yǔ cháng dú wèi jiàn shū, suì pāi àn jiào qí, shǐ wù gǔ jīn shì jī, fēi qí zé guài. qù suì fù yóu tiān tāi xiān fǔ, yì zhū míng shèng, píng diào chén jī, yù jué shān hé biàn huàn. jīn chūn bo shì gū shān zhī lù, shí méi yǐng héng shòu, zhú yīn zhǎn xīn, xié yáng yìng shuǐ, fēng jì liú yún. yǎn guān wú shěn, jiǎn diǎn fèi zhì, dé yī èr yě shǐ, fán juàn zhī qǐng, ǒu chōu yuè zhī, duō zhōng xiào xiá liè zhī shì. jiān yǒu tān yín jiān guǐ shù tiáo, guān qí hán gòu méng chǐ, bài lù qíng zhuàng, yì zú fā rén shēn xǐng. zǒng zhī, jūn chén fù zǐ fū fù xiōng dì péng yǒu zhī lǐ dào, yí rèn de zhēn guì jiàn qióng dá jiǔ sè cái qì zhī qíng jǐng, xū kàn de huàn. dāng chǎng rè hōng, shùn xī chéng xū, zhǐ liú yī shàn shàn è è yǐng zi, wèi shì rén suǒ xuān chuán, hào shì zhě zhī fū yǎn. hòu shì huò yīn fāng zhú ér jìng zhī, huò yīn chǒu lì ér fèn zhī, jīng jīng è è, qí hū bù qí hū? jīn tè cuō qí zuì qí zhě shù tiáo shòu zǐ, fēi wú wèi yě.
予尝读未见书，遂拍案叫□□(奇，始)悟古今事迹，非奇则怪。□□□(去岁复)游天台仙府，诣诸名胜，凭吊陈迹，愈觉山河变幻。今春卜室孤山之麓，时梅影横瘦，竹阴展新，斜阳映水，峰际流云。掩关无审，简点废帙，得一、二野史，烦倦之顷，偶抽阅之，多忠孝侠烈之事。间有贪淫奸宄数条，观□□□(其含垢)蒙耻，败露情状，亦足发人深醒。总之，君臣、父子、夫妇、兄弟、朋友之理道，宜认得真；贵贱、穷达、酒、色、财、气之情景，须看得幻。当场热哄，瞬息成虚，止留一善善恶恶影子，为世人所喧传，好事者之敷演。后世或因芳躅而敬之，或因丑戾而愤之，惊惊愕愕，□(奇)乎不奇乎?今特撮其最奇者数条授梓，非无谓也。

kè yǒu guò ér zé yǔ yuē:" fāng jīn sì hǎi duō gù, fēi kǔ hàn lǎo, jí lí gān gē, hé bù huà yī cè yǐ sū gōu hè, jiàn yī gōng yǐ quán fù jūn, ér tú xiāo xiāo yú bài guān yě shǐ, zuò bù jí zhī wù yé?" yǔ bù jué tàn yuē:" zi fēi tè bù zhī yú, bìng bù zhī tiān xià shì zhě yě! tiān xià zhī luàn, jiē cóng tān shēng hǎo lì, bèi jūn qīn, fù dé yì suǒ zhì biàn huàn rú cǐ, yān yǒu bīng bù hòng yú nèi, ér rèn bù héng yú wài zhě hū? jīn rén shú bù yǐ wéi shī lǚ dāng xī, xiōng huāng yí zhěng, jiū bù dé yī jì yān. bēi fū! jì wú suǒ jì, yòu hé fán yú zhī ráo shé yě? yú cè zài yǐ cǐ jiù zhī, shǐ rén dǔ zhī, kě yǐ lǐ shùn, kě yǐ zhèng qíng, kě yǐ wù zhēn jué jūn fù shī yǒu zì yǒu dìng fēn, fù guì lì dá zì yǒu dà yì. jīn zhě xù shuō gǔ rén, suī shǔ yǐng xiǎng, yǐ zhī yù sú, shí huò wǒ xīn shú wèi wú bǔ yú shì zāi!" shí chóng zhēn guǐ wèi zhòng xià, gū shān mèng jué dào rén màn shū.
客有过而责予曰：“方今四海多故，非苦旱潦，即罹干戈，何不画一策以苏沟壑，建一功以全覆军，而徒哓哓于稗官野史，作不急之务耶?”予不觉叹曰：“子非特不知余，并不知天下事者也!天下之乱，皆从贪生好利，背君亲，负德义；所至变幻如此，焉有兵不讧于内，而刃不横于外者乎?今人孰不以为师旅当息，凶荒宜拯，究不得一济焉。悲夫! 既无所济，又何烦余之饶舌也? 余策在以此救之，使人睹之，可以理顺，可以正情，可以悟真；觉君父师友自有定分，富贵利达自有大义。今者叙说古人，虽属影响，以之喻俗，实获我心；孰谓无补于世哉!”时□□□(崇祯癸)未仲夏，孤山梦觉道人漫书。

zhù:"" hòu, kuò hào nèi zì wèi yuán shū diǎn xiào zhě cāi duàn.
*注：“□”后，括号内字为原书点校者猜断。