yǔ cháng dú wèi jiàn shū, suì pāi àn jiào qí, shǐ wù gǔ jīn shì jī, fēi qí zé guài. qù suì fù yóu tiān tāi xiān fǔ, yì zhū míng shèng, píng diào chén jī, yù jué shān hé biàn huàn. jīn chūn bo shì gū shān zhī lù, shí méi yǐng héng shòu, zhú yīn zhǎn xīn, xié yáng yìng shuǐ, fēng jì liú yún. yǎn guān wú shěn, jiǎn diǎn fèi zhì, dé yī èr yě shǐ, fán juàn zhī qǐng, ǒu chōu yuè zhī, duō zhōng xiào xiá liè zhī shì. jiān yǒu tān yín jiān guǐ shù tiáo, guān qí hán gòu méng chǐ, bài lù qíng zhuàng, yì zú fā rén shēn xǐng. zǒng zhī, jūn chén fù zǐ fū fù xiōng dì péng yǒu zhī lǐ dào, yí rèn dé zhēn guì jiàn qióng dá jiǔ sè cái qì zhī qíng jǐng, xū kàn de huàn. dāng chǎng rè hōng, shùn xī chéng xū, zhǐ liú yī shàn shàn è è yǐng zi, wèi shì rén suǒ xuān chuán, hào shì zhě zhī fū yǎn. hòu shì huò yīn fāng zhú ér jìng zhī, huò yīn chǒu lì ér fèn zhī, jīng jīng è è, qí hū bù qí hū? jīn tè cuō qí zuì qí zhě shù tiáo shòu zǐ, fēi wú wèi yě.
予嘗讀未見書，遂拍案叫□□(奇，始)悟古今事跡，非奇則怪。□□□(去歲復)游天台仙府，詣諸名勝，憑弔陳跡，愈覺山河變幻。今春卜室孤山之麓，時梅影橫瘦，竹陰展新，斜陽映水，峰際流雲。掩關無審，簡點廢帙，得一、二野史，煩倦之頃，偶抽閱之，多忠孝俠烈之事。間有貪淫奸宄數條，觀□□□(其含垢)蒙恥，敗露情狀，亦足發人深醒。總之，君臣、父子、夫婦、兄弟、朋友之理道，宜認得真；貴賤、窮達、酒、色、財、氣之情景，須看得幻。當場熱哄，瞬息成虛，止留一善善惡惡影子，為世人所喧傳，好事者之敷演。後世或因芳躅而敬之，或因丑戾而憤之，驚驚愕愕，□(奇)乎不奇乎?今特撮其最奇者數條授梓，非無謂也。

kè yǒu guò ér zé yǔ yuē: fāng jīn sì hǎi duō gù, fēi kǔ hàn lǎo, jí lí gān gē, hé bù huà yī cè yǐ sū gōu hè, jiàn yī gōng yǐ quán fù jūn, ér tú xiāo xiāo yú bài guān yě shǐ, zuò bù jí zhī wù yé? yǔ bù jué tàn yuē: zi fēi tè bù zhī yú, bìng bù zhī tiān xià shì zhě yě! tiān xià zhī luàn, jiē cóng tān shēng hǎo lì, bèi jūn qīn, fù dé yì suǒ zhì biàn huàn rú cǐ, yān yǒu bīng bù hòng yú nèi, ér rèn bù héng yú wài zhě hū? jīn rén shú bù yǐ wèi shī lǚ dāng xī, xiōng huāng yí zhěng, jiū bù dé yī jì yān. bēi fū! jì wú suǒ jì, yòu hé fán yú zhī ráo shé yě? yú cè zài yǐ cǐ jiù zhī, shǐ rén dǔ zhī, kě yǐ lǐ shùn, kě yǐ zhèng qíng, kě yǐ wù zhēn jué jūn fù shī yǒu zì yǒu dìng fēn, fù guì lì dá zì yǒu dà yì. jīn zhě xù shuō gǔ rén, suī shǔ yǐng xiǎng, yǐ zhī yù sú, shí huò wǒ xīn shú wèi wú bǔ yú shì zāi! shí chóng zhēn guǐ wèi zhòng xià, gū shān mèng jué dào rén màn shū.
客有過而責予曰：「方今四海多故，非苦旱潦，即罹干戈，何不畫一策以蘇溝壑，建一功以全覆軍，而徒嘵嘵於稗官野史，作不急之務耶?」予不覺嘆曰：「子非特不知余，並不知天下事者也!天下之亂，皆從貪生好利，背君親，負德義；所至變幻如此，焉有兵不訌於內，而刃不橫於外者乎?今人孰不以為師旅當息，凶荒宜拯，究不得一濟焉。悲夫! 既無所濟，又何煩余之饒舌也? 余策在以此救之，使人睹之，可以理順，可以正情，可以悟真；覺君父師友自有定分，富貴利達自有大義。今者敘說古人，雖屬影響，以之喻俗，實獲我心；孰謂無補於世哉!」時□□□(崇禎癸)未仲夏，孤山夢覺道人漫書。

zhù: hòu, kuò hào nèi zì wèi yuán shū diǎn xiào zhě cāi duàn.
*註：「□」後，括號內字為原書點校者猜斷。