yán xìng xià zhì qī shí èr.
炎興下帙七十二。
qǐ shào xìng qī nián zhēng yuè shí wǔ rì dīng chǒu, jǐn qí rì.
起紹興七年正月十五日丁丑,盡其日。
hé wèi gōng xuǎn rén cái fū chuàng yè zhōng xìng zhī zhǔ suǒ zī wèi yóu duō hé zé jì tǐ shǒu wén lǜ xún jiù zhāng dé zhòng yōng zhī cái yì zú gòng zhì yú jiān nán. ruò wèi xìng shuāi bō luàn zé fēi děi zhuō luò guī qí zhī cái wèi yì yǒu jì gù wǔ wáng zhī yǒu shí luàn xuān wǔ zhī yǒu jí fǔ fāng shū zhào hǔ gāo zǔ zhī yǒu sān jié guāng wǔ zhī yǒu dèng yǔ gěng yǔ wú hàn zhī shǔ táng tài zōng zhī yǒu fáng dù yīng wèi zhī liú xiàn zōng biàn yǒu péi dù wǔ zōng yì yǒu lǐ dé yù jiē yǐ bù shì chū zhī cái zuǒ dà yǒu wèi zhī zhǔ cān yì zuǒ yòu yǐ chéng dà yè gǔ jīn tōng dào qí kě hū zhū rán zì xī bào bù qún zhī cái zhě duō wèi xiǎo rén suǒ jì jí huò zhōng zhī yú àn mèi huò zhǐ zhī yǐ péng dǎng huò wū zhī yǐ dà è huò zhé zhī yǐ xì gù ér yǐ dào shì jūn zhě bù kě zé zhǐ nán yú zì jìn chǐ yú zì míng suī fù zhòng bàng zāo shēn qiǎn ān yú yì mìng bù fù zì biàn wéi shì zhǔ zhī míng wèi néng chá xiǎo rén zhī qíng xìn ér biàn qí chén zhī wú gū huò guāng suǒ yǐ jiàn chá yè jiān rú dì fáng dù suǒ yǐ jiàn xìn yú tài zōng yě. bì xià lín yù yǐ lái yòng rén cái duō yǐ. shì zhī suǒ xǔ yǐ wèi zhèng rén duān shì zhě wǎng wǎng xián fèi yú wú yòng zhī dì, qǐ fēi lí cǐ bàng yé suì shǐ bì xià wù mèi cè xí ér yǒu fá cái zhī tàn huái cái bào yì yuàn wèi guó jiā xuān lì zhě wú yīn ér jìn qián bì xià yì shǎo liú shèng yì zhì chá yú cǐ hū! hóng fàn.
何謂公選人材夫創業中興之主所資為尤多何則繼體守文率循舊章得中庸之材亦足共治於艱難。若為興衰撥亂則非得卓犖瑰奇之材未易有濟故武王之有十亂宣五之有吉甫方叔召虎高祖之有三傑光武之有鄧禹耿禹吳漢之屬唐太宗之有房杜英衛之流憲宗變有裴度武宗亦有李德裕皆以不世出之才佐大有為之主參翊左右以成大業古今通道其可忽諸然自昔抱不群之材者多為小人所忌嫉或中之於闇昧或指之以朋黨或誣之以大惡或謫之以細故而以道事君者不可則止難於自進恥於自明雖負重謗遭深譴安於義命不復自辨惟恃主之明為能察小人之情信而辨其臣之無辜霍光所以見察夜間如帝房杜所以見信於太宗也。陛下臨御以來用人才多矣。世之所許以為正人端士者往往閒廢於無用之地,豈非罹此謗耶遂使陛下寤寐側席而有乏材之嘆懷材抱藝願為國家宣力者無因而進前陛下亦少留聖意致察於此乎!洪範。
huáng jí zhī chóu yuē: wú yǒu zuò hǎo zūn wáng zhī dào wú yǒu zuò è zūn wáng zhī lù wú piān wú dǎng wáng dào dàng dàng wú dǎng wú piān wáng dào píng píng hǎo è piān dǎng jiē zú yǐ wèi zhì gōng zhī lèi wéi yǐ dào wèi gōng ér wú hǎo è piān dǎng zhī sī zé wáng dào míng yǐ. wèi zhèng gōng wáng tài zōng qiǎn rén zhì qí jiā dé shū bàn gǎo qí kě shí zhě yuē: tiān xià zhī rén yǒu shàn yǒu è rèn shàn rén zé guó ān yòng è rén zé guó bì gōng qīng zhī nèi qíng yǒu ài zēng zēng zhě wéi jiàn qí è ài zhě wéi jiàn qí shàn ài zēng zhī xián suǒ yí xiáng shèn. ruò ài ér zhī qí è zēng ér zhī qí shàn qù xié wù yí rèn xián wù cāi zé kě yǐ xìng yǐ. tài zōng gǎn wù fū rén zhǔ qǐ cháng néng wú ài zēng rán bì qù ài zēng ér hòu néng dé rén yǐ xìng zhě ài zēng chū yú sī qíng yòng rén yǐ xìng bāng bì yóu yú gōng dào gù yě. guǎn zhòng suī chóu qí hóu bì yòng yōng chǐ suī yuàn hàn zǔ bì shǎng ér kuàng qí yú hū! bì xià chéng néng tuī zhì gōng zhī dào chén jiāng jiàn rén cái bèi chū zhōng xìng zhī yè bù nán zhì yǐ. hé wèi biàn gé shì fēng fū yòng bīng zhī jì shì yǔ shì fēng chū bù xiāng jí rán qí shí xiāng wèi biǎo lǐ zhě yě. shì fēng chún hòu zé yì lùn zhèng yì lùn zhèng zé shì fēi míng shǎng fá gōng zuì dāng zé rén xīn fú. ruò fǎn cǐ zhě jǔ cuò suǒ yǐ shī yí ér jìn ruò yě. jìn zhī shì fēng shàng fú xū ér bù shì shì gù dāng shí cuò zhì guāi miù dào zéi bìng qǐ ér yǒu wǔ róng luàn huá gǎi zuò liú yào shí lè zhī huò běn cháo jiā yòu zhì píng zhī qián hé qí shì fēng zhī chún hòu zì shù shí nián lái fēi tè bù shì shì ér yǐ bēn jìng zhēng jìn xié shuō lì kǒu zú yǐ gǎn rén zhǔ zhī tīng yuán yòu dà chén rú sī mǎ guāng zhī liú shì fēng jiē chí zhèng lùn wèi cháo tíng zhǎng lǜ què gù tú jiǔ yuǎn zhī jì shè jì zhī chén yě. ér qún wǎng jí zhī zhǐ wèi jiān dǎng tīng qí yán zé dà zhě kě zú xiǎo zhě kě zhū lài guó jiā kuān rén zhī cóng cuàn zhú qí hòu shì fēng dì xiāng fǎng rén xiào diān dǎo shì fēi biàn luàn hēi bái zhèng shì dà huài yǐ xún zhì jìng kāng zhī biàn fēi ǒu rán yě. dài jīn sì shí yú nián shì biàn fēng yí ài zēng zhī qíng xiāo jǐn rán hòu shǐ zhī yuán yòu qún chén zhī zhōng póu zèng guān zhì lù yòng zi sūn rán yì hé bǔ xiàng. ruò zǎo biàn cǐ fēng zé zhōng chén wú zhū lù zhī yuān guó jiā yǒu zhì ān zhī shí liǎng shòu qí lì, qǐ bù měi zāi! guān jìn nián shì fēng yóu báo suí shí hǎo è yǐ qǔ shì zī bù gù guó tǐ wéi shì jìn shēn bù hé shì shí wéi yù shāng rén dà yù zé dà jìn xiǎo dǐ zé xiǎo qiān xī zǐ chéng fēng cǐ fēi cháo tíng zhī fú yě. bì xià de zhāng jùn fù zhòng quán shǐ yù qiáng dí yú guān shǎn jùn suī zhōng yǐ xǔ guó ér shì shī jī huì bù wèi wú guò yán zhě tòng jiā shéng dǐ wū yǐ dà è, qǐ bù tài shèn yú jùn yǐ yù rì zhī gōng zú yǐ jié bì xià zhī zhī yǒu dà chén zhī biàn zú yǐ huí bì xià zhī tīng gù dé zì xǐ zhuó fù shì qīng guāng yú wéi wò zhī zhōng rán qí suǒ shāng yě. duō yǐ. jiè shǐ zāo bàng kùn chán zhī chén wú jùn zhī gōng. yòu wú dà chén zhī biàn ér yǒu xià shí yǐ jǐ zhī zhě zé hé yǐ zì xuě yú jūn fù jì chá qí bù rán zāi! cháo tíng shè ěr mù zhī guān yǐ guǎng shì tīng gù xǔ zhī yǐ fēng wén zhì yú dà gù shì xū hé shí shǐ guǒ rú qí yán zé zhū zé suǒ jiā qǐ yí zhǐ cóng qīng diǎn shǐ yán ér wú shí zé wū rén zhī zuì fú chán sōu tè dé yǐ zhōng hài shàn liáng jiē fēi suǒ yǐ xiū zhèng xíng.
皇極之疇曰:無有作好遵王之道無有作惡遵王之路無偏無黨王道蕩蕩無黨無偏王道平平好惡偏黨皆足以為至公之累惟以道為公而無好惡偏黨之私則王道明矣。魏鄭公亡太宗遣人至其家得(書半)藁其可識者曰:天下之人有善有惡任善人則國安用惡人則國弊公卿之內情有愛憎憎者惟見其惡愛者惟見其善愛憎之閒所宜詳慎。若愛而知其惡憎而知其善去邪勿疑任賢勿猜則可以興矣。太宗感悟夫人主豈常能無愛憎然必去愛憎而後能得人以興者愛憎出於私情用人以興邦必由於公道故也。管仲雖仇齊侯必用雍齒雖怨漢祖必賞而況其餘乎!陛下誠能推至公之道臣將見人材輩出中興之業不難致矣。何謂變革士風夫用兵之際似與士風初不相及然其實相為表里者也。士風醇厚則議論正議論正則是非明賞罰功罪當則人心服。若反此者舉措所以失宜而浸弱也。晉之士風尚浮虛而不事事故當時措置乖謬盜賊並起而有五戎亂華(改作劉曜石勒)之禍本朝嘉祐治平之前何其士風之醇厚自數十年來非特不事事而已奔競爭進邪說利口足以感人主之聽元祐大臣如司馬光之流士風皆持正論為朝廷長慮卻顧圖久遠之計社稷之臣也。而群枉嫉之指為奸黨聽其言則大者可族小者可誅賴國家寬仁祗從竄逐其後士風遞相仿亻效顛倒是非變亂黑白政事大壞以馴致靖康之變非偶然也。殆今四十餘年世變風移愛憎之情銷盡然後始知元祐群臣之忠裒贈官秩錄用子孫然亦何補向。若早變此風則忠臣無誅戮之冤國家有治安之實兩受其利,豈不美哉!觀近年士風尤薄隨時好惡以取世資不顧國體惟事進身不核事實惟欲傷人大譽則大進小詆則小遷翕訿成風此非朝廷之福也。陛下得張浚付重權使御強敵於關陝浚雖忠以許國而(事失)機會不為無過言者痛加繩詆誣以大惡,豈不太甚歟浚以浴日之功足以結陛下之知有大臣之辯足以回陛下之聽故得自洗濯復侍清光於帷幄之中然其所傷也。多矣。借使遭謗困讒之臣無浚之功。又無大臣之辯而有下石以擠之者則何以自雪於君父冀察其不然哉!朝廷設耳目之官以廣視聽固許之以風聞至於大故事須核實使果如其言則誅責所加豈宜止從輕典使言而無實則誣人之罪伏讒蒐慝得以中害善良皆非所以修政刑。
yě. chén yuàn bì xià jiàng míng zhào yǐ jiè shì dài fū shǐ tǐ dé yì cóng zhōng hòu biàn jìn nián jiāo báo zhī fēng xī jiǎ yì quàn wén dì yǎng dà chén yǐ lǐ yì lián chǐ lù zhì quàn dé zōng tīng yán bì kǎo shí qí qíng yǐ zhèng diǎn xíng bù yí zhì ér bù wèn jiē zhì dào zhī yào yě. bì xià chéng néng xíng zé shí zhī zhèng chén jiāng jiàn shì fēng chún hòu ér zhōng xìng zhī yè bù nán zhì yǐ. hé wèi ài xī rì lì fū gōng yǐ zhì chóng suǒ yǐ wèi zhī guī mó yě. yè yǐ qín guǎng suǒ yǐ wèi zhī jī lèi yě. yóu zào dà shà táng shì ào xù qí guī mó kě yī rì ér chéng zhì yú jiū gōng jù cái zé jī lèi fēi yī rì suǒ zhì chuàng yè zhōng xìng hé yǐ yì cǐ gāo zǔ dé hán xìn yǔ zhī lùn wáng chǔ zhī cè guī mó xiān dìng ér hòu jī lèi yǐ shōu chéng xiào guāng wǔ dé dèng yǔ yǔ zhī lùn xìng hàn zhī móu shǔ xiān zhǔ dé zhū gé liàng yǔ zhī lùn dǐng lì zhī jì jiē dìng yú tán xiào zhī xián ér gāo zǔ yǐ wǔ nián chéng dì yè guāng wǔ yǐ shí sān nián hùn yī qū yǔ xiān zhǔ dé shǔ biàn zài shù nián zhī hòu gài jī lèi ér zhì zhě rú cǐ bì xià lín yù jiǔ nián yú zī jìng tǔ wèi fù jiàn nì wèi zhū chóu chóu wèi bào shàng jī zhōng xìng zhī yè zé qí shǐ bù wèi zhī guī mó qí hòu bù wèi zhī jī lèi gù yě. dǎi shì cū dìng zhī shí cháo tíng suǒ tuī xíng zhě jiē bù shū qī huì bù jí zhī xì wù zhì yú gōng tǎo fáng shǒu zhī cè guó zhī dà jì jiē wèi cháng liú yì ān dé bù wèi jiàn nì zhī chén qiáng hàn zhī lǔ gǎi zuò dí zhī suǒ líng huǐ rán zé zì jīn yǐ wǎng qí kě bù xī rì lì zāi! xī yǔ bù guì chǐ bì ér xī cùn yīn jīn rì cháo tíng jiān nán nǎi xī fēn yīn zhī shí yá yuàn bì xià zhào èr sān dà chén shú yì suǒ yǐ wèi guī mó zhě fán suǒ shī wèi huà yī tiáo jù rú lì kè chéng yǐ cì shī xíng. yòu zhào zhōu xiàn shǐ tǐ bì xià dé yì ér fèng chéng zhī suǒ lì qī xiàn wù tài jù yǐ zhì sāo rǎo wù tài suī yǐ shī jī huì shǐ shì dé qí xù bù rǎo ér bàn nǎi wèi dé cè fū tiān xià wú bù kě wèi zhī shì yì wú bù kě wèi zhī shí wéi shī qí shí zé huàn zhī xiǎo zhě rì yì dà shì zhī yì zhě rì yì nán zhèng rú yī zhě zhī zhì bìng shí bù kě shī qí zài pí fū zhēn lào jí zhī qí zài wǔ zàng tāng jì jí zhī zhì yú gǔ suǐ zé suī yǒu biǎn què yú fū miè yǐ wèi yǐ. cǐ shí zhī bù kě shī yě. shī yuē: dài tiān zhī wèi yīn yǔ chè bǐ sāng tǔ chóu móu yǒu hù jīn cǐ xià mín huò gǎn wǔ yǔ mèng zǐ yuē: guó jiā xián xiá jí shì shí míng qí zhèng xíng zé suī dà guó bì wèi zhī yǐ. fū yòng zhì zhě dāng yú wèi bēn shèng zhī qián qiān rì jù zhī yǐ dài yī shí zhī yòng kě ér chuān bìng dòu ér zhù bīng qí néng jí hū! bì xià chéng néng cún ài rì zhī xīn chén jiāng jiàn wèi wú bù chéng zhōng xìng zhī yè bù nán zhì yǐ. hé wèi wù jǐn rén shì chén qiè guān tiān rén zhī dào qí shí yī zhì rén zhī suǒ wèi jí tiān zhī suǒ wèi yě. guó zhī jiāng xìng bǎi dù jiē jǔ tiān shí yòu zhī yóu zhī nóng fū jǐn qí biāo suō zhī lì nǎi biàn yǒu qiū shǐ wèi cháng zhì gēng nòu zhī qín ér yù wàng jià sè zhī lì qí kě dé yé tiān fēi rén bù yīn rén fēi tiān bù chéng rén shì jǐn yú qián bǎi wàn zhě rén yě. zhī léi diàn fēng yǔ suì yǒu kūn yáng zhī shèng ér zhōng xìng zhī qǐ yùn zhě tiān yě. sūn quán yǐ bīng sān wàn jù cáo cāo shù shí wàn zhě rén yě..
也。臣願陛下降明詔以戒士大夫使體德意從忠厚變近年澆薄之風昔賈誼勸文帝養大臣以禮義廉恥陸贄勸德宗聽言必考實其情以正典刑不宜置而不問皆治道之要也。陛下誠能行責實之政臣將見士風醇厚而中興之業不難致矣。何謂愛惜日力夫功以志崇所以為之規模也。業以勤廣所以為之積累也。猶造大廈堂室奧序其規模可一日而成至於鳩工聚材則積累非一日所至創業中興何以異此高祖得韓信與之論亡楚之策規模先定而後積累以收成效光武得鄧禹與之論興漢之謀蜀先主得諸葛亮與之論鼎立之計皆定於談笑之閒而高祖以五年成帝業光武以十三年混一區宇先主得蜀變在數年之後蓋積累而致者如此陛下臨御九年於茲境土未復僭逆未誅仇讎未報尚稽中興之業則其始不為之規模其後不為之積累故也。逮事粗定之時朝廷所推行者皆簿書期會不急之細務至於攻討防守之策國之大計皆未嘗留意安得不為僭逆之臣強悍之虜(改作敵)之所陵悔然則自今以往其可不惜日力哉!昔禹不貴尺壁而惜寸陰今日(朝廷艱難)乃惜分陰之時牙願陛下詔二三大臣熟議所以為規模者凡所施為畫一條具如立課程以次施行。又詔州縣使體陛下德意而奉承之所立期限勿太遽以致騷擾勿太綏以失機會使事得其序不擾而辦乃為得策夫天下無不可為之事亦無不可為之時惟失其時則患之小者日益大事之易者日益難正如醫者之治病時不可失其在皮膚針烙及之其在五臟湯劑及之至於骨髓則雖有扁鵲俞跗蔑以為矣。此時之不可失也。《詩》曰:迨天之未陰雨徹彼桑土綢繆牖戶今此下民或敢侮予孟子曰:國家閒暇及是時明其政刑則雖大國必畏之矣。夫用智者當於未奔勝之前千日聚之以待一時之用渴而穿並鬥而鑄兵其能及乎!陛下誠能存愛日之心臣將見為無不成中興之業不難致矣。何謂務盡人事臣竊觀天人之道其實一致人之所為即天之所為也。國之將興百度皆舉天實祐之猶之農夫盡其穮蓑之力乃變有秋使未嘗致耕耨之勤而欲望稼穡之利其可得耶天非人不因人非天不成人事盡於前百萬者人也。知雷電風雨遂有昆陽之勝而中興之啟運者天也。孫權以兵三萬拒曹操數十萬者人也。。
shì fēng shùn kě yǐ zòng huǒ suì yǒu chì bì zhī jié ér dǐng zú zhī shì chéng zhě tiān yě. xiè ān yǐ bīng bā qiān jī fú jiān bǎi wàn zhě rén yě. shì qín shī xiǎo què suì yǒu féi shuǐ zhī gōng ér yán dōng jìn zhī zuò zhě tiān yě. chuàng yè zhōng xìng zhī zhǔ mò bù jiē rán jǐn qí zài wǒ zhě ér yǐ qí chéng gōng guī zhè yú tiān yě. jīn wèi cháng jǐn rén shì dí zhì zé xiān zì tuì qū ér yù zé gōng yú tiān qí kě hū! chén yuàn bì xià zhào èr sān dà chén xié xīn tóng lì wù jǐn rén shì yǐ tīng tiān mìng zé huī fù tǔ yǔ jiǎn tú jīng ní yíng hái liǎng guān bì yǒu rì yǐ. fū rén xīn jí tiān xīn yě. xià de rén xīn shàng hé tiān xīn zé wú bù chéng zhī gōng bì xià chéng néng hé tóng tiān rén zhī jì chén jiāng jiàn dà gōng kě lì zhōng xìng zhī yè bù nán zhì yǐ. hé wèi yín wèi tiān jiè fū tiān zhī yú wáng zhě rú fù mǔ zhī yú zi ài zhī zhì zé suǒ yǐ wèi zhī jiè zhě yì zhì shì gù kǒng zǐ zhī zuò chūn qiū yú zāi yì bì shū yǐ jǐn tiān jiè yá cháng guān shāng zhī shèng rú wǔ dīng zhōu zhī shèng rú wàn yī yī hàn táng zhī shèng rú wén jǐng tài zōng zhī shí wèi cháng wú tiān biàn ér bù wèi zāi zhě yǐ néng yín wèi qí xīn kǒng jù xiū shěng yě. shì zhī rén zhǔ zhī yú tiān jiè bì kǒng jù xiū shěng yǐ zhì qí yín wèi zhī chéng zé biàn zāi wèi xiáng tiān rén zhī jì hé qí zhāo zhāo rán yě. bǐ nián yǐ lái yíng huò shī cì tài bái xīn lǐ jiàn dì zhèn shuǐ yì huò jiǔ yǔ ér bù jì huò dāng shǔ ér fǎn hán nǎi zhēng yuè zhī shuò rì yǒu shí zhī cǐ jiē tiān yì juàn yòu bì xià dīng níng fǎn fù yǐ zhì gào jiè bì xià suī cháng jiàng liáng bǐ shì dài fū gè xiū jué zhí yǐ dá tiān qiǎn rán chén qiè wèi yīng tiān yǐ shí bù yǐ wén cǐ zài bì xià yǐ zhì chéng zhī yì zhèng jué shì yǐ yīng zhī xī sòng gōng yī yán ér yíng huò tuì shě tài wù sāng gǔ gòng shēng yú cháo ér fǎn yǐ wèi xiáng bì xià chéng néng yīng tiān zhī shí chén jiāng jiàn bǎi xiáng lái zhǐ zhōng xìng zhī yè bù nán zhì yǐ. cǐ liù zhě jiē bì xià suǒ dāng xiān wù zhèng xīn yǐ zhèng cháo tíng zhèng cháo tíng yǐ zhèng bǎi guān gù fèn tǔ yú chén wàng shēng chù sǐ wèi bì xià xiáng yán zhī yì chén. yòu wén duì rén bù wèi duō nán ér wéi wèi wú nán huò duō nán yǐ gù qí guó qǐ qí jiāng tǔ huò wú nán yǐ sàng qí guó shī qí tǔ yǔ xī shào kāng yǐ yī lǚ zhī zhòng ér sì xià pèi tiān bù shī jiù wù guāng wǔ tài zōng jiē gōng huàn jiǎ zhòu lǚ wēi xiǎn ér shēn zhì tài píng xiǎng guó zhǎng jiǔ jīn zhāo tíng rén cái bù fá jiāng shì zú yòng jiāng zhè jīng huái mǐn guǎng chuān shǎn cái yòng kě lǐ zú yǐ wèi zhōng xìng zhī zī bì xià yǒng zhì tiān xī chūn qiū dǐng shèng yù dà yǒu wèi hé shī bù kě yào zài gǎi qián rì zhī zhé duàn ér xíng zhī ěr xī zhòng huī zhī chēng tāng bù chēng qí wú guò ér chēng qí gǎi guò bù lìn gài dì wáng gǎi guò zhī dào rú tiān dì zhī wú xīn shì zé xíng fēi zé gǎi hé dàn zhī yǒu lì shí qí quàn gāo zǔ zhù yìn yǐ fēng liù guó zhī hòu zǐ fáng yī yán zé qù xiāo zhī fēng dé quàn tài zōng yòng xíng fǎ yǐ wēi tiān xià wèi zhèng gōng yī yán zé xíng rén yì suì zhì zhēn guān zhī zhì wú sǔn shèng dé ér dà gōng kě chéng qǐ qiē qiē rán wèi rén zhī yì yǐ zāi! bì xià jìn jiàng qīn zhēng zhào shū shēn huǐ xù chéng zhī hòu cuò zhì zhī shī wèi shèng dé zhī jǔ yǐ. rán zé jīn rì cuò zhì ān kě fù dǎo qián rì zhī zhé chén jīn suǒ chén jiē gǎi zhé qián rì zhī dào jiù xiào yún: liáng xī jí zuò bì xià shì jiàn yán yǐ lái qí suǒ cuò zhì shì yé fēi.
適風順可以縱火遂有赤壁之捷而鼎足之勢成者天也。謝安以兵八千擊苻堅百萬者人也。適秦師小卻遂有淝水之功而延東晉之祚者天也。創業中興之主莫不皆然盡其在我者而以其成功歸這於天也。今未嘗盡人事敵至則先自退屈而欲責功於天萁可乎!臣願陛下詔二三大臣協心同力務盡人事以聽天命則恢復土宇翦屠鯨鯢迎還兩官必有日矣。夫人心即天心也。下得人心上合天心則無不成之功陛下誠能和同天人之際臣將見大功可立中興之業不難致矣。何謂寅畏天戒夫天之於王者如父母之於子愛之至則所以為之戒者亦至是故孔子之作春秋於災異必書以謹天戒牙嘗觀商之盛如武丁周之盛如萬一一漢唐之盛如文景太宗之時未嘗無天變而不為災者以能寅畏其心恐懼修省也。是知人主之於天戒必恐懼修省以致其寅畏之誠則變災為祥天人之際何其昭昭然也。比年以來熒惑失次太白心理見地震水溢或久雨而不霽或當暑而反寒乃正月之朔日有食之此皆天意眷祐陛下丁甯反覆以致告戒陛下雖嘗降良俾士大夫各修厥職以答天譴然臣竊謂應天以實不以文此在陛下以至誠之意正厥事以應之昔宋公一言而熒惑退舍太戊桑谷共生於朝而反以為祥陛下誠能應天之實臣將見百祥來止中興之業不難致矣。此六者皆陛下所當先務正心以正朝廷正朝廷以正百官故糞土愚臣忘生觸死為陛下詳言之抑臣。又聞對人不畏多難而惟畏無難或多難以固其國啟其疆土或無難以喪其國失其土宇昔少康以(一旅之眾)而祀夏配天不失舊物光武太宗皆躬擐甲冑履危險而身致太平享國長久今朝廷人材不乏將士足用江浙荊淮閩廣川陝財用可理足以為中興之資陛下勇智天錫春秋鼎盛欲大有為何施不可要在改前日之轍斷而行之耳昔仲虺之稱湯不稱其無過而稱其改過不吝蓋帝王改過之道如天地之無心是則行非則改何憚之有酈食其勸高祖鑄印以封六國之後子房一言則趣銷之封德勸太宗用刑法以威天下魏鄭公一言則行仁義遂致貞觀之治無損盛德而大功可成豈切切然畏人之議已哉!陛下近降親征詔書深悔續成之後措置之失謂盛德之舉矣。然則今日措置安可復蹈前日之轍臣今所陳皆改轍前日之道(舊校云:梁溪集作陛下視建炎以來其所措置是耶非。
yé yǐ wèi shì zé hé yǐ bù jiàn qí xiào yǐ wèi fēi zé ān kě fù dǎo qí zhé chén qián suǒ chén jiē gǎi zhé zhī dào fēi xún jiù jī suǒ néng wèi yě. zé shàn ér cóng zhēn zhuó ér xíng zé zài shèng cái yǐ. fū yǐ shèng zǔ èr bǎi nián zhī jī yè sì hǎi yì zhào zhī shēng líng jiē xì yú bì xià qīng yàn zhī xián shèng lǜ jí cǐ dé bù lì lì wēi jù miǎn miǎn zì qiáng shàng yǐ wèi zǔ zōng zài tiān zhī líng xià yǐ fù sì hǎi shēng líng zhī wàng zāi! xī zhōu shì zhōng xìng nán zhēng běi fá zhī wēi fù gǔ jiē xià zhī měi yǒng yú xiǎo yǎ gài yǒu wén wǔ jí fǔ xiǎn yǔn fāng shū yǐ wèi zhī jiāng shuài yǒu xiào yǒu zhāng zhòng yǐ zài zuǒ yòu gù néng nèi xiū zhèng shì shān cǐ èr zì rǎng yí dí shān cǐ èr zì fù wén wǔ zhī jìng tǔ bì xià suǒ dāng shēn fǎ kǎo zhōu shì zhī shī zé dé zhī yǐ. suǒ wèi shàn hòu zhī cè hé yǐ jiā cǐ chén yǐ zhì yú jí lòu zhī zī hé bì xià fēi cháng tè dá zhī zhī liù fēi zhī chū xū xí yǐ dài juàn yù zhī lǐ mài yú děng lún yǐ zhì guǎng cái shū zì dù bù zú yǐ rèn tiān xià zhī zé lì gài bà zhèng wú bǔ guó shì měi huái kuì tì yuǎn qù què tíng jiǔ gèng hán shǔ quǎn mǎ zhī xīn hé cháng yī rì bù zài chì chí zhī xià zì yǐ zuì lì yuǎn píng bù gǎn fù yǔ shì gù chú ráo zhī yán jiǔ bù gǎn dá jìn zhě biān bào jǐng jiè róng hé qīn lín chén zǐ zhī qíng bù shèng fèn mèn gù gǎn mào mèi yǐ sān cè wèi xiàn fú méng shèng xīn yǐng xìng chí jiàng zhào shū jiǎng yù jīn zhě. yòu fèng zhào zhǐ zī yǐ dāng shì zhī wù ér yá bù liàng huāng qiǎn mào jìn kuáng gǔ zhī shuō yǐ dú tiān tīng xī tài zōng wèi zhèng gōng gǎn yán xiè yuē: bì xià dǎo chén shǐ yán bù rán qí gǎn shù pī nì lín zāi! jīn bì xià shèng dé guò yú tài zōng chén suī wǒ wèi zhèng gōng zhī gǎn yán rán zhǎn jǐn dǐ yùn yì sī mián lǜ zhī suǒ jí yě. liáng yào kǔ kǒu ér lì yú bìng zhōng yán nì ěr ér lì yú xíng zài bì xià chá zhī ér yǐ kuàng chén zì jīng huàn nán shuāi bìng jiāo gōng cháng jù xiān quǎn mǎ tián gōu hè wú suǒ yǎng bào shèng dé zhī wàn yī jīn zhě huò fèng míng wèn dé shū zhì qíng chén yuàn zú yǐ. suī sǐ zhī rì yóu shēng zhī nián yě. fú wéi bì xià āi lián shè qí yú zhí qǔ qí quán quán zhī zhōng shí tiān xià zhī xìng gàn mào tiān wēi chén wú rèn huáng jù kǒng hàn dài zuì zhī zhì.
耶以為是則何以不見其效以為非則安可復蹈其轍臣前所陳皆改轍之道)非循舊跡所能為也。擇善而從斟酌而行則在聖裁矣。夫以聖祖二百年之基業四海億兆之生靈皆系於陛下清燕之閒聖慮及此得不慄慄危懼勉勉自強上以慰祖宗在天之靈下以副四海生靈之望哉!昔周室中興南征北伐之威復古接下之美詠於小雅蓋有文武吉甫顯允方叔以為之將帥有孝友張仲以在左右故能內修政事(刪此二字)攘夷狄(刪此二字)復文武之境土陛下所當深法考周室之詩則得之矣。所謂善後之策何以加此臣以至愚極陋之資荷陛下非常特達之知六飛之初虛席以待眷遇之禮邁於等倫以志廣材疏自度不足以任天下之責力丐罷政無補國事每懷愧惕遠去闕庭九更寒暑犬馬之心何嘗一日不在赤墀之下自以罪戾遠屏不敢復與世故芻蕘之言久不敢達近者邊報警戒戎輅親臨臣子之情不勝憤懣故敢冒昧以三策為獻伏蒙聖新穎性持降詔書獎諭今者。又奉詔旨咨以當世之務而牙不量荒淺冒進狂瞽之說以瀆天聽昔太宗謂鄭公敢言謝曰:陛下導臣使言不然其敢數批逆鱗哉!今陛下盛德過於太宗臣雖我魏鄭公之敢言然展盡底蘊亦思眠慮之所極也。良藥苦口而利於病忠言逆耳而利於行在陛下察之而已況臣自經患難衰病交攻常懼先犬馬填溝壑無所仰報盛德之萬一今者獲奉明問得攄至情臣願足矣。雖死之日猶生之年也。伏惟陛下哀憐赦其愚直取其拳拳之忠實天下之幸干冒天威臣無任惶懼恐汗待罪之至。
xiè biǎo chén yán fú méng shèng ēn tè jiàng zhào zhǐ lìng chén tiáo jù biān fáng lì hài lái shàng chén yǐ zūn bǐng ruì xùn jù zhuàng zòu wén zhě shí zài juàn yóu píng jū hǎi shàng shù xíng wēn zhào lái zì rì biān fán qīng wèn zhī xià xún jiē yī shí zhī jí wù ēn huī suǒ dǎi bào chēng wèi nán qiè yǐ xún yú chú ráo dì wáng zhī shèng dé gào yǐ shàn dào chén zǐ zhè dào chǎng biǎo qín sī huáng fà ér bà yè chéng hàn qū qún cái ér dì gōng lì jiǔ yǐ. bù jiǎng jì rán cǐ fēng huáng dì bì xià kǎi guó bù zhī duō jiān chéng qián móu zhī wèi shū shí chéng róng hé gōng zǒng liù shī wén dì xìng yà fū zhī yíng ēn jūn jiāng shì tài zōng lín wèi shuǐ zhī shàng qì zhé róng qiāng sì yú què dí zhī chū tú wèi shàn hòu zhī cè tè bān míng zhào fǔ fǎng jiù chén dīng níng xū xùn zhī cí. ruò gōng chéng fǔ zuò zhī cè zī zōu dāng shì zhī wù rú qīn gù cǎo lú zhī zhōng xún shì kǎo yán yuǎn mài táng yú zhī jǔ huà qí tǔ cè yí dé liáng píng zhī chén chén nǎng yǐ fēi cái cháng dāo jìn fǔ xué shù nì gǔ shí lǜ kuò shū yōu huàn xūn xīn zhì qì diāo luò fū hé qǐ guǎ wén zhī lòu yì yǔ xún móu cǎi zé zhī xián jǐn yǐ shěn chá shì jī tiáo chén lì hài jí shàng zǎo náng zhī zòu jì chén yǐ yè zhī guān zhuàng zhí bù yí jǐn tóng jí àn zhī wàng fā shū tōng zhī tǐ qǐ shù jiǎ shēng zhī néng yán fú wàng huáng dì bì xià chá yǐ zhì míng róng zhī dà dù shè qí kuáng gǔ bó zhāo kě jī zhī móu yòng yǐ shè shī dà qǐ zhōng xìng zhī yùn zé chén jì cǐ yǒu de gǎn wàng shàng chén hǎi yuè shēn gāo qǐ lài juān chén zhī zhù rì yuè qīng zhào dàn qīng kuí huò zhī xīn.
謝表臣言伏蒙聖恩特降詔旨令臣條具邊防利害來上臣已遵稟睿訓具狀奏聞者十載倦遊屏居海上數行溫詔來自日邊凡清問之下詢皆一時之急務恩輝所逮報稱為難竊以詢於芻蕘帝王之聖德告以善道臣子這到場表秦思黃髮而霸業成漢屈群材而帝功立久矣。不講寂然此風皇帝陛下慨國步之多艱懲前謀之未淑時乘戎輅躬總六師文帝幸亞夫之營恩均將士太宗臨渭水之上氣讋戎羌肆於卻敵之初圖為善後之策特頒明詔俯訪舊臣丁甯胥訓之辭。若恭承黼坐之側咨諏當世之務如親顧草廬之中詢事考言遠邁唐虞之舉畫奇吐策宜得良平之臣臣曩以菲才嘗叨近輔學術泥古識慮闊疏憂患薰心志氣彫落夫何啟寡聞之陋亦與詢謀採擇之閒謹已審察事機條陳利害亟上早囊之奏冀塵乙夜之觀戇直不移僅同汲黯之妄發疏通知體豈數賈生之能言伏望皇帝陛下察以至明容之大度赦其狂瞽博招可績之謀用以設施大啟中興之運則臣繼此有得敢忘上陳海岳深高豈賴涓塵之助日月清照但傾葵藿之心。
qín chéng xiàng guì yuē: jìng kāng yǐ lái hé zhàn zhī shuō fēn fēn rán yán zhàn zhě zhuān yù jiāo bīng ér bǐ yǐ zhī shì wèi bì biàn yán hé zhě zhuān shì kěn qǐng ér jūn lǚ zhī qì yīn yǐ zǔ jiē fēi zhì dāng zhī huà wèi guó zhě zì yǒu zhèng lǐ bù bì yǐ xū zhāng wèi qiáng biàn bù bì yǐ lì ruò wèi qiè sòng xiāng tú bà ér bīng bài qí mǐn chēng dì ér guó pò xū zhāng è zú wèi qiáng zāi! kǒng zǐ yǐ lǔ kàng qí ér qīn jiāng yǐ fù zi chǎn yǐ zhèng jiè jìn chǔ ér guó yóu dà jìng lì ruò hé bì tài qiè zāi!. ruò tāng yǐ xī shēng yí gé bó wén wáng yǐ xī bó shì kūn yí wèi cháng xū zhāng yě. wèi qí shā yī tóng zǐ ér zhēng gé zhōng yǐ yì tiān xià wèi zhèng bù huò yú shàng dì ér fá chóng zhōng yǐ zhì kūn yí zhī huì mò cháng tài qiè yě. qí hòu hàn gāo dì chū guān yuē: wú yù fù sān qín gù dì ér zhǐ ěr hé cháng yuē: wǒ bì qiáng shèng zāi! xíng yáng chéng gāo zhī xián bǎi zhàn bù xiū hé cháng yuē: wǒ bù fù zhèn zāi!. yòu rú guāng wǔ táng tài zōng kān dìng qún dào zhèn fǔ sì yí gǎi zuò zhōng wài shí qiáng shí ruò dù yì dìng jì yuē lüè xiāng. ruò guó jiā zì jīn lǔ gǎi zuò rén rù kòu zhī zhuāng dàn dāng yǔ qì dān gù dì miào táng tài qiè jù yǐ sān zhèn xǔ zhī sān zhèn bù kěn wèi yí dí cǐ sān zì gǎi zuò lún dí suī yù gē qì ér bù kě shì tài qiè zhī guò yě. gòng hòu lǔ gǎi zuò jīn rén tuì shī yì pō yù shě sān zhèn ér yào hòu lù miào shēn zhèn móu zhī bù shěn nǎi jié qì dān zhī pàn chén wèi jīn rù fù xīn zhě yù yǔ hé móu. yòu qián xí biān chén yǎn shā gē dì guān yǐ biàn qián yì shēng suī shén měi shí wú chéng gōng shì xū zhāng zhī guò yě. chén xiàng guī cháo tíng wàng jìn kuáng gǔ lìng liú guāng shì tōng shū lǔ qiú gǎi zuò jīn rén shuō qí lì hài yǐ wèi de dì zé guī xià tiān nì zì yù shī wáng zé zài lǔ cǐ zì gǎi zuò běi jūn jí méng bì xià tīng nà shī xíng bù xuán zhǒng lǔ gǎi zuò jīn guǒ tuì shī yù yāo zhī dōng píng bǎi duān shuō yòu lǔ gǎi zuò jīn yán hòu jiàn sūn zhǎng dà yǔ nǐ tú cǐ chén gōng wén bì xià xuān yù yǐ wèi dé zhī běi lái rén chén yì zhī bù bì xū zhāng yě. jì dì zhōu qín huò hàn ér gāo yì gōng shāo zhī wén zì chén. yòu cháng wàng yì bǐ cuī qiú zhǎng shān cǐ èr zì shū guī yù yǐ lì guó zhī tǐ dāng míng shùn nì zhù yù zé pàn zhě dé lì jīn guó hé yǐ tǒng zhòng yǐng běn cháo zé hé tóng zhī dì zì fēi jīn guó suǒ yù. ruò yuān shèng suǒ gē hé shuò jì lì yǒu méng yuē qǐ gǎn pì nì. yòu míng yán bù dāng liú cháo tíng suǒ qiǎn xìn shǐ yǐ zhì bù gǎn zài qiǎn dé zhǐ zuò shū zòng yì gōng běi hái xuán yǒu suǒ liú yī èr shǐ rén lái guī hòu suǒ qiǎn shǐ shǐ bù jū liú chén yì zhī shì yǒu zhèng lǐ bù bì tài qiè yě. jīn zhě zéi yù yīn dǎo lǔ gǎi zuò běi rén tí bīng nán xiàng zài cháo tíng dāng yǐ zhèng lǐ chù zhī gài bù tǎo zéi yù zé wú yǐ wèi guó bù ān wèi kuáng lǔ gǎi zuò jīn rén zé nì zéi wèi yì tǎo qián cǐ bù yù qīng fā bīng duān gù yǐn rěn yǐ dài xìn. yòu zéi yù qǐ zhī wǒ yù chéng jī yǐ jǔ zé chù yǐ zhèng lǐ bù kě shī yě. zì gǔ liǎng guó xiāng dí.
秦丞相檜曰:靖康以來和戰之說紛紛然言戰者專欲交兵而彼已之勢未必便言和者專事懇請而軍旅之氣因以阻皆非至當之畫為國者自有正理不必以虛張為強變不必以力弱為怯宋襄圖霸而兵敗齊湣稱帝而國破虛張惡足為強哉!孔子以魯抗齊而侵疆以復子產以鄭介晉楚而國猶大競力弱何必太怯哉!。若湯以犧牲遺葛伯文王以西伯事昆夷未嘗虛張也。為其殺一童子而征葛終以一天下為政不獲於上帝而伐崇終以致昆夷之喙末嘗太怯也。其後漢高帝出關曰:吾欲復三秦故地而止耳何嘗曰:我必強盛哉!滎陽成皋之閒百戰不休何嘗曰:我不復振哉!。又如光武唐太宗戡定群盜鎮撫四夷(改作中外)時強時弱度議定計約略相。若國家自金虜(改作人)入寇之妝但當與契丹故地廟堂太怯遽以三鎮許之三鎮不肯為夷狄(此三字改作淪敵)雖欲割棄而不可是太怯之過也。共後虜(改作金)人退師亦頗欲舍三鎮而要厚賂廟深圳謀之不審乃結契丹之叛臣為金入腹心者欲與合謀。又潛檄邊臣掩殺割地官以變前議聲雖甚美實無成功是虛張之過也。臣項歸朝廷妄進狂瞽令劉光世通書虜酋(改作金人)說其利害以為得地則歸(下添逆字)豫失亡則在虜(此字改作北軍)即蒙陛下聽納施行不旋踵虜(改作金)(果退師豫邀之東平百端說誘虜(改作金)言候見孫長大與你圖此臣恭聞陛下宣諭以為得之北來人臣益知不必虛張也。繼第州擒獲漢兒高益恭稍知文字臣。又嘗妄議俾摧酋長(刪此二字)書歸諭以立國之體當明順逆助豫則叛者得利金國何以統眾穎本朝則河同之地自非金國所欲。若淵聖所割河朔既立有盟約豈敢睥睨。又明言不當留朝廷所遣信使以致不敢再遣得旨作書縱益恭北還旋有所留一二使人來歸後所遣使始不拘留臣益知事有正理不必太怯也。今者賊豫陰導虜(改作北)人提兵南向在朝廷當以正理處之蓋不討賊豫則無以為國不安慰狂虜(改作金人)則逆賊未易討前此不欲輕發兵端故隱忍以待釁。又賊豫啟之我欲乘機以舉則處以正理不可失也。自古兩國相敵。
lì qiáng zhě jiāo bù zú shēn jiào fán kuài fèn xiōng nú wǔ màn yù yǐ shí wàn zhòng héng xíng qí guó jì bù zhé zhī cǐ qí shèng qiáng zhī shí kuàng jīn shì yǒu wèi biàn chén qián zòu qǐ ān wèi kuáng lǔ gǎi zuò jīn rén dāng yòng suǒ huò lǔ rén lìng zhū jiāng tōng qí qiú zhǎng cǐ èr zì gǎi zuò shuài shū míng yán zhǐ yù tǎo pàn miàn bù gǎn qīng fàn dà guó gài zhī xū zhāng zhī wú yì yě. zì gǔ lì guó bì míng jūn chén zhī yì chén héng zuò luàn kǒng zǐ qǐng tǎo cǐ qí guó zhī luàn chén ér lǔ bù róng kuàng zéi yù wǒ gù chén zǐ bù tǎo zé sān gāng dà lún hé yǐ wèi guó chén qián jù zòu qǐ zhēng tǎo zéi yù dāng xí shù qí zuì ér yáng tuī miáo gǎi zuò jīn rén yǐ shū qí dì jiāo zhī jì zuò wǒ shì qì ér jǔ bǐ zéi zhòng gài zhī tǎo pàn zhī bù bì tài qiè yě. lǔ gǎi zuò jīn rén lì yù zhū qiú gǎi zuò qí xià jiē bù yǐ shì qí yǐ wèi shì zhě yì yù bǎo hé shuò yòng yù yǐ wèi hàn bì ěr hé nán zhī dì lǔ gǎi zuò jīn rén fēi bì zhēng dé hé nán yǐ fù zhōng yuán zhī dà bàn xú yì hé shuò yóu dāng yǐ èr shèng wèi qǐng chén qián zòu yì yǐ lüè yán qí gù méng bì xià cǎi zé zé shùn nì zhī shì yī fēn rén bǎi qí yǒng shì wèi gōng zhàn zhī lì jiè zài jiā hé zhū jūn fēn chù nán běi pì. ruò fān lí hóng yuǎn táng shì yǐ ān shì wèi shǒu bèi zhī yí yīn suǒ huò lǔ rén hòu fǔ cún zhī bǐ gè shí suǒ shǔ qiú zhǎng shān cǐ èr zì zhī yì gǎi zuò shuài fēn qiǎn shū cí bù zhì chà shū zé shì wèi cuò zhì zhī fāng shǐ lǔ gǎi zuò jīn zhī cháo tíng zhì zài tǎo pàn ér yì bù dé yǐ bǐ yù zhòng yì zhī cháo tíng dàn zhū shǒu è ér xié cóng wǎng zhì zé shì wèi suī huái zhī lüè.. ruò nǎi qì xiè zhī liáng yǔ jūn shí zhī kùn kuì bì xiào zhī cái fǒu shān chuān zhī xiǎn yí zé yǒu sī zhī shì jiāng shuài zhī zhí fù lǎo zhī zhī chén bù gǎn yì shuō yě. yū shū wú suǒ zhī shí wéi shèng míng cái chá.
力強者驕不足深較樊噲憤匈奴侮慢欲以十萬眾橫行其國季布折之此其盛強之時況今勢有未便臣前奏乞安慰狂虜(改作金人)當用所獲虜人令諸將通其酋長(此二字改作帥)書明言止欲討叛面不敢輕犯大國蓋知虛張之無益也。自古立國必明君臣之義陳恆作亂孔子請討此齊國之亂臣而魯不容況賊豫我故臣子不討則三綱大淪何以為國臣前具奏乞征討賊豫當檄數其罪而陽推瞄(改作金)人以紓其締交之計作我士氣而沮彼賊眾蓋知討叛之不必太怯也。虜(改作金)人立豫諸酋(改作其下)皆不以是萁以為是者意欲保河朔用豫以為捍蔽耳河南之地虜(改作金)人非必爭得河南已復中原之大半徐議河朔猶當以二聖為請臣前奏亦已略言其故蒙陛下採擇則順逆之勢一分人百其勇是為攻戰之利界在夾河諸軍分處南北譬。若藩籬宏遠堂室以安是為守備之宜因所獲虜人厚拊存之彼各識所屬酋長(刪此二字)之意(改作帥)分遣書詞不至差殊則是為措置之方使虜(改作金)知朝廷志在討叛而義不得已彼豫眾(亦知)朝廷但誅首惡而脅從罔治則是為綏懷之略。。若乃器械之良窳軍食之困蕢裨校之才否山川之險夷則有司之事將帥之職父老知之臣不敢臆說也。迂疏無所知識惟聖明裁察。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn yī bǎi qī shí èr jiào kān jì.
※卷一百七十二校勘記。
fū zhì tiān xià zhě wèi cháng bù zī yú rén cái ér chuàng yè zhōng xìng zhī zhǔ tuō zhì tiān xià shí èr zì cháo tíng shǎng fá gōng zuì dāng tuō cháo tíng èr zì wéi shì zhǔ zhī míng yī zuò wéi zhì míng zhī zhǔ ér rén xīn fú cǐ cuò zhì qīng dé yí ér qǐn míng qǐn chāng yě. shì fēng jiāo báo zé yì lùn bù zhèng shì fēi bù míng cháo tíng shǎng fá gōng zuì bù dāng ér rén xīn bù fú tuō cǐ cuò zhì cǐ sān shí jiǔ zì cǐ cuò zhì suǒ yǐ shī yí ér qǐn wēi qǐn ruò yě. tuō qǐn wēi èr zì cuò zhì wù zuò jǔ cuò zú yǐ huò rén zhǔ zhī tīng huò wù zuò gǎn rán yì hé bǔ yú shì tuō yú shì èr zì chén guān jìn nián tuō chén zì shì xū hé shí shì yī zuò yì bì kǎo qí shí ér chá qí qíng wù zuò bì kǎo shí qí qíng bù yí liǎng zhì ér bù wèn tuō liǎng zì hé wèi ài xī rì lì chén wén zhī zhōu shū yuē: gōng chóng wéi zhì yè guǎng wéi qín tuō chén wén zhì cǐ shí sì zì guī zhī yú tiān mèng zǐ yuē: jūn zǐ chuàng yè chuí tǒng wèi kě jì yě... ruò fú chéng gōng zé tiān yě. tuō mèng zǐ zhì zé tiān shí jiǔ zì ér yù zé chéng gōng yú tiān tuō chéng zì yǐ néng yín wèi qí jiè ér yǎng hé qí xīn yě. wù zuò yǐ néng yín wèi qí xīn kǒng jù xiū shěng yě. shuāi bìng jiāo gōng qì xī yǎn yǎn rì yǔ sǐ pò tuō qì xī zhì cǐ bā zì hàn qū qún cè cè wù zuò cái qǐ shù jiǎ shēng zhī néng yán shù yīng zuò lèi xī bù jū liú xī wù zuò shǐ.
夫治天下者未嘗不資於人材而創業中興之主(脫治天下十二字)朝廷賞罰功罪當(脫朝廷二字)惟恃主之明(一作惟至明之主)而人心服此措置氫得宜而寢明寢昌也。士風澆薄則議論不正是非不明朝廷賞罰功罪不當而人心不服(脫此措至此三十九字)此措置所以失宜而寢微寢弱也。(脫寢微二字措置誤作舉措)足以惑人主之聽(惑誤作感)然亦何補於事(脫於事二字)臣觀近年(脫臣字)事須核實(事一作亦)必考其實而察其情(誤作必考實其情)不宜兩置而不問(脫兩字)何謂愛惜日力臣聞之《周書》曰:功崇惟志業廣惟勤(脫臣聞至此十四字)歸之於天孟子曰:君子創業垂統為可繼也。。。若夫成功則天也。(脫孟子至則天十九字)而欲責成功於天(脫成字)以能寅畏其戒而仰合其心也。(誤作以能寅畏其心恐懼修省也。)衰病交攻氣息奄奄日與死迫(脫氣息至此八字)漢屈群策(策誤作材)豈數賈生之能言(數應作類)悉不拘留(悉誤作始)。