yán xìng xià zhì qī shí sì.
炎興下帙七十四。
qǐ shào xìng qī nián zhēng yuè shí wǔ rì dīng chǒu, jǐn qí rì.
起紹興七年正月十五日丁丑,盡其日。
hé wèi jiǎng jūn zhì jīn tiān xià yīn xún jiù bì kě gé zhě zhòng yǐ. zhì zuì shèn ér qiè yú shí shì zhě jūn zhì shì yě. jīn zhū zhōu jùn lì jiāng bīng yòng hǔ fú diào fā zhě shū mì yuàn zhī bīng yě. bù lì yú jiāng bīng zhě zhōu jùn zhī bīng yě. èr zhě bù wèi xū shè dú suǒ wèi xiāng jūn zhě yá bù zhī qí suǒ wèi yě. fū xí jī lá gōng qí shè lǚ xíng zhèn gù bīng yǐ. qíng jiān yú gōng jì qiǎo fú sī yì. yòu bīng hū! jīn zì yī zhōu shǒu ér xià zhì gōng guān lǐ jū zhī shì jiē pò bīng wèi bái zhí qì zhàn sī yì guǐ míng zhòng dié qí bì bǎi chū jiē yuán yú xiāng jūn dà jùn èr sān qiān rén xiǎo jùn yì bù xià shù bǎi rén yī liáng jiè qǐng zhī fèi yí lù yī suì bù zhī jǐ qiān wàn qí mín zhī kùn guó yòng zhī fá cǐ qí yī yě. yá bù zhī xiāng jūn zì hé shí yǒu zhī gài zì jǐng tián zhè zhì huài zhì suí ér wèi fǔ bīng zhì táng ér wèi wèi bīng zhì kāi yuán ér wèi kuàng qí zhì wǔ dài ér wèi fāng zhèn zhī bīng yě. suí táng jūn zhì zhì wǔ dài ér bì jí wǔ dài jūn zhì zhì jīn ér bì jí ér xiāng jūn zhě. yòu tè shèn zhě yě. yuē: rán zé gù kě fèi yú yuē: jīn shì wèi bù jūn sī suǒ lǐng gù bù kě fèi wéi zhōu jùn zài suǒ yì réng xiān jiǎng qiú chú jùn shǒu bīng jiāng guān zì yǐ jìn jūn gěi shì wài qí yú hé pò xiāng jūn hé yǐ dài zhī wǔ jì zhī qián bù jiàn qí míng tóng jīn rì suǒ wèi qiàn cóng zhě yé tǎng jì yī xiāng jūn yī suì yī liáng suǒ fèi jǐ hé yǐ.
何謂講軍制今天下因循舊弊可革者眾矣。至最甚而切於時事者軍制是也。今諸州郡隸將兵用虎符調發者樞密院之兵也。不隸於將兵者州郡之兵也。二者不為虛設獨所謂廂軍者牙不知其所謂也。夫習擊剌工騎射履行陣固兵矣。擎肩輿供伎巧服廝役。又兵乎!今自一州守而下至宮觀里居之士皆破兵為白直棄占私役詭名重疊其弊百出皆原於廂軍大郡二三千人小郡亦不下數百人衣糧借請之費一路一歲不知幾千萬齊民之困國用之乏此其一也。牙不知廂軍自何時有之蓋自井田這制壞至隋而為府兵至唐而為衛兵至開元而為纊騎至五代而為方鎮之兵也。隋唐軍制至五代而弊極五代軍制至今而弊極而廂軍者。又特甚者也。曰:然則固可廢歟曰:今侍衛步軍司所領固不可廢惟州郡在所議仍先講求除郡守兵將官自以禁軍給事外其餘合破廂軍何以代之五季之前不見其名同今日所謂傔從者耶儻計一廂軍一歲衣糧所廢幾何以。
qí hé pò zhī shù gěi sān fēn zhī yī yǐ bì zhī shǐ zì jiù rén wèi zhī cóng guān yǐ yì fán zhōu jùn cāng chǎng kù wù sān sī zhī shǔ xī rén gù rén yǐ chōng fèn jùn dà xiǎo yǐ zhì qí shù dà dǐ shā xiāng jūn sān fēn zhī èr rán hòu qǔ qí suǒ shā suì é yī liáng zhī shù jǐn mù jìn jūn zhuān xí wǔ shì zé míng shí xiāng dāng ér jìn bīng yù zēng guó jiā bù zhì yòng mín fù yǐ yǎng wú yòng zhī rén yǐ. yuē: rán zé ān dé jù fèi zhī hū! yuē: qǔ qí shǎo zhuàng yuàn chōng jìn jūn zhě gǎi cì ér lǎo ruò yuàn wèi mín zhě tīng cóng biàn qí yú gū réng jiù qí zhī shù suì yì wú jǐ hé rén yǐ. dì wù zhāo ér sì rú cǐ zé rén qíng shùn cóng gōng sī liǎng jì shù hū! jī kě xíng yě. hé wèi dìng shǐ shì jīn zéi gǎi zuò rén zì yòng bīng yǐ lái wèi cháng bù yǐ hé hǎo wèi yán. qiě zhàn. qiě hé zú yòng cǐ shù kùn qì dān jí zhōng guó qí tān lán jiǎo jué rú chái láng rán shān cǐ bā zì gǎi zuò shì bì zhì yú tūn shì gǎi zuò tūn bìng ér hòu sì cǐ, qǐ kě yǐ kǒu shé dé qí yào lǐng yě zāi! hé hǎo jué bù kě shì tè fèi wǒ jīn zēng kuǎn wǒ shī lǚ ér sì rán yǐ èr shèng zài bǐ yǒu bù kě suì sì zhě yǐ wèi lǐ suǒ dāng rán ér xíng zhī kě yě. wèi qí kě yǐ hé hǎo fēi yě. gū yǐ yú lì xíng zhī ěr qián rì yí zhí zhèng shì cóng xiāng jì shǐ wèi dé mìng bīng shè jìng yǐ. cǐ kě wèi jiè rán jì yǐ yú lì xíng zhī biàn bù kě wú suǒ kǎo jù zì jìng kāng lái guó shū wǎng fǎn duō yǐ. zhì dù jiāng jǐn shī zhī zì jiàn yán lái guó shū huò chū yú zhí zhèng huò chū yú hàn lín xué shì qí fù běn jiē wèi cháng fù yǒu sī qí cí yì zhī qīng zhòng xìn bì zhī duō guǎ shǐ rén zhī guān pǐn yǔ fū wǎng lái zhī yǔ lù jiē bù kě kǎo měi yù qiǎn shǐ cháo tíng xuán wèi cuò huà fēn fēn xún yuè fáng fèi jī wù qǐ suǒ wèi yǐ yú lì xíng zhè zhě zāi! chén wèi yí zhuān mìng yī guān rú gǔ suǒ wèi xíng rén zhě zhuān zhǎng qí shì huò zuǒ huò yòu sī lǐng zhī xī póu qián hòu xíng qiǎn zhī jiàn cún zhě shāo guó lèi cì shǐ yǒu tiáo zhāng qí yǒu wèi jǐn wèi biàn dé yǐ cān xǔ kě dìng dāng qiǎn shǐ rén jǔ chéng fǎ ér shòu zhī kě yě. shù miǎn lín shí zhēn zhuó zhī láo ér cháo yǐ. hé wèi jiàng chì bǎng gǔ yǔ yuē: míng qí wèi zéi dí nǎi kě fú liú yù fù zǐ jiàn pàn lǐ bì miè wáng rán yóu wài jiǎ bīng wēi jué jiāng suì yuè xī hàn gāo zǔ shù xiàng yǔ shí zuì táng gāo zǔ yì bào wáng shì chōng zhī è wěi qí gù bù zú bǐ shù rán bīng jiā yǒu suǒ wèi fá móu fá jiāo zhě chén wèi yí jiàng chì bǎng míng shī yù jiàn nì zhī zuì xiǎo yù jiāng běi shì mín shǐ zhī tiān dì zhī dà bù róng jiàn nì yǔ yí dí gòng shì zhě shān cǐ liù zì bì sù miè wáng wú mín xiǎo rán zhī yù zhī bù zú shì yě. zé huí xīn yì lǜ zhě duō yǐ. huò kǒng chì bǎng tài zhòng yǒu shāng guó tǐ zé zhǐ mìng dà jiāng wèi xí shū cháo tíng dìng běn bān xià ér yòng zhī yì hé shāng zāi! suī huái zhī lüè yǒu wǔ yī rì xuān dé yì èr yuē: xiān zhèn xuè fù sān yuē: tōng guān jīn sì yuē: xuǎn cái néng wǔ yuē: wù kuān dài hé wèi xuān dé yì liú yù jié zhōng guó zhī lì yǐ fèng yí dí gǎi zuò jīn rén bào zhēng kē liǎn sī mín yuàn hèn tòng rù gǔ suǐ tè bī yú jīn rén zhī shì qiáng fú zhī ěr dēng lái yí mì yǎn shān lín shēn zǔ háo yòu dà xìng zì jīn rén rù kòu gǎi zuò nèi gōng yǐ lái gè jù tú dǎng jié wèi shān zhài yǐ zì bǎo gù jīn suī lěi nián wěi qí bào nüè rú cǐ shì bì yǒu wèi xià zhě yuàn zhào mù.
其合破之數給三分之一以畀之使自僦人為之從官以役凡州郡倉場庫務三司之屬悉亻僱人以充分郡大小以制其數大抵殺廂軍三分之二然後取其所殺歲額衣糧之數盡募禁軍專習武事則名實相當而禁兵愈增國家不至用民賦以養無用之人矣。曰:然則安得遽廢之乎!曰:取其少壯願充禁軍者改刺而老弱願為民者聽從便其餘姑仍舊俟之數歲亦無幾何人矣。第勿招而巳如此則人情順從公私兩濟庶乎!基可行也。何謂訂使事金賊(改作人)自用兵以來未嘗不以和好為言。且戰。且和卒用此術困契丹及中國其貪惏狡譎如豺狼然(刪此八字改作勢)必至於吞噬(改作吞併)而後巳此,豈可以口舌得其要領也哉!和好決不可恃特費我金繒款我師旅而巳然以二聖在彼有不可遂巳者以為禮所當然而行之可也。謂其可以和好非也。姑以餘力行之耳前日遺執政侍從相繼使未得命兵涉境矣。此可為戒然既以餘力行之變不可無所考據自靖康來國書往返多矣。至渡江盡失之自建炎來國書或出於執政或出於翰林學士其副本皆未嘗付有司其詞意之輕重信幣之多寡使人之官品與夫往來之語錄皆不可考每欲遣使朝廷旋為措畫紛紛旬月妨費機務豈所謂以餘力行這者哉!臣謂宜專命一官如古所謂行人者專掌其事或左或右司領之悉裒前後行遣之見存者稍國類次使有條章其有未盡未便得以參許可訂當遣使人舉成法而授之可也。庶免臨時斟酌之勞而朝矣。何謂降敕榜古語曰:明其為賊敵乃可服劉豫父子僭叛理必滅亡然猶外假兵威倔疆歲月昔漢高祖數項羽十罪唐高祖亦暴王世充之惡偽齊固不足比數然兵家有所謂伐謀伐交者臣謂宜降敕榜明蓍豫僭逆之罪曉諭江北士民使知天地之大不容僭逆與夷狄共事者(刪此六字)必速滅亡吾民曉然知豫之不足恃也。則回心易慮者多矣。或恐敕榜太重有傷國體則止命大將為檄書朝廷定本頒下而用之亦何傷哉!綏懷之略有五一日宣德意二曰:先賑〈血阝〉三曰:通關津四曰:選才能五曰:務寬貸何謂宣德意劉豫竭中國之力以奉夷狄(改作金人)暴征苛斂斯民怨恨痛入骨髓特逼於金人之勢強服之耳登萊沂密兗山林深阻豪右大姓自金人入寇(改作內攻)以來各聚徒黨結為山寨以自保固今雖累年偽齊暴虐如此勢必有未下者願召募。
yǒu lǚ lì shú yú shān chuān dào lù yǔ qí háo yòu dà xìng jiù céng xiāng shí zhī rén yǔ zhī fú xìn mì wǎng zhāo yòu yù yǐ dé yì tǎng yǐ yī chéng yī yì yī zhài zì guī lǜ yǐ děng dì yōu jiā jué zhì qí yǒu xiǎn rán lì gōng zhě bù cì jīng yì dài yǐ gāo jué shǐ wú mín bèi zhī jīn rì cháo tíng zhāo lái zhī yì wèi cháng yī rì ér wàng shān dōng yě. suī wèi yǒu jiàn xiào tā rì xíng shī rù jìng xiǎng yīng zhě zhòng yǐ. rán yīng mù zhī rén xū shí nán biàn jīn qiǎn shù shí rén bù guò juān shí shù xiào wèi chéng xìn zhī míng ěr qí qí hái bào wěi yǒu xiào yàn bié yǔ rèn shǐ dà dǐ jūn shì shàng móu hè. ruò bì píng chén qī cè dāng shí yǐ wèi shén qí zì jīn guān zhī jǐn. ruò ér xì rán zú yòng cǐ yǐ qǔ chén jīn jì yǔ dí rén zhēng shèng fù gǒu yǒu kě wèi ér wú shén fèi zhě jiē bù kě yǐ yě. hé wèi xiān zhèn xuè fù dù jiāng yǐ lái zhōng yuán shì mín liú yù zhě shù nián zhī hòu gè yǐ zhe yè bù xū fù wèi jīng lǐ dì jīn rì yǐ hòu kǒng xū cuò zhì qián jiàng zhǐ huī huái nán bì kòu gǎi zuò dí shì mín yǒu guān zhě shǐ quán shè wú guān zhě gěi liáng jǐn yī yuè zhǐ cǐ shēn dé fǔ xún zhī dào yuàn fǎng cǐ yì bié wèi guī zhì yīng zì jiāng běi shì mín lái guī zhě yǒu guān rén bǎo yàn wú wěi mào huò liàng gěi kǒu liáng huò xǔ yǐ quán shè huò xiān cì zhù shòu chāi qiǎn wú guān ér pín fá nán yǐ zì cún zhě lìng yán jiāng zhōu jùn pǐ jié sì shě guān wū yǔ zhī jū zhǐ biàn liàng gěi qián mǐ sān liǎng yuè qí néng zì yíng wèi nǎi zhǐ xī dōng jìn yí lí nán dù yuán dì qiáo zhì yǎn zhōu jì jū jīng kǒu míng dì. yòu zhì pú yáng jì yīn gāo píng tài shān děng jùn hòu gǎi wèi nán yǎn zhōu huò hái jiāng nán huò jū gàn yí huò jū shān yáng jīn suī bù néng rú gǔ rén qiáo zhì jùn yì yǐ chù liú rén dàn shǐ yán jiāng zhōu jùn ān jí zhèn xuè fù shì cháo tíng huái fǔ zhī yì yì gǔ zhī yí zhì hé wèi tōng què jīn zhōng yuán shì mín zì yuǎn ér lái dào tú xiǎn sè dào zéi piāo duó jī hán bēn bī jiān kǔ wàn zhuàng néng zì dá zhě wú jǐ lǐ dāng yōu xuè fù yuàn chì huái nán zhōu jùn yuē shù yán jiāng dì fēn rén yù yǒu lái guī shì mín jí shí bào suǒ shǔ gěi yǐ xíng yóu yù dào jiāng kǒu guān sī yàn xíng yóu xiān cì chà chuán jīn jì liàng chà dì fēn rén hù sòng bù dé yāo zǔ qí yǒu yīn ér qǐ mì qián wù bǐ cháng fǎ wài shāo jiā zhòng duàn guān yuán shī jué chá tíng zhǐ réng yú jiān shàng chū bǎng fēn míng xiǎo shì shù shǐ jiāng běi shì mín yì yú guī fù wú bù dá zhī yú hé wèi xuǎn cái néng qián hòu lái guī guān lì zhòng yǐ. cháo tíng jiā qí zhōng shùn huò zhāi jīn bó huò yǔ chāi qiǎn huò jìn guān zhì jì yǐ shì cháo tíng dé yì zhī hòu rán wèi wén yǒu suǒ rèn shǐ yě. gǔ zhě duō yòng dí guó zhī rén yǐ chéng gōng yuán shào móu chén xǔ yōu lái bēn cáo cāo cāo xiǎn ér yíng zhī yuē: zi qīng lái wú shì jì yǐ. zú yòng qí cè yǐ miè shào lǐ sù dé lǐ sù bù shā zú yòng qí lì qín wú yuán jì fū dí guó zhī rén shàng dài yǐ bù yí lài yǐ chéng gōng kuàng wú rén yé chén wèi guān lì lái guī zhě nèi yǒu cái zhì kě yòng zhè rén yuàn suí yí rèn shǐ wù dàn mí yǐ jué ér yǐ. yòu ān zhī wú xǔ yōu lǐ sù zhī rén yé rú cǐ fēi dú guǎng zhāo huái zhī lù yì shōu qí gōng yòng zhī shí yǐ. hé wèi wù kuān dài bì xià měi yǒu zhào lìng bì niàn jiāng běi chì zǐ xiàn yú yí dí gǎi zuò wěi qí bù néng zì bá āi jīn cè dá. ruò kǔ jí zhī zài yǐ cǐ dì wáng zhī shèng dé yě. rán.
有膂力熟於山川道路與其豪右大姓舊曾相識之人與之符信密往招誘諭以德意儻以一城一邑一寨自歸率以等第優加爵秩其有顯然立功者不次旌異待以高爵使吾民備知今日朝廷招來之意未嘗一日而忘山東也。雖未有見效他日行師入境響應者眾矣。然應募之人虛實難辨今遣數十人不過捐十數校尉承信之名耳俟其還報委有效驗別與任使大抵軍事尚謀賀。若弼平陳七策當時以為神奇自今觀之僅。若兒戲然卒用此以取陳今既與敵人爭勝負苟有可為而無甚費者皆不可已也。何謂先賑〈血阝〉渡江以來中原士民流寓者數年之後各已著業不須復為經理第今日以後恐須措置前降指揮淮南避寇(改作敵)士民有官者使權攝無官者給糧盡一月止此深得撫循之道願仿此意別為規制應自江北士民來歸者有官人保驗無偽冒或量給口糧或許以權攝或先次注授差遣無官而貧乏難以自存者令沿江州郡擗截寺舍官屋與之居止變量給錢米三兩月其能自營為乃止昔東晉遺黎南渡元帝僑置兗州寄居京口明帝。又置濮陽濟陰高平太山等郡後改為南兗州或還江南(或居)旰眙或居山陽今雖不能如古人僑置郡邑以處流人但使沿江州郡安集賑〈血阝〉示朝廷懷撫之意亦古之遺制何謂通闕津中原士民自遠而來道塗險澀盜賊剽奪饑寒奔逼艱苦萬狀能自達者無幾理當優〈血阝〉願敕淮南州郡約束沿江地分人遇有來歸士民即時報所屬給以行由遇到江口官司驗行由先次差船津濟量差地分人護送不得邀阻其有因而乞覓錢物比常法外稍加重斷官員失覺察停止仍於間上出榜分明曉示庶使江北士民易於歸附無不達之虞何謂選才能前後來歸官吏眾矣。朝廷嘉其忠順或齋金帛或與差遣或進官秩既以示朝廷德意之厚然未聞有所任使也。古者多用敵國之人以成功袁紹謀臣許攸來奔曹操操跣而迎之曰:子卿來吾事濟矣。卒用其策以滅紹李愬得李愬不殺卒用其力擒吳元濟夫敵國之人尚待以不疑賴以成功況吾人耶臣謂官吏來歸者內有才智可用這人願隨宜任使勿但縻以爵而已。又安知無許攸李愬之人耶如此非獨廣招懷之路亦收其功用之實矣。何謂務寬貸陛下每有詔令必念江北赤子陷於夷狄(改作偽齊)不能自拔哀矜惻怛。若苦疾之在已此帝王之盛德也。然。
chén xià wèi bì néng guǎng bì xià dé yì ér xuān bù zhī jiāng chǎng zhī shàng bù wù zhāo lái zhuān wù shā lù shì bì xià yōu qín yú shàng ér dé yì wèi zhāo yú xià yě. xī jìn yáng hù yǔ wú duì lěi jiàng zhě bù jué nǎi zēng xiū dé xìn yǐ huái chū fù kǎi rán yǒu tūn wú zhī xīn yǒu lüè wú èr ér wèi fú zhě hái sòng qí jiā hòu èr ér fù lǜ shǔ lái jiàng wú rén jiē chēng wèi yáng gōng ér bù míng yě. hòu zú yǐ miè wú rán zé yù qǔ rén zhī guó zhě bì xiān yǒu yǐ dé jī yì zhī xīn qǐ zhuān shì shā lù zāi! dí guó. qiě rú cǐ kuàng wú rén hū! chén yuàn chì yán huái shǒu chén lìng jù zhī cǐ yì zhū jiāng xíng shī rù jìng gǎn kàng jù zhě gù zài jiǎo lù qí yǒu liáng shàn lǎo ruò zhī rén yī jiē kuān dài bǐ xǐ rán yǒu gēng shēng zhī wàng zé lái guī zhě zhòng yǐ. chén jì wèi bì xià tiáo huà zhàn chén zhī lì shǒu bèi zhī yí cuò huà zhī fāng suī huái zhī lüè yǐ. rán chén qū qū fù yǒu xiàn yān yuē: zēng xiū dé zhèng ér yǐ shú wèi dé zhèng yuē: shì tiān gǎn mín rèn chén zé cái zhě shì yě. gài dé zhèng xiū zé qián cǐ zhī suǒ chén jiē kě yǐ lì zhì dé zhèng bù xiū suī yǒu zhàn chén zhī lì shǒu bèi zhī yí cuò huà zhī fāng suī huái zhī yí cuò huà zhī fāng suī huái zhī lüè yóu wèi néng yǒu jì yě. chén wén shàng tiān zhī yú rén jūn yóu cí fù zhī yú ài zi zi zhí xiū zé cí fù zhī xīn xǐ jūn dào dé zé shàng tiān zhī yīng shùn guī mén zhěng sù shàng xià yōng mù ér jiā dào xìng yān fù zǐ zhī qíng de yě. bīng gé shuāi xī nèi wài lè kāng ér guó zuò xìng yān tiān rén zhī qì yīng yě. zi zhí wèi jǐn bì yán yán yǐ lì zhī zhūn huì yǐ yù zhī fēi tā yě. qīn ài zhī ér yǐ jūn dào wèi jǐn bì chuí xiàng yǐ shì zhī zāi xiáng yǐ jǐng zhī fēi tā yě. yì qīn ài zhī ér yǐ jiào zhī bù tīng bù néng wú fàng chù zhī zǐ jǐng zhī bù wù bù néng wú wēi dài zhī jūn tiān rén zhī jì shén kě wèi yě. rén jūn gǒu néng xiū xiōng zhōng zhī chéng yǐ shì tiān qí yīng rú xiǎng gǔ zhī suǒ wèi fǎn fēng qǐ hé yíng xīng tuì shě zhě qǐ kōng yán yǐ kuáng shì zāi! qǐng nián rì zhōng yǒu hēi zǐ. yòu bái qì guàn rì bù xuán zhǒng ér yǒu zhǒu yè qiè fā zhī shì qí hòu téng kāng shàng shū wèi dāng shí wú rén wèi bì xià dào cǐ zhě lěi hé shèng yì wèi yǒu jiàn chén zhī fēng jí zhuó kāng wèi zhí zhèng yá yú shí zhèng jì zhōng jù shū qí shì cǐ fēi bì xià zhì chéng wèi tiān lè wén jǐn yán yǐ bì yǐ què ér néng zhī hū! chén fú jiàn jīn nián zhēng yuè shuò rì yǒu shí zhī zhōng fēi zhèng yáng zhī yuè rán bǐ yú yuè wèi biàn yì dà zhēng yuè shuò rì gǔ wèi sān cháo wèi suì zhī cháo yuè zhī cháo rì zhī cháo yě. xī hàn cháng yǒu cǐ yì bào xuān yuē: xiǎo mín zhēng yuè shuò shàng jù huǐ bài qì wù hé kuàng yú rì kuī hū! qí hòu hàn yǐ shuāi luàn cǐ, qǐ kě bù dà wèi hū! shù jiā wèi rì shí gè yǒu fèn yě wǔ xíng zhì suī yǒu cǐ shuō rán kǒng zǐ shū chūn qiū rì shí sān shí liù qí yīng duō zài rén jūn liú xiàng bèi lùn zhī yǐ. dà dǐ rì shí sān shí liù qí yīng duō zài rén jūn liú xiàng bèi lùn zhī yǐ. dà dǐ rì wèi zhòng yáng jīn jiàn qiè míng wèi yǔ fū yí dí quǎn yáng zhī jūn shān cǐ bā zì qǐ zú yǐ yīng tiān biàn tiān yì jué yǐ jǐng bì xià chén yuàn bì xià xiū xiōng zhōng zhī chéng yǐ yīng tiān jīng jīng yān miǎn miǎn yān fā yī yán shī yī shì lǐn rán. ruò shàng tiān zhī zhú zhào fú shàng yě. zhì yú bì zhèng diàn jǔ zhí yán qiú guò shī jiē qián shì sì xíng zhī shì gù bù kě fèi gǒu wú chéng xìn yǐ jiāng zhī yì xū wén ěr chuán yuē: bù jīng bù chéng.
臣下未必能廣陛下德意而宣布之疆場之上不務招倈專務殺戮是陛下憂勤於上而德意未昭於下也。昔晉羊祜與吳對壘降者不絕乃增修德信以懷初附慨然有吞吳之心有掠吳二兒為俘者還送其家後二兒父率屬來降吳人皆稱為羊公而不名也。後卒以滅吳然則欲取人之國者必先有以得基億之心豈專事殺戮哉!敵國。且如此況吾人乎!臣願敕沿淮守臣令具知此意諸將行師入境敢抗拒者固在剿戮其有良善老弱之人一皆寬貸俾洗然有更生之望則來歸者眾矣。臣既為陛下條畫戰陳之利守備之宜措畫之方綏懷之略矣。然臣區區復有獻焉曰:增修德政而已孰為德政曰:事天感民任臣擇才者是也。蓋德政修則前此之所陳皆可以力致德政不修雖有戰陳之利守備之宜措畫之方綏懷之宜措畫之方綏懷之略猶未能有濟也。臣聞上天之於人君猶慈父之於愛子子職修則慈父之心喜君道得則上天之應順閨門整肅上下雍睦而家道興焉父子之情得也。兵革衰息內外樂康而國祚興焉天人之氣應也。子職未盡必嚴顏以勵之諄誨以諭之非他也。親愛之而已君道未盡必垂象以示之災祥以警之非他也。亦親愛之而已教之不聽不能無放黜之子警之不悟不能無危殆之君天人之際甚可畏也。人君苟能修胸中之誠以事天其應如響古之所謂反風起禾熒星退舍者豈空言以誑世哉!頃年日中有黑子。又白氣貫日不旋踵而有肘腋竊發之事其後滕康上疏謂當時無人為陛下道此者磊合聖意謂有諫臣之風亟擢康為執政牙於時政記中具書其事此非陛下至誠畏天樂聞盡言以裨已闕而能之乎!臣伏見今年正月朔日有食之中非正陽之月然比餘月為變亦大正月朔日(古謂)三朝謂歲之朝月之朝日之朝也。西漢嘗有此異鮑宣曰:小民正月朔尚懼毀敗器物何況於日虧乎!其後漢以衰亂此,豈可不大畏乎!術家謂日食各有分野五行志雖有此說然孔子書春秋日食三十六其應多在人君劉向備論之矣。大抵日食三十六其應多在人君劉向備論之矣。大抵日為眾陽今僭竊名位與夫夷狄犬羊之君(刪此八字)豈足以應天變天意決以警陛下臣願陛下修胸中之誠以應天兢兢焉勉勉焉發一言施一事凜然。若上天之燭照茯上也。至於避正殿舉直言求過失皆前世巳行之事固不可廢苟無誠信以將之亦虛文耳《傳》曰:不精不誠。
bù néng dòng rén ér kuàng yú dòng tiān hū! rén zǐ néng gǎi guò cí fù bì xǐ rén jūn néng xiū dé tiān yì bì shùn cǐ bù zāi biàn xī fú xiáng zhēn nián gǔ fēng dēng fēn jìn xiāo miè hé róng dí gǎi zuò jiàn wěi zhī bù kě rǎng gǎi zuò xuē zhōng xìng zhè bù kě jì hū! chén fú dú qīn zhēng zhào yuē: bù gǎn fù dǎo qián zhé yǐ yí jiāng zhè chì zǐ tú lù zhī huò chén cè rán tàn yuē: cǐ bì xià zhī chéng xīn yě. qián rì bì dí gǎi zuò dí chéng bù néng yǐ rán wú yuè zhī mín shòu huò jí yǐ. jīn bì xià shén wǔ hè nù qīn lín jiāng jiǎo hào lìng zhū jiāng yǐ què chǒu lǔ gǎi zuò běi bīng fēi dú wú yuè zhī mín dé bǎo qí shì jiā ān qí shēng jù suī xiá huāng pì lòu zhī dì mò bù tiē rán ān dǔ. ruò wú shì shí gǎn mín zhī dà shú guò yú cǐ rán yuàn bì xià tuī guǎng cǐ yì yīn cè xūn zhī jì yǐn qián rì zhī jiù gào xiè tiān dì zōng miào. qiě yù zhī yú mín yuē: shǐ wú chì zǐ shì lú fán dàng lǎo ruò jiān yí jiē zhèn zhī guò yě. tā rì dí shī zhì shì dāng gōng lǜ zhū jiāng bìng lì hàn yù qī yú bǎo gù shǐ zhī bì xià chéng yì rú cǐ shù wàng qián rì tú lù zhī guò ér yǒu gēng shēng zhī wàng yǐ. chén. yòu wén rén jūn zhè dài yù chén xià gù zì yǒu dào fēi dú yòng qìng shǎng xíng wēi ér yǐ huò zhě nǎi yǐ jué lù shǎng fá wèi rén zhǔ zhī dà bǐng chén qiè lòu zhī fū shǎng fá suǒ yǐ dài zhōng cái zhī rén fēi suǒ yǐ dài háo jié zhī shì yǔ yǒu dào zhī jūn zǐ yě. gài xī shǎng ér fù gōng yǔ wèi zuì ér bù wèi fēi zhě zhōng cái zhī rén ěr.. ruò fú háo jié zhī shì yǔ yǒu dào zhī jūn zǐ hé yú yì zé jìn bù hé yú yì zé tuì zhāo zhī bù lái huī zhī bù qù jué lù bù kě dé ér róng yě. xíng fá bù kě dé ér wēi yě. rén jūn yù dà yǒu wèi yú shì ér bù dé háo jié zhī shì yǔ yǒu dào zhī jūn zǐ yì bù néng dà yǒu gōng yú shì yě. zì gǔ xìng wáng zhī shì bì yǒu zuǒ mìng zhī chén xīn dé tóng ér wú xián jīng shén huì ér bù yí. ruò zǐ fáng zhī yú gāo zǔ dèng yǔ zhī yú guāng wǔ kǒng míng zhī yú xiān zhǔ fáng qiáo zhī yú tài zōng qǐ dài jué lù yòu qí qián xíng fá qū qí hòu rán hòu wèi zhī bì lì yě zāi! yì chéng yì xiāng yǔ ér sì gù kě yǔ zhī sǐ kě yǔ zhī shēng kě yǔ zhī cún kě yǔ zhī wáng shēng wèi zōng chén méi wèi pèi miào gǒu wú chéng yì yǐ xiāng yǔ ér tú yòng qū qū jué lù xíng fá yǐ wèi qīng zhòng zé zǐ fáng yě. míng zhī tú shàng ān dé ér yòng zhī gù chén yuàn bì xià dài yù dà chén xiān chéng yì ér hòu míng fēn xiān dào dé ér hòu jué lù jūn chén xiāng yǔ huān rán dōu yú xū fú xiāng de yú yán yì zhī biǎo gōng hé dà ér bù chéng shì hé nán ér bù jì jiě chú yí hé zì lái chán tè hé yóu zuò jūn chén jù xiǎng ān róng zé gōng liè gāo hū! dāng nián shēng míng liú yú wú qióng yǐ. chén shuāng wén rén cái bù tóng suǒ yòng yì yì shì píng zé yòng lǐ fǎ zhī shì shí nán zé yòng chāo zhuō zhī cái fú jiàn bǐ nián yòng rén qiú zhī tài jīng zé zhī tài bèi xiān hén wēi lèi bì zāo zhǐ zhāi nǎng qiān sù fù bù jiàn xǐ dí zhì yǒu yīn yòng ér fǎn jiàn chì bèi zhào ér bù yuàn xíng zhě. cǐ hé lǐ yě. gǔ zhě zhǎn jū shè gōu zhī rén yóu. qiě bù fèi kuàng qí yú zhě zāi! hàn wǔ dì yīng xióng zhī zhǔ yě. zhào yuē: mǎ huò bēn dì ér zhì qiān lǐ shì huò yǒu fù sú zhī lèi ér lì gōng míng zhī jià zhī mǎ biāo tí chì chí zhī shì yì zài yù zhī ér yǐ wèi wǔ dì jiàn yè.
不能動人而況於動天乎!人子能改過慈父必喜人君能修德天意必順此不災變息福祥臻年穀豐登氛祲消滅何戎狄(改作僭偽)之不可攘(改作削)中興這不可冀乎!臣伏讀親征詔曰:不敢復蹈前轍以貽江浙赤子屠戮之禍臣惻然嘆曰:此陛下之誠心也。前日避狄(改作敵)誠不能已然吳越之民受禍極矣。今陛下神武赫怒親臨江徼號令諸將以卻醜虜(改作北兵)非獨吳越之民得保其室家安其生聚雖遐荒僻陋之地莫不帖然安堵。若無事時感民之大孰過於此然願陛下推廣此意因策勛之際引前日之咎告謝天地宗廟。且諭之於民曰:使吾赤子室廬樊盪老弱殲夷皆朕之過也。他日敵師至誓當躬率諸將併力捍禦期於保固使知陛下誠意如此庶忘前日屠戮之過而有更生之望矣。臣。又聞人君這待遇臣下固自有道非獨用慶賞刑威而已或者乃以爵祿賞罰為人主之大柄臣竊陋之夫賞罰所以待中才之人非所以待豪傑之士與有道之君子也。蓋希賞而赴功與畏罪而不為非者中才之人耳。。若夫豪傑之士與有道之君子合於義則進不合於義則退招之不來麾之不去爵祿不可得而榮也。刑罰不可得而威也。人君欲大有為於世而不得豪傑之士與有道之君子亦不能大有功於世也。自古興王之世必有佐命之臣心德同而無閒精神會而不疑。若子房之於高祖鄧禹之於光武孔明之於先主房喬之於太宗豈待爵祿誘其前刑罰驅其後然後為之畢力也哉!亦誠意相與而巳故可與之死可與之生可與之存可與之亡生為宗臣沒為配廟苟無誠意以相與而徒用區區爵祿刑罰以為輕重則子房也。明之徒尚安得而用之故臣願陛下待遇大臣先誠意而後名分先道德而後爵祿君臣相與懽然都俞吁咈相得於言意之表功何大而不成事何難而不濟解除疑何自來讒慝何由作君臣俱享安榮則功烈高乎!當年聲名流於無窮矣。臣雙聞人才不同所用亦異世平則用理法之士時難則用超卓之才伏見比年用人求之太精責之太備纖痕微累必遭指摘曩愆宿負不見洗滌至有因用而反見斥被召而不願行者。此何理也。古者斬裾射鈎之人猶。且不廢況其餘者哉!漢武帝英雄之主也。詔曰:馬或奔踶而致千里士或有負俗之累而立功名芝駕之馬標題斥馳之士亦在御之而已魏武帝建業。
zhī jūn yě. lìng yuē: yǒu xíng zhī shì wèi bì yǒu yǒu jìn qǔ jìn qǔ zhī shì wèi bì néng yǒu xíng yě. chén píng qǐ dǔ xìn ér sū qín qǐ shǒu xìn yé ér chén píng dìng hàn yè sū qín ruò qí qiáng yàn shì yǒu piān duǎn yōng kě fèi hū! yóu hàn wèi èr zhǔ guān zhī tóng rén jūn yù chāo zhuō zhī cái yǐ jì dà gōng fēi kuò lüè xì jǐn bù kě yě. nǎng zài rén zǔ shí yuán hào bèi pàn xī bǐ yòng bīng fàn zhòng yān zài zhèng fǔ shōu tiān shàng zhī shì bù kǎo qí sù gǒu kě yòng zhě mò bù xián zài suī kuáng quǎn wú xíng zhī tú yì zì xiào yú xià fēng ér zhòng yān yì gōng wèi guǐ tè zhī cāo yǐ zhèn qǐ zhī jīn shì rén zōng shí wèi hé rú ér bì yù qiú xiān wēi yú rén yě. chuán yuē: wèi shǒu wèi wěi shēn qí yú jǐ shì gù qí shēn zhī bù néng xuè fù hé xiá yǔ gōng míng zhī huì zāi! chén nǎng shì wéi wò lǚ wén shèng xùn dīng níng jí cǐ cháng yǎng shèng dù kuān róng zhēn yīng wěi zhī zhǔ yě. ér chén xià bù néng jiāng míng shèng yì qì jīn yóu rán chén yuàn rú hàn wèi xià zhào yú qún chén shǐ qún chén xiǎo rán zhī shèng zhǔ suǒ yǐ yòng rén zhī yì bù zài yú qiú quán ér zài yú fù gōng yě. ān zhī bù yǒu qí móu yì néng zhī shì zì bá yú liú sú ér chū wèi shì yòng zhě zāi! tiān yì shùn yú shàng mín xīn yuè yú xià yǒu dào dé zhī jūn zǐ yǐ móu guó tǐ yǒu chāo zhuō zhī qí cái yǐ fù shì gōng zé rén jūn duān gǒng wú wèi tiān xià zhì yǐ. chén qián suǒ wèi dé zhèng xiū zé suǒ yù wú bù dé dé zhèng bù xiū suī yǒu zhì zhì zhī shù yóu wèi néng yǒu jì zhě gài wèi cǐ yě. chén zhì shí méng lòu cái lì mián báo qǐng méng yì zhī zhuó zài zhèng fǔ xūn jī bù xiào tuì lǐng cí gōng fāng bì xià jiāo láo bào lù qián lín dà dí ér chén ān chù jiā tíng zuò mí lǐn shāo bù néng xiān shì zú mào shǐ shí xiào yī dàn zhī mìng chén dú hé xīn měi qiè kuì tàn jīn chéng míng zhào xià dǎi gǎn bù jié jǐn quán quán zhī zhōng wéi bì xià jīn qí yú ér zé qí dāng yān chén bù shèng xìng shèn gàn mào liú yǐ wú rèn huáng jù yǔn yuè zhī zhì jǐn jù lù zòu wén jǐn zòu.
之君也。令曰:有行之士未必有有進取進取之士未必能有行也。陳平豈篤信而蘇秦豈守信耶而陳平定漢業蘇秦弱齊強燕士有偏短庸可廢乎!由漢魏二主觀之同人君欲超卓之才以濟大功非闊略細謹不可也。曩在仁祖時元昊背叛西鄙用兵范仲淹在政府收天上之士不考其素苟可用者莫不咸在雖狂犭無行之徒亦自效於下風而仲淹亦躬為詭特之操以振起之今視仁宗時為何如而必欲求纖微於人也。《傳》曰:畏首畏尾身其餘幾士顧其身之不能〈血阝〉何暇語功名之會哉!臣曩侍帷幄屢聞聖訓丁甯及此嘗仰聖度寬容真英偉之主也。而臣下不能將明聖意迄今猶然臣願如漢魏下詔於群臣使群臣曉然知聖主所以用人之意不在於求全而在於赴功也。安知不有奇謀異能之士自拔於流俗而出為世用者哉!天意順於上民心悅於下有道德之君子以謀國體有超卓之奇才以赴事功則人君端拱無為天下治矣。臣前所謂德政修則所欲無不得德政不修雖有致治之術猶未能有濟者蓋謂此也。臣智識蒙陋才力綿薄頃蒙異知擢在政府勳績不效退領祠宮方陛下焦勞暴露前臨大敵而臣安處家庭坐靡廩稍不能先士卒冒矢石效一旦之命臣獨何心每竊愧嘆今承明詔下逮敢不竭盡惓惓之忠惟陛下矜其愚而擇其當焉臣不勝幸甚干冒旒扆無任皇懼隕越之至謹具錄奏聞謹奏。
zhāng cān zhèng shǒu zòu duì yuē: hán yǒu fèng zhào shū yǐ què dí zhī gōng tú shàn hòu zhī jì fán jīn gōng zhàn zhī lì shǒu bèi zhī yí cuò zhì zhī fāng suī huái zhī lüè kě xī tiáo jù lái shàng zhě yǎng wéi bì xià tǐ yú shùn zhī dá cōng zūn chéng tāng zhī hǎo wèn bù xián xiá ěr wù wén zhì yán kuī zhī dé yì suǒ cún zé zhōng xìng zhī gōng zhǐ rì kě qí chén suī gù duì rán yán fāng yíng tíng bù gǎn zhī cí màn shuō guǎng yuán gǔ jīn yǐ fán yǐ yè zhī lǎn gū wèi lùn lì hài zhī shí yuàn liú shén cái zé yì zhě wèi lǔ gǎi zuò jīn rén jì dùn dāng zhuī bēn zhú běi huī fù zhōng yuán gù kě tuò shǒu ér qǔ yě. tǎng yī zhàn shōu fù ér néng bǎo gù qí tǔ dì fù ān qí mín rén zé shàn yǐ. dé tǔ dì ér wèi néng bǎo gù dé rén mín ér wèi néng fù ān shì zì kùn zhī dào yě. míng zhào sì shì chén yǐ wèi mò jí yú cuò zhì cuò zhì gǒu dāng zé yú bù zú wèi bì xià dào yǐ. cuò zhì shī yí zé bù néng shǒu bèi shǒu bèi bù gù zé bù néng gōng zhàn gōng zhàn bù lì zé bù néng suī huái qù dōng lǔ gǎi zuò jīn rén zhǎng qū yǐ dǐ huái diān gài yǐ cuò zhì wèi néng wú shī gù yě. fū fáng jiāng bù. ruò fáng huái fáng huái rán hòu kě yǐ zhù bì jiàn kāng zhù bì jiàn kāng rán hòu kě yǐ jīng yíng zhōng yuán shì zhī xù yě. chén qǐng yán cuò.
張參政守奏對曰:含有奉詔書以卻敵之功圖善後之計凡今攻戰之利守備之宜措置之方綏懷之略可悉條具來上者仰惟陛下體虞舜之達聰遵成湯之好問不閒遐邇務聞至言窺之德意所存則中興之功指日可俟臣雖固對然言方盈庭不敢枝辭蔓說廣援古今以煩乙夜之覽姑謂論利害之實願留神裁擇議者謂虜(改作金)人既遁當追奔逐北恢復中原固可唾手而取也。儻一戰收復而能保固其土地阜安其民人則善矣。得土地而未能保固得人民而未能阜安是自困之道也。明詔四事臣以為莫急於措置措置苟當則餘不足為陛下道矣。措置失宜則不能守備守備不固則不能攻戰攻戰不利則不能綏懷去冬虜(改作金)人長驅以抵淮甸蓋以措置未能無失故也。夫防江不。若防淮防淮然後可以駐蹕建康駐蹕建康然後可以經營中原(事之)序也。臣請言措。
zhì zhī dà lüè qí yī cuò zhì jūn lǚ qí èr cuò zhì jūn shí hé wèi cuò zhì jūn lǚ shén wǔ zhōng jūn dāng zhuān shù xíng zài ér yǐ yú jūn fēn shù sān lù yī jūn zhù yú huái dōng yī jūn zhù yú huái xī yī jūn zhù è yuè huò jīng nán zé yào hài yǐ chù zhī shǐ běi zhì guān fǔ xī dǐ chuān shǎn xuè mài xiāng tōng hào lìng xiāng wén yǒu chún chǐ fǔ chē zhī shì tóng zì jiāng ér nán kě yǐ diàn zhěn ér wò yě. rán jīn zhī dà jiāng jiē wò zhòng bīng guì jí fù yì qián wú lù lì zhī wàng tuì wú zhū fá zhī yōu gù cháo tíng zhī shì rì xuē bīng jiāng zhī quán rì zhòng ér. yòu wèi dà jiāng zhě wàn yī yǒu chēng bìng ér cì bà huò zú rán bù huì zé suǒ tǒng zhī zhòng jiāng ān shǔ yé chén wèi yí bá zhuó huī xià zhī jiāng shǐ wèi tǒng zhì měi jiāng bù guò wǔ qiān rén qí bù sì lù cháo tíng hào lìng jìng dá qí jūn fēn hé shǐ lìng xī yóu yú cháo tíng zhī quán yǐ yòng zhī rán hòu kě yǐ yǒu wèi yě. hé wèi cuò zhì jūn shí zhū jūn jì yǐ fēn tún zhū lù zé suǒ huàn zhě cái gǔ yě. rán suǒ fèi duō guǎ zài bǐ yóu zài cǐ ěr zé suǒ huàn zhě zhuǎn shū yě. zǔ zōng yǐ lái měi suì zhèng gōng liù bǎi yú wàn xī chū yú dōng nán zhuǎn shū wèi cháng yǐ wèi bìng yě. jīn yí yǐ liǎng zhè zhī sù yǐ xiǎng huái dōng sǎ xī zhī sù yǐ xiǎng huái xī jīng hú zhī sù yǐ xiǎng è yuè jīng nán liàng suǒ yòng zhī shù zé cáo chén shū jiāng ér guī qí yú yú xíng zài qián bó yì rán kǒng wèi zhì yú bù zú yě. rán zì jiān nán yǐ lái cáo yùn zhī chuán zhū jūn guān sī sī zì zhàn liú sī zì mài fàn zhōu xiàn zhì zào xún. yòu duó zhī gù měi yǐ fá chuán wèi huàn ér cáo yùn bù néng bàn yě. yí xià zhū jūn gēn shuā jiàn zài zhī chuán xī guī cáo sī réng lìng zhū lù gè zào yī èr bǎi sōu gè zhuān chōng zhuǎn xiǎng rú yǒu guān sī huò zhū jūn jū liú zé cáo sī zhū zhōu xiàn wén zhū cháo tíng ér tòng chéng zhī zhū qián liáng jì wú fá jué zhī huàn rán hòu tè jiàng zhào shū jiè chì gè jiāng shēn yán jì lǜ bù dé qiū háo qīn rǎo yú zhōu xiàn yǐ fù yè zhī mín hù kǒu duō guǎ wèi zhū jiāng diàn zuì suì qiǎn guān hé shí ér shēng chù zhī zé mín dé yǐ hái qí xiāng lǐ ér tián yě zì pǐ shēng chǐ zì zī jiāng běi zhōu xiàn yǒu xìng fù zhī jiàn yǐ. rú shì cuò zhì gēng dìng hòu zhì fáng qiū fù qiǎn dà chén wèi zhī dū du shǐ zhū lù zhī bīng jìn xiāng yuán tuì xiāng bǎo rú cháng shān shé shǒu wěi xiāng yīng jū zé kě yǐ shǒu bèi jìn zé kě yǐ gōng zhàn kě yǐ chuán xí ér dìng wěi qí kě yǐ chāi chuí ér chī qiáng dí kě yǐ gù bǎo qí tǔ dì ér fù ān qí mín rén suī huái zhī lüè yì zài shì yǐ. rán chén fù yǒu qū qū zhī yú shì miàn shàng gǎn yīn qīng wèn zhī jí ér mào gòng yī èr dí gǎi zuò jīn rén zhī qīng zhōng gǎi zuò wǒ guó shàng gǎi zuò jiǔ yǐ. qù qiū zhī lái wàng yì chē jià yuǎn bì zé dà rǎo jiāng zhè rú nǎng suì zhī yì yě. jīn jì cuò rǔ chàng rán ér guī hòu bì bù gǎn qīng rù shǐ qí fù lái jì xū xī bīng jǔ guó yǐ qǔ bì shèng shì yí bì xià liú shén yú gōng zhàn zhī cè yě. rú qián suǒ chén cuò zhì dà lüè chén shú jì zhī yóu wèi wèi yě. jiū qí běn yuán zé zài bì xià nèi xiū dé ér wài xiū zhèng xī zhào gōng zhī gào wǔ wáng yuē: míng wáng shèn dé sì yí xián bīn wéi dé xiū kě yǐ fú sì yí yě. zhōu shī zhī měi xuān wáng yuē: nèi xiū zhèng shì wài rǎng yí dí wéi xiū zhèng kě yǐ rǎng yí dí yě. jiē shū shēng cháng biàn chū wú jīng rén kě xǐ zhī yù rán shān xī zhào zhì cǐ liù shí sān zì jiǎn yuē.
置之大略其一措置軍旅其二措置軍食何謂措置軍旅神武中軍當專術行在而以餘軍分戍三路一軍駐於淮東一軍駐於淮西一軍駐鄂岳或荊南擇要害以處之使北至關輔西抵川陝血脈相通號令相聞有唇齒輔車之勢同自江而南可以奠枕而臥也。然今之大將皆握重兵貴極富溢前無祿利之望退無誅罰之憂故朝廷之勢日削兵將之權日重而。又為大將者萬一有稱病而賜罷或卒然不諱則所統之眾將安屬耶臣謂宜拔擢麾下之將使為統制每將不過五千人棋布四路朝廷號令徑達其軍分合使令悉由於朝廷之權以用之然後可以有為也。何謂措置軍食諸軍既已分屯諸路則所患者財谷也。然所費多寡在彼猶在此爾則所患者轉輸也。祖宗以來每歲正供六百餘萬悉出於東南轉輸未嘗以為病也。今宜以兩浙之粟以餉淮東灑西之粟以餉淮西荊湖之粟以餉鄂岳荊南量所用之數責漕臣輸將而歸其餘於行在錢帛亦然恐未至於不足也。然自艱難以來漕運之船諸軍官司私自占留私自賣販州縣製造尋。又奪之故每以乏船為患而漕運不能辦也。宜下諸軍根刷見在之船悉歸漕司仍令諸路各造一二百艘各專充轉餉如有官司或諸軍拘留則漕司諸州縣聞諸朝廷而痛懲之諸錢糧既無乏絕之患然後特降詔書戒飭各將申嚴紀律不得秋毫侵擾於州縣以復業之民戶口多寡為諸將殿最歲(遣官)核實而升黜之則民得以還其鄉里而田野自癖生齒自滋江北州縣有興復之漸矣。如是措置更定候至防秋復遣大臣為之都督使諸路之兵進相援退相保如常山蛇首尾相應居則可以守備進則可以攻戰可以傳檄而定偽齊可以拆箠而笞強敵可以固保其土地而阜安其民人綏懷之略亦在是矣。然臣復有區區之愚市面上敢因清問之及而冒貢一二狄(改作金)人之輕中(改作我)國尚(改作久)矣。去秋之來妄意車駕遠避則大擾江浙如曩歲之意也。今既挫辱悵然而歸後必不敢輕入使其復來計須悉兵舉國以取必勝是宜陛下留神於攻戰之策也。如前所陳措置大略臣熟計之猶為未也。究其本原則在陛下內修德而外修政昔召公之告武王曰:明王慎德四夷咸賓惟德修可以服四夷也。周詩之美宣王曰:內修政事外攘夷狄惟修政可以攘夷狄也。皆書生常變初無驚人可喜之諭然(刪昔召至此六十三字)簡約。
yì xíng yōu jiǔ jiàn gǎi zuò zì xiào zé wèi yǒu èr duān zhī wèi yào yě. shān zé wèi zhì cǐ jiǔ zì gài suǒ wèi shèn dé gǎi guò zhèng xīn chéng yì wèi tiān ài mín jiǎn yú jiā qín yú bāng yuǎn shēng sè píng huò lì jīng jīng yè yè fán kě yǐ lèi dé zhě wú bù jiè yě. chí jiǔ bù juàn shèng dé rì xīn sì hǎi ài dài ér bù rěn qù hé huàn sì yí gǎi zuò yuǎn rén zhī bù fú hū! suǒ wèi xiū zhèng bù guò rèn xián shǐ néng xìn shǎng bì fá rèn xián zhě fēi zhǐ chóng yǐ jué wèi gǒu zhī qí xián zé yī qiè xìn rèn ér bù fù zhì yí shǐ néng zhě bù bì xìn rèn gǒu yǒu yī néng zé suí qí cái fèn ér bǐ jǐn xiào qí lì xìn shǎng yǐ quàn yǒu gōng bù yǐ suǒ xǐ ér yǔ zhī bì fá yǐ zhì yǒu zuì bù yǐ suǒ è ér duó zhī yì quán xìng cái rǒng làn jǐn fǎ dù xìng lián chǐ fán kě yǐ hài zhì zhě wú bù qù yě. zhèng cháo tíng yǐ zhèng sì fāng hé huàn yí dí gǎi zuò zhōng wài zhī bù tái hū! fú yuàn bì xià guǒ duàn ér lì xíng zhī chén yán kuáng gǔ bù zú yǐ chēng sāi míng zhào fǔ xìn yǐ qí zhū jí.
易行悠久見(改作自)效則未有二端之為要也。(刪則未至此九字)蓋所謂慎德改過正心誠意畏天愛民儉於家勤於邦遠聲色屏貨利兢兢業業凡可以累德者無不戒也。持久不倦盛德日新四海愛戴而不忍去何患四夷(改作遠人)之不服乎!所謂修政不過任賢使能信賞必罰任賢者非止崇以爵位苟知其賢則一切信任而不復致疑使能者不必信任苟有一能則隨其才分而俾盡效其力信賞以勸有功不以所喜而予之必罰以治有罪不以所惡而奪之抑權倖裁冗濫謹法度興廉恥凡可以害治者無不去也。正朝廷以正四方何患夷狄(改作中外)之不台乎!伏願陛下果斷而力行之臣言狂瞽不足以稱塞明詔俯信以俟誅殛。
yán huáng mén qí zòu yuē: chén qí èr yuè èr rì yǐ shí jí dì dào fú qīng xiàn zhēng yuè shí wǔ rì cì chì yī dào chén jǐn bài guì ér shòu chén fǔ zhèng hé shèng dé bù wàng xià wèn chén bù shèng kuì jù zhī zhì chén qiè guān shèng yǔ yǒu lǔ gǎi zuò dí shì jì qū. yòu wèi shàn hòu zhī jì kě wèi wěi qū yù bèi yǐ. rú gōng zhàn zhī lì shǒu bèi zhī yí cuò zhì zhī fāng suī huái zhī lüè chén jīn jié yú tiáo jù zài qián jiàn sì shì zhě chén jǐn àn gōng zhàn zhī lì zài zé xián jiāng shǒu bèi zhī yí zài míng shǎng fá cuò kuì dé gòng fāng zé zài hào lìng bù wàng dòng suī huái dé qí lüè zé zài jūn mín gè ān yè yě. shèng wèn yuē: gōng zhàn zhī lì chén wèi zài zé xián jiāng zhě qù nián jiǔ yuè dí zhī jù lái wèi zhī qí zéi gǎi zuò suǒ lái zhě hòu bó huáng dì bì xià qīn zǒng liù shī àn jiǎ jiāng shàng kě wèi jué yú shèng duàn yǐ. huò jiāng huò shuài jiē fèng mìng qián wǎng xuán yǐ jié yīn měi rì ér zhì lǔ gǎi zuò dí qí dùn qù chén zhī jiāng jiè pō jìng wǒ zhī zhàn shì yǒu cái yǒu yǒng jiē wú suǒ shī suī yù qiān xǐ wú zì ér dé jiāng guān shuài chén yì ān xián zì lè chén wèi zì jīn zhāo gāng gèng yí shǎng fá jī quàn qí xīn bǐ kěn fú zhí zé shǒu bèi zhū shì jiē bù zú lǜ yě. shèng wèn yuē: cuò zhì zhī fāng chén wèi zài hào lìng bù wàng dòng zhě zhòng jūn zhī jiā kǒu huò yuǎn huò jìn jiē yù ān yì. ruò tǒng qí jūn zhě cuò zhì bù dāng zé rén jiē yuàn jiē tàn qí bù dé suǒ yǐ. gù cuò zhì zhèng lài hào lìng fēn míng kě shǎng kě fá rú xiǎo duì dà lǚ xī rì suǒ bèi fú huò shén duō chén gèng yuàn bì xià míng jiàng zhǐ huī zì jiāng shuài ér xià zhì duì wǔ zhǎng mián dé cuò zhì zhī bù wàng xìng jǔ zé jūn zhòng zhī xīn jiē xīn kuài yǐ. shèng wèn yuē: suī huái zhī lüè chén wèi zài jūn mín gè ān yè zhě jūn mín zhī qíng yī děng zé jūn mín jiē yù ān jìng yě. qí xián bù xìng shēn shǔ zéi zhě gǎi zuò dí zhōng dí gǎi zuò dí zhòng bēn bō zé suí zhī bù jí jì lái guī wǒ cháo zé suī dāng shí chén liáo yì lùn bù tóng yá yuàn bì xià jiāng cǐ cáo yī lì shōu zhī huò yì rú jiù fēn yú zhū zhài shǐ gè ān yè rú cǐ zé suī huái liǎng biàn yě. bì xià zì lín ān qīn zhēng zhì yú píng jiāng. yòu wén duì yì yù zhì zhèn.
顏黃門岐奏曰:臣岐二月二日已時急遞到福清縣正月十五日賜敕一道臣謹拜跪而受臣斧正荷聖德不忘下問臣不勝愧懼之至臣竊觀聖語有虜(改作敵)勢既屈。又為善後之計可謂委曲預備矣。如攻戰之利守備之宜措置之方綏懷之略臣今竭愚條具在前件四事者臣謹按攻戰之利在擇賢將守備之宜在明賞罰措蕢得共方則在號令不妄動綏懷得其略則在軍民各安業也。聖問曰:攻戰之利臣謂在擇賢將者去年九月敵之遽來未知其賊(改作所)來者厚薄皇帝陛下親總六師按甲江上可謂決於聖斷矣。或將或帥皆奉命前往旋以捷音每日而至虜(改作敵)騎遁去臣知疆界頗靜我之戰士有才有勇皆無所施雖欲遷徙無自而得將官帥臣亦安閒自樂臣謂自今朝綱更宜賞罰激勸其心俾肯服職則守備諸事皆不足慮也。聖問曰:措置之方臣謂在號令不妄動者眾軍之家口或遠或近皆欲安逸。若統其軍者措置不當則人皆怨嗟嘆其不得所矣。故措置正賴號令分明可賞可罰如小隊大旅昔日所被茯禍甚多臣更願陛下明降指揮自將帥而下至隊伍長綿得措置之不妄興舉則軍眾之心皆忻快矣。聖問曰:綏懷之略臣謂在軍民各安業者軍民之情一等則軍民皆欲安靜也。其閒不幸身屬賊者(改作敵中)狄(改作敵)眾奔波則隨之不及既來歸我朝則雖當時臣僚議論不同牙願陛下將此曹一例收之或亦如舊分於諸寨使各安業如此則綏懷兩便也。陛下自臨安親征至於平江。又聞對意欲至鎮。
jiāng jiàn kāng bǎi xìng qiú ān yíng shēng xiàng suí bù shě chén yuàn jiè yuē suǒ zài zhōu xiàn ér bù rǎo zhī shǐ yǒu shēng lǐ cǐ nǎi chén zhī suǒ jiàn yě. qián jiàn sì shì chén zì wèi kě xíng suī yú shén zhǐ rú cǐ chén mào wén shèng lǎn yǒu xū yǐ zé shàn zhī yǔ chén yì bù kuí zhé míng wú yǐn wàng bì xià gèng jīn niàn zhī chén zài xī céng guān sòng xiáng suǒ zàn zūn hào lù qí yán yuē: sǔn zhī. yòu sǔn tiān xià guī rén chén yì yù yīn jīn shì wèi bì xià zàn gǎi zhī yuē: rěn zhī. yòu rěn tiān xià guī rén bì xià bù yǐ yá yú zhuàng lǜ ěr zhī yán yǐ zhù shèng dé wàn fēn zhī yī zé shí zōng jì wú jiāng zhī qìng yě..
江建康百姓求安營生相隨不舍臣願戒約所在州縣而不擾之使有生理此乃臣之所見也。前件四事臣自謂可行雖愚甚止如此臣冒聞聖覽有虛已擇善之語臣亦不揆輒明無隱望陛下更矜念之臣在昔曾觀宋庠所贊尊號錄其言曰:損之。又損天下歸仁臣意欲因今事為陛下暫改之曰:忍之。又忍天下歸仁陛下不以牙愚戇率爾之言以助聖德萬分之一則實宗計無疆之慶也。。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn yī bǎi qī shí sì jiào kān jì.
※卷一百七十四校勘記。
jīn zì yī zhōu shǒu èr èr wù zuò ér huò zhǐ lìng yòu sī lǐng zhī wù zuò huò zuǒ huò yòu sī lǐng zhī dēng lái yí mì yǎn yǎn yīng zuò xián wù dàn mí yǐ jué zhì ér yǐ tuō zhì zì. ruò jí kǔ zhè zài jǐ jí kǔ wù zuò kǔ jí shì lú fén dàng fén wù zuò fán mín zhī bì xià chéng yì rú cǐ mín wù zuò shǐ yǒu xíng zhī tǔ bì néng jìn qǔ wù zuò wèi bì yǒu néng jìn qǔ yǒu yǒu dào zhī jūn zǐ yǒu dào wù zuò dào dé huī fù zhōng yuán yǐ kuài sù fèn tuō yǐ kuài sù fèn sì zì chén wèi zhōng yuán gù kě tuò shǒu ér qǔ yě. tuō chén wèi zhōng yuán sì zì zhōu xiàn zhì zào zhì wù zuò zhì jì lái guī wǒ shèng cháo tuō shèng zì.
今自一州守貳(貳誤作而)或止令右司領之(誤作或左或右司領之)登萊沂密兗(兗應作閒)勿但縻以爵秩而已(脫秩字)。若疾苦這在己(疾苦誤作苦疾)室廬焚盪(焚誤作樊)民知陛下誠意如此(民誤作使)有行之土必能進取(誤作未必有能進取)有有道之君子(有道誤作道德)恢復中原以快宿憤(脫以快宿憤四字)臣謂中原固可唾手而取也。(脫臣謂中原四字)州縣製造(制誤作制)既來歸我聖朝(脫聖字)。