zhào zi lóng lì zhǎn wǔ jiāng zhū gé liàng zhì qǔ sān chéng
趙子龍力斬五將 諸葛亮智取三城
què shuō kǒng míng lǜ bīng qián zhì miǎn yáng, jīng guò mǎ chāo fén mù, nǎi lìng qí dì mǎ dài guà xiào, kǒng míng qīn zì jì zhī. jì bì, huí dào zhài zhōng, shāng yì jìn bīng. hū shào mǎ bào dào: wèi zhǔ cáo ruì qiǎn fù mǎ xià hóu mào, diào guān zhōng zhū lù jūn mǎ, qián lái jù dí. wèi yán shàng zhàng xiàn cè yuē: xià hóu mào nǎi gāo liáng zǐ dì, nuò ruò wú móu. yán yuàn dé jīng bīng wǔ qiān, qǔ lù chū bāo zhōng, xún qín lǐng yǐ dōng, dāng zǐ wǔ gǔ ér tóu běi, bù guò shí rì, kě dào zhǎng ān. xià hóu mào ruò wén mǒu zhòu zhì, bì rán qì chéng wàng héng mén dǐ gé ér zǒu. mǒu què cóng dōng fāng ér lái, chéng xiàng kě dà qū shì mǎ, zì xié gǔ ér jìn. rú cǐ xíng zhī, zé xián yáng yǐ xī, yī jǔ kě dìng yě. kǒng míng xiào yuē: cǐ fēi wàn quán zhī jì yě. rǔ qī zhōng yuán wú hǎo rén wù, tǎng yǒu rén jìn yán, yú shān pì zhōng yǐ bīng jié shā, fēi wéi wǔ qiān rén shòu hài, yì dà shāng ruì qì. jué bù kě yòng. wèi yán yòu yuē: chéng xiàng bīng cóng dà lù jìn fā, bǐ bì jǐn qǐ guān zhōng zhī bīng, yú lù yíng dí, zé kuàng rì chí jiǔ, hé shí ér dé zhòng yuán? kǒng míng yuē: wú cóng lǒng yòu qǔ píng tǎn dà lù, yī fǎ jìn bīng, hé yōu bù shèng! suì bù yòng wèi yán zhī jì. wèi yán yàng yàng bù yuè. kǒng míng chāi rén lìng zhào yún jìn bīng.
卻說孔明率兵前至沔陽,經過馬超墳墓,乃令其弟馬岱掛孝,孔明親自祭之。祭畢,回到寨中,商議進兵。忽哨馬報道:「魏主曹睿遣駙馬夏侯楙,調關中諸路軍馬,前來拒敵。」魏延上帳獻策曰:「夏侯楙乃膏粱子弟,懦弱無謀。延願得精兵五千,取路出褒中,循秦嶺以東,當子午谷而投北,不過十日,可到長安。夏侯楙若聞某驟至,必然棄城望橫門邸閣而走。某卻從東方而來,丞相可大驅士馬,自斜谷而進。如此行之,則咸陽以西,一舉可定也。」孔明笑曰:「此非萬全之計也。汝欺中原無好人物,倘有人進言,於山僻中以兵截殺,非惟五千人受害,亦大傷銳氣。決不可用。」魏延又曰:「丞相兵從大路進發,彼必盡起關中之兵,於路迎敵,則曠日持久,何時而得中原?」孔明曰:「吾從隴右取平坦大路,依法進兵,何憂不勝!」遂不用魏延之計。魏延怏怏不悅。孔明差人令趙雲進兵。
què shuō xià hóu mào zài zhǎng ān jù jí zhū lù jūn mǎ. shí yǒu xī liáng dà jiāng hán dé, shàn shǐ kāi shān dà fǔ, yǒu wàn fū bù dāng zhī yǒng, yǐn xī qiāng zhū lù bīng bā wàn dào lái jiàn le xià hóu mào, mào zhòng shǎng zhī, jiù qiǎn wèi xiān fēng. dé yǒu sì zǐ, jiē jīng tōng wǔ yì, gōng mǎ guò rén: zhǎng zi hán yīng, cì zǐ hán yáo, sān zi hán qióng, sì zǐ hán qí. hán dé dài sì zǐ bìng xī qiāng bīng bā wàn, qǔ lù zhì fèng míng shān, zhèng yù shǔ bīng. liǎng zhèn duì yuán. hán dé chū mǎ, sì zǐ liè yú liǎng biān. dé lì shēng dà mà yuē: fǎn guó zhī zéi, ān gǎn fàn wú jìng jiè! zhào yún dà nù, tǐng qiāng zòng mǎ, dān nuò hán dé jiāo zhàn. zhǎng zi hán yīng, yuè mǎ lái yíng zhàn bù sān hé, bèi zhào yún yī qiāng cì sǐ yú mǎ xià. cì zǐ hán yáo jiàn zhī, zòng mǎ huī dāo lái zhàn. zhào yún shī chěng jiù rì hǔ wēi, dǒu sǒu jīng shén yíng zhàn. yáo dǐ dí bú zhù. sān zi hán qióng, jí tǐng fāng tiān jǐ zhòu mǎ qián lái jiā gōng. yún quán rán bù jù, qiāng fǎ bù luàn. sì zǐ hán qí, jiàn èr xiōng zhàn yún bù xià, yě zòng mǎ lūn liǎng kǒu rì yuè dāo ér lái, wéi zhù zhào yún. yún zài zhōng yāng dú zhàn sān jiāng. shǎo shí, hán qí zhōng qiāng luò mǎ, hán zhèn zhōng piān jiāng jí chū jiù qù. yún tuō qiāng biàn zǒu. hán qióng àn jǐ, jí qǔ gōng jiàn shè zhī, lián fàng sān jiàn, jiē bèi yún yòng qiāng bō luò. qióng dà nù, réng chuò fāng tiān jǐ zòng mǎ gǎn lái què bèi yún yī jiàn shè zhòng miàn mén, luò mǎ ér sǐ, hán yáo zòng mǎ jǔ bǎo dāo biàn kǎn zhào yún. yún qì qiāng yú dì, shǎn guò bǎo dāo, shēng qín hán yáo guī zhèn, fù zòng mǎ qǔ qiāng shā guò zhèn lái. hán dé jiàn sì zǐ jiē sàng yú zhào yún zhī shǒu, gān dǎn jiē liè, xiān zǒu rù zhèn qù. xī liáng bīng sù zhī zhào yún zhī míng, jīn jiàn qí yīng yǒng rú xī, shuí gǎn jiāo fēng? zhào yún mǎ dào chù, zhèn zhèn dào tuì. zhào yún pǐ mǎ dān qiāng, wǎng lái chōng tū, rú rù wú rén zhī jìng. hòu rén yǒu shī zàn yuē: yì xī cháng shān zhào zi lóng, nián dēng qī shí jiàn qí gōng. dú zhū sì jiāng lái chōng zhèn, yóu shì dāng yáng jiù zhǔ xióng.
卻說夏侯楙在長安聚集諸路軍馬。時有西涼大將韓德,善使開山大斧,有萬夫不當之勇,引西羌諸路兵八萬到來;見了夏侯楙,楙重賞之,就遣為先鋒。德有四子,皆精通武藝,弓馬過人:長子韓瑛,次子韓瑤,三子韓瓊,四子韓琪。韓德帶四子並西羌兵八萬,取路至鳳鳴山,正遇蜀兵。兩陣對圓。韓德出馬,四子列於兩邊。德厲聲大罵曰:「反國之賊,安敢犯吾境界!」趙雲大怒,挺槍縱馬,單搦韓德交戰。長子韓瑛,躍馬來迎;戰不三合,被趙雲一槍刺死於馬下。次子韓瑤見之,縱馬揮刀來戰。趙雲施逞舊日虎威,抖擻精神迎戰。瑤抵敵不住。三子韓瓊,急挺方天戟驟馬前來夾攻。雲全然不懼,槍法不亂。四子韓琪,見二兄戰雲不下,也縱馬掄兩口日月刀而來,圍住趙雲。雲在中央獨戰三將。少時,韓琪中槍落馬,韓陣中偏將急出救去。雲拖槍便走。韓瓊按戟,急取弓箭射之,連放三箭,皆被雲用槍撥落。瓊大怒,仍綽方天戟縱馬趕來;卻被雲一箭射中面門,落馬而死,韓瑤縱馬舉寶刀便砍趙雲。雲棄槍於地,閃過寶刀,生擒韓瑤歸陣,復縱馬取槍殺過陣來。韓德見四子皆喪於趙雲之手,肝膽皆裂,先走入陣去。西涼兵素知趙雲之名,今見其英勇如昔,誰敢交鋒?趙雲馬到處,陣陣倒退。趙雲匹馬單槍,往來衝突,如入無人之境。後人有詩讚曰:「憶昔常山趙子龍,年登七十建奇功。獨誅四將來沖陣,猶似當陽救主雄。」
dèng zhī jiàn zhào yún dà shèng, lǜ shǔ bīng yǎn shā, xī liáng bīng dà bài ér zǒu. hán dé xiǎn bèi zhào yún qín zhù, qì jiǎ bù xíng ér táo. yún yǔ dèng zhī shōu jūn huí zhài. zhī hè yuē: jiāng jūn shòu yǐ qī xún, yīng yǒng rú zuó. jīn rì zhèn qián lì zhǎn sì jiāng, shì suǒ hǎn yǒu! yún yuē: chéng xiàng yǐ wú nián mài, bù kěn jiàn yòng, wú gù liáo yǐ zì biǎo ěr. suì chāi rén jiě hán yáo, shēn bào jié shū, yǐ dá kǒng míng.
鄧芝見趙雲大勝,率蜀兵掩殺,西涼兵大敗而走。韓德險被趙雲擒住,棄甲步行而逃。雲與鄧芝收軍回寨。芝賀曰:「將軍壽已七旬,英勇如昨。今日陣前力斬四將,世所罕有!」雲曰:「丞相以吾年邁,不肯見用,吾故聊以自表耳。」遂差人解韓瑤,申報捷書,以達孔明。
què shuō hán dé yǐn bài jūn huí jiàn xià hóu mào, kū gào qí shì. mào zì tǒng bīng lái yíng zhào yún. tàn mǎ bào rù shǔ zhài, shuō xià hóu mào yǐn bīng dào. yún shàng mǎ chuò qiāng, yǐn qiān yú jūn, jiù fèng míng shān qián bǎi chéng zhèn shì. dāng rì, xià hóu mào dài jīn kuī, zuò bái mǎ, shǒu tí dà kǎn dāo, lì zài mén qí zhī xià. jiàn zhào yún yuè mǎ tǐng qiāng, wǎng lái chí chěng, mào yù zì zhàn. hán dé yuē: shā wú sì zǐ zhī chóu, rú hé bù bào! zòng mǎ lún kāi shān dà fǔ, zhí qǔ zhào yún. yún fèn nù tǐng qiāng lái yíng zhàn bù sān hé, qiāng qǐ chù, cì sǐ hán dé yú mǎ xià, jí bō mǎ zhí qǔ xià hóu mào. mào huāng máng shǎn rù běn zhèn. dèng zhī qū bīng yǎn shā, wèi bīng yòu zhé yī zhèn, tuì shí yú lǐ xià zhài. mào lián yè yǔ zhòng jiāng shāng yì yuē: wú jiǔ wén zhào yún zhī míng, wèi cháng jiàn miàn jīn rì nián lǎo, yīng xióng shàng zài, fāng xìn dāng yáng zhǎng bǎn zhī shì. shì cǐ wú rén kě dí, rú zhī nài hé? cān jūn chéng wǔ, nǎi chéng yù zhī zǐ yě, jìn yán yuē: mǒu liào zhào yún yǒu yǒng wú móu, bù zú wèi lǜ. lái rì dū du zài yǐn bīng chū, xiān fú liǎng jūn yú zuǒ yòu dū du lín zhèn xiān tuì, yòu zhào yún dào fú bīng chù dū du què dēng shān zhǐ huī sì miàn jūn mǎ, zhòng dié wéi zhù, yún kě qín yǐ. mào cóng qí yán, suì qiǎn dǒng xǐ yǐn sān wàn jūn fú yú zuǒ, xuē zé yǐn sān wàn jūn fú yú yòu. èr rén mái fú yǐ dìng.
卻說韓德引敗軍回見夏侯楙,哭告其事。楙自統兵來迎趙雲。探馬報入蜀寨,說夏侯楙引兵到。雲上馬綽槍,引千餘軍,就鳳鳴山前擺成陣勢。當日,夏侯楙戴金盔,坐白馬,手提大砍刀,立在門旗之下。見趙雲躍馬挺槍,往來馳騁,楙欲自戰。韓德曰:「殺吾四子之仇,如何不報!」縱馬輪開山大斧,直取趙雲。雲奮怒挺槍來迎;戰不三合,槍起處,刺死韓德於馬下,急撥馬直取夏侯楙。楙慌忙閃入本陣。鄧芝驅兵掩殺,魏兵又折一陣,退十餘里下寨。楙連夜與眾將商議曰:「吾久聞趙雲之名,未嘗見面;今日年老,英雄尚在,方信當陽長坂之事。似此無人可敵,如之奈何?」參軍程武,乃程昱之子也,進言曰:「某料趙雲有勇無謀,不足為慮。來日都督再引兵出,先伏兩軍於左右;都督臨陣先退,誘趙雲到伏兵處;都督卻登山指揮四面軍馬,重疊圍住,雲可擒矣。」楙從其言,遂遣董禧引三萬軍伏於左,薛則引三萬軍伏於右。二人埋伏已定。
cì rì, xià hóu mào fù zhěng jīn gǔ qí fān, lǜ bīng ér jìn. zhào yún dèng zhī chū yíng. zhī zài mǎ shàng wèi zhào yún yuē: zuó yè wèi bīng dà bài ér zǒu, jīn rì fù lái, bì yǒu zhà yě. lǎo jiāng jūn fáng zhī. zi lóng yuē: liàng cǐ rǔ xiù xiǎo ér, hé zú dào zāi! wú jīn rì bì dāng qín zhī! biàn yuè mǎ ér chū. wèi jiāng pān suì chū yíng, zhàn bù sān hé, bō mǎ biàn zǒu. zhào yún gǎn qù, wèi zhèn zhōng bā yuán jiāng yī qí lái yíng. fàng guò xià hóu mào xiān zǒu, bā jiāng lù xù bēn zǒu. zhào yún chéng shì zhuī shā, dèng zhī yǐn bīng jì jìn. zhào yún shēn rù zhòng dì, zhǐ tīng dé sì miàn hǎn shēng dà zhèn. dèng zhī jí shōu jūn tuì huí, zuǒ yǒu dǒng xǐ, yòu yǒu xuē zé, liǎng lù bīng shā dào. dèng zhī bīng shǎo, bù néng jiě jiù. zhào yún bèi kùn zài gāi xīn, dōng chōng xī tū, wèi bīng yuè hòu. shí yún shǒu xià zhǐ yǒu qiān yú rén, shā dào shān pō zhī xià, zhǐ jiàn xià hóu mào zài shān shàng zhǐ huī sān jūn. zhào yún tóu dōng zé wàng dōng zhǐ, tóu xī zé wàng xī zhǐ, yīn cǐ zhào yún bù néng tū wéi, nǎi yǐn bīng shā shàng shān lái. bàn shān zhōng léi mù pào shí dǎ jiāng xià lái, bù néng shàng shān. zhào yún cóng chén shí shā zhì yǒu shí, bù dé tuō zǒu, zhǐ de xià mǎ shǎo xiē, qiě dài yuè míng zài zhàn. què cái xiè jiǎ ér zuò, yuè guāng fāng chū, hū sì xià huǒ guāng chōng tiān, gǔ shēng dà zhèn, shǐ shí rú yǔ, wèi bīng shā dào, jiē jiào yuē: zhào yún zǎo jiàng! yún jí shàng mǎ yíng dí. sì miàn jūn mǎ jiàn jiàn bī jìn, bā fāng nǔ jiàn jiāo shè shén jí, rén mǎ jiē bù néng xiàng qián. yún yǎng tiān tàn yuē: wú bù fú lǎo, sǐ yú cǐ dì yǐ! hū dōng běi jiǎo shàng hǎn shēng dà qǐ, wèi bīng fēn fēn luàn cuàn, yī biāo jūn shā dào, wèi shǒu dà jiāng chí zhàng bā diǎn gāng máo, mǎ xiàng xià guà yī kē rén tóu. yún shì zhī, nǎi zhāng bāo yě. bāo jiàn le zhào yún, yán yuē: chéng xiàng kǒng lǎo jiāng jūn yǒu shī, tè qiǎn mǒu yǐn wǔ qiān bīng jiē yīng. wén lǎo jiāng jūn bèi kùn, gù shā tòu zhòng wéi. zhèng yù wèi jiāng xuē zé lán lù, bèi mǒu shā zhī. yún dà xǐ, jí yǔ zhāng bāo shā chū xī běi jiǎo lái. zhǐ jiàn wèi bīng qì gē bēn zǒu: yī biāo jūn cóng wài nà hǎn shā rén, wèi shǒu dà jiāng tí yǎn yuè qīng lóng dāo, shǒu wǎn rén tóu. yún shì zhī, nǎi guān xìng yě. xìng yuē: fèng chéng xiàng zhī mìng, kǒng lǎo jiāng jūn yǒu shī, tè yǐn wǔ qiān bīng qián lái jiē yīng. què cái zhèn shàng féng zhe wèi jiāng dǒng xǐ, bèi wú yī dāo zhǎn zhī, xiāo shǒu zài cǐ. chéng xiàng suí hòu biàn dào yě. yún yuē: èr jiāng jūn yǐ jiàn qí gōng, hé bù chèn jīn rì qín zhù xià hóu mào, yǐ dìng dà shì? zhāng bāo wén yán, suì yǐn bīng qù le. xìng yuē: wǒ yě gàn gōng qù. suì yì yǐn bīng qù le. yún huí gù zuǒ yòu yuē: tā liǎng gè shì wú zǐ zhí bèi, shàng qiě zhēng xiān gàn gōng wú nǎi guó jiā shàng jiāng, cháo tíng jiù chén, fǎn bù rú cǐ xiǎo ér yé? wú dāng shě lǎo mìng yǐ bào xiān dì zhī ēn! yú shì yǐn bīng lái zhuō xià hóu mào. dāng yè sān lù bīng jiā gōng, dà pò wèi jūn yī zhèn. dèng zhī yǐn bīng jiē yīng, shā dé shī héng biàn yě, xuè liú chéng hé. xià hóu mào nǎi wú móu zhī rén, gèng jiān nián yòu, bù céng jīng zhàn, jiàn jūn dà luàn, suì yǐn zhàng xià xiāo jiāng bǎi yú rén, wàng nán ān jùn ér zǒu. zhòng jūn yīn jiàn wú zhǔ, jǐn jiē táo cuàn. xìng bāo èr jiāng wén xià hóu mào wàng nán ān jùn qù le, lián yè gǎn lái. mào zǒu rù chéng zhōng, lìng jǐn bì chéng mén, qū bīng shǒu yù. xìng bāo èr rén gǎn dào, jiāng chéng wéi zhù zhào yún suí hòu yě dào: sān miàn gōng dǎ. shǎo shí, dèng zhī yì yǐn bīng dào. yī lián wéi le shí rì, gōng dǎ bù xià.
次日,夏侯楙復整金鼓旗幡,率兵而進。趙雲、鄧芝出迎。芝在馬上謂趙雲曰:「昨夜魏兵大敗而走,今日復來,必有詐也。老將軍防之。」子龍曰:「量此乳臭小兒,何足道哉!吾今日必當擒之!」便躍馬而出。魏將潘遂出迎,戰不三合,撥馬便走。趙雲趕去,魏陣中八員將一齊來迎。放過夏侯楙先走,八將陸續奔走。趙雲乘勢追殺,鄧芝引兵繼進。趙雲深入重地,只聽得四面喊聲大震。鄧芝急收軍退回,左有董禧,右有薛則,兩路兵殺到。鄧芝兵少,不能解救。趙雲被困在垓心,東衝西突,魏兵越厚。時雲手下止有千餘人,殺到山坡之下,只見夏侯楙在山上指揮三軍。趙雲投東則望東指,投西則望西指,因此趙雲不能突圍,乃引兵殺上山來。半山中擂木炮石打將下來,不能上山。趙雲從辰時殺至酉時,不得脫走,只得下馬少歇,且待月明再戰。卻才卸甲而坐,月光方出,忽四下火光沖天,鼓聲大震,矢石如雨,魏兵殺到,皆叫曰:「趙雲早降!」雲急上馬迎敵。四面軍馬漸漸逼近,八方弩箭交射甚急,人馬皆不能向前。雲仰天嘆曰:「吾不服老,死於此地矣!」忽東北角上喊聲大起,魏兵紛紛亂竄,一彪軍殺到,為首大將持丈八點鋼矛,馬項下掛一顆人頭。雲視之,乃張苞也。苞見了趙雲,言曰:「丞相恐老將軍有失,特遣某引五千兵接應。聞老將軍被困,故殺透重圍。正遇魏將薛則攔路,被某殺之。」雲大喜,即與張苞殺出西北角來。只見魏兵棄戈奔走:一彪軍從外吶喊殺人,為首大將提偃月青龍刀,手挽人頭。雲視之,乃關興也。興曰:「奉丞相之命,恐老將軍有失,特引五千兵前來接應。卻才陣上逢着魏將董禧,被吾一刀斬之,梟首在此。丞相隨後便到也。」雲曰:「二將軍已建奇功,何不趁今日擒住夏侯楙,以定大事?」張苞聞言,遂引兵去了。興曰:「我也干功去。」遂亦引兵去了。雲回顧左右曰:「他兩個是吾子侄輩,尚且爭先干功;吾乃國家上將,朝廷舊臣,反不如此小兒耶?吾當舍老命以報先帝之恩!」於是引兵來捉夏侯楙。當夜三路兵夾攻,大破魏軍一陣。鄧芝引兵接應,殺得屍橫遍野,血流成河。夏侯楙乃無謀之人,更兼年幼,不曾經戰,見軍大亂,遂引帳下驍將百餘人,望南安郡而走。眾軍因見無主,盡皆逃竄。興、苞二將聞夏侯楙望南安郡去了,連夜趕來。楙走入城中,令緊閉城門,驅兵守御。興、苞二人趕到,將城圍住;趙雲隨後也到:三面攻打。少時,鄧芝亦引兵到。一連圍了十日,攻打不下。
hū bào chéng xiàng liú hòu jūn zhù miǎn yáng, zuǒ jūn tún yáng píng, yòu jūn tún shí chéng, zì yǐn zhōng jūn lái dào. zhào yún dèng zhī guān xìng zhāng bāo jiē lái bài wèn kǒng míng, shuō lián rì gōng chéng bù xià. kǒng míng suì chéng xiǎo chē qīn dào chéng biān zhōu wéi kàn le yī biàn, huí zhài shēng zhàng ér zuò. zhòng jiāng huán lì tīng lìng. kǒng míng yuē: cǐ jùn háo shēn chéng jùn, bù yì gōng yě. wú zhèng shì bù zài cǐ chéng, rǔ děng rú zhǐ jiǔ gōng, tǎng wèi bīng fēn dào ér chū, yǐ qǔ hàn zhōng, wú jūn wēi yǐ. dèng zhī yuē: xià hóu mào nǎi wèi zhī fù mǎ, ruò qín cǐ rén, shèng zhǎn bǎi jiāng. jīn kùn yú cǐ, qǐ kě qì zhī ér qù? kǒng míng yuē: wú zì yǒu jì. cǐ chù xī lián tiān shuǐ jùn, běi dǐ ān dìng jùn, èr chù tài shǒu, bù zhī hé rén? tàn zú dá yuē: tiān shuǐ tài shǒu mǎ zūn, ān dìng tài shǒu cuī liàng. kǒng míng dà xǐ, nǎi huàn wèi yán shòu jì, rú cǐ rú cǐ yòu huàn guān xìng zhāng bāo shòu jì, rú cǐ rú cǐ yòu huàn xīn fù jūn shì èr rén shòu jì, rú cǐ xíng zhī. gè jiāng lǐng mìng, yǐn bīng ér qù. kǒng míng què zài nán ān chéng wài, lìng jūn yùn chái cǎo duī yú chéng xià, kǒu chēng shāo chéng. wèi bīng wén zhī, jiē dà xiào bù jù. què shuō ān dìng tài shǒu cuī liàng, zài chéng zhōng wén shǔ bīng wéi le nán ān, kùn zhù xià hóu mào, shí fēn huāng jù, jí diǎn jūn mǎ yuē gòng sì qiān, shǒu zhù chéng chí. hū jiàn yī rén zì zhèng nán ér lái, kǒu chēng yǒu jī mì shì. cuī liàng huàn rù wèn zhī, dá yuē: mǒu shì xià hóu dū du zhàng xià xīn fù jiāng péi xù. jīn fèng dū du jiāng lìng, tè lái qiú jiù yú tiān shuǐ ān dìng èr jùn. nán ān shén jí, měi rì chéng shàng zòng huǒ wèi hào, zhuān wàng èr jùn jiù bīng, bìng bù jiàn dào yīn fù chà mǒu shā chū zhòng wéi, lái cǐ gào jí. kě xīng yè qǐ bīng wèi wài yīng. dū du ruò jiàn èr jùn bīng dào, què kāi chéng mén jiē yīng yě. liàng yuē: yǒu dū du wén shū fǒu? xù tiē ròu qǔ chū, hàn yǐ shī tòu lüè jiào yī shì, jí lìng shǒu xià huàn le fá mǎ, biàn chū chéng wàng tiān shuǐ ér qù. bù èr rì, yòu yǒu bào mǎ dào, gào tiān shuǐ tài shǒu yǐ qǐ bīng jiù yuán nán ān qù le, jiào ān dìng zǎo zǎo jiē yīng. cuī liàng yǔ fǔ guān shāng yì. duō guān yuē: ruò bù qù jiù, shī le nán ān, sòng le xià hóu fù mǎ, jiē wǒ liǎng jùn zhī zuì yě: zhǐ de jiù zhī. liàng jí diǎn qǐ rén mǎ, lí chéng ér qù, zhǐ liú wén guān shǒu chéng.
忽報丞相留後軍住沔陽,左軍屯陽平,右軍屯石城,自引中軍來到。趙雲、鄧芝、關興、張苞皆來拜問孔明,說連日攻城不下。孔明遂乘小車親到城邊周圍看了一遍,回寨升帳而坐。眾將環立聽令。孔明曰:「此郡壕深城峻,不易攻也。吾正事不在此城,汝等如只久攻,倘魏兵分道而出,以取漢中,吾軍危矣。」鄧芝曰:「夏侯楙乃魏之駙馬,若擒此人,勝斬百將。今困於此,豈可棄之而去?」孔明曰:「吾自有計。此處西連天水郡,北抵安定郡,二處太守,不知何人?」探卒答曰:「天水太守馬遵,安定太守崔諒。」孔明大喜,乃喚魏延受計,如此如此;又喚關興、張苞受計,如此如此;又喚心腹軍士二人受計,如此行之。各將領命,引兵而去。孔明卻在南安城外,令軍運柴草堆於城下,口稱燒城。魏兵聞知,皆大笑不懼。卻說安定太守崔諒,在城中聞蜀兵圍了南安,困住夏侯楙,十分慌懼,即點軍馬約共四千,守住城池。忽見一人自正南而來,口稱有機密事。崔諒喚入問之,答曰:「某是夏侯都督帳下心腹將裴緒。今奉都督將令,特來求救於天水、安定二郡。南安甚急,每日城上縱火為號,專望二郡救兵,並不見到;因復差某殺出重圍,來此告急。可星夜起兵為外應。都督若見二郡兵到,卻開城門接應也。」諒曰:「有都督文書否?」緒貼肉取出,汗已濕透;略教一視,急令手下換了乏馬,便出城望天水而去。不二日,又有報馬到,告天水太守已起兵救援南安去了,教安定早早接應。崔諒與府官商議。多官曰:「若不去救,失了南安,送了夏侯駙馬,皆我兩郡之罪也:只得救之。」諒即點起人馬,離城而去,只留文官守城。
cuī liàng tí bīng xiàng nán ān dà lù jìn fā, yáo wàng jiàn huǒ guāng chōng tiān, cuī bīng xīng yè qián jìn, lí nán ān shàng yǒu wǔ shí yú lǐ, hū wén qián hòu hǎn shēng dà zhèn, shào mǎ bào dào: qián miàn guān xìng jié zhù qù lù, bèi hòu zhāng bāo shā lái! ān dìng zhī bīng, sì xià táo cuàn. liàng dà jīng, nǎi lǐng shǒu xià bǎi yú rén, wǎng xiǎo lù sǐ zhàn dé tuō, bēn huí ān dìng. fāng dào chéng háo biān, chéng shàng luàn jiàn shè xià lái. shǔ jiāng wèi yán zài chéng shàng jiào yuē: wú yǐ qǔ le chéng yě! hé bù zǎo jiàng? yuán lái wèi yán bàn zuò ān dìng jūn, yín yè zhuàn kāi chéng mén, shǔ bīng jǐn rù, yīn cǐ dé le ān dìng.
崔諒提兵向南安大路進發,遙望見火光沖天,催兵星夜前進,離南安尚有五十餘里,忽聞前後喊聲大震,哨馬報道:「前面關興截住去路,背後張苞殺來!」安定之兵,四下逃竄。諒大驚,乃領手下百餘人,往小路死戰得脫,奔回安定。方到城壕邊,城上亂箭射下來。蜀將魏延在城上叫曰:「吾已取了城也!何不早降?」原來魏延扮作安定軍,夤夜賺開城門,蜀兵盡入,因此得了安定。
cuī liàng huāng tóu tiān shuǐ jùn lái. xíng bú dào yī chéng, qián miàn yī biāo jūn bǎi kāi. dà qí zhī xià, yī rén lún jīn yǔ shàn, dào páo hè chǎng, duān zuò yú chē shàng. liàng shì zhī, nǎi kǒng míng yě, jí bō huí mǎ zǒu. guān xìng zhāng bāo liǎng lù bīng zhuī dào, zhǐ jiào: zǎo jiàng! cuī liàng jiàn sì miàn jiē shì shǔ bīng, bù dé yǐ suì jiàng, tóng guī dà zhài. kǒng míng yǐ shàng bīn xiāng dài. kǒng míng yuē: nán ān tài shǒu yǔ zú xià jiāo hòu fǒu? liàng yuē: cǐ rén nǎi yáng fù zhī zú dì yáng líng yě yǔ mǒu lín jùn, jiāo qì shén hòu. kǒng míng yuē: jīn yù fán zú xià rù chéng, shuō yáng líng qín xià hóu mào, kě hū? liàng yuē: chéng xiàng ruò lìng mǒu qù, kě zàn tuì jūn mǎ, róng mǒu rù chéng shuō zhī. kǒng míng cóng qí yán, jí shí chuán lìng, jiào sì miàn jūn mǎ gè tuì èr shí lǐ xià zhài. cuī liàng pǐ mǎ dào chéng biān jiào kāi chéng mén, rù dào fǔ zhōng, yǔ yáng líng lǐ bì, xì yán qí shì. líng yuē: wǒ děng shòu wèi zhǔ dà ēn, ān rěn bèi zhī? kě jiāng jì jiù jì ér xíng. suì yǐn cuī liàng dào xià hóu mào chù, bèi xì shuō zhī. mào yuē: dāng yòng hé jì? yáng líng yuē: zhǐ tuī mǒu xiàn chéng mén, zhuàn shǔ bīng rù, què jiù chéng zhōng shā zhī. cuī liàng yī jì ér xíng, chū chéng jiàn kǒng míng, shuō: yáng líng xiàn chéng mén, fàng dà jūn rù chéng, yǐ qín xià hóu mào. yáng líng běn yù zì zhuō, yīn shǒu xià yǒng shì bù duō, wèi gǎn qīng dòng. kǒng míng yuē: cǐ shì zhì yì: jīn yǒu zú xià yuán jiàng bīng bǎi yú rén, yú nèi àn cáng shǔ jiāng bàn zuò ān dìng jūn mǎ, dài rù chéng qù xiān fú yú xià hóu mào fǔ xià què àn yuē yáng líng, dài bàn yè zhī shí, xiàn kāi chéng mén, lǐ yīng wài hé. cuī liàng àn sī: ruò bù dài shǔ jiāng qù, kǒng kǒng míng shēng yí. qiě dài rù qù, jiù nèi xiān zhǎn zhī, jǔ huǒ wèi hào, zhuàn kǒng míng rù lái, shā zhī kě yě. yīn cǐ yīng yǔn. kǒng míng zhǔ yuē: wú qiǎn qīn xìn jiāng guān xìng zhāng bāo suí zú xià xiān qù, zhǐ tuī jiù jūn shā rù chéng zhōng, yǐ ān xià hóu mào zhī xīn dàn jǔ huǒ, wú dāng qīn rù chéng qù qín zhī. shí zhí huáng hūn, guān xìng zhāng bāo shòu le kǒng míng mì jì, pī guà shàng mǎ, gè zhí bīng qì, zá zài ān dìng jūn zhōng, suí cuī liàng lái dào nán ān chéng xià. yáng líng zài chéng shàng chēng qǐ xuán kōng bǎn, yǐ dìng hù xīn lán, wèn yuē: hé chù jūn mǎ? cuī liàng yuē: ān dìng jiù jūn lái dào. liàng xiān shè yī hào jiàn shàng chéng, jiàn shàng dài zhe mì shū yuē: jīn zhū gé liàng xiān qiǎn èr jiāng, fú yú chéng zhōng, yào lǐ yīng wài hé qiě bù kě jīng dòng, kǒng xiè lòu jì cè. dài rù fǔ zhōng tú zhī. yáng líng jiāng shū jiàn le xià hóu mào, xì yán qí shì. mào yuē: jì rán zhū gé liàng zhōng jì, kě jiào dāo fǔ shǒu bǎi yú rén, fú yú fǔ zhōng. rú èr jiāng suí cuī tài shǒu dào fǔ xià mǎ, bì mén zhǎn zhī què yú chéng shàng jǔ huǒ, zhuàn zhū gé liàng rù chéng. fú bīng qí chū, liàng kě qín yǐ.
崔諒慌投天水郡來。行不到一程,前面一彪軍擺開。大旗之下,一人綸巾羽扇,道袍鶴氅,端坐於車上。諒視之,乃孔明也,急撥回馬走。關興、張苞兩路兵追到,只叫:「早降!」崔諒見四面皆是蜀兵,不得已遂降,同歸大寨。孔明以上賓相待。孔明曰:「南安太守與足下交厚否?」諒曰:「此人乃楊阜之族弟楊陵也;與某鄰郡,交契甚厚。」孔明曰:「今欲煩足下入城,說楊陵擒夏侯楙,可乎?」諒曰:「丞相若令某去,可暫退軍馬,容某入城說之。」孔明從其言,即時傳令,教四面軍馬各退二十里下寨。崔諒匹馬到城邊叫開城門,入到府中,與楊陵禮畢,細言其事。陵曰:「我等受魏主大恩,安忍背之?可將計就計而行。」遂引崔諒到夏侯楙處,備細說知。楙曰:「當用何計?」楊陵曰:「只推某獻城門,賺蜀兵入,卻就城中殺之。」崔諒依計而行,出城見孔明,說:「楊陵獻城門,放大軍入城,以擒夏侯楙。楊陵本欲自捉,因手下勇士不多,未敢輕動。」孔明曰:「此事至易:今有足下原降兵百餘人,於內暗藏蜀將扮作安定軍馬,帶入城去、先伏於夏侯楙府下;卻暗約楊陵,待半夜之時,獻開城門,裡應外合。」崔諒暗思:「若不帶蜀將去,恐孔明生疑。且帶入去,就內先斬之,舉火為號,賺孔明入來,殺之可也。」因此應允。孔明囑曰:「吾遣親信將關興、張苞隨足下先去,只推救軍殺入城中,以安夏侯楙之心;但舉火,吾當親入城去擒之。」時值黃昏,關興、張苞受了孔明密計,披掛上馬,各執兵器,雜在安定軍中,隨崔諒來到南安城下。楊陵在城上撐起懸空板,倚定護心欄,問曰:「何處軍馬?」崔諒曰:「安定救軍來到。」諒先射一號箭上城,箭上帶着密書曰:「今諸葛亮先遣二將,伏於城中,要裡應外合;且不可驚動,恐泄漏計策。待入府中圖之。」楊陵將書見了夏侯楙,細言其事。楙曰:「既然諸葛亮中計,可教刀斧手百餘人,伏於府中。如二將隨崔太守到府下馬,閉門斬之;卻於城上舉火,賺諸葛亮入城。伏兵齊出,亮可擒矣。」
ān pái yǐ bì, yáng líng huí dào chéng shàng yán yuē: jì shì ān dìng jūn mǎ, kě fàng rù chéng. guān xìng gēn cuī liàng xiān xíng, zhāng bāo zài hòu. yáng líng xià chéng, zài mén biān yíng jiē. xìng shǒu qǐ dāo luò, zhǎn yáng líng yú mǎ xià. cuī liàng dà jīng, jí bō mǎ bēn dào diào qiáo biān, zhāng bāo dà hē yuē: zéi zi xiū zǒu! rǔ děng guǐ jì, rú hé mán dé chéng xiàng yé! shǒu qǐ yī qiāng, cì cuī liàng yú mǎ xià. guān xìng zǎo dào chéng shàng, fàng qǐ huǒ lái. sì miàn shǔ bīng qí rù. xià hóu mào cuò shǒu bù jí, kāi nán mén bìng lì shā chū. yī biāo jūn lán zhù, wèi shǒu dà jiāng, nǎi shì wáng píng jiāo mǎ zhǐ yī hé, shēng qín xià hóu mào yú mǎ shàng, yú jiē shā sǐ. kǒng míng rù nán ān, zhāo yù jūn mín, qiū háo wú fàn. zhòng jiāng gè gè xiàn gōng. kǒng míng jiāng xià hóu mào qiú yú chē zhōng. dèng zhī wèn yuē: chéng xiàng hé gù zhī cuī liàng zhà yě? kǒng míng yuē: wú yǐ zhī cǐ rén wú jiàng xīn, gù yì shǐ rù chéng. bǐ bì jǐn qíng gào yǔ xià hóu mào, yù jiāng jì jiù jì ér xíng. wú jiàn lái qíng, zú zhī qí zhà, fù shǐ èr jiāng tóng qù, yǐ wěn qí xīn. cǐ rén ruò yǒu zhēn xīn, bì rán zǔ dāng bǐ xīn rán tóng qù zhě, kǒng wú yí yě. tā yì zhōng dù èr jiāng tóng qù, zhuàn rù chéng nèi shā zhī wèi chí yòu lìng wú jūn yǒu tuō, fàng xīn ér jìn. wú yǐ àn zhǔ èr jiāng, jiù chéng mén xià tú zhī. chéng nèi bì wú zhǔn bèi, wú jūn suí hòu biàn dào. cǐ chū qí bù yì yě. zhòng jiāng bài fú. kǒng míng yuē: zhuàn cuī liàng zhě, wú shǐ xīn fù rén zhà zuò wèi jiāng péi xù yě. wú yòu qù zhuàn tiān shuǐ jùn, zhì jīn wèi dào, bù zhī hé gù. jīn kě chéng shì qǔ zhī. nǎi liú wú yì shǒu nán ān, liú yǎn shǒu ān dìng, tì chū wèi yán jūn mǎ qù qǔ tiān shuǐ jùn.
安排已畢,楊陵回到城上言曰:「既是安定軍馬,可放入城。」關興跟崔諒先行,張苞在後。楊陵下城,在門邊迎接。興手起刀落,斬楊陵於馬下。崔諒大驚,急撥馬奔到吊橋邊,張苞大喝曰:「賊子休走!汝等詭計,如何瞞得丞相耶!」手起一槍,刺崔諒於馬下。關興早到城上,放起火來。四面蜀兵齊入。夏侯楙措手不及,開南門併力殺出。一彪軍攔住,為首大將,乃是王平;交馬只一合,生擒夏侯楙於馬上,余皆殺死。孔明入南安,招諭軍民,秋毫無犯。眾將各各獻功。孔明將夏侯楙囚於車中。鄧芝問曰:「丞相何故知崔諒詐也?」孔明曰:「吾已知此人無降心,故意使入城。彼必盡情告與夏侯楙,欲將計就計而行。吾見來情,足知其詐,復使二將同去,以穩其心。此人若有真心,必然阻當;彼忻然同去者,恐吾疑也。他意中度二將同去,賺入城內殺之未遲;又令吾軍有托,放心而進。吾已暗囑二將,就城門下圖之。城內必無準備,吾軍隨後便到。此出其不意也。」眾將拜服。孔明曰:「賺崔諒者,吾使心腹人詐作魏將裴緒也。吾又去賺天水郡,至今未到,不知何故。今可乘勢取之。」乃留吳懿守南安,劉琰守安定,替出魏延軍馬去取天水郡。
què shuō tiān shuǐ jùn tài shǒu mǎ zūn, tīng zhī xià hóu mào kùn zài nán ān chéng zhōng, nǎi jù wén wǔ guān shāng yì. gōng cáo liáng xù zhǔ bù yǐn shǎng zhǔ jì liáng qián děng yuē: xià hóu fù mǎ nǎi jīn zhī yù yè, tǎng yǒu shū yú, nán táo zuò shì zhī zuì. tài shǒu hé bù jǐn qǐ běn bù bīng yǐ jiù zhī? mǎ zūn zhèng yí lǜ jiān, hū bào xià hóu fù mǎ chà xīn fù jiāng péi xù dào. xù rù fǔ, qǔ gōng wén fù mǎ zūn, shuō: dū du qiú ān dìng tiān shuǐ liǎng jùn zhī bīng, xīng yè jiù yīng. yán qì, cōng cōng ér qù. cì rì yòu yǒu bào mǎ dào, chēng shuō: ān dìng bīng yǐ xiān qù le, jiào tài shǒu huǒ jí qián lái huì hé.
卻說天水郡太守馬遵,聽知夏侯楙困在南安城中,乃聚文武官商議。功曹梁緒、主簿尹賞、主記梁虔等曰:「夏侯駙馬乃金枝玉葉,倘有疏虞,難逃坐視之罪。太守何不盡起本部兵以救之?」馬遵正疑慮間,忽報夏侯駙馬差心腹將裴緒到。緒入府,取公文付馬遵,說:「都督求安定、天水兩郡之兵,星夜救應。」言訖,匆匆而去。次日又有報馬到,稱說:「安定兵已先去了,教太守火急前來會合。」
mǎ zūn zhèng yù qǐ bīng, hū yī rén zì wài ér rù yuē: tài shǒu zhōng zhū gé liàng zhī jì yǐ! zhòng shì zhī, nǎi tiān shuǐ jì rén yě, xìng jiāng míng wéi, zì bó yuē. fù míng jiǒng, xī rì céng wèi tiān shuǐ jùn gōng cáo, yīn qiāng rén luàn, méi yú wáng shì. wéi zì yòu bó lǎn qún shū, bīng fǎ wǔ yì, wú suǒ bù tōng fèng mǔ zhì xiào, jùn rén jìng zhī hòu wèi zhōng láng jiāng, jiù cān běn jùn jūn shì. dāng rì jiāng wéi wèi mǎ zūn yuē: jìn wén zhū gé liàng shā bài xià hóu mào, kùn yú nán ān, shuǐ xiè bù tōng, ān dé yǒu rén zì zhòng wéi zhī zhōng ér chū? yòu qiě péi xù nǎi wú míng xià jiāng, cóng bù céng jiàn kuàng ān dìng bào mǎ, yòu wú gōng wén, yǐ cǐ chá zhī, cǐ rén nǎi shǔ jiāng zhà chēng wèi jiāng. zhuàn dé tài shǒu chū chéng, liào chéng zhōng wú bèi, bì rán àn fú yī jūn yú zuǒ jìn, chéng xū ér qǔ tiān shuǐ yě, mǎ zūn dà wù yuē: fēi bó yuē zhī yán, zé wù zhōng jiān jì yǐ! wéi xiào yuē: tài shǒu fàng xīn. mǒu yǒu yī jì, kě qín zhū gé liàng, jiě nán ān zhī wēi. zhèng shì: yùn chóu yòu yù qiáng zhōng shǒu, dòu zhì hái féng yì wài rén.
馬遵正欲起兵,忽一人自外而入曰:「太守中諸葛亮之計矣!」眾視之,乃天水冀人也,姓姜名維,字伯約。父名冏,昔日曾為天水郡功曹,因羌人亂,沒於王事。維自幼博覽群書,兵法武藝,無所不通;奉母至孝,郡人敬之;後為中郎將,就參本郡軍事。當日姜維謂馬遵曰:「近聞諸葛亮殺敗夏侯楙,困於南安,水泄不通,安得有人自重圍之中而出?又且裴緒乃無名下將,從不曾見;況安定報馬,又無公文,以此察之,此人乃蜀將詐稱魏將。賺得太守出城,料城中無備,必然暗伏一軍於左近,乘虛而取天水也,」馬遵大悟曰:「非伯約之言,則誤中奸計矣!」維笑曰:「太守放心。某有一計,可擒諸葛亮,解南安之危。」正是:運籌又遇強中手,鬥智還逢意外人。
wèi zhī qí jì rú hé, qiě kàn xià wén fēn jiě.
未知其計如何,且看下文分解。