zhèng xuán zài mǎ róng mén xià, sān nián bù dé xiāng jiàn, gāo zú dì zǐ chuán shòu ér yǐ. cháng suàn hún tiān bù hé, zhū dì zǐ mò néng jiě. huò yán xuán néng zhě, róng zhào lìng suàn, yī zhuǎn biàn jué, zhòng xián hài fú. jí xuán yè chéng cí guī, jì ér róng yǒu lǐ lè jiē dōng zhī tàn. kǒng xuán shàn míng ér xīn jì yān. xuán yì yí yǒu zhuī, nǎi zuò qiáo xià, zài shuǐ shàng jù jī. róng guǒ zhuǎn shì zhú zhī, gào zuǒ yòu yuē: xuán zài tǔ xià shuǐ shàng ér jù mù, cǐ bì sǐ yǐ. suì bà zhuī, xuán jìng yǐ dé miǎn.
鄭玄在馬融門下,三年不得相見,高足弟子傳授而已。嘗算渾天不合,諸弟子莫能解。或言玄能者,融召令算,一轉便決,眾咸駭服。及玄業成辭歸,既而融有「禮樂皆東」之嘆。恐玄擅名而心忌焉。玄亦疑有追,乃坐橋下,在水上據屐。融果轉式逐之,告左右曰:「玄在土下水上而據木,此必死矣。」遂罷追,玄竟以得免。
zhèng xuán yù zhù chūn qiū chuán, shàng wèi chéng shí, xíng yǔ fú zi shèn yù sù kè shè, xiān wèi xiāng shí, fú zài wài chē shàng yǔ rén shuō jǐ zhù chuán yì. xuán tīng zhī liáng jiǔ, duō yǔ jǐ tóng. xuán jiù chē yǔ yǔ yuē: wú jiǔ yù zhù, shàng wèi liǎo. tīng jūn xiàng yán, duō yǔ wú tóng. jīn dāng jǐn yǐ suǒ zhù yǔ jūn. suì wèi fú shì zhù.
鄭玄欲注春秋傳,尚未成時,行與服子慎遇宿客舍,先未相識,服在外車上與人說己注傳意。玄聽之良久,多與己同。玄就車與語曰:「吾久欲注,尚未了。聽君向言,多與吾同。今當盡以所注與君。」遂為服氏注。
zhèng xuán jiā nú bì jiē dú shū. cháng shǐ yī bì, bù chēng zhǐ, jiāng tà zhī. fāng zì chén shuō, xuán nù, shǐ rén yè zhù ní zhōng. xū yú, fù yǒu yī bì lái, wèn yuē: hú wèi hū ní zhōng? dá yuē: báo yán wǎng sù, féng bǐ zhī nù.
鄭玄家奴婢皆讀書。嘗使一婢,不稱旨,將撻之。方自陳說,玄怒,使人曳箸泥中。須臾,復有一婢來,問曰:「胡為乎泥中?」答曰:「薄言往愬,逢彼之怒。」
fú qián jì shàn chūn qiū, jiāng wèi zhù, yù cān kǎo tóng yì wén cuī liè jí mén shēng jiǎng chuán, suì nì xìng míng, wèi liè mén rén lìn zuò shí. měi dāng zhì jiǎng shí, zhé qiè tīng hù bì jiān. jì zhī bù néng yú jǐ, shāo gòng zhū shēng xù qí duǎn zhǎng. liè wén, bù cè hé rén, rán sù wén qián míng, yì yí zhī. míng zǎo wǎng, jí wèi wù, biàn hū: zi shèn! zi shèn! qián bù jué jīng yīng, suì xiāng yǔ yǒu shàn.
服虔既善春秋,將為注,欲參考同異;聞崔烈集門生講傳,遂匿姓名,為烈門人賃作食。每當至講時,輒竊聽戶壁間。既知不能踰己,稍共諸生敘其短長。烈聞,不測何人,然素聞虔名,意疑之。明蚤往,及未寤,便呼:「子慎!子慎!」虔不覺驚應,遂相與友善。
zhōng huì zhuàn sì běn lùn, shǐ bì, shén yù shǐ jī gōng yī jiàn. zhì huái zhōng, jì dìng, wèi qí nán, huái bù gǎn chū, yú hù wài yáo zhì, biàn huí jí zǒu.
鍾會撰四本論,始畢,甚欲使嵇公一見。置懷中,既定,畏其難,懷不敢出,於戶外遙擲,便回急走。
hé yàn wèi lì bù shàng shū, yǒu wèi wàng, shí tán kè yíng zuò, wáng bì wèi ruò guàn wǎng jiàn zhī. yàn wén bì míng, yīn tiáo xiàng zhě shèng lǐ yǔ bì yuē: cǐ lǐ pū yǐ wèi jí, kě dé fù nán bù? bì biàn zuò nán, yī zuò rén biàn yǐ wèi qū, yú shì bì zì wèi kè zhǔ shù fān, jiē yī zuò suǒ bù jí.
何晏為吏部尚書,有位望,時談客盈坐,王弼未弱冠往見之。晏聞弼名,因條向者勝理語弼曰:「此理仆以為極,可得復難不?」弼便作難,一坐人便以為屈,於是弼自為客主數番,皆一坐所不及。
hé píng shū zhù lǎo zi, shǐ chéng, yì wáng fǔ sì. jiàn wáng zhù jīng qí, nǎi shén fú yuē: ruò sī rén, kě yǔ lùn tiān rén zhī jì yǐ! yīn yǐ suǒ zhù wèi dào dé èr lùn.
何平叔注老子,始成,詣王輔嗣。見王注精奇,迺神伏曰:「若斯人,可與論天人之際矣!」因以所注為道德二論。
wáng fǔ sì ruò guàn yì péi huī, huī wèn yuē: fū wú zhě, chéng wàn wù zhī suǒ zī, shèng rén mò kěn zhì yán, ér lǎo zi shēn zhī wú yǐ, hé xié? bì yuē: shèng rén tǐ wú, wú yòu bù kě yǐ xùn, gù yán bì jí yǒu lǎo zhuāng wèi miǎn yú yǒu, héng xùn qí suǒ bù zú.
王輔嗣弱冠詣裴徽,徽問曰:「夫無者,誠萬物之所資,聖人莫肯致言,而老子申之無已,何邪?」弼曰:「聖人體無,無又不可以訓,故言必及有;老、莊未免於有,恆訓其所不足。」
fù gǔ shàn yán xū shèng, xún càn tán shàng xuán yuǎn. měi zhì gòng yǔ, yǒu zhēng ér bù xiāng yù. péi jì zhōu shì èr jiā zhī yì, tōng bǐ wǒ zhī huái, cháng shǐ liǎng qíng jiē dé, bǐ cǐ jù chàng.
傅嘏善言虛勝,荀粲談尚玄遠。每至共語,有爭而不相喻。裴冀州釋二家之義,通彼我之懷,常使兩情皆得,彼此俱暢。
hé yàn zhù lǎo zi wèi bì, jiàn wáng bì zì shuō zhù lǎo zi zhǐ. hé yì duō suǒ duǎn, bù fù dé zuò shēng, dàn yīng nuò nuò. suì bù fù zhù, yīn zuò dào dé lùn.
何晏注老子未畢,見王弼自說注老子旨。何意多所短,不復得作聲,但應諾諾。遂不復注,因作道德論。
zhōng cháo shí, yǒu huái dào zhī liú, yǒu yì wáng yí fǔ zī yí zhě. zhí wáng zuó yǐ yǔ duō, xiǎo jí, bù fù xiāng chóu dá, nǎi wèi kè yuē: shēn jīn shǎo è, péi yì mín yì jìn zài cǐ, jūn kě wǎng wèn.
中朝時,有懷道之流,有詣王夷甫咨疑者。值王昨已語多,小極,不復相酬答,乃謂客曰:「身今少惡,裴逸民亦近在此,君可往問。」
péi chéng gōng zuò chóng yǒu lùn, shí rén gōng nán zhī, mò néng zhé. wéi wáng yí fǔ lái, rú xiǎo qū. shí rén jí yǐ wáng lǐ nán péi, lǐ hái fù shēn.
裴成公作崇有論,時人攻難之,莫能折。唯王夷甫來,如小屈。時人即以王理難裴,理還復申。
zhū gé hóng nián shào bù kěn xué wèn. shǐ yǔ wáng yí fǔ tán, biàn yǐ chāo yì. wáng tàn yuē: qīng tiān cái zhuō chū, ruò fù xiǎo jiā yán xún, yī wú suǒ kuì. hóng hòu kàn zhuāng lǎo, gèng yǔ wáng yǔ, biàn zú xiāng kàng héng.
諸葛宏年少不肯學問。始與王夷甫談,便已超詣。王嘆曰:「卿天才卓出,若復小加研尋,一無所愧。」宏後看莊、老,更與王語,便足相抗衡。
wèi jiè zǒng jiǎo shí wèn lè lìng mèng, lè yún shì xiǎng. wèi yuē: xíng shén suǒ bù jiē ér mèng, qǐ shì xiǎng xié? lè yún: yīn yě. wèi cháng mèng chéng chē rù shǔ xué, dǎo jī dàn tiě chǔ, jiē wú xiǎng wú yīn gù yě. wèi sī yīn, jīng rì bù dé, suì chéng bìng. lè wén, gù mìng jià wèi pōu xī zhī. wèi jì xiǎo chāi. lè tàn yuē: cǐ ér xiōng zhōng dāng bì wú gāo huāng zhī jí!
衛玠總角時問樂令「夢」,樂雲「是想」。衛曰:「形神所不接而夢,豈是想邪?」樂云:「因也。未嘗夢乘車入鼠穴,搗齏啖鐵杵,皆無想無因故也。」衛思「因」,經日不得,遂成病。樂聞,故命駕為剖析之。衛既小差。樂嘆曰:「此兒胸中當必無膏肓之疾!」
yǔ zi sōng dú zhuāng zi, kāi juǎn yī chǐ xǔ biàn fàng qù, yuē: liǎo bù yì rén yì.
庾子嵩讀莊子,開卷一尺許便放去,曰:「了不異人意。」
kè wèn lè lìng zhǐ bù zhì zhě, lè yì bù fù pōu xī wén jù, zhí yǐ zhǔ wěi bǐng què jǐ yuē: zhì bù? kè yuē: zhì! lè yīn yòu jǔ zhǔ wěi yuē: ruò zhì zhě, nà de qù? yú shì kè nǎi wù fú. lè cí yuē ér zhǐ dá, jiē cǐ lèi.
客問樂令「旨不至」者,樂亦不復剖析文句,直以麈尾柄確幾曰:「至不?」客曰:「至!」樂因又舉麈尾曰:「若至者,那得去?」於是客乃悟服。樂辭約而旨達,皆此類。
chū, zhù zhuāng zi zhě shù shí jiā, mò néng jiū qí zhǐ yào. xiàng xiù yú jiù zhù wài wèi jiě yì, miào xī qí zhì, dà chàng xuán fēng. wéi qiū shuǐ zhì lè èr piān wèi jìng ér xiù zú. xiù zi yòu, yì suì líng luò, rán yóu yǒu bié běn. guō xiàng zhě, wèi rén báo xíng, yǒu jùn cái. jiàn xiù yì bù chuán yú shì, suì qiè yǐ wèi jǐ zhù. nǎi zì zhù qiū shuǐ zhì lè èr piān, yòu yì mǎ tí yī piān, qí yú zhòng piān, huò dìng diǎn wén jù ér yǐ. hòu xiù yì bié běn chū, gù jīn yǒu xiàng guō èr zhuāng, qí yì yī yě.
初,注莊子者數十家,莫能究其旨要。向秀於舊注外為解義,妙析奇致,大暢玄風。唯秋水、至樂二篇未竟而秀卒。秀子幼,義遂零落,然猶有別本。郭象者,為人薄行,有俊才。見秀義不傳於世,遂竊以為己注。乃自注秋水、至樂二篇,又易馬蹄一篇,其餘眾篇,或定點文句而已。後秀義別本出,故今有向、郭二莊,其義一也。
ruǎn xuān zi yǒu lìng wén, tài wèi wáng yí fǔ jiàn ér wèn yuē: lǎo zhuāng yǔ shèng jiào tóng yì? duì yuē: jiāng wú tóng? tài wèi shàn qí yán, pì zhī wèi yuàn. shì wèi sān yǔ yuàn. wèi jiè cháo zhī yuē: yī yán kě pì, hé jiǎ yú sān? xuān zǐ yuē: gǒu shì tiān xià rén wàng, yì kě wú yán ér pì, fù hé jiǎ yī? suì xiāng yǔ wèi yǒu.
阮宣子有令聞,太尉王夷甫見而問曰:「老、莊與聖教同異?」對曰:「將無同?」太尉善其言,辟之為掾。世謂「三語掾」。衛玠嘲之曰:「一言可辟,何假於三?」宣子曰:「苟是天下人望,亦可無言而辟,復何假一?」遂相與為友。
péi sàn qí qǔ wáng tài wèi nǚ. hūn hòu sān rì, zhū xù dà huì, dāng shí míng shì, wáng péi zǐ dì xī jí. guō zi xuán zài zuò, tiāo yǔ péi tán. zi xuán cái shén fēng shàn, shǐ shù jiāo wèi kuài. guō chén zhāng shén shèng, péi xú lǐ qián yǔ, lǐ zhì shèn wēi, sì zuò zī jiē chēng kuài. wáng yì yǐ wèi qí, wèi zhū rén yuē: jūn bèi wù wèi ěr, jiāng shòu kùn guǎ rén nǚ xù!
裴散騎娶王太尉女。婚後三日,諸婿大會,當時名士,王、裴子弟悉集。郭子玄在坐,挑與裴談。子玄才甚豐贍,始數交未快。郭陳張甚盛,裴徐理前語,理致甚微,四坐咨嗟稱快。王亦以為奇,謂諸人曰:「君輩勿為爾,將受困寡人女婿!」
wèi jiè shǐ dù jiāng, jiàn wáng dà jiāng jūn. yīn yè zuò, dà jiāng jūn mìng xiè yòu yú. jiè jiàn xiè, shén shuō zhī, dōu bù fù gù wáng, suì dá dàn wēi yán. wáng yǒng xī bù dé yù. jiè tǐ sù léi, héng wèi mǔ suǒ jìn. ěr xī hū jí, yú cǐ bìng dǔ, suì bù qǐ.
衛玠始度江,見王大將軍。因夜坐,大將軍命謝幼輿。玠見謝,甚說之,都不復顧王,遂達旦微言。王永夕不得豫。玠體素羸,恆為母所禁。爾夕忽極,於此病篤,遂不起。
jiù yún: wáng chéng xiàng guò jiāng zuǒ, zhǐ dào shēng wú āi lè yǎng shēng yán jǐn yì, sān lǐ ér yǐ. rán wǎn zhuǎn guān shēng, wú suǒ bù rù.
舊云:王丞相過江左,止道聲無哀樂、養生、言盡意,三理而已。然宛轉關生,無所不入。
yīn zhōng jūn wèi yǔ gōng zhǎng shǐ, xià dū, wáng chéng xiàng wèi zhī jí, huán gōng wáng zhǎng shǐ wáng lán tián xiè zhèn xī bìng zài. chéng xiàng zì qǐ jiè zhàng dài zhǔ wěi, yǔ yīn yuē: shēn jīn rì dāng yǔ jūn gòng tán xī lǐ. jì gòng qīng yán, suì dá sān gēng. chéng xiàng yǔ yīn gòng xiāng wǎng fǎn, qí yú zhū xián, lüè wú suǒ guān. jì bǐ wǒ xiāng jǐn, chéng xiàng nǎi tàn yuē: xiàng lái yǔ, nǎi jìng wèi zhī lǐ yuán suǒ guī, zhì yú cí yù bù xiāng fù. zhèng shǐ zhī yīn, zhèng dāng ěr ěr! míng dàn, huán xuān wǔ yǔ rén yuē: zuó yè tīng yīn wáng qīng yán shèn jiā, rén zǔ yì bù jì mò, wǒ yì shí fù zào xīn, gù kàn liǎng wáng yuàn, zhé shà rú shēng mǔ gǒu xīn.
殷中軍為庾公長史,下都,王丞相為之集,桓公、王長史、王藍田、謝鎮西並在。丞相自起解帳帶麈尾,語殷曰:「身今日當與君共談析理。」既共清言,遂達三更。丞相與殷共相往反,其餘諸賢,略無所關。既彼我相盡,丞相乃嘆曰:「向來語,乃竟未知理源所歸,至於辭喻不相負。正始之音,正當爾耳!」明旦,桓宣武語人曰:「昨夜聽殷、王清言甚佳,仁祖亦不寂寞,我亦時復造心,顧看兩王掾,輒翣如生母狗馨。」
yīn zhōng jūn jiàn fú jīng yún: lǐ yì yīng ē dǔ shàng.
殷中軍見佛經云:「理亦應阿堵上。」
xiè ān nián shào shí, qǐng ruǎn guāng lù dào bái mǎ lùn. wèi lùn yǐ shì xiè, yú shí xiè bù jí jiě ruǎn yǔ, zhòng xiāng zī jǐn. ruǎn nǎi tàn yuē: fēi dàn néng yán rén bù kě dé, zhèng suǒ jiě rén yì bù kě dé!
謝安年少時,請阮光祿道白馬論。為論以示謝,於時謝不即解阮語,重相咨盡。阮乃嘆曰:「非但能言人不可得,正索解人亦不可得!」
chǔ jì yě yǔ sūn ān guó yún: běi rén xué wèn, yuān zōng guǎng bó. sūn dá yuē: nán rén xué wèn, qīng tōng jiǎn yào. zhī dào lín wén zhī yuē: shèng xián gù suǒ wàng yán. zì zhōng rén yǐ hái, běi rén kàn shū, rú xiǎn chù shì yuè nán rén xué wèn, rú yǒu zhōng kuī rì.
褚季野語孫安國云:「北人學問,淵綜廣博。」孫答曰:「南人學問,清通簡要。」支道林聞之曰:「聖賢固所忘言。自中人以還,北人看書,如顯處視月;南人學問,如牖中窺日。」
liú zhēn zhǎng yǔ yīn yuān yuán tán, liú lǐ rú xiǎo qū, yīn yuē: è, qīng bù yù zuò jiāng shàn yún tī yǎng gōng.
劉真長與殷淵源談,劉理如小屈,殷曰:「惡,卿不欲作將善雲梯仰攻。」
yīn zhōng jūn yún: kāng bó wèi dé wǒ yá hòu huì.
殷中軍云:「康伯未得我牙後慧。」
xiè zhèn xī shǎo shí, wén yīn hào néng qīng yán, gù wǎng zào zhī. yīn wèi guò yǒu suǒ tōng, wèi xiè biāo bǎng zhū yì, zuò shù bǎi yǔ. jì yǒu jiā zhì, jiān cí tiáo fēng wèi, shén zú yǐ dòng xīn hài tīng. xiè zhù shén qīng yì, bù jué liú hàn jiāo miàn. yīn xú yǔ zuǒ yòu: qǔ shǒu jīn yǔ xiè láng shì miàn.
謝鎮西少時,聞殷浩能清言,故往造之。殷未過有所通,為謝標榜諸義,作數百語。既有佳致,兼辭條豐蔚,甚足以動心駭聽。謝注神傾意,不覺流汗交面。殷徐語左右:「取手巾與謝郎拭面。」
xuān wǔ jí zhū míng shèng jiǎng yì, rì shuō yī guà. jiǎn wén yù tīng, wén cǐ biàn hái. yuē: yì zì dāng yǒu nán yì, qí yǐ yī guà wèi xiàn xié?
宣武集諸名勝講易,日說一卦。簡文欲聽,聞此便還。曰:「義自當有難易,其以一卦為限邪?」
yǒu běi lái dào rén hǎo cái lǐ, yǔ lín gōng xiāng yù yú wǎ guān sì, jiǎng xiǎo pǐn. yú shí zhú fǎ shēn sūn xìng gōng xī gòng tīng. cǐ dào rén yǔ, lǚ shè yí nán, lín gōng biàn dá qīng xī, cí qì jù shuǎng. cǐ dào rén měi zhé cuī qū. sūn wèn shēn gōng: shàng rén dāng shì nì fēng jiā, xiàng lái hé yǐ dōu bù yán? shēn gōng xiào ér bù dá. lín gōng yuē: bái zhān tán fēi bù fù, yān néng nì fēng? shēn gōng dé cǐ yì, yí rán bù xiè.
有北來道人好才理,與林公相遇於瓦官寺,講小品。於時竺法深、孫興公悉共聽。此道人語,屢設疑難,林公辯答清析,辭氣俱爽。此道人每輒摧屈。孫問深公:「上人當是逆風家,向來何以都不言?」深公笑而不答。林公曰:「白旃檀非不馥,焉能逆風?」深公得此義,夷然不屑。
sūn ān guó wǎng yīn zhōng jūn xǔ gòng lùn, wǎng fǎn jīng kǔ, kè zhǔ wú xián. zuǒ yòu jìn shí, lěng ér fù nuǎn zhě shù sì. bǐ wǒ fèn zhì zhǔ wěi, xī tuō luò, mǎn cān fàn zhōng. bīn zhǔ suì zhì mò wàng shí. yīn nǎi yǔ sūn yuē: qīng mò zuò qiáng kǒu mǎ, wǒ dāng chuān qīng bí. sūn yuē: qīng bù jiàn jué bí niú, rén dāng chuān qīng jiá.
孫安國往殷中軍許共論,往反精苦,客主無閒。左右進食,冷而復暖者數四。彼我奮擲麈尾,悉脫落,滿餐飯中。賓主遂至莫忘食。殷乃語孫曰:「卿莫作強口馬,我當穿卿鼻。」孫曰:「卿不見決鼻牛,人當穿卿頰。」
zhuāng zi xiāo yáo piān, jiù shì nán chù, zhū míng xián suǒ kě zuān wèi, yě ér bù néng bá lǐ yú guō xiàng zhī wài. zhī dào lín zài bái mǎ sì zhōng, jiāng féng tài cháng gòng yǔ, yīn jí xiāo yáo. zhī zhuō rán biāo xīn lǐ yú èr jiā zhī biǎo, lì yì yì yú zhòng xián zhī wài, jiē shì zhū míng xián xún wèi zhī suǒ bù dé. hòu suì yòng zhī lǐ.
莊子逍遙篇,舊是難處,諸名賢所可鑽味,也而不能拔理於郭、向之外。支道林在白馬寺中,將馮太常共語,因及逍遙。支卓然標新理於二家之表,立異義於眾賢之外,皆是諸名賢尋味之所不得。後遂用支理。
yīn zhōng jūn cháng zhì liú yǐn suǒ qīng yán. liáng jiǔ, yīn lǐ xiǎo qū, yóu cí bù yǐ, liú yì bù fù dá. yīn qù hòu, nǎi yún: tián shè ér, qiáng xué rén zuò ěr xīn yǔ.
殷中軍嘗至劉尹所清言。良久,殷理小屈,游辭不已,劉亦不復答。殷去後,乃云:「田舍兒,強學人作爾馨語。」
yīn zhōng jūn suī sī lǜ tōng zhǎng, rán yú cái xìng piān jīng. hū yán jí sì běn, biàn kǔ tāng chí tiě chéng, wú kě gōng zhī shì.
殷中軍雖思慮通長,然於才性偏精。忽言及四本,便苦湯池鐵城,無可攻之勢。
zhī dào lín zào jí sè lùn, lùn chéng, shì wáng zhōng láng. zhōng láng dōu wú yán. zhī yuē: mò ér shí zhī hū? wáng yuē: jì wú wén shū, shuí néng jiàn shǎng?
支道林造即色論,論成,示王中郎。中郎都無言。支曰:「默而識之乎?」王曰:「既無文殊,誰能見賞?」
wáng yì shǎo zuò huì jī, chū zhì, zhī dào lín zài yān. sūn xìng gōng wèi wáng yuē: zhī dào lín bá xīn lǐng yì, xiōng huái suǒ jí, nǎi zì jiā, qīng yù jiàn bù? wáng běn zì yǒu yī wǎng juàn qì, shū zì qīng zhī. hòu sūn yǔ zhī gòng zài wǎng wáng xǔ, wáng dōu lǐng yù, bù yǔ jiāo yán. xū yú zhī tuì, hòu zhèng zhí wáng dāng xíng, chē yǐ zài mén. zhī yǔ wáng yuē: jūn wèi kě qù, pín dào yǔ jūn xiǎo yǔ. yīn lùn zhuāng zi xiāo yáo yóu. zhī zuò shù qiān yán, cái zǎo xīn qí, huā làn yìng fā. wáng suì pī jīn jiě dài, liú lián bù néng yǐ.
王逸少作會稽,初至,支道林在焉。孫興公謂王曰:「支道林拔新領異,胸懷所及,乃自佳,卿欲見不?」王本自有一往雋氣,殊自輕之。後孫與支共載往王許,王都領域,不與交言。須臾支退,後正值王當行,車已在門。支語王曰:「君未可去,貧道與君小語。」因論莊子逍遙遊。支作數千言,才藻新奇,花爛映發。王遂披襟解帶,留連不能已。
sān shèng fó jiā zhì yì, zhī dào lín fēn pàn, shǐ sān shèng bǐng rán. zhū rén zài xià zuò tīng, jiē yún kě tōng. zhī xià zuò, zì gòng shuō, zhèng dāng dé liǎng, rù sān biàn luàn. jīn yì dì zǐ suī chuán, yóu bù jǐn dé.
三乘佛家滯義,支道林分判,使三乘炳然。諸人在下坐聽,皆雲可通。支下坐,自共說,正當得兩,入三便亂。今義弟子雖傳,猶不盡得。
xǔ yuàn nián shào shí, rén yǐ bǐ wáng gǒu zi, xǔ dà bù píng. shí zhū rén shì jí yú fǎ shī bìng zài huì jī xī sì jiǎng, wáng yì zài yān. xǔ yì shén fèn, biàn wǎng xī sì yǔ wáng lùn lǐ, gòng jué yōu liè. kǔ xiāng zhé cuò, wáng suì dà qū. xǔ fù zhí wáng lǐ, wáng zhí xǔ lǐ, gèng xiāng fù shū wáng fù qū. xǔ wèi zhī fǎ shī yuē: dì zǐ xiàng yǔ hé sì? zhī cóng róng yuē: jūn yǔ jiā zé jiā yǐ, hé zhì xiāng kǔ xié? qǐ shì qiú lǐ zhōng zhī tán zāi!
許掾年少時,人以比王苟子,許大不平。時諸人士及於法師並在會稽西寺講,王亦在焉。許意甚忿,便往西寺與王論理,共決優劣。苦相折挫,王遂大屈。許復執王理,王執許理,更相覆疏;王復屈。許謂支法師曰:「弟子向語何似?」支從容曰:「君語佳則佳矣,何至相苦邪?豈是求理中之談哉!」
lín dào rén yì xiè gōng, dōng yáng shí shǐ zǒng jiǎo, xīn bìng qǐ, tǐ wèi kān láo. yǔ lín gōng jiǎng lùn, suì zhì xiāng kǔ. mǔ wáng fū rén zài bì hòu tīng zhī, zài qiǎn xìn lìng hái, ér tài fù liú zhī. wáng fū rén yīn zì chū yún: xīn fù shǎo zāo jiā nán, yī shēng suǒ jì, wéi zài cǐ ér. yīn liú tì bào ér yǐ guī. xiè gōng yǔ tóng zuò yuē: jiā sǎo cí qíng kāng kǎi, zhì kě chuán shù, hèn bù shǐ cháo shì jiàn.
林道人詣謝公,東陽時始總角,新病起,體未堪勞。與林公講論,遂至相苦。母王夫人在壁後聽之,再遣信令還,而太傅留之。王夫人因自出云:「新婦少遭家難,一生所寄,唯在此兒。」因流涕抱兒以歸。謝公語同坐曰:「家嫂辭情慷慨,致可傳述,恨不使朝士見。」
zhī dào lín xǔ yuàn zhū rén gòng zài huì jī wáng zhāi tóu. zhī wèi fǎ shī, xǔ wèi dōu jiǎng. zhī tōng yī yì, sì zuò mò bù yàn xīn. xǔ sòng yī nán, zhòng rén mò bù biàn wǔ. dàn gòng jiē yǒng èr jiā zhī měi, bù biàn qí lǐ zhī suǒ zài.
支道林、許掾諸人共在會稽王齋頭。支為法師,許為都講。支通一義,四坐莫不厭心。許送一難,眾人莫不抃舞。但共嗟詠二家之美,不辯其理之所在。
xiè chē qí zài ān xī jiān zhōng, lín dào rén wǎng jiù yǔ, jiāng xī nǎi tuì. yǒu rén dào shàng jiàn zhě, wèn yún: gōng hé chù lái? dá yún: jīn rì yǔ xiè xiào jù tán yī chū lái.
謝車騎在安西艱中,林道人往就語,將夕乃退。有人道上見者,問云:「公何處來?」答云:「今日與謝孝劇談一出來。」
zhī dào lín chū cóng dōng chū, zhù dōng ān sì zhōng. wáng zhǎng shǐ sù gòu jīng lǐ, bìng zhuàn qí cái zǎo, wǎng yǔ zhī yǔ, bù dà dāng duì. wáng xù zhì zuò shù bǎi yǔ, zì wèi shì míng lǐ qí zǎo. zhī xú xú wèi yuē: shēn yǔ jūn bié duō nián, jūn yì yán liǎo bù zhǎng jìn. wáng dà cán ér tuì.
支道林初從東出,住東安寺中。王長史宿構精理,並撰其才藻,往與支語,不大當對。王敘致作數百語,自謂是名理奇藻。支徐徐謂曰:「身與君別多年,君義言了不長進。」王大慚而退。
yīn zhōng jūn dú xiǎo pǐn, xià èr bǎi qiān, jiē shì jīng wēi, shì zhī yōu zhì. cháng yù yǔ zhī dào lín biàn zhī, jìng bù dé. jīn xiǎo pǐn yóu cún.
殷中軍讀小品,下二百簽,皆是精微,世之幽滯。嘗欲與支道林辯之,竟不得。今小品猶存。
fú jīng yǐ wèi qū liàn shén míng, zé shèng rén kě zhì. jiǎn wén yún: bù zhī biàn kě dēng fēng zào jí bù? rán táo liàn zhī gōng, shàng bù kě wū.
佛經以為袪練神明,則聖人可致。簡文云:「不知便可登峰造極不?然陶練之功,尚不可誣。」
yú fǎ kāi shǐ yǔ zhī gōng zhēng míng, hòu jīng jiàn guī zhī, yì shén bù fèn, suì dùn jī shàn xià. qiǎn dì zǐ chū dōu, yǔ shǐ guò huì jī. yú shí zhī gōng zhèng jiǎng xiǎo pǐn. kāi jiè dì zǐ: dào lín jiǎng, bǐ rǔ zhì, dāng zài mǒu pǐn zhōng. yīn shì yǔ gōng nán shù shí fān, yún: jiù cǐ zhōng bù kě fù tōng. dì zǐ rú yán yì zhī gōng. zhèng zhí jiǎng, yīn jǐn shù kāi yì. wǎng fǎn duō shí, lín gōng suì qū. lì shēng yuē: jūn hé zú fù shòu rén jì zài!
於法開始與支公爭名,後精漸歸支,意甚不忿,遂遁跡剡下。遣弟子出都,語使過會稽。於時支公正講小品。開戒弟子:「道林講,比汝至,當在某品中。」因示語攻難數十番,云:「舊此中不可復通。」弟子如言詣支公。正值講,因謹述開意。往反多時,林公遂屈。厲聲曰:「君何足復受人寄載!」
yīn zhōng jūn wèn: zì rán wú xīn yú bǐng shòu. hé yǐ zhèng shàn rén shǎo, è rén duō? zhū rén mò yǒu yán zhě. liú yǐn dá yuē: pì rú xiě shuǐ zhe dì, zhèng zì zòng héng liú màn, lüè wú zhèng fāng yuán zhě. yī shí jué tàn, yǐ wèi míng tōng.
殷中軍問:「自然無心於稟受。何以正善人少,惡人多?」諸人莫有言者。劉尹答曰:「譬如寫水著地,正自縱橫流漫,略無正方圓者。」一時絕嘆,以為名通。
kāng sēng yuān chū guò jiāng, wèi yǒu zhī zhě, héng zhōu xuán shì sì, qǐ suǒ yǐ zì yíng. hū wǎng yīn yuān yuán xǔ, zhí shèng yǒu bīn kè, yīn shǐ zuò, cū yǔ hán wēn, suì jí yì lǐ. yǔ yán cí zhǐ, céng wú kuì sè. lǐng lüè cū jǔ, yī wǎng cān yì. yóu shì zhī zhī.
康僧淵初過江,未有知者,恆周旋市肆,乞索以自營。忽往殷淵源許,值盛有賓客,殷使坐,粗與寒溫,遂及義理。語言辭旨,曾無愧色。領略粗舉,一往參詣。由是知之。
yīn xiè zhū rén gòng jí. xiè yīn wèn yīn: yǎn wǎng shǔ wàn xíng, wàn xíng lái rù yǎn bù?
殷、謝諸人共集。謝因問殷:「眼往屬萬形,萬形來入眼不?」
rén yǒu wèn yīn zhōng jūn: hé yǐ jiāng de wèi ér mèng guān qì, jiāng dé cái ér mèng shǐ huì? yīn yuē: guān běn shì chòu fǔ, suǒ yǐ jiāng dé ér mèng guān shī cái běn shì fèn tǔ, suǒ yǐ jiāng dé ér mèng huì wū. shí rén yǐ wèi míng tōng.
人有問殷中軍:「何以將得位而夢棺器,將得財而夢矢穢?」殷曰:「官本是臭腐,所以將得而夢棺屍;財本是糞土,所以將得而夢穢污。」時人以為名通。
yīn zhōng jūn bèi fèi dōng yáng, shǐ kàn fú jīng. chū shì wéi mó jié, yí bō rě bō luó mì tài duō, hòu jiàn xiǎo pǐn, hèn cǐ yǔ shǎo.
殷中軍被廢東陽,始看佛經。初視維摩詰,疑般若波羅密太多,後見小品,恨此語少。
zhī dào lín yīn yuān yuán jù zài xiāng wáng xǔ. xiāng wáng wèi èr rén: kě shì yī jiāo yán. ér cái xìng dài shì yuān yuán xiáo hán zhī gù, jūn qí shèn yān! zhī chū zuò, gǎi zhé yuǎn zhī, shù sì jiāo, bù jué rù qí xuán zhōng. xiāng wáng fǔ jiān xiào yuē: cǐ zì shì qí shèng chǎng, ān kě zhēng fēng!
支道林、殷淵源俱在相王許。相王謂二人:「可試一交言。而才性殆是淵源崤、函之固,君其慎焉!」支初作,改轍遠之,數四交,不覺入其玄中。相王撫肩笑曰:「此自是其勝場,安可爭鋒!」
xiè gōng yīn zǐ dì jí jù, wèn máo shī hé jù zuì jiā? è chēng yuē: xī wǒ wǎng yǐ, yáng liǔ yī yī jīn wǒ lái sī, yǔ xuě fēi fēi. gōng yuē: xū mó dìng mìng, yuǎn yóu chén gào. wèi cǐ jù piān yǒu yǎ rén shēn zhì.
謝公因子弟集聚,問毛詩何句最佳?遏稱曰:「昔我往矣,楊柳依依;今我來思,雨雪霏霏。」公曰:「訏謨定命,遠猷辰告。」謂此句偏有雅人深致。
zhāng píng jǔ xiào lián chū dōu, fù qí cái qì, wèi bì cān shí yàn. yù yì liú yǐn, xiāng lǐ jí tóng jǔ zhě gòng xiào zhī. zhāng suì yì liú. liú xǐ zhuó liào shì, chù zhī xià zuò, wéi tōng hán shǔ, shén yì bù jiē. zhāng yù zì fā wú duān. qǐng zhī, zhǎng shǐ zhū xián lái qīng yán. kè zhǔ yǒu bù tōng chù, zhāng nǎi yáo yú mò zuò pàn zhī, yán yuē zhǐ yuǎn, zú chàng bǐ wǒ zhī huái, yī zuò jiē jīng. zhēn zhǎng yán zhī shàng zuò, qīng yán mí rì, yīn liú sù zhì xiǎo. zhāng tuì, liú yuē: qīng qiě qù, zhèng dāng qǔ qīng gòng yì fǔ jūn. zhāng hái chuán, tóng lǚ wèn hé chù sù? zhāng xiào ér bù dá. xū yú, zhēn zhǎng qiǎn chuán jiào mì zhāng xiào lián chuán, tóng lǚ wǎn è. jí tóng zài yì fǔ jūn. zhì mén, liú qián jìn wèi fǔ jūn yuē: xià guān jīn rì wèi gōng dé yī tài cháng bó shì miào xuǎn! jì qián, fǔ jūn yǔ zhī huà yán, zī jiē chēng shàn yuē: zhāng píng bó sū wèi lǐ kū. jí yòng wèi tài cháng bó shì.
張憑舉孝廉出都,負其才氣,謂必參時彥。欲詣劉尹,鄉里及同舉者共笑之。張遂詣劉。劉洗濯料事,處之下坐,唯通寒暑,神意不接。張欲自發無端。頃之,長史諸賢來清言。客主有不通處,張乃遙於末坐判之,言約旨遠,足暢彼我之懷,一坐皆驚。真長延之上坐,清言彌日,因留宿至曉。張退,劉曰:「卿且去,正當取卿共詣撫軍。」張還船,同侶問何處宿?張笑而不答。須臾,真長遣傳教覓張孝廉船,同侶惋愕。即同載詣撫軍。至門,劉前進謂撫軍曰:「下官今日為公得一太常博士妙選!」既前,撫軍與之話言,咨嗟稱善曰:「張憑勃窣為理窟。」即用為太常博士。
tài fǎ shī yún: liù tōng sān míng tóng guī, zhèng yì míng ěr.
汰法師云:「『六通』、『三明』同歸,正異名耳。」
zhī dào lín xǔ xiè shèng dé, gòng jí wáng jiā. xiè gù wèi zhū rén: jīn rì kě wèi yàn huì, shí jì bù kě liú, cǐ jí gù yì nán cháng. dāng gòng yán yǒng, yǐ xiě qí huái. xǔ biàn wèn zhǔ rén yǒu zhuāng zi bù? zhèng dé yú fù yī piān. xiè kàn tí, biàn gè shǐ sì zuò tōng. zhī dào lín xiān tōng, zuò qī bǎi xǔ yǔ, xù zhì jīng lì, cái zǎo qí bá, zhòng xián chēng shàn. yú shì sì zuò gè yán huái bì. xiè wèn yuē: qīng děng jǐn bù? jiē yuē: jīn rì zhī yán, shǎo bù zì jié. xiè hòu cū nán, yīn zì xù qí yì, zuò wàn yú yǔ, cái fēng xiù yì. jì zì nán gàn, jiā yì qì nǐ tuō, xiāo rán zì dé, sì zuò mò bù yàn xīn. zhī wèi xiè yuē: jūn yī wǎng bēn yì, gù fù zì jiā ěr.
支道林、許、謝盛德,共集王家。謝顧謂諸人:「今日可謂彥會,時既不可留,此集固亦難常。當共言詠,以寫其懷。」許便問主人有莊子不?正得漁父一篇。謝看題,便各使四坐通。支道林先通,作七百許語,敘致精麗,才藻奇拔,眾咸稱善。於是四坐各言懷畢。謝問曰:「卿等盡不?」皆曰:「今日之言,少不自竭。」謝後粗難,因自敘其意,作萬餘語,才峰秀逸。既自難干,加意氣擬托,蕭然自得,四坐莫不厭心。支謂謝曰:「君一往奔詣,故復自佳耳。」
yīn zhōng jūn sūn ān guó wáng xiè néng yán zhū xián, xī zài huì jī wáng xǔ. yīn yǔ sūn gòng lùn yì xiàng miào yú jiàn xíng. sūn yǔ dào hé, yì qì gàn yún. yī zuò xián bù ān sūn lǐ, ér cí bù néng qū. huì jī wáng kǎi rán tàn yuē: shǐ zhēn zhǎng lái, gù yīng yǒu yǐ zhì bǐ. jì yíng zhēn zhǎng, sūn yì jǐ bù rú. zhēn zhǎng jì zhì, xiān lìng sūn zì xù běn lǐ. sūn cū shuō jǐ yǔ, yì jué shū bù jí xiàng. liú biàn zuò èr bǎi xǔ yǔ, cí nán jiǎn qiè, sūn lǐ suì qū. yī zuò tóng shí fǔ zhǎng ér xiào, chēng měi liáng jiǔ.
殷中軍、孫安國、王、謝能言諸賢,悉在會稽王許。殷與孫共論易象妙於見形。孫語道合,意氣干雲。一坐咸不安孫理,而辭不能屈。會稽王慨然嘆曰:「使真長來,故應有以制彼。」既迎真長,孫意己不如。真長既至,先令孫自敘本理。孫粗說己語,亦覺殊不及向。劉便作二百許語,辭難簡切,孫理遂屈。一坐同時拊掌而笑,稱美良久。
sēng yì zài wǎ guān sì zhōng, wáng gǒu zi lái, yǔ gòng yǔ, biàn shǐ qí chàng lǐ. yì wèi wáng yuē: shèng rén yǒu qíng bù? wáng yuē: wú. zhòng wèn yuē: shèng rén rú zhù xié? wáng yuē: rú chóu suàn, suī wú qíng, yùn zhī zhě yǒu qíng. sēng yì yún: shuí yùn shèng rén xié? gǒu zi bù dé dá ér qù.
僧意在瓦官寺中,王苟子來,與共語,便使其唱理。意謂王曰:「聖人有情不?」王曰:「無。」重問曰:「聖人如柱邪?」王曰:「如籌算,雖無情,運之者有情。」僧意云:「誰運聖人邪?」苟子不得答而去。
sī mǎ tài fù wèn xiè chē qí: huì zi qí shū wǔ chē, hé yǐ wú yī yán rù xuán? xiè yuē: gù dāng shì qí miào chù bù chuán.
司馬太傅問謝車騎:「惠子其書五車,何以無一言入玄?」謝曰:「故當是其妙處不傳。」
yīn zhōng jūn bèi fèi, xǐ dōng yáng, dà dú fú jīng, jiē jīng jiě. wéi zhì shì shù chù bù jiě. yù jiàn yī dào rén, wèn suǒ qiān, biàn shì rán.
殷中軍被廢,徙東陽,大讀佛經,皆精解。唯至「事數」處不解。遇見一道人,問所簽,便釋然。
yīn zhòng kān jīng hé xuán lùn, rén wèi mò bù yán jiū. yīn nǎi tàn yuē: shǐ wǒ jiě sì běn, tán bù chì ěr.
殷仲堪精核玄論,人謂莫不研究。殷乃嘆曰:「使我解四本,談不翅爾。」
yīn jīng zhōu céng wèn yuǎn gōng: yì yǐ hé wèi tǐ? dá yuē: yì yǐ gǎn wèi tǐ. yīn yuē: tóng shān xī bēng, líng zhōng dōng yīng, biàn shì yì yé? yuǎn gōng xiào ér bù dá.
殷荊州曾問遠公:「易以何為體?」答曰:「易以感為體。」殷曰:「銅山西崩,靈鍾東應,便是易耶?」遠公笑而不答。
yáng fú dì qǔ wáng yǒng yán nǚ. jí wáng jiā jiàn xù, fú sòng dì jù wǎng. shí yǒng yán fù dōng yáng shàng zài, yīn zhòng kān shì dōng yáng nǚ xù, yì zài zuò. fú yǎ shàn lǐ yì, nǎi yǔ zhòng kān dào qí wù. yīn nán zhī, yáng yún: jūn sì fān hòu, dāng dé jiàn tóng. yīn xiào yuē: nǎi kě dé jǐn, hé bì xiāng tóng? nǎi zhì sì fān hòu yī tòng. yīn zī jiē yuē: pū biàn wú yǐ xiāng yì. tàn wèi xīn bá zhě jiǔ zhī.
羊孚弟娶王永言女。及王家見婿,孚送弟俱往。時永言父東陽尚在,殷仲堪是東陽女婿,亦在坐。孚雅善理義,乃與仲堪道齊物。殷難之,羊云:「君四番後,當得見同。」殷笑曰:「乃可得盡,何必相同?」乃至四番後一通。殷咨嗟曰:「仆便無以相異。」嘆為新拔者久之。
yīn zhòng kān yún: sān rì bù dú dào dé jīng, biàn jué shé běn xián qiáng.
殷仲堪云:「三日不讀道德經,便覺舌本閒強。」
tí pó chū zhì, wèi dōng tíng dì jiǎng ā pí tán. shǐ fā jiǎng, zuò cái bàn, sēng mí biàn yún: dōu yǐ xiǎo. jí yú zuò fēn shù sì yǒu yì dào rén gèng jiù yú wū zì jiǎng. tí pó jiǎng jìng, dōng tíng wèn fǎ gāng dào rén yuē: dì zǐ dōu wèi jiě, ā mí nà de yǐ jiě? suǒ de yún hé? yuē: dà lüè quán shì, gù dāng xiǎo wèi jīng hé ěr.
提婆初至,為東亭第講阿毗曇。始發講,坐裁半,僧彌便云:「都已曉。」即於坐分數四有意道人更就余屋自講。提婆講竟,東亭問法岡道人曰:「弟子都未解,阿彌那得已解?所得云何?」曰:「大略全是,故當小未精核耳。」
huán nán jùn yǔ yīn jīng zhōu gòng tán, měi xiāng gōng nán. nián yú hòu, dàn yī liǎng fān. huán zì tàn cái sī zhuǎn tuì. yīn yún: cǐ nǎi shì jūn zhuǎn jiě.
桓南郡與殷荊州共談,每相攻難。年余後,但一兩番。桓自嘆才思轉退。殷云:「此乃是君轉解。」
wén dì cháng lìng dōng ā wáng qī bù zhōng zuò shī, bù chéng zhě xíng dà fǎ. yīng shēng biàn wèi shī yuē: zhǔ dòu chí zuò gēng, lù shū yǐ wèi zhī. qí zài fǔ xià rán, dòu zài fǔ zhōng qì. běn zì tóng gēn shēng, xiāng jiān hé tài jí? dì shēn yǒu cán sè.
文帝嘗令東阿王七步中作詩,不成者行大法。應聲便為詩曰:「煮豆持作羹,漉菽以為汁。萁在釜下然,豆在釜中泣。本自同根生,相煎何太急?」帝深有慚色。
wèi cháo fēng jìn wén wáng wèi gōng, bèi lǐ jiǔ xī, wén wáng gù ràng bù shòu. gōng qīng jiāng xiào dāng yì fǔ dūn yù. sī kōng zhèng chōng chí qiǎn xìn jiù ruǎn jí qiú wén. jí shí zài yuán xiào ní jiā, sù zuì fú qǐ, shū zhá wèi zhī, wú suǒ diǎn dìng, nǎi xiě fù shǐ. shí rén yǐ wèi shén bǐ.
魏朝封晉文王為公,備禮九錫,文王固讓不受。公卿將校當詣府敦喻。司空鄭沖馳遣信就阮籍求文。籍時在袁孝尼家,宿醉扶起,書札為之,無所點定,乃寫付使。時人以為神筆。
zuǒ tài chōng zuò sān dū fù chū chéng, shí rén hù yǒu jī zī, sī yì bù qiè. hòu shì zhāng gōng. zhāng yuē: cǐ èr jīng kě sān, rán jūn wén wèi zhòng yú shì, yí yǐ jīng gāo míng zhī shì. sī nǎi xún qiú yú huáng fǔ mì. mì jiàn zhī jiē tàn, suì wèi zuò xù. yú shì xiān xiāng fēi èr zhě, mò bù liǎn rèn zàn shù yān.
左太沖作三都賦初成,時人互有譏訾,思意不愜。後示張公。張曰:「此二京可三,然君文未重於世,宜以經高名之士。」思乃詢求於皇甫謐。謐見之嗟嘆,遂為作敘。於是先相非貳者,莫不斂衽贊述焉。
liú líng zhe jiǔ dé sòng, yì qì suǒ jì.
劉伶著酒德頌,意氣所寄。
lè lìng shàn yú qīng yán, ér bù zhǎng yú shǒu bǐ. jiāng ràng hé nán yǐn, qǐng pān yuè wèi biǎo. pān yún: kě zuò ěr. yào dāng dé jūn yì. lè wèi shù jǐ suǒ yǐ wèi ràng, biāo wèi èr bǎi xǔ yǔ. pān zhí qǔ cuò zōng, biàn chéng míng bǐ. shí rén xián yún: ruò lè bù jiǎ pān zhī wén, pān bù qǔ lè zhī zhǐ, zé wú yǐ chéng sī yǐ.
樂令善於清言,而不長於手筆。將讓河南尹,請潘岳為表。潘云:「可作耳。要當得君意。」樂為述己所以為讓,標位二百許語。潘直取錯綜,便成名筆。時人咸云:「若樂不假潘之文,潘不取樂之旨,則無以成斯矣。」
xià hóu zhàn zuò zhōu shī chéng, shì pān ān rén. ān rén yuē: cǐ fēi tú wēn yǎ, nǎi bié jiàn xiào tì zhī xìng. pān yīn cǐ suì zuò jiā fēng shī.
夏侯湛作周詩成,示潘安仁。安仁曰:「此非徒溫雅,乃別見孝悌之性。」潘因此遂作家風詩。
sūn zi jīng chú fù fú, zuò shī yǐ shì wáng wǔ zi. wáng yuē: wèi zhī wén shēng yú qíng, qíng shēng yú wén. lǎn zhī qī rán, zēng kàng lì zhī zhòng.
孫子荊除婦服,作詩以示王武子。王曰:「未知文生於情,情生於文。覽之悽然,增伉儷之重。」
tài shū guǎng shén biàn gěi, ér zhì zhòng zhì zhǎng yú hàn mò, jù wèi liè qīng. měi zhì gōng zuò, guǎng tán, zhòng zhì bù néng duì. tuì zhe bǐ nán guǎng, guǎng yòu bù néng dá.
太叔廣甚辯給,而摯仲治長於翰墨,俱為列卿。每至公坐,廣談,仲治不能對。退著筆難廣,廣又不能答。
jiāng zuǒ yīn tài cháng fù zǐ, bìng néng yán lǐ, yì yǒu biàn nè zhī yì. yáng zhōu kǒu tán zhì jù, tài cháng zhé yún: rǔ gèng sī wú lùn.
江左殷太常父子,並能言理,亦有辯訥之異。揚州口談至劇,太常輒云:「汝更思吾論。」
yǔ zi sōng zuò yì fù chéng, cóng zi wén kāng jiàn, wèn yuē: ruò yǒu yì xié? fēi fù zhī suǒ jǐn ruò wú yì xié? fù hé suǒ fù? dá yuē: zhèng zài yǒu yì wú yì zhī jiān.
庾子嵩作意賦成,從子文康見,問曰:「若有意邪?非賦之所盡;若無意邪?復何所賦?」答曰:「正在有意無意之間。」
guō jǐng chún shī yún: lín wú jìng shù, chuān wú tíng liú. ruǎn fú yún: hóng zhēng xiāo sè, shí bù kě yán. měi dú cǐ wén, zhé jué shén chāo xíng yuè.
郭景純詩云:「林無靜樹,川無停流。」阮孚云:「泓崢蕭瑟,實不可言。每讀此文,輒覺神超形越。」
yǔ chǎn shǐ zuò yáng dōu fù, dào wēn yǔ yún: wēn tǐng yì zhī biāo, yǔ zuò mín zhī wàng. fāng xiǎng zé jīn shēng, bǐ dé zé yù liàng. yǔ gōng wén fù chéng, qiú kàn, jiān zèng kuàng zhī. chǎn gēng gǎi wàng wèi jùn, yǐ liàng wèi rùn yún.
庾闡始作揚都賦,道溫、庾云:「溫挺義之標,庾作民之望。方響則金聲,比德則玉亮。」庾公聞賦成,求看,兼贈貺之。闡更改「望」為「俊」,以「亮」為「潤」雲。
sūn xìng gōng zuò yǔ gōng lěi. yuán yáng yuē: jiàn cǐ zhāng huǎn. yú shí yǐ wèi míng shǎng.
孫興公作庾公誄。袁羊曰:「見此張緩。」於時以為名賞。
yǔ zhòng chū zuò yáng dōu fù chéng, yǐ chéng yǔ liàng. liàng yǐ qīn zú zhī huái, dà wèi qí míng jià yún: kě sān èr jīng, sì sān dū. yú cǐ rén rén jìng xiě, dū xià zhǐ wèi zhī guì. xiè tài fù yún: bù dé ěr. cǐ shì wū xià jià wū ěr, shì shì nǐ xué, ér bù miǎn jiǎn xiá.
庾仲初作揚都賦成,以呈庾亮。亮以親族之懷,大為其名價云:「可三二京,四三都。」於此人人競寫,都下紙為之貴。謝太傅云:「不得爾。此是屋下架屋耳,事事擬學,而不免儉狹。」
xí záo chǐ shǐ cái bù cháng, xuān wǔ shén qì zhī, wèi sān shí, biàn yòng wèi jīng zhōu zhì zhōng. záo chǐ xiè jiān yì yún: bù yù míng gōng, jīng zhōu lǎo cóng shì ěr! hòu zhì dōu jiàn jiǎn wén, fǎn mìng, xuān wǔ wèn jiàn xiāng wáng hé rú? dá yún: yī shēng bù céng jiàn cǐ rén! cóng cǐ wǔ zhǐ, chū wèi héng yáng jùn, xìng lǐ suì cuò. yú bìng zhōng yóu zuò hàn jìn chūn qiū, pǐn píng zhuō yì.
習鑿齒史才不常,宣武甚器之,未三十,便用為荊州治中。鑿齒謝箋亦云:「不遇明公,荊州老從事耳!」後至都見簡文,返命,宣武問「見相王何如?」答云:「一生不曾見此人!」從此忤旨,出為衡陽郡,性理遂錯。於病中猶作漢晉春秋,品評卓逸。
sūn xìng gōng yún: sān dū èr jīng, wǔ jīng gǔ chuī.
孫興公云:「三都、二京,五經鼓吹。」
xiè tài fù wèn zhǔ bù lù tuì zhāng píng hé yǐ zuò mǔ lěi, ér bù zuò fù lěi? tuì dá yuē: gù dāng shì zhàng fū zhī dé, biǎo yú shì xíng fù rén zhī měi, fēi lěi bù xiǎn.
謝太傅問主簿陸退「張憑何以作母誄,而不作父誄?」退答曰:「故當是丈夫之德,表於事行;婦人之美,非誄不顯。」
wáng jìng rén nián shí sān, zuò xián rén lùn. zhǎng shǐ sòng shì zhēn zhǎng, zhēn zhǎng dá yún: jiàn jìng rén suǒ zuò lùn, biàn zú cān wēi yán.
王敬仁年十三,作賢人論。長史送示真長,真長答云:「見敬仁所作論,便足參微言。」
sūn xìng gōng yún: pān wén làn ruò pī jǐn, wú chù bù shàn lù wén ruò pái shā jiǎn jīn, wǎng wǎng jiàn bǎo.
孫興公云:「潘文爛若披錦,無處不善;陸文若排沙簡金,往往見寶。」
jiǎn wén chēng xǔ yuàn yún: xuán dù wǔ yán shī, kě wèi miào jué shí rén.
簡文稱許掾云:「玄度五言詩,可謂妙絕時人。」
sūn xìng gōng zuò tiān tāi fù chéng, yǐ shì fàn róng qī, yún: qīng shì zhì dì, yào zuò jīn shí shēng. fàn yuē: kǒng zi zhī jīn shí, fēi gōng shāng zhōng shēng! rán měi zhì jiā jù, zhé yún: yīng shì wǒ bèi yǔ.
孫興公作天台賦成,以示範榮期,云:「卿試擲地,要作金石聲。」范曰:「恐子之金石,非宮商中聲!」然每至佳句,輒云:「應是我輩語。」
huán gōng jiàn xiè ān shí zuō jiǎn wén shì yì, kàn jìng, zhì yǔ zuò shàng zhū kè yuē: cǐ shì ān shí suì jīn.
桓公見謝安石作簡文諡議,看竟,擲與坐上諸客曰:「此是安石碎金。」
yuán hǔ shǎo pín, cháng wèi rén yōng zài yùn zū. xiè zhèn xī jīng chuán xíng, qí yè qīng fēng lǎng yuè, wén jiāng zhǔ xián gū kè chuán shàng yǒu yǒng shī shēng, shén yǒu qíng zhì. suǒ sòng wǔ yán, yòu qí suǒ wèi cháng wén, tàn měi bù néng yǐ. jí qiǎn wěi qū xùn wèn, nǎi shì yuán zì yǒng qí suǒ zuò yǒng shǐ shī. yīn cǐ xiāng yào, dà xiāng shǎng dé.
袁虎少貧,嘗為人傭載運租。謝鎮西經船行,其夜清風朗月,聞江渚閒估客船上有詠詩聲,甚有情致。所誦五言,又其所未嘗聞,嘆美不能已。即遣委曲訊問,乃是袁自詠其所作詠史詩。因此相要,大相賞得。
sūn xìng gōng yún: pān wén qiǎn ér jìng, lù wén shēn ér wú.
孫興公云:「潘文淺而淨,陸文深而蕪。」
péi láng zuò yǔ lín, shǐ chū, dà wèi yuǎn jìn suǒ chuán. shí liú nián shào, wú bù chuán xiě, gè yǒu yī tòng. zài wáng dōng tíng zuò jīng wáng gōng jiǔ lú xià fù, shén yǒu cái qíng.
裴郎作語林,始出,大為遠近所傳。時流年少,無不傳寫,各有一通。載王東亭作經王公酒壚下賦,甚有才情。
xiè wàn zuò bā xián lùn, yǔ sūn xìng gōng wǎng fǎn, xiǎo yǒu lì dùn. xiè hòu chū yǐ shì gù jūn qí, gù yuē: wǒ yì zuò, zhī qīng dāng wú suǒ míng.
謝萬作八賢論,與孫興公往反,小有利鈍。謝後出以示顧君齊,顧曰:「我亦作,知卿當無所名。」
huán xuān wǔ mìng yuán yàn bó zuò běi zhēng fù, jì chéng, gōng yǔ shí xián gòng kàn, xián jiē tàn zhī. shí wáng xún zài zuò yún: hèn shǎo yī jù, dé xiě zì zú yùn, dāng jiā. yuán jí yú zuò lǎn bǐ yì yún: gǎn bù jué yú yú xīn, sù liú fēng ér dú xiě. gōng wèi wáng yuē: dāng jīn bù dé bù yǐ cǐ shì tuī yuán.
桓宣武命袁彥伯作北征賦,既成,公與時賢共看,咸嗟嘆之。時王珣在坐云:「恨少一句,得『寫』字足韻,當佳。」袁即於坐攬筆益云:「感不絕於余心,泝流風而獨寫。」公謂王曰:「當今不得不以此事推袁。」
sūn xìng gōng dào: cáo fǔ zuǒ cái rú bái dì míng guāng jǐn, cái wèi fù bǎn kù, fēi wú wén cǎi, kù wú cái zhì.
孫興公道:「曹輔佐才如白地明光錦,裁為負版褲,非無文采,酷無裁製。」
yuán bó yàn zuò míng shì chuán chéng, jiàn xiè gōng. gōng xiào yuē: wǒ cháng yǔ zhū rén dào jiāng běi shì, tè zuò jiǎo kuài ěr! yàn bó suì yǐ zhù shū.
袁伯彥作名士傳成,見謝公。公笑曰:「我嘗與諸人道江北事,特作狡獪耳!彥伯遂以箸書。」
wáng dōng tíng dào huán gōng lì, jì fú gé xià, huán lìng rén qiè qǔ qí bái shì. dōng tíng jí yú gé xià gèng zuò, wú fù xiàng yī zì.
王東亭到桓公吏,既伏閣下,桓令人竊取其白事。東亭即於閣下更作,無復向一字。
huán xuān wǔ běi zhēng, yuán hǔ shí cóng, bèi zé miǎn guān. huì xū lù bù wén, huàn yuán yǐ mǎ qián lìng zuò. shǒu bù chuò bǐ, é dé qī zhǐ, shū kě guān. dōng tíng zài cè, jí tàn qí cái. yuán hǔ yún: dāng lìng chǐ shé xián dé lì.
桓宣武北征,袁虎時從,被責免官。會須露布文,喚袁倚馬前令作。手不輟筆,俄得七紙,殊可觀。東亭在側,極嘆其才。袁虎云:「當令齒舌閒得利。」
yuán hóng shǐ zuò dōng zhēng fù, dōu bù dào táo gōng. hú nú yòu zhī xiá shì zhōng, lín yǐ bái rèn, yuē: xiān gōng xūn yè rú shì! jūn zuò dōng zhēng fù, yún hé xiāng hū lüè? hóng jiǒng cù wú jì, biàn dá: wǒ dà dào gōng, hé yǐ yún wú? yīn sòng yuē: jīng jīn bǎi liàn, zài gē néng duàn. gōng zé zhì rén, zhí sī jìng luàn. zhǎng shā zhī xūn, wèi shǐ suǒ zàn.
袁宏始作東征賦,都不道陶公。胡奴誘之狹室中,臨以白刃,曰:「先公勳業如是!君作東征賦,云何相忽略?」宏窘蹙無計,便答:「我大道公,何以雲無?」因誦曰:「精金百鍊,在割能斷。功則治人,職思靖亂。長沙之勛,為史所贊。」
huò wèn gù zhǎng kāng: jūn zhēng fù hé rú jī kāng qín fù? gù yuē: bù shǎng zhě, zuò hòu chū xiāng yí. shēn shí zhě, yì yǐ gāo qí jiàn guì.
或問顧長康:「君箏賦何如嵇康琴賦?」顧曰:「不賞者,作後出相遺。深識者,亦以高奇見貴。」
yīn zhòng wén tiān cái hóng zhān, ér dú shū bù shèn guǎng, bó liàng tàn yuē: ruò shǐ yīn zhòng wén dú shū bàn yuán bào, cái bù jiǎn bān gù.
殷仲文天才宏瞻,而讀書不甚廣,博亮嘆曰:「若使殷仲文讀書半袁豹,才不減班固。」
yáng fú zuò xuě zàn yún: zī qīng yǐ huà, chéng qì yǐ fēi. yù xiàng néng xiān, jí jié chéng huī. huán yìn suì yǐ shū shàn.
羊孚作雪贊云:「資清以化,乘氣以霏。遇象能鮮,即潔成輝。」桓胤遂以書扇。
wáng xiào bó zài jīng xíng sàn, zhì qí dì wáng dǔ hù qián, wèn: gǔ shī zhōng hé jù wèi zuì? dǔ sī wèi dá. xiào bó yǒng suǒ yù wú gù wù, yān dé bù sù lǎo? cǐ jù wèi jiā.
王孝伯在京行散,至其弟王睹戶前,問:「古詩中何句為最?」睹思未答。孝伯詠「『所遇無故物,焉得不速老?』此句為佳。」
huán xuán cháng dēng jiāng líng chéng nán lóu yún: wǒ jīn yù wèi wáng xiào bó zuò lěi. yīn yín xiào liáng jiǔ, suí ér xià bǐ. yī zuò zhī xián, lěi yǐ zhī chéng.
桓玄嘗登江陵城南樓云:「我今欲為王孝伯作誄。」因吟嘯良久,隨而下筆。一坐之閒,誄以之成。
huán xuán chū bìng xī xià, lǐng jīng jiāng èr zhōu, èr fǔ yī guó. yú shí shǐ xuě, wǔ chù jù hè, wǔ bǎn bìng rù. xuán zài tīng shì shàng, bǎn zhì jí dá. bǎn hòu jiē càn rán chéng zhāng, bù xiāng róu zá.
桓玄初並西夏,領荊、江二州,二府一國。於時始雪,五處俱賀,五版併入。玄在聽事上,版至即答。版後皆粲然成章,不相揉雜。
huán xuán xià dū, yáng fú shí wèi yǎn zhōu bié jià, cóng jīng lái yì mén, jiān yún: zì qǐng shì gù kuí lí, xīn shì lún yùn. míng gōng qǐ chén guāng yú jī huì, chéng bǎi liú yǐ yī yuán. huán jiàn jiān, chí huàn qián, yún: zǐ dào, zǐ dào, lái hé chí? jí yòng wèi jì shì cān jūn. mèng chǎng wèi liú láo zhī zhǔ bù, yì mén xiè, jiàn yún: yáng hóu, yáng hóu, bǎi kǒu lài qīng!
桓玄下都,羊孚時為兗州別駕,從京來詣門,箋云:「自頃世故睽離,心事淪薀。明公啟晨光於積晦,澄百流以一源。」桓見箋,馳喚前,云:「子道,子道,來何遲?」即用為記室參軍。孟昶為劉牢之主簿,詣門謝,見云:「羊侯,羊侯,百口賴卿!」