zhōng yì sān
◎忠義三

céng hù dì wù liú jí zhèng xiāng lǚ yóu chéng guō yǒng hán hào zhū tíng jié wáng yǔn gōng wáng jiàn zhōu zhōng zhōu xīn fù ōu yáng xún zhāng zhōng fǔ lǐ yàn xiān shào yún lǚ yuán dēng sòng yán fù zhào lì wáng fù zhèng bāo fù wáng zhōng zhí táng qí lǐ zhèn chén qiú dào
曾怘（弟悟） 劉汲 鄭驤 呂由誠 郭永 韓浩（朱庭傑 王允功王薦 周中 周辛附） 歐陽珣 張忠輔 李彥仙（邵雲 呂圓登 宋炎附）趙立（王復 鄭褒附） 王忠植 唐琦 李震 陳求道

céng hù, zì zhòng cháng, zhōng shū shè rén gǒng zhī sūn. bǔ tài xué nèi shě shēng, yǐ fù rèn jiāo shè zhāi láng, lèi guān sī nóng chéng tōng pàn wēn zhōu, xū cì yú yuè.
曾怘，字仲常，中書舍人鞏之孫。補太學內捨生，以父任郊社齋郎，累官司農丞、通判溫州，須次于越。

jiàn yán sān nián, jīn rén xiàn yuè, yǐ pá bā wèi shuài, yuē jié dàn chéng zhōng wén wǔ guān bìng yì fǔ, yǒu bù zhì jí cáng nì bù jué chá zhě, jiē sǐ. hù dú bù wǎng, wèi lín rén jiū chá dài bǔ, jiàn pá bā, cí qì bù qū. qiě yán:" guó jiā hé fù rǔ, nǎi pàn méng qī tiān, zì wèi bù dào. wǒ sòng shì chén yě, hèn wú chǐ cùn bǐng yǐ sǐ guó, ān néng tān shēng shì ěr gǒu nú xié?" shí jīn rén zhàng zhōng zhí bīng zhě jiē è yí xiāng shì, pá bā yuē:" qiě lìng chū." zuǒ yòu jǐn qū qí jiā shǔ sì shí kǒu tóng rì shā zhī yuè nán mén wài, yuè rén zuò jiào yì qí shī. jīn rén qù, hù dì cháo sàn láng dàn xīn shí zhī háng zhōu yú háng xiàn shì, zhì dà guān liǎn qí gǔ, zàng zhī tiān zhù shān. shì wén, yǔ sān zī ēn zé, guān qí dì fū zi chóng xiōng zi mián jū, jiē jiāng shì láng.
建炎三年，金人陷越，以琶八為帥，約詰旦城中文武官並詣府，有不至及藏匿、不覺察者，皆死。怘獨不往，為鄰人糾察逮捕，見琶八，辭氣不屈。且言："國家何負汝，乃叛盟欺天，恣為不道。我宋世臣也，恨無尺寸柄以死國，安能貪生事爾狗奴邪？"時金人帳中執兵者皆愕眙相視，琶八曰："且令出。"左右盡驅其家屬四十口同日殺之越南門外，越人作窖瘞其屍。金人去，怘弟朝散郎{旦心}時知杭州餘杭縣事，制大棺斂其骨，葬之天柱山。事聞，予三資恩澤，官其弟怤、子崈、兄子{宀居}，皆將仕郎。

fāng yù nán shí, chóng fǔ sì suì, yǔ rǔ mǔ zhāng jiē sǐ. yè zhí xiǎo yǔ, zhāng dé sū, gù jiàn chóng yì sū, shàng shǔn qí rǔ, jùn zú chén hǎi nì chóng yǐ guī. hòu shì zhì zhī nán ān jūn. hù cóng dì wù.
方遇難時，崇甫四歲，與乳母張皆死。夜值小雨，張得蘇，顧見崇亦蘇，尚吮其乳，郡卒陳海匿崇以歸。後仕至知南安軍。怘從弟悟。

wù zì méng bó, hàn lín xué shì zhào zhī sūn yě. xuān hé èr nián jìn shì, jìng kāng jiān wèi bó zhōu shì cáo. jīn rén pò bó zhōu, wù bèi zhí, kàng cí màn mà, zhòng rèn mó zhī, shī tǐ wú cún zhě, qī nú tóng rì bèi hài. nián sān shí sān.
悟字蒙伯，翰林學士肇之孫也。宣和二年進士，靖康間為亳州士曹。金人破亳州，悟被執，抗辭慢罵，眾刃劘之，屍體無存者，妻孥同日被害。年三十三。

liú jí, zì zhí fū, méi zhōu dān léng rén. shào shèng sì nián jìn shì. wèi hé zhōu sī lǐ wǔ xìn jūn tuī guān, gǎi xuān dé láng zhī kāi fēng fǔ yān líng xiàn. fèng xíng shén xiāo gōng bù rú lìng, yǐ jīng jī zhuǎn yùn shǐ zhào tíng zòu, xǐ tōng pàn lóng dé fǔ. shí fāng shì lín líng sù yòng shì, jùn rén bān zì gǎi yì xì cí wèi yāo yán, yǐ yīng líng sù. jí shè shǒu, xià zì yù. líng sù jiàn zì yǒu dào. mìng zhuǎn yùn shǐ chén zhī cún àn yàn, yuàn shǐ jù, yù biàn yù. jí zé shù yuàn shǐ, zhī cún dàn zhī, zú yǐ shí wén.
劉汲，字直夫，眉州丹稜人。紹聖四年進士。為合州司理、武信軍推官，改宣德郎、知開封府鄢陵縣。奉行神霄宮不如令，以京畿轉運使趙霆奏，徙通判隆德府。時方士林靈素用事，郡人班自改《易繫辭》為妖言，以應靈素。汲攝守，下自獄。靈素薦自有道。命轉運使陳知存按驗，掾史懼，欲變獄。汲責數掾史，知存憚之，卒以實聞。

tōng pàn hé zhōng fǔ, pì kāi fēng fǔ tuī guān. zì shèng zhāng děng yǐn jīng, guǒ yú zhū shā, lǜ qǔ tè zhǐ yǐ kuài yì, jí měi bái fǔ zòu bà zhī. zǎi xiàng wáng fǔ chū lǐng yīng fèng sī, jí duì kè zhé dǐ zhī, fǔ wén, zòu zhé jiān péng zhōu shuì. qīn zōng zhào fù què, jí zòu yuàn dé qū chí wài fú, zhì bīng shí yǐ wèi jīng shī. shí zhì jīng xī zhuǎn yùn sī yú dèng zhōu, yǐ jí tiān chà fù shǐ. jiàn yán yuán nián, fàn zhì xū shī zhì shǎn, jí yí shū quàn yǐ yī jūn zì pú zhōng yuè hé yáng, fén jīn rén jī jù, jué hé qiáo yī jūn zì shǎn lù zhí dǐ zhèng xǔ, yǔ zhū dào lián héng, dí bì jiě sàn. zhì xū yǐ shū xiè jí ér xíng.
通判河中府，辟開封府推官。自盛章等尹京，果於誅殺，率取特旨以快意，汲每白府奏罷之。宰相王黼初領應奉司，汲對客輒詆之，黼聞，奏謫監蓬州稅。欽宗召赴闕，汲奏願得驅馳外服，治兵食以衛京師。時置京西轉運司於鄧州，以汲添差副使。建炎元年，范致虛師至陝，汲貽書勸以一軍自蒲中越河陽，焚金人積聚，絕河橋；一軍自陝路直抵鄭、許，與諸道連衡，敵必解散。致虛以書謝汲而行。

jīn rén zài fàn jīng shī, zhū dào bù zhī cháo tíng dòng xī zhě sān yuè. féng yán xù chuán zhào fǔ yù, wèi chē jià chū jiāo dìng hé yì, lìng zhū dào bà bīng. jí wèi fù zǒng guǎn gāo gōng chún yuē:" zhào shū wèi kě jù xìn." gōng chún wèn gù, jí yuē:" zhào xià yǐ qù nián shí èr yuè, dèng qù jīng qī bǎi lǐ, jīn shǐ zhì zhōu hé yě? ān yǒu yì hé yǐ sān yuè, ér dí yóu wèi tuì hū? cǐ bì jīn rén xié cháo tíng yǐ kuǎn qín wáng zhī shī ěr, kě sù jìn bīng." gōng chún nán zhī, jí qǐng zì xíng, gōng chún bù dé yǐ jù zhì nán yáng, bù jìn, jí dú chí shù shí qí fù dū chéng, èr dì yǐ běi xíng, jí sù fú tòng kū. xún dài gōng chún shè shuài shì, juān jīn bó xiǎng shì, wèi zhàn shǒu jì. zhào dèng zhōu bèi xún xìng, jí guǎng chéng chí, shì xíng què, suǒ yǐ dài chéng yú zhī jù shén bèi. jiù jiā zhí lóng tú gé zhī dèng zhōu jiān jīng xī lù ān fǔ shǐ.
金人再犯京師，諸道不知朝廷動息者三月。馮延緒傳詔撫諭，謂車駕出郊定和議，令諸道罷兵。汲謂副總管高公純曰："詔書未可遽信。"公純問故，汲曰："詔下以去年十二月，鄧去京七百里，今始至州何也？安有議和以三月，而敵猶未退乎？此必金人脅朝廷以款勤王之師爾，可速進兵。"公純難之，汲請自行，公純不得已俱至南陽，不進，汲獨馳數十騎赴都城，二帝已北行，汲素服慟哭。尋代公純攝帥事，捐金帛饗士，為戰守計。詔鄧州備巡幸，汲廣城池，飾行闕，所以待乘輿之具甚備。就加直龍圖閣、知鄧州兼京西路安撫使。

jí zòu:" yù fù liǎng hé, dāng xiān hé dōng, yù fù hé dōng, dāng yòng shǎn bīng, qǐng xiān cóng shì hé dōng, yǐ dìng xī hé zhī gēn běn." yú shì jīn rén fù dù hé, dié zhī dèng zhōu wèi xíng zài suǒ, mìng qí jiāng yín zhū jí gōng jīng xī. jí qiǎn fù zǒng guǎn hóu chéng lín shǒu nán yáng, jīn rén yǎn zhì, shā chéng lín. jí jí jiāng lì wèi yuē:" wú shòu guó ēn, hèn wèi de sǐ suǒ, jīn rén lái bì sǐ, rǔ yǒu néng yǔ wú jù sǐ zhě hū?" jiē liú tì yuē:" wéi mìng." mín yǒu qǐng shè shān zuò zhài yǐ bì dí zhě, jí yuē:" shì qì chéng yǐ. rán ruò shǔ jù sǐ wú yì." nǎi xià lìng yuē:" chéng zhōng yǒu cái wǔ yuàn cóng jūn zhě tīng liú, yú cóng biàn." dé gǎn sǐ shì sì bǎi rén. yòu lìng yuē:" fán shì yú cǐ, qí tīng sòng qí jiā, yín chū wǔ fǎn, wéi zhě cóng jūn fǎ." zhòng jiē gǎn fú, wú yī rén shī qī.
汲奏："欲復兩河，當先河東，欲復河東，當用陝兵，請先從事河東，以定西河之根本。"於是金人復渡河，諜知鄧州為行在所，命其將銀硃急攻京西。汲遣副總管侯成林守南陽，金人奄至，殺成林。汲集將吏謂曰："吾受國恩，恨未得死所，金人來必死，汝有能與吾俱死者乎？"皆流涕曰："惟命。"民有請涉山作砦以避敵者，汲曰："是棄城矣。然若屬俱死無益。"乃下令曰："城中有材武願從軍者聽留，余從便。"得敢死士四百人。又令曰："凡仕於此，其聽送其家，寅出午反，違者從軍法。"眾皆感服，無一人失期。

jí nán yáng xiàn, mìng jiāng qī dǐng jiāng bīng sān qiān nì zhàn, jí mìng jìn yí yǔ zhào zōng yìn fēn xī nán mén jī zhī. jí zì yǐ yá bīng sì bǎi dēng pí wàng, jiàn zōng yìn cóng jiān dào dùn, jí zì zhì dǐng jūn zhōng, huī qí zhòng zhèn yǐ dài, dí zhì jiē sǐ dòu, dí què. é ér yí bài, jīn rén gōng zhī yì jí, shǐ xià rú yǔ, jūn zhōng qǐng jí qù, jí bù xǔ, yuē:" shǐ dí zhī ān fǔ shǐ zài cǐ wèi guó jiā zhì sǐ." dí dà zhì, jí sǐ zhī. shì wén, zèng tài zhōng dài fū, shì zhōng jiè.
及南陽陷，命將戚鼎將兵三千逆戰，及命靳儀與趙宗印分西、南門犄之。汲自以牙兵四百登陴望，見宗印從間道遁，即自至鼎軍中，麾其眾陣以待，敵至皆死斗，敵卻。俄而儀敗，金人攻之益急，矢下如雨，軍中請汲去，汲不許，曰："使敵知安撫使在此為國家致死。"敵大至，汲死之。事聞，贈太中大夫，諡忠介。

zhèng xiāng, zì qián wēng, xìn zhī yù shān rén. dēng yuán fú sān nián jìn shì dì. zhī lì yáng xiàn, suì jī, mín duō táo wáng. cáo sī àn jí dū bū fù bù shǎo dài, xiāng huàn zhī, jǐn qù qí jí. shǐ zhě yù shéng yǐ fǎ, xiāng yuē:" zhe lìng yuē èr shuì wèi dìng shù, jīn bù chú, zé bū yù duō, mín yù pín, fù yù bù bàn." shǐ zhě bù néng qū. shí yì zì jiàn kāng záo cáo qú dǎo tài hú yǐ tōng dà jiāng, jiāng pò shù zhōu mín tián, diào jiāng zhè èr shí wǔ zhōu dīng fū, suǒ fèi bǎi wàn jì. cháo tíng qiǎn guān shì kě fǒu, xiāng tiáo xī lì bìng, lì zhǐ zhī.
鄭驤，字潛翁，信之玉山人。登元符三年進士第。知溧陽縣，歲飢，民多逃亡。漕司按籍督逋賦不少貸，驤患之，盡去其籍。使者欲繩以法，驤曰："著令約二稅為定數，今不除，則逋愈多，民愈貧，賦愈不辦。"使者不能屈。時議自建康鑿漕渠導太湖以通大江，將破數州民田，調江、浙二十五州丁夫，所費百萬計。朝廷遣官視可否，驤條析利病，力止之。

tōng pàn kě lán jūn, gǎi qìng yáng fǔ. yáo gǔ zòu wèi xī hé lán kuò lù jīng lüè sī shǔ guān. qián gài zì wèi yì xī, zòu pì mù xià. dì zhèn, qín lǒng jīn chéng liù chéng huài, xiāng wèi gài yán liù chéng xī hé zhòng dì, yí qù shàn zhì, yīn zì qǐng dǒng bīng hù zhú yì jī tān xīn bǎo liù bǎi bù, yǐ kòng xī xià. bǎo chéng, yǐ gōng qiān guān, cì fēi yī yín yú.
通判岢嵐軍，改慶陽府。姚古奏為熙河蘭廓路經略司屬官。錢蓋自渭易熙，奏辟幕下。地震，秦隴金城六城壞，驤為蓋言六城熙河重地，宜趣繕治，因自請董兵護築益機灘新堡六百步，以控西夏。堡成，以功遷官，賜緋衣銀魚。

gǔ sī luó shì jiù jù qīng táng, zhì xī níng zhōu, dǒng zhān rù cháo, qí dì yì má dǎng zhēng zǒu xī xià. dà guān zhōng, qiāng rén jiǎ qí míng guī fù, tóng guàn zòu cì xìng míng zhào huái gōng, guān tuán liàn shǐ. zhì shì dǎng zhēng zì xī níng qiú guī, guàn jù shì lù, yì zhě xī guàn yì yù jué zhī. xiāng wèi guàn qī jūn, qǐng biàn qí wěi. guàn nù, jiāng hòu wū yǐ zuì, huì bài ér zhǐ. zhuó jīng zhào fǔ děng lù tí jǔ cháng píng. xiāng àn gé wèi cháng píng zǒng mù shí juǎn, bān zhī suǒ bù. shí shǎn yòu dà rěn, xiāng zòu qǐ yǐ suǒ bù běn xī chéng shí guǎng dí, dé mǐ liù shí wàn hú.
唃廝羅氏舊據青唐，置西寧州，董氈入朝，其弟益麻黨征走西夏。大觀中，羌人假其名歸附，童貫奏賜姓名趙懷恭，官團練使。至是黨征自西寧求歸，貫懼事露，議者希貫意欲絕之。驤謂貫欺君，請辨其偽。貫怒，將厚誣以罪，會敗而止。擢京兆府等路提舉常平。驤按格為《常平總目》十卷，頒之所部。時陝右大稔，驤奏乞以所部本息乘時廣糴，得米六十萬斛。

gāo zōng chū, yǐ zhí mì gé zhī tóng zhōu jiān yán hé ān fǔ shǐ. shí móu xún jìn diān jīn líng nán yáng zhǎng ān wèi zhù bì jì, xiāng yán:" nán yáng jīn líng piān fāng, fēi xìng wáng dì zhǎng ān sì sāi, tiān fǔ zhī guó, kě yǐ zhù bì." huì dì dōng xìng yáng zhōu, fù qǐng zì chǔ sì biàn luò yǐ qì shǎn huá, gè mù jīng bīng, shǒu wěi xiāng yīng, shù dí shì bù dé chōng jué. bù bào. jīn jiāng lóu sù fàn tóng zhōu jí hán chéng, xiāng qiǎn bīng jù xiǎn jī zhī, shī shī lì, jīn rén chéng shèng jìng zhì chéng xià, tōng pàn yǐ xià jiē dùn qù. xiāng yuē:" suǒ wèi tài shǒu zhě, shǒu sǐ ér yǐ." yì rì chéng xiàn, xiāng fù jǐng sǐ, zèng tōng yì dài fū shū mì zhí xué shì, shì wēi mǐn, zhào cì miào mǐn jié.
高宗初，以直秘閣知同州兼沿河安撫使。時謀巡近甸金陵、南陽、長安為駐蹕計，驤言："南陽、金陵偏方，非興王地；長安四塞，天府之國，可以駐蹕。"會帝東幸揚州，復請自楚、泗、汴、洛以迄陝、華，各募精兵，首尾相應，庶敵勢不得衝決。不報。金將婁宿犯同州及韓城，驤遣兵拒險擊之，師失利，金人乘勝徑至城下，通判以下皆遁去。驤曰："所謂太守者，守死而已。"翼日城陷，驤赴井死，贈通議大夫、樞密直學士，諡威愍，詔賜廟愍節。

xiāng zài xī hé, cháng zhí xī níng qì zhèng hé gōng qǔ jiàn zhì zhī jī wèi tà biān lù shí juǎn, bīng jiāng fān hàn zá shì wèi bié lù bā shí juǎn, tú huà xī fān xī xià huí gú lú gān zhū guó rén wù tú shū wèi hé lǒng rén wù zhì shí juǎn, xù zàn pǔ qì xī bā wēn dǒng zhān shì zú wèi fān pǔ xì shí juǎn.
驤在熙河，嘗摭熙寧迄政和攻取建置之跡為《拓邊錄》十卷，兵將蕃漢雜事為《別錄》八十卷，圖畫西蕃、西夏、回鶻、盧甘諸國人物圖書為《河隴人物誌》十卷，序贊普迄溪巴溫、董氈世族為《蕃譜系》十卷。

lǚ yóu chéng, zì zǐ míng, yù shǐ zhōng chéng huì zhī jì zǐ. yòu míng shuǎng yǒu zhì lüè, fàn zhèn sī mǎ guāng, fù yǒu yě, jiē qì zhòng zhī. yǐ fù ēn bǔ guān, diào dèng zhōu jiǔ shuì, lín shì jīng mǐn, lǎo lì bù néng qī. huì yíng bīng qiè fā, jù zhòng bì chéng, shǒu èr táo nì, yóu chéng qīn wǎng zhāo yù, zéi liǎn bīng tīng mìng. yǐ gōng qiān zhì, xún zhuó tí jǔ sān mén bái bō niǎn yùn, yán zhě wèi qí zī qiǎn, bà zhī. zhī hé shuǐ xiàn. wáng zhōng lì zhǒng è zhēng líng zhōu, yóu chéng bù yùn suí jūn, tiān hán shí jǐn, tā yì yì fū duō kuì qù, wéi yóu chéng suǒ bù fèn wú shī zhě. xún gǎi zhī chéng shì xiàn. chéng xiàng lǚ dà fáng wèi shān líng shǐ, pì wèi shǔ. tōng pàn chéng dū fǔ, zhī yǎ jiā wēn mián sì zhōu, fù zhī jiā zhōu, jiē yǒu zhì jī.
呂由誠，字子明，御史中丞誨之季子。幼明爽有智略，范鎮、司馬光，父友也，皆器重之。以父恩補官，調鄧州酒稅，臨事精敏，老吏不能欺。會營兵竊發，聚眾閉城，守貳逃匿，由誠親往招諭，賊斂兵聽命。以功遷秩，尋擢提舉三門、白波輦運，言者謂其資淺，罷之。知合水縣。王中立、種諤征靈州，由誠部運隨軍，天寒食盡，他邑役夫多潰去，唯由誠所部分無失者。尋改知乘氏縣。丞相呂大防為山陵使，闢為屬。通判成都府，知雅、嘉、溫、綿四州，復知嘉州，皆有治績。

jìng kāng yuán nián, zǎi xiàng táng kè jiàn yóu chéng gāng zhèng yǒu jiā fǎ, yí rèn tái chén. zhào zhì jīng shī, yǔ kè yì bù hé, qiě yōu qí xù suō bù zú yǐ jì shí jiān, lì cí qiú tuì. chà zhī xí qìng fǔ, wèi jí chū guān, jīn rén zài rù, xiàn jīng shī, lì zhāng bāng chāng, yǐ bīng xié shì dài fū chén zhī, yóu chéng wēi fú dé miǎn. shí qún dào suǒ zài fēng qǐ, yóu chéng qí qū zhì jùn. chéng pǐ liáng jié, yú shì zhòu yè wèi bèi, bǎn zhú fǔ jiù, jù zéi lǐ yù yōng shí wàn zhòng bēn zhì chéng zhōng, zhī qí yǒu bèi, yáng shòu yuán shuài fǔ zhāo ān ér qù. kāng wáng yí jūn jì yáng, yóu chéng jié lì kuì xiǎng, jūn yǐ bù fá. qiǎn guān shǔ wáng yǔn gōng fèng biǎo quàn jìn.
靖康元年，宰相唐恪薦由誠剛正有家法，宜任台臣。召至京師，與恪議不合，且憂其蓄縮不足以濟時艱，力辭求退。差知襲慶府，未及出關，金人再入，陷京師，立張邦昌，以兵脅士大夫臣之，由誠微服得免。時群盜所在蜂起，由誠崎嶇至郡。城圮糧竭，於是晝夜為備，版築甫就，劇賊李昱擁十萬眾奔至城中，知其有備，陽受元帥府招安而去。康王移軍濟陽，由誠竭力饋餉，軍以不乏。遣官屬王允恭奉表勸進。

shí jīng dōng zhū jùn, bīng jiāo duō nèi hòng, dú yóu chéng fǔ xún yǒu fāng, shì lè wèi yòng. qián hòu shù bèi gōng wéi, yì rán zì lì qún dào zhōng, jiù yuán jiē jué. kǒng yàn zhōu yǐ yùn bīng pàn, shǒu fàn jùn jìng, gōng zhī lèi xún bù néng xià, shǐ yǐn qù. hú xuǎn zhě zhòng yóu cán bào, gōng yóu chéng shì bì qǔ, yóu chéng yè fén qí gōng jù, zhí rù zhàng xià, zéi hài sàn, bù zhī suǒ wèi, hū jiě wéi qù.
時京東諸郡，兵驕多內訌，獨由誠拊循有方，士樂為用。前後數被攻圍，屹然自立群盜中，救援皆絕。孔彥舟以鄆兵叛，首犯郡境，攻之累旬不能下，始引去。胡選者眾尤殘暴，攻由誠示必取，由誠夜焚其攻具，直入帳下，賊駭散，不知所為，忽解圍去。

yī rì jīn bīng sì jí, yóu chéng yán lì shǎng fá, lì yǐ zhōng yì, shǒu bīng zhēng fèn, zhòu yè jǐng bèi. jīn rén bǎi dào gōng chéng, shǐ shí rú yǔ, rén wú pàn zhì. jùn guān yǒu yíng jiàng zhě, zhí ér xiè zhī. pàn guān zhào lìng jiā tóng xīn shì shǒu, chéng xiàn jù bèi zhí. jīn rén yù shēng jiàng zhī, yóu chéng bù qū, nǎi shā qí zi réng yú qián, yóu chéng bù gù, yǔ lìng jiā tóng yù hài. zi xiè yǔ qí jiā sì shí kǒu jiē bèi zhí, wú shēng hái zhě. nán běi gé jué, qí sūn shào qīng liú shǔ, hòu zì shǔ zǒu jiāng zhè fǎng yóu chéng shēng sǐ, yù lìng jiā zhī zǐ zi yí yú jiāng yīn, zhī lìng jiā yǔ yóu chéng tóng sǐ bèi bāo diǎn, nǎi sù yú cháo, zhào zèng yóu chéng sān guān, wèi tōng fèng dài fū, yǔ èr zi ēn zé.
一日金兵四集，由誠嚴立賞罰，厲以忠義，守兵爭奮，晝夜警備。金人百道攻城，矢石如雨，人無叛志。郡官有迎降者，執而械之。判官趙令佳同心誓守，城陷俱被執。金人慾生降之，由誠不屈，乃殺其子仍於前，由誠不顧，與令佳同遇害。子偰與其家四十口皆被執，無生還者。南北隔絕，其孫紹清留蜀，後自蜀走江、浙訪由誠生死，遇令佳之子子彝於江陰，知令佳與由誠同死被褒典，乃訴於朝，詔贈由誠三官，為通奉大夫，與二子恩澤。

guō yǒng, dà míng fǔ yuán chéng rén. shǎo gāng míng yǒng jué, shēn zhǎng qī chǐ, xū rán ruò shén. yǐ zǔ rèn wèi dān zhōu sī fǎ cān jūn, shǒu wǔ rén, wèi jiān lì wú suǒ jì, yǒng shù yǐn fǎ cái zhī. shǒu dà nù, shèng wēi lín yǒng, yǒng bù wèi dòng, zé móu wèi hǎo yán jiàn zhī cháo. hòu shǒu yù biàn jù yù, yǒng lì zhēng bù néng dé, xiù jǔ dié hái zhī, fú yī qù.
郭永，大名府元城人。少剛明勇決，身長七尺，須髯若神。以祖任為丹州司法參軍，守武人，為奸利無所忌，永數引法裁之。守大怒，盛威臨永，永不為動，則繆為好言薦之朝。後守欲變具獄，永力爭不能得，袖舉牒還之，拂衣去。

diào qīng hé chéng, xún zhī dà gǔ xiàn. tài yuán shuài lǜ yòng zhòng chén, měi yàn xiǎng fèi qiān jīn, qǔ zhū xiàn yǐ gěi, liǎn zhū dà gǔ zhě yóu jí. yǒng yǐ shū dǐ mù fǔ yuē:" fēi shén yī ér qǔ, jiē mín gāo xuè yě, yǐ zī shāng dòu zhī fèi kě hū? tuō bù huò mìng, lìng yǒu tóu hé ér guī ěr." fǔ bù gǎn pò. xiàn yǒu tán chū yún yǔ, suì hàn, wū chéng cǐ huā mín, yǒng zhàng wū, bào rì zhōng, yǔ lì zhì, xiàn rén kè shí jì qí yì. fǔ qiǎn zú shù bèi hào" jǐng dào", cì zhū xiàn duǎn zhǎng, yóu dù bù guī, mò gǎn wù, yǒng xiè zhì zhī fǔ, fǔ wèi bìng tā xiàn zhuī hái. yú shì bù shǐ zhě jí jùn wén yí yǒu bù biàn yú mín zhě, bì tiáo lì bìng fǎn fù, huò suì qǐn ér bù xíng. huò wèi yǒng:" shì fāng léi tóng, wú yǐ cǐ jiǎ huò." yǒng yuē:" wú zhī xíng wú zhì ér yǐ, huáng xù qí tā." dà gǔ rén ān qí zhèng, yǐ wèi zì yǒu lìng wú yǒng bǐ zhě. jì qù shù nián, fù guò zhī, zé lǎo zhì zhē liú rú yǒng shǐ qù.
調清河丞，尋知大谷縣。太原帥率用重臣，每宴饗費千金，取諸縣以給，斂諸大谷者尤亟。永以書抵幕府曰："非什一而取，皆民膏血也，以資觴豆之費可乎？脫不獲命，令有投劾而歸耳。"府不敢迫。縣有潭出雲雨，歲旱，巫乘此嘩民，永杖巫，暴日中，雨立至，縣人刻石紀其異。府遣卒數輩號"警盜"，刺諸縣短長，游蠹不歸，莫敢迕，永械致之府，府為並它縣追還。於是部使者及郡文移有不便於民者，必條利病反覆，或遂寢而不行。或謂永："世方雷同，毋以此賈禍。"永曰："吾知行吾志而已，遑恤其它。"大穀人安其政，以為自有令無永比者。既去數年，復過之，則老稚遮留如永始去。

diào dōng píng fǔ sī lù cān jūn, fǔ shì wú dà xiǎo, yǒng xián jué zhī. lì yǒu bù néng bàn zhě, sī xiāng jìn yuē:" ěr fēi guō sī lù yé!" tōng pàn zhèng zhōu, yān shān bīng qǐ, yǐ yǒng wèi qí lù zhuǎn yùn pàn guān. guō yào shī tún biān, hù ēn bào shén, yǔ mín shì bù cháng qí zhí, fù qū zhī, zhì huài mù zhé zhī nǎi yǐ. ān fǔ shǐ wáng ān zhōng mò gǎn wèn. yǒng bái ān zhōng, bù zhì qiě nán zhì, qǐng jiàn ér xiǎn zé zhī bù cóng, zé qǔ qí yóu zhě zhé zhī shì. nǎi jiàn yào shī yuē:" cháo tíng fù jiāng jūn hū?" yào shī jīng yuē:" hé wèi yě?" yǒng yuē:" qián rì jiāng jūn zhàng cè guī cháo tíng, shàng tuī chì xīn zhì jiāng jūn fù zhōng, kè yù zhī lǐ wú suǒ bù zhì, ér jiāng jūn wèi yǒu chǐ cùn gōng bào shàng yě. jīn nǎi yǐ jiāng jūn wèi zhòng, nǎi zòng bù qǔ qiāng mín bù jīn, píng jū shàng ěr, rú huǎn jí hé!" yào shī suī xiè wú kuì róng, yǒng wèi ān zhōng yuē:" tā rì luàn biān zhě bì cǐ rén yě." yǐ ér ān zhōng bà, yǒng yì cí qù, yí hé běi xī lù tí jǔ cháng píng.
調東平府司錄參軍，府事無大小，永咸決之。吏有不能辦者，私相靳曰："爾非郭司錄耶！"通判鄭州，燕山兵起，以永為其路轉運判官。郭藥師屯邊，怙恩暴甚，與民市不償其直，復驅之，至壞目折支乃已。安撫使王安中莫敢問。永白安中，不治且難制，請見而顯責之；不從，則取其尤者磔之市。乃見藥師曰："朝廷負將軍乎？"藥師驚曰："何謂也？"永曰："前日將軍杖策歸朝廷，上推赤心置將軍腹中，客遇之禮無所不至，而將軍未有尺寸功報上也。今乃倚將軍為重，乃縱部曲戕民不禁，平居尚爾，如緩急何！"藥師雖謝無愧容，永謂安中曰："它日亂邊者必此人也。"已而安中罷，永亦辭去，移河北西路提舉常平。

huì jīn rén qū jīng shī, suǒ guò chéng yì yù lì qǔ zhī. shì shí tiān hán, chéng chí jiē dòng, jīn lǜ jí bīng tī chéng, bù gōng ér rù. yǒng shì zài dà míng, wén zhī, xiān chí háo yú zhī jìn, rén zhēng chū yú, bīng bù néng hé. jīn rén zhì chéng xià, pì nì jiǔ zhī ér qù. qiān hé dōng tí diǎn xíng yù.
會金人趨京師，所過城邑欲立取之。是時天寒，城池皆凍，金率藉冰梯城，不攻而入。永適在大名，聞之，先弛壕漁之禁，人爭出漁，冰不能合。金人至城下，睥睨久之而去。遷河東提點刑獄。

shí gāo zōng zài yáng zhōu, mìng zōng zé shǒu jīng shī, zé lì bīng jī sù, jiāng fù liǎng hé, yǐ dà míng dāng chōng yào, xí yǒng yǔ shuài dù chōng cáo zhāng yì qiān xiāng jǐ jiǎo. yǒng jí zhāo xī móu zhàn shǒu jù, yīn jié dōng píng quán bāng yàn wèi yuán, bù shù rì shēng zhèn hé shuò, yǐ méi zhōu xiàn jiē fù yīng guān jūn, jīn rén yì wèi zhī bù gǎn dòng.
時高宗在揚州，命宗澤守京師，澤厲兵積粟，將復兩河，以大名當衝要，檄永與帥杜充、漕張益謙相掎角。永即朝夕謀戰守具，因結東平權邦彥為援，不數日聲振河朔，已沒州縣皆復應官軍，金人亦畏之不敢動。

jū wáng hé, zé zú, chōng shǒu jīng shī, yǐ zhāng yì qiān dài zhī, ér péi yì wèi zhuǎn yùn shǐ. yì qiān yì wò chuò xiǎo rén. huì fàn qióng xié bāng yàn nán qù, liú yù jǔ jì nán lái kòu, dà míng gū chéng wú yuán, yǒng lǜ shì zhòu yè chéng chéng, cì jiān zé chū bīng jū jī. huò quàn yì qiān wěi chéng dùn, yǒng yuē:" běi mén suǒ yǐ bì zhē liáng sòng, bǐ dé zhì zé xí juǎn ér nán, cháo tíng wēi yǐ. jiè lì bù dí, yóu dāng sǐ shǒu, xú cuò qí fēng, dài wài yuán zhī zhì, nài hé qì zhī?" yīn mù shì jī bó shū yè zhuì chéng chū, gào jí cháo tíng, qǐ xiān wèi bèi. gōng wéi yì jí, fú dōng píng jì nán rén, dà hū chéng xià yuē:" èr jùn yǐ jiàng. jiàng zhě fù guì, bù jiàng zhě wú jiào lèi." yì qiān bèi xiāng gù sè dòng, yǒng dà yán yuē:" jīn rì zhèng wú chái bào guó zhī shí." yòu xíng chéng fǔ jiāng shì yuē:" wáng shī zhì yǐ, wú chéng jiān wán kě shǒu, rǔ cáo nǔ lì, dí bù zú wèi yě." zhòng gǎn qì. zhì míng, dà wù sì sāi, yù yǐ chē fā duàn bēi cán chǔ gōng chéng, lóu lǔ jiē huài, zuǒ yòu méng dùn ér lì, duō suì shǒu zhě. liáng jiǔ chéng xiàn, yǒng zuò chéng lóu shàng, huò yē zhī yǐ guī, zhū zi huán qì qǐng qù, yǒng yuē:" wú shì shòu guó ēn, dāng yǐ sǐ bào, rán cháo qīng luǎn fù, rǔ bèi yì hé zhī? zī mìng yě, xī jù."
居亡何，澤卒，充守京師，以張益謙代之，而裴億為轉運使。益謙、億齷齪小人。會范瓊脅邦彥南去，劉豫舉濟南來寇，大名孤城無援，永率士晝夜乘城，伺間則出兵狙擊。或勸益謙委城遁，永曰："北門所以蔽遮梁、宋，彼得志則席捲而南，朝廷危矣。借力不敵，猶當死守，徐銼其鋒，待外援之至，奈何棄之？"因募士齎帛書夜縋城出，告急朝廷，乞先為備。攻圍益急，俘東平、濟南人，大呼城下曰："二郡已降。降者富貴，不降者無噍類。"益謙輩相顧色動，永大言曰："今日正吾儕報國之時。"又行城撫將士曰："王師至矣，吾城堅完可守，汝曹努力，敵不足畏也。"眾感泣。質明，大霧四塞，豫以車發斷碑殘礎攻城，樓櫓皆壞，左右蒙盾而立，多碎首者。良久城陷，永坐城樓上，或掖之以歸，諸子環泣請去，永曰："吾世受國恩，當以死報，然巢傾卵覆，汝輩亦何之？茲命也，奚懼。"

yì qiān yì lǜ zhòng yíng jiàng, jīn rén yuē:" chéng pò shǐ jiàng, hé yě?" zhòng yǐ yǒng bù cóng wèi cí. jīn rén qiǎn qí zhào yǒng, yǒng zhèng yì guān nán xiàng zài bài qì, yì fú jīn ér rù, nián hǎn yuē:" jǔ jiàng zhě shuí?" yǒng shú shì yuē:" bù jiàng zhě wǒ." jīn rén qí yǒng zhuàng mào, qiě sù wén qí xián, nǎi zì xiāng yǔ, yù yǐ fù guì dàn yǒng, yǒng chēn mù tuò yuē:" wú zhī quǎn shǐ, hèn bù hǎi ěr yǐ bào guó jiā, hé shuō jiàng hū?" nù mà bù jué. jīn rén huì qí yán, huī zhī shǐ qù, yǒng fù lì shēng yuē:" hú bù sù shā wǒ sǐ? dāng lǜ yì guǐ miè ěr cáo." dà míng rén zài xì zhě wú bù yǐ shǒu jiā é, wèi zhī chū tì, jīn rén nù duàn suǒ jǔ shǒu. nǎi shā zhī, yī jiā jiē yù hài. suī sù bù yǔ yǒng hé zhě jiē miàn tòng, jīn rén qù, xiāng yǔ fù qí shī yì zhī.
益謙、億率眾迎降，金人曰："城破始降，何也？"眾以永不從為辭。金人遣騎召永，永正衣冠南向再拜訖，易幅巾而入，黏罕曰："沮降者誰？"永熟視曰："不降者我。"金人奇永狀貌，且素聞其賢，乃自相語，欲以富貴啖永，永瞋目唾曰："無知犬豕，恨不醢爾以報國家，何說降乎？"怒罵不絕。金人諱其言，麾之使去，永復厲聲曰："胡不速殺我死？當率義鬼滅爾曹。"大名人在系者無不以手加額，為之出涕，金人怒斷所舉手。乃殺之，一家皆遇害。雖素不與永合者皆面慟，金人去，相與負其屍瘞之。

yǒng bó tōng gǔ jīn, dé qián jí mǎi shū, jiā cáng shū wàn juǎn, wèi wén bù qiú rén zhī. jiàn gǔ rén lì míng jié zhě, wèi cháng bù kǎi rán yǎn juàn zhōng rì, ér yóu mù yán zhēn qīng wèi rén. chōng zhī shǒu dà míng, míng chēng shén shèng, yǒng cháng huà shù cè jiàn zhī, tā rì wèn qí mù. yuē:" wèi xiá dú yě." yǒng shù zhī yuē:" rén yǒu zhì ér wú cái, hǎo míng ér yí shí, jiāo jiǎn zì yòng ér dé míng shēng, yǐ cǐ dāng dà rèn, xiān bù diān pèi zhě, gōng děng zú yǔ wèi zhì hū?" chōng dà cán. jìng kāng yuán nián dōng, jīn rén zài fàn jīng shī, zhōng wài zǔ jué, huò yǐ liǎng gōng běi shòu gào yǒng zhě, yǒng hào jué pū dì, jiā rén yú guī, bù shí zhě shù rì, wén dà yuán shuài fǔ xí shū zhì, shǐ miǎn qiáng yī cān. qí zhōng yì gài tiān xìng rán.
永博通古今，得錢即買書，家藏書萬卷，為文不求人知。見古人立名節者，未嘗不慨然掩卷終日，而尤慕顏真卿為人。充之守大名，名稱甚盛，永嘗畫數策見之，它日問其目。曰："未暇讀也。"永數之曰："人有志而無才，好名而遺實，驕蹇自用而得名聲，以此當大任，鮮不顛沛者，公等足與為治乎？"充大慚。靖康元年冬，金人再犯京師，中外阻絕，或以兩宮北狩告永者，永號絕仆地，家人舁歸，不食者數日，聞大元帥府檄書至，始勉強一餐。其忠義蓋天性然。

shào xìng chū, zèng zhōng dài fū zī zhèng diàn xué shì, shì yǒng jié, guān qí zú shù rén.
紹興初，贈中大夫、資政殿學士，諡勇節，官其族數人。

hán hào, chéng xiàng qí sūn. yǐ fèng zhí dài fū shǒu wéi zhōu. jiàn yán èr nián, jīn rén gōng chéng, hào lǜ zhòng sǐ shǒu, chéng xiàn lì zhàn sǐ. tōng pàn zhū tíng jié shēn bèi shù jiàn, yì sǐ. quán běi hǎi xiàn chéng wáng yǔn gōng sī lǐ cān jūn wáng jiàn jiē quán jiā xiàn méi. hào tè zèng sān guān, guān qí jiā sān rén. tíng jié yǔn gōng jiàn gè guān qí jiā yī rén.
韓浩，丞相琦孫。以奉直大夫守濰州。建炎二年，金人攻城，浩率眾死守，城陷力戰死。通判朱庭傑身被數箭，亦死。權北海縣丞王允功、司理參軍王薦皆全家陷沒。浩特贈三官，官其家三人。庭傑、允功、薦各官其家一人。

cháo yì dài fū zhōu zhōng shì jū wéi zhōu, lǜ jiā rén chéng chéng jù shǒu, zhōng dì xīn jiā zuì fù, jǐn sàn qí cái yǐ xiǎng zhàn shì. chéng xiàn, zhōng hé mén bǎi kǒu jiē sǐ. shào xìng liù nián, yǐ zhōu yù qǐng, zèng guān.
朝議大夫周中世居濰州，率家人乘城拒守，中弟辛家最富，盡散其財以享戰士。城陷，中闔門百口皆死。紹興六年，以周聿請，贈官。

ōu yáng xún zì quán měi, jí zhōu lú líng rén. chóng níng wǔ nián jìn shì. diào zhōng zhōu xué jiào shòu nán ān jūn sī lù, zhī yán guān xiàn. yǐ jiàn shàng jīng shī, yù guó nán, jí chū shǐ, jiā jiāng zuò jiān chéng. jīn rén fàn jīng shī, cháo yì gē hé běi jiàng cí shēn sān zhèn dì jiǎng hé. xún lǜ qí yǒu jiǔ rén shàng shū, jí yán zǔ zōng zhī dì chǐ cùn bù kě yǐ yǔ rén. jí shì jí, huì qún chén yì, xún fù kàng lùn dāng yǔ lì zhàn, zhàn bài ér shī qí dì, tā rì qǔ zhī zhí bù zhàn ér gē qí dì, tā rì qǔ zhī qū. shí zǎi nù, yù shā xún, nǎi qiǎn xún fèng shǐ gē shēn zhōu, xún zhì shēn zhōu chéng xià, tòng kū wèi chéng shàng rén yuē:" cháo tíng wèi jiān chén suǒ wù zhì cǐ, wú yǐ bàn yī sǐ lái yǐ, rǔ děng yí miǎn wèi zhōng yì bào guó." jīn rén nù, zhí sòng yàn, fén sǐ zhī.
歐陽珣字全美，吉州廬陵人。崇寧五年進士。調忠州學教授、南安軍司錄，知鹽官縣。以薦上京師，遇國難，及出使，加將作監丞。金人犯京師，朝議割河北絳、磁、深三鎮地講和。珣率其友九人上書，極言祖宗之地尺寸不可以與人。及事急，會群臣議，珣復抗論當與力戰，戰敗而失其地，它日取之直；不戰而割其地，它日取之曲。時宰怒，欲殺珣，乃遣珣奉使割深州，珣至深州城下，慟哭謂城上人曰："朝廷為奸臣所誤至此，吾已辦一死來矣，汝等宜勉為忠義報國。"金人怒，執送燕，焚死之。

zhāng zhōng fǔ, xuān hé mò wèi jiāng, tóng cuī zhōng zhé kě yǔ shǒu guō xiàn. jīn rén lái gōng, yīng chéng gù shǒu, lǜ shì zú yǐ sǐ jù dí. zhōng dù bù kě zhī, yǒu èr xīn. zhōng fǔ xuān yán yú zhòng yuē:" bì yù jiàng, qǐng xiān shā wǒ." zhōng shè fú dài yuē yì shì, zhǎn zhōng fǔ shǒu zhì pí wài yǐ shì jīn rén. jì kāi chéng mén, kě yǔ bù qū jiàn shā. kě yǔ xiōng kě qiú jiàn yán zhōng yán yú cháo, guān kě yǔ zhī zǐ wǔ rén, ér zhōng fǔ bù yǔ, shì lùn xī zhī.
張忠輔，宣和末為將，同崔中、折可與守崞縣。金人來攻，嬰城固守，率士卒以死拒敵。中度不可支，有二心。忠輔宣言於眾曰："必欲降，請先殺我。"中設伏紿約議事，斬忠輔首擲陴外以示金人。既開城門，可與不屈見殺。可與兄可求建炎中言於朝，官可與之子五人，而忠輔不與，士論惜之。

lǐ yàn xiān, zì shǎo yán, chū míng xiào zhōng, níng zhōu péng yuán rén, xǐ gǒng zhōu. yǒu dà zhì, suǒ jiāo jiē háo xiá shì. xián qí shè. jiā jí biān, měi chū bì yīn chá shān chuān xíng shì, huò jiàn dí rén zòng mù, qǔ qí shàn mǎ yǐ guī. cháng wèi zhǒng shī zhōng bù qǔ, rù yún zhōng, huò shǒu jí, bǔ xiào wèi. jìng kāng yuán nián, jīn rén fàn jìng, jùn xiàn mù bīng qín wáng, suì lǜ shì yīng mù, bǔ chéng jié láng. lǐ gāng xuān fǔ liǎng hé, shàng shū yán gāng bù zhī bīng, kǒng wù guó. shū wén, xià yǒu sī zhuī bǔ, nǎi wáng qù, yì míng yàn xiān. yǐ xiào yòng cóng hé dōng jūn, dié jīn rén hái, fù bǔ xiào wèi.
李彥仙，字少嚴，初名孝忠，寧州彭原人，徙鞏州。有大志，所交皆豪俠士。閒騎射。家極邊，每出必陰察山川形勢，或瞷敵人縱牧，取其善馬以歸。嘗為种師中部曲，入雲中，獲首級，補校尉。靖康元年，金人犯境，郡縣募兵勤王，遂率士應募，補承節郎。李綱宣撫兩河，上書言綱不知兵，恐誤國。書聞，下有司追捕，乃亡去，易名彥仙。以效用從河東軍，諜金人還，復補校尉。

hé dōng xiàn, yàn xiān bá guī, dào chū shǎn, yǐ bīng shì jiàn shǒu chén lǐ mí dà, mí dà yǔ yǔ, zhuàng zhī, liú wèi bì jiāng, shù xiáo miǎn jiān. jīn rén zài fàn biàn, yǒng xìng shuài fàn zhì xū hé xī bīng rù yuán, yàn xiān zhē shuō yuē:" xiáo miǎn dào ài nán yǐ zhòng jìn, bù ruò fēn bīng ér qián, liú qí bàn yú shǎn, kě wèi hòu tú." zhì xū nù qí jǔ zhòng, bà qiǎn zhī. shī zhì qiān qiū zhèn, guǒ bài, guān lì jiē dùn.
河東陷，彥仙拔歸，道出陝，以兵事見守臣李彌大，彌大與語，壯之，留為裨將，戍淆、澠間。金人再犯汴，永興帥范致虛合西兵入援，彥仙遮說曰："淆、澠道隘難以眾進，不若分兵而前，留其半於陝，可為後圖。"致虛怒其沮眾，罷遣之。師至千秋鎮，果敗，官吏皆遁。

shí yàn xiān wèi shí háo wèi, jiān shǒu sān zī, mín zhēng yī zhī. xià lìng yuē:" wèi yì xiàn rén, fēi rú rǔ shì mù yú shì. jīn wèi wèi rǔ shǒu, ruò bù xī lì, jīn rén jiāng shī rǔ yú shì." zhòng jiē fèn. jīn rén gōng sān zī, yàn xiān zhàn yáng běi, jīn rén zhuī zhī, fú fā, yǎn shā qiān jì, fēn bīng sì chū, xià wǔ shí yú bì.
時彥仙為石壕尉，堅守三觜，民爭依之。下令曰："尉異縣人，非如汝室墓於是。今尉為汝守，若不悉力，金人將屍汝於市。"眾皆奮。金人攻三觜，彥仙戰佯北，金人追之，伏發，掩殺千計，分兵四出，下五十餘壁。

chū, jīn rén dé shǎn, yòng jiàng zhě shǒu zhī, shǐ zhāo jí sàn wáng, yàn xiān yīn qiǎn shì cè qí jiān, jīn rén bù jué. nǎi yǐn bīng gōng qí nán guō, yè qián shī báo dōng běi yú, suǒ nà shì nèi yīng, zào ér rù, fù shǎn zhōu. chéng shèng dù hé, liè shān zhōng tiáo zhū shān, páng jùn yì jiē xiǎng fù, fēn qiǎn shào yún děng xià jiàng jiě zhū yì. lì xíng wén shū, qǐng zhōu yìn zhāng, yàn xiān yuē:" wú yǐ wèi shǒu cǐ, dì yòng wú yìn." shì wén, shàng wèi fǔ chén yuē:" jìn zhī yàn xiān yǔ jīn rén zhàn, zài sān huò jié, zhèn xǐ ér bù mèi." jí mìng zhī shǎn zhōu jiān ān fǔ shǐ, qiān wǔ jié láng gé mén xuān zàn shè rén. yàn xiān sōu jūn shí, zēng pí jùn huáng, yì wèi zhàn shǒu bèi, jǐn qǔ jiā shǔ yǐ lái, yuē:" wú yǐ jiā xùn guó, yǔ chéng jù cún wáng." wén zhě gǎn fú. shào xìng zài shén jì shān, yǐ qí zhòng lái, yuàn shòu jié zhì. yàn xiān pì xìng tǒng lǐng hé běi zhōng yì jūn mǎ, tún sān mén, hòu lài qí lì fù guó zhōu.
初，金人得陝，用降者守之，使招集散亡，彥仙陰遣士廁其間，金人不覺。乃引兵攻其南郭，夜潛師薄東北隅，所納士內應，噪而入，復陝州。乘勝渡河，列柵中條諸山，旁郡邑皆響附，分遣邵雲等下絳、解諸邑。吏行文書，請州印章，彥仙曰："吾以尉守此，第用吾印。"事聞，上謂輔臣曰："近知彥仙與金人戰，再三獲捷，朕喜而不寐。"即命知陝州兼安撫使，遷武節郎、閣門宣贊舍人。彥仙搜軍實，增陴浚湟，益為戰守備，盡取家屬以來，曰："吾以家徇國，與城俱存亡。"聞者感服。邵興在神稷山，以其眾來，願受節制。彥仙辟興統領河北忠義軍馬，屯三門，後賴其力復虢州。

jīn jiāng wū lǔ sā bá zài gōng shǎn, yàn xiān jí lì yù zhī, jīn rén jì qióng ér qù. sān nián, lóu sù xī bīng zì pú jiě dà rù, yàn xiān fú bīng zhōng tiáo shān jī zhī, jīn bīng dà kuì, lóu sù jǐn yǐ shēn miǎn. shòu yòu wǔ dài fū níng zhōu guān chá shǐ jiān tóng guó zhōu zhì zhì. yàn xiān dù jīn rén bì bìng lì lái gōng, jí qiǎn rén yì xuān fǔ shǐ zhāng jùn qiú sān qiān qí, qí jīn rén gōng shǎn, jí kōng chéng dù hé běi qū jìn jiàng bìng fén, dǎo qí xīn fù, jīn rén bì zì jiù, nǎi yáo lán shí xī dù hé, dào fū yán yǐ guī. jùn yí shū quàn yàn xiān kōng chéng qīng yě, jù xiǎn bǎo jù, qí xì ér dòng. yàn xiān bù cóng.
金將烏魯撒拔再攻陝，彥仙極力御之，金人技窮而去。三年，婁宿悉兵自蒲、解大入，彥仙伏兵中條山擊之，金兵大潰，婁宿僅以身免。授右武大夫、寧州觀察使兼同、虢州制置。彥仙度金人必併力來攻，即遣人詣宣撫使張浚求三千騎，俟金人攻陝，即空城度河北趨晉、絳、並、汾，搗其心腹，金人必自救，乃繇嵐、石西渡河，道鄜、延以歸。浚貽書勸彥仙空城清野，據險保聚，俟隙而動。彥仙不從。

lóu sù lǜ pàn jiāng zhé kě qiú zhòng hào shí wàn lái gōng, fēn qí jūn wèi shí, yǐ zhēng yuè dàn wèi shǐ, rì lún yī jūn gōng chéng, jù shí jūn bìng gōng, qī yǐ sān xún bì bá. yàn xiān yì qì rú píng cháng, dēng qiào mén, dà zuò jì lè, qián shǐ rén zhuì ér chū, fén qí gōng jù, jīn rén è ér què. shí jǐn, zhǔ dòu yǐ dàn qí xià, ér qǔ zhī zì yǐn. zhì shì yì jǐn, gào jí yú jùn, jùn jiān dào yǐ jīn bì shǐ kào qí jūn, xí dōu tǒng zhì qǔ duān jīng yuán bīng lái yuán. duān sù jí yàn xiān chū jǐ shàng, wú chū bīng yì. jùn mù guān xiè shēng yán yú jùn yuē:" jīn dàn mù xià shǎn, zé quán jù dà hé, qiě kuī shǔ yǐ." jùn nǎi chū shī zhì zhǎng ān. dào zǔ bù dé jìn, bì jiāng shào lóng lǚ yuán dēng yáng bó sūn zì wài lái yuán, jiān guān shāng pū, jǐn yǒu zhì zhě.
婁宿率叛將折可求眾號十萬來攻，分其軍為十，以正月旦為始，日輪一軍攻城，聚十軍並攻，期以三旬必拔。彥仙意氣如平常，登譙門，大作技樂，潛使人縋而出，焚其攻具，金人愕而卻。食盡，煮豆以啖其下，而取汁自飲。至是亦盡，告急於浚，浚間道以金幣使犒其軍，檄都統制曲端涇原兵來援。端素疾彥仙出己上，無出兵意。浚幕官謝升言於浚曰："金旦暮下陝，則全據大河，且窺蜀矣。"浚乃出師至長安。道阻不得進，裨將邵隆、呂圓登、楊伯孫自外來援，間關傷仆，僅有至者。

yàn xiān rì yǔ jīn rén zhàn, jiāng shì wèi cháng jiě jiǎ. lóu sù yǎ qí yàn xiān cái, cháng dàn yǐ hé nán bīng mǎ yuán shuài, yàn xiān zhǎn qí shǐ. zhì shì shǐ rén hū yuē:" jí jiàng, bì qián zhì." yàn xiān yuē:" wú níng wèi sòng guǐ, ān yòng rǔ fù guì wèi!" mìng qiáng nǔ yī fā bì zhī. shè gōu suǒ, rì gōu qǔ jīn rén, chōng cuò chéng shàng. shā shāng xiāng dāng, shǒu pí zhě shāng yí rì jǐn, jīn yì bīng jí gōng, chéng xiàn, yàn xiān lǜ zhòng xiàng zhàn, shǐ jí shēn rú wèi, zuǒ bì zhōng rèn bù duàn, zhàn yù lì. jīn rén xī qí cái, yǐ zhòng shǎng mù rén shēng zhì zhī, yàn xiān yì bì yī zǒu dù hé, yuē:" wú bù gān yǐ shēn shòu dí rén zhī rèn." jì ér wén jīn rén zòng bīng tú lüè, yuē:" jīn rén suǒ yǐ gān xīn cǐ chéng, yǐ wǒ jiān shǒu bù xià gù yě, wǒ hé miàn mù fù shēng hū?" suì tóu hé sǐ, nián sān shí liù. jīn rén hài qí jiā, wéi dì kuí zi yì dé miǎn. jùn chéng zhì zèng yàn xiān zhāng wǔ jūn jié dù shǐ, jiàn miào shāng zhōu, hào zhōng liè. guān qí zi, gěi zhái yī qū, tián wǔ qǐng. shào xìng jiǔ nián, xuān fǔ shǐ zhōu yù qǐng jí shǎn zhōu lì miào, míng yì liè. hòu yǐ shāng shǎn yǔ jīn rén, xǐ qí miào làng zhōu. qián dào bā nián, yì shì zhōng wēi.
彥仙日與金人戰，將士未嘗解甲。婁宿雅奇彥仙才，嘗啖以河南兵馬元帥，彥仙斬其使。至是使人呼曰："即降，畀前秩。"彥仙曰："吾寧為宋鬼，安用汝富貴為！"命強弩一發斃之。設鈎索，日鈎取金人，舂斮城上。殺傷相當，守陴者傷夷日盡，金益兵急攻，城陷，彥仙率眾巷戰，矢集身如蝟，左臂中刃不斷，戰愈力。金人惜其才，以重賞募人生致之，彥仙易敝衣走渡河，曰："吾不甘以身受敵人之刃。"既而聞金人縱兵屠掠，曰："金人所以甘心此城，以我堅守不下故也，我何面目復生乎？"遂投河死，年三十六。金人害其家，惟弟夔、子毅得免。浚承制贈彥仙彰武軍節度使，建廟商州，號忠烈。官其子，給宅一區，田五頃。紹興九年，宣撫使周聿請即陝州立廟，名義烈。後以商、陝與金人，徙其廟閬州。乾道八年，易諡忠威。

yàn xiān qí ér zhǎng miàn, yán lì bù kě fàn, yǐ xìn yì zhì shǎn, fàn lìng zhě suī guì bù dài. yǔ qí xià tóng gān kǔ, gù shì lè wèi yòng. yǒu chóu lüè, shàn yīng biàn. cháng lüè dì zhì qīng jiàn, cù yù jīn rén, zhòng è yí, yàn xiān yī shān zhí yí zhì, xú jù liǔ lín, jiě jiǎ zì rú. jīn rén yí yǒu fú, yǐn qù, yàn xiān zhuī xí yú ài, lìn sǐ xiāng zhěn. guān yǐ dōng jiē xià, shǎn dú cún, jīn rén bì yù xià shǎn, rán hòu bìng lì xī xiàng. yàn xiān yǐ gū chéng è qí chōng zài yú nián, dà xiǎo èr bǎi zhàn, jīn rén bù dé xī. zhì chéng xiàn, mín wú èr xīn, suī fù nǚ yì shēng wū yǐ wǎ zhì jīn rén, kū lǐ guān chá bù jué. jīn rén nù, tú qí chéng, quán shǎn suì méi. bì jiāng shào yún lǚ yuán dēng sòng yán jiǎ hé yán píng zhào chéng jiē sǐ, bìng zèng guān lù qí jiā.
彥仙頎而長面，嚴厲不可犯，以信義治陝，犯令者雖貴不貸。與其下同甘苦，故士樂為用。有籌略，善應變。嘗略地至青澗，猝遇金人，眾愕眙，彥仙依山植疑幟，徐據柳林，解甲自如。金人疑有伏，引去，彥仙追襲於隘，躪死相枕。關以東皆下，陝獨存，金人必欲下陝，然後併力西向。彥仙以孤城扼其沖再逾年，大小二百戰，金人不得西。至城陷，民無貳心，雖婦女亦升屋以瓦擲金人，哭李觀察不絕。金人怒，屠其城，全陝遂沒。裨將邵雲、呂圓登、宋炎、賈何、閻平、趙成皆死，並贈官錄其家。

shào yún, lóng mén rén. jīn rén xiàn pú chéng, yún jù shào nián shù bǎi, bì shān gǔ, shí chū náo zhī. huì shào lóng qǐ bīng, yún wǎng cóng zhī, yuē wèi xiōng dì. wén hú yè yì zhě zhòng qiáng, nǎi jǔ suǒ bù tīng mìng. lǐ yàn xiān cháng jiǎ yè yì guān, yè yì yì bù mǎn, lüè nán yuán ér qù, yàn xiān yòu shā zhī. yún yù gōng shǎn, yàn xiān qiǎn kè shuō yǐ yì, suì lái guī. lèi yǒu gōng, guān zhì wǔ yì láng gé mén xuān zàn shè rén. chéng pò bèi zhí, lóu sù yù mìng yǐ qiān hù zhǎng, yún dà mà bù qū, lóu sù nù, dīng yún wǔ rì ér zhé zhī. jīn rén yǒu jiù shì zhě, yóu jǔ xuè pēn qí miàn, zhì jué yǎn zhāi gān, mà bù jué.
邵雲，龍門人。金人陷蒲城，雲聚少年數百，壁山谷，時出撓之。會邵隆起兵，雲往從之，約為兄弟。聞胡夜義者眾強，乃舉所部聽命。李彥仙嘗假夜義官，夜義意不滿，掠南原而去，彥仙誘殺之。雲欲攻陝，彥仙遣客說以義，遂來歸。累有功，官至武翼郎、閣門宣贊舍人。城破被執，婁宿欲命以千戶長，雲大罵不屈，婁宿怒，釘雲五日而磔之。金人有就視者，猶咀血噴其面，至抉眼摘肝，罵不絕。

lǚ yuán dēng, xià xiàn rén. cháng wèi sēng, hòu yǐ liáng jiā zǐ yīng mù, hàn jīn rén xiáo miǎn jiān. yàn xiān bǎo sān zī, yuán dēng guī zhī, gōng zuì duō, wèi ài jiāng. chéng chuí pò, yǐ bīng lái yuán, shēn zhòng chuàng, chí yàn xiān qì yuē:" wéi jiǔ, bù zhī gōng ān fǒu, jīn dé jiàn gōng, qiě sǐ wú hèn." chuàng shēn fāng wò, wén chéng xiàn, jù qǐ zhàn sǐ.
呂圓登，夏縣人。嘗為僧，後以良家子應募，捍金人淆、澠間。彥仙保三觜，圓登歸之，功最多，為愛將。城垂破，以兵來援，身重創，持彥仙泣曰："圍久，不知公安否，今得見公，且死無恨。"創身方臥，聞城陷，遽起戰死。

sòng yán, shǎn xiàn rén. jué zhāng mìng zhòng, bǔ bǐng yì láng. xiān, jīn rén wéi chéng, yán shè sǐ shù bǎi rén. bǐ zài wéi, yán yǐ jìn nǔ shù bǎi, fā dú shǐ shā qiān yú rén. chéng xiàn, jīn rén shēng yán qiú shàn shè zhě guì zhī, yán bù yīng, lì zhàn sǐ.
宋炎，陝縣人。蹶張命中，補秉義郎。先，金人圍城，炎射死數百人。比再圍，炎以勁弩數百，發毒矢殺千餘人。城陷，金人聲言求善射者貴之，炎不應，力戰死。

zhào lì, xú zhōu zhāng yì cūn rén. yǐ gǎn yǒng lì bīng jí. jìng kāng chū, jīn rén dà rù, dào zéi qún qǐ, lì shù yǒu zhàn gōng, wèi wǔ wèi dōu yú hòu. jiàn yán sān nián, jīn rén gōng xú, wáng fù jù shǒu, mìng lì dū zhàn, zhōng liù shǐ, zhàn yì lì. fù zhuàng qí yǒng, zhuó zhī jiǔ huī tì láo zhī. chéng xiàn, fù yǔ qí jiā jiē sǐ, dú zi yì xiān qù. zhōu jiào shòu zhèng bāo yì mà dí ér sǐ. chéng shǐ pò, lì xiàng zhàn, duó mén yǐ chū, jīn rén jī zhī sǐ, yè bàn dé wēi yǔ ér sū, nǎi shā shǒu zhě, rù chéng qiú fù shī, tòng kū shǒu yì zhī. yīn jié xiāng mín wèi shōu fù jì. jīn rén běi hái, lì lǜ cán bīng yāo jī, duàn qí guī lù, duó zhōu chuán jīn bó yǐ qiān jì, jūn shēng fù zhèn. nǎi jǐn jié xiāng mín wèi bīng, suì fù xú zhōu. zhào shòu zhōng yì láng quán zhī zhōu shì. lì zòu wèi fù lì miào, měi yù suì shí jí chū shī, bì shuài zhòng qì dǎo yuē:" gōng wèi cháo tíng sǐ, bì néng yīn yòu qí yí mín yě." qí rén wén zhī guī xīn yān.
趙立，徐州張益村人。以敢勇隸兵籍。靖康初，金人大入，盜賊群起，立數有戰功，為武衛都虞候。建炎三年，金人攻徐，王復拒守，命立督戰，中六矢，戰益厲。復壯其勇，酌卮酒揮涕勞之。城陷，復與其家皆死，獨子佾先去。州教授鄭褒亦罵敵而死。城始破，立巷戰，奪門以出，金人擊之死，夜半得微雨而蘇，乃殺守者，入城求復屍，慟哭手瘞之。陰結鄉民為收復計。金人北還，立率殘兵邀擊，斷其歸路，奪舟船金帛以千計，軍聲復振。乃盡結鄉民為兵，遂復徐州。詔授忠翊郎、權知州事。立奏為復立廟，每遇歲時及出師，必帥眾泣禱曰："公為朝廷死，必能陰祐其遺民也。"齊人聞之歸心焉。

shí shān dōng zhū jùn mǎng wèi dào qū, lì jiè jū qí jiān, wēi míng liú wén. lèi qiān yòu wǔ dài fū zhōng zhōu cì shǐ. huì jīn zuǒ jiāng jūn chāng wéi chǔ zhōu jí, tōng shǒu jiǎ dūn shī yù yǐ chéng jiàng, xuān fǔ shǐ dù chōng mìng lì jiāng suǒ bù bīng wǎng fù zhī. qiě zhàn qiě xíng, lián qī zhàn shèng ér hòu néng dá chǔ. liǎng jiá zhōng liú shǐ, bù néng yán, yǐ shǒu zhǐ huī, jì rù chéng xiū shì, ér hòu bá zú. zhào yǐ lì shǒu chǔ zhōu. míng nián zhēng yuè, jīn rén gōng chéng, lì mìng chè fèi wū, chéng xià rán huǒ chí, zhuàng shì chí zhǎng máo yǐ dài. jīn rén dēng chéng, gōu qǔ tóu huǒ zhōng. jīn rén xuǎn sǐ shì tū rù, yòu bó shā zhī, nǎi shāo yǐn tuì. wǔ yuè, wù shù běi guī, zhú gāo tái liù hé, yǐ zī zhòng jiǎ dào yú chǔ, lì zhǎn qí shǐ. wù shù nù, nǎi shè nán běi liǎng tún, jué chǔ xiǎng dào, lì yǐn bīng chū zhàn, dà pò zhī.
時山東諸郡莽為盜區，立介居其間，威名流聞。累遷右武大夫、忠州刺史。會金左將軍昌圍楚州急，通守賈敦詩欲以城降，宣撫使杜充命立將所部兵往赴之。且戰且行，連七戰勝而後能達楚。兩頰中流矢，不能言，以手指麾，既入城休士，而後拔鏃。詔以立守楚州。明年正月，金人攻城，立命撤廢屋，城下然火池，壯士持長矛以待。金人登城，鈎取投火中。金人選死士突入，又搏殺之，乃稍引退。五月，兀朮北歸，築高台六合，以輜重假道於楚，立斬其使。兀朮怒，乃設南北兩屯，絕楚餉道，立引兵出戰，大破之。

huì cháo tíng fēn zhèn, yǐ lì wèi xú zhōu guān chá shǐ sì zhōu lián shuǐ jūn zhèn fǔ shǐ jiān zhī chǔ zhōu. lì yī rì yōng liù qí chū chéng, hū yuē:" wǒ zhèn fǔ yě, kě lái jiē zhàn." yǒu liǎng qí jiāng xí qí bèi, lì fèn èr máo cì zhī, jù duò dì, duó liǎng mǎ ér hái. zhòng shù shí zhuī qí hòu, lì chēn mù dà hū, rén mǎ jiē pì yì. míng rì, jīn rén liè sān duì yāo zhàn, lì wèi sān zhèn yīng zhī, jīn rén yǐ tiě qí shù bǎi héng fēn qí zhèn ér wéi zhī, lì fèn shēn tū wéi, chí tǐng zuǒ yòu dà hū, jīn rén luò mǎ zhě bù zhī shù. chéng chǔ jiān yǒu fán liáng xīn kāi bái mǎ sān hú, zéi zhāng dí wàn kū xué qí jiān, lì jué bù yǔ tōng, gù chǔ liáng dào yù gěng. shǐ shòu wéi, shū mài yě shēng, zé yǒu fú cí kě cǎi, hòu jiē jǐn, zhì xiè yú pí shí zhī.
會朝廷分鎮，以立為徐州觀察使、泗州漣水軍鎮撫使兼知楚州。立一日擁六騎出城，呼曰："我鎮撫也，可來接戰。"有兩騎將襲其背，立奮二矛刺之，俱墮地，奪兩馬而還。眾數十追其後，立瞋目大呼，人馬皆辟易。明日，金人列三隊邀戰，立為三陣應之，金人以鐵騎數百橫分其陣而圍之，立奮身突圍，持挺左右大呼，金人落馬者不知數。承、楚間有樊梁、新開、白馬三湖，賊張敵萬窟穴其間，立絕不與通，故楚糧道愈梗。始受圍，菽麥野生，澤有鳧茨可采，後皆盡，至屑榆皮食之。

chéng zhōu jì xiàn, chǔ shì yì gū, lì qiǎn rén yì cháo tíng gào jí. qiān shū shū mì yuàn shì zhào dǐng yù qiǎn zhāng jùn jiù zhī, jùn bù kěn xíng. dǐng yuē:" jiāng dōng xīn zào, quán jí liǎng huái, shī chǔ zé dà shì qù yǐ. ruò jùn dàn xíng, chén yuàn yǔ zhī xié wǎng." jùn fù lì cí, nǎi mìng liú guāng shì dū huái nán zhū zhèn jiù chǔ. dōng hǎi lǐ yàn xiān shǒu yǐ bīng zhì huái hé, è bù dé jìn gāo yóu xuē qìng zhì yáng zhōu, zhuǎn zhàn bèi zhí sǐ guāng shì jiāng wáng dé zhì chéng zhōu, xià bù yòng mìng yáng zhōu guō zhòng wēi àn bīng tiān zhǎng, yīn huái gù wàng dú hǎi líng yuè fēi jǐn néng wèi yuán, ér zhòng guǎ bù dí. gāo zōng lǎn lì zòu, tàn yuē:" lì jiān shǒu gū chéng, suī gǔ míng jiāng wú yǐ yú zhī." yǐ shū qù guāng shì huì bīng zhě wǔ, guāng shì qì bù xíng. jīn zhī wài jiù jué, wéi yì jí. jiǔ yuè, gōng dōng chéng, lì mù zhuàng shì fén qí tī, huǒ zhé fǎn xiàng, lì tàn yuē:" qǐ tiān wèi zhù shùn hū." yī dàn fēng zhuǎn, fén yī tī, lì xǐ, dēng dèng dào yǐ guān, fēi pào zhōng qí shǒu, zuǒ yòu chí jiù zhī, lì yuē:" wǒ zhōng bù néng wèi guó tiǎn zéi yǐ." yán qì ér jué, nián sān shí yǒu qī. zhòng xiàng kū. yǐ cān móu guān chéng kuò shè zhèn fǔ shǐ yǐ shǒu. jīn rén yí lì zhà sǐ, bù gǎn dòng. yuè xún yú, chéng shǐ xiàn. chū, cháo tíng wén chǔ fá shí, yǔ sù wàn hú, mìng liǎng zhè zhuǎn yùn lǐ chéng zào zì hǎi dào xiān zhì sān qiān hú, wèi fā ér chǔ shī shǒu yǐ.
承州既陷，楚勢益孤，立遣人詣朝廷告急。簽書樞密院事趙鼎欲遣張俊救之，俊不肯行。鼎曰："江東新造，全藉兩淮，失楚則大事去矣。若俊憚行，臣願與之偕往。"俊復力辭，乃命劉光世督淮南諸鎮救楚。東海李彥先首以兵至淮河，扼不得進；高郵薛慶至揚州，轉戰被執死；光世將王德至承州，下不用命；揚州郭仲威按兵天長，陰懷顧望；獨海陵岳飛僅能為援，而眾寡不敵。高宗覽立奏，嘆曰："立堅守孤城，雖古名將無以逾之。"以書趣光世會兵者五，光世訖不行。金知外救絕，圍益急。九月，攻東城，立募壯士焚其梯，火輒反向，立嘆曰："豈天未助順乎。"一旦風轉，焚一梯，立喜，登磴道以觀，飛炮中其首，左右馳救之，立曰："我終不能為國殄賊矣。"言訖而絕，年三十有七。眾巷哭。以參謀官程括攝鎮撫使以守。金人疑立詐死，不敢動。越旬余，城始陷。初，朝廷聞楚乏食，與粟萬斛，命兩浙轉運李承造自海道先致三千斛，未發而楚失守矣。

lì jiā xiān cán yú xú, yǐ dān qí rù chǔ. wèi rén mù qiáng, bù zhī shū, zhōng yì chū tiān xìng. shàn qí shè, bù xǐ shēng sè cái lì, yǔ shì zú jūn lǐn gěi. měi zhàn huàn jiǎ zhòu xiān dēng, yǒu tuì què zhě, dà hū chí zhì, zuó ér zhǎn zhī. chū rù chéng, hé xú chǔ bīng bù mǎn wàn, èr zhōu zhòng bù xiāng néng, lì shàn fǔ yù, wú gǎn sī xì. chóu shì jīn rén, yán zhī bì jué chǐ ér nù, suǒ fú huò zhé yǐ shì zhòng, wèi cháng xiàn guó xíng zài yě. liú yù qiǎn lì gù rén jī shū yuē jiàng, lì bù fā shū, shù yǐ yóu bù fén shì zhōng, qiě yuē:" wú le cǐ zéi, bì miè yù nǎi zhǐ." yóu shì zhōng yì zhī shēng yuǎn jìn jiē qīng xià zhī, jīn rén bù gǎn chì qí míng. wéi jì jiǔ, zhòng yì kùn, lì yè fén xiāng wàng dōng nán bài, qiě qì yuē:" shì sǐ shǒu, bù gǎn fù guó jiā." mìng qí zhòng jī gǔ, yuē:" yuán bīng zhì, wén wú gǔ shēng zé yīng yǐ." rú shì lěi yuè, zhōng wú zhì zhě. lì cháng jiè shì zú: bù xìng chéng pò, bì xiàng zhàn jué sǐ. jí xiàn, zhòng rú qí yán.
立家先殘於徐，以單騎入楚。為人木強，不知書，忠義出天性。善騎射，不喜聲色財利，與士卒均廩給。每戰擐甲冑先登，有退卻者，大呼馳至，捽而斬之。初入城，合徐、楚兵不滿萬，二州眾不相能，立善撫馭，無敢私隙。仇視金人，言之必嚼齒而怒，所俘獲磔以示眾，未嘗獻馘行在也。劉豫遣立故人齎書約降，立不發書，束以油布焚市中，且曰："吾了此賊，必滅豫乃止。"由是忠義之聲遠近皆傾下之，金人不敢斥其名。圍既久，眾益困，立夜焚香望東南拜，且泣曰："誓死守，不敢負國家。"命其眾擊鼓，曰："援兵至，聞吾鼓聲則應矣。"如是累月，終無至者。立嘗戒士卒：不幸城破，必巷戰決死。及陷，眾如其言。

zì jīn rén fàn zhōng guó, suǒ xià chéng lǜ yǐ xū shēng xié jiàng, wéi tài yuán jiān shǒu yú èr nián, pú zhōu chéng pò, shā shāng dà xiāng dāng, jiē wèi jīn rén suǒ dàn. ér lì wēi míng zhàn duō, xián chū qí shàng. fù wén, chuò cháo, zèng fèng guó jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī, guān qí zi sūn shí rén, shì zhōng liè. míng nián, jīn rén tuì, dé lì shī qiào lóu xià, jiá gǔ jiàn xué cún yān. mìng guān gěi zàng shì, hòu wèi lì cí, míng yuē xiǎn zhōng.
自金人犯中國，所下城率以虛聲脅降，惟太原堅守逾二年，濮州城破，殺傷大相當，皆為金人所憚。而立威名戰多，咸出其上。訃聞，輟朝，贈奉國節度使、開府儀同三司，官其子孫十人，諡忠烈。明年，金人退，得立屍譙樓下，頰骨箭穴存焉。命官給葬事，後為立祠，名曰顯忠。

wáng fù, yǐ lóng tú gé dài zhì zhī xú zhōu. jiàn yán sān nián, jīn rén zì xí qìng fǔ yǐn bīng wéi xú zhōu, fù yǔ nán yǐ tóng shǒu chéng, lǜ jūn mín lì zhàn. wài yuán bù zhì, chéng xiàn, fù jiān zuò tīng shì bù qù, wèi zhān hǎn yuē:" sǐ shǒu zhě wǒ yě, jiān jùn ér cì wú yù yān, yuàn shā wǒ ér shě liáo lì bǎi xìng." zhān hǎn yù jiàng zhī, fù màn mà qiú sǐ, hé mén bǎi kǒu jiē bèi shā. xún jiǎn yáng péng nián yì sǐ yān. shì wén, zèng fù zī zhèng diàn xué shì, shì zhuàng jié, lì miào chǔ zhōu, hào zhōng liè, guān qí jiā wǔ rén.
王復，以龍圖閣待制知徐州。建炎三年，金人自襲慶府引兵圍徐州，復與男倚同守城，率軍民力戰。外援不至，城陷，復堅坐聽事不去，謂粘罕曰："死守者我也，監郡而次無預焉，願殺我而舍僚吏百姓。"粘罕欲降之，復慢罵求死，闔門百口皆被殺。巡檢楊彭年亦死焉。事聞，贈復資政殿學士，諡壯節，立廟楚州，號忠烈，官其家五人。

wáng zhōng zhí, tài xíng yì shì yě. shào xìng jiǔ nián, qǔ shí zhōu děng shí yī jùn, shòu wǔ gōng dài fū huá zhōu guān chá tǒng zhì hé dōng zhōng yì jūn mǎ, suì zhī dài zhōu. xún luò jiē guān, wèi jiàn níng jūn chéng xuān shǐ lóng shén wèi sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ hé dōng jīng lüè ān fǔ shǐ.
王忠植，太行義士也。紹興九年，取石州等十一郡，授武功大夫、華州觀察、統制河東忠義軍馬，遂知代州。尋落階官，為建寧軍承宣使、龍神衛四廂都指揮使、河東經略安撫使。

míng nián, jīn rén wéi qìng yáng jí, shuài chén sòng wàn nián chéng chéng jù shǒu. huì chuān shǎn xuān fǔ fù shǐ hú shì jiāng xí zhōng zhí yǐ suǒ bù fù shǎn xī huì hé, xíng cì yán ān, pàn jiāng zhào wéi qīng zhí zhōng zhí shǐ bài zhào, zhōng zhí yuē:" běn cháo zhào zé bài, jīn guó zhào zé bù bài." wéi qīng xiè yì qí yòu fù yuán shuài sā lí hé, bù néng qū. shǐ jiǎ shì yǐn yì qìng yáng chéng xià, yù shǐ jiàng, zhōng zhí dà hū yuē:" wǒ hé dōng bù fó shān zhōng yì rén yě, wèi jīn rén suǒ zhí, shǐ lái zhāo xiáng, yuàn jiāng shì wù fù cháo tíng, jiān shǒu chéng bì. zhōng zhí jí sǐ chéng xià." sā lí hé nù jié zhī, zhōng zhí pī jīn dà hū yuē:" dāng sù shā wǒ." suì yù hài. shì jiāng shàng qí shì, zèng fèng guó jūn jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī, guān qí jiā shí rén.
明年，金人圍慶陽急，帥臣宋萬年乘城拒守。會川、陝宣撫副使胡世將檄忠植以所部赴陝西會合，行次延安，叛將趙惟清執忠植使拜詔，忠植曰："本朝詔則拜，金國詔則不拜。"惟清械詣其右副元帥撒離曷，不能屈。使甲士引詣慶陽城下，諭使降，忠植大呼曰："我河東步佛山忠義人也，為金人所執，使來招降，願將士勿負朝廷，堅守城壁。忠植即死城下。"撒離曷怒詰之，忠植披襟大呼曰："當速殺我。"遂遇害。世將上其事，贈奉國軍節度使、開府儀同三司，官其家十人。

táng qí, běn wèi shì. jiàn yán jiān, gāo zōng háng hǎi, qí bìng liú yuè zhōu. lǐ yè yǐ chéng jiàng, jīn rén pá bā shǒu zhī, qí xiù shí fú dào páng, cì qí chū, jī zhī, bù zhōng bèi zhí. pá bā jié zhī, qí yuē:" yù suì ěr shǒu, sǐ wèi zhào shì guǐ ěr." pá bā yuē:" shǐ rén rén rú cǐ, zhào shì qǐ zhì shì zāi." yòu wèn yuē:" lǐ yè wèi shuài shàng yǐ chéng jiàng, rǔ hé rén, gǎn ěr?" qí yuē:" yè wèi chén bù zhōng, wú hèn bù dé shǒu rèn zhī, shàng hé yán sī rén wèi!" nǎi gù yè yuē:" wǒ yuè gěi cái shí wǔ dǒu mǐ, bù kěn bèi qí zhǔ, ěr xiǎng guó hòu ēn nǎi ruò cǐ, qǐ fù chǐ rén lèi zāi?" gòu mà bù shǎo qū, pá bā qù shā zhī, zhì sǐ bù jué kǒu. shì wén, zhào wèi lì miào, cì míng jīng zhōng.
唐琦，本衛士。建炎間，高宗航海，琦病留越州。李鄴以城降，金人琶八守之，琦袖石伏道旁，伺其出，擊之，不中被執。琶八詰之，琦曰："欲碎爾首，死為趙氏鬼耳。"琶八曰："使人人如此，趙氏豈至是哉。"又問曰："李鄴為帥尚以城降，汝何人，敢爾？"琦曰："鄴為臣不忠，吾恨不得手刃之，尚何言斯人為！"乃顧鄴曰："我月給才石五斗米，不肯背其主，爾享國厚恩乃若此，豈復齒人類哉？"詬罵不少屈，琶八趣殺之，至死不絕口。事聞，詔為立廟，賜名旌忠。

lǐ zhèn, biàn rén yě. jìng kāng chū, jīn rén pò jīng shī, zhèn shí wèi xiǎo xiào, lǜ suǒ bù sān bǎi rén chū zhàn, shā rén mǎ qī bǎi yú, yǐ ér bèi zhí. jīn rén yuē:" nán cháo huáng dì ān zài?" zhèn yuē:" wǒ guān jiā fēi ěr suǒ dāng wèn." jīn rén nù, bēng zhū tíng zhù, luán gē zhī, fū ròu chuí jǐn, fù yǒu yú qì, yóu mà bù jué kǒu.
李震，汴人也。靖康初，金人迫京師，震時為小校，率所部三百人出戰，殺人馬七百餘，已而被執。金人曰："南朝皇帝安在？"震曰："我官家非爾所當問。"金人怒，絣諸庭柱，臠割之，膚肉垂盡，腹有餘氣，猶罵不絕口。

chén qiú dào, zì dé zhī, xián níng rén. dēng jìn shì dì. jìng kāng jiān pàn dōu shuǐ jiān. jí cháo yì èr dì chū jiāo qǐng hé, qiú dào lì zhēng zhī, bù tīng. qīn zōng zhī kāng wáng bīng zhòng, qiú dào qǐng yǐ yuán shuài jiā zhī, jī là shū zhě bā rén jiē yù hài, wéi qiú dào suǒ jiàn liú dìng zhì shū ér hái. jīn rén lì zhāng bāng chāng, xià lìng zài jīng guān bù cháo zhě sǐ, qiú dào chēng jí bù wǎng, ǒu xuè lèi rì. kāi fēng yǐn qīn yǐ bāng chāng mìng zhào zhī, jìng bù néng qū. qiú dào yǐ èr dì méng chén, lǚ yù zì shā, yīn jiù dé miǎn.
陳求道，字得之，咸寧人。登進士第。靖康間判都水監。及朝議二帝出郊請和，求道力爭之，不聽。欽宗知康王兵眾，求道請以元帥加之，齎蠟書者八人皆遇害，惟求道所薦劉定致書而還。金人立張邦昌，下令在京官不朝者死，求道稱疾不往，嘔血累日。開封尹親以邦昌命召之，竟不能屈。求道以二帝蒙塵，屢欲自殺，因救得免。

xiān shì, chén liú hé jué, sì shí yú rì cáo shū bù tōng, jīng chéng dà kǒng, kāi fēng yǐn zōng zé mìng qiú dào zhì zhī, qī rì hé jǐn fù gù dào. jiàn yán sì nián, mìng wèi xiāng dèng suí yǐng zhèn fǔ, yǐ zòu bīng shí bù gěi, dài mìng wèi xíng. zì xián níng qiè jiā jiù shí jiā yú, zhí luàn bīng qǐ, nǎi zhī pú qí, yù lóng táng sēng sì. wèi jiǔ, zhāo fǔ liú zhōng pàn, yī xī shù qiān rén jūn zhì, qū qiú dào jiā hái jiā yú. zhì míng shān nì lǚ, jù jiǔ shí fèng qiú dào wèi zhǔ, jiāng nán zǒu hú xiāng. qiú dào zhèng sè lì cí, zéi nù, shā qiú dào qī cài jí èr zi fú quán, bì yù cóng jǐ. qiú dào mà yù lì, zéi zhuó qí kǒu bá chū shé duàn zhī. dú fú zi kǎi cuàn shān gǔ dé miǎn. zéi tuì, shǐ dé qiú dào shī, yì yú xìng bēi.
先是，陳留河決，四十餘日漕輸不通，京城大恐，開封尹宗澤命求道治之，七日河盡復故道。建炎四年，命為襄、鄧、隨、郢鎮撫，以奏兵食不給，待命未行。自咸寧挈家就食嘉魚，值亂兵起，乃之蒲圻，寓龍堂僧寺。未久，招撫劉忠叛，一夕數千人麇至，驅求道家還嘉魚。至茗山逆旅，具酒食奉求道為主，將南走湖湘。求道正色厲辭，賊怒，殺求道妻蔡及二子符、佺，必欲從己。求道罵愈厲，賊斫其口拔出舌斷之。獨符子凱竄山谷得免。賊退，始得求道屍，瘞於興陂。