lǚ tài hòu zhě, gāo zǔ wēi shí fēi yě, shēng xiào huì dì nǚ lǔ yuán tài hòu. jí gāo zǔ wèi hàn wáng, dé dìng táo qī jī, ài xìng, shēng zhào yǐn wáng rú yì. xiào huì wèi rén rén ruò, gāo zǔ yǐ wèi bù lèi wǒ, cháng yù fèi tài zǐ, lì qī jī zi rú yì, rú yì lèi wǒ. qī jī xìng, cháng cóng shàng zhī guān dōng, rì yè tí qì, yù lì qí zǐ dài tài zǐ. lǚ hòu nián zhǎng, cháng liú shǒu, xī jiàn shàng, yì shū. rú yì lì wèi zhào wáng hòu, jǐ dài tài zǐ zhě shù yǐ, lài dà chén zhēng zhī, jí liú hóu cè, tài zǐ dé wú fèi.
呂太后者,高祖微時妃也,生孝惠帝、女魯元太后。及高祖為漢王,得定陶戚姬,愛幸,生趙隱王如意。孝惠為人仁弱,高祖以為不類我,常欲廢太子,立戚姬子如意,如意類我。戚姬幸,常從上之關東,日夜啼泣,欲立其子代太子。呂后年長,常留守,希見上,益疏。如意立為趙王後,幾代太子者數矣,賴大臣爭之,及留侯策,太子得毋廢。
lǚ hòu wèi rén gāng yì, zuǒ gāo zǔ dìng tiān xià, suǒ zhū dà chén duō lǚ hòu lì. lǚ hòu xiōng èr rén, jiē wèi jiāng. zhǎng xiōng zhōu lǚ hóu sǐ shì, fēng qí zi lǚ tái wèi lì hóu, zi chǎn wèi jiāo hóu cì xiōng lǚ shì zhī wèi jiàn chéng hóu.
呂后為人剛毅,佐高祖定天下,所誅大臣多呂后力。呂后兄二人,皆為將。長兄周呂侯死事,封其子呂台為酈侯,子產為交侯;次兄呂釋之為建成侯。
gāo zǔ shí èr nián sì yuè jiǎ chén, bēng zhǎng lè gōng, tài zǐ xí hào wèi dì. shì shí gāo zǔ bā zǐ: zhǎng nán féi, xiào huì xiōng yě, yì mǔ, féi wèi qí wáng yú jiē xiào huì dì, qī jī zi rú yì wèi zhào wáng, báo fū rén zǐ héng wèi dài wáng, zhū jī zi zi huī wèi liáng wáng, zi yǒu wèi huái yáng wáng, zi zhǎng wèi huái nán wáng, zi jiàn wèi yàn wáng. gāo zǔ dì jiāo wèi chǔ wáng, xiōng zi bì wèi wú wáng. fēi liú shì gōng chén fān jūn wú ruì zi chén wèi zhǎng shā wáng.
高祖十二年四月甲辰,崩長樂宮,太子襲號為帝。是時高祖八子:長男肥,孝惠兄也,異母,肥為齊王;餘皆孝惠弟,戚姬子如意為趙王,薄夫人子恆為代王,諸姬子子恢為梁王,子友為淮陽王,子長為淮南王,子建為燕王。高祖弟交為楚王,兄子濞為吳王。非劉氏功臣番君吳芮子臣為長沙王。
lǚ hòu zuì yuàn qī fū rén jí qí zi zhào wáng, nǎi lìng yǒng xiàng qiú qī fū rén, ér zhào zhào wáng. shǐ zhě sān fǎn, zhào xiāng jiàn píng hóu zhōu chāng wèi shǐ zhě yuē: gāo dì shǔ chén zhào wáng, zhào wáng nián shào. qiè wén tài hòu yuàn qī fū rén, yù zhào zhào wáng bìng zhū zhī, chén bù gǎn qiǎn wáng. wáng qiě yì bìng, bù néng fèng zhào. lǚ hòu dà nù, nǎi shǐ rén zhào zhào xiāng. zhào xiāng zhēng zhì zhǎng ān, nǎi shǐ rén fù zhào zhào wáng. wáng lái, wèi dào. xiào huì dì cí rén, zhī tài hòu nù, zì yíng zhào wáng bà shàng, yǔ rù gōng, zì xié yǔ zhào wáng qǐ jū yǐn shí. tài hòu yù shā zhī, bù dé jiān. xiào huì yuán nián shí èr yuè, dì chén chū shè. zhào wáng shǎo, bù néng zǎo qǐ. tài hòu wén qí dú jū, shǐ rén chí zhèn yǐn zhī. lí míng, xiào huì hái, zhào wáng yǐ sǐ. yú shì nǎi xǐ huái yáng wáng yǒu wèi zhào wáng. xià, zhào cì lì hóu fù zhuī shì wèi lìng wǔ hòu. tài hòu suì duàn qī fū rén shǒu zú, qù yǎn, huī ěr, yǐn yīn yào, shǐ jū cè zhōng, mìng yuē rén zhì. jū shù rì, nǎi zhào xiào huì dì guān rén zhì. xiào huì jiàn, wèn, nǎi zhī qí qī fū rén, nǎi dà kū, yīn bìng, suì yú bù néng qǐ. shǐ rén qǐng tài hòu yuē: cǐ fēi rén suǒ wèi. chén wèi tài hòu zi, zhōng bù néng zhì tiān xià. xiào huì yǐ cǐ rì yǐn wèi yín lè, bù tīng zhèng, gù yǒu bìng yě.
呂后最怨戚夫人及其子趙王,乃令永巷囚戚夫人,而召趙王。使者三反,趙相建平侯周昌謂使者曰:「高帝屬臣趙王,趙王年少。竊聞太后怨戚夫人,欲召趙王並誅之,臣不敢遣王。王且亦病,不能奉詔。」呂后大怒,乃使人召趙相。趙相徵至長安,乃使人復召趙王。王來,未到。孝惠帝慈仁,知太后怒,自迎趙王霸上,與入宮,自挾與趙王起居飲食。太后欲殺之,不得間。孝惠元年十二月,帝晨出射。趙王少,不能蚤起。太后聞其獨居,使人持酖飲之。犁明,孝惠還,趙王已死。於是乃徙淮陽王友為趙王。夏,詔賜酈侯父追諡為令武侯。太后遂斷戚夫人手足,去眼,煇耳,飲瘖藥,使居廁中,命曰「人彘」。居數日,乃召孝惠帝觀人彘。孝惠見,問,乃知其戚夫人,乃大哭,因病,歲餘不能起。使人請太后曰:「此非人所為。臣為太后子,終不能治天下。」孝惠以此日飲為淫樂,不聽政,故有病也。
èr nián, chǔ yuán wáng qí dào huì wáng jiē lái cháo. shí yuè, xiào huì yǔ qí wáng yàn yǐn tài hòu qián, xiào huì yǐ wèi qí wáng xiōng, zhì shàng zuò, rú jiā rén zhī lǐ. tài hòu nù, nǎi lìng zhuó liǎng zhī zhèn, zhì qián, lìng qí wáng qǐ wèi shòu. qí wáng qǐ, xiào huì yì qǐ, qǔ zhī yù jù wèi shòu. tài hòu nǎi kǒng, zì qǐ fàn xiào huì zhī. qí wáng guài zhī, yīn bù gǎn yǐn, xiáng zuì qù. wèn, zhī qí zhèn, qí wáng kǒng, zì yǐ wèi bù dé tuō zhǎng ān, yōu. qí nèi shǐ shì shuō wáng yuē: tài hòu dú yǒu xiào huì yǔ lǔ yuán gōng zhǔ. jīn wáng yǒu qī shí yú chéng, ér gōng zhǔ nǎi shí shù chéng. wáng chéng yǐ yī jùn shàng tài hòu, wèi gōng zhǔ tāng mù yì, tài hòu bì xǐ, wáng bì wú yōu. yú shì qí wáng nǎi shàng chéng yáng zhī jùn, zūn gōng zhǔ wèi wáng tài hòu. lǚ hòu xǐ, xǔ zhī. nǎi zhì jiǔ qí dǐ, lè yǐn, bà, guī qí wáng. sān nián, fāng zhú zhǎng ān chéng, sì nián jiù bàn, wǔ nián liù nián chéng jiù. zhū hóu lái huì. shí yuè cháo hè.
二年,楚元王、齊悼惠王皆來朝。十月,孝惠與齊王燕飲太后前,孝惠以為齊王兄,置上坐,如家人之禮。太后怒,乃令酌兩卮酖,置前,令齊王起為壽。齊王起,孝惠亦起,取卮欲俱為壽。太后乃恐,自起泛孝惠卮。齊王怪之,因不敢飲,詳醉去。問,知其酖,齊王恐,自以為不得脫長安,憂。齊內史士說王曰:「太后獨有孝惠與魯元公主。今王有七十餘城,而公主乃食數城。王誠以一郡上太后,為公主湯沐邑,太后必喜,王必無憂。」於是齊王乃上城陽之郡,尊公主為王太后。呂后喜,許之。乃置酒齊邸,樂飲,罷,歸齊王。三年,方築長安城,四年就半,五年六年城就。諸侯來會。十月朝賀。
qī nián qiū bā yuè wù yín, xiào huì dì bēng. fā sàng, tài hòu kū, qì bù xià. liú hóu zi zhāng pì jiàng wèi shì zhōng, nián shí wǔ, wèi chéng xiàng yuē: tài hòu dú yǒu xiào huì, jīn bēng, kū bù bēi, jūn zhī qí jiě hū? chéng xiàng yuē: hé jiě? pì jiàng yuē: dì wú zhuàng zi, tài hòu wèi jūn děng. jūn jīn qǐng bài lǚ tái lǚ chǎn lǚ lù wèi jiāng, jiāng bīng jū nán běi jūn, jí zhū lǚ jiē rù gōng, jū zhōng yòng shì, rú cǐ zé tài hòu xīn ān, jūn děng xìng de tuō huò yǐ. chéng xiàng nǎi rú pì jiàng jì. tài hòu shuō, qí kū nǎi āi. lǚ shì quán yóu cǐ qǐ. nǎi dà shè tiān xià. jiǔ yuè xīn chǒu, zàng. tài zǐ jí wèi wèi dì, yè gāo miào. yuán nián, hào lìng yī chū tài hòu.
七年秋八月戊寅,孝惠帝崩。發喪,太后哭,泣不下。留侯子張辟彊為侍中,年十五,謂丞相曰:「太后獨有孝惠,今崩,哭不悲,君知其解乎?」丞相曰:「何解?」辟彊曰:「帝毋壯子,太后畏君等。君今請拜呂台、呂產、呂祿為將,將兵居南北軍,及諸呂皆入宮,居中用事,如此則太后心安,君等幸得脫禍矣。」丞相乃如辟彊計。太后說,其哭乃哀。呂氏權由此起。乃大赦天下。九月辛丑,葬。太子即位為帝,謁高廟。元年,號令一出太后。
tài hòu chēng zhì, yì yù lì zhū lǚ wèi wáng, wèn yòu chéng xiàng wáng líng. wáng líng yuē: gāo dì xíng bái mǎ méng yuē fēi liú shì ér wáng, tiān xià gòng jī zhī. jīn wáng lǚ shì, fēi yuē yě. tài hòu bù shuō. wèn zuǒ chéng xiàng chén píng jiàng hóu zhōu bó. bó děng duì yuē: gāo dì dìng tiān xià, wáng zǐ dì, jīn tài hòu chēng zhì, wáng kūn dì zhū lǚ, wú suǒ bù kě. tài hòu xǐ, bà cháo. wáng líng ràng chén píng jiàng hóu yuē: shǐ yǔ gāo dì dié xuè méng, zhū jūn bù zài xié? jīn gāo dì bēng, tài hòu nǚ zhǔ, yù wáng lǚ shì, zhū jūn cóng yù ā yì bèi yuē, hé miàn mù jiàn gāo dì dì xià? chén píng jiàng hóu yuē: yú jīn miàn zhé tíng zhēng, chén bù rú jūn fū quán shè jì, dìng liú shì zhī hòu, jūn yì bù rú chén. wáng líng wú yǐ yīng zhī. shí yī yuè, tài hòu yù fèi wáng líng, nǎi bài wèi dì tài fù, duó zhī xiāng quán. wáng líng suì bìng miǎn guī. nǎi yǐ zuǒ chéng xiàng píng wèi yòu chéng xiàng, yǐ pì yáng hóu shěn shí qí wèi zuǒ chéng xiàng. zuǒ chéng xiàng bù zhì shì, lìng jiān gōng zhōng, rú láng zhōng lìng. shí qí gù de xìng tài hòu, cháng yòng shì, gōng qīng jiē yīn ér jué shì. nǎi zhuī zūn lì hóu fù wèi dào wǔ wáng, yù yǐ wáng zhū lǚ wèi jiàn.
太后稱制,議欲立諸呂為王,問右丞相王陵。王陵曰:「高帝刑白馬盟曰『非劉氏而王,天下共擊之』。今王呂氏,非約也。」太后不說。問左丞相陳平、絳侯周勃。勃等對曰:「高帝定天下,王子弟,今太后稱制,王昆弟諸呂,無所不可。」太后喜,罷朝。王陵讓陳平、絳侯曰:「始與高帝喋血盟,諸君不在邪?今高帝崩,太后女主,欲王呂氏,諸君從欲阿意背約,何面目見高帝地下?」陳平、絳侯曰:「於今面折廷爭,臣不如君;夫全社稷,定劉氏之後,君亦不如臣。」王陵無以應之。十一月,太后欲廢王陵,乃拜為帝太傅,奪之相權。王陵遂病免歸。乃以左丞相平為右丞相,以辟陽侯審食其為左丞相。左丞相不治事,令監宮中,如郎中令。食其故得幸太后,常用事,公卿皆因而決事。乃追尊酈侯父為悼武王,欲以王諸呂為漸。
sì yuè, tài hòu yù hóu zhū lǚ, nǎi xiān fēng gāo zǔ zhī gōng chén láng zhōng lìng wú zé wèi bó chéng hóu. lǔ yuán gōng zhǔ hōng, cì shì wèi lǔ yuán tài hòu. zi yǎn wèi lǔ wáng. lǔ wáng fù, xuān píng hóu zhāng áo yě. fēng qí dào huì wáng zǐ zhāng wèi zhū xū hóu, yǐ lǚ lù nǚ qī zhī. qí chéng xiàng shòu wèi píng dìng hóu. shào fǔ yán wèi wú hóu. nǎi fēng lǚ zhǒng wèi pèi hóu, lǚ píng wèi fú liǔ hóu, zhāng mǎi wèi nán gōng hóu.
四月,太后欲侯諸呂,乃先封高祖之功臣郎中令無擇為博城侯。魯元公主薨,賜諡為魯元太后。子偃為魯王。魯王父,宣平侯張敖也。封齊悼惠王子章為硃虛侯,以呂祿女妻之。齊丞相壽為平定侯。少府延為梧侯。乃封呂種為沛侯,呂平為扶柳侯,張買為南宮侯。
tài hòu yù wáng lǚ shì, xiān lì xiào huì hòu gōng zi jiàng wèi huái yáng wáng, zi bù yí wèi cháng shān wáng, zi shān wèi xiāng chéng hóu, zi cháo wèi zhǐ hóu, zi wǔ wèi hú guān hóu. tài hòu fēng dà chén, dà chén qǐng lì lì hóu lǚ tái wèi lǚ wáng, tài hòu xǔ zhī. jiàn chéng kāng hóu shì zhī zú, sì zǐ yǒu zuì, fèi, lì qí dì lǚ lù wèi hú líng hóu, xù kāng hóu hòu. èr nián, cháng shān wáng hōng, yǐ qí dì xiāng chéng hóu shān wèi cháng shān wáng, gēng míng yì. shí yī yuè, lǚ wáng tái hōng, shì wèi sù wáng, tài zǐ jiā dài lì wèi wáng. sān nián, wú shì. sì nián, fēng lǚ xū wèi lín guāng hóu, lǚ tā wèi yú hóu, lǚ gēng shǐ wèi zhuì qí hóu, lǚ fèn wèi lǚ chéng hóu, jí zhū hóu chéng xiàng wǔ rén.
太后欲王呂氏,先立孝惠後宮子彊為淮陽王,子不疑為常山王,子山為襄城侯,子朝為軹侯,子武為壺關侯。太后風大臣,大臣請立酈侯呂台為呂王,太后許之。建成康侯釋之卒,嗣子有罪,廢,立其弟呂祿為胡陵侯,續康侯後。二年,常山王薨,以其弟襄城侯山為常山王,更名義。十一月,呂王台薨,諡為肅王,太子嘉代立為王。三年,無事。四年,封呂嬃為臨光侯,呂他為俞侯,呂更始為贅其侯,呂忿為呂城侯,及諸侯丞相五人。
xuān píng hóu nǚ wèi xiào huì huáng hòu shí, wú zi, xiáng wèi yǒu shēn, qǔ měi rén zǐ míng zhī, shā qí mǔ, lì suǒ míng zǐ wèi tài zǐ. xiào huì bēng, tài zǐ lì wèi dì. dì zhuàng, huò wén qí mǔ sǐ, fēi zhēn huáng hòu zi, nǎi chū yán yuē: hòu ān néng shā wú mǔ ér míng wǒ? wǒ wèi zhuàng, zhuàng jí wèi biàn. tài hòu wén ér huàn zhī, kǒng qí wèi luàn, nǎi yōu zhī yǒng juǎn zhōng, yán dì bìng shén, zuǒ yòu mò de jiàn. tài hòu yuē: fán yǒu tiān xià zhì wèi wàn mín mìng zhě, gài zhī rú tiān, róng zhī rú dì, shàng yǒu huān xīn yǐ ān bǎi xìng, bǎi xìng xīn rán yǐ shì qí shàng, huān xīn jiāo tōng ér tiān xià zhì. jīn huáng dì bìng jiǔ bù yǐ, nǎi shī huò hūn luàn, bù néng jì sì fèng zōng miào jì sì, bù kě shǔ tiān xià, qí dài zhī. qún chén jiē dùn shǒu yán: huáng tài hòu wèi tiān xià qí mín jì suǒ yǐ ān zōng miào shè jì shén shēn, qún chén dùn shǒu fèng zhào. dì fèi wèi, tài hòu yōu shā zhī. wǔ yuè bǐng chén, lì cháng shān wáng yì wèi dì, gēng míng yuē hóng. bù chēng yuán nián zhě, yǐ tài hòu zhì tiān xià shì yě. yǐ zhǐ hóu cháo wèi cháng shān wáng. zhì tài wèi guān, jiàng hóu bó wèi tài wèi. wǔ nián bā yuè, huái yáng wáng hōng, yǐ dì hú guān hóu wǔ wèi huái yáng wáng. liù nián shí yuè, tài hòu yuē lǚ wáng jiā jū chù jiāo zì, fèi zhī, yǐ sù wáng tái dì lǚ chǎn wèi lǚ wáng. xià, shè tiān xià. fēng qí dào huì wáng zǐ xìng jū wèi dōng móu hóu.
宣平侯女為孝惠皇后時,無子,詳為有身,取美人子名之,殺其母,立所名子為太子。孝惠崩,太子立為帝。帝壯,或聞其母死,非真皇后子,乃出言曰:「後安能殺吾母而名我?我未壯,壯即為變。」太后聞而患之,恐其為亂,乃幽之永卷中,言帝病甚,左右莫得見。太后曰:「凡有天下治為萬民命者,蓋之如天,容之如地,上有歡心以安百姓,百姓欣然以事其上,歡欣交通而天下治。今皇帝病久不已,乃失惑惛亂,不能繼嗣奉宗廟祭祀,不可屬天下,其代之。」群臣皆頓首言:「皇太后為天下齊民計所以安宗廟社稷甚深,群臣頓首奉詔。」帝廢位,太后幽殺之。五月丙辰,立常山王義為帝,更名曰弘。不稱元年者,以太后制天下事也。以軹侯朝為常山王。置太尉官,絳侯勃為太尉。五年八月,淮陽王薨,以弟壺關侯武為淮陽王。六年十月,太后曰呂王嘉居處驕恣,廢之,以肅王台弟呂產為呂王。夏,赦天下。封齊悼惠王子興居為東牟侯。
qī nián zhēng yuè, tài hòu zhào zhào wáng yǒu. yǒu yǐ zhū lǚ nǚ wèi shòu hòu, fú ài, ài tā jī, zhū lǚ nǚ dù, nù qù, chán zhī yú tài hòu, wū yǐ zuì guò, yuē: lǚ shì ān dé wáng! tài hòu bǎi suì hòu, wú bì jī zhī. tài hòu nù, yǐ gù zhào zhào wáng. zhào wáng zhì, zhì dǐ bù jiàn, lìng wèi wéi shǒu zhī, fú yǔ shí. qí qún chén huò qiè kuì, zhé bǔ lùn zhī, zhào wáng è, nǎi gē yuē: zhū lǚ yòng shì xī liú shì wēi, pò xié wáng hóu xī jiàng shòu wǒ fēi. wǒ fēi jì dù xī wū wǒ yǐ è, chán nǚ luàn guó xī shàng céng bù wù. wǒ wú zhōng chén xī hé gù qì guó? zì jué zhōng yě xī cāng tiān jǔ zhí! yú jiē bù kě huǐ xī níng zǎo zì cái. wèi wáng ér è sǐ xī shuí zhě lián zhī! lǚ shì jué lǐ xī tuō tiān bào chóu. dīng chǒu, zhào wáng yōu sǐ, yǐ mín lǐ zàng zhī zhǎng ān mín zhǒng cì.
七年正月,太后召趙王友。友以諸呂女為受後,弗愛,愛他姬,諸呂女妒,怒去,讒之於太后,誣以罪過,曰:「呂氏安得王!太后百歲後,吾必擊之」。太后怒,以故召趙王。趙王至,置邸不見,令衛圍守之,弗與食。其群臣或竊饋,輒捕論之,趙王餓,乃歌曰:「諸呂用事兮劉氏危,迫脅王侯兮彊授我妃。我妃既妒兮誣我以惡,讒女亂國兮上曾不寤。我無忠臣兮何故棄國?自決中野兮蒼天舉直!於嗟不可悔兮寧蚤自財。為王而餓死兮誰者憐之!呂氏絕理兮託天報仇。」丁丑,趙王幽死,以民禮葬之長安民冢次。
jǐ chǒu, rì shí, zhòu huì. tài hòu è zhī, xīn bù lè, nǎi wèi zuǒ yòu yuē: cǐ wèi wǒ yě.
己丑,日食,晝晦。太后惡之,心不樂,乃謂左右曰:「此為我也。」
èr yuè, xǐ liáng wáng huī wèi zhào wáng. lǚ wáng chǎn xǐ wèi liáng wáng, liáng wáng bù zhī guó, wèi dì tài fù. lì huáng zǐ píng chāng hóu tài wèi lǚ wáng. gēng míng liáng yuē lǚ, lǚ yuē jì chuān. tài hòu nǚ dì lǚ xū yǒu nǚ wèi yíng líng hóu liú zé qī, zé wèi dà jiāng jūn. tài hòu wáng zhū lǚ, kǒng jí bēng hòu liú jiāng jūn wèi hài, nǎi yǐ liú zé wèi láng yá wáng, yǐ wèi qí xīn.
二月,徙梁王恢為趙王。呂王產徙為梁王,梁王不之國,為帝太傅。立皇子平昌侯太為呂王。更名梁曰呂,呂曰濟川。太后女弟呂嬃有女為營陵侯劉澤妻,澤為大將軍。太后王諸呂,恐即崩後劉將軍為害,乃以劉澤為琅邪王,以慰其心。
liáng wáng huī zhī xǐ wáng zhào, xīn huái bù lè. tài hòu yǐ lǚ chǎn nǚ wèi zhào wáng hòu. wáng hòu cóng guān jiē zhū lǚ, shàn quán, wēi cì zhào wáng, zhào wáng bù dé zì zì. wáng yǒu suǒ ài jī, wáng hòu shǐ rén zhèn shā zhī. wáng nǎi wèi gē shī sì zhāng, lìng lè rén gē zhī. wáng bēi, liù yuè jí zì shā. tài hòu wén zhī, yǐ wèi wáng yòng fù rén qì zōng miào lǐ, fèi qí sì.
梁王恢之徙王趙,心懷不樂。太后以呂產女為趙王后。王后從官皆諸呂,擅權,微伺趙王,趙王不得自恣。王有所愛姬,王后使人酖殺之。王乃為歌詩四章,令樂人歌之。王悲,六月即自殺。太后聞之,以為王用婦人棄宗廟禮,廢其嗣。
xuān píng hóu zhāng áo zú, yǐ zi yǎn wèi lǔ wáng, áo cì shì wèi lǔ yuán wáng.
宣平侯張敖卒,以子偃為魯王,敖賜諡為魯元王。
qiū, tài hòu shǐ shǐ gào dài wáng, yù xǐ wáng zhào. dài wáng xiè, yuán shǒu dài biān.
秋,太后使使告代王,欲徙王趙。代王謝,原守代邊。
tài fù chǎn chéng xiàng píng děng yán, wǔ xìn hóu lǚ lù shàng hóu, wèi cì dì yī, qǐng lì wèi zhào wáng. tài hòu xǔ zhī, zhuī zūn lù fù kāng hóu wèi zhào zhāo wáng. jiǔ yuè, yàn líng wáng jiàn hōng, yǒu měi rén zǐ, tài hòu shǐ rén shā zhī, wú hòu, guó chú. bā nián shí yuè, lì lǚ sù wáng zǐ dōng píng hóu lǚ tōng wèi yàn wáng, fēng tōng dì lǚ zhuāng wèi dōng píng hóu.
太傅產、丞相平等言,武信侯呂祿上侯,位次第一,請立為趙王。太后許之,追尊祿父康侯為趙昭王。九月,燕靈王建薨,有美人子,太后使人殺之,無後,國除。八年十月,立呂肅王子東平侯呂通為燕王,封通弟呂莊為東平侯。
sān yuè zhōng, lǚ hòu fú, hái guò zhǐ dào, jiàn wù rú cāng quǎn, jù gāo hòu yē, hū fú fù jiàn. bo zhī, yún zhào wáng rú yì wèi suì. gāo hòu suì bìng yē shāng.
三月中,呂后祓,還過軹道,見物如蒼犬,據高后掖,忽弗復見。卜之,雲趙王如意為祟。高后遂病掖傷。
gāo hòu wèi wài sūn lǔ yuán wáng yǎn nián shào, zǎo shī fù mǔ, gū ruò, nǎi fēng zhāng áo qián jī liǎng zi, chǐ wèi xīn dū hóu, shòu wèi lè chāng hóu, yǐ fǔ lǔ yuán wáng yǎn. jí fēng zhōng dà yè zhě zhāng shì wèi jiàn líng hóu, lǚ róng wèi zhù zī hóu. zhū zhōng huàn zhě lìng chéng jiē wèi guān nèi hóu, shí yì wǔ bǎi hù.
高后為外孫魯元王偃年少,蚤失父母,孤弱,乃封張敖前姬兩子,侈為新都侯,壽為樂昌侯,以輔魯元王偃。及封中大謁者張釋為建陵侯,呂榮為祝茲侯。諸中宦者令丞皆為關內侯,食邑五百戶。
qī yuè zhōng, gāo hòu bìng shén, nǎi lìng zhào wáng lǚ lù wèi shàng jiāng jūn, jūn běi jūn lǚ wáng chǎn jū nán jūn. lǚ tài hòu jiè chǎn lù yuē: gāo dì yǐ dìng tiān xià, yǔ dà chén yuē, yuē fēi liú shì wáng zhě, tiān xià gòng jī zhī. jīn lǚ shì wáng, dà chén fú píng. wǒ jí bēng, dì nián shào, dà chén kǒng wèi biàn. bì jù bīng wèi gōng, shèn wú sòng sàng, wú wèi rén suǒ zhì. xīn sì, gāo hòu bēng, yí zhào cì zhū hóu wáng gè qiān jīn, jiāng xiāng liè hóu láng lì jiē yǐ zhì cì jīn. dà shè tiān xià. yǐ lǚ wáng chǎn wèi xiāng guó, yǐ lǚ lù nǚ wèi dì hòu.
七月中,高后病甚,乃令趙王呂祿為上將軍,軍北軍;呂王產居南軍。呂太后誡產、祿曰:「高帝已定天下,與大臣約,曰『非劉氏王者,天下共擊之』。今呂氏王,大臣弗平。我即崩,帝年少,大臣恐為變。必據兵衛宮,慎毋送喪,毋為人所制。」辛巳,高后崩,遺詔賜諸侯王各千金,將相列侯郎吏皆以秩賜金。大赦天下。以呂王產為相國,以呂祿女為帝後。
gāo hòu yǐ zàng, yǐ zuǒ chéng xiàng shěn shí qí wèi dì tài fù.
高后已葬,以左丞相審食其為帝太傅。
zhū xū hóu liú zhāng yǒu qì lì, dōng móu hóu xìng jū qí dì yě. jiē qí āi wáng dì, jū zhǎng ān. dāng shì shí, zhū lǚ yòng shì shàn quán, yù wèi luàn, wèi gāo dì gù dà chén jiàng guàn děng, wèi gǎn fā. zhū xū hóu fù, lǚ lù nǚ, yīn zhī qí móu. kǒng jiàn zhū, nǎi yīn lìng rén gào qí xiōng qí wáng, yù lìng fā bīng xī, zhū zhū lǚ ér lì. zhū xū hóu yù cóng zhōng yǔ dà chén wèi yīng. qí wáng yù fā bīng, qí xiāng fú tīng. bā yuè bǐng wǔ, qí wáng yù shǐ rén zhū xiāng, xiāng zhào píng nǎi fǎn, jǔ bīng yù wéi wáng, wáng yīn shā qí xiāng, suì fā bīng dōng, zhà duó láng yá wáng bīng, bìng jiāng zhī ér xī. yǔ zài qí wáng yǔ zhōng.
硃虛侯劉章有氣力,東牟侯興居其弟也。皆齊哀王弟,居長安。當是時,諸呂用事擅權,欲為亂,畏高帝故大臣絳、灌等,未敢發。硃虛侯婦,呂祿女,陰知其謀。恐見誅,乃陰令人告其兄齊王,欲令發兵西,誅諸呂而立。硃虛侯欲從中與大臣為應。齊王欲發兵,其相弗聽。八月丙午,齊王欲使人誅相,相召平乃反,舉兵欲圍王,王因殺其相,遂發兵東,詐奪琅邪王兵,並將之而西。語在齊王語中。
qí wáng nǎi yí zhū hóu wáng shū yuē: gāo dì píng dìng tiān xià, wáng zhū zǐ dì, dào huì wáng wáng qí. dào huì wáng hōng, xiào huì dì shǐ liú hóu liáng lì chén wèi qí wáng. xiào huì bēng, gāo hòu yòng shì, chūn qiū gāo, tīng zhū lǚ, shàn fèi dì gèng lì, yòu bǐ shā sān zhào wáng, miè liáng zhào yàn yǐ wáng zhū lǚ, fēn qí wèi sì. zhōng chén jìn jiàn, shàng huò luàn fú tīng. jīn gāo hòu bēng, ér dì chūn qiū fù, wèi néng zhì tiān xià, gù shì dà chén zhū hóu. ér zhū lǚ yòu shàn zì zūn guān, jù bīng yán wēi, jié liè hóu zhōng chén, jiǎo zhì yǐ lìng tiān xià, zōng miào suǒ yǐ wēi. guǎ rén lǜ bīng rù zhū bù dāng wèi wáng zhě. hàn wén zhī, xiāng guó lǚ chǎn děng nǎi qiǎn yǐng yīn hóu guàn yīng jiāng bīng jī zhī. guàn yīng zhì xíng yáng, nǎi móu yuē: zhū lǚ quán bīng guān zhōng, yù wēi liú shì ér zì lì. jīn wǒ pò qí hái bào, cǐ yì lǚ shì zhī zī yě. nǎi liú tún xíng yáng, shǐ shǐ yù qí wáng jí zhū hóu, yǔ lián hé, yǐ dài lǚ shì biàn, gòng zhū zhī. qí wáng wén zhī, nǎi hái bīng xī jiè dài yuē.
齊王乃遺諸侯王書曰:「高帝平定天下,王諸子弟,悼惠王王齊。悼惠王薨,孝惠帝使留侯良立臣為齊王。孝惠崩,高后用事,春秋高,聽諸呂,擅廢帝更立,又比殺三趙王,滅梁、趙、燕以王諸呂,分齊為四。忠臣進諫,上惑亂弗聽。今高后崩,而帝春秋富,未能治天下,固恃大臣諸侯。而諸呂又擅自尊官,聚兵嚴威,劫列侯忠臣,矯制以令天下,宗廟所以危。寡人率兵入誅不當為王者。」漢聞之,相國呂產等乃遣潁陰侯灌嬰將兵擊之。灌嬰至滎陽,乃謀曰:「諸呂權兵關中,欲危劉氏而自立。今我破齊還報,此益呂氏之資也。」乃留屯滎陽,使使諭齊王及諸侯,與連和,以待呂氏變,共誅之。齊王聞之,乃還兵西界待約。
lǚ lù lǚ chǎn yù fā luàn guān zhōng, nèi dàn jiàng hóu zhū xū děng, wài wèi qí chǔ bīng, yòu kǒng guàn yīng pàn zhī, yù dài guàn yīng bīng yǔ qí hé ér fā, yóu yù wèi jué. dāng shì shí, jì chuān wáng tài huái yáng wáng wǔ cháng shān wáng cháo míng wèi shǎo dì dì, jí lǔ yuán wáng lǚ hòu wài sūn, jiē nián shào wèi zhī guó, jū zhǎng ān. zhào wáng lù liáng wáng chǎn gè jiāng bīng jū nán běi jūn, jiē lǚ shì zhī rén. liè hóu qún chén mò zì jiān qí mìng.
呂祿、呂產欲發亂關中,內憚絳侯、硃虛等,外畏齊、楚兵,又恐灌嬰畔之,欲待灌嬰兵與齊合而發,猶豫未決。當是時,濟川王太、淮陽王武、常山王朝名為少帝弟,及魯元王呂后外孫,皆年少未之國,居長安。趙王祿、梁王產各將兵居南北軍,皆呂氏之人。列侯群臣莫自堅其命。
tài wèi jiàng hóu bó bù dé rù jūn zhōng zhǔ bīng. qǔ zhōu hóu lì shāng lǎo bìng, qí zi jì yǔ lǚ lù shàn. jiàng hóu nǎi yǔ chéng xiàng chén píng móu, shǐ rén jié lì shāng. lìng qí zi jì wǎng dài shuō lǚ lù yuē: gāo dì yǔ lǚ hòu gòng dìng tiān xià, liú shì suǒ lì jiǔ wáng, lǚ shì suǒ lì sān wáng, jiē dà chén zhī yì, shì yǐ bù gào zhū hóu, zhū hóu jiē yǐ wèi yí. jīn tài hòu bēng, dì shǎo, ér zú xià pèi zhào wáng yìn, bù jí zhī guó shǒu fān, nǎi wèi shàng jiāng, jiāng bīng liú cǐ, wèi dà chén zhū hóu suǒ yí. zú xià hé bù guī yìn, yǐ bīng shǔ tài wèi? qǐng liáng wáng guī xiāng guó yìn, yǔ dà chén méng ér zhī guó, qí bīng bì bà, dà chén dé ān, zú xià gāo zhěn ér wáng qiān lǐ, cǐ wàn shì zhī lì yě. lǚ lù xìn rán qí jì, yù guī jiāng yìn, yǐ bīng shǔ tài wèi. shǐ rén bào lǚ chǎn jí zhū lǚ lǎo rén, huò yǐ wèi biàn, huò yuē bù biàn, jì yóu yù wèi yǒu suǒ jué. lǚ lù xìn lì jì, shí yǔ chū yóu liè. guò qí gū lǚ xū, xū dà nù, yuē: ruò wèi jiāng ér qì jūn, lǚ shì jīn wú chù yǐ. nǎi xī chū zhū yù bǎo qì sàn táng xià, yuē: wú wèi tā rén shǒu yě
太尉絳侯勃不得入軍中主兵。曲周侯酈商老病,其子寄與呂祿善。絳侯乃與丞相陳平謀,使人劫酈商。令其子寄往紿說呂祿曰:「高帝與呂后共定天下,劉氏所立九王,呂氏所立三王,皆大臣之議,事已布告諸侯,諸侯皆以為宜。今太后崩,帝少,而足下佩趙王印,不急之國守籓,乃為上將,將兵留此,為大臣諸侯所疑。足下何不歸印,以兵屬太尉?請梁王歸相國印,與大臣盟而之國,齊兵必罷,大臣得安,足下高枕而王千里,此萬世之利也。」呂祿信然其計,欲歸將印,以兵屬太尉。使人報呂產及諸呂老人,或以為便,或曰不便,計猶豫未有所決。呂祿信酈寄,時與出遊獵。過其姑呂嬃,嬃大怒,曰:「若為將而棄軍,呂氏今無處矣。」乃悉出珠玉寶器散堂下,曰:「毋為他人守也」
zuǒ chéng xiàng shí qí miǎn.
左丞相食其免。
bā yuè gēng shēn dàn, píng yáng hóu zhú xíng yù shǐ dài fū shì, jiàn xiāng guó chǎn jì shì. láng zhōng lìng jiǎ shòu shǐ cóng qí lái, yīn shù chǎn yuē: wáng bù zǎo zhī guó, jīn suī yù xíng, shàng kě dé xié? jù yǐ guàn yīng yǔ qí chǔ hé cóng, yù zhū zhū lǚ gào chǎn, nǎi qù chǎn jí rù gōng. píng yáng hóu pō wén qí yǔ, nǎi chí gào chéng xiàng tài wèi. tài wèi yù rù běi jūn, bù dé rù. xiāng píng hóu tōng shàng fú jié. nǎi lìng chí jié jiǎo nèi tài wèi běi jūn. tài wèi fù lìng lì jì yǔ diǎn kè liú jiē xiān shuō lǚ lù yuē: dì shǐ tài wèi shǒu běi jūn, yù zú xià zhī guó, jí guī jiāng yìn cí qù, bù rán, huò qiě qǐ. lǚ lù yǐ wèi lì xiōng bù qī jǐ, suì jiě yìn shǔ diǎn kè, ér yǐ bīng shòu tài wèi. tài wèi jiāng zhī rù jūn mén, xíng lìng jūn zhōng yuē: wèi lǚ shì yòu tǎn, wèi liú shì zuǒ tǎn. jūn zhōng jiē zuǒ yī dǎn wèi liú shì. tài wèi xíng zhì, jiāng jūn lǚ lù yì yǐ jiě shàng jiāng yìn qù, tài wèi suì jiāng běi jūn.
八月庚申旦,平陽侯窋行御史大夫事,見相國產計事。郎中令賈壽使從齊來,因數產曰:「王不蚤之國,今雖欲行,尚可得邪?」具以灌嬰與齊楚合從,欲誅諸呂告產,乃趣產急入宮。平陽侯頗聞其語,乃馳告丞相、太尉。太尉欲入北軍,不得入。襄平侯通尚符節。乃令持節矯內太尉北軍。太尉復令酈寄與典客劉揭先說呂祿曰:「帝使太尉守北軍,欲足下之國,急歸將印辭去,不然,禍且起。」呂祿以為酈兄不欺己,遂解印屬典客,而以兵授太尉。太尉將之入軍門,行令軍中曰:「為呂氏右襢,為劉氏左襢。」軍中皆左衤亶為劉氏。太尉行至,將軍呂祿亦已解上將印去,太尉遂將北軍。
rán shàng yǒu nán jūn. píng yáng hóu wén zhī, yǐ lǚ chǎn móu gào chéng xiàng píng, chéng xiàng píng nǎi zhào zhū xū hóu zuǒ tài wèi. tài wèi lìng zhū xū hóu jiān jūn mén. lìng píng yáng hóu gào wèi wèi: wú rù xiàng guó chǎn diàn mén. lǚ chǎn bù zhī lǚ lù yǐ qù běi jūn, nǎi rù wèi yāng gōng, yù wèi luàn, diàn mén fú dé rù, péi huí wǎng lái. píng yáng hóu kǒng fú shèng, chí yǔ tài wèi. tài wèi shàng kǒng bù shèng zhū lǚ, wèi gǎn sòng yán zhū zhī, nǎi qiǎn zhū xū hóu wèi yuē: jí rù gōng wèi dì. zhū xū hóu qǐng zú, tài wèi yǔ zú qiān yú rén. rù wèi yāng gōng mén, suì jiàn chǎn tíng zhōng. rì bù shí, suì jī chǎn. chǎn zǒu, tiān fēng dà qǐ, yǐ gù qí cóng guān luàn, mò gǎn dòu. zhú chǎn, shā zhī láng zhōng fǔ lì cè zhōng.
然尚有南軍。平陽侯聞之,以呂產謀告丞相平,丞相平乃召硃虛侯佐太尉。太尉令硃虛侯監軍門。令平陽侯告衛尉:「毋入相國產殿門。」呂產不知呂祿已去北軍,乃入未央宮,欲為亂,殿門弗得入,裴回往來。平陽侯恐弗勝,馳語太尉。太尉尚恐不勝諸呂,未敢訟言誅之,乃遣硃虛侯謂曰:「急入宮衛帝。」硃虛侯請卒,太尉予卒千餘人。入未央宮門,遂見產廷中。日餔時,遂擊產。產走,天風大起,以故其從官亂,莫敢斗。逐產,殺之郎中府吏廁中。
zhū xū hóu yǐ shā chǎn, dì mìng yè zhě chí jié láo zhū xū hóu. zhū xū hóu yù duó jié xìn, yè zhě bù kěn, zhū xū hóu zé cóng yǔ zài, yīn jié xìn chí zǒu, zhǎn zhǎng lè wèi wèi lǚ gēng shǐ. hái, chí rù běi jūn, bào tài wèi. tài wèi qǐ, bài hè zhū xū hóu yuē: suǒ huàn dú lǚ chǎn, jīn yǐ zhū, tiān xià dìng yǐ. suì qiǎn rén fēn bù xī bǔ zhū lǚ nán nǚ, wú shǎo zhǎng jiē zhǎn zhī. xīn yǒu, bǔ zhǎn lǚ lù, ér chī shā lǚ xū. shǐ rén zhū yàn wáng lǚ tōng, ér fèi lǔ wáng yǎn. rén xū, yǐ dì tài fù shí qí fù wèi zuǒ chéng xiàng. wù chén, xǐ jì chuān wáng wáng liáng, lì zhào yōu wáng zǐ suì wèi zhào wáng. qiǎn zhū xū hóu zhāng yǐ zhū zhū lǚ shì shì gào qí wáng, lìng bà bīng. guàn yīng bīng yì bà xíng yáng ér guī.
硃虛侯已殺產,帝命謁者持節勞硃虛侯。硃虛侯欲奪節信,謁者不肯,硃虛侯則從與載,因節信馳走,斬長樂衛尉呂更始。還,馳入北軍,報太尉。太尉起,拜賀硃虛侯曰:「所患獨呂產,今已誅,天下定矣。」遂遣人分部悉捕諸呂男女,無少長皆斬之。辛酉,捕斬呂祿,而笞殺呂嬃。使人誅燕王呂通,而廢魯王偃。壬戌,以帝太傅食其復為左丞相。戊辰,徙濟川王王梁,立趙幽王子遂為趙王。遣硃虛侯章以誅諸呂氏事告齊王,令罷兵。灌嬰兵亦罷滎陽而歸。
zhū dà chén xiāng yǔ yīn móu yuē: shǎo dì jí liáng huái yáng cháng shān wáng, jiē fēi zhēn xiào huì zi yě. lǚ hòu yǐ jì zhà míng tā rén zǐ, shā qí mǔ, yǎng hòu gōng, lìng xiào huì zi zhī, lì yǐ wèi hòu, jí zhū wáng, yǐ jiàng lǚ shì. jīn jiē yǐ yí miè zhū lǚ, ér zhì suǒ lì, jí zhǎng yòng shì, wú shǔ wú lèi yǐ. bù rú shì zhū wáng zuì xián zhě lì zhī. huò yán qí dào huì wáng gāo dì zhǎng zi, jīn qí shì zi wèi qí wáng, tuī běn yán zhī, gāo dì shì zhǎng sūn, kě lì yě. dà chén jiē yuē: lǚ shì yǐ wài jiā è ér jǐ wēi zōng miào, luàn gōng chén jīn qí wáng mǔ jiā sì, sì jūn, è rén yě. jí lì qí wáng, zé fù wèi lǚ shì. yù lì huái nán wáng, yǐ wèi shǎo, mǔ jiā yòu è. nǎi yuē: dài wáng fāng jīn gāo dì jiàn zi, zuì zhǎng, rén xiào kuān hòu. tài hòu jiā báo shì jǐn liáng. qiě lì zhǎng gù shùn, yǐ rén xiào wén yú tiān xià, biàn. nǎi xiāng yǔ gòng yīn shǐ rén zhào dài wáng. dài wáng shǐ rén cí xiè. zài fǎn, rán hòu chéng liù chéng chuán. hòu jiǔ yuè huì rì jǐ yǒu, zhì zhǎng ān, shě dài dǐ. dà chén jiē wǎng yè, fèng tiān zǐ xǐ shàng dài wáng, gòng zūn lì wèi tiān zǐ. dài wáng shù ràng, qún chén gù qǐng, rán hòu tīng.
諸大臣相與陰謀曰:「少帝及梁、淮陽、常山王,皆非真孝惠子也。呂后以計詐名他人子,殺其母,養後宮,令孝惠子之,立以為後,及諸王,以彊呂氏。今皆已夷滅諸呂,而置所立,即長用事,吾屬無類矣。不如視諸王最賢者立之。」或言「齊悼惠王高帝長子,今其適子為齊王,推本言之,高帝適長孫,可立也」。大臣皆曰:「呂氏以外家惡而幾危宗廟,亂功臣今齊王母家駟,駟鈞,惡人也。即立齊王,則復為呂氏。」欲立淮南王,以為少,母家又惡。乃曰:「代王方今高帝見子,最長,仁孝寬厚。太后家薄氏謹良。且立長故順,以仁孝聞於天下,便。」乃相與共陰使人召代王。代王使人辭謝。再反,然後乘六乘傳。後九月晦日己酉,至長安,舍代邸。大臣皆往謁,奉天子璽上代王,共尊立為天子。代王數讓,群臣固請,然後聽。
dōng móu hóu xìng jū yuē: zhū lǚ shì wú wú gōng, qǐng dé chú gōng. nǎi yǔ tài pú rǔ yīn hóu téng gōng rù gōng, qián wèi shǎo dì yuē: zú xià fēi liú shì, bù dāng lì. nǎi gù huī zuǒ yòu zhí jǐ zhě póu bīng bà qù. yǒu shù rén bù kěn qù bīng, huàn zhě lìng zhāng zé yù gào, yì qù bīng. téng gōng nǎi zhào chéng yú chē zài shǎo dì chū. shǎo dì yuē: yù jiāng wǒ ān zhī hū? téng gōng yuē chū jiù shě. shě shào fǔ. nǎi fèng tiān zǐ fǎ jià, yíng dài wáng yú dǐ. bào yuē: gōng jǐn chú. dài wáng jí xī rù wèi yāng gōng. yǒu yè zhě shí rén chí jǐ wèi duān mén, yuē: tiān zǐ zài yě, zú xià hé wèi zhě ér rù? dài wáng nǎi wèi tài wèi. tài wèi wǎng yù, yè zhě shí rén jiē póu bīng ér qù. dài wáng suì rù ér tīng zhèng. yè, yǒu sī fēn bù zhū miè liáng huái yáng cháng shān wáng jí shǎo dì yú dǐ.
東牟侯興居曰:「誅呂氏吾無功,請得除宮。」乃與太僕汝陰侯滕公入宮,前謂少帝曰:「足下非劉氏,不當立。」乃顧麾左右執戟者掊兵罷去。有數人不肯去兵,宦者令張澤諭告,亦去兵。滕公乃召乘輿車載少帝出。少帝曰:「欲將我安之乎?」滕公曰「出就舍。」舍少府。乃奉天子法駕,迎代王於邸。報曰:「宮謹除。」代王即夕入未央宮。有謁者十人持戟衛端門,曰:「天子在也,足下何為者而入?」代王乃謂太尉。太尉往諭,謁者十人皆掊兵而去。代王遂入而聽政。夜,有司分部誅滅梁、淮陽、常山王及少帝於邸。
dài wáng lì wèi tiān zǐ. èr shí sān nián bēng, shì wèi xiào wén huáng dì.
代王立為天子。二十三年崩,諡為孝文皇帝。
tài shǐ gōng yuē: xiào huì huáng dì gāo hòu zhī shí, lí mín dé lí zhàn guó zhī kǔ, jūn chén jù yù xiū xī hū wú wèi, gù huì dì chuí gǒng, gāo hòu nǚ zhǔ chēng zhì, zhèng bù chū fáng hù, tiān xià yàn rán. xíng fá hǎn yòng, zuì rén shì xī. mín wù jià sè, yī shí zī zhí.
太史公曰:孝惠皇帝、高后之時,黎民得離戰國之苦,君臣俱欲休息乎無為,故惠帝垂拱,高后女主稱制,政不出房戶,天下晏然。刑罰罕用,罪人是希。民務稼穡,衣食滋殖。
gāo zǔ yóu wēi, lǚ shì zuò fēi. jí zhèng xuān yē, qián yòng fú wēi. zhì huái ān rěn, xìng xié cāi yí. zhì zhèn qí dào, cán zhì qī jī. xiào huì bēng yǔn, qí kū bù bēi. zhū lǚ yòng shì, tiān xià shì sī. dà chén zū hǎi, zhī niè shān yí. huò yíng sī yàn, cāng gǒu wèi zāi.
高祖猶微,呂氏作妃。及正軒掖,潛用福威。志懷安忍,性挾猜疑。置鴆齊悼,殘彘戚姬。孝惠崩殞,其哭不悲。諸呂用事,天下示私。大臣菹醢,支孽芟夷。禍盈斯驗,蒼狗為菑。