yán xìng xià zhì qī shí sān.
炎興下帙七十三。
qǐ shào xìng qī nián zhēng yuè shí wǔ rì dīng chǒu, jǐn qí rì.
起紹興七年正月十五日丁丑,盡其日。
wāng chéng xiàng bó yàn zòu duì chén jǐn fèng míng zhào ér yán yuē: gài wén shùn hǎo wèn ér wèi wǔ dì zhī shèng dì tāng hǎo wèn ér wèi sān wáng zhī xiǎn wáng hòu zhè qǔ wēi dìng bà yǐ chéng dì wáng zhī yè zhě mò bù jiē yǒu zī fǎng rú hàn zǔ lài wēi dìng bà yǐ chéng dì wáng zhī yè zhě mò bù mián yǒu zī fǎng rú hàn zǔ lài liáng píng zhī móu ér chuàng hàn yè guāng wǔ yòng kòu dèng zhī cè ér chéng zhōng xìng sūn quán yòng zhōu yú zhī cè suì cuī cáo cāo ér tà yǒu jīng zhōu shǔ xiān zhǔ yòng zhū gé zhè móu suì bìng liú zhāng ér kòng yǒu xī shǔ wèi wǔ yòng xún huò guō jiā zhī cè suì qín lǚ bù yú xià pī pò yuán shào yú guān dù qī jiē yòng wǔ xún móu zhī xiào yě. gōng wéi bì xià shén wǔ mò yùn yù róng què dí gǎi zuò tǒng yù yǒu fāng tiān rén zhù shùn yī jǔ ér jí qīng jiāng huái zài jǔ ér kě fù jiāng tǔ ér nǎi qiān chōng tuì xùn cān gǔ zhuó jīn yǐ shàn hòu jì xià xún jiù bì chén gù niàn sù yù pī lù gān dǎn jié qí yú zhōng jīng sī shú jiǎng qí bǔ wàn fēn zhī yī zhé xiào yú lùn jí wàn quán yǐ wèi yuán lǎo jué zhàn yǐ wèi jiāng jūn xiāng yǔ wèn dá yǐ wèi bì xià xiàn wéi bì xià yōu róng ér guò tīng zhī qí cí yuē: jué zhàn jiāng jūn wèn yú wàn quán yuán lǎo yuē: jīn tiān zǐ zhī zhù bì sān wú yě. gài dé bīng jiā zhī sān shì yān hé wèi sān shì yī yuē: qì shì èr yuē: dì shì sān yuē: guó shì píng sān shì ér mìng jiāng shā dí wú wǎng ér bù jì yú shí nì liú gàn jì jīn dí jì shī yú wǒ zhǎng huái kuī wǒ jiāng biǎo míng tiān zǐ shàng chéng huǐ huò zhī tiān yì.
汪丞相伯彥奏對臣謹奉明詔而言曰:蓋聞舜好問而為五帝之盛帝湯好問而為三王之顯王後這取威定霸以成帝王之業者莫不皆有諮訪如漢祖賴威定霸以成帝王之業者莫不綿有諮訪如漢祖賴良平之謀而創漢業光武用寇鄧之策而成中興孫權用周瑜之策遂摧曹操而拓有荊州蜀先主用諸葛這謀遂並劉璋而控有西蜀魏武用荀或郭嘉之策遂擒呂布於下邳破袁紹於官渡期皆用武詢謀之效也。恭維陛下神武默運御戎卻敵(改作統御有方)天人助順一舉而亟清江淮再舉而可復疆土而乃謙沖退遜參古酌今以善後計下詢舊弼臣顧念宿遇披露肝膽竭其愚忠精思熟講祈補萬分之一輒效愚論藉萬全以為元老決戰以為將軍相與問答以為陛下獻惟陛下優容而過聽之其辭曰:決戰將軍問於萬全元老曰:今天子之駐蹕三吳也。蓋得兵家之三勢焉曷謂三勢一曰:氣勢二曰:地勢三曰:國勢憑三勢而命將殺敵無往而不濟於時逆劉干紀金敵濟師窬我長淮窺我江表明天子上承悔禍之天意。
xià wèi yàn luàn zhī mín xīn yǐ hè jué nù qí jiàn tài yī qīn zǒng liù shī jiāng shì fèn yǒng rén bèi qí qì léi dòng yàn fā shān yáo gǔ dàng dé qì shì yě. zhǎng jiāng tiān xiǎn jù jiàn gú fēi yī zú dāng jiāng wàn fū mò dù de dì shì yě. biàn qí qū zhí zhī qí nì shùn chá qí jī bǎo yǐ zhuàng jī lǎo yǐ shēng jī sǐ yǐ bǎo jī jī dé guó shì yě. yǐ cǐ sān shì àn jiǎ jiāng shàng shí qiǎn qīng ruì suǒ xiàng bì kè chǒu lǔ gǎi zuò běi bīng jiù qín zhě bù chì qiān bǎi qiān jūn tóu xiáng zhě dòng yǐ wàn jì shì qióng lì cù zhī qū zhī bù kě yǐ dí zhí yě. zhī nì zhī bù kě yǐ dí shùn yě. zhī jī zhī bù kě yǐ dí bǎo yě. qián shī yè dùn zhài mù wū jí dāng cǐ zhī shí wǒ chéng shì yuè huái ér xí dǎo qí cháo xué rú pò zhú jiàn líng zhī yì ér nǎi chóu chú huái diān yí lǜ wèi jìn méng qiè huò yān wàn quán yuán lǎo yuē: jiē hū! yǐ. ruò suǒ wèi shàn yě. wú zhī suǒ lè wén yě. fāng. qiě tú zhī zài yān jiāng jūn zhī suǒ wèi zhī qí yī wèi dǔ qí jīng zhě yě. pū qǐng wèi jiāng jūn lüè jǔ qí fán ér jiāng jūn bì néng suǒ qí zhì yān jiāng jūn yuē: wěi wěi wéi yuàn wén yī èr yǐ fā yú méng wàn quán dì míng lǎo yuē: yù róng zī zuò jīn zhī yào lái zé chéng ér yù zhī qù zé shǒu ér bèi zhī bù guì zhuī yě. gù lǔ zhuāng gōng xī gōng zhuī qí shī zhì yú xī shèng rén zhī yú chūn qiū jiē shū yǐ wēi zhī. qiě lǔ gǎi zuò jīn zhī bēn běi wěi jī guò huái yě. kě wèi yí yuǎn qù zhū gé kǒng míng yuē: wèi dé zhàn dì suī jiàn dà lì bù qián duó zhī wèi cè bǐ qíng suī wèi léi ruò bù jìn gōng zhī zéi gǎi zuò jīn wú gù tuì jūn wù jìn gōng zhī shè. ruò wǒ shī fàn cǐ ér qián zhuī yú huái běi shēng líng tú tàn rén rén huái guī rú liú lí chì zǐ zhī sī niàn fù mǔ qí qiú jiù yě. rú dà hàn zhī wàng yún: ní nài hé kuì xiǎng qiān lǐ shì yǒu jī sè.. ruò qí lüè dì jiù liáng zé shī yí mín zhī wàng huò qí fēi chú wǎn sù zé jiān cáo yùn zhī jì běn tú què dí yǐ ān qún qíng wú huò dòng qún qíng yǐ zī dí gù wèi kě jí zhuī yǐ jiǎo xìng yī shí zhī gōng yào dāng ài xī cùn yīn yǐ tú shàn hòu zhī jì shì shāo qián dìng jǔ ér cuò zhī wàn quán zhī dì gài wèi wǎn yě. jiāng jūn yuē: gé wèi shàn hòu zhī jì shuāng hé wèi qián dìng yé yuán lǎo yuē: shěn gōng zhàn zhī lì dé shǒu bèi zhī yí jǐn cuò zhì zhī fāng míng fǔ suī zhī lüè rán hòu kě tú yě. hé wèi fǔ suī yuē: fū jīn dí suǒ qū ér zhàn zhě liǎng hé zhī mín shì zhī qī jiǔ zhōu zhī lǔ gǎi zuò zú shí zhī èr dí cǐ zì gǎi zuò běn guó zhī rén shí zhī yī yān ěr zhǔ bīng shǎo yuàn chóu jū duō bǐ hé suǒ lì wú néng qǔ bǐ yuàn chóu ér dí shì zhī tóng wèi wǒ lì yǐ. tóu xiáng zhī qiān jūn jiù xì zhī qiú zhǎng gǎi zuò běi rén jì dài zhī yǐ xī qí lèi yí yōu xuè fù yǐ quàn qí lái zhě huò gěi diàn huái nán zhī tián yǐ yǎng wú lù zhī rén huò tiān chà chōu yuán yǐ lù yǒu guān zhī shì qí yǒu zhì lǜ zhě yǔ yǒu cái yǒng zhě zhì zhū jūn zhōng gè suí qí yí ér wú shī suǒ zhī jiē yuàn shù shǐ liǎng hé jiǔ zhōu zhī zhòng wén fēng huái huì cuī chí ér lái guī yī dàn qū ér zhī zhàn yǐ yí dí èr zì gǎi zuò dí gōng yí dí èr zì gǎi zuò dí lì mò dà yān bù wéi cǐ ěr guān zhōng zhū pàn rú shī gǔ bèi yǐ bù kuài yú wáng shì ér qù zhī kǒng yàn zhōu yǐ chóu xián quán bāng yàn ér qù zhī chū fēi běn xīn tǎng néng qiǎn shǐ xián dào yǐ wǎng yù shàng dé xián ēn gǎn yì.
下慰厭亂之民心以赫厥怒旗建泰一親總六師將士奮勇人倍其氣雷動焱發山搖谷盪得氣勢也。長江天險巨艦鶻飛一卒當江萬夫莫渡得地勢也。辨其曲直知其逆順察其饑飽以壯擊老以生擊死以飽擊飢得國勢也。以此三勢按甲江上時遣輕銳所向必克醜虜(改作北兵)就擒者不啻千百簽軍投降者動以萬計勢窮力蹙知曲之不可以敵直也。知逆之不可以敵順也。知飢之不可以敵飽也。潛師夜遁寨幕烏集當此之時我乘勢越淮而襲擣其巢穴如破竹建瓴之易而乃躊躇淮甸疑慮未進蒙竊惑焉萬全元老曰:嗟乎!以。若所謂善也。吾之所樂聞也。方。且圖之再焉將軍之所謂知其一未睹其精者也。仆請為將軍略舉其凡而將軍必能索其至焉將軍曰:唯唯惟願聞一二以發愚蒙萬全地名老曰:御戎(孜作金)之要來則懲而御之去則守而備之不貴追也。故魯莊公僖公追齊師至於酅聖人之於春秋皆書以危之。且虜(改作金)之奔北尾擊過淮也。可謂宜遠去諸葛孔明曰:未得戰地雖見大利不前奪之未測彼情雖謂羸弱不進攻之賊(改作金)無故退軍勿進攻之設。若我師犯此而前追於淮北生靈塗炭人人懷歸如流離赤子之思念父母其求救也。如大旱之望云:霓柰何餽餉千里士有飢色。。若其略地就糧則失遺民之望或其飛芻輓粟則艱漕運之計本圖卻敵以安群情無或動群情以資敵故未可急追以僥倖一時之功要當愛惜寸陰以圖善後之計事稍前定舉而措之萬全之地蓋未晚也。將軍曰:葛為善後之計雙曷為前定耶元老曰:審攻戰之利得守備之宜盡措置之方明撫綏之略然後可圖也。曷為撫綏曰:夫金敵所驅而戰者兩河之民士之七九州之虜(改作卒)十之二狄(此字改作本國之)人十之一焉爾主兵少怨讎居多彼何所利吾能取彼怨讎而的士之同為我利矣。投降之簽軍就系之酋長(改作北人)既貸之以錫其類宜優〈血阝〉以勸其來者或給佃淮南之田以養無祿之人或添差抽員以祿有官之士其有智慮者與有材勇者寘諸軍中各隨其宜而無失所之嗟怨庶使兩河九州之眾聞風懷惠摧持而來歸一旦驅而之戰以夷狄(二字改作敵)攻夷狄(二字改作敵)利莫大焉不惟此耳關中諸叛(如師)古輩以不快於王似而去之孔彥舟以讎嫌權邦彥而去之初非本心儻能遣使閒道以往諭上德銜恩感義。
fān rán gǎi tú lǐng suǒ bù ér xiàn lǔ fú yú xíng zài yǐ. lǐ chéng xú wén bèi, yú shì hū zhī wěi chāng bù kě yǐ bì shēn yě. qì sàng dǎn luò cháo bù móu xī yì jiāng huǐ guò xiào shùn qǐng mìng zhī bù xiá bù rán qí tú yì jiāng zhǎn shǒu ér lái xiàn yǐ. suǒ wèi míng fǔ suī zhī shù qí gài rú cǐ hé wèi cuò zhì yuē: huī fù zhī jì bù huàn nì liú zhī nán chú huàn jīn dí gǎi zuò dí zhī wèi shuāi bù huàn jīn dí qiāo zhī wèi shuāi huàn wú cuò zhì yǒu shī suī jí huǎn qí suǒ jí zé tú chéng zhǎng jiǔ zhī gōng jí qí suǒ huǎn zé xiào yóu mù qián zhī lì shī zhī háo lí chà zhè qiān lǐ kě bù shèn hū! fū lì guó zhě mò dà yú xíng shì dé xíng shì zhě zhì rén shī xíng shì zhě zhì yú rén xī lǐ xī liè yù pò shòu chūn yǐ qū jiāng dū zhāng jiàn fēng wéi huò qiū yǐ jīng bīng yóu jī ér xī liè wèi zhī dùn zhǎng jiāng dé xíng shì zú bǎo jiāng huái fú jiān dōng lüè zhì fàn zhǎng jiāng xiè yòu dù yǐ bā qiān zhī bīng zǔ féi shuǐ ér pò fú fǒu zé shù shí wàn zhī zhòng qì jiǎ xiāo dùn, yú shì jìng zào wō yǐng jīng lüè jiù dōu zhōu shì zōng yòng wáng pǔ zhè cè xià jiāng huái tún bīng wō kǒu yǐ kè shòu chūn zú qǔ huái nán shí yǒu sì zhōu yǐ wèi jiè, qǐ fēi děi xíng shì jīn rì zhī jì mò rú tún jù huái diān zhì shī shòu chūn ér zhēn yáng lú háo yú wén wǔ chén zhōng zé cái néng shǒu zhī yǐ lí luò jiāng biǎo fū jīng nán gǔ jīng zhōu yě. běi kuī zhōng yuán dōng kàn jiāng biǎo sān guó bì zhēng zhī dì wú bù dé wú shǔ bù dé shǔ wèi bù dé wèi wèi jīn rì jì dāng jūn qí yào hài yǐ wèi wú yuè zhī píng yǐ wèi bā shǔ zhī fáng fū sān qín sì sāi zhī guó bā shǔ zhuǎn cáo gěi jūn zhī dì xī qín shì xiáo hán póu lǒng zhī xiǎn yǐ náng kuò sì hǎi hàn gāo zǔ zhī wáng hàn zhōng shōu yòng bā shǔ hái dìng sān qín yǐ yǒu tiān xià jīn yě. bā shǔ jǐn cún ér sān qín yǐ shī wèi jīn rì jì dāng gù shǔ fù qín yǐ wèi hòu lái zhī tú shì yí shēn mìng dū du xià lìng jīng xiāng jiè yán jǐng bèi cháng. ruò kòu gǎi zuò dí zhì fēi xí chuān shǎn xù ruì kòng xián guān xìn ér dòng yǐ wèi jǐ jiǎo zhì shèng zhī shì shǐ bǐ yù nán gōng zé yòu yǒu xī shī zhī kě yú bǐ yù xī kòu gǎi zuò xià zé zuǒ yǒu wáng dōu zhī kě lǜ cǐ jiē zài suǒ jí ér bù kě huǎn zhě yě. suǒ wèi jǐn cuò zhì zhī fāng qí gài rú cǐ hé wèi shǒu bèi bīng fǎ yuē: yǒu yú zé gōng bù zú zé shǒu chuán yuē: bù bèi bù yú bù kě yǐ shī xī è rén yù qín shēn lěi gù jūn yǐ dài zhī qín shī bù néng jiǔ cǐ shàn shǒu yě. chǔ wèi zhèn ér wú rén zhì jiàn yǒu bèi ér fǎn cǐ shàn bèi yě. jǔ yǐ shì lòu ér kuì qí yǐ xiá dí ér jiān yún rén cì jiāo ér bù jiè mò jiān xiǎo luó ér wú cì jiē shǒu bèi zhī bù jǐn yě. wèi jīn zhī jì wú shì dí zhī bù lái shì wú yǒu yǐ dài zhī kě yě. wú shì dí zhī bù gōng shì wú zhī bù kě gōng kě yě. xiū míng gōng shǒu bá yòng cái néng tuī chéng yǐ yǔ shǐ ěr yú yòng mìng yuè yǐ yì rén shǐ jiǔ ér wú mù lè dòu zhī shì shǒu xiǎn huái jì jī lì tǔ háo zhī xióng yì zhài sì shuǐ qiǎn wén dié yǐ chá qí qíng zhuàng guǎng ěr mù yǐ cì qí jiān zhà jīng lǐ cán pò zhī yì láo lái guī yè zhī mín ēn xìn hào lìng yǐ jié rén zhī xīn xìn shǎng bì fá yǐ jǐn rén zhī lì lǐ cái yǐ gěi kào shì yíng tián yǐ zhù bīng shí bǔ jū xià lòu yǐ wèi tā tú suǒ wèi shǒu bèi zhī yí qí quán rú cǐ hé wèi gōng zhàn yuē: liǎng jūn zhēng xióng fá móu wèi shàng qí cì.
幡然改圖領所部而獻虜俘於行在矣。李成徐文輩,於是乎知偽昌不可以庇身也。氣喪膽落朝不謀夕亦將悔過效順請命之不暇不然其徒亦將斬首而來獻矣。所謂明撫綏之術其概如此曷謂措置曰:恢復之計不患逆劉之難除患金狄(改作敵)之未衰不患金敵敲之未衰患吾措置有失綏急緩其所急則圖成長久之功急其所緩則效郵目前之利失之毫釐差這千里可不慎乎!夫立國者莫大於形勢得形勢者制人失形勢者制於人昔李希烈欲破壽春以趨江都張建封圍霍邱以精兵游擊而希烈為之遁長江得形勢卒保江淮苻堅東略至泛長江謝幼度以八千之兵阻淝水而破苻否則數十萬之眾棄甲宵遁,於是徑造渦潁經略舊都周世宗用王朴這策下江淮屯兵渦口以克壽春卒取淮南十有四州以為界,豈非得形勢今日之計莫如屯據淮甸置師壽春而真揚廬濠於文武臣中擇才能守之以籬落江表夫荊南古荊州也。北窺中原東瞰江表三國必爭之地吳不得吳蜀不得蜀魏不得魏為今日計當軍其要害以為吳越之屏以為巴蜀之防夫三秦四塞之國巴蜀轉漕給軍之地昔秦恃崤函裒隴之險以囊括四海漢高祖之王漢中收用巴蜀還定三秦以有天下今也。巴蜀僅存而三秦已失為今日計當固蜀復秦以為後來之圖是宜申命都督下令荊襄戒嚴警備常。若寇(改作敵)至飛檄川陝蓄銳控弦觀釁而動以為掎角制勝之勢使彼欲南攻則右有西師之可虞彼欲西寇(改作下)則左有王都之可慮此皆在所急而不可緩者也。所謂盡措置之方其概如此曷為守備兵法曰:有餘則攻不足則守《傳》曰:不備不虞不可以師昔惡人御秦深壘固軍以待之秦師不能久此善守也。楚為陣而吳人至見有備而返此善備也。莒以恃陋而潰齊以狎敵而殲鄖人次郊而不戒莫殲小羅而無次皆守備之不謹也。為今之計無恃敵之不來恃吾有以待之可也。無恃敵之不攻恃吾之不可攻可也。修明攻守拔用才能推誠以與使爾於用命悅以役人使久而無募樂斗之士守險淮濟激厲土豪之雄益寨泗水遣聞牒以察其情狀廣耳目以伺其奸詐經理殘破之邑勞來歸業之民恩信號令以結人之心信賞必罰以盡人之力理財以給犒士營田以助兵食補苴罅漏以為他圖所謂守備之宜其權如此曷謂攻戰曰:兩軍爭雄伐謀為上其次。
zhī bǐ zhī yǐ kě yǐ qǔ shèng yào zài liào dù rén shì jiào liàng zhòng guǎ shěn fāng yuán shèng fù zhī shì shí láo yì qiǎn shēn zhī móu jiàn kě ér jìn zhī nán ér zhǐ yīn lì chéng biàn hé biàn yīng quán ér wèi zhī yǐ cǐ gōng zhàn hé wǎng bù jì suǒ wèi gōng zhàn zhī lì chūn gài rú cǐ. suī rán yú sī sān zhě. yòu yǒu xiān hòu zhī xù yān xiān míng fǔ suī zhī lüè rán hòu kě yǐ yǔ cuò zhì zhī fāng dé cuò zhì zhī fāng rán hòu kě yǐ yǔ shǒu bèi zhī yí dé shǒu bèi zhī yí rán hòu kě yǐ yǔ gōng zhàn zhī jì, yú shì hū chéng tiān shí zé dì lì yīn rén hé zhèn lǚ diàn jī zhū lù xiǎng yīng lìn lì huái biàn róu dǎo jì yùn píng shì ér fù wěi qí zhī chéng héng zhào wèi lì yàn mén dà xíng ér fù xí hū! yàn yún: zhī wài yú yǐ fèng yíng èr shèng dìng luàn zhōng yuán yú shuò zhōng xìng kě bù wù hū! zhōng yōng yuē: shì qián dìng zé bù kùn ér. yòu hé jí yān jiāng jūn yuē: méng xī wén zhì zhě bù hòu shí yǒng zhě bù cháng jué. yòu wén zhàn yǐ qì shèng cháo qì ruì zhòu qì duò mù qì guī shàn yòng bīng zhě yòng qí cháo qì jī gòng duò guī cǐ bù kě shī zhī shí yě. mèng bì zhī hú yí bù rú tóng zǐ zhī bì zhì měng hǔ zhī yóu yù bù rú fēng chài zhī zhì áo yuàn yuán lǎo tú zhī yuán lǎo yuē: bù rán zhì niǎo zhī jiāng jī bì nì qí xíng měng shòu zhī jiāng tuán bì fú qí shēn bīng wēi dào yě. néng miàn shì zhī bù néng yǒng ér shì zhī qiè bēi yǐ jiāo wǒ yì yǐ láo wǒ bǐ dài jiāng yǐ yòu wǒ yě. xī chǔ wǔ wáng qīn suí xíng chéng ér guī dòu bó bǐ qǐng léi shī yǐ zhāng zhī suí hòu jiāng zhuī chǔ shī jì liáng zhǐ zhī yuē: chǔ zhī léi qí yòu wǒ yě. jūn hé jí yān jūn gū xiū zhèng shù miǎn yú nán suí hóu jù miàn xiū zhèng chǔ bù gǎn fá jīn zhī dí rén qián shī ér běi bì pán bó pái huái yú sù bó xú huái zhī xián bì qǐng yíng liáng jì shī dài shí ér zài nán lái shēng dōng jī xī gōng wú bù bèi chū wú bù yì ér chū méi yú jīng xiāng zhī xián pì nì chǔ zé chéng fú ér xià hé dòng tíng zhī zéi xiāng yǔ wèi shuǐ gōng zhī móu yì yǐ bù rén shuǐ lù jù xià shǐ wú shǒu zhū yú qián ér zhǎng jiāng zhī xiǎn yǐ duó qí hòu zé jiāng nài hé yǔ qí jí yú mù qián zhī zhuī bēn bù. ruò xiū zhèng yǐ wèi shàn hòu zhī jì yuē: hé wèi xiū zhèng shì yuē: ruò suǒ lùn sì zhě shì yě.. suī rán xiū cǐ sì zhě shuāng yǒu běn yān shū yuē: mín wèi bāng běn yì yuē: shàng yǐ hòu xià ān zhái néng gù běn ér hòu xià zhě dāng zhī jīn rì dì zhī cù xiá ér yǒu yǐ kuò qí bù rěn zhī xīn chá xù mín zhī diāo zhài ér yǒu yǐ gù qí ài dài zhī xīn jūn xū zhī fèi lì yì zhī zhēng yǒu bù dé yǐ ér chū yú mín zhě zhào lìng dīng níng dāng xī mín lì shǐ guān lì bìng wú yuán wèi jiān tián lú yǒu lè shū bù yàn zhī qín nèi zhī yuǎn ěr zhòng shù sān jūn shàng xià xiāng yǔ yī xīn wài zhī liǎng hé yí mín jiǔ zhōu jiù sú xiāng yǔ bìng lì suǒ zhù duō yǐ. shǐ tiān xià jiē yuē: jīn tiān xià yǒu dào rú shì jīn rén zhī duō xíng bù yì wěi chāng zhī qù shùn xiào nì nüè yòng qí mín qì mín jiǔ yǐ. qì mín zé shī zhù shěn qián rì zhī jǔ qǐ yì yú nì liú jīn dí wèi zhī zhù dé lì zé guī gōng jīn rén shī lì zé wèi liú jiǎ yuàn huái diān zhī yì jì bù dé chěng suǒ sàng. yòu duō zì zī wěi chāng qǔ yí yú jīn dí yǐ. zhǔ kè xiāng yí shàng xià shī zhù yīn yǐ jǔ shì zé yú zhàn hé yǒu mèng zǐ yuē: guǎ zhù zhī zhì qīn qī pàn zhī duō zhù zhī zhì tiān xià shùn zhī yǐ tiān xià zhī suǒ shùn.
知彼知已可以取勝要在料度人事較量眾寡審方圓勝負之勢識勞佚淺深之謀見可而進知難而止因利乘便合變應權而為之以此攻戰何往不濟所謂攻戰之利春概如此。雖然於斯三者。又有先後之序焉先明撫綏之略然後可以語措置之方得措置之方然後可以語守備之宜得守備之宜然後可以語攻戰之計,於是乎乘天時擇地利因人和振旅電擊諸路響應躪轢淮汴蹂蹈濟鄆憑軾而復偽齊之城橫趙魏歷雁門大行而傅檄乎!燕云:之外於以奉迎二聖定亂中原於鑠中興可不務乎!中庸曰:事前定則不困而。又何急焉將軍曰:蒙昔聞智者不後時勇者不常決。又聞戰以氣勝朝氣銳晝氣惰暮氣歸善用兵者用其朝氣擊共惰歸此不可失之時也。孟賁之狐疑不如童子之必至猛虎之猶豫不如蜂蠆之致螯願元老圖之元老曰:不然鷙鳥之將擊必匿其形猛獸之將摶必伏其身兵危道也。能面示之不能勇而示之怯卑以驕我佚以勞我彼殆將以誘我也。昔楚武王侵隋行成而歸斗伯比請羸師以張之隋候將追楚師季良止之曰:楚之羸其誘我也。君何急焉君姑修政庶免於難隋侯懼面修政楚不敢伐今之敵人潛師而北必盤礴徘徊於宿亳徐淮之閒必請營糧濟師待時而再南來聲東擊西攻吾不備出吾不意而出沒於荊襄之閒睥睨楚澤乘桴而下合洞庭之賊相與為水攻之謀益以步人水陸俱下使吾守株於前而長江之險已奪其後則將柰何與其急於目前之追奔不。若修政以為善後之計曰:曷為修政事曰:若所論四者是也。。雖然修此四者雙有本焉《書》曰:民為邦本《易》曰:上以厚下安宅能固本而厚下者當知今日地之蹙狹而有以擴其不忍之心察恤民之彫瘵而有以固其愛戴之心軍需之費力役之徵有不得已而出於民者詔令丁甯當惜民力使官吏並無緣為奸田廬有樂輸不厭之勤內之遠邇眾庶三軍上下相與一心外之兩河遺民九州舊俗相與併力所助多矣。使天下皆曰:今天下有道如是金人之多行不義偽昌之去順效逆虐用其民棄民久矣。棄民則失助矧前日之舉起意於逆劉金敵為之助得利則歸功金人失利則為劉賈怨淮甸之役既不得逞所喪。又多自茲偽昌取疑於金敵矣。主客相疑上下失(助因)以舉事則於戰何有孟子曰:寡助之至親戚畔之多助之至天下順之以天下之所順。
gōng qīn qī zhī suǒ pàn gù jūn zǐ yǒu bù zhàn zhàn bì shèng yǐ. chéng néng niè niè yú sì zhě zǎo zhèng sù dìng rán hòu fèn wēi zhū lù lián héng yǐ jìn jué yǒu chéng gōng. ruò tú zhī mù qián zhuī jī zhī lì wèi zhī shàn hòu zhī dà jì yě. yán wèi zú jiāng jūn qiǎo rán gǎi róng dī shǒu zì shī qūn xún bì xí zài bài qǐ shǒu rì wěi zāi! fēi gù lòu zhī suǒ néng jí bù tú jīn rì fā xī jī zhī fù kuò rán shí wàn quán zhī cè yě. jiāng jūn jì tuì yuán lǎo sān fù chén sī shì shū hū ér wú jiàn tīng chǎng huǎng ér wú wén. ruò dài qù qì chéng xū wú fú yóu hū! liáo kuò rú jiàn jī zǐ gào zhī yǐ wèi wǔ wáng chén hóng fàn rì yí móu jí nǎi xīn móu jí qīng shì móu jí shù rén móu jí bǔ shì rǔ zé cóng guī cóng shì cóng qīng shì cóng shù mín cóng shì zhī wèi dà tóng zi sūn qí féng jí rǔ zhī suǒ lùn suī dé yú qiān lǜ ér dān wén qiǎn zhì mèi yú shì jī wèi kě yǐ wèi què lùn qǐng xiàn zhū tiān zǐ cān zhū qún cè zhì zhū miào móu ér duàn zì shén zì, shù jǐ qí kě yě. yuán lǎo, yú shì rú mèng jué zuì xǐng yǎng tiān ér tàn yuē: dǎn zāi! qí rán hū! fēi tiān xià zhī zhì shén qí shú néng yǔ yú cǐ pū bù dé ér róng qí huì yǐ..
攻親戚之所畔故君子有不戰戰必勝矣。誠能孽孽於四者蚤正素定然後奮威諸路連衡以進決有成功。若徒知目前追擊之利未知善後之大計也。言未卒將軍愀然改容低首自失逡巡避席再拜稽首日韙哉!非固陋之所能及不圖今日發醯雞之覆廓然識萬全之策也。將軍既退元老三復沉思視倏忽而無見聽惝怳而無聞。若戴去氣乘虛無浮游乎!寥廓如見箕子告之以為武王陳洪範日疑謀及乃心謀及卿士謀及庶人謀及卜筮汝則從龜從筮從卿士從庶民從是之謂大同子孫其逢吉汝之所論雖得於千慮而單聞淺智昧於事機未可以為確論請獻諸天子參諸群策質諸廟謀而斷自神自,庶幾其可也。元老,於是如夢覺醉醒仰天而嘆曰:亶哉!其然乎!非天下之至神其孰能與於此仆不得而容其喙矣。。
lǐ cān zhèng bǐng duì fú yǐ nì yá liú yù gǎn sì jiān móu wài yǐn dí shī chēng bīng fàn shùn rén shén gòng fèn tiān dì bù róng bì xià shén wǔ wéi yáng shèng xīn dú dé qīn lǜ ruì lǚ qián zhù dà jiāng gǔ gōng xié móu jiāng shì jiǎ yǒng céng wèi jiā xún lèi zòu jié yīn lǔ gǎi zuò dí shì jì qióng qián shī xiāo dùn tiān shēng dà zhèn guó shì suì qiáng zhōng xìng zhī gōng shǔ zài jīn rì yóu fù qū chuí qīng wèn fǔ dǎi jiù chén gài jiāng zǒng zhòng zhì yǐ wèi móu, shù jǐ shù piàn shàn zhī bù lù chén gōng wéi shèng xùn tiáo huà rú zuǒ zhàn zhèn zhī lì yǒu wǔ yī yuē: chū qīng bīng èr yuē: wù yuǎn lüè sān yuē: chǔ jiāng shuài sì yuē: zé chéng gōng wǔ yuē: zhòng shǎng gé hé wèi chū qīng bīng guān shǎn wèi jìn qǔ zhī dì huái nán wèi bǎo gù zhī dì yóu guān shǎn kě yǐ kuī hé dōng yóu hé dōng kě yǐ kuī hé shuò hé shuò píng zé jiù dōng bù qǔ ér zì guī gù yuē: guān shǎn wèi jìn qǔ zhī dì yǒu huái nán wài kě yǐ hàn jīng dōng nèi kě yǐ bǎo zhè jiāng qiān zhì qí shì zé bǐ dé yǐ yī fāng ér jù wǒ huái nán suī lì yú bǎo gù rán bù yòng mìng yú guān shǎn zé bǐ dé bìng bīng miàn nán xià èr zhě gù xiàng wèi biǎo lǐ zhě yě. qián rì qiǎn dà chén jīng lǐ guān shǎn chéng shì rán wèi cháng yòng bīng yú jīng dōng yǐ fēn qí shì gù bǐ dé jǐn ruì yǐ cuò yú wǒ jīn huái nán zhī bīng jì jié yǐ. ér guān shǎn zhī tú yóu bù kě huǎn yě., huò yuē: hé bù jīng yóu sù sì yǐ qǔ jīng dōng yé yuē: yóu sù sì bì yòng zhòng bīng mìng dà jiāng jīn tǒng zhòng bīng zhě shù rén jiē guó suǒ shì yǐ wèi gēn běn. ruò qīng ér zhì zhī zéi gǎi zuò wěi jìng wàn yī yǒu shī lì jiāng bù kě fù yòng rán zé suì zhì ér bù wèn yé yuē: fēi rán yě. jīn piān jiāng zhōng rú niú gāo wáng jìn yáng guī shǐ kāng mín jiē xí jīng dōng fēng shì shú qí rén qíng zhī qí shān chuān xiǎn yì chén wèi kě gè pèi yǐ jiāo xiǎng qū sān wǔ qiān rén huò chū yóu xú huái yáng huò chū yóu sù sì bǐ tǔ zhī mín gù wú chì zǐ yě. huái lèi shèng dé zé hán yǎng zhī jiǔ yàn wěi cháo cán nüè bù dào zhī zhèng bì yīng zhě rán.
李參政邴對伏以逆牙劉豫敢肆奸謀外引敵師稱兵犯順人神共憤天地不容陛下神武惟揚聖心獨得親率銳旅前駐大江股肱協謀將士賈勇曾未浹旬累奏捷音虜(改作敵)勢既窮潛師宵遁天聲大振國勢遂強中興之功屬在今日猶復曲垂清問俯逮舊臣蓋將總眾智以為謀,庶幾庶片善之不錄臣恭惟聖訓條畫如左戰陣之利有五一曰:出輕兵二曰:務遠略三曰:儲將帥四曰:責成功五曰:重賞格何謂出輕兵關陝為進取之地淮南為保固之地由關陝可以窺河東由河東可以窺河朔河朔平則就東不取而自歸故曰:關陝為進取之地有淮南外可以捍京東內可以保浙江牽制其勢則彼得以一方而拒我淮南雖利於保固然不用命於關陝則彼得並兵面南下二者固相為表里者也。前日遣大臣經理關陝誠是然未嘗用兵於京東以分其勢故彼得盡銳以挫於我今淮南之兵既捷矣。而關陝之圖尤不可緩也。,或曰:曷不經由宿泗以取京東耶曰:由宿泗必用重兵命大將今統重兵者數人皆國所恃以為根本。若輕而置之賊(改作偽)境萬一有失利將不可復用然則遂置而不問耶曰:非然也。今偏將中如牛皋王進楊珪史康民皆習京東風士熟其人情知其山川險易臣謂可各配以交響曲三五千人或出由徐淮揚或出由宿泗彼土之民固吾赤子也。懷累聖德澤涵養之久厭偽朝殘虐不道之政必應者然。
hòu yīn qí háo jié bǐ chūn zì shǒu yīn lì chéng biàn jìn qǔ dōng jīng kě yě. shì yǒu wèi kě tuì bǎo jiāng huái kě yě. zé wǒ dé yǐ rǎo dí bǐ jiāng bèn mìng zhī bù xiá ér zì kùn yǐ. shì wèi wǒ bù dòng ér fēn shǎn xī zhòng bīng zhī yī duān yě. hé dàn ér bù wèi hū! hé wèi wù yuǎn lüè yòng bīng dōng jīng yǐ qiān zhì shǎn xī yòng bīng shǎn xī yǐ qiān zhì jīng dōng gù rán yǐ. shǎn běn shī dì zhī hòu qí hé yǐ fù zhī yuē: yīn qí shì ér sì guāng wǔ yǐ èr qiān rén bài xún yì bǎi wàn yú kūn yáng hǔ bào jiē gǔ lì ér què zǒu shì zhī shèng yě. fú jiān yǐ bǎi nǜ bǎi yú féi shuǐ wén fēng shēng hè lì yǐ wèi jìn shī zhī zhì shì zhī shuāi yě. qián rì jīn zéi gǎi zuò rén qiáng shèng tiān xià mò yǔ dí ér wǒ xiǎn rán nù bǐ yǐ yǔ zhī jiǎo bǐ bù dé bù jǐn ruì yú wǒ jīn lǔ gǎi zuò bǐ jiāo shén xin jiān rán yǒu qīng dí zhī xīn shì wǒ qián xíng nì shì shì ruò yòng qí zhī shí yě. yuàn zhào guān shǎn zhū jiāng mǔ zhāng xū shì mǔ jìng xiǎo lì xù yǎng shì qì chéng xián zǔ xiǎn dàn wù qí xiǎo shèng bù bì dà shèng yě. zé xún xiǎo kě yǐ zhì dà shèng yǐ. yào zhī mǔ xiǎn yǔ zhī jiǎo ér yǐ rán zé cháo tíng qián rì qiǎn dà chén rú hé yuē: gù cháng qiǎn zhī yě. xuǎn rèn zhì jiàng zhī quán shēng shā shǎng fá zhī bǐng cǐ dà chén zhī zhí fēi jiāng shuài suǒ de yù jīn suī yǒu èr xuān fǔ qí tǐ shàng qīng fēi qiǎn dà chén bù kě guān shǎn tǔ dì wò shěng shì mǎ qiáng zhuàng xíng shì lì biàn hào wèi jīn chéng bǎi èr tā dà chén fēi dú qiān zhì jīng dōng yì suǒ yǐ wèi hòu rì jīng huà yě. fāng jīn dà chén rú lǚ yí hào qì jié gāo liàng zhōng lì kǎi rán lǐ gāng shí dù hóng yuǎn wēi míng sù zhe bì zì jiǎn yú chén zhōng yuàn bì xià yú èr rén zhě zé qí yì qǐ ér hé zhī bì yǒu yǐ bào bì xià yīn yá lùn bīng ér jí dà chén fēi suǒ dāng rán bì xià zhào chén yǐ jūn chén wú xián zé yá yǒu suǒ huái qí kě bù jǐn chén yú bì xià zāi! hé wèi chǔ jiāng shuài jīn rì huái nán cuī fēng xiàn zhèn zhī shì yì qián rì suǒ yòng zhī jūn yě. hé yǒng qiè yì yé gài yóu bì xià yǐ shēn lǜ zhī ěr yǐ cǐ zhī qiáng ruò wú dìng shì yǒng qiè wú cháng xíng wéi rén suǒ wèi ér yǐ jīn zhū dà jiāng bù xià qǐ wú zhì móu zhōng yǒng zhī shì yǐ yù zhòng tǒng shī zhě hū! gài yòng zhī wèi jǐn fú cái gù shì yǒu yǐ jiàn yú shì yě. bì xià jí wèi zhī chū hán shì zhōng liú guāng shì zhāng jùn wēi míng yǐn rán wèi dà jiāng. yòu jīn yǒu wú jiè yuè fēi zhě chū yǐ. dàn duō de cǐ shù shí bèi cān cuò nèi wài gèng chū dié rù hé huàn bīng shì bù qiáng zāi! chén yuàn zhào dà jiāng yú suǒ bù jǔ zhì móu zhōng yǒng kě yǐ yù zhòng tǒng shī zhě gè liǎng sān míng cháo tíng jí jì yù yǒu shì yí shòu yǐ miào lüè shǐ zhuān dāng yī duì mǔ fán lì yú dà jiāng yǐ. zé zhū rén jìng fèn cái zhì chū chéng xūn míng wèi yuè fēi wú jiè zhī chóu yě. hé wèi zé chéng gōng cháng rén zhī qíng mò bù yù chéng gōng zhī zài wǒ shì yǒu suǒ yā zé fèn rán bù mǎn dà jiāng jué wèi yǐ chóng xūn míng yǐ zhe nán xiāng tǒng yī jīn yòng bīng kě shòu yǐ chéng suàn shǐ zì wèi zhàn ér yǐ shèn wù qiǎn zǔ tì guò jiāng jīng lüè zhōng yuán bài shí lè fù hé nán gōng chuí chéng yǐ. ér jìn qiǎn dài yuān yōng jié jù qí shàng liú yuān suī yǒu cái wàng ér tì shí bù yàn yě. yīn fā fèn ér sǐ qián gōng jǐn.
後因其豪傑俾春自守因利乘便進取東京可也。勢有未可退保江淮可也。則我得以擾敵彼將奔命之不暇而自困矣。是謂我不動而分陝西重兵之一端也。何憚而不為乎!何謂務遠略用兵東京以牽制陝西用兵陝西以牽制京東固然矣。陝本失地之後其何以復之曰:因其勢而巳光武以二千人敗尋邑百萬於昆陽虎豹皆股慄而卻走勢之盛也。苻堅以百衄百於淝水聞風聲鶴唳以為晉師之至勢之衰也。前日金賊(改作人)強盛天下莫與敵而我顯然怒彼以與之角彼不得不盡銳於我今虜(改作彼)驕甚忄間然有輕敵之心是我潛形匿勢示弱用奇之時也。願詔關陝諸將母張虛勢母競小利蓄養士氣乘閒阻險但務其小勝不必大勝也。則馴小可以致大勝矣。要之母顯與之角而已然則朝廷前日遣大臣如何曰:固嘗遣之也。選任陟降之權生殺賞罰之柄此大臣之職非將帥所得預今雖有二宣撫其體尚輕非遣大臣不可關陝土地沃省士馬強壯形勢利便號為金城百二他大臣非獨牽制京東亦所以為後日經畫也。方今大臣如呂頤浩氣節高亮忠力慨然李綱識度宏遠威名素著必自簡於宸衷願陛下於二人者擇其一起而和之必有以報陛下因牙論兵而及大臣非所當然陛下詔臣以君臣無閒則牙有所懷其可不盡陳於陛下哉!何謂儲(將帥)今日淮南摧鋒陷陣之士亦前日所用之軍也。何勇怯異耶蓋由陛下以身率之耳以此知強弱無定勢勇怯無常形惟人所為而已今諸大將部下豈無智謀忠勇之士以馭眾統師者乎!蓋用之未盡茯才故示有以見於世也。陛下即位之初韓世忠劉光世張俊威名隱然為大將。又今有吳玠岳飛者出矣。但多得此數十輩參錯內外更出迭入何患兵勢不強哉!臣願詔大將於所部舉智謀忠勇可以馭眾統師者各兩三名朝廷籍記遇有事宜授以廟略使專當一隊母煩隸於大將矣。則諸人競奮才智出成勛名為岳飛吳玠之儔也。何為責成功常人之情莫不欲成功之在我勢有所壓則憤然不滿大將爵位已崇勛名已著難相統一今用兵可授以成算使自為戰而已慎勿遣祖逖過江經略中原敗石勒復河南功垂成矣。而晉遣戴淵擁節據其上流淵雖有才望而逖實不厭也。因發憤而死前功盡。
qì chén cháng tàn xī yú cǐ kě wèi wàn shì shēn jiè hé wèi zhòng shǎng gé yuē: jīn què dí tuì shī zhī hòu bì lùn gōng xíng shǎng chén yuàn yīn cǐ zhào yǒu sī yù dìng shǎng gé yǐ bān tiān xià. ruò xiǎo zhě gù bù lùn yě. wèi rú dé yī yì yī chéng yí lù shí rén zhǎng bǎi rén zhǎng qiān rén zhǎng wàn rén zhǎng zhī lèi jí jìn shàng shǒu lǐng zì yī mìng zhì jié dù shǐ jiē chà cì shǐ zú xiāng dāng rén rén zhī wǒ yǒu shì gōng yǒu shì shǎng zé quàn yú yòng mìng yǐ. xī hàn gāo miè xiàng qiáo le hòu yáng xǐ děng sì rén gè dé jí dì yǐ fēng fū miè xiàng zhě liáng píng zhī móu xìn bù zhī lì yě. qǐ sì rén néng zhī zāi! shì huì qí bài wáng ér shā zhī ěr gāo zǔ fēng zhī rú cǐ qí hòu gài shì tiān xià yǐ bù sī suǒ yǐ quàn hòu zhī yòng mìng zhě yě. kuàng cǐ chū yǒng lì yǐ chéng gōng míng zhě yé rán zé shè wáng jué yǐ dài yǒu gōng zhě bù yì zhòng hū! yuē: guǒ yǒu shì gōng hé wèi bù kě táng guō fén yáng lǐ lín huái shì yě. zhān hǎn gǎi zuò ní kān qiáng shèng shú yǔ lù shān zhī luàn èr shèng bō qiān shú yǔ chuān shǔ zhī shòu zhù bì jiāng zuǒ shú yǔ líng wǔ zhī lì shì jīn rì shì shì yóu jiān yú táng yě. dì wèi yǒu fù zhōng yuán zhī gōng. ruò guǒ yǒu zhī hé ài yú wáng jué zāi! shǒu bèi zhī yí yǒu wǔ yī yuē: gù gēn běn èr yuē: xí zhōu shī sān yuē: fáng tā dào sì yuē: jiǎng yí cè wǔ yuē: liè tún shù hé wèi gù gēn běn jiàn kāng gǔ suǒ jiàn guó shān chuān pán luò cáo yùn biàn lì bì xià yù tú zhōng yuán bì zhù bì yú jiàn kāng cǐ bù yì zhī lùn yě. zé jiāng zhè xìn wèi gēn běn yǐ. yù bǎo shǒu zé shī jìn qǔ zhī lì yù jìn qǔ zé lǜ gēn běn zhī shāng shì hé yě. qiān lǐ kuì liáng shì yǒu jī sè qiáo sū hòu xìn shī bù sù bǎo jīn xìng shí wàn zhī zhòng shēn rù dí jìng wèi néng yí yī chéng jué yī jiāng ér wǒ yǐ sāo rán zuò kùn yǐ. mín fù gù yǒu cháng guó yòng gù yǒu jīng wèi zhī guó jiā hé yǐ gěi zhī cǐ bì qióng mín zhī lì ér hòu kě yě. chuāng yí zhī hòu guǒ néng rèn cǐ hū! gù yuē: yù jìn qǔ zé lǜ gēn běn zhī shāng zhě. cǐ yě. rán zé suì bù jìn qǔ hū! yuē: chén qián suǒ wèi qiǎn piān jiāng gèng chū xú sì yǐ rǎo zhī shì yě. fǒu zé shàng yǒu shuō yān jìn zhī qiǎn zǔ tì yě. gěi bīng qiān rén lǐn bù sān qiān pǐ bù gěi kǎi zhàng shǐ zì zhāo mù tún yú huái yīn shǐ zhù bīng qì dé èr qiān rén ér hòu xíng qí hòu jì zhǎn zhāng píng yuán dì jiā qí gōng yùn liáng yǐ gěi ér dào yuǎn bù zhì shì bīng qì yǔ zī liáng jiē bù qǔ yú jìn yě. zú néng shèng qiáng dí zì hé yǐ nán jiē wèi jìn yǒu nǎi zhī gǔ míng jiāng nèi bì tún tián yǐ zì zú wài bì yīn liáng yú dí shě shì zé wú yǐ wèi jì yě. chéng néng kǎi rán yǐ gōng míng zì rèn rú zǔ tì zhě jǔ huái nán ér fù zhī shǐ zì wèi jìn qǔ ér bù wèi xū nèi yǐ shì wài zé yí dí gǎi zuò běi bīng bù zú shèng zhōng yuán bù zú fù gǒu wèi yǒu sī rén yě. zé qián zhě qīng bīng zhī shuō wèi bù kě fèi shì wèi jìn qǔ bǎo gù liǎng dé ér bù yí hòu huàn zhě yě. hé wèi xí zhōu shī chén fú jiàn cháo tíng xià fú jiàn zào hǎi chuán qī bǎi zhī shǒu chén jīng huà lái shàng bì rú qī ér bàn jīn jì yǐ zhǎng jiāng wèi xiǎn zé jiào xí zhōu shī nǎi jīn rì zhī zuì jí wù chén wén mǒu zhōu mǒu xiàn gè zhì shuǐ jūn wǔ bǎi míng yǐ héng hǎi wèi míng ér wèi jiàn qí tā cuò zhì yě. hàn yǒu fú bō xià lài lóu chuán jiāng jūn zhī hào jiē shuǐ jūn zhī míng yě. chén qǐ fǎng gǔ zhī zhì chuàng jiàn cǐ guān yǐ jiào xí shuǐ zhàn bǐ.
棄臣嘗嘆息於此可為萬世深戒何謂重賞格曰:今卻敵退師之後必論功行賞臣願因此詔有司預定賞格以頒天下。若小者固不論也。謂如得一邑一城一路十人長百人長千人長萬人長之類及近上首領自一命至節度使皆差次使足相當人人知我有是功有是賞則勸於用命矣。昔漢高滅項喬了後楊喜等四人各得籍地以封夫滅項者良平之謀信布之力也。豈四人能知哉!適會其敗亡而殺之耳高祖封之如此其厚蓋示天下以不私所以勸後之用命者也。況此出勇力以成功名者耶然則設王爵以待有功者不亦重乎!曰:果有是功何為不可唐郭汾陽李臨淮是也。粘罕(改作尼堪)強盛孰與祿山之亂二聖播遷孰與川蜀之狩駐蹕江左孰與靈武之立是今日事勢尤艱於唐也。第未有復中原之功。若果有之何愛於王爵哉!守備之宜有五一曰:固根本二曰:習舟師三曰:防他道四曰:講遺策五曰:列屯戍何謂固根本建康古所建國山川盤絡漕運便利陛下欲圖中原必駐蹕於建康此不易之論也。則江浙信為根本矣。欲保守則失進取之利慾進取則慮根本之傷是何也。千里饋糧士有飢色樵蘇後釁師不宿飽今興十萬之眾深入敵境未能夷一城蹶一將而我已騷然坐困矣。民賦固有常國用固有經未知國家何以給之此必窮民之力而後可也。瘡痍之後果能任此乎!故曰:欲進取則慮根本之傷者。此也。然則遂不進取乎!曰:臣前所謂遣偏將更出徐泗以擾之是也。否則尚有說焉晉之遣祖逖也。給兵千人廩布三千匹不給鎧杖使自招募屯於淮陰始鑄兵器得二千人而後行其後既斬張平元帝嘉其功運糧以給而道遠不至是兵器與資糧皆不取於晉也。卒能勝強敵自河以南皆為晉有乃知古名將內必屯田以自足外必因糧於敵舍是則無以為計也。誠能慨然以功名自任如祖逖者舉淮南而付之使自為進取而不為虛內以事外則夷狄(改作北兵)不足勝中原不足復苟未有斯人也。則前者輕兵之說為不可廢是謂進取保固兩得而不貽後患者也。何謂習舟師臣伏見朝廷下福建造海船七百隻守臣經畫來上必如期而辦今既以長江為險則教習舟師乃今日之最急務臣聞某州某縣各置水軍五百名以橫海為名而未見其他措置也。漢有伏波下瀨樓船將軍之號皆水軍之名也。臣乞仿古之制創建此官以教習水戰俾。
jìn shàng liú jiāng zuǒ lǐng zhī zì chéng yī jūn ér zhuān lì yú cháo tíng wú shì zé sàn zhī yuán jiāng zhōu jùn huǎn jí zé jù ér yòng zhī xī cáo cāo wàng jiàn sūn quán zhōu chuán qì zhàng jūn wǔ zhěng sù tàn xī ér qù zé zhōu shī zhī shèng wàng zhī zú yǐ wēi dí yǐ. kuàng qí shí kě yòng yé. yòu wén zhī hǎi mín chuán bó bù dòng shù yuè zé shēng shuǐ chóng néng dù làn chuán dǐ zé wú shì zhī shí shuāng dāng wèi jiào yuè zhī fǎ měi. ruò gān yuè rì yī jiào ér yù quàn chéng zhī fǎ jì yǐ xí zhàn dòu yì yǐ lì zhōu chuán yě. hé wèi fáng tā dào yǐ yǒu zhī dōng lǔ gǎi zuò jīn rén zì jīn líng dù jiāng shí yuán wú běn wèi bì zéi zhī jì shàng xià mò kěn gù shǒu bǐ dé yǐ táng táng ér lái jí qí hái yě. hán shì zhōng yǐ zhōu shī è yú jiāng shàng shàng chí lèi xún jǐ huò qí qiú gǎi zuò dà shuài bǐ lǔ lüè suī duō yì bù dé wèi wú suǒ fū yě. qù dōng huái diān jì bù dé sì zhū jiāng qīng bīng dié chū jié zòu zài dào qíng jiàn lì qū qián shī ér dùn zé lǔ gǎi zuò běi rén zì yòng bīng yǐ lái wèi yǒu rú jīn rì cuò nǜ zhě chén dù xià tiān běi rén èr zì tā nián rù kòu shān cǐ èr zì chéng chuàng jīn rì zhī shī wèi bì bù yóu jiù zhé bì xiān yǐ yī jūn lái huái diān wèi zhú shì fǎn gēng zhī jì yǐ zhuì wǒ shī rán hòu yóu dēng lái fàn hǎi yǐ kuī wú yuè yǐ chū wú zuǒ yóu wǔ chāng dù jiāng kuī jiāng chí yǐ chū wú yòu wèi duō fāng yǐ wù wǒ yī chù bù zhī zé bǐ dé zhì yǐ. huái nán zhī shī suī yáng wèi zhú shì fǎn gēng rán jù rù zhī dì qí shì bù néng jiǔ yān jiāng lái gù bù zú lǜ ér cǐ èr tú kě wèi shēn yú zhě chén yuàn yù jiǎng zuǒ zhī yòu wú zhī cè shǐ bù chū wú sù liào bǐ suī chū qí wú yù zhī zhī gù bù néng qí yǐ. hé wèi jiǎng yí cè bīng zhī xíng wú qióng gù qiǎo yì wú qióng shǒu bèi zhī jù qiè yì yǒu wèi jīng jiǎng huà zhě xī hè. ruò bì zhī gōng chén yě. jī dí yú àn yǔ zhōu tóng sè chén rén xí jiàn bù yǐ wèi yí qí hòu cuì zhōu yǐ lái ér chén rén bù jué yě. cǐ bǐ gōng zhī guǐ jì ér wǒ bù zhī yě. wèi zhī fá wú yě. wú rén yǐ chē zhāng xí wèi yí chéng zì shí tóu zhì jiāng yī xī ér jiù wèi rén wàng zhī yuē: bǐ yǒu rén yān wèi kě tú yě. liǎn bīng ér tuì cǐ wǒ shǒu zhī guǐ jì bù kě bù zhī yě. gǔ fǎ suī bù yòng yú jīn yuán cǐ lèi tuī zhī bì yǒu kě yù bèi zhě yuàn zhào lín jiāng shǒu chén fán kě shè qí yǐ wù dí zhě jiē yù wèi cuò zhì níng shè ér bù yòng shì zhì ér wú bèi zé wú jí yǐ. hé wèi liè tún shù rì zhǎng jiāng zhī xiǎn mián gèn shù qiān lǐ shǒu bèi zhě fēi yī pì. ruò yī shēn bì yǒu yào hài zhī chù yān hóu xīn fù shì yě. jīn yán jiāng zhōu jùn shú wèi xīn shú wèi fù shú wèi yān hóu gǒu zhì dé qí yào zé yòng lì shǎo ér jiàn gōng duō yǐ. chén yuàn chà cì qí jǐn màn zuì jǐn chù tún jūn. ruò gān rén yī jiāng lǐng zhī tīng qí jùn shǒu jié zhì cì jǐn shāo huǎn chù chà jiàng yān yǒu shì yí zé yǐ dà jiāng jiān tǒng zhī jì jiǔ zé xí shú tǔ fēng rén qíng xiāng ān huǎn jí kě yòng yǔ xuán fā zhī shī bù móu yǐ. rú fú jiàn běn yīn fàn rǔ wèi zuò guò tún shēn shì jǐng fú zhōu jīn fú rén ān zhī wéi kǒng fú qù pín nián fú jiàn dào zéi bù zuò wèi bì bù yuán shì jǐng dàn yā zhī gù yě. suī yán jiāng yǔ fú jiàn shì tǐ bù tóng rán rén qíng qǐ xiāng yuǎn zāi! cuò huà zhī fāng yǒu wǔ yī yuē: qīn dà yuè èr yuē: bǔ jìn wèi sān yuē: dìng shǐ shì sì yuē: jiǎng jūn zhì wǔ yuē: jiàng chì bǎng hé wèi qīn.
近上流將佐領之自成一軍而專隸於朝廷無事則散之緣江州郡緩急則聚而用之昔曹操望見孫權舟船器仗軍伍整肅嘆息而去則舟師之盛望之足以威敵矣。況其實可用耶。又聞之海民船舶不動數月則生水蟲能蠹爛船底則無事之時雙當為教閱之法每。若干月日一教而寓勸懲之法既以習戰鬥亦以利舟船也。何謂防他道已酉之冬虜(改作金)人自金陵渡江實緣吾本為避賊之計上下莫肯固守彼得以堂堂而來及其還也。韓世忠以舟師遏於江上上持累旬幾獲其酋(改作大)帥彼虜掠雖多亦不得謂無所夫也。去冬淮甸既不得肆諸將輕兵迭出捷奏載道情見力屈潛師而遁則虜(改作北)人自用兵以來未有如今日挫衄者臣度(下添北人二字)他年入寇(刪此二字)懲創今日之失未必不由舊轍必先以一軍來淮甸為築室返耕之計以綴我師然後由登萊泛海以窺吳越以出吾左由武昌渡江窺江池以出吾右為多方以誤我一處不支則彼得志矣。淮南之師雖陽為築室返耕然沮洳之地其勢不能久淹將來固不足慮而此二途可為深虞者臣願預講左支右梧之策使不出吾素料彼雖出奇吾預知之固不能奇矣。何謂講遺策兵之形無窮故巧亦無窮守備之具竊意有未經講畫者昔賀。若弼之攻陳也。積荻於岸與舟同色陳人習見不以為疑其後萃舟以來而陳人不覺也。此彼攻之詭計而我不知也。魏之伐吳也。吳人以車張席為疑城自石頭至江一夕而就魏人望之曰:彼有人焉未可圖也。斂兵而退此我守之詭計不可不知也。古法雖不用於今緣此類推之必有可預備者願詔臨江守臣凡可設奇以誤敵者皆預為措置甯設而不用事至而無備則無及矣。何謂列屯戍日長江之險綿亘數千里守備者非一譬。若一身必有要害之處咽喉心腹是也。今沿江州郡孰為心孰為腹孰為咽喉苟製得其要則用力少而見功多矣。臣願差次其緊慢最緊處屯軍。若干人一將領之聽其郡守節制次緊稍緩處差降焉有事宜則以大將兼統之既久則習孰土風人情相諳緩急可用與旋發之師不侔矣。如福建本因范汝為作過屯申世景福州今福人安之惟恐茯去頻年福建盜賊不作未必不緣世景彈壓之故也。雖沿江與福建事體不同然人情豈相遠哉!措畫之方有五一曰:親大閱二曰:補禁衛三曰:訂使事四曰:講軍制五曰:降敕榜何謂親。
dà yuè qiè yǐ lù xià qīn tǒng liù shī suì què dà dí cǐ gài yòng gāo zǔ mǎ shàng zhì zhī guāng wǔ shēn dìng dà yè zhī shuō qí xiào jì rú cǐ zì jīn yóu yí liàn xí wǔ shì zì gǔ dì wáng jiē yǒu jiǎng wǔ zài lǐ zé chūn xià miáo qiū dōng shòu zài shī zé chē gōng jí rì zài chūn qiū zé dà yuè yú hóng shì yě. dāng chéng píng shí. qiě bù gǎn wàng wǔ bèi jīn rì yòng wǔ zhī jì, qǐ kě kuàng ér bù jǔ hū! chén wén zhū jiāng liàn bīng yì yú nǎng shí qí wǎn qiáng jué zhāng jī cì zhī jì xí shú jì jīng lèi jīng chū rù néng qū zǒu nài láo kǔ bì xià chéng yīn qiū dōng zhī jiāo jù jūn róng pǐ guǎng chǎng huì zhū jiāng míng sān lìng wǔ shēn zhī zhì guān zuò zuò jìn tuì zhī jié qǔ qí cái yì jué tè zhě jìng jī yǐ jīn bó huò jiā yǐ guān jué yǐ jī lì zhī zé jiāng shì gǎn yuè jìng quàn qí yǒng qì zì bèi yú píng shí yǐ. hé wèi bǔ jìn wèi lǐ dé yù yǒu yán yuē: yì tiān xià yǒu cháng shì běi jūn shì yě. běi jūn zhě jīn zhī jìn wèi shì yě. nèi yǐ yán wèi jiǔ zhòng wài yǐ zhèn fú tiān xià qí shì mò zhòng yān jiàn yán yǐ lái cǐ bèi gēng fān shàng xià wǎng fù qiān lǐ dùn bó dào lù yí qì lǎo ruò xiǎo rén bù zhī zhōng yì dà jié huò yǒu chóu tàn xíng yú yán sè míng zhōu fàn hǎi zhī yì yì shāo xuān bèi dāng shí jù qí chái lèi chū yú zhū zhōu zhǐ shǐ qí shí shū yuǎn zhī yě. zì zī jìn wèi yù dān guǎ nǎi jí wǔ jūn yǐ wèi zhòng yá cháng hán xīn pì rú jiāo lóng bù jiǎ fēng yún: bō tāo zhī shì ér zì tuō yú shān lín shī qí suǒ yǐ wèi shén yǐ. gǔ zhě tiān zǐ zì jiāng bīng hán xìn wèi gāo zǔ néng jiāng shí wàn hán yù yuē: běi jūn qiān wàn hǔ yǔ pí tiān zǐ zì jiāng fēi tā shī shì yě. jīn bì xià zì jiāng zhī bīng jǐ hé rén zāi!. ruò yuē: xī rì yōng duò bù wèi yòng xuān bèi bù xún lǐ shì kě fèi yě. wū hū shì bù jǐ yú yīn yē ér fèi shí zhě yú shén bù kě yě. chén yuàn bì xià zé zhōng shí yán zhòng zhī jiāng yǐ wèi diàn shuài shāo bǔ jìn wèi zhī quē zēng xùn liàn zhī fǎ shǐ yǐn rán zì chéng yī jūn zé tiān zǐ yì zūn yán guó shì yì ān zhǐ qí yù zhū jiāng yě.. ruò bì zhī shǐ zhǐ yǐ., qǐ yǒu wěi dà bù diào zhī huàn zāi!.
大閱竊以陸下親統六師遂卻大敵此蓋用高祖馬上治之光武身定大業之說其效既如此自今尤宜練習武事自古帝王皆有講武在禮則春夏苗秋冬狩在詩則車攻吉日在春秋則大閱於紅是也。當承平時。且不敢忘武備今日用武之際,豈可曠而不舉乎!臣聞諸將練兵異於曩時其挽強蹶張擊刺之技習熟既精累經出入能趨走耐勞苦陛下誠因秋冬之交具軍容癖廣場會諸將明三令五申之制觀坐作進退之節取其才藝絕特者敬齎以金帛或加以官爵以激勵之則將士感悅競勸其勇氣自倍於平時矣。何謂補禁衛李德裕有言曰:一天下有常勢北軍是也。北軍者今之禁衛是也。內以嚴衛九重外以鎮服天下其勢莫重焉建炎以來此輩更番上下往復千里頓踣道路遺棄老弱小人不知忠義大節或有愁嘆形於言色明州泛海之役亦稍喧悖當時聚其儕類出於諸州指使其實疏遠之也。自茲禁衛愈單寡乃籍五軍以為重牙常寒心譬如蛟龍不假風云:波濤之勢而自托於山林失其所以為神矣。古者天子自將兵韓信謂高祖(能將)十萬韓愈曰:北軍千萬虎與貔天子自將非他師是也。今陛下自將之兵幾何人哉!。若曰:昔日慵惰不為用喧悖不循理是可廢也。嗚呼是不幾於因噎而廢食者歟甚不可也。臣願陛下擇忠實嚴重之將以為殿帥稍補禁衛之缺增訓練之法使隱然自成一軍則天子益尊嚴國勢益安旨其馭諸將也。。若臂之使指矣。,豈有尾大不掉之患哉!。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn yī bǎi qī shí sān jiào kān jì.
※卷一百七十三校勘記。
bù guì zhuī yě. guì yī zuò yuǎn kě wèi yí yuǎn qù yí zi yǎn bù qián qū zhī qū wù zuò duó zhǔ bīng shén shǎo tuō shén zì rú jù shī gǔ bèi tuō jù zì yǐ fān lí jiāng biǎo fān lí wù zuò lí luò rǔ zé yǒu dà yí tuō yǒu zì nèi kě yǐ bǎo jiāng zhè jiāng zhè wù zuò zhè jiāng rán bù yòng shī yú guān shǎn shī wù zuò mìng wàn yī yǒu shī lì yǒu zì yǎn zé wǒ qīng bīng dé yǐ rǎo dí tuō qīng bīng èr zì gù dāng qiǎn zhī yě. dāng wù zuò cháng qí hòu jì zhǎn zhāng fāng píng wù zuò zhāng píng kuī jiāng yòu yǐ chū wú yòu bìng yòu wù zuò jiāng chí ér wǒ bù kě bù zhī yě. tuō bù kě èr zì yǒu shì yí zé yǐ dà jiāng jiān tǒng zhī yí zì yǎn tún shēn shì jǐng yú fú zhōu tuō yú zì.
不貴追也。(貴一作遠)可謂宜遠去(宜子衍)不前趨之(趨誤作奪)主兵甚少(脫甚字)如巨師古輩(脫巨字)以藩籬江表(藩籬誤作籬落)汝則有大疑脫有字內可以保江浙(江浙誤作浙江)然不用師於關陝(師誤作命)萬一有失利(有字衍)則我輕兵得以擾敵(脫輕兵二字)固當遣之也。(當誤作嘗)其後既斬張方平(誤作張平)窺江右以出吾右(並右誤作江池)而我不可不知也。(脫不可二字)有事宜則以大將兼統之(宜字衍)屯申世景於福州(脫於字)。