zhōng yì èr
◎忠義二
huò ān guó lǐ juān lǐ miǎo liú yì xú kuí chén gòu zhào bù shì zhào lìng shān chéng táng zhòng guō zhōng xiào chéng dí xú huī yán xiàng zi sháo yáng bāng yì
霍安國 李涓 李邈(劉翊) 徐揆 陳遘 趙不試 趙令{山成} 唐重(郭忠孝 程迪)徐徽言 向子韶 楊邦乂
huò ān guó, bù zhī hé xǔ rén. yān shān zhī fù, yǐ zhí mì gé wèi zhuǎn yùn pàn guān. xuān hé mò, zhī huái zhōu. jìng kāng yuán nián, lù yǔn dí fèng shǐ zhì huái, biǎo qí zhì zhuàng, jiā zhí lóng tú gé. suì zhōng, jìn yòu wén jí yīng diàn xiū zhuàn, xǐ zhī lóng dé fǔ, wèi xíng fù liú. jīn qí zài zhì, suì bèi wéi, ān guó hàn yù bù yí lì, dǐng lǐ bīng yì zhì, xiāng yǔ gòng shǒu. bài huī yóu gé dài zhì, rán jìng yǐ rùn shí yī yuè chéng xiàn. jiāng guān wáng měi tóu háo sǐ. zhān hǎn yǐn ān guó yǐ xià fēn wèi sì háng, shǐ yí guān wèn bù jiàng zhě wèi shuí, ān guó yuē:" shǒu chén ān guó yě." wèn yú rén, tōng pàn zhōu shì zhí huī yóu gé lín yuān, bīng mǎ líng xiá jì zhōu fáng yù shǐ zhāng péng nián, dōu jiān zhào shì zhǔ zhāng chén yú qián, dǐng lǐ jiāng shěn dūn zhāng xíng zhōng jí duì jiāng wǔ rén, tóng cí duì yuē:" yuān děng yǔ zhī zhōu yī tǐ, jiē bù kěn jiàng." qiú lìng yǐn yú dōng běi xiāng, wàng qí guó bài jiàng, jiē bù qū, nǎi jiě yī miàn fù, shā shí sān rén ér shì qí yú. ān guó yī mén wú jiào lèi. míng nián, zèng yán kāng diàn xué shì.
霍安國,不知何許人。燕山之復,以直秘閣為轉運判官。宣和末,知懷州。靖康元年,路允迪奉使至懷,表其治狀,加直龍圖閣。歲中,進右文、集英殿修撰,徙知隆德府,未行復留。金騎再至,遂被圍,安國捍禦不遺力,鼎、澧兵亦至,相與共守。拜徽猷閣待制,然竟以閏十一月城陷。將官王美投壕死。粘罕引安國以下分為四行,使夷官問不降者為誰,安國曰:"守臣安國也。"問餘人,通判州事直徽猷閣林淵,兵馬鈴轄、濟州防禦使張彭年,都監趙士詝、張諶、於潛,鼎、澧將沈敦、張行中及隊將五人,同辭對曰:"淵等與知州一體,皆不肯降。"酋令引於東北鄉,望其國拜降,皆不屈,乃解衣面縛,殺十三人而釋其餘。安國一門無噍類。明年,贈延康殿學士。
lǐ juān, zì hào rán, fù mǎ dū wèi zūn xù céng sūn yě. yǐ yīn wèi diàn zhí, zhào shì zhōng shū, yì wén jiē, zhì tōng zhí láng, zhī è zhōu chóng yáng xiàn. jìng kāng yuán nián, jīng chéng bèi wéi, yǔ xí zhào tiān xià bīng. è bù xiàn qī, dāng fā èr qiān jiǔ bǎi rén, jiē wèi jí, juān dú yǐ suǒ mù liù bǎi ruì rán qǐng xíng. huò wèi:" hé xú zhī, yǐ xū tā yì." juān yuē:" shì jí yǐ, dāng chí yī xìn bào tiān zǐ, wèi dōng nán chàng." ér mù shì duō shì rén, bù néng jūn, juān chū jiā qián mǎi niú jiǔ jī kào zhī. lìng yuē:" wú gù zhī wú yì, rán shì shòu guó ēn, wéi zhí sǐ ěr. ruò cáo zhī fǎ hū,' shī jiāng zhě sǐ', jūn zhī yī sǐ, sǐ guó liú míng, nán ér bù xiǔ shì yě." zhòng jiē qì. jí rì, yǐn ér dōng, běi guò huái, pú qí jiā yú èr xiàn zhī bīng shǐ zhì, hé ér qián. zhì cài, tiān dà xuě, cài rén hū zào ér bēn, yuē:" dí zhì yǐ." jí jié zhèn yǐ dài. shǎo yān, yóu qí guǒ jí. juān chí mǎ xiān fàn qí fēng, xià jiē bù zú, méng lǔ dùn jìng jìn, pō shā qí qí, qiě zǒu. juān chéng shèng zhuī běi shí yú lǐ, dà yǔ dí yù, fēi shǐ wèi jí, èr xiàn bīng jí shě qù. juān chuàng shén, yóu xuè zhàn, dà hū chì zuǒ yòu fù jǐ, suì sǐ yān, nián wǔ shí sān. shì zú sǐ zhě liù qī. shàng guān yǒu jì juān zhě, xié wáng zú wū yǐ dùn. míng nián, jīn bīng qù, cài rén yǐ qí shī guī. cháo tíng lù qí zhōng, zèng cháo fèng láng, guān qí sān zi.
李涓,字浩然,駙馬都尉遵勖曾孫也。以蔭為殿直,召試中書,易文階,至通直郎,知鄂州崇陽縣。靖康元年,京城被圍,羽檄召天下兵。鄂部縣七,當發二千九百人,皆未集,涓獨以所募六百銳然請行。或謂:"盍徐之,以須他邑。"涓曰:"事急矣,當持一信報天子,為東南倡。"而募士多市人,不能軍,涓出家錢買牛酒激犒之。令曰:"吾固知無益,然世受國恩,唯直死耳。若曹知法乎,'失將者死',鈞之一死,死國留名,男兒不朽事也。"眾皆泣。即日,引而東,北過淮,蒲圻、嘉魚二縣之兵始至,合而前。至蔡,天大雪,蔡人忽噪而奔,曰:"敵至矣。"即結陣以待。少焉,游騎果集。涓馳馬先犯其鋒,下皆步卒,蒙鹵盾徑進,頗殺其騎,且走。涓乘勝追北十餘里,大與敵遇,飛矢蝟集,二縣兵亟捨去。涓創甚,猶血戰,大呼叱左右負己,遂死焉,年五十三。士卒死者六七。上官有忌涓者,脅亡卒誣已遁。明年,金兵去,蔡人以其屍歸。朝廷錄其忠,贈朝奉郎,官其三子。
lǐ miǎo, zì yàn sī, lín jiāng jūn qīng jiāng rén. táng zōng shì zǎi xiàng shì zhī zhī hòu. shǎo yǒu cái lüè, jīng hàn mǐn jué, jiàn shì fēng shēng. yǐ fù rèn wèi tài miào zhāi láng. chū diào ān zhōu sī lǐ, jiān rùn zhōu jiǔ wù. yòng jiàn gǎi jīng guān, jiān zài jīng zhú mù wù, zhuó tí xiá huán qìng lù liáng cǎo, tōng pàn hé jiān fǔ.
李邈,字彥思,臨江軍清江人。唐宗室宰相適之之後。少有才略,精悍敏決,見事風生。以父任為太廟齋郎。初調安州司理,監潤州酒務。用薦改京官,監在京竹木務,擢提轄環慶路糧草,通判河間府。
yǐ wù cài jīng tóng guàn, huàn yòu liè, yóu chéng yì láng huàn zhuāng zhái fù shǐ, zhī xìn ān jūn, qiān zhī bà zhōu, wèi liáo guó hè zhèng fù shǐ. hái, guàn jiāng lián jīn rén jiā gōng qì dān, hū miǎo zhì sī dì, yǐ yǔ dòng zhī, shǐ fù jǐ. miǎo yán qì dān rén wèi yàn qí zhǔ, guàn jù miǎo yǒu yì yì, jí zòu bù qí duì, lìng fù rèn. miǎo shàng shū yán:" qì dān bù kě miè, gǒu wù jī shì, yuàn zhū chén yǐ xiè biān lì." dōu zhuǎn yùn shǐ shěn jī zhōng jùn miǎo zuì wǔ shí yǒu sān tiáo, jū zhì yī wú suǒ de, nǎi yǐ jiàn shén xiāo gōng bù rú zhào, miǎn guān.
以迕蔡京、童貫,換右列,由承議郎換莊宅副使,知信安軍,遷知霸州,為遼國賀正副使。還,貫將連金人夾攻契丹,呼邈至私第,以語動之,使附己。邈言契丹人未厭其主,貫懼邈有異議,即奏不俟對,令復任。邈上書言:"契丹不可滅,苟誤機事,願誅臣以謝邊吏。"都轉運使沈積中捃邈罪五十有三條,鞠治一無所得,乃以建神霄宮不如詔,免官。
jiǔ zhī, jiān zài jīng rǎn yuàn, jìn dōu dà tí jǔ jīng xī biàn hé dī àn. dào qǐ zhè dōng, gǎi jiāng huái liǎng zhè zhì zhì sī guǎn dāng gōng shì, gǎi zhī yán zhōu, dài hái. guàn yù yǐ xī shī rù yàn, miǎo fù yǔ guàn yuē:" fāng là xiǎo chǒu, yī hū tú qī zhōu sì shí yú xiàn, jié shù lù zhī lì ér hòu néng píng zhī, dài tiān yǐ cǐ jǐng gōng yě, hé kě jù yí zhī běi hū?" yīn mì jiào guàn yīn zuǒ qì dān yǐ tú jīn rén, guàn bù néng yòng, nǎi qǐ zhì shì. guàn shōu fù yān shān, zòu miǎo zhī zhuō zhōu, gǎi yì zhōu, jiē cí bù fù. tàn yuē:" guó jiā huò luàn zì zī shǐ yǐ!"
久之,監在京染院,進都大提舉京西汴河堤岸。盜起浙東,改江、淮、兩浙制置司管當公事,改知嚴州,代還。貫欲以西師入燕,邈復語貫曰:"方臘小丑,一呼屠七州四十餘縣,竭數路之力而後能平之,殆天以此警公也,何可遽移之北乎?"因密教貫陰佐契丹以圖金人,貫不能用,乃乞致仕。貫收復燕山,奏邈知涿州,改易州,皆辭不赴。嘆曰:"國家禍亂自茲始矣!"
jīn rén fàn jīng shī, zhào qù rù jiàn, miǎo kǎi rán fù qǐ jiù dào. jì zhì, huì yáo píng zhòng zhàn bù lì, jīng shī zhèn dòng, shàng bù yǐ shí cì duì, wèn yù dí nài hé? miǎo yán:" shèng fù bīng jiā zhī cháng shì, bì xià wú guò yōu, dì gǔ wèi yǒu hé zhàn bù dìng ér néng chéng gōng zhě." yīn yán:" zhǒng shī dào sù jiāng, yǒu zhòng míng, èr dí suǒ wèi. cháo tíng zì zhǔ hé yì, ér jǐn yǐ zhū dào bīng bì shī dào, shì dí wèi jìn tuì. jiāng zài jūn zhōng, jūn mìng yǒu suǒ bù shòu, shǐ jiàn kě jī ér jìn, shèng gù shè jì zhī fú bù shèng, yì zú shǐ dí zhī wú jiāng shuài yǒu yǐ guó wèi rèn zhě." shàng chēng shàn, ér gěng nán zhòng fāng zhǔ hé yì, bù hé, nǎi huàn yòu wén diàn xiū zhuàn jīng jī zhuǎn yùn shǐ, cí bù bài.
金人犯京師,詔趣入見,邈慨然復起就道。既至,會姚平仲戰不利,京師震動,上不以時賜對,問禦敵奈何?邈言:"勝負兵家之常勢,陛下無過憂,第古未有和戰不定而能成功者。"因言:"种師道宿將,有重名,二敵所畏。朝廷自主和議,而盡以諸道兵畀師道,視敵為進退。將在軍中,君命有所不受,使見可擊而進,勝固社稷之福;不勝,亦足使敵知吾將帥有以國為任者。"上稱善,而耿南仲方主和議,不合,乃換右文殿修撰、京畿轉運使,辭不拜。
jīn rén yóu zhù máo tuó gǎng, nǎi yǐ miǎo wèi jīng chéng xī bì shǒu yù shǐ. miǎo yán:" yáo píng zhòng bài jī, ér dí yóu bù gǎn liú, shì wèi wǒ yě. bù yǐ zhǒng shī dào zài zhàn, yǐ shī jī huì shàng kě wěi qí xíng, jí hé bàn dù jī zhī, yóu zú wèi hòu jiè." yì fù gé. sān shàng zhāng zhì shì, bù yǔn. gǎi zhǔ guǎn mǎ jūn gōng shì quán shū mì fù dōu chéng zhǐ, chū wèi hé běi xī lù zhì zhì shǐ. yǐ cuò zhì shān xī táng wān tún tián gōng jiàn shǒu shì. miǎo lùn táng wān bù kě wèi, duó zhì zhì shǐ, xià qiān tí jǔ bǎo jiǎ, réng lǐng cuò zhì sī. yòu lùn bù yǐ, zài duó guān chá shǐ, zé jīn bīng jiāng jí jìng yǐ. suì fù jiù guān, shǒu zhēn dìng. hòu èr rì, luò jiē, bài qīng zhōu guān chá shǐ, réng zhī fǔ shì.
金人猶駐毛駝崗,乃以邈為京城西壁守御使。邈言:"姚平仲敗績,而敵猶不敢留,是畏我也。不以种師道再戰,已失機會;尚可尾其行,及河半渡擊之,猶足為後戒。"議復格。三上章致仕,不允。改主管馬軍公事、權樞密副都承旨,出為河北西路制置使。以措置山西塘灣、屯田、弓箭手事。邈論塘灣不可為,奪制置使,下遷提舉保甲,仍領措置司。又論不已,再奪觀察使,則金兵將及境矣。遂復舊官,守真定。後二日,落階,拜青州觀察使,仍知府事。
miǎo shǐ shì shì, bīng bù mǎn èr qiān, qián bù mǎn èr bǎi wàn, zì dù wú yǐ jù dí, nǎi yù mín chū cái, gòng wèi sǐ shǒu. mín shì miǎo wèi gù, bù shù rì, dé qián shí sān wàn guàn sù shí yī wàn shí, mù mín wèi yǒng gǎn yì shù qiān rén. ér xīn jí zhī bīng jiē wú dòu zhì, jīn rén zhì, miǎo qǐ shī yú xuān fǔ fù shǐ liú gé, qiě jiān dào zǒu là shū shàng wén, jiē bù bào. chéng bèi wéi, qiě zhàn qiě shǒu, xiāng chí sì xún. chéng pò, miǎo xiàng zhàn bù kè, jiāng fù jǐng, zuǒ yòu chí zhī bù dé rù. wò lí bù xié miǎo bài, bù bài, yǐ huǒ liǎo qí xū méi jí liǎng bì, yì bù gù, nǎi jū yú yān shān fǔ.
邈始視事,兵不滿二千,錢不滿二百萬,自度無以拒敵,乃諭民出財,共為死守。民恃邈為固,不數日,得錢十三萬貫、粟十一萬石,募民為勇敢亦數千人。而新集之兵皆無鬥志,金人至,邈乞師於宣撫副使劉韐,且間道走蠟書上聞,皆不報。城被圍,且戰且守,相持四旬。城破,邈巷戰不克,將赴井,左右持之不得入。斡離不脅邈拜,不拜,以火燎其鬚眉及兩髀,亦不顧,乃拘於燕山府。
jīn rén wèn yuē:" jí mín bīng jī wǒ, wèi wǒ wèi zéi, hé yě?" miǎo yuē:" rǔ fù méng, suǒ zhì lüè wú jīn bó zǐ nǚ, hé huì wú yán dí?" bù néng qū. jiǔ zhī, yù yǐ miǎo zhī cāng zhōu, xiào ér bù dá. qiě shuō zhī yuē:" tiān xià qiáng ruò zhī shì ān yǒu cháng, tè wú zhōng guó shì féng qí xì ěr. rǔ bù yǐ cǐ shí guī èr dì jí liǎng hé dì, suì qǔ zhòng bì rú qì dān, yǐ wèi zhǎng lì, qiáng shàng kě shì hū?" jīn rén huì qí yán, mìng miǎo bèi fà zuǒ rèn, miǎo fèn, dǐ huǐ shén lì, jīn rén wō qí kǒu, yóu shǔn xuè xùn zhī. yì rì, zì qù fā wèi fú tú, jīn rén dà nù, suì yù hài. jiāng sǐ, yán sè bù biàn, nán xiàng zài bài, duān zuò jiù lù, yàn rén wèi zhī liú tì. gāo zōng zèng zhāo huà jūn jié dù shǐ, shì yuē zhōng zhuàng.
金人問曰:"集民兵擊我,謂我為賊,何也?"邈曰:"汝負盟,所至掠吾金帛子女,何諱吾言敵?"不能屈。久之,欲以邈知滄州,笑而不答。且說之曰:"天下強弱之勢安有常,特吾中國適逢其隙耳。汝不以此時歸二帝及兩河地,歲取重幣如契丹,以為長利,強尚可恃乎?"金人諱其言,命邈被髮左衽,邈憤,詆毀甚力,金人撾其口,猶吮血噀之。翼日,自去發為浮屠,金人大怒,遂遇害。將死,顏色不變,南向再拜,端坐就戮,燕人為之流涕。高宗贈昭化軍節度使,諡曰忠壯。
liú yì, jìng kāng yuán nián, yǐ jí zhōu fáng yù shǐ wèi zhēn dìng fǔ lù dōu líng xiá. jīn rén gōng guǎng xìn bǎo zhōu bù kè, suì yuè zhōng shān ér gōng zhēn dìng. yì lǜ zhòng zhòu yè bó zhàn chéng shàng. jīn bīng chū gōng běi bì, yì jù zhī, nǎi wěi xǐ gōng dōng chéng, xuān fǔ shǐ lǐ miǎo fù qù yì wǎng yīng yuè zài sù, qián yí gōng jù hái báo běi chéng, zhòng pān dié ér shàng, chéng suì xiàn. miǎo jiù zhí, yì yóu jí zuǒ yòu xiàng zhàn, yǐ ér shāo wáng qù, yì gù qí dì yuē:" wǒ dà jiāng yě, qí kě shòu zéi lù hū!" tǐng shēn kuì wéi yù chū, zhū mén yǐ wèi dí suǒ shǒu, nǎi zhī sūn shì shān tíng zhōng, jiě tāo zì yì sǐ.
劉翊,靖康元年,以吉州防禦使為真定府路都鈴轄。金人攻廣信、保州不克,遂越中山而攻真定。翊率眾晝夜搏戰城上。金兵初攻北壁,翊拒之,乃偽徙攻東城,宣撫使李邈復趣翊往應;越再宿,潛移攻具還薄北城,眾攀堞而上,城遂陷。邈就執,翊猶集左右巷戰,已而稍亡去,翊顧其弟曰:"我大將也,其可受賊戮乎!"挺身潰圍欲出,諸門已為敵所守,乃之孫氏山亭中,解絛自縊死。
xú kuí, qú zhōu rén. yóu jīng shī, rù tài xué. jìng kāng yuán nián, shì kāi fēng fǔ jìn shì, wèi jǔ shǒu, wèi jí dà bǐ ér zāo guó nán. qīn zōng yì jīn yíng bù guī, kuí shuài zhū shēng kòu nán xūn mén, yǐ shū dǐ èr qiú, qǐng chē jià hái què. qí lüè yuē:" xī chǔ zhuāng wáng rù chén, yù yǐ wèi xiàn, shēn shū shí jiàn, fù fēng zhī. hòu shì jūn zǐ, mò bù duō shū shí zhī shàn jiàn, chǔ zi zhī cóng jiàn, qiān bǎi suì zhī xià, yóu xiǎng qí fēng cǎi. běn cháo shī xìn dà guó, bèi méng zhì tǎo, yuán shuài zhī zhí yě jùn chéng shī shǒu, shè jì jǐ wáng ér cún, yuán shuài zhī dé yě bīng bù xuè rèn, shì bù yì sì, shēng líng jǐ sǐ ér huó, yuán shuài zhī rén yě suī chǔ zi cún chén zhī gōng, wèi néng yǒu guò. wǒ huáng dì qīn qū wàn chéng, liǎng zào yuán mén, yuè zài cǎo mǎng, guó zhōng yóng yóng, qì wàng shǔ chē zhī chén zhě lǚ yǐ. dào lù zhī yán, nǎi wèi yǐ jīn yín wèi zú, gù tiān zǐ wèi fǎn, kuí qiè huò zhī. jīn guó jiā tǎng zàng jì kōng biān mín yī qiè fù zhī shì, yī qì yòng zhī wēi, wú bù shū zhī gōng shàng. shāng jiǎ jué jī, bù lái jīng yì, qū qū qǐ zú yǐ cháng xū suǒ zhī shù. yǒu cún shè jì zhī dé, huó shēng líng zhī rén, ér yǐ jīn bó zhī gù, liú zhì jūn fù. shì yóu ài rén zhī zǐ dì, ér rǔ qí fù zǔ, yǔ bù ài wú zé, yuán shuài bì bù wèi yě. yuàn tuī cè yǐn zhī xīn, cún shǐ zhōng zhī huì, fǎn qí jūn fù, bān shī zhèn lǚ, huǎn yǐ shí rì, shǐ qiú zhī sì fāng, rán hòu qiǎn shǐ rén fèng xiàn, zé chǔ fēng chén zhī gōng bù zú dào yě." èr qiú jiàn shū, shǐ yǐ mǎ zài kuí zhì jūn jié nán, kuí lì shēng kàng lùn, wèi suǒ shā. jiàn yán èr nián, zhuī lù sǐ jié, zhào zèng xuān jiào láng, ér guān qí hòu.
徐揆,衢州人。游京師,入太學。靖康元年,試開封府進士,為舉首,未及大比而遭國難。欽宗詣金營不歸,揆帥諸生扣南薰門,以書抵二酋,請車駕還闕。其略曰:"昔楚莊王入陳,欲以為縣,申叔時諫,復封之。後世君子,莫不多叔時之善諫,楚子之從諫,千百歲之下,猶想其風采。本朝失信大國,背盟致討,元帥之職也;郡城失守,社稷幾亡而存,元帥之德也;兵不血刃,市不易肆,生靈幾死而活,元帥之仁也;雖楚子存陳之功,未能有過。我皇帝親屈萬乘,兩造轅門,越在草莽,國中喁喁,跂望屬車之塵者屢矣。道路之言,乃謂以金銀未足,故天子未返,揆竊惑之。今國家帑藏既空.編民一妾婦之飾,一器用之微,無不輸之公上。商賈絕跡,不來京邑,區區豈足以償需索之數。有存社稷之德,活生靈之仁,而以金帛之故,留質君父。是猶愛人之子弟,而辱其父祖,與不愛無擇,元帥必不為也。願推惻隱之心,存始終之惠,反其君父,班師振旅,緩以時日,使求之四方,然後遣使人奉獻,則楚封陳之功不足道也。"二酋見書,使以馬載揆至軍詰難,揆厲聲抗論,為所殺。建炎二年,追錄死節,詔贈宣教郎,而官其後。
chén gòu, zì hēng bó, qí xiān zì jiāng níng xǐ yǒng zhōu. dēng jìn shì dì. zhī shēn xiàn, wèi zhì yǒu jī, wèi yǐn jiǎng zhī qí féng jīng xǔ jiāng jiāo jiàn zhī. zhī yōng qiū xiàn, huī zōng jiāng yǐ wèi yù shǐ, ér zāo fù yòu fǔ yōu. bì sàng, wèi guǎng xī zhuǎn yùn pàn guān. cài jīng qǐ mán yáo dì, jiàn píng cóng yǔn sān zhōu, gòu yán:" mán rén xìng ān jìng, qīng rǎo yǐ zhào xìn, bù kě." jīng è zhī, yǐ tā shì bà guī.
陳遘,字亨伯,其先自江寧徙永州。登進士第。知莘縣,為治有績,魏尹蔣之奇、馮京、許將交薦之。知雍丘縣,徽宗將以為御史,而遭父祐甫憂。畢喪,為廣西轉運判官。蔡京啟蠻徭地,建平、從、允三州,遘言:"蠻人幸安靜,輕擾以兆釁,不可。"京惡之,以他事罷歸。
xuán zhī shāng zhōu xìng yuán fǔ, rù wèi jià bù jīn bù yuán wài láng. zhāng shāng yīng dé zhèng, yòng wèi zuǒ sī yuán wài láng. é zhuó gěi shì zhōng, huì shāng yīng miǎn xiāng. cài nǐ shè fēng bó, lì jǔ zhǐ zhī, gòu jù, qǐng wài. yǐ zhí mì gé wèi hé běi zhuǎn yùn shǐ, jiā zhí lóng tú gé, xǐ shǎn xī. zhào hái jīng shī, ér cài jīng fù xiāng, zài shǐ hé běi, xǐ huái nán. dì jiāng yì zhì fā yùn shǐ, mìng xuǎn zhū dào jì chén yǒu fá yuè zhě, zhí zhèng yǐ gòu yán, jīng yuē:" zhí bēi bù kě yòng, yuàn gèng xuǎn." dì yuē:" kě chú jí yīng diàn xiū zhuàn shǐ wǎng." jīng nǎi bù gǎn yán. suì wèi fù shǐ, wèi jǐ, shēng wèi shǐ. cháo tíng fāng dū gāng xiǎng, yùn qú yōng sè, gòu shǐ jué lǚ chéng chén gōng liǎng táng dá yú qú. cáo lù fǔ tōng, ér zhū miǎn huā shí gāng sāi dào, guān zhōu bù de xíng. gòu bǔ xì qí rén, ér shàng zhāng zì hé. dì wèi qíng miǎn rén, jìn gòu huī yóu gé dài zhì.
旋知商州、興元府,入為駕部、金部員外郎。張商英得政,用為左司員外郎。俄擢給事中,會商英免相。蔡薿攝封駁,力沮止之,遘懼,請外。以直秘閣為河北轉運使,加直龍圖閣,徙陝西。召還京師,而蔡京復相,再使河北,徙淮南。帝將易置發運使,命選諸道計臣有閥閱者,執政以遘言,京曰:"職卑不可用,願更選。"帝曰:"可除集英殿修撰使往。"京乃不敢言。遂為副使,未幾,升為使。朝廷方督綱餉,運渠壅澀,遘使決呂城、陳公兩塘達於渠。漕路甫通,而朱勔花石綱塞道,官舟不得行。遘捕系其人,而上章自劾。帝為黥勔人,進遘徽猷閣待制。
xuān hé èr nián dōng, fāng là luàn, zhào yǐ shǔ gòu. gòu yán:" là shǐ qǐ qīng xī, zhòng bù jí qiān, jīn xié cóng yǐ guò wàn, yòu yǒu sū zhōu shí shēng guī ān lù xíng ér, jiē jù dǎng yīng zhī. dōng nán bīng ruò shì dān, shì bù xí zhàn, bì wèi néng miè zéi. yuàn fā jīng jī bīng dǐng lǐ qiāng dùn shǒu, jiān chéng yǐ lái, shù jǐ fēng qǐ yú mín. bù zhì zī màn." dì xī xíng qí yán.
宣和二年冬,方臘亂,詔以屬遘。遘言:"臘始起青溪,眾不及千,今脅從已過萬,又有蘇州石生、歸安陸行兒,皆聚黨應之。東南兵弱勢單,士不習戰,必未能滅賊。願發京畿兵、鼎澧槍盾手,兼程以來,庶幾蜂起愚民。不至滋蔓。"帝悉行其言。
jiā lóng tú gé zhí xué shì, jīng zhì qī lù, zhì yú háng. shí xiàn guān yòng dù bǎi chū, gòu chuàng yì dù gōng sī chū nà, liàng zēng qí yíng, hào" jīng zhì qián". qí hòu zǒng zhì shǐ wēng yàn guó fǎng qí shì, hào" zǒng zhì qián". yú shì tiān xià zhì jīn yǒu" jīng zǒng zhì qián" míng, zì liǎng rén shǐ yě.
加龍圖閣直學士,經制七路,治於杭。時縣官用度百出,遘創議度公私出納,量增其贏,號"經制錢"。其後總制使翁彥國仿其式,號"總制錢"。於是天下至今有"經總制錢"名,自兩人始也。
yòu yán:" yāo zéi líng bào zhōu xiàn, wéi sōu qiú guān lì, zì xíng shā lù. wǎng wǎng duàn jié zhī tǐ, tàn qǔ fèi gān, huò áo yǐ dǐng yóu, huò shè yǐ jìn shǐ, bèi jí cǎn dú, bù chǎng yuàn xīn. gài tān wū shì lì zhī rén, yǐ fǎ qīn móu sāo dòng, bù zhī yì jí. jī yǒu bù píng zhī qì, jié yú mín xīn, yī dàn chéng shì rú cǐ, kě wèi bēi tòng! cǐ fēng bù chú, bì gēng shēng shì. chén yuàn cǎi zhí guān lì jiān zāng shàng réng jiù xí zhě, àn zhì yǐ wén, qǐ zhòng zhì yú lǐ." xǔ zhī.
又言:"妖賊陵暴州縣,唯搜求官吏,恣行殺戮。往往斷截支體,探取肺肝,或熬以鼎油,或射以勁矢,備極慘毒,不廠怨心。蓋貪污嗜利之人,倚法侵牟騷動,不知藝極。積有不平之氣,結於民心,一旦乘勢如此,可為悲痛!此風不除,必更生事。臣願採摭官吏奸贓尚仍舊習者,按治以聞,乞重置於理。"許之。
yòu jìn xué shì, fán suǒ shī zhì, yǐ yù bǐ xiān xià. yú shì hé yuè zhōu wáng zhòng nǐ jiū shì mín zào jīn chá qì, jiǎn zhí mǎi jūn liáng quàn, ér yǐ sī qián qǔ zhī, zhòng nǐ zuò chù. háng jīng jù kòu hòu, hé qú yīn zhì, bāng rén yǐ shuǐ lǎo wèi bìng. qián shǒu shù qǐng yú cháo, jiē yǐ láo fèi chuò yì. gòu yǐ dōng yuè xí zhēn yáng rùn chǔ zhū jùn, fán shǒu zhá gāng zú, xī jí zhì suǒ. xiān shì, dāng bì zhá, qún zú wú yǐ shí, lǜ dòng è bù zì liáo. wén mìng, xiāng shuài hū wǔ yǐ lái zhě èr qiān rén, yòng qí lì zhì hé, bù liǎng yuè bì, háng rén lì yān.
又進學士,凡所施置,以御筆先下。於是劾越州王仲薿糾市民造金茶器,減直買軍糧券,而以私錢取之,仲薿坐黜。杭經巨寇後,河渠堙窒,邦人以水潦為病。前守數請於朝,皆以勞費輟役。遘以冬月檄真、揚、潤、楚諸郡,凡守閘綱卒,悉集治所。先是,當閉閘,群卒無以食,率凍餓不自聊。聞命,相率呼舞以來者二千人,用其力治河,不兩月畢,杭人利焉。
xǐ hé běi dōu zhuǎn yùn shǐ, jìn yán kāng diàn xué shì, lì zhī zhōng shān zhēn dìng hé jiān fǔ. qīn zōng lì, jiā zī zhèng diàn xué shì, jī guān zhì guāng lù dài fū. fù wèi zhēn dìng, yòu xǐ zhōng shān. jīn rén zài zhì, gòu mào wéi rù chéng, jiān bì jù shǒu. zhào kāng wáng lǐng tiān xià dà yuán shuài, mìng gòu wèi bīng mǎ yuán shuài. shòu wéi bàn nián, wài wú yuán shī. jīng dū jì xiàn, gē liǎng hé qiú hé. gòu dì guāng lù qīng shì zhì zhōng shān, lín chéng yù zhǐ, gòu yáo yǔ zhī yuē:" zhǔ rǔ chén sǐ. wú xiōng dì píng jū yǐ míng yì zì chù, níng dāng mài guó jiā wèi qiú nú hū?" shì qì yuē:" xiōng dàn jǐn lì, wù yǐ dì wèi niàn."
徙河北都轉運使,進延康殿學士,歷知中山、真定、河間府。欽宗立,加資政殿學士,積官至光祿大夫。復為真定,又徙中山。金人再至,遘冒圍入城,堅壁拒守。詔康王領天下大元帥,命遘為兵馬元帥。受圍半年,外無援師。京都既陷,割兩河求和。遘弟光祿卿適至中山,臨城諭旨,遘遙語之曰:"主辱臣死。吾兄弟平居以名義自處,寧當賣國家為囚孥乎?"適泣曰:"兄但盡力,勿以弟為念。"
gòu hū zǒng guǎn shǐ jǐn kuò chéng zhōng bīng jī zéi, zǒng guǎn cí, suì zhǎn yǐ xùn. yòu hū bù jiāng shā zhèn wǎng. zhèn sù yǒu yǒng míng, yì gù cí, gòu gù qiǎn zhī. zhèn nù qiě jù, qián zhōng rèn rù fǔ. gòu qiè dìng nú zé qí zhé rù, zhèn lì shā zhī, suì hài gòu yú táng, jí qí zi xī bìng pū qiè shí qī rén. zhǎng zi jù yǐ guān huái nán huò miǎn. zhèn chū, zhàng xià zú zào ér qián yuē:" dà dí lín chéng, rǔ ān dé shā wú fù?" zhí ér zuó liè zhī, shēn shǒu wú yú. chéng zhōng wú zhǔ, nǎi kāi mén chū jiàng. jīn rén rù jiàn qí shī yuē:" nán cháo zhōng chén yě." liǎn ér zàng zhū tiě zhù sì. jiàn yán chū, zèng tè jìn.
遘呼總管使盡括城中兵擊賊,總管辭,遂斬以徇。又呼步將沙振往。振素有勇名,亦固辭,遘固遣之。振怒且懼,潛衷刃入府。遘妾定奴責其輒入,振立殺之,遂害遘於堂,及其子錫並仆妾十七人。長子鉅以官淮南獲免。振出,帳下卒噪而前曰:"大敵臨城,汝安得殺吾父?"執而捽裂之,身首無餘。城中無主,乃開門出降。金人入見其屍曰:"南朝忠臣也。"斂而葬諸鐵柱寺。建炎初,贈特進。
gòu xìng xiào yǒu, wèi rén kuān hòu zhǎng zhě. rèn bù cì shǐ èr shí nián, měi chū xíng jùn yì, bì fén xiāng qí tiān, yuàn bù féng tān zhuó lì. cháng jiàn wáng ān zhōng lǚ yí hào zhāng què xiè kè jiā hé zhù, hòu jiē zhì gōng fǔ, shì yǐ wèi zhī rén.
遘性孝友,為人寬厚長者。任部刺史二十年,每出行郡邑,必焚香祈天,願不逢貪濁吏。嘗薦王安中、呂頤浩、張愨、謝克家、何鑄,後皆至公輔,世以為知人。
shì yóu kāi fēng shǎo yǐn wèi wèi shǎo qīng zhì guāng lù qīng. shì yì yě, jīn rén zhí zhī yǐ běi. hòu shí nián, sǐ yú yún zhōng.
適由開封少尹、衛尉少卿至光祿卿。是役也,金人執之以北。後十年,死於雲中。
zhào bù shì, tài zōng liù shì sūn. xuān hé mò, tōng pàn xiāng zhōu, xún quán zhōu shì jiān zhǔ guǎn zhēn dìng fǔ lù jīng lüè ān fǔ gōng shì. jiàn yán yuán nián, zhī xiāng zhōu. chū, wāng bó yàn jì qù xiāng, jīn rén zhí qí zi shì, qiǎn lái gē dì, shì zhì xiāng, bù shì gù shǒu bù xià. míng nián, jīn rén dà rù. zhōu jiǔ bèi wéi, jūn mín wú gù zhì, bù shì wèi zhī yuē:" jīn chéng zhōng shí fá, wài yuán bù zhì. bù shì, zōng zi yě, yì bù jiàng, jì jiāng ān chū?" zhòng bù yīng. bù shì zhī shì bù kě wèi, suì dēng chéng yǔ jīn rén yuē wù shā, xǔ zhī. jì qǐ mén, nǎi nà qí jiā jǐng zhōng, rán hòu yǐ shēn fù jǐng, mìng tí xiá guān shí yǐ tǔ. zhōu rén jiē miǎn yú sǐ.
趙不試,太宗六世孫。宣和末,通判相州,尋權州事兼主管真定府路經略安撫公事。建炎元年,知相州。初,汪伯彥既去相,金人執其子似,遣來割地,似至相,不試固守不下。明年,金人大入。州久被圍,軍民無固志,不試謂之曰:"今城中食乏,外援不至。不試,宗子也,義不降,計將安出?"眾不應。不試知事不可為,遂登城與金人約勿殺,許之。既啟門,乃納其家井中,然後以身赴井,命提轄官實以土。州人皆免於死。
zhào lìng shān chéng, yàn yì wáng xuán sūn, ān dìng jùn wáng lìng jīn xiōng yě. chū míng lìng bì. jiàn yán chū, shì zhì è zhōu tōng pàn, lǐng bīng shù wǔ chāng. zéi yán jǐn fàn huáng zhōu, zòng lüè ér qù. lìng shān chéng dù jiāng cún fǔ zhī, huáng rén nǎi ān. lǐ gāng yán yú shàng, zhuó zhí lóng tú gé zhī huáng zhōu, cì jīn míng. fèng zhào xiū chéng, fán liù yuè ér bì. zéi zhāng yù guò chéng xià, zhāo lìng shān chéng. dù bù néng jù, chū chéng jiàn zhī, yù yǐn yǐ jiǔ, yī jǔ ér jǐn, yuē:" gù zhī yǐn cǐ bì sǐ, yuàn wù shā jūn mín." yù jīng yuē:" xiān yǐ cǐ shì gōng ěr." gèng qǔ dú jiǔ wò dì, dì liè yǒu shēng, nǎi yǐn jūn qù. wèi jǐ, dīng jìn lǐ chéng bīng dié zhì, jù jī què zhī. pàn jiāng kǒng yàn zhōu yòu yǐn bīng wéi chéng, lǜ mín bīng gù shǒu, fán liù rì nǎi jiě.
趙令{山成},燕懿王玄孫,安定郡王令衿兄也。初名令裨。建炎初,仕至鄂州通判,領兵戍武昌。賊閻瑾犯黃州,縱掠而去。令{山成}渡江存撫之,黃人乃安。李綱言於上,擢直龍圖閣、知黃州,賜今名。奉詔修城,凡六月而畢。賊張遇過城下,招令{山成}。度不能拒,出城見之,遇飲以酒,一舉而盡,曰:"固知飲此必死,願勿殺軍民。"遇驚曰:"先以此試公耳。"更取毒酒沃地,地裂有聲,乃引軍去。未幾,丁進、李成兵迭至,俱擊卻之。叛將孔彥舟又引兵圍城,率民兵固守,凡六日乃解。
sān nián, yǐ nèi jiān qù, zhào qǐ fù. shí jīn rén wén mèng tài hòu zài nán chāng, yù yāo zhī, jìng fàn huáng zhōu. lìng shān chéng yǐ hái zài dào, jùn zú dé jīn rén mù gǎn záo tóu jiàn, fú jiāng gào jí. lìng shān chéng jí qū, yè bàn rù chéng. jīn rén lì gōng, yì rì chéng xiàn. jīn rén yù jiàng zhī, dà mà bù qū, zhuó yǐ jiǔ, huī zhī bù kěn yǐn, yòu yī yǐ zhàn páo, yuē:" wǒ qǐ dāng fú!" jīn rén yuē:" zhào shǐ jūn hé jiān zhí xī?" yuē:" dàn dāng bài zǔ zōng, qǐ néng bài quǎn zhì!" jīn rén nù biān zhī, liú xiě bèi miàn, mà bù jué kǒu ér sǐ. shì wén, zèng huī yóu gé dài zhì, shì yuē mǐn zhōng. zhōu rén qǐ lì miào, cóng zhī. chū, chéng pò, dōu jiān wáng dá pàn guān wú yuán xún jiǎn liú zhuō, jiē yǐ bù qū sǐ yān.
三年,以內艱去,詔起復。時金人聞孟太后在南昌,欲邀之,徑犯黃州。令{山成}已還在道,郡卒得金人木笴鑿頭箭,浮江告急。令{山成}疾趨,夜半入城。金人力攻,翼日城陷。金人慾降之,大罵不屈,酌以酒,揮之不肯飲,又衣以戰袍,曰:"我豈當服!"金人曰:"趙使君何堅執膝?"曰:"但當拜祖宗,豈能拜犬彘!"金人怒鞭之,流血被面,罵不絕口而死。事聞,贈徽猷閣待制,諡曰愍忠。州人乞立廟,從之。初,城破,都監王達、判官吳源、巡檢劉卓,皆以不屈死焉。
táng zhòng, zì shèng rèn, méi zhōu péng shān rén. shǎo yǒu dà zhì. dà guān sān nián jìn shì. huī zōng qīn cè shì, wèn yǐ zhì lǐ zuò lè, zhòng duì yuē:" shì qīn cóng xiōng, wèi rén yì lǐ lè zhī shí. bì xià yǐ shén kǎo wèi fù, zhé zōng wèi xiōng, hé yì tuī yuán rén yì zhī shí ér yǐ, hé yǐ zhì zuò wèi?" shòu shǔ zhōu sī lǐ cān jūn, gǎi chéng dū fǔ fǔ xué jiào shòu, zhī huái ān jūn jīn táng xiàn, shòu bì yōng lù.
唐重,字聖任,眉州彭山人。少有大志。大觀三年進士。徽宗親策士,問以制禮作樂,重對曰:"事親從兄,為仁義禮樂之實。陛下以神考為父,哲宗為兄,盍亦推原仁義之實而已,何以製作為?"授蜀州司理參軍,改成都府府學教授,知懷安軍金堂縣,授辟雍錄。
xiān shì, cháo tíng yǐ tà tǔ wèi gōng, biān shuài zhēng xìng lì yǐ jiǎo shǎng, fán shǔ dōng xī kuí xiá lù jí jīng hú guǎng nán, jiē yòu jìn biān fān yí xiàn qí dì zhī bù kě gēng zhě, wèi zhī nà tǔ, yīn zhì zhōu xiàn, suǒ zhì sāo rán. zhòng yǐ qí lì hài bái zhī zǎi xiàng, yīn shì jiàn zhī, zhào duì. qiān lì bù yuán wài láng zuǒ sī láng guān qǐ jū shè rén.
先是,朝廷以拓土為功,邊帥爭興利以徼賞,凡蜀東西、夔峽路及荊湖、廣南,皆誘近邊蕃夷獻其地之不可耕者,謂之納土,因置州縣,所至騷然。重以其利害白之宰相,因是薦之,召對。遷吏部員外郎、左司郎官、起居舍人。
jīn rén rù jīng shī, zhòng yán:" kāi biān zhī huò, qǐ yú tóng guàn, gù jīn rén yǐ guàn wèi huò shǒu. ruò zhǎn guàn shǒu, qiǎn rén chuán sòng yú jīn, shàng kě huǎn bīng." huò xiàn yì yuǎn bì, zhòng wén wèi shì yǔ, yǐ gào yú cháo, shǐ dìng shǒu chéng zhī jì. zhuó yòu jiàn yì dài fū. shí zǎi zhí gè zhǔ hé zhàn èr yì, zhòng shàng shū qǐ mìng qí tíng biàn dé shī. jīn rén yāo qiú jīn bó, zhōng shū shì láng wáng xiào dí xià lìng, yǒu nì jīn yín zhě sǐ, xǔ rén gào. zhòng yuē:" rú cǐ, zé zi dé yǐ gào fù, dì dé yǐ gào xiōng, nú bì dé yǐ gào zhǔ yǐ, qǐ chū zhèng suǒ yí?" jí yǔ yù shǐ kàng lùn, nǎi zhǐ. yòu lèi shū qǐ zhǎn cài jīng fù zǐ yǐ xiè tiān xià. xún qiān zhōng shū shè rén, cí mìng duō suǒ jiǎo zòu. yòu yán:" jìn shì bù cì yòng rén, qí jiān zhì shēn zǎi fǔ, yǒu wèi cháng yī rì chū guó mén zhě. qǐ xiān bǔ wài, yǐ wèi zhī chàng." shàng kāi nà, ér zǎi xiàng zhí zòu yǐ wèi bù kě. míng rì, tái jiàn jiē dé zuì, zhòng luò zhí zhī tóng zhōu.
金人入京師,重言:"開邊之禍,起於童貫,故金人以貫為禍首。若斬貫首,遣人傳送於金,尚可緩兵。"或獻議遠避,重聞衛士語,以告於朝,始定守城之計。擢右諫議大夫。時宰執各主和戰二議,重上疏乞命其廷辨得失。金人要求金帛,中書侍郎王孝迪下令,有匿金銀者死,許人告。重曰:"如此,則子得以告父,弟得以告兄,奴婢得以告主矣,豈初政所宜?"即與御史抗論,乃止。又累疏乞斬蔡京父子以謝天下。尋遷中書舍人,詞命多所繳奏。又言:"近世不次用人,其間致身宰輔,有未嘗一日出國門者。乞先補外,以為之倡。"上開納,而宰相執奏以為不可。明日,台諫皆得罪,重落職知同州。
jīn rén yǐ xiàn jìn jiàng, jiāng jí tóng. zhòng dù bù néng shǒu, nǎi kāi mén zòng zhōu rén shǐ chū, zì yǐ cán bīng shù bǎi shǒu chéng, yǐ shì bì sǐ. jīn rén yí yǒu bèi, bù fù dù hé ér fǎn. jiàng zhào jiǎng yù, zhuó tiān zhāng gé dài zhì. xiān shì, shǎn xī xuān fǔ shǐ fàn zhì xū tí wǔ lù bīng qín wáng, zhì shǎn zhōu. zhòng yí zhì xū shū, yán:" zhōng dōu yǐ qín bīng wèi zhǎo yá, zhū xià shì jīng shī wèi gēn běn. jīn jīng chéng wéi jiǔ, rén wú dòu zhì, ruò wǔ lù zhī shī qūn xún wèi jìn, zé suǒ yǐ wèi zhǎo yá zhě bù zú shì, ér gēn běn yáo yǐ. rán kuì zú wèi gěng, guān zhōng gōng sī zhī jī yǐ jǐn yòu wén xī xià qīn lüè fū yán, wèi fù bèi huàn. jīn mò ruò yí xí shǔ shuài jí chuān xiá sì lù, gòng zī guān zhōng shǒu yù zhī bèi, hé qín shǔ yǐ wèi wáng shì." zhì xū ruì yú chū shī, yóu miǎn chí tún qiān qiū zhèn, wèi jīn jiāng suǒ bài, jūn jiē kuì, tuì bǎo tóng guān, ér wǔ lù zhī lì yì hào yǐ. zhòng mù rén jiān dào zǒu jīng chéng guī bào. èr dì jì běi xíng, zhòng jí yí xí chuān qín shí lù shuài chén, gè bèi lǐ wù wǎng jūn qián yíng fèng.
金人已陷晉、絳,將及同。重度不能守,乃開門縱州人使出,自以殘兵數百守城,以示必死。金人疑有備,不復渡河而返。降詔獎諭,擢天章閣待制。先是,陝西宣撫使范致虛提五路兵勤王,至陝州。重遺致虛書,言:"中都倚秦兵為爪牙,諸夏恃京師為根本。今京城圍久,人無鬥志,若五路之師逡巡未進,則所以為爪牙者不足恃,而根本搖矣。然潰卒為梗,關中公私之積已盡;又聞西夏侵掠鄜延,為腹背患。今莫若移檄蜀帥及川峽四路,共資關中守御之備,合秦、蜀以衛王室。"致虛銳於出師,由澠池屯千秋鎮,為金將所敗,軍皆潰,退保潼關,而五路之力益耗矣。重募人間道走京城歸報。二帝既北行,重即移檄川、秦十路帥臣,各備禮物往軍前迎奉。
wèi jǐ, gāo zōng jí wèi, zhòng shàng shū lùn jīn jí wù yǒu sì, dà huàn yǒu wǔ. suǒ wèi jí wù zhě, yǐ chē jià xī xìng wèi xiān, cì zé jiàn fān zhèn fēng zōng zi, tōng xià guó zhī hǎo, jì qīng táng zhī hòu, shǐ xiāng jī jiǎo, yǐ huǎn dí shì. suǒ wèi dà huàn zhě, fǎ lìng zī zhāng, cháo gāng wěi mǐ, jūn zhèng bài huài, guó yòng jié, mín xīn lí. yù jiù cǐ zhě, yí shǒu zǔ zōng chéng xiàn, dēng yòng zhōng zhí, dà zhèng shǎng xíng, chéng jīn rì zhī jí wù.
未幾,高宗即位,重上疏論今急務有四,大患有五。所謂急務者,以車駕西幸為先,次則建藩鎮、封宗子,通夏國之好,繼青唐之後,使相犄角,以緩敵勢。所謂大患者,法令滋彰,朝綱委靡,軍政敗壞,國用竭,民心離。欲救此者,宜守祖宗成憲,登用忠直,大正賞刑,誠今日之急務。
zhǎng ān móu shuài, liú cén zì hé dōng shǐ hái, shàng yì xún kě shǒu guān zhōng zhě, cén yǐ zhòng duì, nǎi yǐ tiān zhāng gé zhí xué shì zhī jīng zhào fǔ, xún jiān jīng zhào fǔ lù jīng lüè zhì zhì shǐ.
長安謀帥,劉岑自河東使還,上亦詢可守關中者,岑以重對,乃以天章閣直學士知京兆府,尋兼京兆府路經略制置使。
zhòng qián zài tóng zhōu, fán sān shū shàng dà yuán shuài fǔ, qǐ zǎo lín guān zhōng yǐ fú zhòng wàng. qiě huà sān cè: yī wèi zhèn fǔ guān zhōng yǐ gù gēn běn, rán hòu yíng tún yú hàn zhōng, kāi guó yú xī shǔ, cǐ wèi cè zhī shàng ruò zhù jié nán yáng, kòng chǔ wú yuè qí zhào wèi zhī shī, yǐ lín qín jìn zhī xū, shì dí qiáng ruò wèi jìn tuì, xuǎn zōng qīn xián míng zhě kāi fǔ yú guān zhōng, cǐ wèi cè zhī cì tǎng yīn dū chéng, zài zhì chéng chí biàn luò zhī jìng, jù chéng gāo xiáo hán zhī xiǎn, xī yán fáng shǒu, cǐ cè zhī xià ruò yǐn bīng nán dù, zé guó shì wēi ruò, rén xīn lí sàn, cǐ zuì wú cè. jì zhì yǒng xìng, yòu liù shàng shū, jiē yǐ chē jià xìng guān zhōng wèi qǐng. bìng tiáo zòu guān zhōng fáng hé shì yí, dà yì wèi: guó shǎn cán pò, jiě zhōu hé zhōng yǐ xiàn, tóng huá zhōu yán hé yǔ jīn rén duì lěi, biān miàn gèn liù bǎi yú lǐ. běn lù wú kě zhàn zhī bīng, qǐ zēng yǐ wǔ lù bīng mǎ shí wàn yǐ shàng, wěi cáo chén chǔ zhì yǐ shǒu guān zhōng.
重前在同州,凡三疏上大元帥府,乞早臨關中以符眾望。且畫三策:一謂鎮撫關中以固根本,然後營屯於漢中,開國於西蜀,此為策之上;若駐節南陽,控楚、吳、越、齊、趙、魏之師,以臨秦、晉之墟,視敵強弱為進退,選宗親賢明者開府於關中,此為策之次;儻因都城,再治城池汴、洛之境,據成皋、崤函之險,悉嚴防守,此策之下;若引兵南度,則國勢微弱,人心離散,此最無策。暨至永興,又六上疏,皆以車駕幸關中為請。並條奏關中防河事宜,大意謂:虢、陝殘破,解州、河中已陷,同、華州沿河與金人對壘,邊面亘六百餘里。本路無可戰之兵,乞增以五路兵馬十萬以上,委漕臣儲偫以守關中。
zhāng fán qī bā shàng, cháo tíng wèi yǒu suǒ chù. zhòng fù shàng shū yuē:" guān zhōng bǎi èr zhī shì, kòng zhì shǎn xī liù lù, hàn bì chuān xiá sì lù. jīn pú jiě shī shǒu, yǔ dí wèi lín, guān zhōng gù, zé kě bǎo qín shǔ shí lù wú yú. yuán zhú lù shuài shǒu jiān sī gè yǒu zhàn hù, bù xiāng tōng róng. zuó fàn zhì xū huì hé qín wáng zhī shī, fēi bù jié lì, ér jiāng shuài gè zì wèi móu, bù tīng jié zhì. qǐ xuǎn zōng qīn xián míng zhě chōng jīng zhào mù, huò zhì yuán shuài fǔ, lìng zǒng guǎn qín shǔ shí dào bīng mǎ yǐ pián yí cóng shì, yīng shuài shǒu jiān sī bìng tīng jié zhì. huǎn jí zé hé zhū dào zhī bīng yǐ wèi shè jì, bù wéi kě yǐ yù dí, yì kě yǐ jiù jùn xiàn wǎ jiě zhī shī." yòu qǐ jié zhì wǔ lù bīng, jù bù bào.
章凡七八上,朝廷未有所處。重複上疏曰:"關中百二之勢,控制陝西六路,捍蔽川峽四路。今蒲、解失守,與敵為鄰,關中固,則可保秦、蜀十路無虞。緣逐路帥守、監司各有占護,不相通融。昨范致虛會合勤王之師,非不竭力,而將帥各自為謀,不聽節制。乞選宗親賢明者充京兆牧,或置元帥府,令總管秦、蜀十道兵馬以便宜從事,應帥守、監司並聽節制。緩急則合諸道之兵以衛社稷,不惟可以禦敵,亦可以救郡縣瓦解之失。"又乞節制五路兵,俱不報。
jīn jiāng lóu sù dù hé xiàn hán chéng xiàn, shí jīng zhào yú bīng jiē wèi jīng zhì shǐ qián gài diào fù xíng zài. zhòng dù shì bù kě zhī, yǐ shū bié qí fù kè chén yuē:" zhōng xiào bù liǎng lì, yì bù gǒu shēng yǐ rǔ wú fù." kè chén bào zhī yuē:" rǔ néng yǐ shēn xùn guó, wú hán xiào rù dì yǐ." jí jīn rén rù jìng, zhòng yí shū zhuǎn yùn shǐ lǐ táng rú yuē:" zhòng píng shēng zhōng yì, bù gǎn cí nán. shǐ yì yíng chē jià rù guān, jū jiàn líng zhī shì, shù kě yǐ lín dōng fāng. jīn chē jià nán xìng yǐ, guān shǎn yòu wú zhòng bīng, suī jié zhì lì hé suǒ shī, yī sǐ bào shàng bù zú xī."
金將婁宿渡河陷韓城縣,時京兆餘兵皆為經制使錢蓋調赴行在。重度勢不可支,以書別其父克臣曰:"忠孝不兩立,義不苟生以辱吾父。"克臣報之曰:"汝能以身徇國,吾含笑入地矣。"及金人入境,重遺書轉運使李唐孺曰:"重平生忠義,不敢辭難。始意迎車駕入關,居建瓴之勢,庶可以臨東方。今車駕南幸矣,關陝又無重兵,雖竭智力何所施,一死報上不足惜。"
jí jīn bīng wéi chéng, chéng zhōng bīng bù mǎn qiān, gù shǒu yú xún, wài yuán bù zhì. ér jīng zhì fù shǐ fù liàng yǐ jīng ruì shù bǎi duó mén chū jiàng, chéng xiàn, zhòng yǐ qīn bīng bǎi rén xuè zhàn. zhū jiāng fú zhòng qù, zhòng yuē:" sǐ wú zhí yě." zhàn bù yǐ, zhòng kuì, zhòng zhōng liú shǐ sǐ. chū, táng rú yǐ qí shū wén, é yǐ sǐ jié bào. shàng āi dào zhī, zèng zī zhèng diàn xué shì, hòu shì gōng mǐn.
及金兵圍城,城中兵不滿千,固守逾旬,外援不至。而經制副使傅亮以精銳數百奪門出降,城陷,重以親兵百人血戰。諸將扶重去,重曰:"死吾職也。"戰不已,眾潰,重中流矢死。初,唐孺以其書聞,俄以死節報。上哀悼之,贈資政殿學士,後諡恭愍。
guō zhōng xiào, zì lì zhī, hé nán rén, qiān shū shū mì yuàn shì kuí zhī zǐ. shòu yì zhōng yōng yú chéng yí. shǎo yǐ fù rèn bǔ yòu bān diàn zhí, qiān yòu shì jìn. dēng jìn shì dì, huàn wén zī, shòu jiāng zuò jiān zhǔ bù. nián yú sān shí, bù rěn qù qīn cè, duō shì yú hé nán guǎn kù jiān. xuān hé jiān, wèi hé dōng lù tí jǔ. jiě liáng yī shì yǔ hé dōng jiē rǎng, dào fàn yán zhě shù bǎi wèi qún, suì qǐ dà yù, zhuǎn xiāng gào yǐn, dǐ zuì zhě zhòng. zhōng xiào zhǐ zhì qí shǒu, yú xī kuān dài. zǎi xiàng wáng fǔ nù zhī, zuò fèi gé yán fǎ miǎn.
郭忠孝,字立之,河南人,簽書樞密院事逵之子。受《易》、《中庸》於程頤。少以父任補右班殿直,遷右侍禁。登進士第,換文資,授將作監主簿。年逾三十,不忍去親側,多仕於河南筦庫間。宣和間,為河東路提舉。解梁、猗氏與河東接壤,盜販鹽者數百為群,歲起大獄,轉相告引,抵罪者眾。忠孝止治其首,余悉寬貸。宰相王黼怒之,坐廢格鹽法免。
jìng kāng chū, zhào wèi jūn qì shǎo jiān. rù duì, yǐ hé yì wèi fēi shì, lì chén zhuī jī zhī cè, wèi:" bīng jiā jì shēn rù, jīn rén zì yàn jì xìng bīng, yú hé shuò, fàn dū chéng, qí fēng bù kě dāng, jīn ruì qì qiě shuāi, yòu gù zǐ nǚ yù bó zhī huò, gù yì hé yǐ kuǎn wǒ shī. jīn zhū dào zhī shī jí yǐ, yí chéng qí duò jī zhī, ruò bù néng jī qí guī, tā rì ān néng yù qí lái." shàng mìng yǔ zǎi xiàng wú mǐn shū mì lǐ gāng yì, zhōng xiào fù tiáo shàng zhàn shǒu lì hài shì mǎ fēn hé zhī cè shí yú shì. zhǔ hé zhě zhòng, zú bù yòng qí cè. gǎi yǒng xìng jūn lù tí diǎn xíng yù, cuò zhì bǎo jiǎ. chū, yì zhě qǐng zé bǎo jiǎ shí wàn cì wèi yì yǒng, fēn lì hé shuò zhū jùn. zhōng xiào yuē:" bǎo jiǎ suì jiǔ, sǐ wáng zhě zhòng, zé sān wàn rén shǒu dū chéng kě yě, hé shuò qí bīng zhī dì, fēi bǎo jiǎ suǒ yí." shàng cóng zhī. zhōng xiào jí zǒu guān shǎn, dé shèng bīng sān wàn, fēn lì shí jiāng, zé yī jiāng tǒng zhī. jì qiǎn bīng qū zé lù, tīng xuān fǔ sī jié zhì.
靖康初,召為軍器少監。入對,以和議為非是,力陳追擊之策,謂:"兵家忌深入,金人自燕薊興兵,逾河朔,犯都城,其鋒不可當,今銳氣且衰,又顧子女玉帛之獲,故議和以款我師。今諸道之師集矣,宜乘其惰擊之,若不能擊其歸,他日安能御其來。"上命與宰相吳敏、樞密李綱議,忠孝復條上戰守利害、士馬分合之策十餘事。主和者眾,卒不用其策。改永興軍路提點刑獄,措置保甲。初,議者請擇保甲十萬刺為義勇,分隸河朔諸郡。忠孝曰:"保甲歲久,死亡者眾,擇三萬人守都城可也,河朔騎兵之地,非保甲所宜。"上從之。忠孝亟走關陝,得勝兵三萬,分隸十將,擇一將統之。繼遣兵趨澤、潞,聽宣撫司節制。
jīn rén zài fàn jīng shī, yǒng xìng shuài fàn zhì xū lǜ zhū jūn yáo xiáo miǎn rù yuán, zhōng xiào yuē" jīn rén shēn rù, ér hé dōng wú shǒu bèi, yuàn fēn bīng zǒu tài xíng, è qí guī lù, bǐ bì lái zhàn, chéng xià zhī wéi kě huǎn." zhì xū yǐ wèi rán. xí hé zhōng shǒu xí yì féng yì shǒu táng zhòng yǔ zhōng xiào tóng chū hé dōng, wèi qiān zhì zhī jǔ, dà jūn jǐn chū hán gǔ. zhōng xiào dú yǐ pú jiě jūn sān qiān zhì yī shì, yù jīn rén, pò zhī. yú jiàng zhōu, pò tài píng zhài, zhǎn shǒu shù bǎi jí. gōng píng yáng, rù qí fú. huì dà jūn shī lì xiáo miǎn jiān, nǎi yǐn hái.
金人再犯京師,永興帥范致虛率諸軍繇淆、澠入援,忠孝曰"金人深入,而河東無守備,願分兵走太行,扼其歸路,彼必來戰,城下之圍可緩。"致虛以為然。檄河中守席益、馮翊守唐重與忠孝同出河東,為牽制之舉,大軍盡出函谷。忠孝獨以蒲、解軍三千至猗氏,遇金人,破之。逾絳州,破太平砦,斬首數百級。攻平陽,入其郛。會大軍失利淆、澠間,乃引還。
jí jīn rén fàn yǒng xìng, bīng guǎ, huò quàn zhōng xiào yǐ jiān sī chū xún, kě yǐ bì huò. zhōng xiào bù dá, yǔ jīng lüè táng zhòng fēn chéng ér shǒu. zhōng xiào zhǔ xī bì, táng zhòng zhǔ dōng bì. jīn rén chén chéng xià, zhōng xiào mù rén yǐ shén bì gōng shè zhī, dí bù dé qián. yǐ ér gōng xiàn chéng dōng nán yú, zhōng xiào yǔ zhòng jí fù zǒng guǎn yáng zōng mǐn zhuǎn yùn fù shǐ sāng jǐng xún pàn guān céng wèi jīng lüè zhǔ guǎn jī yí wén zì wáng shàng tí jǔ jūn mǎ wǔ gōng dài fū chéng dí jù sǐ zhī. cháo tíng zèng zhōng xiào dà zhōng dài fū. zi yōng, bié yǒu chuán.
及金人犯永興,兵寡,或勸忠孝以監司出巡,可以避禍。忠孝不答,與經略唐重分城而守。忠孝主西壁,唐重主東壁。金人陳城下,忠孝募人以神臂弓射之,敵不得前。已而攻陷城東南隅,忠孝與重及副總管楊宗閔、轉運副使桑景詢、判官曾謂、經略主管機宜文字王尚、提舉軍馬武功大夫程迪俱死之。朝廷贈忠孝大中大夫。子雍,別有傳。
chéng dí, zì huì lǎo, kāi fēng rén. fù bó gǔ, bù fū yán bīng zhàn sǐ yǒng lè. dí yǐ mén yīn dé guān. xuān hé zhōng, cóng yáng wéi zhōng zhēng fāng là yǒu gōng, jiā wǔ gōng dài fū róng zhōu tuán liàn shǐ lú nán tóng chuān fǔ lù zǒu mǎ chéng shòu gōng shì.
程迪,字惠老,開封人。父博古,部鄜延兵戰死永樂。迪以門蔭得官。宣和中,從楊惟中征方臘有功,加武功大夫、榮州團練使、瀘南潼川府路走馬承受公事。
zhū shǐ hé jiàn dí zhōng yì móu lüè, kě rèn jiāng shuài, zhào fù xíng zài. jīng lüè zhì zhì shǐ táng zhòng yǐ dí pò jìn, liú dí tí jǔ jūn mǎ, cuò zhì mín bīng yǐ wèi bèi. jīn rén yǐ zì tóng zhōu dù hé, huò quàn dí hái shǔ, dí sī yǒu yǐ bào guó, bù cóng. nǎi yì zhǒng shì zhū háo, móu lǜ zhòng bǎo xiǎn, qí qí shì shāo shuāi, chū qí jī zhī. zhuǎn yùn shǐ sāng jǐng xún zhī qí móu, yǐ gào táng zhòng, jiē bǎng xǔ mín zé xiǎn zì gù. huì qián hé dōng jīng zhì shǐ fù liàng jiàn yì dāng shǒu bù dāng bì, zhòng cóng zhī, yǐ liàng wèi zhì zhì fù shǐ, qù zhě xī hái.
諸使合薦迪忠義謀略,可任將帥,召赴行在。經略制置使唐重以敵迫近,留迪提舉軍馬,措置民兵以為備。金人已自同州渡河,或勸迪還蜀,迪思有以報國,不從。乃詣種氏諸豪,謀率眾保險,俟其勢稍衰,出奇擊之。轉運使桑景詢知其謀,以告唐重,揭榜許民擇險自固。會前河東經制使傅亮建議當守不當避,重從之,以亮為制置副使,去者悉還。
jì ér jīn bīng yì pò, zhòng nǎi yǐ dí tí jǔ yǒng xìng lù jūn mǎ, cuò zhì mín bīng, lìng dí xíng shì nán shān zhū gǔ, jiāng yùn jīn bó xǐ zhì qí zhōng. yīn zhào tǔ háo, jí mín bīng yǐ bǔ jūn jí. huì yīng mù zhě zhòng, liàng yǔ zhòng yuē:" rén xīn rú cǐ, jiǎ yǐ xún rì, shǒu bèi qiě jù, nài hé wàng fēng qì qù." zhòng dà rán zhī, jí xí zhū sī tīng liàng jié zhì. jīn rén jìn chéng, dí yòu yù xuǎn bīng yíng zhàn, shǐ lǎo zhì dé qù xiǎn, shàng kě yǐ huó shí wàn rén. liàng zhí yì chéng shǒu, jīn rén sì miàn jí gōng, wài wú yuán bīng, dí lǜ zhū sī jí tǒng zhì piān bì yǐ xià dōng xiāng huì méng:" wēi jí bì yǐ sǐ xiāng yīng, shì bù yǔ dí jù shēng." kāng kǎi wū yàn, tóng méng jiē gǎn qì. chéng pò, nǎi zì liàng suǒ fēn dì shǐ. liàng xiān chū jiàng, zhòng kuì. dí lǜ qí tú xíng xùn yú zhòng yuē:" dí chóu wǒ yǐ, jiàng yì sǐ, zhàn yì sǐ!" nǔ lì yǔ dòu, fèn nù dà hū, kǒu liú xiě, shì jiē gǎn fèn, duō suǒ zhǎn shā. dí mào fēi shǐ, chí duǎn bīng jiē zhàn shù shí hé, shēn bèi chuàng jǐ biàn, jué ér fù sū, yóu lì shēng chì zhàn bù yǐ, suì sǐ zhī. huī xià shì yú zhì kōng shì zhōng, bǐ wū jiē jìn, shì dú bù huǒ, jí liǎn, róng sè rú shēng. zhào zèng míng zhōu guān chá shǐ, shì gōng mǐn. zi chāng è.
既而金兵益迫,重乃以迪提舉永興路軍馬,措置民兵,令迪行視南山諸谷,將運金帛徙治其中。因召土豪,集民兵以補軍籍。會應募者眾,亮語重曰:"人心如此,假以旬日,守備且具,奈何望風棄去。"重大然之,即檄諸司聽亮節制。金人近城,迪又欲選兵迎戰,使老稚得趣險,尚可以活十萬人。亮執議城守,金人四面急攻,外無援兵,迪率諸司及統制偏裨以下東鄉會盟:"危急必以死相應,誓不與敵俱生。"慷慨嗚咽,同盟皆感泣。城破,乃自亮所分地始。亮先出降,眾潰。迪率其徒行徇於眾曰:"敵仇我矣,降亦死,戰亦死!"努力與斗,憤怒大呼,口流血,士皆感奮,多所斬殺。迪冒飛矢,持短兵接戰數十合,身被創幾遍,絕而復甦,猶厲聲叱戰不已,遂死之。麾下士舁置空室中,比屋皆燼,室獨不火,及斂,容色如生。詔贈明州觀察使,諡恭愍。子昌諤。
xú huī yán, zì yàn yóu, qú zhī xī ān rén. shǎo wèi zhū shēng, fàn shè shū chuán. fù qì háo jǔ, yǒu qí zhì, xǐ tán gōng míng shì. dà guān èr nián, zhào qiú cái wǔ shì, hán zhōng yàn fàn chún cuì liú zhòng wǔ yǐ huī yán yīng zhào, zhào jiàn chóng dé diàn, cì wǔ jǔ jué lún jí dì.
徐徽言,字彥猷,衢之西安人。少為諸生,泛涉書傳。負氣豪舉,有奇志,喜談功名事。大觀二年,詔求材武士,韓忠彥、范純粹、劉仲武以徽言應詔,召見崇德殿,賜武舉絕倫及第。
lì bǎo dé jūn jiān yā, yǐ biān gōng jiā gé mén zhī hòu píng yáng fǔ jūn mǎ líng xiá, quán zhī bǎo dé jūn. gǎi zǒng lǐng hé xī jūn mǎ, yǐ tǎo xī xià gōng, lèi qiān bǐng yì láng. xuān hé sì nián, jiāng fá yàn, mìng tài yuán shuài zhāng xiào chún zhāo hé xī zhàng zú, qiǎn huī yán rù qí dì. zhàng zú jù ér shè zhī, huī yán yíng zhàn pò zhī, suì dìng tiān dé yún nèi liǎng chéng. xuān fǔ shǐ tóng guàn jí qí gōng, xí tài yuán bù dé wéi jié dù. fù qì qù. xiào chún xiān dìng shuò wǔ èr zhōu, yì bù néng shǒu. gǎi zhī huǒ shān jūn jiān tǒng zhì hé xī jūn mǎ, xǐ fù shí zhōu.
歷保德軍監押,以邊功加閣門祗候、平陽府軍馬鈴轄,權知保德軍。改總領河西軍馬,以討西夏功,累遷秉義郎。宣和四年,將伐燕,命太原帥張孝純招河西帳族,遣徽言入其地。帳族拒而射之,徽言迎戰破之,遂定天德、雲內兩城。宣撫使童貫嫉其功,檄太原不得違節度。復棄去。孝純先定朔、武二州,亦不能守。改知火山軍兼統制河西軍馬,徙赴石州。
jìng kāng chū, qiān wǔ yì láng gé mén xuān zàn shè rén. jīn rén wéi tài yuán, fēn bīng jué xiǎng dào, zì xí shí yǐ běi, mìng lìng bù tōng zhě lěi yuè. huī yán yǐ sān shí rén dù hé, yī zhàn pò zhī. qiān wǔ jīng láng zhī jìn níng jūn jiān lán shí lù yán biān ān fǔ shǐ.
靖康初,遷武翼郎、閣門宣贊舍人。金人圍太原,分兵絕饟道,自隰、石以北,命令不通者累月。徽言以三十人渡河,一戰破之。遷武經郎、知晉寧軍兼嵐石路沿邊安撫使。
jīn rén zài fàn jīng shī, shǎn xī zhì zhì shǐ fàn zhì xū jiū hé wǔ lù bīng fù nán, xí huī yán shǒu hé xī. qīn zōng gē liǎng hé yǐ shū huò, tóng zhī shū mì yuàn shì niè chāng chū hé dōng, wèi jīn rén suǒ jié, yǐ pián yí gē hé xī sān zhōu lì xī xià. jìn níng jūn mín dà kǒng, yuē:" qì lín fǔ fēng, jìn níng qǐ néng dú cún!" huī yán yuē:" cǐ shǐ rén jiǎo zhào ěr. sān jùn zài hé xī, shè yǒu zhào, yóu dāng zhí zòu, kuàng wú zhī yé!" suì lǜ bīng fù qǔ sān zhōu, xià rén suǒ zhì shǒu zhǎng jiē chū jiàng, huī yán wèi qiǎn zhī. yòu bìng qǔ lán shí dèng zhōu, jiào gē chuán zú chéng yáng pí hún tuō luàn liú yǐ yǎn dí. jīn rén yì bèi kè hú zhài wú bǎo jīn, qiǎn shǒu lǐng wèi jiǔ zhōu dōu tǒng, yǔ jìn níng duì lěi. huī yán chū qí bīng xí zhú zhī. shí hé dōng jùn xiàn lún méi, yí mín rì xī wáng shī zhī zhì. huī yán yīn jié fén jìn tǔ háo shù shí wàn, yuē fù gù dì zé zòu guān wèi shǒu zhǎng, tīng shì xí. tiáo qí shì yǐ wén, qí bào kě, jí shēn lǜ jīng jiǎ dǎo tài yuán, jìng qǔ yàn mén, liú bīng shù shǒu qiě yuē:" dìng quán jìn zé xíng shèng wèi wǒ yǒu, zhōng yuán dāng zhǐ qī kè fù, tóu jī yī shí, huì bù kě shī." zòu shàng, zhào huī yán tīng wáng shù jié zhì, yì suì gé.
金人再犯京師,陝西制置使范致虛糾合五路兵赴難,檄徽言守河西。欽宗割兩河以紓禍,同知樞密院事聶昌出河東,為金人所劫,以便宜割河西三州隸西夏。晉寧軍民大恐,曰:"棄麟、府、豐,晉寧豈能獨存!"徽言曰:"此使人矯詔耳。三郡在河西,設有詔,猶當執奏,況無之耶!"遂率兵復取三州,夏人所置守長皆出降,徽言慰遣之。又並取嵐、石凳州,教戈舡卒乘羊皮渾脫亂流以掩敵。金人益備克胡砦、吳堡津,遣守領為九州都統,與晉寧對壘。徽言出奇兵襲逐之。時河東郡縣淪沒,遺民日徯王師之至。徽言陰結汾、晉土豪數十萬,約復故地則奏官為守長,聽世襲。條其事以聞,俟報可,即身率精甲搗太原,徑取雁門,留兵戍守;且曰:"定全晉則形勝為我有,中原當指期克復,投機一時,會不可失。"奏上,詔徽言聽王庶節制,議遂格。
jīn rén jì huī yán, yù sù bá jìn níng yǐ chú huàn. jiàn yán èr nián dōng, zì pú jīn shè hé wéi zhī. xiān shì huī yán yí fǔ zhōu, yuē zhé kě qiú jiā gōng jīn rén. kě qiú xiáng, jīn jiāng lóu sù xié zhì chéng xià yǐ zhāo huī yán. huī yán gù yǔ kě qiú wèi yīn, nǎi dēng pí yǐ dà yì jiào shù zhī. kě qiú yǎng yuē:" jūn yú wǒ hú dà wú qíng?" huī yán shè gōng lì yán yuē:" ěr yú guó jiā bù yǒu qíng, wǒ shàng yú ěr hé qíng? níng wéi wǒ wú qíng, cǐ shǐ yóu wú qíng." yī fā zhōng zhī, kě qiú zǒu, yīn chū bīng zòng jī, suì zhǎn lóu sù bèi jǐn zhī zǐ. dāng shì shí, huán hé dōng jiē yǐ xiàn, dú jìn níng yì rán gū yōng, héng dāng qiáng dí, shì xiāng bǎi bù kàng. huī yán jiān bì chí jiǔ, fǔ mó pí shāng, qiǎn méi rén qiú hé, zhào mín zhī táo fú shān gǔ zhě jǐ wàn zhòng, fú fá xī dù, yǔ jīn rén áo hé shàng, dà xiǎo shù shí zhàn, suǒ fú shā guò dāng. jìn níng hào tiān xià xiǎn, huī yán guǎng wài chéng, dōng yā hé, xià qiàn bù cè, qiào dié xióng gù, bèi xiè shén zhěng. mìng zhū jiāng huà yú fēn shǒu, dí zhì zé zì zhì sǐ lì, yǐ jìn bīng wǎng lái wèi yóu yuán.
金人忌徽言,欲速拔晉寧以除患。建炎二年冬,自蒲津涉河圍之。先是徽言移府州,約折可求夾攻金人。可求降,金將婁宿挾至城下以招徽言。徽言故與可求為姻,乃登陴以大義噍數之。可求仰曰:"君於我胡大無情?"徽言攝弓厲言曰:"爾於國家不有情,我尚於爾何情?寧惟我無情,此矢尤無情。"一發中之,可求走,因出兵縱擊,遂斬婁宿孛堇之子。當是時,環河東皆已陷,獨晉寧屹然孤墉,橫當強敵,勢相百不抗。徽言堅壁持久,撫摩疲傷,遣沒人泅河,召民之逃伏山谷者幾萬眾,浮筏西渡,與金人鏖河上,大小數十戰,所俘殺過當。晉寧號天下險,徽言廣外城,東壓河,下塹不測,譙堞雄固,備械甚整。命諸將畫隅分守,敵至則自致死力,以勁兵往來為游援。
jīn jìn gōng shù bài, bù dé zhì, wéi zhī yì jí. jìn níng sú bù jǐng yǐn, jì jí yú hé. jīn rén zài jiāo shí yān yōng zhī liú, chéng zhōng shuǐ fá jué, chǔ zhì jìn qìng, kǎi zhàng kōng bì, rén rén zhuì yōu, zhī yǔn wáng wú rì. huī yán néng dé zhòng xīn, fèn xiāo è shāng yí zhī yú, póu zhé shuò duàn rèn, yǐ sǐ gù shǒu. jì zì dù bù zhī, qǔ pào jī bì gé, fán shǒu jù xī huǒ zhī, yuē:" wú yǐ yí dí." qiǎn rén jiān dào chí shū qí xiōng chāng yán yuē:" huī yán gū guó ēn sǐ yǐ, xiōng qí miǎn shì jūn." yī xī, bì xiào lǐ wèi shí yūn xì bó shū fēi gǎn shàng, yīn yuē lóu sù qǐ wài guō nà jīn bīng. huī yán yǔ tài yuán lù bīng mǎ dōu jiān sūn áng jué zhàn mén zhōng, suǒ gé shā shén zhòng, tuì yīng yá chéng yǐ shǒu. jīn rén gōng zhī bù yǐ, huī yán zhì qī zǐ shì zhōng, jī xīn zì fén. zhàng jiàn zuò táng shàng, kāng kǎi yǔ jiāng shì:" wǒ tiān zǐ shǒu tǔ chén, yì bù jiàn miè dí shǒu." yīn bá pèi dāo zì nǐ, zuǒ yòu hào jiù chí zhī jí, jīn bīng wěi zhì, xié huī yán yǐ qù, rán yóu dàn qí wēi míng.
金進攻數敗,不得志,圍之益急。晉寧俗不井飲,寄汲於河。金人載茭石湮壅支流,城中水乏絕,儲偫浸罄,鎧仗空敝,人人惴憂,知殞亡無日。徽言能得眾心,奮枵餓傷夷之餘,裒折槊斷刃,以死固守。既自度不支,取炮機、篦格,凡守具悉火之,曰:"無以遺敵。"遣人間道馳書其兄昌言曰:"徽言孤國恩死矣,兄其勉事君。"一夕,裨校李位、石贇系帛書飛笴上,陰約婁宿啟外郭納金兵。徽言與太原路兵馬都監孫昂決戰門中,所格殺甚眾,退嬰牙城以守。金人攻之不已,徽言置妻子室中,積薪自焚。仗劍坐堂上,慷慨語將士:"我天子守土臣,義不見蔑敵手。"因拔佩刀自擬,左右號救持之急,金兵猥至,挾徽言以去,然猶憚其威名。
lóu sù dé huī yán suǒ qīn shuō huī yán:" hé jù guān fú jiàn jīn shuài." huī yán chì yuē:" cháo zhāng, jìn jūn fù lǐ, yǐ rù qióng lú kě hū? rǔ wū wěi guān, bù jí kuì sǐ, gù yǐ wèi róng, qiě wèi dí rén yáo wěn zuò shuō kè yé? bù jí qù, wú lì yóu néng bó shā rǔ." lóu sù jiù jiàn huī yán, yǔ yuē:" èr dì běi qù, ěr qí wèi shuí shǒu cǐ?" huī yán yuē:" wú wèi jiàn yán tiān zǐ shǒu." lóu sù yuē:" wǒ bīng jǐ nán yǐ, zhōng yuán shì wèi kě zhī, hé zì kǔ wèi?" huī yán nù yuē:" wú hèn bù shī rǔ bèi guī jiàn tiān zǐ, jiāng yǐ sǐ bào tài zǔ tài zōng dì xià, yōng zhī qí tā!" lóu sù yòu chū jīn zhì yuē:" néng xiǎo qū, dāng shǐ rǔ shì shuài yán ān, jǔ shǎn dì bìng yǒu zhī." huī yán yì nù, mà yuē:" wú hé guó hòu ēn, sǐ zhèng wú suǒ, cǐ xī jù wèi rǔ bèi qū yé? rǔ dāng qīn rèn wǒ, bù kě shǐ yú rén jiàn jiā." lóu sù jǔ jǐ xiàng zhī, jì qí jù zhuàng. huī yán pī rèn yíng rèn, yì xiàng zì ruò. yǐn yǐ jiǔ, chí bēi zhì lóu sù yuē:" wǒ shàng yǐn rǔ jiǔ hū?" màn mà bù yǐ. jīn rén zhī bù kě qū, suì shè shā zhī. zhān hǎn wén qí sǐ, nù lóu sù yuē:" ěr cū hěn, hé zhuān shā yì rén yǐ chěng ěr sī?" zhì qí zuì shén cǎn.
婁宿得徽言所親說徽言:"盍具冠韍見金帥。"徽言斥曰:"朝章,覲君父禮,以入穹廬可乎?汝污偽官,不即愧死,顧以為榮,且為敵人搖吻作說客耶?不急去,吾力猶能搏殺汝。"婁宿就見徽言,語曰:"二帝北去,爾其為誰守此?"徽言曰:"吾為建炎天子守。"婁宿曰:"我兵己南矣,中原事未可知,何自苦為?"徽言怒曰:"吾恨不屍汝輩歸見天子,將以死報太祖、太宗地下,庸知其他!"婁宿又出金制曰:"能小屈,當使汝世帥延安,舉陝地並有之。"徽言益怒,罵曰:"吾荷國厚恩,死正吾所,此膝詎為汝輩屈耶?汝當親刃我,不可使餘人見加。"婁宿舉戟向之,覬其懼狀。徽言披衽迎刃,意象自若。飲以酒,持杯擲婁宿曰:"我尚飲汝酒乎?"慢罵不已。金人知不可屈,遂射殺之。粘罕聞其死,怒婁宿曰:"爾粗狠,何專殺義人以逞爾私?"治其罪甚慘。
chū, huī yán yǔ liú guāng shì shù fà yǎ gù. guāng shì bèi mìng yuán tài yuán, cì wú bǎo jīn, zhé dùn bù jìn. huī yán yí shū qù xíng, wèi tīng yòu yù yǐ tài yuán wēi bù shǒu, dàn mù wàng jiù, zǒng guǎn chéng zhào fù jí, bù yí jī gù qǔ fāng mìng zuì, guāng shì yóu qián què. huī yán jí lù zhāng hé qí dòu náo, fēng fù yǔ zhī, guāng shì huáng jù yǐn dào.
初,徽言與劉光世束髮雅故。光世被命援太原,次吳堡津,輒頓不進。徽言移書趣行,未聽;又諭以太原危不守,旦暮望救,總管承詔赴急,不宜稽固取方命罪,光世猶前卻。徽言即露章劾其逗撓,封副與之,光世惶遽引道。
xuān fǔ shǐ zhāng jùn yǔ zhū shǐ zhě xiāng jì yǐ sǐ jié shì wén, gāo zōng fǔ jǐ zhèn dào, gù wèi zǎi xiàng yuē:" xú huī yán bào guó sǐ fēng jiāng, lín nán bù qū, zhōng guàn rì yuè, guò yú yán zhēn qīng duàn xiù shí yuǎn yǐ. bù yǒu yǐ chǒng zhī, hé yǐ quàn zhōng, zhāo shì lái shì." nǎi zèng jìn zhōu guān chá shǐ, shì zhōng zhuàng. zài zèng zhāng huà jūn jié dù.
宣撫使張浚與諸使者相繼以死節事聞,高宗撫幾震悼,顧謂宰相曰:"徐徽言報國死封疆,臨難不屈,忠貫日月,過於顏真卿、段秀實遠矣。不有以寵之,何以勸忠,昭示來世。"乃贈晉州觀察使,諡忠壯。再贈彰化軍節度。
sūn áng, yì yǐn dāo yù zì cì, jīn rén yōng zhì jūn qián, bù qū ér sǐ, zhì shì zèng chéng zhōng láng wéi liàn shǐ. huī yán zi gāng jì tóng sǐ shì, ér cóng sūn shì yì yǐ shǒu ān fēng sǐ. áng fù yì, xuān hé mò zhī shuò níng fǔ, jiù tài yuán, sǐ yú zhèn. gè shì zhe zhōng yì yún.
孫昂,亦引刀欲自刺,金人擁至軍前,不屈而死,至是贈成忠郎、圍練使。徽言子岡既同死事,而從孫適亦以守安豐死。昂父翊,宣和末知朔寧府,救太原,死於陣。各世著忠義雲。
xiàng zi sháo, zì hé qīng, kāi fēng rén, shén zōng hòu zài cóng zhí yě. nián shí wǔ rù tài xué, dēng yuán fú sān nián jìn shì dì. tè ēn gǎi chéng shì láng, shòu jīng nán fǔ jié dù pàn guān, lèi guān zhì jīng dōng zhuǎn yùn fù shǐ. shǔ jùn guō fèng shì jìn wàn mín xiàn yú, hù bù niè chāng qǐng shǎng zhī yǐ quàn tiān xià. zi sháo hé fèng shì, qiě yán jìn chén shǒu kāi jù liǎn zhī duān, jìn bù kě zhǎng, shì lùn wěi zhī. yǐ fù yōu miǎn, qǐ fù, zhī huái níng fǔ.
向子韶,字和卿,開封人,神宗後再從侄也。年十五入太學,登元符三年進士第。特恩改承事郎,授荊南府節度判官,累官至京東轉運副使。屬郡郭奉世進萬緡羨餘,戶部聶昌請賞之以勸天下。子韶劾奉世,且言近臣首開聚斂之端,浸不可長,士論韙之。以父憂免,起復,知淮寧府。
jiàn yán èr nián, jīn rén fàn huái níng, zi sháo lǜ zhū dì chéng shǒu, yù shì mín yuē:" rǔ děng fén mù zhī guó, qù cǐ hé zhī, wú yǔ rǔ dāng sǐ shǒu." shí yǒu dōng bīng sì qiān rén, dì sān jiāng yuè jǐng shòu yù qì chéng lǜ jūn mín zǒu xíng zài, zi sháo bù cóng, jǐng shòu yǐn bīng yíng dí ér sǐ. jīn rén zhòu yè gōng chéng, zi sháo qīn huàn jiǎ zhòu, mào shǐ shí, qiǎn qí dì zǐ lǜ fù zōng zé qǐ yuán bīng, wèi zhì, chéng xiàn. zi sháo lǜ jūn mín xiàng zhàn, lì qū wèi suǒ zhí. jīn rén zuò chéng shàng, yù jiàng zhī, zhuó jiǔ yú qián, zuǒ yòu yì lìng qū xī, zi sháo zhí lì bù dòng, jǐ shǒu zé mà, jīn rén shā zhī. qí dì xīn zhī táng zhōu zi bāo cháo qǐng láng zi jiā děng yǔ hé mén jiē yù hài, wéi yī zi hóng liù suì dé cún. shì wén, zài zèng tōng yì dài fū, guān qí jiā liù rén, hòu shì zhōng yì. chū, jīn rén zhì huái níng fǔ, yáng shí wén zhī yuē:" zi sháo bì sǐ yǐ." gài zhī qí sù shǒu zhě yún.
建炎二年,金人犯淮寧,子韶率諸弟城守,諭士民曰:"汝等墳墓之國,去此何之,吾與汝當死守。"時有東兵四千人,第三將岳景綬欲棄城率軍民走行在,子韶不從,景綬引兵迎敵而死。金人晝夜攻城,子韶親擐甲冑,冒矢石,遣其弟子率赴宗澤乞援兵,未至,城陷。子韶率軍民巷戰,力屈為所執。金人坐城上,欲降之,酌酒於前,左右抑令屈膝,子韶直立不動,戟手責罵,金人殺之。其弟新知唐州子褒、朝請郎子家等與闔門皆遇害,惟一子鴻六歲得存。事聞,再贈通議大夫,官其家六人,後諡忠毅。初,金人至淮寧府,楊時聞之曰:"子韶必死矣。"蓋知其素守者雲。
yáng bāng yì, zì xī jì, jí zhōu jí shuǐ rén. bó tōng gǔ jīn, yǐ shě xuǎn dēng jìn shì dì, zāo shí duō jiān, měi yǐ jié yì zì xǔ. lì wù yuán wèi qí lú jiàn kāng sān jùn jiào shòu, gǎi zhì zhī lì yáng xiàn. huì pàn zú zhōu dé jù fǔ chéng, shā guān lì. bāng yì lì xiàn yù qiú zhào míng yú tíng, yù zhū zhī, yīn yù zhī yuē:" ěr xī lǐ zhōng háo jié, chéng néng jí ěr tú wèi yì rén zhū zéi, bù wéi yòu ěr zuì, dāng shàng gōng bì jué." míng jí qǐng xíng, bāng yì yǐn zhī zhī jiǔ, shǐ zì qù. yuè yì rì, tǎo píng zhī.
楊邦乂,字晞稷,吉州吉水人。博通古今,以舍選登進士第,遭時多艱,每以節義自許。歷婺源尉、蘄廬建康三郡教授,改秩知溧陽縣。會叛卒周德據府城,殺官吏。邦乂立縣獄囚趙明於庭,欲誅之,因諭之曰:"爾悉里中豪傑,誠能集爾徒為邑人誅賊,不惟宥爾罪,當上功畀爵。"明即請行,邦乂飲之卮酒,使自去。越翼日,討平之。
jiàn yán sān nián, jīn rén zhì jiāng shàng. gāo zōng rú zhè xī, liú yòu pú shè dù chōng wèi yù yíng shǐ, zhù zā jiàn kāng, mìng liú guāng shì hán shì zhōng wáng wáng xiè zhū jiāng xī tīng chōng jié zhì. chōng xìng kù ér wú móu, shì xīn bù fù. dù náo shā, chōng qiǎn chén cuì yuè fēi děng jí jīn rén zhàn yú mǎ jiā dù. zì chén zhì wèi, zhàn shù hé, shèng fù wèi jué. wáng xiè yōng bīng fú jiù, cuì bèi qín, wáng xiè bīng dùn, chōng lǜ huī xià shù qiān rén jiàng. jīn rén jì jiāng, gǔ xíng bī chéng. shí lǐ zhuó yǐ hù bù shàng shū dǒng jūn xiǎng, chén bāng guāng yǐ xiǎn mó gé zhí xué shì shǒu jiàn kāng, jiē jù jiàng zhuàng, nì zhī shí lǐ tíng. jīn shuài wán yán zōng bì jì rù chéng, zhuó bāng guāng lǜ guān shǔ yíng bài, wéi bāng yì bù qū xī, yǐ xuè dà shū yī jū yuē:" níng zuò zhào shì guǐ, bù wèi tā bāng chén." zōng bì bù néng qū. yì yuē, qiǎn rén shuō bāng yì, xǔ yǐ jiù guān. bāng yì yǐ shǒu chù zhù chǔ liú xiě, yuē:" shì qǐ yǒu bù wèi sǐ ér kě yǐ lì dòng zhě? sù shā wǒ." yì rì, zōng bì děng yǔ zhuó bāng guāng yàn táng shàng, lì bāng yì yú tíng, bāng yì chì zhuó bāng guāng yuē:" tiān zǐ yǐ ruò hàn chéng, dí zhì bù néng kàng, gèng yǔ gòng yàn lè, shàng yǒu miàn mù jiàn wǒ hū?" yǒu liú tuán liàn zhě, yǐ fú zhǐ shū" sǐ huó" èr zì shì bāng yì yuē:" ruò wú duō yún, yù sǐ qù shū' sǐ' zì." bāng yì fèn bǐ shū" sǐ" zì, jīn rén xiāng gù dòng sè, rán wèi gǎn hài yě. yǐ ér zōng bì zài yǐn bāng yì, bāng yì bù shèng fèn, yáo wàng dà mà yuē:" ruò nǚ zhēn tú zhōng yuán, tiān níng jiǔ jiǎ rǔ, xíng zhé rǔ wàn duàn, ān dé wū wǒ!" zōng bì dà nù, shā zhī, pōu qǔ qí xīn, nián sì shí sì. shì wén, zèng zhí mì gé, cì tián sān qǐng, guān wèi liǎn zàng, jí qí dì cì miào bāo zhōng, shì zhōng xiāng, guān qí sì zǐ.
建炎三年,金人至江上。高宗如浙西,留右僕射杜充為御營使,駐紥建康,命劉光世、韓世忠、王〈王燮〉諸將悉聽充節制。充性酷而無謀,士心不附。渡碙沙,充遣陳淬、岳飛等及金人戰於馬家渡。自辰至未,戰數合,勝負未決。〈王燮〉擁兵弗救,淬被擒,〈王燮〉兵遁,充率麾下數千人降。金人濟江,鼓行逼城。時李梲以戶部尚書董軍餉,陳邦光以顯謨閣直學士守建康,皆具降狀,逆之十里亭。金帥完顏宗弼既入城,梲、邦光率官屬迎拜,惟邦乂不屈膝,以血大書衣裾曰:"寧作趙氏鬼,不為他邦臣。"宗弼不能屈。翼曰,遣人說邦乂,許以舊官。邦乂以首觸柱礎流血,曰:"世豈有不畏死而可以利動者?速殺我。"翼日,宗弼等與梲、邦光宴堂上,立邦乂於庭,邦乂叱梲、邦光曰:"天子以若捍城,敵至不能抗,更與共宴樂,尚有面目見我乎?"有劉團練者,以幅紙書"死活"二字示邦乂曰:"若無多雲,欲死趣書'死'字。"邦乂奮筆書"死"字,金人相顧動色,然未敢害也。已而宗弼再引邦乂,邦乂不勝憤,遙望大罵曰:"若女真圖中原,天寧久假汝,行磔汝萬段,安得污我!"宗弼大怒,殺之,剖取其心,年四十四。事聞,贈直秘閣,賜田三頃,官為斂葬,即其地賜廟褒忠,諡忠襄,官其四子。
bāng yì shǎo chù jùn xué, mù bù shì fēi lǐ, tóng shě yù huī qí shǒu, lā zhī chū, tuō yán gù jiù jiā, shí chāng guǎn yě. bāng yì chū bù yí, jiǔ shù xíng, chāng nǚ chū, bāng yì è rán, jí qū hái shě, jiě qí yì guān fén zhī, liú tì zì zé. shào xìng qī nián, shū mì yuàn yán bāng yì zhōng jié xiǎn zhe, shàng yuē:" yán zhēn qīng yì dài zhōng chén, zhèn zuó yǐ guān qí zi sūn, bāng yì wèi zhèn sǐ jié, bù kě bù hòu bāo lù, yǐ wèi zhōng yì zhī quàn." jiā zèng huī yóu gé dài zhì, zēng cì tián sān qǐng.
邦乂少處郡學,目不視非禮,同舍欲隳其守,拉之出,託言故舊家,實娼館也。邦乂初不疑,酒數行,娼女出,邦乂愕然,疾趨還舍,解其衣冠焚之,流涕自責。紹興七年,樞密院言邦乂忠節顯著,上曰:"顏真卿異代忠臣,朕昨已官其子孫,邦乂為朕死節,不可不厚褒錄,以為忠義之勸。"加贈徽猷閣待制,增賜田三頃。