zhèng xuān shàng zhì shí èr.
政宣上帙十二。
qǐ xuān hé sì nián shí èr yuè èr rì dīng hài, jǐn shí wǔ rì gēng zǐ.
起宣和四年十二月二日丁亥,尽十五日庚子。
shí èr yuè èr rì dīng hài lǐ jìng děng rù cí yú chóng zhèng diàn.
十二月二日丁亥李靖等入辞於崇政殿。
shàng qiǎn huáng xiàng chuán zhǐ yù jìng qīng děng dào jūn qián zòu zhī dà jīn huáng dì zì jīn guó bīng mǎ wèi dào shàng jīng shí yǐ qiǎn shǐ jì yì chéng jiù jiāo hǎo zhèng zài jīn rì jīn lái suǒ yì fán wǔ shì yī qiè wěi qū fǔ cóng jīn guó suǒ yǒu píng luán yíng sān zhōu dì tǔ bù duō yī jiù xiāng xǔ liǎo què shén hǎo chāi shǐ fù yǔ jìng děng tóng jī guó shū qián qù.
上遣黄珦传旨谕靖卿等到军前奏知大金皇帝自金国兵马未到上京时已遣使计议成就交好正在今日今来所议凡五事一切委曲俯从金国所有平滦营三州地土不多一就相许了却甚好差使副与靖等同赍国书前去。
sān rì wù zǐ chà zhào liáng sì zhōu wǔ zhòng shǐ yú jīn guó xǔ yī qì dān jiù lì yín juàn zài qiú yíng píng luán sān zhōu bìng xī jīng.
三日戊子差赵良嗣周武仲使於金国许依契丹旧例银绢再求营平滦三州并西京。
cháo tíng guó shū.
朝廷国书。
shū yún: sù qín yuán shǐ sì kuàng jiān shū gòng wén suí fǔ zhī xiáng bèi rèn fū chén zhī xī fāng yuǎn dūn yú qì hǎo yí qū jǐn yú chén chéng běn cháo yǔ lín guó tōng hǎo zì lái xì jì shǐ rén wǎng lái zhī shù yǐ wéi lǐ jié zuó hé lǔ gǎi zuò hè lū děng lái xì bào mǎ zhèng zhī pìn yǐ gù gèng bù qiǎn shǐ rán guó shū nèi jù shù sù dūn dà xìn bèi zài qián shū suǒ yǒu hàn dì děng shì bìng rú chū yì hòu wén jǔ jūn dào xī jīng de qī yǐ píng jiā gōng yì yuē shì yí fēn míng bié wú duàn jué jīn suì zì wén jǔ jūn dào xī jīng jí qiǎn tóng guàn děng lǐng bīng zì yàn lù xiāng yìng sì yuè yǐ hòu lèi fá qì dān shì kě xún fǎng yì lèi qiǎn rén yí wén guì cháo jūn qián bào yìng jì yì jiā gōng zhī jǔ jí wú shī yuē zuó yān jīng guó fēi xiāo shì qiǎn xiāo róng děng jìn biǎo nà kuǎn réng qǐ yuán zhù zhǐ tuì dà jīn bīng mǎ jí yíng píng jì jǐng děng jǔ dì lái guī jì yì cháng qiǎn piān bì rù yàn chéng shā lù bù shùn qì dān qǐng hé tīng mìng gè wú yǔn cóng bìng wèi jiàn guì cháo jìn bīng jiā gōng jí què qí shǐ bìng biǎo wèi cháng tīng xǔ jí wèi zēng fēn qiǎn dà bīng jù shǒu yuán yì zì yàn bìng yīng shuò děng zhōu jìn bīng hòu lái yǐ xī jīng zhī yì wèi míng gù zhǐ yīng shuò zhī shī suī fèng shèng yīng shuò wèi wǔ děng zhōu qiǎn rén qǐng xiáng yì yǐ cǐ wèi zēng fǔ dìng dūn shǒu xìn yì yǐ wù jiāo huān běn mò kě jiàn zhào liáng sì huí zhī yù rù guān zhì yàn běn cháo yì yún: yǔ guì cháo jiǎng hǎo xiū mù. ruò běn cháo xiān zì píng yàn yì dāng yíng dài rú lǐ liáng sì gù zhí wàng yǒu suǒ chén suǒ yǒu yīng guān xì guān qián gǔ jīn bó zhū wù zhī lèi jīn shū yù xíng jū shōu shí fēi yuán yuē rán guì cháo bīng mǎ jì yù rù guān kào shī zhī yòng yì hé xiāng cóng qí bié chù yí sàn zhì hàn mín zá sè rén hù rú yù shōu guǎn yì fēi yuán yuē suǒ zài jīn bìng rú lái yù yǐ shì chéng yì liǎng cháo shǒu guó suǒ shì dà xìn zì chū qiǎn liáng sì yǐ zhì yú jīn suǒ yì zhèng wèi wǔ dài yǐ hòu suǒ xiàn hàn dì nèi yān jīng liù zhōu jí shǔ xiàn yǐ zài lái shū bìng chéng yù rú běn cháo yǐ qǔ le yān jīng zì yī jīn lái yǐ xǔ rú wèi qǔ le guì guó qǔ de yì yǔ běn cháo gèng bù yǔ jiā gōng wài suǒ yǒu yíng píng luán bìng xī jīng guǎn xià zhōu xiàn bìng xì wǔ dài suǒ xiàn dì tǔ hé yī yuán yuē běn cháo shōu fù yuán niàn zì guì cháo wèi qǔ shàng jīng zhī shí yuè dà hǎi tōng jiāo hǎo shǐ pìn wǎng lái lèi.
书云:夙勤原使嗣贶缄书共闻绥抚之详备仞敷陈之悉方远敦於契好宜曲尽於忱诚本朝与邻国通好自来系计使人往来之数以为礼节昨曷鲁(改作赫噜)等来系报马政之聘以故更不遣使然国书内具述夙敦大信备载前书所有汉地等事并如初议候闻举军到西京的期以凭夹攻议约事宜分明别无断绝今岁自闻举军到西京即遣童贯等领兵自燕路相应四月以後累伐契丹事可询访亦累遣人移文贵朝军前报应计议夹攻之举即无失约昨燕京国妃萧氏遣萧容等进表纳款仍乞援助止退大金兵马及营平蓟景等举地来归继亦尝遣偏裨入燕城杀戮不顺契丹请和听命各无允从并未见贵朝进兵夹攻即却其使并表未尝听许及未曾分遣大兵据守元议自燕并应朔等州进兵後来以西京之议未明故止应朔之师虽奉圣应朔蔚武等州遣人请降亦以此未曾抚定敦守信义以务交欢本末可见赵良嗣回知欲入关至燕本朝议云:与贵朝讲好修睦。若本朝先自平燕亦当迎待如礼良嗣固执妄有所陈所有应关系官钱谷金帛诸物之类今书欲行拘收实非元约然贵朝兵马既欲入关犒师之用义合相从其别处移散致汉民杂色人户如欲收管亦非元约所载今并如来谕以示诚意两朝守国所恃大信自初遣良嗣以至於今所议正为五代以後所陷汉地内燕京六州及属县已载来书并承谕如本朝已取了燕京自依今来已许如未取了贵国取得亦与本朝更不与夹攻外所有营平滦并西京管下州县并系五代所陷地土合依元约本朝收复爰念自贵朝未取上京之时越大海通交好使聘往来累。
nián yú cǐ suǒ dāng qū wù yǔn yīng yǐ shàn chū zhōng chú yíng píng luán sān zhōu běn cháo shōu fù wài qí xī jīng dì tǔ hòu shōu fù yān jīng bié xíng jì yì qì kān mǎ zhèng suǒ jī shì mù yǐ céng jù yán yuán shōu fù yān jīng yí dài bìng xī jīng dì tǔ suǒ yǐ jǐn qì dān suì jiāo yín juàn jīn. ruò xī jīng bié zuò yī jiǎ jì yì lǐ hé jiǎn dìng shēn niàn jiǔ sì xiāng xǔ yì bù kě yú jiāng suì jiāo yín juàn shù mù duō shǎo jiāo gē děng bìng yī qì dān jiù lì shī xíng xìn shì fēn lì jiè zhì děng shì xù yì huà dìng shù yīng lái cóng yòng zhēn huān yuē shǔ dāng suì lǐn yì bǎo tiān qí jīn chà lóng tú gé zhí xué shì dà zhōng dài fū zhào liáng sì cháo sàn láng chōng xiǎn mó gé dài zhì zhōu wǔ zhòng chōng guó xìn shǐ fù yǒu shǎo lǐ wù jù zhū bié fú zhuān fèng shū chén dá bù xuān jǐn bái.
年於此所当曲务允应以善初终除营平滦三州本朝收复外其西京地土候收复燕京别行计议契勘马政所赍事目已曾具言缘收复燕京一带并西京地土所以尽契丹岁交银绢今。若西京别作一叚计议理合减定深念久巳相许义不可渝将岁交银绢数目多少交割等并依契丹旧例施行信誓分立界至等事续议画定庶应来悰用臻欢约属当岁凛益保天祺今差龙图阁直学士大中大夫赵良嗣朝散郎充显谟阁待制周武仲充国信使副有少礼物具诸别幅专奉书陈达不宣谨白。
guō yào shī bài xiāo gàn yǒng qīng fù gù ān ān cì liǎng xiàn.
郭药师败萧干永清复固安安次两县。
qì dān sì jūn xiāo gàn zì yán qìng bài fù gōng ān cì gù ān liǎng xiàn xiàn zhī fù wéi yǒng qīng xiàn guō yào shī zhì yǒng qīng yǔ lǔ gǎi zuò dí xiāng yù yào shī wèi zhū jiàng yuē: bǐ jiàn wǒ jūn bì pī mǐ shì hàn bīng wèi qīng dìng lái chōng tū lìng bù qǔ zhí hàn qí zhì fēn hàn bīng yǐ gōng nǔ yì zhī lǔ gǎi zuò dí guǒ wàng qí xiào yuē: nán cháo bīng yě. guǒ jī zhī bīng rèn jì jiē fāng wù cháng shèng jūn lǔ gǎi zuò dí zhàn bù lì yī shān zì bǎo hàn bīng wān gé dēng nǔ tīng gǔ shēng xī fā zéi dà bài zhǎn shù qiān jí jǐ zhí qú kuí lǔ gǎi zuò dí qióng zǒu yàn chéng jiān bì bù gǎn chū.
契丹四军萧干自延庆败复攻安次固安两县陷之复围永清县郭药师至永清与虏(改作敌)相遇药师谓诸将曰:彼见我军必披靡视汉兵为轻定来冲突令部曲执汉旗帜分汉兵以弓弩翼之虏(改作敌)果望旗笑曰:南朝兵也。果击之兵刃既接方悟常胜军虏(改作敌)战不利依山自保汉兵弯〈革登〉弩听鼓声悉发贼大败斩数千级几执渠魁虏(改作敌)穷走燕城坚避不敢出。
wǔ rì gēng yín jīn rén dào jū yōng guān xiāo hòu yǔ xiāo gàn dà shí gǎi zuò dá shí lín yá yè chū yàn chéng.
五日庚寅金人到居庸关萧后与萧干大石(改作达实)林牙夜出燕城。
wáng liáo lù yuē: xiāo hòu cái wén jū yōng shī xiǎn yè lǜ qì dān bìng lǎo yòu chē zhàng zhù chéng xià shēng yán zhā yě zhài yíng dí qí shí bì cuàn zǎi xiàng zuǒ qǐ gōng yǐ xià bài cí yú mén wài xiāo hòu yù yuē: guó nàn zhì cǐ wǒ qīn tǒng dà jūn jǐn sǐ yī zhàn wèi shè jì jì shèng zé zài yǔ qīng děng jiàn wàn yī shī lì zé wǒ shì sǐ yú zhèn qián qīng děng duō fāng bǎo quán hé jìng hàn mín wú shǐ làn bèi cán hài suì qì xià shù xíng xíng zhì sōng tíng guān yì suǒ wǎng yē lù: dà shí gǎi zuò dá shí lín yá zhě qì dān yě. yù guī tiān zuò sì jūn dài wáng xiāo gàn yù jiù xī wáng fǔ lì guó, yú shì qì dān xī jūn liè zhèn xiāng jù ér fēn yǐ. xī bó hǎi zhū jūn cóng xiāo gàn liú xī wáng fǔ dà shí gǎi zuò dá shí lín yá xié xiāo hòu guī yīn shān jiàn tiān zuò qǔ xiāo hòu shā zhī.
亡辽录曰:萧后才闻居庸失险夜率契丹并老幼车帐驻(城下)声言劄野寨迎敌其实避窜宰相左企弓以下拜辞於门外萧后谕曰:国难至此我亲统大军尽死一战为社稷计胜则再与卿等见万一失利则我誓死於阵前卿等多方保全合境汉民无使滥被残害遂(泣下数行)行至松亭关议所往耶律大石(改作达实)林牙者契丹也。欲归天祚四军大王萧干欲就奚王府立国,於是契丹奚军列阵相拒而分矣。奚渤海诸军从萧干留奚王府大石(改作达实)林牙挟萧后归阴山见天祚取萧后杀之。
liù rì xīn mǎo jīn rén bīng zhì yàn zuǒ qǐ gōng cáo yǒng yì liú yàn zōng děng kāi mén yíng jiàng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá děng rù yàn qiǎn mǎ kuò guī bào jié.
六日辛卯金人兵至燕左企弓曹勇义刘彦宗等开门迎降阿骨打(改作阿固达)等入燕遣马扩归报捷。
máo zhāi zì xù yuē: èr yuè dàn jīng guī rú èr zhōu chū wǔ rì dǐ jū yōng guān qì dān qì guān zǒu pū suí háng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá wèi yuē: qì dān guó tǔ shí fēn wǒ yǐ qǔ qí jiǔ zhǐ yǒu yān jīng yī fēn dì tǔ wǒ zhe rén mǎ sān miàn bī zhe lìng rǔ jiā jiù qǔ què nèn shēng shòu nài hé bù xià chū wén nán jūn yǐ dào lú gōu hé yǐ rù yàn wǒ xīn xià yì xǐ nán jiā gù dì jiào tā shōu le wǒ yǔ tā fēn dìng jiè zhì jūn mǎ guī guó zǎo jiàn tài píng jìn wén dū tǒng liú yán qìng yī yè zǒu le shì shèn mú yàng pū dá yuē: shǐ rén liú cǐ bù dé.
茆斋自叙曰:二月旦经妫儒二州初五日抵居庸关契丹弃关走仆随行阿骨打(改作阿固达)谓曰:契丹国土十分我已取其九只有燕京一分地土我著人马三面逼著令汝家就取却恁生受柰何不下初闻南军已到泸沟河已入燕我心下亦喜南家故地教他收了我与他分定界至军马归国早见太平近闻都统刘延庆一夜走了是甚模样仆答曰:使人留此不得。
ér zhī bīng jiā jìn tuì cháng shì kǒng yì fēi bài zòng shǐ liú yán qìng guǒ bài yì bié yǒu dà jūn zài hòu ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: shì nèn tǒng lǐng dǐ rén bài le jūn guó dà shì rǔ jiā yǒu shèn shǎng fá kuò yuē: jiāng zhé bīng sǐ bīng zhé jiāng sǐ yán qìng guǒ shì tuì bài shǐ biàn zuò guān dà yì xíng jūn fǎ ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: ruò bù xíng jūn fǎ hòu zěn shēng shǐ bīng yě. dài yī liǎng rì dào jū yōng guān nǐ kàn wǒ jiā bīng jiāng zhàn dòu yǒu gǎn zǒu mó chū liù rì rù jū yōng guān bǎi lì jūn mǎ ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yǔ gǔ shān lún gǎi zuò gǔ lún láng jūn bìng mǎ nán xiàng lì zhū jūn mǎ sān miàn zhěng qí bǎi lì zhān hǎn gǎi zuò ní kān yǐ xià zhū láng jūn jiē bèi jiǎ zuò liǎng xíng xiāng duì shì lì zhào pū dāng qián ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: wǒ yǐ qiǎn shǐ fù tóng nǐ jiā dà shǐ nán qù xiǎng sì dào biàn jīng wǒ sì xǔ le zhào huáng yān jīng rú jīn dǎ le xū yǔ qù chéng nèi fān guān rén hù jí shì wǒ yào hàn ér rén hù dōu shǔ nán cháo wǒ jīn chāi rén rù chéng zhāo yòu qì dān lìng tóu xiáng nǐ gǎn xiāng suí qián qù zhāo yù hàn ér mó pū dá shǐ rén liú cǐ běn le jūn guó dà shì yǒu hé bù gǎn ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: gǎn qù shí shā hǎo lái zǎo tóng wǒ jiā shǐ chén qián qù rù yè zhào pū ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yún: wǒ qīn yā jūn lái dài yǔ kuí lí bù jí sì jūn dài wáng yě. kuí lí bù gǎi zuò gǔ ěr bān jiàn yī zhèn shì lái sì bào tóng guó fēi zhí dōng zǒu le lái rì kě yǐ rù yàn chéng shì yè sì gēng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá zhào pū qù pō yǒu nù sè yuē: guó fēi yǔ sì jūn zǒu qù gài yuán wǒ jūn mǎ rù guān jīn wén de nǐ jiā jūn mǎ què lái chān duó rú cǐ zé gèng wú hǎo shuō huà yě. pū wén sì jūn dài wáng yǒng qīng xiàn wèi guō yào shī suǒ bài pū yuē: guì cháo shǐ rén sì yǔ zhào liáng sì tóng qū guān xià cháo tíng bì bù xǔ lái chān duó wàn yī nán cháo xiān rù yì zú kě shāng liáng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yì shǎo jiě cì rì dǐ yān jīng běi cháo liǎng fǔ hàn ér guān zuǒ qǐ gōng yú zhòng wén cáo yǒng yì liú yàn zōng qì dān guān xiāo yǐ xìn gǎi zuò yī xùn děng kāi mén yíng jiàng ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá zhào pū yún: jīn wǒ jūn xiān dào yān jīng nǐ suí háng jǐn jiàn kě huí bào jié sì jiào xiě xuān fǔ sī dié jīn chà wǔ bǎi qí xiāng sòng cì pū bìng suí háng rén ān mǎ yī fù réng lìng xié zhuō zhōu jiàng guān hú dé zhāng guī gài dé zhāng xiān yǔ qì dān zhàn wèi qí suǒ qín qiú yān jīng yù zhōng zhì shì lìng guī lín xíng zhān hǎn gǎi zuò ní kān qiǎn wū xiē gǎi zuò wū yè lái yún: chuán yǔ tóng tài shī zuó lái hǎi shàng céng xǔ shuǐ niú rú jīn xiāng wàng shén jìn yù mì shí tóu lìng sòng lái pū nán fā dá xióng zhōu xuān fǔ sī.
而知兵家进退常事恐亦非败纵使刘延庆果败亦别有大军在後阿骨打(改作阿固达)云:似恁统领底人败了军国大事汝家有甚赏罚扩曰:将折兵死兵折将死延庆果是退败使便做官大亦行军法阿骨打(改作阿固达)云:若不行军法後怎生使兵也。待一两日到居庸关你看我家兵将战斗有敢走麽初六日入居庸关摆立军马阿骨打(改作阿固达)与骨{山仑}(改作古伦)郎君并马南向立诸军马三面整旗摆立粘罕(改作尼堪)已下诸郎君皆被甲作两行相对侍立召仆当前阿骨打(改作阿固达)云:我已遣使副同你家大使南去想巳到汴京我巳许了赵皇燕京如今打了须与去城内番官人户即是我要汉儿人户都属南朝我今差人入城招诱契丹令投降你敢相随前去招谕汉儿麽仆答使人留此本了军国大事有何不敢阿骨打(改作阿固达)云:敢去时煞好来早同我家使臣前去入夜召仆阿骨打(改作阿固达)云:我亲押军来待与夔离不(即四军大王也。夔离不改作古尔班)见一阵适来巳报同国妃直东走了来日可以入燕城是夜四更阿骨打(改作阿固达)召仆去颇有怒色曰:国妃与四军走去盖缘我军马入关今闻得你家军马却来搀夺如此则更无好说话也。(仆闻四军大王永清县为郭药师所败)仆曰:贵朝使人巳与赵良嗣同趋关下朝廷必不许来搀夺万一南朝先入亦足可商量阿骨打(改作阿固达)意少解次日抵燕京北朝两府汉儿官左企弓于仲文曹勇义刘彦宗契丹官萧乙信(改作伊逊)等开门迎降阿骨打(改作阿固达)召仆云:今我军先到燕京你随行尽见可回报捷巳教写宣抚司牒今差五百骑相送赐仆并随行人鞍马一副仍令携涿州将官胡德章归盖德章先与契丹战为其所擒囚燕京狱中至是令归临行粘罕(改作尼堪)遣乌歇(改作乌页)来云:传语童太师昨来海上曾许水牛如今相望甚近欲觅十头令送来仆南发达雄州宣抚司。
wáng liáo lù yuē: xiāo hòu xíng wǔ shí lǐ jīn rén yóu qí yǐ dào chéng xià zuǒ qǐ gōng děng yǔ bǎi guān gòng yì lì jù wèi dìng yǐ bào tǒng jūn fù shǐ xiāo yǐ xìn gǎi zuò yī xùn kāi qǐ xià mén fàng rù lóu sù bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lè jūn dēng chéng xù qiǎn xiān bèi lǔ rén zhī xuān huī běi shū mì yuàn shì hán bǐng chuán lìng. ruò jí bài jiàng wǒ bù shā yī rén cuī cù zǎi xiàng wén wǔ bǎi liáo sēng dào fù lǎo chū dān fèng mén qiú chǎng nèi tóu bài ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá róng fú sì zuò wàn shèng diàn jiē bài fú zuì, yú shì shǐ yì zhě xuān yuē: wǒ jiàn chéng tóu pào shéng xí jiǎo dōu bù céng jiě dòng shì wú jù wǒ yì yě. bìng fàng zuì cái fǔ dìng yān shān fǔ jí qiǎn wǔ bǎi qí hù sòng mǎ kuò zhì zhuō zhōu dié bào xuān fǔ sī qǐng fā bīng qián lái.
亡辽录曰:萧后行五十里金人游骑已到城下左企弓等语百官共议力拒未定已报统军副使萧乙信(改作伊逊)开启夏门放入娄宿孛堇(改作罗索贝勒)军登城续遣先被虏人知宣徽北枢密院事韩秉传令。若即拜降我不杀一人催促宰相文武百僚僧道父老出丹凤门球场内投拜阿骨打(改作阿固达)戎服巳坐万胜殿皆拜服罪,於是使译者宣曰:我见城头礮绳席角都不曾解动是无拒我意也。并放罪才抚定燕山府即遣五百骑护送马扩至涿州牒报宣抚司请发兵前来。
bìng gē.
并割。
běi zhēng jì shí yuē: jīn rén jiǔ zhù yuān yāng pō wǎng lái bái shuǐ yǐ tú tiān zuò jì shēn rù jiā shān shì bù néng chū jīn rén yì bù kè rù yīn gōng qǔ yún: zhōng zhū zhōu. qiě xiū xī wǎng lái shān hòu shì zhōng guó fēn ná yán qìng jì kuì ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá shǐ yǐ quán shī zì jū yōng guān rù sì jūn dài wáng zhě fèng xiāo hòu yóu sōng tíng guān dùn yàn rén nǎi bèi yí wù yǐ yíng zhī qí shǐ zhì yú yàn zhī dà nèi yě. ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá yǔ qí chén shù rén jiē wò quán zuò yú diàn zhī hù xiàn shàng shòu yàn rén zhī jiàng. qiě shàng xún huáng gài yǒu. ruò gān bǐng yì yù yǔ qí qún chén jiē zhāng zhī zhōng guó chuán yǐ wéi xiào jīn rén qí hòu zì dà jiē yàn rén yòng shì zhě jí zhōng guó. ruò liáng sì bèi jiào zhī ěr shì qǐ jīn zhī yì zāi! shān qí shǐ zhì yì zāi! bā shí sì zì.
《北征纪实》曰:金人久住鸳鸯泊往来白水以图天祚既深入夹山势不能出金人亦不克入因攻取云:中诸州。且休息往来山後视中国纷拏延庆既溃阿骨打(改作阿固达)始以全师自居庸关入四军大王者奉萧后由松亭关遁燕人乃备仪物以迎之其始至於燕之大内也。阿骨打(改作阿固达)与其臣数人皆握拳坐於殿之户限上受燕人之降。且尚询黄盖有。若干柄意欲与其群臣皆张之中国传以为笑金人其後自大皆燕人用事者及中国。若良嗣辈教之尔是岂金之意哉!(删其始至意哉!八十四字)。
shí yī rì bǐng shēn biǎn liú yán qìng wèi lǜ fǔ lǜ ān zhì yún zhōu.
十一日丙申贬刘延庆为率府率安置筠州。
běi zhēng jì shí yuē: liú yán qìng zhě xī wèi shǎn xī míng jiàng tóng guàn jì qí cái sù bù shàn yě. lèi dé jié dù shǐ shàng shēn juàn yù xiàng xí shè yán qìng dú yù hòu fāng zhī yù yǐ zhàng liú yán qìng yǐ běi zhēng dài èr shuài wèi xiān fēng ěr èr shuài jì bù nà xiāo hòu jiàng nǎi lìng yán qìng jiāng bīng chū jiè zhèng bīng shí wǔ wàn fū yì bù zài shù yě. shí yào shī jì yǐ zhuō zhōu jiàng zhuō zhōu zhī liáng xiāng xiàn yì jiē shǔ wǒ, yú shì yán qìng chū jiè zì zhuō zhì liáng xiāng wéi rì xíng sān shí lǐ zhù jí lì zhài kāi háo zàn dài zhì xiǎo fù xíng yān rén jiē xiào zhī wèi zhì liáng xiāng xiàn yǐ wèi lǔ gǎi zuò dí qí suǒ náo zì liáng xiāng. yòu xíng liǎng yì dǐ lú gōu hé zhù jūn sì jūn dài wáng zhě yì rú lú gōu jiā hé duì lěi rì qiǎn qí dù hé huò jī qí qián huò jī qí hòu zuǒ yòu shòu dí huò sān wǔ shí qí zhì qiān bǎi qí dù hé yāo wǒ xiǎng dào wǒ shī bìng zhī bù néng jìn yǐ. cháng zòng bīng fàn zhōng jūn jī zhì yán qìng zhàng xià jǐn néng yù tuì duō suǒ shā shāng yán qìng shè yān yì rì sì jūn shǐ lǔ qí lǔ gǎi zuò qí shì jiē chéng wǒ mǎ zhū jiǎ yào rì yú lú gōu hé zhī shàng yǐ shì yán qìng xīn dòng. qiě yǐ xiǎng dào bù jì nǎi shēn èr shuài qǐ nà huí jūn mǎ dé bào suì fén zī zhòng ér tuì zhòng jūn dà kuì sì jūn zhě shàng bù zhī suǒ yǐ shì xī gé hé dàn jiàn huǒ guāng dà qǐ lǔ gǎi zuò dí suì yì zǒu jiǔ zhī nǎi zhī wǒ shī zì kuì fāng qiǎn bīng lái zhuī xiān shì yán qìng chū wǎng lú gōu yě. měi xià zhài dàn kāi qián yī mén gù bèi yǒu xiàng běi mén ér yǐ shān gù bèi zhì cǐ bā zì jí qí yè zǒu tiān dài xiǎo zhì jiù zhài yǔ zhū jiàng shǎo xiē fù yóu zhài mén jiāng chū shì féng lǔ gǎi zuò dí zhuī qí chuí zhì yīn fù rù mén dāng shí lì zhài jì gù. yòu wú tā mén kě chū suì dà jiǒng zhū jiàng zì huǐ yuán lüè dé tōng mǎ yú yuán ér zǒu bù shèng láng bèi yán qìng jǐ bù dé tuō lú gōu dà zhài jīn yín bù kě shèng jì. yòu dào lù měi zhài gè yǒu yín juàn yī èr shí wàn dāng shí wèi néng bān fù lú gōu dà zhài zhě shì shí jié guó lì wèi zhī yī dàn jiē wèi lǔ gǎi zuò dí rén suǒ de jí yán qìng zhì xióng zhōu èr shuài nǐ zé zhī yán qìng yīn bào hù lì shēng yǐ kàng èr shuài bù néng jí ér zhǐ yě. chū zhū lù zhèng bīng shí wǔ wàn chú èr shuài yǔ zhū jiàng shǒu xióng zhě qīn bīng wài qí yú wǎng wǎng yīn kuì sàn nǎi zì jié duì gè guī běn lù bù néng è yě. shǐ chū shī rén dàn.
《北征纪实》曰:刘延庆者昔为陕西名将童贯忌其才素不善也。累得节度使上深眷遇向习射延庆独预後方知欲倚仗刘延庆以北征代二帅为先锋尔二帅既不纳萧后降乃令延庆将兵出界正兵十五万夫役不在数也。时药师既以涿州降涿州之良乡县亦皆属我,於是延庆出界自涿至良乡惟日行三十里住即立寨开壕暂殆至晓复行焉人皆笑之未至良乡县已为虏(改作敌)骑所挠自良乡。又行两驿抵泸沟河驻军四军大王者亦如泸沟夹河对垒日遣骑渡河或击其前或击其後左右受敌或三五十骑至千百骑渡河邀我饷道我师病之不能进矣。尝纵兵犯中军几至延庆帐下仅能御退多所杀伤延庆慑焉翌日四军使虏骑虏(改作骑士)皆乘我马朱甲耀日於卢沟河之上以是延庆心动。且以饷道不继乃申二帅乞那回军马得报遂焚辎重而退众军大溃四军者尚不知所以是夕隔河但见火光大起虏(改作敌)遂亦走久之乃知我师自溃方遣兵来追先是延庆初往卢沟也。每下寨但开前一门故背有向北门而已(删故背至此八字)及其夜走天殆晓至旧寨与诸将少歇复由寨门将出适逢虏(改作敌)追骑垂至因复入门当时立寨既固。又无他门可出遂大窘诸将自毁垣略得通马逾垣而走不胜狼狈延庆几不得脱卢沟大寨金银不可胜计。又道路每寨各有银绢一二十万当时未能般赴卢沟大寨者是时竭国力为之一旦皆为虏(改作敌)人所得及延庆至雄州二帅拟责之延庆因抱笏厉声以抗二帅不能诘而止也。初诸路正兵十五万除二帅与诸将守雄者亲兵外其馀往往因溃散乃自结队各归本路不能遏也。始出师人但。
zhī wǔ bǎi qián jiàng shì pō bù lè jí kuì zǒu. qiě yú yǒu biàn nǎi gè zhī juàn èr pǐ yín sān liǎng yǐ shōu zhī bīng suī cū jí rán jì qióng suō shǒu yǐ. xiān shì shàng mìng xiǎo dāng zhǔ yóu shì bù lì xuān sī jiè zhī yuē: dé yān shān ěr zì qiǎn chí bào ér guàn yì zì zuò pái dà shū yuē: kè píng yān shān lù yǐ cì jiē wèi tuò shǒu kě dé jí yào shī kě shì rù yān shān chéng shì rì bào zhì guàn nì zhī zhōng yè shǐ yuē bó shì tóng zuò zòu yǐ pái děng jí chí shàng jié cái èr rì bàn zhì què xià rán chí xiǎo dāng yóu bàn shí xǔ zhōng wài dàn jiàn jié ér bù zhī qí xiáng wèi yǐ jǐn dé zhī yī yǐ. fāng jiàng zhǐ huī zé rì yù zhèng yá shòu hè, yú shì hǎo jìn zhě wǎng wǎng zuò fù sòng xiàn jiǔ zhī dàn jiàn jì rán shǐ zhī yào shī dàn tiào rù yàn chéng yǐ tuì dùn é yán qìng shī kuì hòu èr shuài kǎi hái bái shàng yuē: liú yán qìng bù zhàn ér kuì. qiě yún: zhōng jīn wèi xià bù yǒu dà jiè lì zé hé yǐ shǐ zhū jiàng chén děng suǒ yǐ bù jí zhě liú yǐ yí bì xià yě., yú shì shàng hè nù yù zhǎn yán qìng yì yǐ dìng nǎi xià yán qìng yù jì jū wú zhuàng ér yán qìng chū èr shuài yǔ nà huí zhā zi shàng nǎi wù yán qìng tú zé sàn guān yún zhōu ān zhì yóu shì yì bù zhí èr shuài rán yán qìng yīng zhū dàn èr shuài fǎn wǎng yòng qí xīn ěr.
支五百钱将士颇不乐及溃走。且虞有变乃各支绢二匹银三两以收之兵虽粗集然技穷缩手矣。先是上命小珰主邮事不隶宣司戒之曰:得燕山尔自遣驰报而贯亦自作牌大《书》曰:克平燕山路以伺皆谓唾手可得及药师可世入燕山城是日报至贯匿之中夜始约伯氏同作奏以牌等即驰上捷才二日半至阙下然迟小珰犹半时许中外但见捷而不知其详谓已尽得之一矣。方降指挥择日御正衙受贺,於是好进者往往作赋颂献久之但见寂然始知药师但跳入燕城已退遁俄延庆师溃後二帅凯还白上曰:刘延庆不战而溃。且云:中今未下不有大戒厉则何以使诸将臣等所以不诘者留以遗陛下也。,於是上赫怒欲斩延庆议已定乃下延庆狱既鞫无状而延庆出二帅与那回劄子上乃寤延庆徒责散官筠州安置由是益不直二帅然延庆应诛但二帅反枉用其心尔。
shí wǔ rì gēng zǐ zhào liáng sì zhōu wǔ zhòng zhì dà jīn jūn qián jīn rén bù xǔ yíng píng luán sān zhōu bìng yào yàn dì shuì fù fù qiǎn lǐ jìng chí shū lái.
十五日庚子赵良嗣周武仲至大金军前金人不许营平滦三州并要燕地税赋复遣李靖持书来。
zhào liáng sì děng zhì ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá zhù zhàng chù shǐ wù shì gǎi gé zhě zuò wū shě chuán yán. qiě yún: zì qián nián xiāng yuē jiā gōng qì dān jí zhì guǎ rén lǐng bīng dào yān jīng chéng xià bìng bú jiàn yī rén yī qí gèng guǎ rén zì lái bù xǔ yǔ yíng píng luán děng chù zhōu chéng jīn lái dōu yào zěn shēng qù de. ruò jiān yào píng zhōu bú shì hǎo yì hé yān jīng dōu pà bié le biàn yī liáng sì děng tuì guī suǒ guǎn liáng sì děng zhì qí dì guó lùn gǎi zuò gǔ lún xiāng suǒ jū yǐ guàn děng suǒ yǔ jiǔ guǒ yí zhī yǐ tōng qí yì liáng sì yù yǔ zhān hǎn gǎi zuò ní kān yì shì dá yǐ shāng liáng wèi dìng zhān hǎn gǎi zuò ní kān lín shàng mǎ yǔ liáng sì yì yǐ dà shì yǐ dìng suǒ yǒu yíng píng luán sān zhōu yī dào shāng yì le shén hǎo què yún: zé wèi zhè gè shì jìn shàng dà rén men dōu bù kěn. ruò gèng jǐn zhe kǒng hé yān jīng dōu bié le biàn cuī cháo cí wù shì gǎi zuò wū shě yún: jiān yào píng zhōu mò shì dài bì dìng guān kǒu bù yǔ tōng hǎo cǐ shì huáng dì yǐ bù xǔ zhòng rén jiē bù kěn jiān bù xǔ jīn shuì shān cǐ èr zì yīn yuē yǔ yuán shuài zhān hǎn gǎi zuò ní kān děng yì shì zhān hǎn gǎi zuò ní kān yún: zhè shì běn bù bié zhǐ shì wèi wǒ jiā zì zhe bīng mǎ qǔ de suǒ yǐ xū yào fù shuì kěn shí biàn kěn bù kěn jí xiū jí bù kěn shí qǐng gōu tuì guò jiè rén mǎ liáng sì děng dá yǐ shuì fù zì gǔ suí dì, qǐ yǒu de dì ér bù dé shuì zhě zhān hǎn gǎi zuò ní kān yún: bù xū lǐ huì zhǐ shì yào shuì wù shì gǎi zuò wū shě zài páng yún: cǐ shì bù bié xǔ duō tián dì zhōu chéng rén mín dōu yǔ le nán cháo zhèi xiē fù shuì jì jiào shén liáng sì duì yuē: qiě rú fù shuì zhī nèi yǒu zhū bān sè shù. ruò xì dòu suì zá zhī shǔ dì lǐ xiāng yuǎn rú hé bān yùn dé mò xū jì suàn zhé nà wù shì gǎi zuò wū shě yún: dàn yī suí dé hòu zhè shì yì wèi shāng liáng fù qiǎn jìng děng jī shū fù quē.
赵良嗣等至阿骨打(改作阿固达)驻帐处使兀室(改革者作乌舍)传言。且云:自前年相约夹攻契丹及至寡人领兵到燕京城下并不见一人一骑更寡人自来不许与营平滦等处州城今来都要怎生去得。若坚要平州不是好意和燕京都怕别了便揖良嗣等退归所馆良嗣等至其弟国论(改作古伦)相所居以贯等所与酒果遗之以通其意良嗣欲与粘罕(改作尼堪)议事答以商量未定粘罕(改作尼堪)临上马与良嗣议以大事已定所有营平滦三州一道商议了甚好却云:则为这个事近上大人们都不肯。若更紧著恐和燕京都别了便催朝辞兀室(改作乌舍)云:坚要平州莫是待闭定关口不与通好此是皇帝已不许众人皆不肯坚不许今税(删此二字)因约与元帅粘罕(改作尼堪)等议事粘罕(改作尼堪)云:这事本不别只是为我家自著兵马取得所以须要赋税肯时便肯不肯即休即不肯时请勾退过界人马良嗣等答以税赋自古随地,岂有得地而不得税者粘罕(改作尼堪)云:不须理会只是要税兀室(改作乌舍)在旁云:此事不别许多田地州城人民都与了南朝这些赋税计较甚良嗣对曰:且如赋税之内有诸般色数。若细豆碎杂之属地理相远如何般运得莫须计算折纳兀室(改作乌舍)云:但依随得後这事易为商量复遣靖等赍书赴阙。
jīn rén guó shū.
金人国书。
shū yún: shí èr yuè rì dà jīn huáng dì zhì shū yú dà zhěn tou huáng dì què xià sù chí shǐ yì jì fù yīn huī rán chéng lín mù zhī xiū wèi jǐn lǐ duān zhī sù gù xíng bié fú kāi dǎo shēn cóng zuó yú tiān fǔ sì nián zhào liáng sì jì yì yān jīng. ruò shì yǔn kěn zì lái suǒ yǔ qì dān yín juàn yī shù suì jiāo jí jiā gōng huí shū yǐ xǔ yān jīng dì fāng bìng suǒ guǎn hù mín. ruò bù jiā gōng bù néng yī dé yǐ xǔ wèi dìng píng yíng luán děng zhōu wèi zēng yǔn yīng jīn chéng lái shū qí bié chù yí sàn dào hàn mín zá sè rén hù rú yù shōu fù yì fēi yuán yuē jù shàng xiàng rén hù qián cì wǎng fù wèi zēng tòu lòu cí yì xiáng míng zuó lái sī cì gǎi zuò xī lǎ děng qù shí yǐ céng jù yán jiān qì kān mǎ zhèng lái jī dào shì mù suǒ yuē yīng qī yǔ rì jù zēng gōng zuì wéi dà shì xū shì dà jīn bīng mǎ dào xī jīng dà sòng bīng mǎ zì yīng shuò zhōu rén qù bù rú cǐ zé biàn wèi shī yuē yě.. qiě dāng cháo bīng mǎ gōng xià xī jīng yǐ zhì wǔ shuò céng dié dài zhōu yì wèi xiāng yìng jiā gōng. yòu liáng sì jī dào shū suǒ wèi jiā gōng zhě sòng cháo zì zhuō yì èr zhōu děng chōng yào chù jìn bīng zhì yān jīng jīn guó zì gǔ běi kǒu wū yā yán chōng yào děng chù jìn bīng zhì yān jīng zhì rì lín qī dāng cháo bīng mǎ gōng xià jū yōng zhí dǐ yàn chéng jí rì kuǎn jiàng wài guì cháo bīng mǎ cóng wú yī rén yī qí yī gǔ yī qí yī jiǎ yī shǐ jìng bù néng rù yàn yǐ bèi zhàn tuì yǐ gù lǐ jìng děng qù shí jù yán yǐ xǔ yān jīng suǒ guǎn zhōu xiàn dì fēn yuán guǎn hù mín rú huò guǎng wù yú qīn qiú qǐng lǜ nán zhōng yú xìn yì jīn shū. yòu zé xǔ wài píng yíng luán děng sān zhōu yǐ xì guǎng wù yú qīn qiú zhuó cǐ shì jiàn wèi yuē fēn míng yì dāng bù xǔ yuán niàn dà xìn bù kě qīng shī. qiě tú jiāo hǎo tè xǔ yān jīng liù zhōu èr shí sì xiàn děng suǒ suí shǔ xiàn suǒ yǒu yín juàn jí zá sè zhū xiàng děng yàng yī yī xū yī qì dān cóng lái xiàn nà jiù lì jiāo qǔ jiān yān jīng zì yǐ běn cháo bīng lì shōu xià suǒ jù jiàn yǔ zhōu xiàn hé nà suí sè shuì fù měi nián bìng shì dāng cháo shōu nà rú kě yī suí qǐng chāi rén shǐ bù guò xiàng qián zhēng dàn shòu lǐ hè gōng jí jī sòng jīn suì hé jiāo yín juàn wài jù lián cì suǒ yún: píng yíng luán sān zhōu yì bù zài xǔ yǔ zhī xiàn wài yǒu cì nián yǐ hòu yín juàn jí zhū xiàng tǔ chǎn wù jiàn jiāo gē chù suǒ lì jiè zhì jí qí yú shì děng gū qí dà shì yì ān gào chéng xiàn miào zòu kǎi huì láo xù lù yōu nǜ bù luò wài zài qiǎn chāi rén yuán xù yì huà dìng rú nán yī suí qǐng yǐ hòu wú fù jì yì yān jīng lìng shǔ qí hán jì yīng duō fú jīn chà bèi jǐn gǎi zuò bèi lè lǐ jìng wáng dù cì gǎi zuò dōu liè děng chōng guó xìn shǐ fù yǒu shǎo lǐ wù jù zhū bié fú zhuān fèng shū chén xiè bù xuān jǐn bái tiān fǔ liù nián shí èr yuè rì.
书云:十二月日大金皇帝致书於大枕头皇帝阙下肃驰使驿继附音徽然承邻睦之修未尽理端之素故形别幅开导深悰昨於天辅四年赵良嗣计议燕京。若是允肯自来所与契丹银绢依数岁交及夹攻回书已许燕京地方并所管户民。若不夹攻不能依得已许为定平营滦等州未曾允应今承来书其别处移散到汉民杂色人户如欲收复亦非元约据上项人户前次往复未曾透漏辞意详明昨来斯刺(改作锡喇)等去时已曾具言兼契勘马政来赍到事目所约应期与日俱增攻最为大事须是大金兵马到西京大宋兵马自应朔州人去不如此则便为失约也。。且当朝兵马攻下西京以至武朔曾牒代州亦未相应夹攻。又良嗣赍到书所谓夹攻者宋朝自涿易二州等冲要处进兵至燕京金国自古北口乌鸦岩冲要等处进兵至燕京至日临期当朝兵马攻下居庸直抵燕城即日款降外贵朝兵马从无一人一骑一鼓一旗一甲一矢竟不能入燕已被战退以故李靖等去时具言已许燕京所管州县地分元管户民如或广务於侵求请虑难终於信义今书。又责许外平营滦等三州已系广务於侵求酌此事件为约分明义当不许爰念大信不可轻失。且图交好特许燕京六州二十四县等所随属县所有银绢及杂色诸项等样一一须依契丹从来献纳旧例交取兼燕京自以本朝兵力收下所据见与州县合纳随色税赋每年并是当朝收纳如可依随请差人使不过向前正旦受礼贺功及赍送今岁合交银绢外据连次所云:平营滦三州亦不在许与之限外有次年已後银绢及诸项土产物件交割处所立界至及其馀事等姑俟大事议安告成献庙奏凯惠劳叙录优衄部落外再遣差人员续议画定如难依随请已後无复计议燕京令属祁寒冀膺多福今差孛堇(改作贝勒)李靖王度刺(改作都哷)等充国信使副有少礼物具诸别幅专奉书陈谢不宣谨白天辅六年十二月日。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
赐进士出身头品顶戴四川等处承宣布政使司布政使清苑许涵度校刊。
juǎn shí èr jiào kān jì.
※卷十二校勘记。
liǎo què shén hǎo què wù zuò què bèi rèn shù fū chén zhī xī rèn wù zuò rèn jí què qí shǐ bìng biǎo què wù zuò què yuè dà hǎi yǐ tōng jiāo hǎo tuō yǐ zì suǒ yǐ jǐn xǔ qì dān suì jiāo yín juàn tuō xǔ zì yē lù: dà shí lín yá zhě qì dān rén yě. tuō rén zì yì rì sì jūn shǐ lǔ qí lǔ jiē chéng wǒ mǎ xià lǔ zì yǎn xiān shì yán qìng chū wǎng lú gōu yě. wǎng yī zuò zhì dāng shí wèi néng bān fù lú gōu dà zhài zhě cǐ xì xiǎo zhù wù zuò zhèng wén yán qìng tú zé sàn guān tú yī zuò xǐ qǐng yú yǐ hòu wú fù jì yì yān jīng tuō yú zì.
了却甚好(却误作却)备纫数敷陈之悉(纫误作仞)即却其使并表(却误作却)越大海以通交好(脱以字)所以尽许契丹岁交银绢(脱许字)耶律大石林牙者契丹人也。(脱人字)翌日四军使虏骑虏皆乘我马(下虏字衍)先是延庆初往卢沟也。(往一作至)当时未能般赴卢沟大寨者(此系小注误作正文)延庆徒责散官(徒一作徙)请於已後无复计议燕京(脱於字)。