiā bīng jiāng zhàn dòu yǒu gǎn zǒu mó chū liù rì rù jū yōng guān bǎi lì jūn mǎ ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yǔ gǔ shān lún gǎi zuò gǔ lún láng jūn bìng mǎ nán xiàng lì zhū jūn mǎ sān miàn zhěng qí bǎi lì zhān hǎn gǎi zuò ní kān yǐ xià zhū láng jūn jiē bèi jiǎ zuò liǎng xíng xiāng duì shì lì zhào pū dāng qián ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: wǒ yǐ qiǎn shǐ fù tóng nǐ jiā dà shǐ nán qù xiǎng sì dào biàn jīng wǒ sì xǔ le zhào huáng yān jīng rú jīn dǎ le xū yǔ qù chéng nèi fān guān rén hù jí shì wǒ yào hàn ér rén hù dōu shǔ nán cháo wǒ jīn chāi rén rù chéng zhāo yòu qì dān lìng tóu xiáng nǐ gǎn xiāng suí qián qù zhāo yù hàn ér mó pū dá shǐ rén liú cǐ běn le jūn guó dà shì yǒu hé bù gǎn ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: gǎn qù shí shā hǎo lái zǎo tóng wǒ jiā shǐ chén qián qù rù yè zhào pū ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: wǒ qīn yā jūn lái dài yǔ kuí lí bù jí sì jūn dài wáng yě. kuí lí bù gǎi zuò gǔ ěr bān jiàn yī zhèn shì lái sì bào tóng guó fēi zhí dōng zǒu le lái rì kě yǐ rù yàn chéng shì yè sì gēng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá zhào pū qù pō yǒu nù sè yuē: guó fēi yǔ sì jūn zǒu qù gài yuán wǒ jūn mǎ rù guān jīn wén dé nǐ jiā jūn mǎ què lái chān duó rú cǐ zé gèng wú hǎo shuō huà yě. pū wén sì jūn dài wáng yǒng qīng xiàn wèi guō yào shī suǒ bài pū yuē: guì cháo shǐ rén sì yǔ zhào liáng sì tóng qū guān xià cháo tíng bì bù xǔ lái chān duó wàn yī nán cháo xiān rù yì zú kě shāng liáng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yì shǎo jiě cì rì dǐ yān jīng běi cháo liǎng fǔ hàn ér guān zuǒ qǐ gōng yú zhòng wén cáo yǒng yì liú yàn zōng qì dān guān xiāo yǐ xìn gǎi zuò yī xùn děng kāi mén yíng jiàng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá zhào pū yún: jīn wǒ jūn xiān dào yān jīng nǐ suí xíng jǐn jiàn kě huí bào jié sì jiào xiě xuān fǔ sī dié jīn chà wǔ bǎi qí xiāng sòng cì pū bìng suí xíng rén ān mǎ yī fù réng lìng xié zhuō zhōu jiāng guān hú dé zhāng guī gài dé zhāng xiān yǔ qì dān zhàn wèi qí suǒ qín qiú yān jīng yù zhōng zhì shì lìng guī lín xíng zhān hǎn gǎi zuò ní kān qiǎn wū xiē gǎi zuò wū yè lái yún: chuán yǔ tóng tài shī zuó lái hǎi shàng céng xǔ shuǐ niú rú jīn xiāng wàng shén jìn yù mì shí tóu lìng sòng lái pū nán fā dá xióng zhōu xuān fǔ sī.
而知兵家進退常事恐亦非敗縱使劉延慶果敗亦別有大軍在後阿骨打(改作阿固達)云:似恁統領底人敗了軍國大事汝家有甚賞罰擴曰:將折兵死兵折將死延慶果是退敗使便做官大亦行軍法阿骨打(改作阿固達)云:若不行軍法後怎生使兵也。待一兩日到居庸關你看我家兵將戰鬥有敢走麽初六日入居庸關擺立軍馬阿骨打(改作阿固達)與骨{山侖}(改作古倫)郎君並馬南向立諸軍馬三面整旗擺立粘罕(改作尼堪)已下諸郎君皆被甲作兩行相對侍立召仆當前阿骨打(改作阿固達)云:我已遣使副同你家大使南去想巳到汴京我巳許了趙皇燕京如今打了須與去城內番官人戶即是我要漢兒人戶都屬南朝我今差人入城招誘契丹令投降你敢相隨前去招諭漢兒麽仆答使人留此本了軍國大事有何不敢阿骨打(改作阿固達)云:敢去時煞好來早同我家使臣前去入夜召仆阿骨打(改作阿固達)云:我親押軍來待與夔離不(即四軍大王也。夔離不改作古爾班)見一陣適來巳報同國妃直東走了來日可以入燕城是夜四更阿骨打(改作阿固達)召仆去頗有怒色曰:國妃與四軍走去蓋緣我軍馬入關今聞得你家軍馬卻來攙奪如此則更無好說話也。(仆聞四軍大王永清縣為郭藥師所敗)仆曰:貴朝使人巳與趙良嗣同趨關下朝廷必不許來攙奪萬一南朝先入亦足可商量阿骨打(改作阿固達)意少解次日抵燕京北朝兩府漢兒官左企弓于仲文曹勇義劉彥宗契丹官蕭乙信(改作伊遜)等開門迎降阿骨打(改作阿固達)召仆云:今我軍先到燕京你隨行盡見可回報捷巳教寫宣撫司牒今差五百騎相送賜仆並隨行人鞍馬一副仍令攜涿州將官胡德章歸蓋德章先與契丹戰為其所擒囚燕京獄中至是令歸臨行粘罕(改作尼堪)遣烏歇(改作烏頁)來云:傳語童太師昨來海上曾許水牛如今相望甚近欲覓十頭令送來仆南發達雄州宣撫司。
wáng liáo lù yuē: xiāo hòu xíng wǔ shí lǐ jīn rén yóu qí yǐ dào chéng xià zuǒ qǐ gōng děng yǔ bǎi guān gòng yì lì jù wèi dìng yǐ bào tǒng jūn fù shǐ xiāo yǐ xìn gǎi zuò yī xùn kāi qǐ xià mén fàng rù lóu sù bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lēi jūn dēng chéng xù qiǎn xiān bèi lǔ rén zhī xuān huī běi shū mì yuàn shì hán bǐng chuán lìng. ruò jí bài jiàng wǒ bù shā yī rén cuī cù zǎi xiàng wén wǔ bǎi liáo sēng dào fù lǎo chū dān fèng mén qiú chǎng nèi tóu bài ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá róng fú sì zuò wàn shèng diàn jiē bài fú zuì, yú shì shǐ yì zhě xuān yuē: wǒ jiàn chéng tóu pào shéng xí jiǎo dōu bù céng jiě dòng shì wú jù wǒ yì yě. bìng fàng zuì cái fǔ dìng yān shān fǔ jí qiǎn wǔ bǎi qí hù sòng mǎ kuò zhì zhuō zhōu dié bào xuān fǔ sī qǐng fā bīng qián lái.
亡遼錄曰:蕭後行五十里金人游騎已到城下左企弓等語百官共議力拒未定已報統軍副使蕭乙信(改作伊遜)開啟夏門放入婁宿孛堇(改作羅索貝勒)軍登城續遣先被虜人知宣徽北樞密院事韓秉傳令。若即拜降我不殺一人催促宰相文武百僚僧道父老出丹鳳門球場內投拜阿骨打(改作阿固達)戎服巳坐萬勝殿皆拜服罪,於是使譯者宣曰:我見城頭礮繩席角都不曾解動是無拒我意也。並放罪才撫定燕山府即遣五百騎護送馬擴至涿州牒報宣撫司請發兵前來。
bìng gē.
並割。
běi zhēng jì shí yuē: jīn rén jiǔ zhù yuān yāng pō wǎng lái bái shuǐ yǐ tú tiān zuò jì shēn rù jiā shān shì bù néng chū jīn rén yì bù kè rù yīn gōng qǔ yún: zhōng zhū zhōu. qiě xiū xī wǎng lái shān hòu shì zhōng guó fēn ná yán qìng jì kuì ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá shǐ yǐ quán shī zì jū yōng guān rù sì jūn dài wáng zhě fèng xiāo hòu yóu sōng tíng guān dùn yàn rén nǎi bèi yí wù yǐ yíng zhī qí shǐ zhì yú yàn zhī dà nèi yě. ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yǔ qí chén shù rén jiē wò quán zuò yú diàn zhī hù xiàn shàng shòu yàn rén zhī jiàng. qiě shàng xún huáng gài yǒu. ruò gān bǐng yì yù yǔ qí qún chén jiē zhāng zhī zhōng guó chuán yǐ wèi xiào jīn rén qí hòu zì dà jiē yàn rén yòng shì zhě jí zhōng guó. ruò liáng sì bèi jiào zhī ěr shì qǐ jīn zhī yì zāi! shān qí shǐ zhì yì zāi! bā shí sì zì.
《北征紀實》曰:金人久住鴛鴦泊往來白水以圖天祚既深入夾山勢不能出金人亦不克入因攻取云:中諸州。且休息往來山後視中國紛拏延慶既潰阿骨打(改作阿固達)始以全師自居庸關入四軍大王者奉蕭後由松亭關遁燕人乃備儀物以迎之其始至於燕之大內也。阿骨打(改作阿固達)與其臣數人皆握拳坐於殿之戶限上受燕人之降。且尚詢黃蓋有。若干柄意欲與其群臣皆張之中國傳以為笑金人其後自大皆燕人用事者及中國。若良嗣輩教之爾是豈金之意哉!(刪其始至意哉!八十四字)。
shí yī rì bǐng shēn biǎn liú yán qìng wèi lǜ fǔ lǜ ān zhì yún zhōu.
十一日丙申貶劉延慶為率府率安置筠州。
běi zhēng jì shí yuē: liú yán qìng zhě xī wèi shǎn xī míng jiāng tóng guàn jì qí cái sù bù shàn yě. lèi dé jié dù shǐ shàng shēn juàn yù xiàng xí shè yán qìng dú yù hòu fāng zhī yù yǐ zhàng liú yán qìng yǐ běi zhēng dài èr shuài wèi xiān fēng ěr èr shuài jì bù nà xiāo hòu jiàng nǎi lìng yán qìng jiāng bīng chū jiè zhèng bīng shí wǔ wàn fū yì bù zài shù yě. shí yào shī jì yǐ zhuō zhōu jiàng zhuō zhōu zhī liáng xiāng xiàn yì jiē shǔ wǒ, yú shì yán qìng chū jiè zì zhuō zhì liáng xiāng wéi rì xíng sān shí lǐ zhù jí lì zhài kāi háo zàn dài zhì xiǎo fù xíng yān rén jiē xiào zhī wèi zhì liáng xiāng xiàn yǐ wèi lǔ gǎi zuò dí qí suǒ náo zì liáng xiāng. yòu xíng liǎng yì dǐ lú gōu hé zhù jūn sì jūn dài wáng zhě yì rú lú gōu jiā hé duì lěi rì qiǎn qí dù hé huò jī qí qián huò jī qí hòu zuǒ yòu shòu dí huò sān wǔ shí qí zhì qiān bǎi qí dù hé yāo wǒ xiǎng dào wǒ shī bìng zhī bù néng jìn yǐ. cháng zòng bīng fàn zhōng jūn jǐ zhì yán qìng zhàng xià jǐn néng yù tuì duō suǒ shā shāng yán qìng shè yān yì rì sì jūn shǐ lǔ qí lǔ gǎi zuò qí shì jiē chéng wǒ mǎ zhū jiǎ yào rì yú lú gōu hé zhī shàng yǐ shì yán qìng xīn dòng. qiě yǐ xiǎng dào bù jì nǎi shēn èr shuài qǐ nà huí jūn mǎ dé bào suì fén zī zhòng ér tuì zhòng jūn dà kuì sì jūn zhě shàng bù zhī suǒ yǐ shì xī gé hé dàn jiàn huǒ guāng dà qǐ lǔ gǎi zuò dí suì yì zǒu jiǔ zhī nǎi zhī wǒ shī zì kuì fāng qiǎn bīng lái zhuī xiān shì yán qìng chū wǎng lú gōu yě. měi xià zhài dàn kāi qián yī mén gù bèi yǒu xiàng běi mén ér yǐ shān gù bèi zhì cǐ bā zì jí qí yè zǒu tiān dài xiǎo zhì jiù zhài yǔ zhū jiāng shǎo xiē fù yóu zhài mén jiāng chū shì féng lǔ gǎi zuò dí zhuī qí chuí zhì yīn fù rù mén dāng shí lì zhài jì gù. yòu wú tā mén kě chū suì dà jiǒng zhū jiāng zì huǐ yuán lüè dé tōng mǎ yú yuán ér zǒu bù shèng láng bèi yán qìng jǐ bù dé tuō lú gōu dà zhài jīn yín bù kě shèng jì. yòu dào lù měi zhài gè yǒu yín juàn yī èr shí wàn dāng shí wèi néng bān fù lú gōu dà zhài zhě shì shí jié guó lì wèi zhī yī dàn jiē wèi lǔ gǎi zuò dí rén suǒ de jí yán qìng zhì xióng zhōu èr shuài nǐ zé zhī yán qìng yīn bào hù lì shēng yǐ kàng èr shuài bù néng jié ér zhǐ yě. chū zhū lù zhèng bīng shí wǔ wàn chú èr shuài yǔ zhū jiāng shǒu xióng zhě qīn bīng wài qí yú wǎng wǎng yīn kuì sàn nǎi zì jié duì gè guī běn lù bù néng è yě. shǐ chū shī rén dàn.
《北征紀實》曰:劉延慶者昔為陝西名將童貫忌其才素不善也。累得節度使上深眷遇向習射延慶獨預後方知欲倚仗劉延慶以北征代二帥為先鋒爾二帥既不納蕭後降乃令延慶將兵出界正兵十五萬夫役不在數也。時藥師既以涿州降涿州之良鄉縣亦皆屬我,於是延慶出界自涿至良鄉惟日行三十里住即立寨開壕暫殆至曉復行焉人皆笑之未至良鄉縣已為虜(改作敵)騎所撓自良鄉。又行兩驛抵瀘溝河駐軍四軍大王者亦如瀘溝夾河對壘日遣騎渡河或擊其前或擊其後左右受敵或三五十騎至千百騎渡河邀我餉道我師病之不能進矣。嘗縱兵犯中軍幾至延慶帳下僅能御退多所殺傷延慶懾焉翌日四軍使虜騎虜(改作騎士)皆乘我馬朱甲耀日於盧溝河之上以是延慶心動。且以餉道不繼乃申二帥乞那回軍馬得報遂焚輜重而退眾軍大潰四軍者尚不知所以是夕隔河但見火光大起虜(改作敵)遂亦走久之乃知我師自潰方遣兵來追先是延慶初往盧溝也。每下寨但開前一門故背有向北門而已(刪故背至此八字)及其夜走天殆曉至舊寨與諸將少歇復由寨門將出適逢虜(改作敵)追騎垂至因復入門當時立寨既固。又無他門可出遂大窘諸將自毀垣略得通馬逾垣而走不勝狼狽延慶幾不得脫盧溝大寨金銀不可勝計。又道路每寨各有銀絹一二十萬當時未能般赴盧溝大寨者是時竭國力為之一旦皆為虜(改作敵)人所得及延慶至雄州二帥擬責之延慶因抱笏厲聲以抗二帥不能詰而止也。初諸路正兵十五萬除二帥與諸將守雄者親兵外其餘往往因潰散乃自結隊各歸本路不能遏也。始出師人但。
zhī wǔ bǎi qián jiāng shì pō bù lè jí kuì zǒu. qiě yú yǒu biàn nǎi gè zhī juàn èr pǐ yín sān liǎng yǐ shōu zhī bīng suī cū jí rán jì qióng suō shǒu yǐ. xiān shì shàng mìng xiǎo dāng zhǔ yóu shì bù lì xuān sī jiè zhī yuē: dé yān shān ěr zì qiǎn chí bào ér guàn yì zì zuò pái dà shū yuē: kè píng yān shān lù yǐ cì jiē wèi tuò shǒu kě dé jí yào shī kě shì rù yān shān chéng shì rì bào zhì guàn nì zhī zhōng yè shǐ yuē bó shì tóng zuò zòu yǐ pái děng jí chí shàng jié cái èr rì bàn zhì què xià rán chí xiǎo dāng yóu bàn shí xǔ zhōng wài dàn jiàn jié ér bù zhī qí xiáng wèi yǐ jǐn dé zhī yī yǐ. fāng jiàng zhǐ huī zé rì yù zhèng yá shòu hè, yú shì hǎo jìn zhě wǎng wǎng zuò fù sòng xiàn jiǔ zhī dàn jiàn jì rán shǐ zhī yào shī dàn tiào rù yàn chéng yǐ tuì dùn é yán qìng shī kuì hòu èr shuài kǎi hái bái shàng yuē: liú yán qìng bù zhàn ér kuì. qiě yún: zhōng jīn wèi xià bù yǒu dà jiè lì zé hé yǐ shǐ zhū jiāng chén děng suǒ yǐ bù jié zhě liú yǐ yí bì xià yě., yú shì shàng hè nù yù zhǎn yán qìng yì yǐ dìng nǎi xià yán qìng yù jì jū wú zhuàng ér yán qìng chū èr shuài yǔ nà huí zhā zi shàng nǎi wù yán qìng tú zé sàn guān yún zhōu ān zhì yóu shì yì bù zhí èr shuài rán yán qìng yīng zhū dàn èr shuài fǎn wǎng yòng qí xīn ěr.
支五百錢將士頗不樂及潰走。且虞有變乃各支絹二匹銀三兩以收之兵雖粗集然技窮縮手矣。先是上命小璫主郵事不隸宣司戒之曰:得燕山爾自遣馳報而貫亦自作牌大《書》曰:克平燕山路以伺皆謂唾手可得及藥師可世入燕山城是日報至貫匿之中夜始約伯氏同作奏以牌等即馳上捷才二日半至闕下然遲小璫猶半時許中外但見捷而不知其詳謂已盡得之一矣。方降指揮擇日御正衙受賀,於是好進者往往作賦頌獻久之但見寂然始知藥師但跳入燕城已退遁俄延慶師潰後二帥凱還白上曰:劉延慶不戰而潰。且云:中今未下不有大戒厲則何以使諸將臣等所以不詰者留以遺陛下也。,於是上赫怒欲斬延慶議已定乃下延慶獄既鞫無狀而延慶出二帥與那回劄子上乃寤延慶徒責散官筠州安置由是益不直二帥然延慶應誅但二帥反枉用其心爾。
shí wǔ rì gēng zǐ zhào liáng sì zhōu wǔ zhòng zhì dà jīn jūn qián jīn rén bù xǔ yíng píng luán sān zhōu bìng yào yàn dì shuì fù fù qiǎn lǐ jìng chí shū lái.
十五日庚子趙良嗣周武仲至大金軍前金人不許營平灤三州並要燕地稅賦復遣李靖持書來。
zhào liáng sì děng zhì ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá zhù zhàng chù shǐ wù shì gǎi gé zhě zuò wū shě chuán yán. qiě yún: zì qián nián xiāng yuē jiā gōng qì dān jí zhì guǎ rén lǐng bīng dào yān jīng chéng xià bìng bù jiàn yī rén yī qí gèng guǎ rén zì lái bù xǔ yǔ yíng píng luán děng chù zhōu chéng jīn lái dōu yào zěn shēng qù de. ruò jiān yào píng zhōu bú shì hǎo yì hé yān jīng dōu pà bié le biàn yī liáng sì děng tuì guī suǒ guǎn liáng sì děng zhì qí dì guó lùn gǎi zuò gǔ lún xiāng suǒ jū yǐ guàn děng suǒ yǔ jiǔ guǒ yí zhī yǐ tōng qí yì liáng sì yù yǔ zhān hǎn gǎi zuò ní kān yì shì dá yǐ shāng liáng wèi dìng zhān hǎn gǎi zuò ní kān lín shàng mǎ yǔ liáng sì yì yǐ dà shì yǐ dìng suǒ yǒu yíng píng luán sān zhōu yī dào shāng yì le shén hǎo què yún: zé wèi zhè gè shì jìn shàng dà rén men dōu bù kěn. ruò gèng jǐn zhe kǒng hé yān jīng dōu bié le biàn cuī cháo cí wù shì gǎi zuò wū shě yún: jiān yào píng zhōu mò shì dài bì dìng guān kǒu bù yǔ tōng hǎo cǐ shì huáng dì yǐ bù xǔ zhòng rén jiē bù kěn jiān bù xǔ jīn shuì shān cǐ èr zì yīn yuē yǔ yuán shuài zhān hǎn gǎi zuò ní kān děng yì shì zhān hǎn gǎi zuò ní kān yún: zhè shì běn bù bié zhǐ shì wèi wǒ jiā zì zhe bīng mǎ qǔ de suǒ yǐ xū yào fù shuì kěn shí biàn kěn bù kěn jí xiū jí bù kěn shí qǐng gōu tuì guò jiè rén mǎ liáng sì děng dá yǐ shuì fù zì gǔ suí dì, qǐ yǒu de dì ér bù dé shuì zhě zhān hǎn gǎi zuò ní kān yún: bù xū lǐ huì zhǐ shì yào shuì wù shì gǎi zuò wū shě zài páng yún: cǐ shì bù bié xǔ duō tián dì zhōu chéng rén mín dōu yǔ le nán cháo zhè xiē fù shuì jì jiào shén liáng sì duì yuē: qiě rú fù shuì zhī nèi yǒu zhū bān sè shù. ruò xì dòu suì zá zhī shǔ dì lǐ xiāng yuǎn rú hé bān yùn dé mò xū jì suàn zhé nà wù shì gǎi zuò wū shě yún: dàn yī suí dé hòu zhè shì yì wèi shāng liáng fù qiǎn jìng děng jī shū fù què.
趙良嗣等至阿骨打(改作阿固達)駐帳處使兀室(改革者作烏舍)傳言。且云:自前年相約夾攻契丹及至寡人領兵到燕京城下並不見一人一騎更寡人自來不許與營平灤等處州城今來都要怎生去得。若堅要平州不是好意和燕京都怕別了便揖良嗣等退歸所館良嗣等至其弟國論(改作古倫)相所居以貫等所與酒果遺之以通其意良嗣欲與粘罕(改作尼堪)議事答以商量未定粘罕(改作尼堪)臨上馬與良嗣議以大事已定所有營平灤三州一道商議了甚好卻云:則為這個事近上大人們都不肯。若更緊著恐和燕京都別了便催朝辭兀室(改作烏舍)云:堅要平州莫是待閉定關口不與通好此是皇帝已不許眾人皆不肯堅不許今稅(刪此二字)因約與元帥粘罕(改作尼堪)等議事粘罕(改作尼堪)云:這事本不別只是為我家自著兵馬取得所以須要賦稅肯時便肯不肯即休即不肯時請勾退過界人馬良嗣等答以稅賦自古隨地,豈有得地而不得稅者粘罕(改作尼堪)云:不須理會只是要稅兀室(改作烏舍)在旁云:此事不別許多田地州城人民都與了南朝這些賦稅計較甚良嗣對曰:且如賦稅之內有諸般色數。若細豆碎雜之屬地理相遠如何般運得莫須計算折納兀室(改作烏舍)云:但依隨得後這事易為商量復遣靖等齎書赴闕。
jīn rén guó shū.
金人國書。
shū yún: shí èr yuè rì dà jīn huáng dì zhì shū yú dà zhěn tóu huáng dì què xià sù chí shǐ yì jì fù yīn huī rán chéng lín mù zhī xiū wèi jǐn lǐ duān zhī sù gù xíng bié fú kāi dǎo shēn cóng zuó yú tiān fǔ sì nián zhào liáng sì jì yì yān jīng. ruò shì yǔn kěn zì lái suǒ yǔ qì dān yín juàn yī shù suì jiāo jí jiā gōng huí shū yǐ xǔ yān jīng dì fāng bìng suǒ guǎn hù mín. ruò bù jiā gōng bù néng yī dé yǐ xǔ wèi dìng píng yíng luán děng zhōu wèi zēng yǔn yīng jīn chéng lái shū qí bié chù yí sàn dào hàn mín zá sè rén hù rú yù shōu fù yì fēi yuán yuē jù shàng xiàng rén hù qián cì wǎng fù wèi zēng tòu lòu cí yì xiáng míng zuó lái sī cì gǎi zuò xī lǎ děng qù shí yǐ céng jù yán jiān qì kān mǎ zhèng lái jī dào shì mù suǒ yuē yīng qī yǔ rì jù zēng gōng zuì wèi dà shì xū shì dà jīn bīng mǎ dào xī jīng dà sòng bīng mǎ zì yīng shuò zhōu rén qù bù rú cǐ zé biàn wèi shī yuē yě.. qiě dāng cháo bīng mǎ gōng xià xī jīng yǐ zhì wǔ shuò céng dié dài zhōu yì wèi xiāng yīng jiā gōng. yòu liáng sì jī dào shū suǒ wèi jiā gōng zhě sòng cháo zì zhuō yì èr zhōu děng chōng yào chù jìn bīng zhì yān jīng jīn guó zì gǔ běi kǒu wū yā yán chōng yào děng chù jìn bīng zhì yān jīng zhì rì lín qī dāng cháo bīng mǎ gōng xià jū yōng zhí dǐ yàn chéng jí rì kuǎn jiàng wài guì cháo bīng mǎ cóng wú yī rén yī qí yī gǔ yī qí yī jiǎ yī shǐ jìng bù néng rù yàn yǐ bèi zhàn tuì yǐ gù lǐ jìng děng qù shí jù yán yǐ xǔ yān jīng suǒ guǎn zhōu xiàn dì fēn yuán guǎn hù mín rú huò guǎng wù yú qīn qiú qǐng lǜ nán zhōng yú xìn yì jīn shū. yòu zé xǔ wài píng yíng luán děng sān zhōu yǐ xì guǎng wù yú qīn qiú zhuó cǐ shì jiàn wèi yuē fēn míng yì dāng bù xǔ yuán niàn dà xìn bù kě qīng shī. qiě tú jiāo hǎo tè xǔ yān jīng liù zhōu èr shí sì xiàn děng suǒ suí shǔ xiàn suǒ yǒu yín juàn jí zá sè zhū xiàng děng yàng yī yī xū yī qì dān cóng lái xiàn nà jiù lì jiāo qǔ jiān yān jīng zì yǐ běn cháo bīng lì shōu xià suǒ jù jiàn yǔ zhōu xiàn hé nà suí sè shuì fù měi nián bìng shì dāng cháo shōu nà rú kě yī suí qǐng chāi rén shǐ bù guò xiàng qián zhēng dàn shòu lǐ hè gōng jí jī sòng jīn suì hé jiāo yín juàn wài jù lián cì suǒ yún: píng yíng luán sān zhōu yì bù zài xǔ yǔ zhī xiàn wài yǒu cì nián yǐ hòu yín juàn jí zhū xiàng tǔ chǎn wù jiàn jiāo gē chù suǒ lì jiè zhì jí qí yú shì děng gū qí dà shì yì ān gào chéng xiàn miào zòu kǎi huì láo xù lù yōu nǜ bù luò wài zài qiǎn chāi rén yuán xù yì huà dìng rú nán yī suí qǐng yǐ hòu wú fù jì yì yān jīng lìng shǔ qí hán jì yīng duō fú jīn chà bèi jǐn gǎi zuò bèi lēi lǐ jìng wáng dù cì gǎi zuò dōu liè děng chōng guó xìn shǐ fù yǒu shǎo lǐ wù jù zhū bié fú zhuān fèng shū chén xiè bù xuān jǐn bái tiān fǔ liù nián shí èr yuè rì.
書云:十二月日大金皇帝致書於大枕頭皇帝闕下肅馳使驛繼附音徽然承鄰睦之修未盡理端之素故形別幅開導深悰昨於天輔四年趙良嗣計議燕京。若是允肯自來所與契丹銀絹依數歲交及夾攻回書已許燕京地方並所管戶民。若不夾攻不能依得已許為定平營灤等州未曾允應今承來書其別處移散到漢民雜色人戶如欲收復亦非元約據上項人戶前次往復未曾透漏辭意詳明昨來斯刺(改作錫喇)等去時已曾具言兼契勘馬政來齎到事目所約應期與日俱增攻最為大事須是大金兵馬到西京大宋兵馬自應朔州人去不如此則便為失約也。。且當朝兵馬攻下西京以至武朔曾牒代州亦未相應夾攻。又良嗣齎到書所謂夾攻者宋朝自涿易二州等衝要處進兵至燕京金國自古北口烏鴉岩衝要等處進兵至燕京至日臨期當朝兵馬攻下居庸直抵燕城即日款降外貴朝兵馬從無一人一騎一鼓一旗一甲一矢竟不能入燕已被戰退以故李靖等去時具言已許燕京所管州縣地分元管戶民如或廣務於侵求請慮難終於信義今書。又責許外平營灤等三州已系廣務於侵求酌此事件為約分明義當不許爰念大信不可輕失。且圖交好特許燕京六州二十四縣等所隨屬縣所有銀絹及雜色諸項等樣一一須依契丹從來獻納舊例交取兼燕京自以本朝兵力收下所據見與州縣合納隨色稅賦每年並是當朝收納如可依隨請差人使不過向前正旦受禮賀功及齎送今歲合交銀絹外據連次所云:平營灤三州亦不在許與之限外有次年已後銀絹及諸項土產物件交割處所立界至及其餘事等姑俟大事議安告成獻廟奏凱惠勞敘錄優衄部落外再遣差人員續議畫定如難依隨請已後無復計議燕京令屬祁寒冀膺多福今差孛堇(改作貝勒)李靖王度刺(改作都哷)等充國信使副有少禮物具諸別幅專奉書陳謝不宣謹白天輔六年十二月日。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn shí èr jiào kān jì.
※卷十二校勘記。
le què shén hǎo què wù zuò què bèi rèn shù fū chén zhī xī rèn wù zuò rèn jí què qí shǐ bìng biǎo què wù zuò què yuè dà hǎi yǐ tōng jiāo hǎo tuō yǐ zì suǒ yǐ jǐn xǔ qì dān suì jiāo yín juàn tuō xǔ zì yē lù: dà shí lín yá zhě qì dān rén yě. tuō rén zì yì rì sì jūn shǐ lǔ qí lǔ jiē chéng wǒ mǎ xià lǔ zì yǎn xiān shì yán qìng chū wǎng lú gōu yě. wǎng yī zuò zhì dāng shí wèi néng bān fù lú gōu dà zhài zhě cǐ xì xiǎo zhù wù zuò zhèng wén yán qìng tú zé sàn guān tú yī zuò xǐ qǐng yú yǐ hòu wú fù jì yì yān jīng tuō yú zì.
了卻甚好(卻誤作卻)備紉數敷陳之悉(紉誤作仞)即卻其使並表(卻誤作卻)越大海以通交好(脫以字)所以盡許契丹歲交銀絹(脫許字)耶律大石林牙者契丹人也。(脫人字)翌日四軍使虜騎虜皆乘我馬(下虜字衍)先是延慶初往盧溝也。(往一作至)當時未能般赴盧溝大寨者(此系小注誤作正文)延慶徒責散官(徒一作徙)請於已後無復計議燕京(脫於字)。