sū qín zhě, dōng zhōu luò yáng rén yě. dōng shì shī yú qí, ér xí zhī yú guǐ gǔ xiān shēng.
苏秦者,东周雒阳人也。东事师於齐,而习之於鬼谷先生。
chū yóu shù suì, dà kùn ér guī. xiōng dì sǎo mèi qī qiè qiè jiē xiào zhī, yuē:" zhōu rén zhī sú, zhì chǎn yè, lì gōng shāng, zhú shén èr yǐ wéi wù. jīn zi shì běn ér shì kǒu shé, kùn, bù yì yí hū!" sū qín wén zhī ér cán, zì shāng, nǎi bì shì bù chū, chū qí shū biàn guān zhī. yuē:" fū shì yè yǐ qū shǒu shòu shū, ér bù néng yǐ qǔ zūn róng, suī duō yì xī yǐ wéi!" yú shì de zhōu shū yīn fú, fú ér dú zhī. qī nián, yǐ chū chuǎi mó, yuē:" cǐ kě yǐ shuō dāng shì zhī jūn yǐ." qiú shuō zhōu xiǎn wáng. xiǎn wáng zuǒ yòu sù xí zhī sū qín, jiē shǎo zhī. fú xìn.
出游数岁,大困而归。兄弟嫂妹妻妾窃皆笑之,曰:“周人之俗,治产业,力工商,逐什二以为务。今子释本而事口舌,困,不亦宜乎!”苏秦闻之而惭,自伤,乃闭室不出,出其书遍观之。曰:“夫士业已屈首受书,而不能以取尊荣,虽多亦奚以为!”於是得周书阴符,伏而读之。期年,以出揣摩,曰:“此可以说当世之君矣。”求说周显王。显王左右素习知苏秦,皆少之。弗信。
nǎi xī zhì qín. qín xiào gōng zú. shuō huì wáng yuē:" qín sì sāi zhī guó, bèi shān dài wèi, dōng yǒu guān hé, xī yǒu hàn zhōng, nán yǒu bā shǔ, běi yǒu dài mǎ, cǐ tiān fǔ yě. yǐ qín shì mín zhī zhòng, bīng fǎ zhī jiào, kě yǐ tūn tiān xià, chēng dì ér zhì." qín wáng yuē:" máo yǔ wèi chéng, bù kě yǐ gāo fēi wén lǐ wèi míng, bù kě yǐ bìng jiān." fāng zhū shāng yāng, jí biàn shì, fú yòng.
乃西至秦。秦孝公卒。说惠王曰:“秦四塞之国,被山带渭,东有关河,西有汉中,南有巴蜀,北有代马,此天府也。以秦士民之众,兵法之教,可以吞天下,称帝而治。”秦王曰:“毛羽未成,不可以高蜚;文理未明,不可以并兼。”方诛商鞅,疾辩士,弗用。
nǎi dōng zhī zhào. zhào sù hóu lìng qí dì chéng wéi xiāng, hào fèng yáng jūn. fèng yáng jūn fú shuō zhī.
乃东之赵。赵肃侯令其弟成为相,号奉阳君。奉阳君弗说之。
qù yóu yàn, suì yú ér hòu dé jiàn. shuō yàn wén hóu yuē:" yàn dōng yǒu zhāo xiān liáo dōng, běi yǒu lín hú lóu fán, xī yǒu yún zhōng jiǔ yuán, nán yǒu hū tuó yì shuǐ, dì fāng èr qiān yú lǐ, dài jiǎ shù shí wàn, chē liù bǎi chéng, qí liù qiān pǐ, sù zhī shù nián. nán yǒu jié shí yàn mén zhī ráo, běi yǒu zǎo lì zhī lì, mín suī bù diàn zuò ér zú yú zǎo lì yǐ. cǐ suǒ wèi tiān fǔ zhě yě.
去游燕,岁馀而後得见。说燕文侯曰:“燕东有朝鲜、辽东,北有林胡、楼烦,西有云中、九原,南有嘑沱、易水,地方二千馀里,带甲数十万,车六百乘,骑六千匹,粟支数年。南有碣石、雁门之饶,北有枣栗之利,民虽不佃作而足於枣栗矣。此所谓天府者也。
" fū ān lè wú shì, bú jiàn fù jūn shā jiāng, wú guò yàn zhě. dài wáng zhī qí suǒ yǐ rán hū? fū yàn zhī suǒ yǐ bù fàn kòu bèi jiǎ bīng zhě, yǐ zhào zhī wèi bì qí nán yě. qín zhào wǔ zhàn, qín zài shèng ér zhào sān shèng. qín zhào xiāng bì, ér wáng yǐ quán yàn zhì qí hòu, cǐ yàn zhī suǒ yǐ bù fàn kòu yě. qiě fú qín zhī gōng yàn yě, yú yún zhōng jiǔ yuán, guò dài shàng gǔ, mí dì shù qiān lǐ, suī dé yàn chéng, qín jì gù bù néng shǒu yě. qín zhī bù néng hài yàn yì míng yǐ. jīn zhào zhī gōng yàn yě, fā hào chū lìng, bù zhì shí rì ér shù shí wàn zhī jūn jūn yú dōng yuán yǐ. dù hū tuó, shè yì shuǐ, bù zhì sì wǔ rì ér jù guó dū yǐ. gù yuē qín zhī gōng yàn yě, zhàn yú qiān lǐ zhī wài zhào zhī gōng yàn yě, zhàn yú bǎi lǐ zhī nèi. fū bù yōu bǎi lǐ zhī huàn ér zhòng qiān lǐ zhī wài, jì wú guò yú cǐ zhě. shì gù yuán dài wáng yǔ zhào cóng qīn, tiān xià wèi yī, zé yān guó bì wú huàn yǐ."
“夫安乐无事,不见覆军杀将,无过燕者。大王知其所以然乎?夫燕之所以不犯寇被甲兵者,以赵之为蔽其南也。秦赵五战,秦再胜而赵三胜。秦赵相毙,而王以全燕制其後,此燕之所以不犯寇也。且夫秦之攻燕也,逾云中、九原,过代、上谷,弥地数千里,虽得燕城,秦计固不能守也。秦之不能害燕亦明矣。今赵之攻燕也,发号出令,不至十日而数十万之军军於东垣矣。渡呼沱,涉易水,不至四五日而距国都矣。故曰秦之攻燕也,战於千里之外;赵之攻燕也,战於百里之内。夫不忧百里之患而重千里之外,计无过於此者。是故原大王与赵从亲,天下为一,则燕国必无患矣。”
wén hóu yuē:" zi yán zé kě, rán wú guó xiǎo, xī pò jiàng zhào, nán jìn qí, qí zhào jiàng guó yě. zi bì yù hé cóng yǐ ān yàn, guǎ rén qǐng yǐ guó cóng."
文侯曰:“子言则可,然吾国小,西迫彊赵,南近齐,齐、赵彊国也。子必欲合从以安燕,寡人请以国从。”
yú shì zī sū qín chē mǎ jīn bó yǐ zhì zhào. ér fèng yáng jūn yǐ sǐ, jí yīn shuō zhào sù hóu yuē:" tiān xià qīng xiàng rén chén jí bù yī zhī shì, jiē gāo xián jūn zhī xíng yì, jiē yuán fèng jiào chén zhōng yú qián zhī rì jiǔ yǐ. suī rán, fèng yáng jūn dù ér jūn bù rèn shì, shì yǐ bīn kè yóu shì mò gǎn zì jìn yú qián zhě. jīn fèng yáng jūn juān guǎn shè, jūn nǎi jīn fù yǔ shì mín xiāng qīn yě, chén gù gǎn jìn qí yú lǜ.
於是资苏秦车马金帛以至赵。而奉阳君已死,即因说赵肃侯曰:“天下卿相人臣及布衣之士,皆高贤君之行义,皆原奉教陈忠於前之日久矣。虽然,奉阳君妒而君不任事,是以宾客游士莫敢自尽於前者。今奉阳君捐馆舍,君乃今复与士民相亲也,臣故敢进其愚虑。
" qiè wèi jūn jì zhě, mò ruò ān mín wú shì, qiě wú yōng yǒu shì yú mín yě. ān mín zhī běn, zài yú zé jiāo, zé jiāo ér dé zé mín ān, zé jiāo ér bù dé zé mín zhōng shēn bù ān. qǐng yán wài huàn: qí qín wèi liǎng dí ér mín bù dé ān, yǐ qín gōng qí ér mín bù dé ān, yǐ qí gōng qín ér mín bù dé ān. gù fū móu rén zhī zhǔ, fá rén zhī guó, cháng kǔ chū cí duàn jué rén zhī jiāo yě. yuán jūn shèn wù chū yú kǒu. qǐng bié bái hēi suǒ yǐ yì, yīn yáng ér yǐ yǐ. jūn chéng néng tīng chén, yàn bì zhì zhān qiú gǒu mǎ zhī dì, qí bì zhì yú yán zhī hǎi, chǔ bì zhì jú yòu zhī yuán, hán wèi zhōng shān jiē kě shǐ zhì tāng mù zhī fèng, ér guì qī fù xiōng jiē kě yǐ shòu fēng hóu. fū gē dì bāo lì, wǔ bó zhī suǒ yǐ fù jūn qín jiāng ér qiú yě fēng hóu guì qī, tāng wǔ zhī suǒ yǐ fàng shì ér zhēng yě. jīn jūn gāo gǒng ér liǎng yǒu zhī, cǐ chén zhī suǒ yǐ wéi jūn yuán yě.
“窃为君计者,莫若安民无事,且无庸有事於民也。安民之本,在於择交,择交而得则民安,择交而不得则民终身不安。请言外患:齐秦为两敌而民不得安,倚秦攻齐而民不得安,倚齐攻秦而民不得安。故夫谋人之主,伐人之国,常苦出辞断绝人之交也。原君慎勿出於口。请别白黑所以异,阴阳而已矣。君诚能听臣,燕必致旃裘狗马之地,齐必致鱼盐之海,楚必致橘柚之园,韩、魏、中山皆可使致汤沐之奉,而贵戚父兄皆可以受封侯。夫割地包利,五伯之所以覆军禽将而求也;封侯贵戚,汤武之所以放弑而争也。今君高拱而两有之,此臣之所以为君原也。
" jīn dài wáng yǔ qín, zé qín bì ruò hán wèi yǔ qí, zé qí bì ruò chǔ wèi. wèi ruò zé gē hé wài, hán ruò zé xiào yí yáng, yí yáng xiào zé shàng jùn jué, hé wài gē zé dào bù tōng, chǔ ruò zé wú yuán. cǐ sān cè zhě, bù kě bù shú jì yě.
“今大王与秦,则秦必弱韩、魏;与齐,则齐必弱楚、魏。魏弱则割河外,韩弱则效宜阳,宜阳效则上郡绝,河外割则道不通,楚弱则无援。此三策者,不可不孰计也。
" fū qín xià zhǐ dào, zé nán yáng wēi jié hán bāo zhōu, zé zhào shì zì cāo bīng jù wèi qǔ juǎn, zé qí bì rù cháo qín. qín yù yǐ dé hū shān dōng, zé bì jǔ bīng ér xiāng zhào yǐ. qín jiǎ dù hé yú zhāng, jù fān wú, zé bīng bì zhàn yú hán dān zhī xià yǐ. cǐ chén zhī suǒ wéi jūn huàn yě.
“夫秦下轵道,则南阳危;劫韩包周,则赵氏自操兵;据卫取卷,则齐必入朝秦。秦欲已得乎山东,则壁举兵而乡赵矣。秦甲渡河逾漳,据番吾,则兵必战於邯郸之下矣。此臣之所为君患也。
" dāng jīn zhī shí, shān dōng zhī jiàn guó mò jiàng yú zhào. zhào dì fāng èr qiān yú lǐ, dài jiǎ shù shí wàn, chē qiān shèng, qí wàn pǐ, sù zhī shù nián. xī yǒu cháng shān, nán yǒu hé zhāng, dōng yǒu qīng hé, běi yǒu yān guó. yàn gù ruò guó, bù zú wèi yě. qín zhī suǒ hài yú tiān xià zhě mò rú zhào, rán ér qín bù gǎn jǔ bīng fá zhào zhě, hé yě? wèi hán wèi zhī yì qí hòu yě. rán zé hán wèi, zhào zhī nán bì yě. qín zhī gōng hán wèi yě, wú yǒu míng shān dà chuān zhī xiàn, shāo cán shí zhī, fù guó dū ér zhǐ. hán wèi bù néng zhī qín, bì rù chén yú qín. qín wú hán wèi zhī guī, zé huò bì zhōng yú zhào yǐ. cǐ chén zhī suǒ wéi jūn huàn yě.
“当今之时,山东之建国莫彊於赵。赵地方二千馀里,带甲数十万,车千乘,骑万匹,粟支数年。西有常山,南有河漳,东有清河,北有燕国。燕固弱国,不足畏也。秦之所害於天下者莫如赵,然而秦不敢举兵伐赵者,何也?畏韩、魏之议其後也。然则韩、魏,赵之南蔽也。秦之攻韩、魏也,无有名山大川之限,稍蚕食之,傅国都而止。韩、魏不能支秦,必入臣於秦。秦无韩、魏之规,则祸必中於赵矣。此臣之所为君患也。
" chén wén yáo wú sān fū zhī fēn, shùn wú zhǐ chǐ zhī dì, yǐ yǒu tiān xià yǔ wú bǎi rén zhī jù, yǐ wáng zhū hóu tāng wǔ zhī shì bù guò sān qiān, chē bù guò sān bǎi chéng, zú bù guò sān wàn, lì wèi tiān zǐ: chéng dé qí dào yě. shì gù míng zhǔ wài liào qí dí zhī jiàng ruò, nèi dù qí shì zú xián bù xiào, bù dài liǎng jūn xiāng dāng ér shèng bài cún wáng zhī jī gù yǐ xíng yú xiōng zhōng yǐ, qǐ yǎn yú zhòng rén zhī yán ér yǐ míng míng jué shì zāi!
“臣闻尧无三夫之分,舜无咫尺之地,以有天下;禹无百人之聚,以王诸侯;汤武之士不过三千,车不过三百乘,卒不过三万,立为天子:诚得其道也。是故明主外料其敌之彊弱,内度其士卒贤不肖,不待两军相当而胜败存亡之机固已形於胸中矣,岂揜於众人之言而以冥冥决事哉!
" chén qiè yǐ tiān xià zhī dì tú àn zhī, zhū hóu zhī dì wǔ bèi yú qín, liào dù zhū hóu zhī zú shí bèi yú qín, liù guó wèi yī, bìng lì xī xiāng ér gōng qín, qín bì pò yǐ. jīn xī miàn ér shì zhī, jiàn chén yú qín. fū pò rén zhī yǔ pò yú rén yě, chén rén zhī yǔ chén yú rén yě, qǐ kě tóng rì ér lùn zāi!
“臣窃以天下之地图案之,诸侯之地五倍於秦,料度诸侯之卒十倍於秦,六国为一,并力西乡而攻秦,秦必破矣。今西面而事之,见臣於秦。夫破人之与破於人也,臣人之与臣於人也,岂可同日而论哉!
" fū héng rén zhě, jiē yù gē zhū hóu zhī dì yǐ yǔ qín. qín chéng, zé gāo tái xiè, měi gōng shì, tīng yú sè zhī yīn, qián yǒu lóu quē xuān yuán, hòu yǒu zhǎng jiāo měi rén, guó bèi qín huàn ér bù yǔ qí yōu. shì gù fū héng rén rì yè wù yǐ qín quán kǒng kài zhū hóu yǐ qiú gē dì, gù yuán dài wáng shú jì zhī yě.
“夫衡人者,皆欲割诸侯之地以予秦。秦成,则高台榭,美宫室,听竽瑟之音,前有楼阙轩辕,後有长姣美人,国被秦患而不与其忧。是故夫衡人日夜务以秦权恐愒诸侯以求割地,故原大王孰计之也。
" chén wén míng zhǔ jué yí qù chán, píng liú yán zhī jī, sāi péng dǎng zhī mén, gù zūn zhǔ guǎng dì jiàng bīng zhī jì chén dé chén zhōng yú qián yǐ. gù qiè wèi dài wáng jì, mò rú yī hán wèi qí chǔ yān zhào yǐ cóng qīn, yǐ pàn qín. lìng tiān xià zhī jiàng xiàng huì yú huán shuǐ zhī shàng, tōng zhì, kū bái mǎ ér méng. yào yuē yuē:' qín gōng chǔ, qí wèi gè chū ruì shī yǐ zuǒ zhī, hán jué qí liáng dào, zhào shè hé zhāng, yàn shǒu cháng shān zhī běi. qín gōng hán wèi, zé chǔ jué qí hòu, qí chū ruì shī ér zuǒ zhī, zhào shè hé zhāng, yàn shǒu yún zhōng. qín gōng qí, zé chǔ jué qí hòu, hán shǒu chéng gāo, wèi sāi qí dào, zhào shè hé zhāng bó guān, yàn chū ruì shī yǐ zuǒ zhī. qín gōng yàn, zé zhào shǒu cháng shān, chǔ jūn wǔ guān, qí shè bó hǎi, hán wèi jiē chū ruì shī yǐ zuǒ zhī. qín gōng zhào, zé hán jūn yí yáng, chǔ jūn wǔ guān, wèi jūn hé wài, qí shè qīng hé, yàn chū ruì shī yǐ zuǒ zhī. zhū hóu yǒu bù rú yuē zhě, yǐ wǔ guó zhī bīng gòng fá zhī.' liù guó cóng qīn yǐ bīn qín, zé qín jiǎ bì bù gǎn chū yú hán gǔ yǐ hài shān dōng yǐ. rú cǐ, zé bà wáng zhī yè chéng yǐ."
“臣闻明主绝疑去谗,屏流言之迹,塞朋党之门,故尊主广地彊兵之计臣得陈忠於前矣。故窃为大王计,莫如一韩、魏、齐、楚、燕、赵以从亲,以畔秦。令天下之将相会於洹水之上,通质,刳白马而盟。要约曰:‘秦攻楚,齐、魏各出锐师以佐之,韩绝其粮道,赵涉河漳,燕守常山之北。秦攻韩魏,则楚绝其後,齐出锐师而佐之,赵涉河漳,燕守云中。秦攻齐,则楚绝其後,韩守城皋,魏塞其道,赵涉河漳、博关,燕出锐师以佐之。秦攻燕,则赵守常山,楚军武关,齐涉勃海,韩、魏皆出锐师以佐之。秦攻赵,则韩军宜阳,楚军武关,魏军河外,齐涉清河,燕出锐师以佐之。诸侯有不如约者,以五国之兵共伐之。’六国从亲以宾秦,则秦甲必不敢出於函谷以害山东矣。如此,则霸王之业成矣。”
zhào wáng yuē:" guǎ rén nián shào, lì guó rì qiǎn, wèi cháng dé wén shè jì zhī zhǎng jì yě. jīn shàng kè yǒu yì cún tiān xià, ān zhū hóu guǎ rén jìng yǐ guó cóng." nǎi shì chē bǎi chéng, huáng jīn qiān yì, bái bì bǎi shuāng, jǐn xiù qiān chún, yǐ yuē zhū hóu.
赵王曰:“寡人年少,立国日浅,未尝得闻社稷之长计也。今上客有意存天下,安诸侯寡人敬以国从。”乃饰车百乘,黄金千溢,白璧百双,锦绣千纯,以约诸侯。
shì shí zhōu tiān zǐ zhì wén wǔ zhī zuò yú qín huì wáng. huì wáng shǐ xī shǒu gōng wèi, qín jiāng lóng jiǎ, qǔ wèi zhī diāo yīn, qiě yù dōng bīng. sū qín kǒng qín bīng zhī zhì zhào yě, nǎi jī nù zhāng yí, rù zhī yú qín.
是时周天子致文武之胙於秦惠王。惠王使犀首攻魏,禽将龙贾,取魏之雕阴,且欲东兵。苏秦恐秦兵之至赵也,乃激怒张仪,入之于秦。
yú shì shuō hán xuān wáng yuē:" hán běi yǒu gǒng chéng gāo zhī gù, xī yǒu yí yáng shāng bǎn zhī sāi, dōng yǒu wǎn ráng wěi shuǐ, nán yǒu xíng shān, dì fāng jiǔ bǎi yú lǐ, dài jiǎ shù shí wàn, tiān xià zhī jiàng gōng jìn nǔ jiē cóng hán chū. xī zi shào fǔ shí lì jù lái zhě, jiē shè liù bǎi bù zhī wài. hán zú chāo zú ér shè, bǎi fā bù xiá zhǐ, yuǎn zhě kuò bì dòng xiōng, jìn zhě dī yǎn xīn. hán zú zhī jiàn jǐ jiē chū yú míng shān táng xī mò yáng hé fù dèng shī wǎn féng lóng yuān tài ē, jiē lù duàn niú mǎ, shuǐ jié gǔ yàn, dāng dí zé zhǎn jiān jiǎ tiě mù, gé jué fǔ ruì, wú bù bì jù. yǐ hán zú zhī yǒng, bèi jiān jiǎ, zhí jìn nǔ, dài lì jiàn, yī rén dāng bǎi, bù zú yán yě. fū yǐ hán zhī jìn yǔ dài wáng zhī xián, nǎi xī miàn shì qín, jiāo bì ér fú, xiū shè jì ér wèi tiān xià xiào, wú dà yú cǐ zhě yǐ. shì gù yuán dài wáng shú jì zhī.
於是说韩宣王曰:“韩北有巩、成皋之固,西有宜阳、商阪之塞,东有宛、穰、洧水,南有陉山,地方九百馀里,带甲数十万,天下之彊弓劲弩皆从韩出。谿子、少府时力、距来者,皆射六百步之外。韩卒超足而射,百发不暇止,远者括蔽洞胸,近者镝弇心。韩卒之剑戟皆出於冥山、棠谿、墨阳、合赙、邓师、宛冯、龙渊、太阿,皆陆断牛马,水截鹄雁,当敌则斩坚甲铁幕,革抉簠芮,无不毕具。以韩卒之勇,被坚甲,蹠劲弩,带利剑,一人当百,不足言也。夫以韩之劲与大王之贤,乃西面事秦,交臂而服,羞社稷而为天下笑,无大於此者矣。是故原大王孰计之。
" dài wáng shì qín, qín bì qiú yí yáng chéng gāo. jīn zī xiào zhī, míng nián yòu fù qiú gē dì. yǔ zé wú dì yǐ gěi zhī, bù yǔ zé qì qián gōng ér shòu hòu huò. qiě dài wáng zhī dì yǒu jǐn ér qín zhī qiú wú yǐ, yǐ yǒu jǐn zhī dì ér nì wú yǐ zhī qiú, cǐ suǒ wèi shì yuàn jié huò zhě yě, bù zhàn ér dì yǐ xuē yǐ. chén wén bǐ yàn yuē:' níng wèi jī kǒu, wú wéi niú hòu.' jīn xī miàn jiāo bì ér chén shì qín, hé yì yú niú hòu hū? fū yǐ dài wáng zhī xián, xié jiàng hán zhī bīng, ér yǒu niú hòu zhī míng, chén qiè wèi dài wáng xiū zhī."
“大王事秦,秦必求宜阳、成皋。今兹效之,明年又复求割地。与则无地以给之,不与则弃前功而受後祸。且大王之地有尽而秦之求无已,以有尽之地而逆无已之求,此所谓市怨结祸者也,不战而地已削矣。臣闻鄙谚曰:‘宁为鸡口,无为牛後。’今西面交臂而臣事秦,何异於牛後乎?夫以大王之贤,挟彊韩之兵,而有牛後之名,臣窃为大王羞之。”
yú shì hán wáng bó rán zuò sè, rǎng bì chēn mù, àn jiàn yǎng tiān tài xī yuē" guǎ rén suī bù xiào, bì bù néng shì qín. jīn zhǔ jūn zhào yǐ zhào wáng zhī jiào, jìng fèng shè jì yǐ cóng."
於是韩王勃然作色,攘臂瞋目,按剑仰天太息曰;“寡人虽不肖,必不能事秦。今主君诏以赵王之教,敬奉社稷以从。”
yòu shuō wèi xiāng wáng yuē:" dài wáng zhī dì, nán yǒu hóng gōu chén rǔ nán xǔ yǎn kūn yáng shào líng wǔ yáng xīn dū xīn qī, dōng yǒu huái yǐng zǎo wú xū, xī yǒu cháng chéng zhī jiè, běi yǒu hé wài juǎn yǎn suān zǎo, dì fāng qiān lǐ. dì míng suī xiǎo, rán ér tián shè lú wǔ zhī shù, céng wú suǒ chú mù. rén mín zhī zhòng, chē mǎ zhī duō, rì yè xíng bù jué, hōng hōng yīn yīn, ruò yǒu sān jūn zhī zhòng. chén qiè liàng dài wáng zhī guó bù xià chǔ., rán héng rén chù wáng jiāo jiàng hǔ láng zhī qín yǐ qīn tiān xià, zú yǒu qín huàn, bù gù qí huò. fū xié jiàng qín zhī shì yǐ nèi jié qí zhǔ, zuì wú guò cǐ zhě. wèi, tiān xià zhī jiàng guó yě wáng, tiān xià zhī xián wáng yě. jīn nǎi yǒu yì xī miàn ér shì qín, chēng dōng fān, zhù dì gōng, shòu guàn dài, cí chūn qiū, chén qiè wèi dài wáng chǐ zhī.
又说魏襄王曰:“大王之地,南有鸿沟、陈、汝南、许、郾、昆阳、召陵、舞阳、新都、新郪,东有淮、颍、枣、无胥,西有长城之界,北有河外、卷、衍、酸枣,地方千里。地名虽小,然而田舍庐庑之数,曾无所刍牧。人民之众,车马之多,日夜行不绝,輷輷殷殷,若有三军之众。臣窃量大王之国不下楚。,然衡人怵王交彊虎狼之秦以侵天下,卒有秦患,不顾其祸。夫挟彊秦之势以内劫其主,罪无过此者。魏,天下之彊国也;王,天下之贤王也。今乃有意西面而事秦,称东籓,筑帝宫,受冠带,祠春秋,臣窃为大王耻之。
" chén wén yuè wáng gōu jiàn zhàn bì zú sān qiān rén, qín fū chāi yú gàn suì wǔ wáng zú sān qiān rén, gé chē sān bǎi chéng, zhì zhòu yú mù yě: qǐ qí shì zú zhòng zāi, chéng néng fèn qí wēi yě. jīn qiè wén dài wáng zhī zú, wǔ shì èr shí wàn, cāng tóu èr shí wàn, fèn jī èr shí wàn, sī tú shí wàn, chē liù bǎi chéng, qí wǔ qiān pǐ. cǐ qí guò yuè wáng gōu jiàn wǔ wáng yuǎn yǐ, jīn nǎi tīng yú qún chén zhī shuō ér yù chén shì qín. fū shì qín bì gē dì yǐ xiào shí, gù bīng wèi yòng ér guó yǐ kuī yǐ. fán qún chén zhī yán shì qín zhě, jiē jiān rén, fēi zhōng chén yě. fū wéi rén chén, gē qí zhǔ zhī dì yǐ qiú wài jiāo, tōu qǔ yī shí zhī gōng ér bù gù qí hòu, pò gōng jiā ér chéng sī mén, wài xié jiàng qín zhī shì yǐ nèi jié qí zhǔ, yǐ qiú gē dì, yuán dài wáng shú chá zhī.
“臣闻越王勾践战敝卒三千人,禽夫差於干遂;武王卒三千人,革车三百乘,制纣於牧野:岂其士卒众哉,诚能奋其威也。今窃闻大王之卒,武士二十万,苍头二十万,奋击二十万,厮徒十万,车六百乘,骑五千匹。此其过越王勾践、武王远矣,今乃听於群臣之说而欲臣事秦。夫事秦必割地以效实,故兵未用而国已亏矣。凡群臣之言事秦者,皆奸人,非忠臣也。夫为人臣,割其主之地以求外交,偷取一时之功而不顾其後,破公家而成私门,外挟彊秦之势以内劫其主,以求割地,原大王孰察之。
" zhōu shū yuē:' jiào jiào bù jué, màn màn nài hé? háo máo bù fá, jiāng yòng fǔ kē.' qián lǜ bù dìng, hòu yǒu dà huàn, jiāng nài zhī hé? dài wáng chéng néng tīng chén, liù guó cóng qīn, zhuān xīn bìng lì yī yì, zé bì wú jiàng qín zhī huàn. gù bì yì zhào wáng shǐ chén xiào yú jì, fèng míng yuē, zài dài wáng zhī zhào zhào zhī."
“周书曰:‘釂釂不绝,蔓蔓柰何?豪氂不伐,将用斧柯。’前虑不定,後有大患,将柰之何?大王诚能听臣,六国从亲,专心并力壹意,则必无彊秦之患。故敝邑赵王使臣效愚计,奉明约,在大王之诏诏之。”
wèi wáng yuē:" guǎ rén bù xiào, wèi cháng dé wén míng jiào. jīn zhǔ jūn yǐ zhào wáng zhī zhào zhào zhī, jìng yǐ guó cóng."
魏王曰:“寡人不肖,未尝得闻明教。今主君以赵王之诏诏之,敬以国从。”
yīn dōng shuō qí xuān wáng yuē:" qí nán yǒu tài shān, dōng yǒu láng yá, xī yǒu qīng hé, běi yǒu bó hǎi, cǐ suǒ wèi sì sāi zhī guó yě. qí dì fāng èr qiān yú lǐ, dài jiǎ shù shí wàn, sù rú qiū shān. sān jūn zhī liáng, wǔ jiā zhī bīng, jìn rú fēng shǐ, zhàn rú léi tíng, jiě rú fēng yǔ. jí yǒu jūn yì, wèi cháng bèi tài shān, jué qīng hé, shè bó hǎi yě. lín zāi zhī zhōng qī wàn hù, chén qiè dù zhī, bù xià hù sān nán zǐ, sān qī èr shí yī wàn, bù dài fā yú yuǎn xiàn, ér lín zāi zhī zú gù yǐ èr shí yī wàn yǐ. lín zāi shén fù ér shí, qí mín wú bù chuī yú gǔ sè, tán qín jī zhù, dòu jī zǒu gǒu, liù bó tà jū zhě. lín zāi zhī tú, chē gū jī, rén jiān mó, lián rèn chéng wéi, jǔ mèi chéng mù, huī hàn chéng yǔ, jiā yīn rén zú, zhì gāo qì yáng. fū yǐ dài wáng zhī xián yǔ qí zhī jiàng, tiān xià mò néng dāng. jīn nǎi xī miàn ér shì qín, chén qiè wèi dài wáng xiū zhī.
因东说齐宣王曰:“齐南有泰山,东有琅邪,西有清河,北有勃海,此所谓四塞之国也。齐地方二千馀里,带甲数十万,粟如丘山。三军之良,五家之兵,进如锋矢,战如雷霆,解如风雨。即有军役,未尝倍泰山,绝清河,涉勃海也。临菑之中七万户,臣窃度之,不下户三男子,三七二十一万,不待发於远县,而临菑之卒固已二十一万矣。临菑甚富而实,其民无不吹竽鼓瑟,弹琴击筑,斗鸡走狗,六博蹋鞠者。临菑之涂,车毂击,人肩摩,连衽成帷,举袂成幕,挥汗成雨,家殷人足,志高气扬。夫以大王之贤与齐之彊,天下莫能当。今乃西面而事秦,臣窃为大王羞之。
" qiě fú hán wèi zhī suǒ yǐ zhòng wèi qín zhě, wèi yǔ qín jiē jìng rǎng jiè yě. bīng chū ér xiāng dāng, bù chū shí rì ér zhàn shèng cún wáng zhī jī jué yǐ. hán wèi zhàn ér shèng qín, zé bīng bàn shé, sì jìng bù shǒu zhàn ér bù shèng, zé guó yǐ wēi wáng suí qí hòu. shì gù hán wèi zhī suǒ yǐ zhòng yǔ qín zhàn, ér qīng wèi zhī chén yě. jīn qín zhī gōng qí zé bù rán. bèi hán wèi zhī dì, guò wèi yáng jìn zhī dào, jìng hū kàng fù zhī xiǎn, chē bù dé fāng guǐ, qí bù dé bǐ xíng, bǎi rén shǒu xiǎn, qiān rén bù gǎn guò yě. qín suī yù shēn rù, zé láng gù, kǒng hán wèi zhī yì qí hòu yě. shì gù dòng yí xū gé, jiāo jīn ér bù gǎn jìn, zé qín zhī bù néng hài qí yì míng yǐ.
“且夫韩、魏之所以重畏秦者,为与秦接境壤界也。兵出而相当,不出十日而战胜存亡之机决矣。韩、魏战而胜秦,则兵半折,四境不守;战而不胜,则国已危亡随其後。是故韩、魏之所以重与秦战,而轻为之臣也。今秦之攻齐则不然。倍韩、魏之地,过卫阳晋之道,径乎亢父之险,车不得方轨,骑不得比行,百人守险,千人不敢过也。秦虽欲深入,则狼顾,恐韩、魏之议其後也。是故恫疑虚猲,骄矜而不敢进,则秦之不能害齐亦明矣。
" fū bù shēn liào qín zhī wú nài qí hé, ér yù xī miàn ér shì zhī, shì qún chén zhī jì guò yě. jīn wú chén shì qín zhī míng ér yǒu jiàng guó zhī shí, chén shì gù yuán dài wáng shǎo liú yì jì zhī."
“夫不深料秦之无柰齐何,而欲西面而事之,是群臣之计过也。今无臣事秦之名而有彊国之实,臣是故原大王少留意计之。”
qí wáng yuē:" guǎ rén bù mǐn, pì yuǎn shǒu hǎi, qióng dào dōng jìng zhī guó yě, wèi cháng dé wén yú jiào. jīn zú xià yǐ zhào wáng zhào zhào zhī, jìng yǐ guó cóng."
齐王曰:“寡人不敏,僻远守海,穷道东境之国也,未尝得闻馀教。今足下以赵王诏诏之,敬以国从。”
nǎi xī nán shuō chǔ wēi wáng yuē:" chǔ, tiān xià zhī jiàng guó yě wáng, tiān xià zhī xián wáng yě. xī yǒu qián zhōng wū jùn, dōng yǒu xià zhōu hǎi yáng, nán yǒu dòng tíng cāng wú, běi yǒu xíng sāi huán yáng, dì fāng wǔ qiān yú lǐ, dài jiǎ bǎi wàn, chē qiān shèng, qí wàn pǐ, sù zhī shí nián. cǐ bà wáng zhī zī yě. fū yǐ chǔ zhī jiàng yǔ wáng zhī xián, tiān xià mò néng dāng yě. jīn nǎi yù xī miàn ér shì qín, zé zhū hóu mò bù xī miàn ér cháo yú zhāng tái zhī xià yǐ.
乃西南说楚威王曰:“楚,天下之彊国也;王,天下之贤王也。西有黔中、巫郡,东有夏州、海阳,南有洞庭、苍梧,北有陉塞、郇阳,地方五千馀里,带甲百万,车千乘,骑万匹,粟支十年。此霸王之资也。夫以楚之彊与王之贤,天下莫能当也。今乃欲西面而事秦,则诸侯莫不西面而朝於章台之下矣。
" qín zhī suǒ hài mò rú chǔ, chǔ jiàng zé qín ruò, qín jiàng zé chǔ ruò, qí shì bù liǎng lì. gù wèi dài wáng jì, mò rú cóng qīn yǐ gū qín. dài wáng bù cóng, qín bì qǐ liǎng jūn, yī jūn chū wǔ guān, yī jūn xià qián zhōng, zé yān yǐng dòng yǐ.
“秦之所害莫如楚,楚彊则秦弱,秦彊则楚弱,其势不两立。故为大王计,莫如从亲以孤秦。大王不从,秦必起两军,一军出武关,一军下黔中,则鄢郢动矣。
" chén wén zhì zhī qí wèi luàn yě, wèi zhī qí wèi yǒu yě. huàn zhì ér hòu yōu zhī, zé wú jí yǐ. gù yuán dài wáng zǎo shú jì zhī.
“臣闻治之其未乱也,为之其未有也。患至而后忧之,则无及已。故原大王蚤孰计之。
" dài wáng chéng néng tīng chén, chén qǐng lìng shān dōng zhī guó fèng sì shí zhī xiàn, yǐ chéng dài wáng zhī míng zhào, wěi shè jì, fèng zōng miào, liàn shì lì bīng, zài dài wáng zhī suǒ yòng zhī. dài wáng chéng néng yòng chén zhī yú jì, zé hán wèi qí yān zhào wèi zhī miào yīn měi rén bì chōng hòu gōng, yàn dài tuó tuó liáng mǎ bì shí wài jiù. gù cóng hé zé chǔ wáng, héng chéng zé qín dì. jīn shì bà wáng zhī yè, ér yǒu shì rén zhī míng, chén qiè wèi dài wáng bù qǔ yě.
“大王诚能听臣,臣请令山东之国奉四时之献,以承大王之明诏,委社稷,奉宗庙,练士厉兵,在大王之所用之。大王诚能用臣之愚计,则韩、魏、齐、燕、赵、卫之妙音美人必充後宫,燕、代橐驼良马必实外厩。故从合则楚王,衡成则秦帝。今释霸王之业,而有事人之名,臣窃为大王不取也。
" fū qín, hǔ láng zhī guó yě, yǒu tūn tiān xià zhī xīn. qín, tiān xià zhī chóu chóu yě. héng rén jiē yù gē zhū hóu zhī dì yǐ shì qín, cǐ suǒ wèi yǎng chóu ér fèng chóu zhě yě. fū wéi rén chén, gē qí zhǔ zhī dì yǐ wài jiāo jiàng hǔ láng zhī qín, yǐ qīn tiān xià, zú yǒu qín huàn, bù gù qí huò. fū wài xié jiàng qín zhī wēi yǐ nèi jié qí zhǔ, yǐ qiú gē dì, dà nì bù zhōng, wú guò cǐ zhě. gù cóng qīn zé zhū hóu gē dì yǐ shì chǔ, héng hé zé chǔ gē dì yǐ shì qín, cǐ liǎng cè zhě xiāng qù yuǎn yǐ, èr zhě dài wáng hé jū yān? gù bì yì zhào wáng shǐ chén xiào yú jì, fèng míng yuē, zài dài wáng zhào zhī."
“夫秦,虎狼之国也,有吞天下之心。秦,天下之仇雠也。衡人皆欲割诸侯之地以事秦,此所谓养仇而奉雠者也。夫为人臣,割其主之地以外交彊虎狼之秦,以侵天下,卒有秦患,不顾其祸。夫外挟彊秦之威以内劫其主,以求割地,大逆不忠,无过此者。故从亲则诸侯割地以事楚,衡合则楚割地以事秦,此两策者相去远矣,二者大王何居焉?故敝邑赵王使臣效愚计,奉明约,在大王诏之。”
chǔ wáng yuē:" guǎ rén zhī guó xī yǔ qín jiē jìng, qín yǒu jǔ bā shǔ bìng hàn zhōng zhī xīn. qín, hǔ láng zhī guó, bù kě qīn yě. ér hán wèi pò yú qín huàn, bù kě yǔ shēn móu, yǔ shēn móu kǒng fǎn rén yǐ rù yú qín, gù móu wèi fā ér guó yǐ wēi yǐ. guǎ rén zì liào yǐ chǔ dāng qín, bú jiàn shèng yě nèi yǔ qún chén móu, bù zú shì yě. guǎ rén wò bù ān xí, shí bù gān wèi, xīn yáo yáo rán rú xiàn jīng ér wú suǒ zhōng báo. jīn zhǔ jūn yù yì tiān xià, shōu zhū hóu, cún wēi guó, guǎ rén jǐn fèng shè jì yǐ cóng."
楚王曰:“寡人之国西与秦接境,秦有举巴蜀并汉中之心。秦,虎狼之国,不可亲也。而韩、魏迫於秦患,不可与深谋,与深谋恐反人以入於秦,故谋未发而国已危矣。寡人自料以楚当秦,不见胜也;内与群臣谋,不足恃也。寡人卧不安席,食不甘味,心摇摇然如县旌而无所终薄。今主君欲一天下,收诸侯,存危国,寡人谨奉社稷以从。”
yú shì liù guó cóng hé ér bìng lì yān. sū qín wèi cóng yuē zhǎng, bìng xiāng liù guó.
於是六国从合而并力焉。苏秦为从约长,并相六国。
běi bào zhào wáng, nǎi xíng guò luò yáng, chē qí zī zhòng, zhū hóu gè fā shǐ sòng zhī shén zhòng, yí yú wáng zhě. zhōu xiǎn wáng wén zhī kǒng jù, chú dào, shǐ rén jiāo láo. sū qín zhī kūn dì qī sǎo cè mù bù gǎn yǎng shì, fǔ fú shì qǔ shí. sū qín xiào wèi qí sǎo yuē:" hé qián jù ér hòu gōng yě?" sǎo wěi pú fú, yǐ miàn yǎn dì ér xiè yuē:" jiàn jì zǐ wèi gāo jīn duō yě." sū qín kuì rán tàn yuē:" cǐ yī rén zhī shēn, fù guì zé qīn qī wèi jù zhī, pín jiàn zé qīng yì zhī, kuàng zhòng rén hū! qiě shǐ wǒ yǒu luò yáng fù guō tián èr qǐng, wú qǐ néng pèi liù guó xiāng yìn hū!" yú shì sàn qiān jīn yǐ cì zōng zú péng yǒu. chū, sū qín zhī yàn, dài rén bǎi qián wèi zī, nǎi dé fù guì, yǐ bǎi jīn cháng zhī. biàn bào zhū suǒ cháng jiàn dé zhě. qí cóng zhě yǒu yī rén dú wèi dé bào, nǎi qián zì yán. sū qín yuē:" wǒ fēi wàng zi. zi zhī yǔ wǒ zhì yàn, zài sān yù qù wǒ yì shuǐ zhī shàng, fāng shì shí, wǒ kùn, gù wàng zǐ shēn, shì yǐ
北报赵王,乃行过雒阳,车骑辎重,诸侯各发使送之甚众,疑於王者。周显王闻之恐惧,除道,使人郊劳。苏秦之昆弟妻嫂侧目不敢仰视,俯伏侍取食。苏秦笑谓其嫂曰:“何前倨而後恭也?”嫂委蒲服,以面掩地而谢曰:“见季子位高金多也。”苏秦喟然叹曰:“此一人之身,富贵则亲戚畏惧之,贫贱则轻易之,况众人乎!且使我有雒阳负郭田二顷,吾岂能佩六国相印乎!”於是散千金以赐宗族朋友。初,苏秦之燕,贷人百钱为资,乃得富贵,以百金偿之。遍报诸所尝见德者。其从者有一人独未得报,乃前自言。苏秦曰:“我非忘子。子之与我至燕,再三欲去我易水之上,方是时,我困,故望子深,是以
sū qín jì yuē liù guó cóng qīn, guī zhào, zhào sù hóu fēng wèi wǔ ān jūn, nǎi tóu cóng yuē shū yú qín. qín bīng bù gǎn kuī hán gǔ guān shí wǔ nián.
苏秦既约六国从亲,归赵,赵肃侯封为武安君,乃投从约书於秦。秦兵不敢闚函谷关十五年。
qí hòu qín shǐ xī shǒu qī qí wèi, yǔ gòng fá zhào, yù bài cóng yuē. qí wèi fá zhào, zhào wáng ràng sū qín. sū qín kǒng, qǐng shǐ yàn, bì bào qí. sū qín qù zhào ér cóng yuē jiē jiě.
其後秦使犀首欺齐、魏,与共伐赵,欲败从约。齐、魏伐赵,赵王让苏秦。苏秦恐,请使燕,必报齐。苏秦去赵而从约皆解。
qín huì wáng yǐ qí nǚ wèi yàn tài zǐ fù. shì suì, wén hóu zú, tài zǐ lì, shì wèi yàn yì wáng. yì wáng chū lì, qí xuān wáng yīn yàn sàng fá yàn, qǔ shí chéng. yì wáng wèi sū qín yuē:" wǎng rì xiān shēng zhì yàn, ér xiān wáng zī xiān shēng jiàn zhào, suì yuē liù guó cóng. jīn qí xiān fá zhào, cì zhì yàn, yǐ xiān shēng zhī gù wèi tiān xià xiào, xiān shēng néng wéi yàn dé qīn dì hū?" sū qín dà cán, yuē:" qǐng wèi wáng qǔ zhī."
秦惠王以其女为燕太子妇。是岁,文侯卒,太子立,是为燕易王。易王初立,齐宣王因燕丧伐燕,取十城。易王谓苏秦曰:“往日先生至燕,而先王资先生见赵,遂约六国从。今齐先伐赵,次至燕,以先生之故为天下笑,先生能为燕得侵地乎?”苏秦大惭,曰:“请为王取之。”
sū qín jiàn qí wáng, zài bài, fǔ ér qìng, yǎng ér diào. qí wáng yuē:" shì hé qìng diào xiāng suí zhī sù yě?" sū qín yuē:" chén wén jī rén suǒ yǐ jī ér bù shí wū huì zhě, wèi qí yù chōng fù ér yǔ è sǐ tóng huàn yě. jīn yàn suī ruò xiǎo, jí qín wáng zhī shǎo xù yě. dài wáng lì qí shí chéng ér zhǎng yǔ jiàng qín wèi chóu. jīn shǐ ruò yàn wèi yàn háng ér jiàng qín bì qí hòu, yǐ zhāo tiān xià zhī jīng bīng, shì shí wū huì zhī lèi yě." qí wáng qiǎo rán biàn sè yuē:" rán zé nài hé?" sū qín yuē:" chén wén gǔ zhī shàn zhì shì zhě, zhuǎn huò wéi fú, yīn bài wèi gōng. dài wáng chéng néng tīng chén jì, jí guī yàn zhī shí chéng. yàn wú gù ér dé shí chéng, bì xǐ qín wáng zhī yǐ jǐ zhī gù ér guī yàn zhī shí chéng, yì bì xǐ. cǐ suǒ wèi qì chóu chóu ér dé shí jiāo zhě yě. fū yàn qín jù shì qí, zé dài wáng hào lìng tiān xià, mò gǎn bù tīng. shì wáng yǐ xū cí fù qín, yǐ shí chéng qǔ tiān xià. cǐ bà wáng zhī yè yě." wáng yuē:" shàn." yú shì nǎi guī yàn zhī shí chéng.
苏秦见齐王,再拜,俯而庆,仰而吊。齐王曰:“是何庆吊相随之速也?”苏秦曰:“臣闻饥人所以饥而不食乌喙者,为其愈充腹而与饿死同患也。今燕虽弱小,即秦王之少婿也。大王利其十城而长与彊秦为仇。今使弱燕为雁行而彊秦敝其後,以招天下之精兵,是食乌喙之类也。”齐王愀然变色曰:“然则柰何?”苏秦曰:“臣闻古之善制事者,转祸为福,因败为功。大王诚能听臣计,即归燕之十城。燕无故而得十城,必喜;秦王知以己之故而归燕之十城,亦必喜。此所谓弃仇雠而得石交者也。夫燕、秦俱事齐,则大王号令天下,莫敢不听。是王以虚辞附秦,以十城取天下。此霸王之业也。”王曰:“善。”於是乃归燕之十城。
rén yǒu huǐ sū qín zhě yuē:" zuǒ yòu mài guó fǎn fù zhī chén yě, jiāng zuò luàn." sū qín kǒng dé zuì guī, ér yàn wáng bù fù guān yě. sū qín jiàn yàn wáng yuē:" chén, dōng zhōu zhī bǐ rén yě, wú yǒu fēn cun zhī gōng, ér wáng qīn bài zhī yú miào ér lǐ zhī yú tíng. jīn chén wèi wáng què qí zhī bīng ér dé shí chéng, yí yǐ yì qīn. jīn lái ér wáng bù guān chén zhě, rén bì yǒu yǐ bù xìn shāng chén yú wáng zhě. chén zhī bù xìn, wáng zhī fú yě. chén wén zhōng xìn zhě, suǒ yǐ zì wèi yě jìn qǔ zhě, suǒ yǐ wéi rén yě. qiě chén zhī shuō qí wáng, céng fēi qī zhī yě. chén qì lǎo mǔ yú dōng zhōu, gù qù zì wèi ér xíng jìn qǔ yě. jīn yǒu xiào rú zēng shēn, lián rú bó yí, xìn rú wěi shēng. dé cǐ sān rén zhě yǐ shì dài wáng, hé ruò?" wáng yuē:" zú yǐ." sū qín yuē:" xiào rú zēng shēn, yì bù lí qí qīn yī xiǔ yú wài, wáng yòu ān néng shǐ zhī bù xíng qiān lǐ ér shì ruò yàn zhī wēi wáng zāi? lián rú bó yí, yì bù wéi gū zhú jūn zhī sì, bù kěn wèi wǔ wáng chén, bù shòu fēng hóu ér è sǐ shǒu yáng shān xià. yǒu lián rú cǐ, wáng yòu ān néng shǐ zhī bù xíng qiān lǐ ér xíng jìn qǔ yú qí zāi? xìn rú wěi shēng, yǔ nǚ zǐ qī yú liáng xià, nǚ zǐ bù lái, shuǐ zhì bù qù, bào zhù ér sǐ. yǒu xìn rú cǐ, wáng yòu ān néng shǐ zhī bù xíng qiān lǐ què qí zhī jiàng bīng zāi? chén suǒ wèi yǐ zhōng xìn dé zuì yú shàng zhě yě." yàn wáng yuē:" ruò bù zhōng xìn ěr, qǐ yǒu yǐ zhōng xìn ér dé zuì zhě hū?" sū qín yuē:" bù rán. chén wén kè yǒu yuǎn wèi lì ér qí qī sī yú rén zhě, qí fū jiāng lái, qí sī zhě yōu zhī, qī yuē' wù yōu, wú yǐ zuò yào jiǔ dài zhī yǐ'. jū sān rì, qí fū guǒ zhì, qī shǐ qiè jǔ yào jiǔ jìn zhī. qiè yù yán jiǔ zhī yǒu yào, zé kǒng qí zhú zhǔ mǔ yě, yù wù yán hū, zé kǒng qí shā zhǔ fù yě. yú shì hū xiáng jiāng ér qì jiǔ. zhǔ fù dà nù, chī zhī wǔ shí. gù qiè yī jiāng ér fù jiǔ, shàng cún zhǔ fù, xià cún zhǔ mǔ, rán ér bù miǎn yú chī, è zài hu zhōng xìn zhī wú zuì yě? fū chén zhī guò, bù xìng ér lèi shì hū!" yàn wáng yuē:" xiān shēng fù jiù gù guān." yì hòu yù zhī.
人有毁苏秦者曰:“左右卖国反覆之臣也,将作乱。”苏秦恐得罪归,而燕王不复官也。苏秦见燕王曰:“臣,东周之鄙人也,无有分寸之功,而王亲拜之於庙而礼之於廷。今臣为王卻齐之兵而得十城,宜以益亲。今来而王不官臣者,人必有以不信伤臣於王者。臣之不信,王之福也。臣闻忠信者,所以自为也;进取者,所以为人也。且臣之说齐王,曾非欺之也。臣弃老母於东周,固去自为而行进取也。今有孝如曾参,廉如伯夷,信如尾生。得此三人者以事大王,何若?”王曰:“足矣。”苏秦曰:“孝如曾参,义不离其亲一宿於外,王又安能使之步行千里而事弱燕之危王哉?廉如伯夷,义不为孤竹君之嗣,不肯为武王臣,不受封侯而饿死首阳山下。有廉如此,王又安能使之步行千里而行进取於齐哉?信如尾生,与女子期於梁下,女子不来,水至不去,抱柱而死。有信如此,王又安能使之步行千里卻齐之彊兵哉?臣所谓以忠信得罪於上者也。”燕王曰:“若不忠信耳,岂有以忠信而得罪者乎?”苏秦曰:“不然。臣闻客有远为吏而其妻私於人者,其夫将来,其私者忧之,妻曰‘勿忧,吾已作药酒待之矣’。居三日,其夫果至,妻使妾举药酒进之。妾欲言酒之有药,则恐其逐主母也,欲勿言乎,则恐其杀主父也。於是乎详僵而弃酒。主父大怒,笞之五十。故妾一僵而覆酒,上存主父,下存主母,然而不免於笞,恶在乎忠信之无罪也?夫臣之过,不幸而类是乎!”燕王曰:“先生复就故官。”益厚遇之。
yì wáng mǔ, wén hóu fū rén yě, yǔ sū qín sī tōng. yàn wáng zhī zhī, ér shì zhī jiā hòu. sū qín kǒng zhū, nǎi shuō yàn wáng yuē:" chén jū yàn bù néng shǐ yàn zhòng, ér zài qí zé yàn bì zhòng." yàn wáng yuē:" wéi xiān shēng zhī suǒ wéi." yú shì sū qín xiáng wèi dé zuì yú yàn ér wáng zǒu qí, qí xuān wáng yǐ wéi kè qīng.
易王母,文侯夫人也,与苏秦私通。燕王知之,而事之加厚。苏秦恐诛,乃说燕王曰:“臣居燕不能使燕重,而在齐则燕必重。”燕王曰:“唯先生之所为。”於是苏秦详为得罪於燕而亡走齐,齐宣王以为客卿。
qí xuān wáng zú, mǐn wáng jí wèi, shuō mǐn wáng hòu zàng yǐ míng xiào, gāo gōng shì dà yuàn yòu yǐ míng dé yì, yù pò bì qí ér wèi yàn. yàn yì wáng zú, yàn kuài lì wèi wáng. qí hòu qí dài fū duō yǔ sū qín zhēng chǒng zhě, ér shǐ rén cì sū qín, bù sǐ, shū ér zǒu. qí wáng shǐ rén qiú zéi, bù dé. sū qín qiě sǐ, nǎi wèi qí wáng yuē:" chén jí sǐ, chē liè chén yǐ xùn yú shì, yuē' sū qín wèi yàn zuò luàn yú qí', rú cǐ zé chén zhī zéi bì děi yǐ." yú shì rú qí yán, ér shā sū qín zhě guǒ zì chū, qí wáng yīn ér zhū zhī. yàn wén zhī yuē:" shén yǐ, qí zhī wèi sū shēng bào chóu yě!"
齐宣王卒,湣王即位,说湣王厚葬以明孝,高宫室大苑囿以明得意,欲破敝齐而为燕。燕易王卒,燕哙立为王。其後齐大夫多与苏秦争宠者,而使人刺苏秦,不死,殊而走。齐王使人求贼,不得。苏秦且死,乃谓齐王曰:“臣即死,车裂臣以徇於市,曰‘苏秦为燕作乱於齐’,如此则臣之贼必得矣。”於是如其言,而杀苏秦者果自出,齐王因而诛之。燕闻之曰:“甚矣,齐之为苏生报仇也!”
sū qín jì sǐ, qí shì dà xiè. qí hòu wén zhī, nǎi hèn nù yàn. yàn shén kǒng. sū qín zhī dì yuē dài, dài dì sū lì, jiàn xiōng suì, yì jiē xué. jí sū qín sǐ, dài nǎi qiú jiàn yàn wáng, yù xí gù shì. yuē:" chén, dōng zhōu zhī bǐ rén yě. qiè wén dài wáng yì shén gāo, bǐ rén bù mǐn, shì chú nòu ér gàn dài wáng. zhì yú hán dān, suǒ jiàn zhě chù yú suǒ wén yú dōng zhōu, chén qiè fù qí zhì. jí zhì yàn tíng, guān wáng zhī qún chén xià lì, wáng, tiān xià zhī míng wáng yě." yàn wáng yuē:" zi suǒ wèi míng wáng zhě hé rú yě?" duì yuē:" chén wén míng wáng wù wén qí guò, bù yù wén qí shàn, chén qǐng yè wáng zhī guò. fū qí zhào zhě, yàn zhī chóu chóu yě chǔ wèi zhě, yàn zhī yuán guó yě. jīn wáng fèng chóu chóu yǐ fá yuán guó, fēi suǒ yǐ lì yàn yě. wáng zì lǜ zhī, cǐ zé jì guò, wú yǐ wén zhě, fēi zhōng chén yě." wáng yuē:" fū qí zhě gù guǎ rén zhī chóu, suǒ yù fá yě, zhí huàn guó bì lì bù zú yě. zi néng yǐ yàn fá qí, zé guǎ rén jǔ guó wěi zi." duì yuē:" fán tiān xià zhàn guó qī, yàn chù ruò yān. dú zhàn zé bù néng, yǒu suǒ fù zé wú bù zhòng. nán fù chǔ, chǔ zhòng xī fù qín, qín zhòng zhōng fù hán wèi, hán wèi zhòng. qiě gǒu suǒ fù zhī guó zhòng, cǐ bì shǐ wáng zhòng yǐ. jīn fū qí, zhǎng zhǔ ér zì yòng yě. nán gōng chǔ wǔ nián, chù jù jié xī kùn qín sān nián, shì zú bà bì běi yǔ yàn rén zhàn, fù sān jūn, dé èr jiāng. rán ér yǐ qí yú bīng nán miàn jǔ wǔ qiān shèng zhī dà sòng, ér bāo shí èr zhū hóu. cǐ qí jūn yù de, qí mín lì jié, è zú qǔ hū! qiě chén wén zhī, shù zhàn zé mín láo, jiǔ shī zé bīng bì yǐ." yàn wáng yuē:" wú wén qí yǒu qīng jì zhuó hé kě yǐ wéi gù, cháng chéng jù fáng zú yǐ wéi sāi, chéng yǒu zhī hū?" duì yuē:" tiān shí bù yǔ, suī yǒu qīng jì zhuó hé, è zú yǐ wéi gù! mín lì bà bì, suī yǒu cháng chéng jù fáng, è zú yǐ wéi sāi! qiě yì rì jì xī bù shī, suǒ yǐ bèi zhào yě hé běi bù shī, suǒ yǐ bèi yàn yě. jīn jì xī hé běi jǐn yǐ yì yǐ, fēng nèi bì yǐ. fū jiāo jūn bì hǎo lì, ér wáng guó zhī chén bì tān yú cái. wáng chéng néng wú xiū cóng zǐ mǔ dì yǐ wéi zhì, bǎo zhū yù bó yǐ shì zuǒ yòu, bǐ jiāng yǒu dé yàn ér qīng wáng sòng, zé qí kě wáng yǐ." yàn wáng yuē:" wú zhōng yǐ zi shòu mìng yú tiān yǐ." yàn nǎi shǐ yī zi zhì yú qí. ér sū lì yīn yàn zhì zǐ ér qiú jiàn qí wáng. qí wáng yuàn sū qín, yù qiú sū lì. yàn zhì zǐ wèi xiè, yǐ suì wěi zhì wèi qí chén.
苏秦既死,其事大泄。齐後闻之,乃恨怒燕。燕甚恐。苏秦之弟曰代,代弟苏厉,见兄遂,亦皆学。及苏秦死,代乃求见燕王,欲袭故事。曰:“臣,东周之鄙人也。窃闻大王义甚高,鄙人不敏,释鉏耨而干大王。至於邯郸,所见者绌於所闻於东周,臣窃负其志。及至燕廷,观王之群臣下吏,王,天下之明王也。”燕王曰:“子所谓明王者何如也?”对曰:“臣闻明王务闻其过,不欲闻其善,臣请谒王之过。夫齐、赵者,燕之仇雠也;楚、魏者,燕之援国也。今王奉仇雠以伐援国,非所以利燕也。王自虑之,此则计过,无以闻者,非忠臣也。”王曰:“夫齐者固寡人之雠,所欲伐也,直患国敝力不足也。子能以燕伐齐,则寡人举国委子。”对曰:“凡天下战国七,燕处弱焉。独战则不能,有所附则无不重。南附楚,楚重;西附秦,秦重;中附韩、魏,韩、魏重。且苟所附之国重,此必使王重矣。今夫齐,长主而自用也。南攻楚五年,畜聚竭;西困秦三年,士卒罢敝;北与燕人战,覆三军,得二将。然而以其馀兵南面举五千乘之大宋,而包十二诸侯。此其君欲得,其民力竭,恶足取乎!且臣闻之,数战则民劳,久师则兵敝矣。”燕王曰:“吾闻齐有清济、浊河可以为固,长城、钜防足以为塞,诚有之乎?”对曰:“天时不与,虽有清济、浊河,恶足以为固!民力罢敝,虽有长城、钜防,恶足以为塞!且异日济西不师,所以备赵也;河北不师,所以备燕也。今济西河北尽已役矣,封内敝矣。夫骄君必好利,而亡国之臣必贪於财。王诚能无羞从子母弟以为质,宝珠玉帛以事左右,彼将有德燕而轻亡宋,则齐可亡已。”燕王曰:“吾终以子受命於天矣。”燕乃使一子质於齐。而苏厉因燕质子而求见齐王。齐王怨苏秦,欲囚苏厉。燕质子为谢,已遂委质为齐臣。
yàn xiāng zi zhī yǔ sū dài hūn, ér yù de yàn quán, nǎi shǐ sū dài shì zhì zǐ yú qí. qí shǐ dài bào yàn, yàn wáng kuài wèn yuē:" qí wáng qí bà hū?" yuē:" bù néng." yuē:" hé yě?" yuē:" bù xìn qí chén." yú shì yàn wáng zhuān rèn zǐ zhī, yǐ ér ràng wèi, yàn dà luàn. qí fá yàn, shā wáng kuài zi zhī. yàn lì zhāo wáng, ér sū dài sū lì suì bù gǎn rù yàn, jiē zhōng guī qí, qí shàn dài zhī.
燕相子之与苏代婚,而欲得燕权,乃使苏代侍质子於齐。齐使代报燕,燕王哙问曰:“齐王其霸乎?”曰:“不能。”曰:“何也?”曰:“不信其臣。”於是燕王专任子之,已而让位,燕大乱。齐伐燕,杀王哙、子之。燕立昭王,而苏代、苏厉遂不敢入燕,皆终归齐,齐善待之。
sū dài guò wèi, wèi wèi yàn zhí dài. qí shǐ rén wèi wèi wáng yuē:" qí qǐng yǐ sòng dì fēng jīng yáng jūn, qín bì bù shòu. qín fēi bù lì yǒu qí ér dé sòng dì yě, bù xìn qí wáng yǔ sū zǐ yě. jīn qí wèi bù hé rú cǐ qí shén, zé qí bù qī qín. qín xìn qí, qí qín hé, jīng yáng jūn yǒu sòng dì, fēi wèi zhī lì yě. gù wáng bù rú dōng sū zǐ, qín bì yí qí ér bù xìn sū zǐ yǐ. qí qín bù hé, tiān xià wú biàn, fá qí zhī xíng chéng yǐ." yú shì chū sū dài. dài zhī sòng, sòng shàn dài zhī.
苏代过魏,魏为燕执代。齐使人谓魏王曰:“齐请以宋地封泾阳君,秦必不受。秦非不利有齐而得宋地也,不信齐王与苏子也。今齐魏不和如此其甚,则齐不欺秦。秦信齐,齐秦合,泾阳君有宋地,非魏之利也。故王不如东苏子,秦必疑齐而不信苏子矣。齐秦不合,天下无变,伐齐之形成矣。”於是出苏代。代之宋,宋善待之。
qí fá sòng, sòng jí, sū dài nǎi yí yàn zhāo wáng shū yuē:
齐伐宋,宋急,苏代乃遗燕昭王书曰:
fū liè zài wàn shèng ér jì zhì yú qí, míng bēi ér quán qīng fèng wàn shèng zhù qí fá sòng, mín láo ér shí fèi fū pò sòng, cán chǔ huái běi, féi dà qí, chóu jiàng ér guó hài: cǐ sān zhě jiē guó zhī dà bài yě. rán qiě wáng xíng zhī zhě, jiāng yǐ qǔ xìn yú qí yě. qí jiā bù xìn yú wáng, ér jì yàn yù shén, shì wáng zhī jì guò yǐ. fū yǐ sòng jiā zhī huái běi, qiáng wàn shèng zhī guó yě, ér qí bìng zhī, shì yì yī qí yě. běi yí fāng qī bǎi lǐ, jiā zhī yǐ lǔ wèi, jiàng wàn shèng zhī guó yě, ér qí bìng zhī, shì yì èr qí yě. fū yī qí zhī jiàng, yàn yóu láng gù ér bù néng zhī, jīn yǐ sān qí lín yàn, qí huò bì dà yǐ.
夫列在万乘而寄质於齐,名卑而权轻;奉万乘助齐伐宋,民劳而实费;夫破宋,残楚淮北,肥大齐,雠彊而国害:此三者皆国之大败也。然且王行之者,将以取信於齐也。齐加不信於王,而忌燕愈甚,是王之计过矣。夫以宋加之淮北,强万乘之国也,而齐并之,是益一齐也。北夷方七百里,加之以鲁、卫,彊万乘之国也,而齐并之,是益二齐也。夫一齐之彊,燕犹狼顾而不能支,今以三齐临燕,其祸必大矣。
suī rán, zhì zhě jǔ shì, yīn huò wéi fú, zhuǎn bài wéi gōng. qí zǐ, bài sù yě, ér jiǎ shí bèi yuè wáng gōu jiàn qī yú kuài jī, fù cán jiàng wú ér bà tiān xià: cǐ jiē yīn huò wéi fú, zhuǎn bài wéi gōng zhě yě.
虽然,智者举事,因祸为福,转败为功。齐紫,败素也,而贾十倍;越王勾践栖於会稽,复残彊吴而霸天下:此皆因祸为福,转败为功者也。
jīn wáng ruò yù yīn huò wéi fú, zhuǎn bài wéi gōng, zé mò ruò tiāo bà qí ér zūn zhī, shǐ shǐ méng yú zhōu shì, fén qín fú, yuē" qí dà shàng jì, pò qín qí cì, bì zhǎng bīn zhī". qín xié bīn yǐ dài pò, qín wáng bì huàn zhī. qín wǔ shì fá zhū hóu, jīn wèi qí xià, qín wáng zhī zhì gǒu dé qióng qí, bù dàn yǐ guó wèi gōng. rán zé wáng hé bù shǐ biàn shì yǐ cǐ yán shuō qín wáng yuē:" yān zhào pò sòng féi qí, zūn zhī wèi zhī xià zhě, yān zhào fēi lì zhī yě. yān zhào bù lì ér shì wèi zhī zhě, yǐ bù xìn qín wáng yě. rán zé wáng hé bù shǐ kě xìn zhě jiē shōu yān zhào, lìng jīng yáng jūn gāo líng jūn xiān yú yān zhào? qín yǒu biàn, yīn yǐ wéi zhì, zé yān zhào xìn qín. qín wèi xī dì, yàn wèi běi dì, zhào wèi zhōng dì, lì sān dì yǐ lìng yú tiān xià. hán wèi bù tīng zé qín fá zhī, qí bù tīng zé yān zhào fá zhī, tiān xià shú gǎn bù tīng? tiān xià fú tīng, yīn qū hán wèi yǐ fá qí, yuē' bì fǎn sòng dì, guī chǔ huái běi'. fǎn sòng dì, guī chǔ huái běi, yān zhào zhī suǒ lì yě bìng lì sān dì, yān zhào zhī suǒ yuán yě. fū shí dé suǒ lì, zūn dé suǒ yuán, yān zhào qì qí rú tuō xùn yǐ. jīn bù shōu yān zhào, qí bà bì chéng. zhū hóu zàn qí ér wáng bù cóng, shì guó fá yě zhū hóu zàn qí ér wáng cóng zhī, shì míng bēi yě. jīn shōu yān zhào, guó ān ér míng zūn bù shōu yān zhào, guó wēi ér míng bēi. fū qù zūn ān ér qǔ wēi bēi, zhì zhě bù wéi yě." qín wáng wén ruò shuō, bì ruò cì xīn rán. zé wáng hé bù shǐ biàn shì yǐ cǐ ruò yán shuō qín? qín bì qǔ, qí bì fá yǐ.
今王若欲因祸为福,转败为功,则莫若挑霸齐而尊之,使使盟於周室,焚秦符,曰“其大上计,破秦;其次,必长宾之”。秦挟宾以待破,秦王必患之。秦五世伐诸侯,今为齐下,秦王之志苟得穷齐,不惮以国为功。然则王何不使辩士以此言说秦王曰:“燕、赵破宋肥齐,尊之为之下者,燕、赵非利之也。燕、赵不利而势为之者,以不信秦王也。然则王何不使可信者接收燕、赵,令泾阳君、高陵君先於燕、赵?秦有变,因以为质,则燕、赵信秦。秦为西帝,燕为北帝,赵为中帝,立三帝以令於天下。韩、魏不听则秦伐之,齐不听则燕、赵伐之,天下孰敢不听?天下服听,因驱韩、魏以伐齐,曰‘必反宋地,归楚淮北’。反宋地,归楚淮北,燕、赵之所利也;并立三帝,燕、赵之所原也。夫实得所利,尊得所原,燕、赵弃齐如脱鵕矣。今不收燕、赵,齐霸必成。诸侯赞齐而王不从,是国伐也;诸侯赞齐而王从之,是名卑也。今收燕、赵,国安而名尊;不收燕、赵,国危而名卑。夫去尊安而取危卑,智者不为也。”秦王闻若说,必若刺心然。则王何不使辩士以此若言说秦?秦必取,齐必伐矣。
fū qǔ qín, hòu jiāo yě fá qí, zhèng lì yě. zūn hòu jiāo, wù zhèng lì, shèng wáng zhī shì yě.
夫取秦,厚交也;伐齐,正利也。尊厚交,务正利,圣王之事也。
yàn zhāo wáng shàn qí shū, yuē:" xiān rén cháng yǒu dé sū shì, zi zhī zhī luàn ér sū shì qù yàn. yàn yù bào chóu yú qí, fēi sū shì mò kě." nǎi zhào sū dài, fù shàn dài zhī, yǔ móu fá qí. jìng pò qí, mǐn wáng chū zǒu.
燕昭王善其书,曰:“先人尝有德苏氏,子之之乱而苏氏去燕。燕欲报仇於齐,非苏氏莫可。”乃召苏代,复善待之,与谋伐齐。竟破齐,湣王出走。
jiǔ zhī, qín zhào yàn wáng, yàn wáng yù wǎng, sū dài yuē yàn wáng yuē:" chǔ dé zhǐ ér guó wáng, qí dé sòng ér guó wáng, qí chǔ bù dé yǐ yǒu zhǐ sòng ér shì qín zhě, hé yě? zé yǒu gōng zhě, qín zhī shēn chóu yě. qín qǔ tiān xià, fēi xíng yì yě, bào yě. qín zhī xíng bào, zhèng gào tiān xià.
久之,秦召燕王,燕王欲往,苏代约燕王曰:“楚得枳而国亡,齐得宋而国亡,齐、楚不得以有枳、宋而事秦者,何也?则有功者,秦之深雠也。秦取天下,非行义也,暴也。秦之行暴,正告天下。
" gào chǔ yuē:' shǔ dì zhī jiǎ, chéng chuán fú yú wèn, chéng xià shuǐ ér xià jiāng, wǔ rì ér zhì yǐng. hàn zhōng zhī jiǎ, chéng chuán chū yú bā, chéng xià shuǐ ér xià hàn, sì rì ér zhì wǔ zhǔ. guǎ rén jī jiǎ wǎn dōng xià suí, zhì zhě bù jí móu, yǒng tǔ bù jí nù, guǎ rén rú shè sǔn yǐ. wáng nǎi yù dài tiān xià zhī gōng hán gǔ, bù yì yuǎn hū!' chǔ wáng wéi shì gù, shí qī nián shì qín.
“告楚曰:‘蜀地之甲,乘船浮於汶,乘夏水而下江,五日而至郢。汉中之甲,乘船出於巴,乘夏水而下汉,四日而至五渚。寡人积甲宛东下随,智者不及谋,勇土不及怒,寡人如射隼矣。王乃欲待天下之攻函谷,不亦远乎!’楚王为是故,十七年事秦。
" qín zhèng gào hán yuē:' wǒ qǐ hū shǎo qū, yī rì ér duàn dà xíng. wǒ qǐ hū yí yáng ér chù píng yáng, èr rì ér mò bù jìn yáo. wǒ lí liǎng zhōu ér chù zhèng, wǔ rì ér guó jǔ.' hán shì yǐ wéi rán, gù shì qín.
“秦正告韩曰:‘我起乎少曲,一日而断大行。我起乎宜阳而触平阳,二日而莫不尽繇。我离两周而触郑,五日而国举。’韩氏以为然,故事秦。
" qín zhèng gào wèi yuē:' wǒ jǔ ān yì, sāi nǚ jǐ, hán shì tài yuán juàn. wǒ xià zhǐ, dào nán yáng, fēng jì, bāo liǎng zhōu. chéng xià shuǐ, fú qīng zhōu, jiàng nǔ zài qián, tán gē zài hòu, jué xíng kǒu, wèi wú dà liáng jué bái mǎ zhī kǒu, wèi wú wài huáng jì yáng jué sù xū zhī kǒu, wèi wú xū dùn qiū. lù gōng zé jī hé nèi, shuǐ gōng zé miè dà liáng.' wèi shì yǐ wéi rán, gù shì qín.
“秦正告魏曰:‘我举安邑,塞女戟,韩氏太原卷。我下轵,道南阳,封冀,包两周。乘夏水,浮轻舟,彊弩在前,錟戈在後,决荥口,魏无大梁;决白马之口,魏无外黄、济阳;决宿胥之口,魏无虚、顿丘。陆攻则击河内,水攻则灭大梁。’魏氏以为然,故事秦。
" qín yù gōng ān yì, kǒng qí jiù zhī, zé yǐ sòng wěi yú qí. yuē:' sòng wáng wú dào, wèi mù rén yǐ guǎ rén, shè qí miàn. guǎ rén dì jué bīng yuǎn, bù néng gōng yě. wáng gǒu néng pò sòng yǒu zhī, guǎ rén rú zì dé zhī.' yǐ dé ān yì, sāi nǚ jǐ, yīn yǐ pò sòng wèi qí zuì.
“秦欲攻安邑,恐齐救之,则以宋委於齐。曰:‘宋王无道,为木人以寡人,射其面。寡人地绝兵远,不能攻也。王苟能破宋有之,寡人如自得之。’已得安邑,塞女戟,因以破宋为齐罪。
" qín yù gōng hán, kǒng tiān xià jiù zhī, zé yǐ qí wěi yú tiān xià. yuē:' qí wáng sì yǔ guǎ rén yuē, sì qī guǎ rén, bì lǜ tiān xià yǐ gōng guǎ rén zhě sān. yǒu qí wú qín, yǒu qín wú qí, bì fá zhī, bì wáng zhī.' yǐ dé yí yáng shǎo qū, zhì lìn shí, yīn yǐ pò qí wèi tiān xià zuì.
“秦欲攻韩,恐天下救之,则以齐委於天下。曰:‘齐王四与寡人约,四欺寡人,必率天下以攻寡人者三。有齐无秦,有秦无齐,必伐之,必亡之。’已得宜阳、少曲,致蔺、石,因以破齐为天下罪。
" qín yù gōng wèi zhòng chǔ, zé yǐ nán yáng wěi yú chǔ. yuē:' guǎ rén gù yǔ hán qiě jué yǐ. cán jūn líng, sāi méng è, gǒu lì yú chǔ, guǎ rén rú zì yǒu zhī.' wèi qì yǔ guó ér hé yú qín, yīn yǐ sāi méng è wèi chǔ zuì.
“秦欲攻魏重楚,则以南阳委於楚。曰:‘寡人固与韩且绝矣。残均陵,塞鄳戹,苟利於楚,寡人如自有之。’魏弃与国而合於秦,因以塞鄳戹为楚罪。
" bīng kùn yú lín zhōng, zhòng yān zhào, yǐ jiāo dōng wěi yú yàn, yǐ jì xī wěi yú zhào. yǐ dé jiǎng yú wèi, zhì gōng zǐ yán, yīn xī shǒu shǔ xíng ér gōng zhào.
“兵困於林中,重燕、赵,以胶东委於燕,以济西委於赵。已得讲於魏,至公子延,因犀首属行而攻赵。
" bīng shāng yú qiáo shí, ér yù bài yú yáng mǎ, ér zhòng wèi, zé yǐ yè cài wěi yú wèi. yǐ dé jiǎng yú zhào, zé jié wèi, bù wéi gē. kùn zé shǐ tài hòu dì ráng hóu wèi hé, yíng zé jiān qī jiù yǔ mǔ.
“兵伤於谯石,而遇败於阳马,而重魏,则以叶、蔡委於魏。已得讲於赵,则劫魏,不为割。困则使太后弟穰侯为和,嬴则兼欺舅与母。
" shì yàn zhě yuē' yǐ jiāo dōng', shì zhào zhě yuē' yǐ jì xī', shì wèi zhě yuē' yǐ yè cài', shì chǔ zhě yuē' yǐ sāi méng è', shì qí zhě yuē' yǐ sòng', cǐ bì lìng yán rú xún huán, yòng bīng rú cì fēi, mǔ bù néng zhì, jiù bù néng yuē." lóng jiǎ zhī zhàn, àn mén zhī zhàn, fēng líng zhī zhàn, gāo shāng zhī zhàn, zhào zhuāng zhī zhàn, qín zhī suǒ shā sān jìn zhī mín shù bǎi wàn, jīn qí shēng zhě jiē sǐ qín zhī gū yě. xī hé zhī wài, shàng luò zhī dì, sān chuān jìn guó zhī huò, sān jìn zhī bàn, qín huò rú cǐ qí dà yě. ér yān zhào zhī qín zhě, jiē yǐ zhēng shì qín shuō qí zhǔ, cǐ chén zhī suǒ dà huàn yě."
“適燕者曰‘以胶东’,適赵者曰‘以济西’,適魏者曰‘以叶、蔡’,適楚者曰‘以塞鄳戹’,適齐者曰‘以宋’,此必令言如循环,用兵如刺蜚,母不能制,舅不能约。“龙贾之战,岸门之战,封陵之战,高商之战,赵庄之战,秦之所杀三晋之民数百万,今其生者皆死秦之孤也。西河之外,上雒之地,三川晋国之祸,三晋之半,秦祸如此其大也。而燕、赵之秦者,皆以争事秦说其主,此臣之所大患也。”
yàn zhāo wáng bù xíng. sū dài fù zhòng yú yàn.
燕昭王不行。苏代复重於燕。
yàn shǐ yuē zhū hóu cóng qīn rú sū qín shí, huò cóng huò bù, ér tiān xià yóu cǐ zōng sū shì zhī cóng yuē. dài lì jiē yǐ shòu sǐ, míng xiǎn zhū hóu.
燕使约诸侯从亲如苏秦时,或从或不,而天下由此宗苏氏之从约。代、厉皆以寿死,名显诸侯。
tài shǐ gōng yuē: sū qín xiōng dì sān rén, jiē yóu shuì zhū hóu yǐ xiǎn míng, qí shù zhǎng yú quán biàn. ér sū qín bèi fǎn jiàn yǐ sǐ, tiān xià gòng xiào zhī, huì xué qí shù. rán shì yán sū qín duō yì, yì shí shì yǒu lèi zhī zhě jiē fù zhī sū qín. fū sū qín qǐ lǘ yán, lián liù guó cóng qīn, cǐ qí zhì yǒu guò rén zhě. wú gù liè qí xíng shì, cì qí shí xù, wú lìng dú méng è shēng yān.
太史公曰:苏秦兄弟三人,皆游说诸侯以显名,其术长於权变。而苏秦被反间以死,天下共笑之,讳学其术。然世言苏秦多异,异时事有类之者皆附之苏秦。夫苏秦起闾阎,连六国从亲,此其智有过人者。吾故列其行事,次其时序,毋令独蒙恶声焉。
jì zǐ zhōu rén, shī shì guǐ gǔ. chuǎi mó jì jiù, yīn fú fú dú. hé cóng lí héng, pèi yìn zhě liù. tiān wáng chú dào, jiā rén fú fú. xián zāi dài lì, jì róng dǎng zú.
季子周人,师事鬼谷。揣摩既就,阴符伏读。合从离衡,佩印者六。天王除道,家人扶服。贤哉代、厉,继荣党族。