zhōng yì èr
◎忠义二
huò ān guó lǐ juān lǐ miǎo liú yì xú kuí chén gòu zhào bù shì zhào lìng shān chéng táng zhòng guō zhōng xiào chéng dí xú huī yán xiàng zi sháo yáng bāng yì
霍安国 李涓 李邈(刘翊) 徐揆 陈遘 赵不试 赵令{山成} 唐重(郭忠孝 程迪)徐徽言 向子韶 杨邦乂
huò ān guó, bù zhī hé xǔ rén. yān shān zhī fù, yǐ zhí mì gé wèi zhuǎn yùn pàn guān. xuān hé mò, zhī huái zhōu. jìng kāng yuán nián, lù yǔn dí fèng shǐ zhì huái, biǎo qí zhì zhuàng, jiā zhí lóng tú gé. suì zhōng, jìn yòu wén jí yīng diàn xiū zhuàn, xǐ zhī lóng dé fǔ, wèi xíng fù liú. jīn qí zài zhì, suì bèi wéi, ān guó hàn yù bù yí lì, dǐng lǐ bīng yì zhì, xiāng yǔ gòng shǒu. bài huī yóu gé dài zhì, rán jìng yǐ rùn shí yī yuè chéng xiàn. jiàng guān wáng měi tóu háo sǐ. zhān hǎn yǐn ān guó yǐ xià fēn wéi sì háng, shǐ yí guān wèn bù jiàng zhě wèi shuí, ān guó yuē:" shǒu chén ān guó yě." wèn yú rén, tōng pàn zhōu shì zhí huī yóu gé lín yuān, bīng mǎ líng xiá jì zhōu fáng yù shǐ zhāng péng nián, dōu jiān zhào shì zhǔ zhāng chén yú qián, dǐng lǐ jiāng shěn dūn zhāng xíng zhōng jí duì jiāng wǔ rén, tóng cí duì yuē:" yuān děng yǔ zhī zhōu yī tǐ, jiē bù kěn jiàng." qiú lìng yǐn yú dōng běi xiāng, wàng qí guó bài jiàng, jiē bù qū, nǎi jiě yī miàn fù, shā shí sān rén ér shì qí yú. ān guó yī mén wú jiào lèi. míng nián, zèng yán kāng diàn xué shì.
霍安国,不知何许人。燕山之复,以直秘阁为转运判官。宣和末,知怀州。靖康元年,路允迪奉使至怀,表其治状,加直龙图阁。岁中,进右文、集英殿修撰,徙知隆德府,未行复留。金骑再至,遂被围,安国捍御不遗力,鼎、澧兵亦至,相与共守。拜徽猷阁待制,然竟以闰十一月城陷。将官王美投壕死。粘罕引安国以下分为四行,使夷官问不降者为谁,安国曰:"守臣安国也。"问余人,通判州事直徽猷阁林渊,兵马铃辖、济州防御使张彭年,都监赵士詝、张谌、于潜,鼎、澧将沈敦、张行中及队将五人,同辞对曰:"渊等与知州一体,皆不肯降。"酋令引于东北乡,望其国拜降,皆不屈,乃解衣面缚,杀十三人而释其余。安国一门无噍类。明年,赠延康殿学士。
lǐ juān, zì hào rán, fù mǎ dū wèi zūn xù zēng sūn yě. yǐ yīn wèi diàn zhí, zhào shì zhōng shū, yì wén jiē, zhì tōng zhí láng, zhī è zhōu chóng yáng xiàn. jìng kāng yuán nián, jīng chéng bèi wéi, yǔ xí zhào tiān xià bīng. è bù xiàn qī, dāng fā èr qiān jiǔ bǎi rén, jiē wèi jí, juān dú yǐ suǒ mù liù bǎi ruì rán qǐng xíng. huò wèi:" hé xú zhī, yǐ xū tā yì." juān yuē:" shì jí yǐ, dāng chí yī xìn bào tiān zǐ, wèi dōng nán chàng." ér mù shì duō shì rén, bù néng jūn, juān chū jiā qián mǎi niú jiǔ jī kào zhī. lìng yuē:" wú gù zhī wú yì, rán shì shòu guó ēn, wéi zhí sǐ ěr. ruò cáo zhī fǎ hū,' shī jiāng zhě sǐ', jūn zhī yī sǐ, sǐ guó liú míng, nán ér bù xiǔ shì yě." zhòng jiē qì. jí rì, yǐn ér dōng, běi guò huái, pú qí jiā yú èr xiàn zhī bīng shǐ zhì, hé ér qián. zhì cài, tiān dà xuě, cài rén hū zào ér bēn, yuē:" dí zhì yǐ." jí jié zhèn yǐ dài. shǎo yān, yóu qí guǒ jí. juān chí mǎ xiān fàn qí fēng, xià jiē bù zú, méng lǔ dùn jìng jìn, pō shā qí qí, qiě zǒu. juān chéng shèng zhuī běi shí yú lǐ, dà yǔ dí yù, fēi shǐ wèi jí, èr xiàn bīng jí shě qù. juān chuàng shén, yóu xuè zhàn, dà hū chì zuǒ yòu fù jǐ, suì sǐ yān, nián wǔ shí sān. shì zú sǐ zhě liù qī. shàng guān yǒu jì juān zhě, xié wáng zú wū yǐ dùn. míng nián, jīn bīng qù, cài rén yǐ qí shī guī. cháo tíng lù qí zhōng, zèng cháo fèng láng, guān qí sān zi.
李涓,字浩然,驸马都尉遵勖曾孙也。以荫为殿直,召试中书,易文阶,至通直郎,知鄂州崇阳县。靖康元年,京城被围,羽檄召天下兵。鄂部县七,当发二千九百人,皆未集,涓独以所募六百锐然请行。或谓:"盍徐之,以须他邑。"涓曰:"事急矣,当持一信报天子,为东南倡。"而募士多市人,不能军,涓出家钱买牛酒激犒之。令曰:"吾固知无益,然世受国恩,唯直死耳。若曹知法乎,'失将者死',钧之一死,死国留名,男儿不朽事也。"众皆泣。即日,引而东,北过淮,蒲圻、嘉鱼二县之兵始至,合而前。至蔡,天大雪,蔡人忽噪而奔,曰:"敌至矣。"即结阵以待。少焉,游骑果集。涓驰马先犯其锋,下皆步卒,蒙卤盾径进,颇杀其骑,且走。涓乘胜追北十余里,大与敌遇,飞矢猬集,二县兵亟舍去。涓创甚,犹血战,大呼叱左右负己,遂死焉,年五十三。士卒死者六七。上官有忌涓者,胁亡卒诬已遁。明年,金兵去,蔡人以其尸归。朝廷录其忠,赠朝奉郎,官其三子。
lǐ miǎo, zì yàn sī, lín jiāng jūn qīng jiāng rén. táng zōng shì zǎi xiàng shì zhī zhī hòu. shǎo yǒu cái lüè, jīng hàn mǐn jué, jiàn shì fēng shēng. yǐ fù rèn wèi tài miào zhāi láng. chū diào ān zhōu sī lǐ, jiān rùn zhōu jiǔ wù. yòng jiàn gǎi jīng guān, jiān zài jīng zhú mù wù, zhuó tí xiá huán qìng lù liáng cǎo, tōng pàn hé jiān fǔ.
李邈,字彦思,临江军清江人。唐宗室宰相适之之后。少有才略,精悍敏决,见事风生。以父任为太庙斋郎。初调安州司理,监润州酒务。用荐改京官,监在京竹木务,擢提辖环庆路粮草,通判河间府。
yǐ wù cài jīng tóng guàn, huàn yòu liè, yóu chéng yì láng huàn zhuāng zhái fù shǐ, zhī xìn ān jūn, qiān zhī bà zhōu, wèi liáo guó hè zhèng fù shǐ. hái, guàn jiāng lián jīn rén jiā gōng qì dān, hū miǎo zhì sī dì, yǐ yǔ dòng zhī, shǐ fù jǐ. miǎo yán qì dān rén wèi yàn qí zhǔ, guàn jù miǎo yǒu yì yì, jí zòu bù qí duì, lìng fù rèn. miǎo shàng shū yán:" qì dān bù kě miè, gǒu wù jī shì, yuàn zhū chén yǐ xiè biān lì." dōu zhuǎn yùn shǐ shěn jī zhōng jùn miǎo zuì wǔ shí yǒu sān tiáo, jū zhì yī wú suǒ de, nǎi yǐ jiàn shén xiāo gōng bù rú zhào, miǎn guān.
以迕蔡京、童贯,换右列,由承议郎换庄宅副使,知信安军,迁知霸州,为辽国贺正副使。还,贯将连金人夹攻契丹,呼邈至私第,以语动之,使附己。邈言契丹人未厌其主,贯惧邈有异议,即奏不俟对,令复任。邈上书言:"契丹不可灭,苟误机事,愿诛臣以谢边吏。"都转运使沈积中捃邈罪五十有三条,鞠治一无所得,乃以建神霄宫不如诏,免官。
jiǔ zhī, jiān zài jīng rǎn yuàn, jìn dōu dà tí jǔ jīng xī biàn hé dī àn. dào qǐ zhè dōng, gǎi jiāng huái liǎng zhè zhì zhì sī guǎn dāng gōng shì, gǎi zhī yán zhōu, dài hái. guàn yù yǐ xī shī rù yàn, miǎo fù yǔ guàn yuē:" fāng là xiǎo chǒu, yī hū tú qī zhōu sì shí yú xiàn, jié shù lù zhī lì ér hòu néng píng zhī, dài tiān yǐ cǐ jǐng gōng yě, hé kě jù yí zhī běi hū?" yīn mì jiào guàn yīn zuǒ qì dān yǐ tú jīn rén, guàn bù néng yòng, nǎi qǐ zhì shì. guàn shōu fù yān shān, zòu miǎo zhī zhuō zhōu, gǎi yì zhōu, jiē cí bù fù. tàn yuē:" guó jiā huò luàn zì zī shǐ yǐ!"
久之,监在京染院,进都大提举京西汴河堤岸。盗起浙东,改江、淮、两浙制置司管当公事,改知严州,代还。贯欲以西师入燕,邈复语贯曰:"方腊小丑,一呼屠七州四十余县,竭数路之力而后能平之,殆天以此警公也,何可遽移之北乎?"因密教贯阴佐契丹以图金人,贯不能用,乃乞致仕。贯收复燕山,奏邈知涿州,改易州,皆辞不赴。叹曰:"国家祸乱自兹始矣!"
jīn rén fàn jīng shī, zhào qù rù jiàn, miǎo kǎi rán fù qǐ jiù dào. jì zhì, huì yáo píng zhòng zhàn bù lì, jīng shī zhèn dòng, shàng bù yǐ shí cì duì, wèn yù dí nài hé? miǎo yán:" shèng fù bīng jiā zhī cháng shì, bì xià wú guò yōu, dì gǔ wèi yǒu hé zhàn bù dìng ér néng chéng gōng zhě." yīn yán:" zhǒng shī dào sù jiàng, yǒu zhòng míng, èr dí suǒ wèi. cháo tíng zì zhǔ hé yì, ér jǐn yǐ zhū dào bīng bì shī dào, shì dí wèi jìn tuì. jiāng zài jūn zhōng, jūn mìng yǒu suǒ bù shòu, shǐ jiàn kě jī ér jìn, shèng gù shè jì zhī fú bù shèng, yì zú shǐ dí zhī wú jiàng shuài yǒu yǐ guó wèi rèn zhě." shàng chēng shàn, ér gěng nán zhòng fāng zhǔ hé yì, bù hé, nǎi huàn yòu wén diàn xiū zhuàn jīng jī zhuǎn yùn shǐ, cí bù bài.
金人犯京师,诏趣入见,邈慨然复起就道。既至,会姚平仲战不利,京师震动,上不以时赐对,问御敌奈何?邈言:"胜负兵家之常势,陛下无过忧,第古未有和战不定而能成功者。"因言:"种师道宿将,有重名,二敌所畏。朝廷自主和议,而尽以诸道兵畀师道,视敌为进退。将在军中,君命有所不受,使见可击而进,胜固社稷之福;不胜,亦足使敌知吾将帅有以国为任者。"上称善,而耿南仲方主和议,不合,乃换右文殿修撰、京畿转运使,辞不拜。
jīn rén yóu zhù máo tuó gǎng, nǎi yǐ miǎo wèi jīng chéng xī bì shǒu yù shǐ. miǎo yán:" yáo píng zhòng bài jī, ér dí yóu bù gǎn liú, shì wèi wǒ yě. bù yǐ zhǒng shī dào zài zhàn, yǐ shī jī huì shàng kě wěi qí xíng, jí hé bàn dù jī zhī, yóu zú wèi hòu jiè." yì fù gé. sān shàng zhāng zhì shì, bù yǔn. gǎi zhǔ guǎn mǎ jūn gōng shì quán shū mì fù dōu chéng zhǐ, chū wèi hé běi xī lù zhì zhì shǐ. yǐ cuò zhì shān xī táng wān tún tián gōng jiàn shǒu shì. miǎo lùn táng wān bù kě wèi, duó zhì zhì shǐ, xià qiān tí jǔ bǎo jiǎ, réng lǐng cuò zhì sī. yòu lùn bù yǐ, zài duó guān chá shǐ, zé jīn bīng jiāng jí jìng yǐ. suì fù jiù guān, shǒu zhēn dìng. hòu èr rì, luò jiē, bài qīng zhōu guān chá shǐ, réng zhī fǔ shì.
金人犹驻毛驼岗,乃以邈为京城西壁守御使。邈言:"姚平仲败绩,而敌犹不敢留,是畏我也。不以种师道再战,已失机会;尚可尾其行,及河半渡击之,犹足为后戒。"议复格。三上章致仕,不允。改主管马军公事、权枢密副都承旨,出为河北西路制置使。以措置山西塘湾、屯田、弓箭手事。邈论塘湾不可为,夺制置使,下迁提举保甲,仍领措置司。又论不已,再夺观察使,则金兵将及境矣。遂复旧官,守真定。后二日,落阶,拜青州观察使,仍知府事。
miǎo shǐ shì shì, bīng bù mǎn èr qiān, qián bù mǎn èr bǎi wàn, zì dù wú yǐ jù dí, nǎi yù mín chū cái, gòng wèi sǐ shǒu. mín shì miǎo wèi gù, bù shù rì, dé qián shí sān wàn guàn sù shí yī wàn dàn, mù mín wèi yǒng gǎn yì shù qiān rén. ér xīn jí zhī bīng jiē wú dòu zhì, jīn rén zhì, miǎo qǐ shī yú xuān fǔ fù shǐ liú gé, qiě jiān dào zǒu là shū shàng wén, jiē bù bào. chéng bèi wéi, qiě zhàn qiě shǒu, xiāng chí sì xún. chéng pò, miǎo xiàng zhàn bù kè, jiāng fù jǐng, zuǒ yòu chí zhī bù dé rù. wò lí bù xié miǎo bài, bù bài, yǐ huǒ liǎo qí xū méi jí liǎng bì, yì bù gù, nǎi jū yú yān shān fǔ.
邈始视事,兵不满二千,钱不满二百万,自度无以拒敌,乃谕民出财,共为死守。民恃邈为固,不数日,得钱十三万贯、粟十一万石,募民为勇敢亦数千人。而新集之兵皆无斗志,金人至,邈乞师于宣抚副使刘韐,且间道走蜡书上闻,皆不报。城被围,且战且守,相持四旬。城破,邈巷战不克,将赴井,左右持之不得入。斡离不胁邈拜,不拜,以火燎其须眉及两髀,亦不顾,乃拘于燕山府。
jīn rén wèn yuē:" jí mín bīng jī wǒ, wèi wǒ wèi zéi, hé yě?" miǎo yuē:" rǔ fù méng, suǒ zhì lüè wú jīn bó zǐ nǚ, hé huì wú yán dí?" bù néng qū. jiǔ zhī, yù yǐ miǎo zhī cāng zhōu, xiào ér bù dá. qiě shuō zhī yuē:" tiān xià qiáng ruò zhī shì ān yǒu cháng, tè wú zhōng guó shì féng qí xì ěr. rǔ bù yǐ cǐ shí guī èr dì jí liǎng hé dì, suì qǔ zhòng bì rú qì dān, yǐ wéi cháng lì, qiáng shàng kě shì hū?" jīn rén huì qí yán, mìng miǎo bèi fā zuǒ rèn, miǎo fèn, dǐ huǐ shén lì, jīn rén wō qí kǒu, yóu shǔn xuè xùn zhī. yì rì, zì qù fā wèi fú tú, jīn rén dà nù, suì yù hài. jiāng sǐ, yán sè bù biàn, nán xiàng zài bài, duān zuò jiù lù, yàn rén wéi zhī liú tì. gāo zōng zèng zhāo huà jūn jié dù shǐ, shì yuē zhōng zhuàng.
金人问曰:"集民兵击我,谓我为贼,何也?"邈曰:"汝负盟,所至掠吾金帛子女,何讳吾言敌?"不能屈。久之,欲以邈知沧州,笑而不答。且说之曰:"天下强弱之势安有常,特吾中国适逢其隙耳。汝不以此时归二帝及两河地,岁取重币如契丹,以为长利,强尚可恃乎?"金人讳其言,命邈被发左衽,邈愤,诋毁甚力,金人挝其口,犹吮血噀之。翼日,自去发为浮屠,金人大怒,遂遇害。将死,颜色不变,南向再拜,端坐就戮,燕人为之流涕。高宗赠昭化军节度使,谥曰忠壮。
liú yì, jìng kāng yuán nián, yǐ jí zhōu fáng yù shǐ wéi zhēn dìng fǔ lù dōu líng xiá. jīn rén gōng guǎng xìn bǎo zhōu bù kè, suì yuè zhōng shān ér gōng zhēn dìng. yì lǜ zhòng zhòu yè bó zhàn chéng shàng. jīn bīng chū gōng běi bì, yì jù zhī, nǎi wěi xǐ gōng dōng chéng, xuān fǔ shǐ lǐ miǎo fù qù yì wǎng yīng yuè zài sù, qián yí gōng jù hái báo běi chéng, zhòng pān dié ér shàng, chéng suì xiàn. miǎo jiù zhí, yì yóu jí zuǒ yòu xiàng zhàn, yǐ ér shāo wáng qù, yì gù qí dì yuē:" wǒ dà jiàng yě, qí kě shòu zéi lù hū!" tǐng shēn kuì wéi yù chū, zhū mén yǐ wèi dí suǒ shǒu, nǎi zhī sūn shì shān tíng zhōng, jiě tāo zì yì sǐ.
刘翊,靖康元年,以吉州防御使为真定府路都铃辖。金人攻广信、保州不克,遂越中山而攻真定。翊率众昼夜搏战城上。金兵初攻北壁,翊拒之,乃伪徙攻东城,宣抚使李邈复趣翊往应;越再宿,潜移攻具还薄北城,众攀堞而上,城遂陷。邈就执,翊犹集左右巷战,已而稍亡去,翊顾其弟曰:"我大将也,其可受贼戮乎!"挺身溃围欲出,诸门已为敌所守,乃之孙氏山亭中,解绦自缢死。
xú kuí, qú zhōu rén. yóu jīng shī, rù tài xué. jìng kāng yuán nián, shì kāi fēng fǔ jìn shì, wèi jǔ shǒu, wèi jí dà bǐ ér zāo guó nàn. qīn zōng yì jīn yíng bù guī, kuí shuài zhū shēng kòu nán xūn mén, yǐ shū dǐ èr qiú, qǐng chē jià hái quē. qí lüè yuē:" xī chǔ zhuāng wáng rù chén, yù yǐ wéi xiàn, shēn shū shí jiàn, fù fēng zhī. hòu shì jūn zǐ, mò bù duō shū shí zhī shàn jiàn, chǔ zi zhī cóng jiàn, qiān bǎi suì zhī xià, yóu xiǎng qí fēng cǎi. běn cháo shī xìn dà guó, bèi méng zhì tǎo, yuán shuài zhī zhí yě jùn chéng shī shǒu, shè jì jǐ wáng ér cún, yuán shuài zhī dé yě bīng bù xuè rèn, shì bù yì sì, shēng líng jǐ sǐ ér huó, yuán shuài zhī rén yě suī chǔ zi cún chén zhī gōng, wèi néng yǒu guò. wǒ huáng dì qīn qū wàn shèng, liǎng zào yuán mén, yuè zài cǎo mǎng, guó zhōng yóng yóng, qì wàng shǔ chē zhī chén zhě lǚ yǐ. dào lù zhī yán, nǎi wèi yǐ jīn yín wèi zú, gù tiān zǐ wèi fǎn, kuí qiè huò zhī. jīn guó jiā tǎng zàng jì kōng biān mín yī qiè fù zhī shì, yī qì yòng zhī wēi, wú bù shū zhī gōng shàng. shāng gǔ jué jī, bù lái jīng yì, qū qū qǐ zú yǐ cháng xū suǒ zhī shù. yǒu cún shè jì zhī dé, huó shēng líng zhī rén, ér yǐ jīn bó zhī gù, liú zhì jūn fù. shì yóu ài rén zhī zǐ dì, ér rǔ qí fù zǔ, yǔ bù ài wú zé, yuán shuài bì bù wéi yě. yuàn tuī cè yǐn zhī xīn, cún shǐ zhōng zhī huì, fǎn qí jūn fù, bān shī zhèn lǚ, huǎn yǐ shí rì, shǐ qiú zhī sì fāng, rán hòu qiǎn shǐ rén fèng xiàn, zé chǔ fēng chén zhī gōng bù zú dào yě." èr qiú jiàn shū, shǐ yǐ mǎ zài kuí zhì jūn jié nán, kuí lì shēng kàng lùn, wèi suǒ shā. jiàn yán èr nián, zhuī lù sǐ jié, zhào zèng xuān jiào láng, ér guān qí hòu.
徐揆,衢州人。游京师,入太学。靖康元年,试开封府进士,为举首,未及大比而遭国难。钦宗诣金营不归,揆帅诸生扣南薰门,以书抵二酋,请车驾还阙。其略曰:"昔楚庄王入陈,欲以为县,申叔时谏,复封之。后世君子,莫不多叔时之善谏,楚子之从谏,千百岁之下,犹想其风采。本朝失信大国,背盟致讨,元帅之职也;郡城失守,社稷几亡而存,元帅之德也;兵不血刃,市不易肆,生灵几死而活,元帅之仁也;虽楚子存陈之功,未能有过。我皇帝亲屈万乘,两造辕门,越在草莽,国中喁喁,跂望属车之尘者屡矣。道路之言,乃谓以金银未足,故天子未返,揆窃惑之。今国家帑藏既空.编民一妾妇之饰,一器用之微,无不输之公上。商贾绝迹,不来京邑,区区岂足以偿需索之数。有存社稷之德,活生灵之仁,而以金帛之故,留质君父。是犹爱人之子弟,而辱其父祖,与不爱无择,元帅必不为也。愿推恻隐之心,存始终之惠,反其君父,班师振旅,缓以时日,使求之四方,然后遣使人奉献,则楚封陈之功不足道也。"二酋见书,使以马载揆至军诘难,揆厉声抗论,为所杀。建炎二年,追录死节,诏赠宣教郎,而官其后。
chén gòu, zì hēng bó, qí xiān zì jiāng níng xǐ yǒng zhōu. dēng jìn shì dì. zhī shēn xiàn, wèi zhì yǒu jī, wèi yǐn jiǎng zhī qí féng jīng xǔ jiāng jiāo jiàn zhī. zhī yōng qiū xiàn, huī zōng jiāng yǐ wéi yù shǐ, ér zāo fù yòu fǔ yōu. bì sàng, wèi guǎng xī zhuǎn yùn pàn guān. cài jīng qǐ mán yáo dì, jiàn píng cóng yǔn sān zhōu, gòu yán:" mán rén xìng ān jìng, qīng rǎo yǐ zhào xìn, bù kě." jīng è zhī, yǐ tā shì bà guī.
陈遘,字亨伯,其先自江宁徙永州。登进士第。知莘县,为治有绩,魏尹蒋之奇、冯京、许将交荐之。知雍丘县,徽宗将以为御史,而遭父祐甫忧。毕丧,为广西转运判官。蔡京启蛮徭地,建平、从、允三州,遘言:"蛮人幸安静,轻扰以兆衅,不可。"京恶之,以他事罢归。
xuán zhī shāng zhōu xìng yuán fǔ, rù wèi jià bù jīn bù yuán wài láng. zhāng shāng yīng dé zhèng, yòng wèi zuǒ sī yuán wài láng. é zhuó jǐ shì zhōng, huì shāng yīng miǎn xiāng. cài nǐ shè fēng bó, lì jǔ zhǐ zhī, gòu jù, qǐng wài. yǐ zhí mì gé wèi hé běi zhuǎn yùn shǐ, jiā zhí lóng tú gé, xǐ shǎn xī. zhào hái jīng shī, ér cài jīng fù xiāng, zài shǐ hé běi, xǐ huái nán. dì jiāng yì zhì fā yùn shǐ, mìng xuǎn zhū dào jì chén yǒu fá yuè zhě, zhí zhèng yǐ gòu yán, jīng yuē:" zhí bēi bù kě yòng, yuàn gèng xuǎn." dì yuē:" kě chú jí yīng diàn xiū zhuàn shǐ wǎng." jīng nǎi bù gǎn yán. suì wèi fù shǐ, wèi jǐ, shēng wèi shǐ. cháo tíng fāng dū gāng xiǎng, yùn qú yōng sè, gòu shǐ jué lǚ chéng chén gōng liǎng táng dá yú qú. cáo lù fǔ tōng, ér zhū miǎn huā shí gāng sāi dào, guān zhōu bù de xíng. gòu bǔ xì qí rén, ér shàng zhāng zì hé. dì wèi qíng miǎn rén, jìn gòu huī yóu gé dài zhì.
旋知商州、兴元府,入为驾部、金部员外郎。张商英得政,用为左司员外郎。俄擢给事中,会商英免相。蔡薿摄封驳,力沮止之,遘惧,请外。以直秘阁为河北转运使,加直龙图阁,徙陕西。召还京师,而蔡京复相,再使河北,徙淮南。帝将易置发运使,命选诸道计臣有阀阅者,执政以遘言,京曰:"职卑不可用,愿更选。"帝曰:"可除集英殿修撰使往。"京乃不敢言。遂为副使,未几,升为使。朝廷方督纲饷,运渠壅涩,遘使决吕城、陈公两塘达于渠。漕路甫通,而朱勔花石纲塞道,官舟不得行。遘捕系其人,而上章自劾。帝为黥勔人,进遘徽猷阁待制。
xuān hé èr nián dōng, fāng là luàn, zhào yǐ shǔ gòu. gòu yán:" là shǐ qǐ qīng xī, zhòng bù jí qiān, jīn xié cóng yǐ guò wàn, yòu yǒu sū zhōu shí shēng guī ān lù xíng ér, jiē jù dǎng yīng zhī. dōng nán bīng ruò shì dān, shì bù xí zhàn, bì wèi néng miè zéi. yuàn fā jīng jī bīng dǐng lǐ qiāng dùn shǒu, jiān chéng yǐ lái, shù jī fēng qǐ yú mín. bù zhì zī màn." dì xī xíng qí yán.
宣和二年冬,方腊乱,诏以属遘。遘言:"腊始起青溪,众不及千,今胁从已过万,又有苏州石生、归安陆行儿,皆聚党应之。东南兵弱势单,士不习战,必未能灭贼。愿发京畿兵、鼎澧枪盾手,兼程以来,庶几蜂起愚民。不至滋蔓。"帝悉行其言。
jiā lóng tú gé zhí xué shì, jīng zhì qī lù, zhì yú háng. shí xiàn guān yòng dù bǎi chū, gòu chuàng yì dù gōng sī chū nà, liàng zēng qí yíng, hào" jīng zhì qián". qí hòu zǒng zhì shǐ wēng yàn guó fǎng qí shì, hào" zǒng zhì qián". yú shì tiān xià zhì jīn yǒu" jīng zǒng zhì qián" míng, zì liǎng rén shǐ yě.
加龙图阁直学士,经制七路,治于杭。时县官用度百出,遘创议度公私出纳,量增其赢,号"经制钱"。其后总制使翁彦国仿其式,号"总制钱"。于是天下至今有"经总制钱"名,自两人始也。
yòu yán:" yāo zéi líng bào zhōu xiàn, wéi sōu qiú guān lì, zì xíng shā lù. wǎng wǎng duàn jié zhī tǐ, tàn qǔ fèi gān, huò áo yǐ dǐng yóu, huò shè yǐ jìn shǐ, bèi jí cǎn dú, bù chǎng yuàn xīn. gài tān wū shì lì zhī rén, yǐ fǎ qīn móu sāo dòng, bù zhī yì jí. jī yǒu bù píng zhī qì, jié yú mín xīn, yī dàn chéng shì rú cǐ, kě wèi bēi tòng! cǐ fēng bù chú, bì gēng shēng shì. chén yuàn cǎi zhí guān lì jiān zāng shàng réng jiù xí zhě, àn zhì yǐ wén, qǐ zhòng zhì yú lǐ." xǔ zhī.
又言:"妖贼陵暴州县,唯搜求官吏,恣行杀戮。往往断截支体,探取肺肝,或熬以鼎油,或射以劲矢,备极惨毒,不厂怨心。盖贪污嗜利之人,倚法侵牟骚动,不知艺极。积有不平之气,结于民心,一旦乘势如此,可为悲痛!此风不除,必更生事。臣愿采摭官吏奸赃尚仍旧习者,按治以闻,乞重置于理。"许之。
yòu jìn xué shì, fán suǒ shī zhì, yǐ yù bǐ xiān xià. yú shì hé yuè zhōu wáng zhòng nǐ jiū shì mín zào jīn chá qì, jiǎn zhí mǎi jūn liáng quàn, ér yǐ sī qián qǔ zhī, zhòng nǐ zuò chù. háng jīng jù kòu hòu, hé qú yīn zhì, bāng rén yǐ shuǐ lǎo wèi bìng. qián shǒu shù qǐng yú cháo, jiē yǐ láo fèi chuò yì. gòu yǐ dōng yuè xí zhēn yáng rùn chǔ zhū jùn, fán shǒu zhá gāng zú, xī jí zhì suǒ. xiān shì, dāng bì zhá, qún zú wú yǐ shí, lǜ dòng è bù zì liáo. wén mìng, xiāng shuài hū wǔ yǐ lái zhě èr qiān rén, yòng qí lì zhì hé, bù liǎng yuè bì, háng rén lì yān.
又进学士,凡所施置,以御笔先下。于是劾越州王仲薿纠市民造金茶器,减直买军粮券,而以私钱取之,仲薿坐黜。杭经巨寇后,河渠堙窒,邦人以水潦为病。前守数请于朝,皆以劳费辍役。遘以冬月檄真、扬、润、楚诸郡,凡守闸纲卒,悉集治所。先是,当闭闸,群卒无以食,率冻饿不自聊。闻命,相率呼舞以来者二千人,用其力治河,不两月毕,杭人利焉。
xǐ hé běi dōu zhuǎn yùn shǐ, jìn yán kāng diàn xué shì, lì zhī zhōng shān zhēn dìng hé jiān fǔ. qīn zōng lì, jiā zī zhèng diàn xué shì, jī guān zhì guāng lù dài fu. fù wéi zhēn dìng, yòu xǐ zhōng shān. jīn rén zài zhì, gòu mào wéi rù chéng, jiān bì jù shǒu. zhào kāng wáng lǐng tiān xià dà yuán shuài, mìng gòu wèi bīng mǎ yuán shuài. shòu wéi bàn nián, wài wú yuán shī. jīng dū jì xiàn, gē liǎng hé qiú hé. gòu dì guāng lù qīng shì zhì zhōng shān, lín chéng yù zhǐ, gòu yáo yǔ zhī yuē:" zhǔ rǔ chén sǐ. wú xiōng dì píng jū yǐ míng yì zì chǔ, níng dāng mài guó jiā wèi qiú nú hū?" shì qì yuē:" xiōng dàn jìn lì, wù yǐ dì wèi niàn."
徙河北都转运使,进延康殿学士,历知中山、真定、河间府。钦宗立,加资政殿学士,积官至光禄大夫。复为真定,又徙中山。金人再至,遘冒围入城,坚壁拒守。诏康王领天下大元帅,命遘为兵马元帅。受围半年,外无援师。京都既陷,割两河求和。遘弟光禄卿适至中山,临城谕旨,遘遥语之曰:"主辱臣死。吾兄弟平居以名义自处,宁当卖国家为囚孥乎?"适泣曰:"兄但尽力,勿以弟为念。"
gòu hū zǒng guǎn shǐ jìn kuò chéng zhōng bīng jī zéi, zǒng guǎn cí, suì zhǎn yǐ xùn. yòu hū bù jiāng shā zhèn wǎng. zhèn sù yǒu yǒng míng, yì gù cí, gòu gù qiǎn zhī. zhèn nù qiě jù, qián zhōng rèn rù fǔ. gòu qiè dìng nú zé qí zhé rù, zhèn lì shā zhī, suì hài gòu yú táng, jí qí zi xī bìng pū qiè shí qī rén. zhǎng zǐ jù yǐ guān huái nán huò miǎn. zhèn chū, zhàng xià zú zào ér qián yuē:" dà dí lín chéng, rǔ ān dé shā wú fù?" zhí ér zuó liè zhī, shēn shǒu wú yú. chéng zhōng wú zhǔ, nǎi kāi mén chū jiàng. jīn rén rù jiàn qí shī yuē:" nán cháo zhōng chén yě." liǎn ér zàng zhū tiě zhù sì. jiàn yán chū, zèng tè jìn.
遘呼总管使尽括城中兵击贼,总管辞,遂斩以徇。又呼步将沙振往。振素有勇名,亦固辞,遘固遣之。振怒且惧,潜衷刃入府。遘妾定奴责其辄入,振立杀之,遂害遘于堂,及其子锡并仆妾十七人。长子钜以官淮南获免。振出,帐下卒噪而前曰:"大敌临城,汝安得杀吾父?"执而捽裂之,身首无余。城中无主,乃开门出降。金人入见其尸曰:"南朝忠臣也。"敛而葬诸铁柱寺。建炎初,赠特进。
gòu xìng xiào yǒu, wéi rén kuān hòu zhǎng zhě. rèn bù cì shǐ èr shí nián, měi chū xíng jùn yì, bì fén xiāng qí tiān, yuàn bù féng tān zhuó lì. cháng jiàn wáng ān zhōng lǚ yí hào zhāng què xiè kè jiā hé zhù, hòu jiē zhì gōng fǔ, shì yǐ wéi zhī rén.
遘性孝友,为人宽厚长者。任部刺史二十年,每出行郡邑,必焚香祈天,愿不逢贪浊吏。尝荐王安中、吕颐浩、张悫、谢克家、何铸,后皆至公辅,世以为知人。
shì yóu kāi fēng shǎo yǐn wèi wèi shǎo qīng zhì guāng lù qīng. shì yì yě, jīn rén zhí zhī yǐ běi. hòu shí nián, sǐ yú yún zhōng.
适由开封少尹、卫尉少卿至光禄卿。是役也,金人执之以北。后十年,死于云中。
zhào bù shì, tài zōng liù shì sūn. xuān hé mò, tōng pàn xiāng zhōu, xún quán zhōu shì jiān zhǔ guǎn zhēn dìng fǔ lù jīng lüè ān fǔ gōng shì. jiàn yán yuán nián, zhī xiāng zhōu. chū, wāng bó yàn jì qù xiāng, jīn rén zhí qí zi shì, qiǎn lái gē dì, shì zhì xiāng, bù shì gù shǒu bù xià. míng nián, jīn rén dà rù. zhōu jiǔ bèi wéi, jūn mín wú gù zhì, bù shì wèi zhī yuē:" jīn chéng zhōng shí fá, wài yuán bù zhì. bù shì, zōng zi yě, yì bù jiàng, jì jiāng ān chū?" zhòng bù yīng. bù shì zhī shì bù kě wèi, suì dēng chéng yǔ jīn rén yuē wù shā, xǔ zhī. jì qǐ mén, nǎi nà qí jiā jǐng zhōng, rán hòu yǐ shēn fù jǐng, mìng tí xiá guān shí yǐ tǔ. zhōu rén jiē miǎn yú sǐ.
赵不试,太宗六世孙。宣和末,通判相州,寻权州事兼主管真定府路经略安抚公事。建炎元年,知相州。初,汪伯彦既去相,金人执其子似,遣来割地,似至相,不试固守不下。明年,金人大入。州久被围,军民无固志,不试谓之曰:"今城中食乏,外援不至。不试,宗子也,义不降,计将安出?"众不应。不试知事不可为,遂登城与金人约勿杀,许之。既启门,乃纳其家井中,然后以身赴井,命提辖官实以土。州人皆免于死。
zhào lìng shān chéng, yàn yì wáng xuán sūn, ān dìng jùn wáng lìng jīn xiōng yě. chū míng lìng bì. jiàn yán chū, shì zhì è zhōu tōng pàn, lǐng bīng shù wǔ chāng. zéi yán jǐn fàn huáng zhōu, zòng lüè ér qù. lìng shān chéng dù jiāng cún fǔ zhī, huáng rén nǎi ān. lǐ gāng yán yú shàng, zhuó zhí lóng tú gé zhī huáng zhōu, cì jīn míng. fèng zhào xiū chéng, fán liù yuè ér bì. zéi zhāng yù guò chéng xià, zhāo lìng shān chéng. dù bù néng jù, chū chéng jiàn zhī, yù yǐn yǐ jiǔ, yī jǔ ér jǐn, yuē:" gù zhī yǐn cǐ bì sǐ, yuàn wù shā jūn mín." yù jīng yuē:" xiān yǐ cǐ shì gōng ěr." gèng qǔ dú jiǔ wò dì, dì liè yǒu shēng, nǎi yǐn jūn qù. wèi jǐ, dīng jìn lǐ chéng bīng dié zhì, jù jī què zhī. pàn jiāng kǒng yàn zhōu yòu yǐn bīng wéi chéng, lǜ mín bīng gù shǒu, fán liù rì nǎi jiě.
赵令{山成},燕懿王玄孙,安定郡王令衿兄也。初名令裨。建炎初,仕至鄂州通判,领兵戍武昌。贼阎瑾犯黄州,纵掠而去。令{山成}渡江存抚之,黄人乃安。李纲言于上,擢直龙图阁、知黄州,赐今名。奉诏修城,凡六月而毕。贼张遇过城下,招令{山成}。度不能拒,出城见之,遇饮以酒,一举而尽,曰:"固知饮此必死,愿勿杀军民。"遇惊曰:"先以此试公耳。"更取毒酒沃地,地裂有声,乃引军去。未几,丁进、李成兵迭至,俱击却之。叛将孔彦舟又引兵围城,率民兵固守,凡六日乃解。
sān nián, yǐ nèi jiān qù, zhào qǐ fù. shí jīn rén wén mèng tài hòu zài nán chāng, yù yāo zhī, jìng fàn huáng zhōu. lìng shān chéng yǐ hái zài dào, jùn zú dé jīn rén mù gǎn záo tóu jiàn, fú jiāng gào jí. lìng shān chéng jí qū, yè bàn rù chéng. jīn rén lì gōng, yì rì chéng xiàn. jīn rén yù jiàng zhī, dà mà bù qū, zhuó yǐ jiǔ, huī zhī bù kěn yǐn, yòu yī yǐ zhàn páo, yuē:" wǒ qǐ dāng fú!" jīn rén yuē:" zhào shǐ jūn hé jiān zhí xī?" yuē:" dàn dāng bài zǔ zōng, qǐ néng bài quǎn zhì!" jīn rén nù biān zhī, liú xiě bèi miàn, mà bù jué kǒu ér sǐ. shì wén, zèng huī yóu gé dài zhì, shì yuē mǐn zhōng. zhōu rén qǐ lì miào, cóng zhī. chū, chéng pò, dōu jiān wáng dá pàn guān wú yuán xún jiǎn liú zhuō, jiē yǐ bù qū sǐ yān.
三年,以内艰去,诏起复。时金人闻孟太后在南昌,欲邀之,径犯黄州。令{山成}已还在道,郡卒得金人木笴凿头箭,浮江告急。令{山成}疾趋,夜半入城。金人力攻,翼日城陷。金人欲降之,大骂不屈,酌以酒,挥之不肯饮,又衣以战袍,曰:"我岂当服!"金人曰:"赵使君何坚执膝?"曰:"但当拜祖宗,岂能拜犬彘!"金人怒鞭之,流血被面,骂不绝口而死。事闻,赠徽猷阁待制,谥曰愍忠。州人乞立庙,从之。初,城破,都监王达、判官吴源、巡检刘卓,皆以不屈死焉。
táng zhòng, zì shèng rèn, méi zhōu péng shān rén. shǎo yǒu dà zhì. dà guān sān nián jìn shì. huī zōng qīn cè shì, wèn yǐ zhì lǐ zuò yuè, zhòng duì yuē:" shì qīn cóng xiōng, wèi rén yì lǐ yuè zhī shí. bì xià yǐ shén kǎo wèi fù, zhé zōng wèi xiōng, hé yì tuī yuán rén yì zhī shí ér yǐ, hé yǐ zhì zuò wéi?" shòu shǔ zhōu sī lǐ cān jūn, gǎi chéng dū fǔ fǔ xué jiào shòu, zhī huái ān jūn jīn táng xiàn, shòu bì yōng lù.
唐重,字圣任,眉州彭山人。少有大志。大观三年进士。徽宗亲策士,问以制礼作乐,重对曰:"事亲从兄,为仁义礼乐之实。陛下以神考为父,哲宗为兄,盍亦推原仁义之实而已,何以制作为?"授蜀州司理参军,改成都府府学教授,知怀安军金堂县,授辟雍录。
xiān shì, cháo tíng yǐ tà tǔ wèi gōng, biān shuài zhēng xìng lì yǐ jiǎo shǎng, fán shǔ dōng xī kuí xiá lù jí jīng hú guǎng nán, jiē yòu jìn biān fān yí xiàn qí dì zhī bù kě gēng zhě, wèi zhī nà tǔ, yīn zhì zhōu xiàn, suǒ zhì sāo rán. zhòng yǐ qí lì hài bái zhī zǎi xiàng, yīn shì jiàn zhī, zhào duì. qiān lì bù yuán wài láng zuǒ sī láng guān qǐ jū shè rén.
先是,朝廷以拓土为功,边帅争兴利以徼赏,凡蜀东西、夔峡路及荆湖、广南,皆诱近边蕃夷献其地之不可耕者,谓之纳土,因置州县,所至骚然。重以其利害白之宰相,因是荐之,召对。迁吏部员外郎、左司郎官、起居舍人。
jīn rén rù jīng shī, zhòng yán:" kāi biān zhī huò, qǐ yú tóng guàn, gù jīn rén yǐ guàn wèi huò shǒu. ruò zhǎn guàn shǒu, qiǎn rén chuán sòng yú jīn, shàng kě huǎn bīng." huò xiàn yì yuǎn bì, zhòng wén wèi shì yǔ, yǐ gào yú cháo, shǐ dìng shǒu chéng zhī jì. zhuó yòu jiàn yì dài fū. shí zǎi zhí gè zhǔ hé zhàn èr yì, zhòng shàng shū qǐ mìng qí tíng biàn dé shī. jīn rén yāo qiú jīn bó, zhōng shū shì láng wáng xiào dí xià lìng, yǒu nì jīn yín zhě sǐ, xǔ rén gào. zhòng yuē:" rú cǐ, zé zi dé yǐ gào fù, dì dé yǐ gào xiōng, nú bì dé yǐ gào zhǔ yǐ, qǐ chū zhèng suǒ yí?" jí yǔ yù shǐ kàng lùn, nǎi zhǐ. yòu lèi shū qǐ zhǎn cài jīng fù zǐ yǐ xiè tiān xià. xún qiān zhōng shū shè rén, cí mìng duō suǒ jiǎo zòu. yòu yán:" jìn shì bù cì yòng rén, qí jiān zhì shēn zǎi fǔ, yǒu wèi cháng yī rì chū guó mén zhě. qǐ xiān bǔ wài, yǐ wéi zhī chàng." shàng kāi nà, ér zǎi xiàng zhí zòu yǐ wéi bù kě. míng rì, tái jiàn jiē dé zuì, zhòng luò zhí zhī tóng zhōu.
金人入京师,重言:"开边之祸,起于童贯,故金人以贯为祸首。若斩贯首,遣人传送于金,尚可缓兵。"或献议远避,重闻卫士语,以告于朝,始定守城之计。擢右谏议大夫。时宰执各主和战二议,重上疏乞命其廷辨得失。金人要求金帛,中书侍郎王孝迪下令,有匿金银者死,许人告。重曰:"如此,则子得以告父,弟得以告兄,奴婢得以告主矣,岂初政所宜?"即与御史抗论,乃止。又累疏乞斩蔡京父子以谢天下。寻迁中书舍人,词命多所缴奏。又言:"近世不次用人,其间致身宰辅,有未尝一日出国门者。乞先补外,以为之倡。"上开纳,而宰相执奏以为不可。明日,台谏皆得罪,重落职知同州。
jīn rén yǐ xiàn jìn jiàng, jiāng jí tóng. zhòng dù bù néng shǒu, nǎi kāi mén zòng zhōu rén shǐ chū, zì yǐ cán bīng shù bǎi shǒu chéng, yǐ shì bì sǐ. jīn rén yí yǒu bèi, bù fù dù hé ér fǎn. jiàng zhào jiǎng yù, zhuó tiān zhāng gé dài zhì. xiān shì, shǎn xī xuān fǔ shǐ fàn zhì xū tí wǔ lù bīng qín wáng, zhì shǎn zhōu. zhòng yí zhì xū shū, yán:" zhōng dōu yǐ qín bīng wèi zhǎo yá, zhū xià shì jīng shī wèi gēn běn. jīn jīng chéng wéi jiǔ, rén wú dòu zhì, ruò wǔ lù zhī shī qūn xún wèi jìn, zé suǒ yǐ wéi zhǎo yá zhě bù zú shì, ér gēn běn yáo yǐ. rán kuì zú wèi gěng, guān zhōng gōng sī zhī jī yǐ jǐn yòu wén xī xià qīn lüè fū yán, wèi fù bèi huàn. jīn mò ruò yí xí shǔ shuài jí chuān xiá sì lù, gòng zī guān zhōng shǒu yù zhī bèi, hé qín shǔ yǐ wèi wáng shì." zhì xū ruì yú chū shī, yóu miǎn chí tún qiān qiū zhèn, wèi jīn jiāng suǒ bài, jūn jiē kuì, tuì bǎo tóng guān, ér wǔ lù zhī lì yì hào yǐ. zhòng mù rén jiān dào zǒu jīng chéng guī bào. èr dì jì běi xíng, zhòng jí yí xí chuān qín shí lù shuài chén, gè bèi lǐ wù wǎng jūn qián yíng fèng.
金人已陷晋、绛,将及同。重度不能守,乃开门纵州人使出,自以残兵数百守城,以示必死。金人疑有备,不复渡河而返。降诏奖谕,擢天章阁待制。先是,陕西宣抚使范致虚提五路兵勤王,至陕州。重遗致虚书,言:"中都倚秦兵为爪牙,诸夏恃京师为根本。今京城围久,人无斗志,若五路之师逡巡未进,则所以为爪牙者不足恃,而根本摇矣。然溃卒为梗,关中公私之积已尽;又闻西夏侵掠鄜延,为腹背患。今莫若移檄蜀帅及川峡四路,共资关中守御之备,合秦、蜀以卫王室。"致虚锐于出师,由渑池屯千秋镇,为金将所败,军皆溃,退保潼关,而五路之力益耗矣。重募人间道走京城归报。二帝既北行,重即移檄川、秦十路帅臣,各备礼物往军前迎奉。
wèi jǐ, gāo zōng jí wèi, zhòng shàng shū lùn jīn jí wù yǒu sì, dà huàn yǒu wǔ. suǒ wèi jí wù zhě, yǐ chē jià xī xìng wèi xiān, cì zé jiàn fān zhèn fēng zōng zi, tōng xià guó zhī hǎo, jì qīng táng zhī hòu, shǐ xiāng jī jiǎo, yǐ huǎn dí shì. suǒ wèi dà huàn zhě, fǎ lìng zī zhāng, cháo gāng wěi mǐ, jūn zhèng bài huài, guó yòng jié, mín xīn lí. yù jiù cǐ zhě, yí shǒu zǔ zōng chéng xiàn, dēng yòng zhōng zhí, dà zhèng shǎng xíng, chéng jīn rì zhī jí wù.
未几,高宗即位,重上疏论今急务有四,大患有五。所谓急务者,以车驾西幸为先,次则建藩镇、封宗子,通夏国之好,继青唐之后,使相犄角,以缓敌势。所谓大患者,法令滋彰,朝纲委靡,军政败坏,国用竭,民心离。欲救此者,宜守祖宗成宪,登用忠直,大正赏刑,诚今日之急务。
cháng ān móu shuài, liú cén zì hé dōng shǐ hái, shàng yì xún kě shǒu guān zhōng zhě, cén yǐ zhòng duì, nǎi yǐ tiān zhāng gé zhí xué shì zhī jīng zhào fǔ, xún jiān jīng zhào fǔ lù jīng lüè zhì zhì shǐ.
长安谋帅,刘岑自河东使还,上亦询可守关中者,岑以重对,乃以天章阁直学士知京兆府,寻兼京兆府路经略制置使。
zhòng qián zài tóng zhōu, fán sān shū shàng dà yuán shuài fǔ, qǐ zǎo lín guān zhōng yǐ fú zhòng wàng. qiě huà sān cè: yī wèi zhèn fǔ guān zhōng yǐ gù gēn běn, rán hòu yíng tún yú hàn zhōng, kāi guó yú xī shǔ, cǐ wèi cè zhī shàng ruò zhù jié nán yáng, kòng chǔ wú yuè qí zhào wèi zhī shī, yǐ lín qín jìn zhī xū, shì dí qiáng ruò wèi jìn tuì, xuǎn zōng qīn xián míng zhě kāi fǔ yú guān zhōng, cǐ wèi cè zhī cì tǎng yīn dū chéng, zài zhì chéng chí biàn luò zhī jìng, jù chéng gāo xiáo hán zhī xiǎn, xī yán fáng shǒu, cǐ cè zhī xià ruò yǐn bīng nán dù, zé guó shì wēi ruò, rén xīn lí sàn, cǐ zuì wú cè. jì zhì yǒng xīng, yòu liù shàng shū, jiē yǐ chē jià xìng guān zhōng wèi qǐng. bìng tiáo zòu guān zhōng fáng hé shì yí, dà yì wèi: guó shǎn cán pò, jiě zhōu hé zhōng yǐ xiàn, tóng huá zhōu yán hé yǔ jīn rén duì lěi, biān miàn gèn liù bǎi yú lǐ. běn lù wú kě zhàn zhī bīng, qǐ zēng yǐ wǔ lù bīng mǎ shí wàn yǐ shàng, wěi cáo chén chǔ zhì yǐ shǒu guān zhōng.
重前在同州,凡三疏上大元帅府,乞早临关中以符众望。且画三策:一谓镇抚关中以固根本,然后营屯于汉中,开国于西蜀,此为策之上;若驻节南阳,控楚、吴、越、齐、赵、魏之师,以临秦、晋之墟,视敌强弱为进退,选宗亲贤明者开府于关中,此为策之次;傥因都城,再治城池汴、洛之境,据成皋、崤函之险,悉严防守,此策之下;若引兵南度,则国势微弱,人心离散,此最无策。暨至永兴,又六上疏,皆以车驾幸关中为请。并条奏关中防河事宜,大意谓:虢、陕残破,解州、河中已陷,同、华州沿河与金人对垒,边面亘六百余里。本路无可战之兵,乞增以五路兵马十万以上,委漕臣储偫以守关中。
zhāng fán qī bā shàng, cháo tíng wèi yǒu suǒ chǔ. chóng fù shàng shū yuē:" guān zhōng bǎi èr zhī shì, kòng zhì shǎn xī liù lù, hàn bì chuān xiá sì lù. jīn pú jiě shī shǒu, yǔ dí wèi lín, guān zhōng gù, zé kě bǎo qín shǔ shí lù wú yú. yuán zhú lù shuài shǒu jiān sī gè yǒu zhàn hù, bù xiāng tōng róng. zuó fàn zhì xū huì hé qín wáng zhī shī, fēi bù jié lì, ér jiàng shuài gè zì wèi móu, bù tīng jié zhì. qǐ xuǎn zōng qīn xián míng zhě chōng jīng zhào mù, huò zhì yuán shuài fǔ, lìng zǒng guǎn qín shǔ shí dào bīng mǎ yǐ pián yí cóng shì, yīng shuài shǒu jiān sī bìng tīng jié zhì. huǎn jí zé hé zhū dào zhī bīng yǐ wèi shè jì, bù wéi kě yǐ yù dí, yì kě yǐ jiù jùn xiàn wǎ jiě zhī shī." yòu qǐ jié zhì wǔ lù bīng, jù bù bào.
章凡七八上,朝廷未有所处。重复上疏曰:"关中百二之势,控制陕西六路,捍蔽川峡四路。今蒲、解失守,与敌为邻,关中固,则可保秦、蜀十路无虞。缘逐路帅守、监司各有占护,不相通融。昨范致虚会合勤王之师,非不竭力,而将帅各自为谋,不听节制。乞选宗亲贤明者充京兆牧,或置元帅府,令总管秦、蜀十道兵马以便宜从事,应帅守、监司并听节制。缓急则合诸道之兵以卫社稷,不惟可以御敌,亦可以救郡县瓦解之失。"又乞节制五路兵,俱不报。
jīn jiāng lóu sù dù hé xiàn hán chéng xiàn, shí jīng zhào yú bīng jiē wèi jīng zhì shǐ qián gài diào fù xíng zài. zhòng dù shì bù kě zhī, yǐ shū bié qí fù kè chén yuē:" zhōng xiào bù liǎng lì, yì bù gǒu shēng yǐ rǔ wú fù." kè chén bào zhī yuē:" rǔ néng yǐ shēn xùn guó, wú hán xiào rù dì yǐ." jí jīn rén rù jìng, zhòng yí shū zhuǎn yùn shǐ lǐ táng rú yuē:" zhòng píng shēng zhōng yì, bù gǎn cí nán. shǐ yì yíng chē jià rù guān, jū jiàn líng zhī shì, shù kě yǐ lín dōng fāng. jīn chē jià nán xìng yǐ, guān shǎn yòu wú zhòng bīng, suī jié zhì lì hé suǒ shī, yī sǐ bào shàng bù zú xī."
金将娄宿渡河陷韩城县,时京兆余兵皆为经制使钱盖调赴行在。重度势不可支,以书别其父克臣曰:"忠孝不两立,义不苟生以辱吾父。"克臣报之曰:"汝能以身徇国,吾含笑入地矣。"及金人入境,重遗书转运使李唐孺曰:"重平生忠义,不敢辞难。始意迎车驾入关,居建瓴之势,庶可以临东方。今车驾南幸矣,关陕又无重兵,虽竭智力何所施,一死报上不足惜。"
jí jīn bīng wéi chéng, chéng zhōng bīng bù mǎn qiān, gù shǒu yú xún, wài yuán bù zhì. ér jīng zhì fù shǐ fù liàng yǐ jīng ruì shù bǎi duó mén chū jiàng, chéng xiàn, zhòng yǐ qīn bīng bǎi rén xuè zhàn. zhū jiàng fú zhòng qù, zhòng yuē:" sǐ wú zhí yě." zhàn bù yǐ, zhòng kuì, zhòng zhōng liú shǐ sǐ. chū, táng rú yǐ qí shū wén, é yǐ sǐ jié bào. shàng āi dào zhī, zèng zī zhèng diàn xué shì, hòu shì gōng mǐn.
及金兵围城,城中兵不满千,固守逾旬,外援不至。而经制副使傅亮以精锐数百夺门出降,城陷,重以亲兵百人血战。诸将扶重去,重曰:"死吾职也。"战不已,众溃,重中流矢死。初,唐孺以其书闻,俄以死节报。上哀悼之,赠资政殿学士,后谥恭愍。
guō zhōng xiào, zì lì zhī, hé nán rén, qiān shū shū mì yuàn shì kuí zhī zǐ. shòu yì zhōng yōng yú chéng yí. shǎo yǐ fù rèn bǔ yòu bān diàn zhí, qiān yòu shì jìn. dēng jìn shì dì, huàn wén zī, shòu jiāng zuò jiān zhǔ bù. nián yú sān shí, bù rěn qù qīn cè, duō shì yú hé nán guǎn kù jiān. xuān hé jiān, wèi hé dōng lù tí jǔ. jiě liáng yī shì yǔ hé dōng jiē rǎng, dào fàn yán zhě shù bǎi wèi qún, suì qǐ dà yù, zhuǎn xiāng gào yǐn, dǐ zuì zhě zhòng. zhōng xiào zhǐ zhì qí shǒu, yú xī kuān dài. zǎi xiàng wáng fǔ nù zhī, zuò fèi gé yán fǎ miǎn.
郭忠孝,字立之,河南人,签书枢密院事逵之子。受《易》、《中庸》于程颐。少以父任补右班殿直,迁右侍禁。登进士第,换文资,授将作监主簿。年逾三十,不忍去亲侧,多仕于河南筦库间。宣和间,为河东路提举。解梁、猗氏与河东接壤,盗贩盐者数百为群,岁起大狱,转相告引,抵罪者众。忠孝止治其首,余悉宽贷。宰相王黼怒之,坐废格盐法免。
jìng kāng chū, zhào wèi jūn qì shǎo jiān. rù duì, yǐ hé yì wèi fēi shì, lì chén zhuī jī zhī cè, wèi:" bīng jiā jì shēn rù, jīn rén zì yàn jì xīng bīng, yú hé shuò, fàn dū chéng, qí fēng bù kě dāng, jīn ruì qì qiě shuāi, yòu gù zǐ nǚ yù bó zhī huò, gù yì hé yǐ kuǎn wǒ shī. jīn zhū dào zhī shī jí yǐ, yí chéng qí duò jī zhī, ruò bù néng jī qí guī, tā rì ān néng yù qí lái." shàng mìng yǔ zǎi xiàng wú mǐn shū mì lǐ gāng yì, zhōng xiào fù tiáo shàng zhàn shǒu lì hài shì mǎ fēn hé zhī cè shí yú shì. zhǔ hé zhě zhòng, zú bù yòng qí cè. gǎi yǒng xīng jūn lù tí diǎn xíng yù, cuò zhì bǎo jiǎ. chū, yì zhě qǐng zé bǎo jiǎ shí wàn cì wèi yì yǒng, fēn lì hé shuò zhū jùn. zhōng xiào yuē:" bǎo jiǎ suì jiǔ, sǐ wáng zhě zhòng, zé sān wàn rén shǒu dū chéng kě yě, hé shuò qí bīng zhī dì, fēi bǎo jiǎ suǒ yí." shàng cóng zhī. zhōng xiào jí zǒu guān shǎn, dé shèng bīng sān wàn, fēn lì shí jiāng, zé yī jiāng tǒng zhī. jì qiǎn bīng qū zé lù, tīng xuān fǔ sī jié zhì.
靖康初,召为军器少监。入对,以和议为非是,力陈追击之策,谓:"兵家忌深入,金人自燕蓟兴兵,逾河朔,犯都城,其锋不可当,今锐气且衰,又顾子女玉帛之获,故议和以款我师。今诸道之师集矣,宜乘其惰击之,若不能击其归,他日安能御其来。"上命与宰相吴敏、枢密李纲议,忠孝复条上战守利害、士马分合之策十余事。主和者众,卒不用其策。改永兴军路提点刑狱,措置保甲。初,议者请择保甲十万刺为义勇,分隶河朔诸郡。忠孝曰:"保甲岁久,死亡者众,择三万人守都城可也,河朔骑兵之地,非保甲所宜。"上从之。忠孝亟走关陕,得胜兵三万,分隶十将,择一将统之。继遣兵趋泽、潞,听宣抚司节制。
jīn rén zài fàn jīng shī, yǒng xīng shuài fàn zhì xū lǜ zhū jūn yáo xiáo miǎn rù yuán, zhōng xiào yuē" jīn rén shēn rù, ér hé dōng wú shǒu bèi, yuàn fēn bīng zǒu tài xíng, è qí guī lù, bǐ bì lái zhàn, chéng xià zhī wéi kě huǎn." zhì xū yǐ wéi rán. xí hé zhōng shǒu xí yì féng yì shǒu táng zhòng yǔ zhōng xiào tóng chū hé dōng, wèi qiān zhì zhī jǔ, dà jūn jǐn chū hán gǔ. zhōng xiào dú yǐ pú jiě jūn sān qiān zhì yī shì, yù jīn rén, pò zhī. yú jiàng zhōu, pò tài píng zhài, zhǎn shǒu shù bǎi jí. gōng píng yáng, rù qí fú. huì dà jūn shī lì xiáo miǎn jiān, nǎi yǐn hái.
金人再犯京师,永兴帅范致虚率诸军繇淆、渑入援,忠孝曰"金人深入,而河东无守备,愿分兵走太行,扼其归路,彼必来战,城下之围可缓。"致虚以为然。檄河中守席益、冯翊守唐重与忠孝同出河东,为牵制之举,大军尽出函谷。忠孝独以蒲、解军三千至猗氏,遇金人,破之。逾绛州,破太平砦,斩首数百级。攻平阳,入其郛。会大军失利淆、渑间,乃引还。
jí jīn rén fàn yǒng xīng, bīng guǎ, huò quàn zhōng xiào yǐ jiān sī chū xún, kě yǐ bì huò. zhōng xiào bù dá, yǔ jīng lüè táng zhòng fēn chéng ér shǒu. zhōng xiào zhǔ xī bì, táng zhòng zhǔ dōng bì. jīn rén chén chéng xià, zhōng xiào mù rén yǐ shén bì gōng shè zhī, dí bù dé qián. yǐ ér gōng xiàn chéng dōng nán yú, zhōng xiào yǔ zhòng jí fù zǒng guǎn yáng zōng mǐn zhuǎn yùn fù shǐ sāng jǐng xún pàn guān céng wèi jīng lüè zhǔ guǎn jī yí wén zì wáng shàng tí jǔ jūn mǎ wǔ gōng dài fū chéng dí jù sǐ zhī. cháo tíng zèng zhōng xiào dà zhōng dài fū. zi yōng, bié yǒu chuán.
及金人犯永兴,兵寡,或劝忠孝以监司出巡,可以避祸。忠孝不答,与经略唐重分城而守。忠孝主西壁,唐重主东壁。金人陈城下,忠孝募人以神臂弓射之,敌不得前。已而攻陷城东南隅,忠孝与重及副总管杨宗闵、转运副使桑景询、判官曾谓、经略主管机宜文字王尚、提举军马武功大夫程迪俱死之。朝廷赠忠孝大中大夫。子雍,别有传。
chéng dí, zì huì lǎo, kāi fēng rén. fù bó gǔ, bù fū yán bīng zhàn sǐ yǒng lè. dí yǐ mén yīn dé guān. xuān hé zhōng, cóng yáng wéi zhōng zhēng fāng là yǒu gōng, jiā wǔ gōng dài fū róng zhōu tuán liàn shǐ lú nán tóng chuān fǔ lù zǒu mǎ chéng shòu gōng shì.
程迪,字惠老,开封人。父博古,部鄜延兵战死永乐。迪以门荫得官。宣和中,从杨惟中征方腊有功,加武功大夫、荣州团练使、泸南潼川府路走马承受公事。
zhū shǐ hé jiàn dí zhōng yì móu lüè, kě rèn jiàng shuài, zhào fù xíng zài. jīng lüè zhì zhì shǐ táng zhòng yǐ dí pò jìn, liú dí tí jǔ jūn mǎ, cuò zhì mín bīng yǐ wéi bèi. jīn rén yǐ zì tóng zhōu dù hé, huò quàn dí hái shǔ, dí sī yǒu yǐ bào guó, bù cóng. nǎi yì zhǒng shì zhū háo, móu lǜ zhòng bǎo xiǎn, qí qí shì shāo shuāi, chū qí jī zhī. zhuǎn yùn shǐ sāng jǐng xún zhī qí móu, yǐ gào táng zhòng, jiē bǎng xǔ mín zé xiǎn zì gù. huì qián hé dōng jīng zhì shǐ fù liàng jiàn yì dāng shǒu bù dàng bì, zhòng cóng zhī, yǐ liàng wèi zhì zhì fù shǐ, qù zhě xī hái.
诸使合荐迪忠义谋略,可任将帅,召赴行在。经略制置使唐重以敌迫近,留迪提举军马,措置民兵以为备。金人已自同州渡河,或劝迪还蜀,迪思有以报国,不从。乃诣种氏诸豪,谋率众保险,俟其势稍衰,出奇击之。转运使桑景询知其谋,以告唐重,揭榜许民择险自固。会前河东经制使傅亮建议当守不当避,重从之,以亮为制置副使,去者悉还。
jì ér jīn bīng yì pò, zhòng nǎi yǐ dí tí jǔ yǒng xīng lù jūn mǎ, cuò zhì mín bīng, lìng dí xíng shì nán shān zhū gǔ, jiāng yùn jīn bó xǐ zhì qí zhōng. yīn zhào tǔ háo, jí mín bīng yǐ bǔ jūn jí. huì yìng mù zhě zhòng, liàng yǔ zhòng yuē:" rén xīn rú cǐ, jiǎ yǐ xún rì, shǒu bèi qiě jù, nài hé wàng fēng qì qù." zhòng dà rán zhī, jí xí zhū sī tīng liàng jié zhì. jīn rén jìn chéng, dí yòu yù xuǎn bīng yíng zhàn, shǐ lǎo zhì dé qù xiǎn, shàng kě yǐ huó shí wàn rén. liàng zhí yì chéng shǒu, jīn rén sì miàn jí gōng, wài wú yuán bīng, dí lǜ zhū sī jí tǒng zhì piān bì yǐ xià dōng xiāng huì méng:" wēi jí bì yǐ sǐ xiāng yìng, shì bù yǔ dí jù shēng." kāng kǎi wū yè, tóng méng jiē gǎn qì. chéng pò, nǎi zì liàng suǒ fēn dì shǐ. liàng xiān chū jiàng, zhòng kuì. dí lǜ qí tú xíng xùn yú zhòng yuē:" dí chóu wǒ yǐ, jiàng yì sǐ, zhàn yì sǐ!" nǔ lì yǔ dòu, fèn nù dà hū, kǒu liú xiě, shì jiē gǎn fèn, duō suǒ zhǎn shā. dí mào fēi shǐ, chí duǎn bīng jiē zhàn shù shí hé, shēn bèi chuàng jǐ biàn, jué ér fù sū, yóu lì shēng chì zhàn bù yǐ, suì sǐ zhī. huī xià shì yú zhì kōng shì zhōng, bǐ wū jiē jìn, shì dú bù huǒ, jí liǎn, róng sè rú shēng. zhào zèng míng zhōu guān chá shǐ, shì gōng mǐn. zi chāng è.
既而金兵益迫,重乃以迪提举永兴路军马,措置民兵,令迪行视南山诸谷,将运金帛徙治其中。因召土豪,集民兵以补军籍。会应募者众,亮语重曰:"人心如此,假以旬日,守备且具,奈何望风弃去。"重大然之,即檄诸司听亮节制。金人近城,迪又欲选兵迎战,使老稚得趣险,尚可以活十万人。亮执议城守,金人四面急攻,外无援兵,迪率诸司及统制偏裨以下东乡会盟:"危急必以死相应,誓不与敌俱生。"慷慨呜咽,同盟皆感泣。城破,乃自亮所分地始。亮先出降,众溃。迪率其徒行徇于众曰:"敌仇我矣,降亦死,战亦死!"努力与斗,愤怒大呼,口流血,士皆感奋,多所斩杀。迪冒飞矢,持短兵接战数十合,身被创几遍,绝而复苏,犹厉声叱战不已,遂死之。麾下士舁置空室中,比屋皆烬,室独不火,及敛,容色如生。诏赠明州观察使,谥恭愍。子昌谔。
xú huī yán, zì yàn yóu, qú zhī xī ān rén. shǎo wèi zhū shēng, fàn shè shū chuán. fù qì háo jǔ, yǒu qí zhì, xǐ tán gōng míng shì. dà guān èr nián, zhào qiú cái wǔ shì, hán zhōng yàn fàn chún cuì liú zhòng wǔ yǐ huī yán yìng zhào, zhào jiàn chóng dé diàn, cì wǔ jǔ jué lún jí dì.
徐徽言,字彦猷,衢之西安人。少为诸生,泛涉书传。负气豪举,有奇志,喜谈功名事。大观二年,诏求材武士,韩忠彦、范纯粹、刘仲武以徽言应诏,召见崇德殿,赐武举绝伦及第。
lì bǎo dé jūn jiān yā, yǐ biān gōng jiā gé mén zhī hòu píng yáng fǔ jūn mǎ líng xiá, quán zhī bǎo dé jūn. gǎi zǒng lǐng hé xī jūn mǎ, yǐ tǎo xī xià gōng, lèi qiān bǐng yì láng. xuān hé sì nián, jiāng fá yàn, mìng tài yuán shuài zhāng xiào chún zhāo hé xī zhàng zú, qiǎn huī yán rù qí dì. zhàng zú jù ér shè zhī, huī yán yíng zhàn pò zhī, suì dìng tiān dé yún nèi liǎng chéng. xuān fǔ shǐ tóng guàn jí qí gōng, xí tài yuán bù dé wéi jié dù. fù qì qù. xiào chún xiān dìng shuò wǔ èr zhōu, yì bù néng shǒu. gǎi zhī huǒ shān jūn jiān tǒng zhì hé xī jūn mǎ, xǐ fù shí zhōu.
历保德军监押,以边功加阁门祗候、平阳府军马铃辖,权知保德军。改总领河西军马,以讨西夏功,累迁秉义郎。宣和四年,将伐燕,命太原帅张孝纯招河西帐族,遣徽言入其地。帐族拒而射之,徽言迎战破之,遂定天德、云内两城。宣抚使童贯嫉其功,檄太原不得违节度。复弃去。孝纯先定朔、武二州,亦不能守。改知火山军兼统制河西军马,徙赴石州。
jìng kāng chū, qiān wǔ yì láng gé mén xuān zàn shè rén. jīn rén wéi tài yuán, fēn bīng jué xiǎng dào, zì xí shí yǐ běi, mìng lìng bù tōng zhě lěi yuè. huī yán yǐ sān shí rén dù hé, yī zhàn pò zhī. qiān wǔ jīng láng zhī jìn níng jūn jiān lán shí lù yán biān ān fǔ shǐ.
靖康初,迁武翼郎、阁门宣赞舍人。金人围太原,分兵绝饟道,自隰、石以北,命令不通者累月。徽言以三十人渡河,一战破之。迁武经郎、知晋宁军兼岚石路沿边安抚使。
jīn rén zài fàn jīng shī, shǎn xī zhì zhì shǐ fàn zhì xū jiū hé wǔ lù bīng fù nàn, xí huī yán shǒu hé xī. qīn zōng gē liǎng hé yǐ shū huò, tóng zhī shū mì yuàn shì niè chāng chū hé dōng, wèi jīn rén suǒ jié, yǐ pián yí gē hé xī sān zhōu lì xī xià. jìn níng jūn mín dà kǒng, yuē:" qì lín fǔ fēng, jìn níng qǐ néng dú cún!" huī yán yuē:" cǐ shǐ rén jiǎo zhào ěr. sān jùn zài hé xī, shè yǒu zhào, yóu dāng zhí zòu, kuàng wú zhī yé!" suì lǜ bīng fù qǔ sān zhōu, xià rén suǒ zhì shǒu zhǎng jiē chū jiàng, huī yán wèi qiǎn zhī. yòu bìng qǔ lán shí dèng zhōu, jiào gē chuán zú chéng yáng pí hún tuō luàn liú yǐ yǎn dí. jīn rén yì bèi kè hú zhài wú bǎo jīn, qiǎn shǒu lǐng wèi jiǔ zhōu dū tǒng, yǔ jìn níng duì lěi. huī yán chū qí bīng xí zhú zhī. shí hé dōng jùn xiàn lún mò, yí mín rì xī wáng shī zhī zhì. huī yán yīn jié fén jìn tǔ háo shù shí wàn, yuē fù gù dì zé zòu guān wèi shǒu zhǎng, tīng shì xí. tiáo qí shì yǐ wén, qí bào kě, jí shēn lǜ jīng jiǎ dǎo tài yuán, jìng qǔ yàn mén, liú bīng shù shǒu qiě yuē:" dìng quán jìn zé xíng shèng wèi wǒ yǒu, zhōng yuán dāng zhǐ qī kè fù, tóu jī yī shí, huì bù kě shī." zòu shàng, zhào huī yán tīng wáng shù jié zhì, yì suì gé.
金人再犯京师,陕西制置使范致虚纠合五路兵赴难,檄徽言守河西。钦宗割两河以纾祸,同知枢密院事聂昌出河东,为金人所劫,以便宜割河西三州隶西夏。晋宁军民大恐,曰:"弃麟、府、丰,晋宁岂能独存!"徽言曰:"此使人矫诏耳。三郡在河西,设有诏,犹当执奏,况无之耶!"遂率兵复取三州,夏人所置守长皆出降,徽言慰遣之。又并取岚、石凳州,教戈舡卒乘羊皮浑脱乱流以掩敌。金人益备克胡砦、吴堡津,遣守领为九州都统,与晋宁对垒。徽言出奇兵袭逐之。时河东郡县沦没,遗民日徯王师之至。徽言阴结汾、晋土豪数十万,约复故地则奏官为守长,听世袭。条其事以闻,俟报可,即身率精甲捣太原,径取雁门,留兵戍守;且曰:"定全晋则形胜为我有,中原当指期克复,投机一时,会不可失。"奏上,诏徽言听王庶节制,议遂格。
jīn rén jì huī yán, yù sù bá jìn níng yǐ chú huàn. jiàn yán èr nián dōng, zì pú jīn shè hé wéi zhī. xiān shì huī yán yí fǔ zhōu, yuē zhé kě qiú jiā gōng jīn rén. kě qiú xiáng, jīn jiāng lóu sù xié zhì chéng xià yǐ zhāo huī yán. huī yán gù yǔ kě qiú wèi yīn, nǎi dēng pí yǐ dà yì jiào shù zhī. kě qiú yǎng yuē:" jūn yú wǒ hú dà wú qíng?" huī yán shè gōng lì yán yuē:" ěr yú guó jiā bù yǒu qíng, wǒ shàng yú ěr hé qíng? níng wéi wǒ wú qíng, cǐ shǐ yóu wú qíng." yī fà zhōng zhī, kě qiú zǒu, yīn chū bīng zòng jī, suì zhǎn lóu sù bèi jǐn zhī zǐ. dàng shì shí, huán hé dōng jiē yǐ xiàn, dú jìn níng yì rán gū yōng, héng dāng qiáng dí, shì xiāng bǎi bù kàng. huī yán jiān bì chí jiǔ, fǔ mó pí shāng, qiǎn méi rén qiú hé, zhào mín zhī táo fú shān gǔ zhě jǐ wàn zhòng, fú fá xī dù, yǔ jīn rén áo hé shàng, dà xiǎo shù shí zhàn, suǒ fú shā guò dāng. jìn níng hào tiān xià xiǎn, huī yán guǎng wài chéng, dōng yā hé, xià qiàn bù cè, qiáo dié xióng gù, bèi xiè shén zhěng. mìng zhū jiàng huà yú fēn shǒu, dí zhì zé zì zhì sǐ lì, yǐ jìn bīng wǎng lái wèi yóu yuán.
金人忌徽言,欲速拔晋宁以除患。建炎二年冬,自蒲津涉河围之。先是徽言移府州,约折可求夹攻金人。可求降,金将娄宿挟至城下以招徽言。徽言故与可求为姻,乃登陴以大义噍数之。可求仰曰:"君于我胡大无情?"徽言摄弓厉言曰:"尔于国家不有情,我尚于尔何情?宁惟我无情,此矢尤无情。"一发中之,可求走,因出兵纵击,遂斩娄宿孛堇之子。当是时,环河东皆已陷,独晋宁屹然孤墉,横当强敌,势相百不抗。徽言坚壁持久,抚摩疲伤,遣没人泅河,召民之逃伏山谷者几万众,浮筏西渡,与金人鏖河上,大小数十战,所俘杀过当。晋宁号天下险,徽言广外城,东压河,下堑不测,谯堞雄固,备械甚整。命诸将画隅分守,敌至则自致死力,以劲兵往来为游援。
jīn jìn gōng shù bài, bù dé zhì, wéi zhī yì jí. jìn níng sú bù jǐng yǐn, jì jí yú hé. jīn rén zài jiāo shí yān yōng zhī liú, chéng zhōng shuǐ fá jué, chǔ zhì jìn qìng, kǎi zhàng kōng bì, rén rén zhuì yōu, zhī yǔn wáng wú rì. huī yán néng dé zhòng xīn, fèn xiāo è shāng yí zhī yú, póu zhé shuò duàn rèn, yǐ sǐ gù shǒu. jì zì dù bù zhī, qǔ pào jī bì gé, fán shǒu jù xī huǒ zhī, yuē:" wú yǐ yí dí." qiǎn rén jiān dào chí shū qí xiōng chāng yán yuē:" huī yán gū guó ēn sǐ yǐ, xiōng qí miǎn shì jūn." yī xī, bì xiào lǐ wèi shí yūn xì bó shū fēi gǎn shàng, yīn yuē lóu sù qǐ wài guō nà jīn bīng. huī yán yǔ tài yuán lù bīng mǎ dōu jiān sūn áng jué zhàn mén zhōng, suǒ gé shā shén zhòng, tuì yīng yá chéng yǐ shǒu. jīn rén gōng zhī bù yǐ, huī yán zhì qī zǐ shì zhōng, jī xīn zì fén. zhàng jiàn zuò táng shàng, kāng kǎi yǔ jiàng shì:" wǒ tiān zǐ shǒu tǔ chén, yì bú jiàn miè dí shǒu." yīn bá pèi dāo zì nǐ, zuǒ yòu hào jiù chí zhī jí, jīn bīng wěi zhì, xié huī yán yǐ qù, rán yóu dàn qí wēi míng.
金进攻数败,不得志,围之益急。晋宁俗不井饮,寄汲于河。金人载茭石湮壅支流,城中水乏绝,储偫浸罄,铠仗空敝,人人惴忧,知殒亡无日。徽言能得众心,奋枵饿伤夷之余,裒折槊断刃,以死固守。既自度不支,取炮机、篦格,凡守具悉火之,曰:"无以遗敌。"遣人间道驰书其兄昌言曰:"徽言孤国恩死矣,兄其勉事君。"一夕,裨校李位、石赟系帛书飞笴上,阴约娄宿启外郭纳金兵。徽言与太原路兵马都监孙昂决战门中,所格杀甚众,退婴牙城以守。金人攻之不已,徽言置妻子室中,积薪自焚。仗剑坐堂上,慷慨语将士:"我天子守土臣,义不见蔑敌手。"因拔佩刀自拟,左右号救持之急,金兵猥至,挟徽言以去,然犹惮其威名。
lóu sù dé huī yán suǒ qīn shuō huī yán:" hé jù guān fú jiàn jīn shuài." huī yán chì yuē:" cháo zhāng, jìn jūn fù lǐ, yǐ rù qióng lú kě hū? rǔ wū wěi guān, bù jí kuì sǐ, gù yǐ wéi róng, qiě wèi dí rén yáo wěn zuò shuō kè yé? bù jí qù, wú lì yóu néng bó shā rǔ." lóu sù jiù jiàn huī yán, yǔ yuē:" èr dì běi qù, ěr qí wèi shuí shǒu cǐ?" huī yán yuē:" wú wèi jiàn yán tiān zǐ shǒu." lóu sù yuē:" wǒ bīng jǐ nán yǐ, zhōng yuán shì wèi kě zhī, hé zì kǔ wèi?" huī yán nù yuē:" wú hèn bù shī rǔ bèi guī jiàn tiān zǐ, jiāng yǐ sǐ bào tài zǔ tài zōng dì xià, yōng zhī qí tā!" lóu sù yòu chū jīn zhì yuē:" néng xiǎo qū, dāng shǐ rǔ shì shuài yán ān, jǔ shǎn dì bìng yǒu zhī." huī yán yì nù, mà yuē:" wú hé guó hòu ēn, sǐ zhèng wú suǒ, cǐ xī jù wèi rǔ bèi qū yé? rǔ dāng qīn rèn wǒ, bù kě shǐ yú rén jiàn jiā." lóu sù jǔ jǐ xiàng zhī, jì qí jù zhuàng. huī yán pī rèn yíng rèn, yì xiàng zì ruò. yǐn yǐ jiǔ, chí bēi zhì lóu sù yuē:" wǒ shàng yǐn rǔ jiǔ hū?" màn mà bù yǐ. jīn rén zhī bù kě qū, suì shè shā zhī. zhān hǎn wén qí sǐ, nù lóu sù yuē:" ěr cū hěn, hé zhuān shā yì rén yǐ chěng ěr sī?" zhì qí zuì shén cǎn.
娄宿得徽言所亲说徽言:"盍具冠韨见金帅。"徽言斥曰:"朝章,觐君父礼,以入穹庐可乎?汝污伪官,不即愧死,顾以为荣,且为敌人摇吻作说客耶?不急去,吾力犹能搏杀汝。"娄宿就见徽言,语曰:"二帝北去,尔其为谁守此?"徽言曰:"吾为建炎天子守。"娄宿曰:"我兵己南矣,中原事未可知,何自苦为?"徽言怒曰:"吾恨不尸汝辈归见天子,将以死报太祖、太宗地下,庸知其他!"娄宿又出金制曰:"能小屈,当使汝世帅延安,举陕地并有之。"徽言益怒,骂曰:"吾荷国厚恩,死正吾所,此膝讵为汝辈屈耶?汝当亲刃我,不可使余人见加。"娄宿举戟向之,觊其惧状。徽言披衽迎刃,意象自若。饮以酒,持杯掷娄宿曰:"我尚饮汝酒乎?"慢骂不已。金人知不可屈,遂射杀之。粘罕闻其死,怒娄宿曰:"尔粗狠,何专杀义人以逞尔私?"治其罪甚惨。
chū, huī yán yǔ liú guāng shì shù fà yǎ gù. guāng shì bèi mìng yuán tài yuán, cì wú bǎo jīn, zhé dùn bù jìn. huī yán yí shū qù xíng, wèi tīng yòu yù yǐ tài yuán wēi bù shǒu, dàn mù wàng jiù, zǒng guǎn chéng zhào fù jí, bù yí jī gù qǔ fāng mìng zuì, guāng shì yóu qián què. huī yán jí lù zhāng hé qí dòu náo, fēng fù yǔ zhī, guāng shì huáng jù yǐn dào.
初,徽言与刘光世束发雅故。光世被命援太原,次吴堡津,辄顿不进。徽言移书趣行,未听;又谕以太原危不守,旦暮望救,总管承诏赴急,不宜稽固取方命罪,光世犹前却。徽言即露章劾其逗挠,封副与之,光世惶遽引道。
xuān fǔ shǐ zhāng jùn yǔ zhū shǐ zhě xiāng jì yǐ sǐ jié shì wén, gāo zōng fǔ jǐ zhèn dào, gù wèi zǎi xiàng yuē:" xú huī yán bào guó sǐ fēng jiāng, lín nàn bù qū, zhōng guàn rì yuè, guò yú yán zhēn qīng duàn xiù shí yuǎn yǐ. bù yǒu yǐ chǒng zhī, hé yǐ quàn zhōng, zhāo shì lái shì." nǎi zèng jìn zhōu guān chá shǐ, shì zhōng zhuàng. zài zèng zhāng huà jūn jié dù.
宣抚使张浚与诸使者相继以死节事闻,高宗抚几震悼,顾谓宰相曰:"徐徽言报国死封疆,临难不屈,忠贯日月,过于颜真卿、段秀实远矣。不有以宠之,何以劝忠,昭示来世。"乃赠晋州观察使,谥忠壮。再赠彰化军节度。
sūn áng, yì yǐn dāo yù zì cì, jīn rén yōng zhì jūn qián, bù qū ér sǐ, zhì shì zèng chéng zhōng láng wéi liàn shǐ. huī yán zi gāng jì tóng sǐ shì, ér cóng sūn shì yì yǐ shǒu ān fēng sǐ. áng fù yì, xuān hé mò zhī shuò níng fǔ, jiù tài yuán, sǐ yú zhèn. gè shì zhe zhōng yì yún.
孙昂,亦引刀欲自刺,金人拥至军前,不屈而死,至是赠成忠郎、围练使。徽言子冈既同死事,而从孙适亦以守安丰死。昂父翊,宣和末知朔宁府,救太原,死于阵。各世著忠义云。
xiàng zi sháo, zì hé qīng, kāi fēng rén, shén zōng hòu zài cóng zhí yě. nián shí wǔ rù tài xué, dēng yuán fú sān nián jìn shì dì. tè ēn gǎi chéng shì láng, shòu jīng nán fǔ jié dù pàn guān, lèi guān zhì jīng dōng zhuǎn yùn fù shǐ. shǔ jùn guō fèng shì jìn wàn mín xiàn yú, hù bù niè chāng qǐng shǎng zhī yǐ quàn tiān xià. zi sháo hé fèng shì, qiě yán jìn chén shǒu kāi jù liǎn zhī duān, jìn bù kě zhǎng, shì lùn wěi zhī. yǐ fù yōu miǎn, qǐ fù, zhī huái níng fǔ.
向子韶,字和卿,开封人,神宗后再从侄也。年十五入太学,登元符三年进士第。特恩改承事郎,授荆南府节度判官,累官至京东转运副使。属郡郭奉世进万缗羡余,户部聂昌请赏之以劝天下。子韶劾奉世,且言近臣首开聚敛之端,浸不可长,士论韪之。以父忧免,起复,知淮宁府。
jiàn yán èr nián, jīn rén fàn huái níng, zi sháo lǜ zhū dì chéng shǒu, yù shì mín yuē:" rǔ děng fén mù zhī guó, qù cǐ hé zhī, wú yǔ rǔ dāng sǐ shǒu." shí yǒu dōng bīng sì qiān rén, dì sān jiāng yuè jǐng shòu yù qì chéng lǜ jūn mín zǒu xíng zài, zi sháo bù cóng, jǐng shòu yǐn bīng yíng dí ér sǐ. jīn rén zhòu yè gōng chéng, zi sháo qīn huàn jiǎ zhòu, mào shǐ shí, qiǎn qí dì zǐ lǜ fù zōng zé qǐ yuán bīng, wèi zhì, chéng xiàn. zi sháo lǜ jūn mín xiàng zhàn, lì qū wèi suǒ zhí. jīn rén zuò chéng shàng, yù jiàng zhī, zhuó jiǔ yú qián, zuǒ yòu yì lìng qū xī, zi sháo zhí lì bù dòng, jǐ shǒu zé mà, jīn rén shā zhī. qí dì xīn zhī táng zhōu zi bāo cháo qǐng láng zi jiā děng yǔ hé mén jiē yù hài, wéi yī zi hóng liù suì dé cún. shì wén, zài zèng tōng yì dài fū, guān qí jiā liù rén, hòu shì zhōng yì. chū, jīn rén zhì huái níng fǔ, yáng shí wén zhī yuē:" zi sháo bì sǐ yǐ." gài zhī qí sù shǒu zhě yún.
建炎二年,金人犯淮宁,子韶率诸弟城守,谕士民曰:"汝等坟墓之国,去此何之,吾与汝当死守。"时有东兵四千人,第三将岳景绶欲弃城率军民走行在,子韶不从,景绶引兵迎敌而死。金人昼夜攻城,子韶亲擐甲胄,冒矢石,遣其弟子率赴宗泽乞援兵,未至,城陷。子韶率军民巷战,力屈为所执。金人坐城上,欲降之,酌酒于前,左右抑令屈膝,子韶直立不动,戟手责骂,金人杀之。其弟新知唐州子褒、朝请郎子家等与阖门皆遇害,惟一子鸿六岁得存。事闻,再赠通议大夫,官其家六人,后谥忠毅。初,金人至淮宁府,杨时闻之曰:"子韶必死矣。"盖知其素守者云。
yáng bāng yì, zì xī jì, jí zhōu jí shuǐ rén. bó tōng gǔ jīn, yǐ shě xuǎn dēng jìn shì dì, zāo shí duō jiān, měi yǐ jié yì zì xǔ. lì wù yuán wèi qí lú jiàn kāng sān jùn jiào shòu, gǎi zhì zhī lì yáng xiàn. huì pàn zú zhōu dé jù fǔ chéng, shā guān lì. bāng yì lì xiàn yù qiú zhào míng yú tíng, yù zhū zhī, yīn yù zhī yuē:" ěr xī lǐ zhōng háo jié, chéng néng jí ěr tú wèi yì rén zhū zéi, bù wéi yòu ěr zuì, dāng shàng gōng bì jué." míng jí qǐng xíng, bāng yì yǐn zhī zhī jiǔ, shǐ zì qù. yuè yì rì, tǎo píng zhī.
杨邦乂,字晞稷,吉州吉水人。博通古今,以舍选登进士第,遭时多艰,每以节义自许。历婺源尉、蕲庐建康三郡教授,改秩知溧阳县。会叛卒周德据府城,杀官吏。邦乂立县狱囚赵明于庭,欲诛之,因谕之曰:"尔悉里中豪杰,诚能集尔徒为邑人诛贼,不惟宥尔罪,当上功畀爵。"明即请行,邦乂饮之卮酒,使自去。越翼日,讨平之。
jiàn yán sān nián, jīn rén zhì jiāng shàng. gāo zōng rú zhè xī, liú yòu pú yè dù chōng wèi yù yíng shǐ, zhù zā jiàn kāng, mìng liú guāng shì hán shì zhōng wáng wáng xiè zhū jiàng xī tīng chōng jié zhì. chōng xìng kù ér wú móu, shì xīn bù fù. dù náo shā, chōng qiǎn chén cuì yuè fēi děng jí jīn rén zhàn yú mǎ jiā dù. zì chén zhì wèi, zhàn shù hé, shèng fù wèi jué. wáng xiè yōng bīng fú jiù, cuì bèi qín, wáng xiè bīng dùn, chōng lǜ huī xià shù qiān rén jiàng. jīn rén jì jiāng, gǔ xíng bī chéng. shí lǐ zhuō yǐ hù bù shàng shū dǒng jūn xiǎng, chén bāng guāng yǐ xiǎn mó gé zhí xué shì shǒu jiàn kāng, jiē jù jiàng zhuàng, nì zhī shí lǐ tíng. jīn shuài wán yán zōng bì jì rù chéng, zhuō bāng guāng lǜ guān shǔ yíng bài, wéi bāng yì bù qū xī, yǐ xuè dà shū yī jū yuē:" níng zuò zhào shì guǐ, bù wéi tā bāng chén." zōng bì bù néng qū. yì yuē, qiǎn rén shuō bāng yì, xǔ yǐ jiù guān. bāng yì yǐ shǒu chù zhù chǔ liú xiě, yuē:" shì qǐ yǒu bù wèi sǐ ér kě yǐ lì dòng zhě? sù shā wǒ." yì rì, zōng bì děng yǔ zhuō bāng guāng yàn táng shàng, lì bāng yì yú tíng, bāng yì chì zhuō bāng guāng yuē:" tiān zǐ yǐ ruò hàn chéng, dí zhì bù néng kàng, gèng yǔ gòng yàn lè, shàng yǒu miàn mù jiàn wǒ hū?" yǒu liú tuán liàn zhě, yǐ fú zhǐ shū" sǐ huó" èr zì shì bāng yì yuē:" ruò wú duō yún, yù sǐ qù shū' sǐ' zì." bāng yì fèn bǐ shū" sǐ" zì, jīn rén xiāng gù dòng sè, rán wèi gǎn hài yě. yǐ ér zōng bì zài yǐn bāng yì, bāng yì bù shèng fèn, yáo wàng dà mà yuē:" ruò nǚ zhēn tú zhōng yuán, tiān níng jiǔ jiǎ rǔ, xíng zhé rǔ wàn duàn, ān dé wū wǒ!" zōng bì dà nù, shā zhī, pōu qǔ qí xīn, nián sì shí sì. shì wén, zèng zhí mì gé, cì tián sān qǐng, guān wèi liǎn zàng, jí qí dì cì miào bāo zhōng, shì zhōng xiāng, guān qí sì zǐ.
建炎三年,金人至江上。高宗如浙西,留右仆射杜充为御营使,驻紥建康,命刘光世、韩世忠、王〈王燮〉诸将悉听充节制。充性酷而无谋,士心不附。渡碙沙,充遣陈淬、岳飞等及金人战于马家渡。自辰至未,战数合,胜负未决。〈王燮〉拥兵弗救,淬被擒,〈王燮〉兵遁,充率麾下数千人降。金人济江,鼓行逼城。时李棁以户部尚书董军饷,陈邦光以显谟阁直学士守建康,皆具降状,逆之十里亭。金帅完颜宗弼既入城,棁、邦光率官属迎拜,惟邦乂不屈膝,以血大书衣裾曰:"宁作赵氏鬼,不为他邦臣。"宗弼不能屈。翼曰,遣人说邦乂,许以旧官。邦乂以首触柱础流血,曰:"世岂有不畏死而可以利动者?速杀我。"翼日,宗弼等与棁、邦光宴堂上,立邦乂于庭,邦乂叱棁、邦光曰:"天子以若捍城,敌至不能抗,更与共宴乐,尚有面目见我乎?"有刘团练者,以幅纸书"死活"二字示邦乂曰:"若无多云,欲死趣书'死'字。"邦乂奋笔书"死"字,金人相顾动色,然未敢害也。已而宗弼再引邦乂,邦乂不胜愤,遥望大骂曰:"若女真图中原,天宁久假汝,行磔汝万段,安得污我!"宗弼大怒,杀之,剖取其心,年四十四。事闻,赠直秘阁,赐田三顷,官为敛葬,即其地赐庙褒忠,谥忠襄,官其四子。
bāng yì shǎo chù jùn xué, mù bù shì fēi lǐ, tóng shě yù huī qí shǒu, lā zhī chū, tuō yán gù jiù jiā, shí chāng guǎn yě. bāng yì chū bù yí, jiǔ shù xíng, chāng nǚ chū, bāng yì è rán, jí qū hái shě, jiě qí yì guān fén zhī, liú tì zì zé. shào xīng qī nián, shū mì yuàn yán bāng yì zhōng jié xiǎn zhù, shàng yuē:" yán zhēn qīng yì dài zhōng chén, zhèn zuó yǐ guān qí zǐ sūn, bāng yì wèi zhèn sǐ jié, bù kě bù hòu bāo lù, yǐ wéi zhōng yì zhī quàn." jiā zèng huī yóu gé dài zhì, zēng cì tián sān qǐng.
邦乂少处郡学,目不视非礼,同舍欲隳其守,拉之出,托言故旧家,实娼馆也。邦乂初不疑,酒数行,娼女出,邦乂愕然,疾趋还舍,解其衣冠焚之,流涕自责。绍兴七年,枢密院言邦乂忠节显著,上曰:"颜真卿异代忠臣,朕昨已官其子孙,邦乂为朕死节,不可不厚褒录,以为忠义之劝。"加赠徽猷阁待制,增赐田三顷。