hé qú liù
◎河渠六
dōng nán zhū shuǐ shàng
○東南諸水上
kāi bǎo jiān, yì zhēng jiāng nán. zhào yòng jīng xī zhuǎn yùn shǐ lǐ fú zhī cè, fā hé zhōu dīng fū jí xiāng bīng fán shù wàn rén, záo héng jiāng qú yú lì yáng, lìng fú dū qí yì. qú chéng, yǐ tōng cáo yùn, ér jūn yòng wú què.
開寶間,議征江南。詔用京西轉運使李符之策,發和州丁夫及鄉兵凡數萬人,鑿橫江渠於歷陽,令符督其役。渠成,以通漕運,而軍用無闕。
bā nián, zhī qióng zhōu lǐ yì shàng yán:" zhōu nán wǔ lǐ yǒu dù líng táng, kāi xiū qú yàn, gài shuǐ tián sān bǎi yú qǐng, jū mín lài zhī."
八年,知瓊州李易上言:"州南五里有度靈塘,開修渠堰,溉水田三百餘頃,居民賴之。"
chū, chǔ zhōu běi shān yáng wān yóu xùn jí, duō yǒu shěn nì zhī huàn. yōng xī zhōng, zhuǎn yùn shǐ liú pán yì kāi shā hé, yǐ bì huái shuǐ zhī xiǎn, wèi kè ér shòu dài. qiáo wéi yuè jì zhī, kāi hé zì chǔ zhōu zhì huái yīn, fán liù shí lǐ, zhōu xíng biàn zhī.
初,楚州北山陽灣尤迅急,多有沈溺之患。雍熙中,轉運使劉蟠議開沙河,以避淮水之險,未克而受代。喬維岳繼之,開河自楚州至淮陰,凡六十里,舟行便之。
tiān xǐ yuán nián, zhī shēng zhōu dīng wèi yán:" chéng běi yǒu hòu hú, wǎng shí suì hàn shuǐ jié, gěi wèi mín tián, fán qī shí liù qǐng, chū zū qián shù bǎi wàn, yīn gài zhī lì suì fèi. lìng yù gǎi tián chú zū, jī jiù zhì, fù zhì àn pàn, shū wèi táng bēi yǐ chù shuǐ, shǐ fù guō wú hàn suì, guǎng zhí pǔ qiàn, yǎng yú biē, zòng pín mín yú cǎi." yòu míng zhōu qǐng miǎn háo chí jí cí xī yín xiàn bēi hú nián kè, xǔ mín shè lì. zhào bìng cóng zhī.
天禧元年,知昇州丁謂言:"城北有後湖,往時歲旱水竭,給為民田,凡七十六頃,出租錢數百萬,蔭溉之利遂廢。令欲改田除租,跡舊制,復治岸畔,疏為塘陂以畜水,使負郭無旱歲,廣植浦芡,養魚鱉,縱貧民漁采。"又明州請免濠池及慈谿、鄞縣陂湖年課,許民射利。詔並從之。
èr nián, jiāng huái fā yùn shǐ jiǎ zōng yán:" zhū lù suì cáo, zì zhēn yáng rù huái biàn, lì yàn zhě wǔ, liáng zài fán yú bō xiè, mín lì bà yú qiān wǎn, guān sī chuán jiàn, yóu cǐ sù huài. jīn yì kāi yáng zhōu gǔ hé, liáo chéng nán jiē yùn qú, huǐ lóng zhōu xīn xìng zhū yú sān yàn, záo jìn yàn cáo lù, yǐ jūn shuǐ shì. suì shěng guān fèi shí shù wàn, gōng lì shén hòu." zhào tún tián láng zhōng liáng chǔ gé mén zhī hòu lǐ jū zhōng àn shì, yǐ wèi dāng rán. míng nián, yì jì chéng, ér shuǐ zhù xīn hé, yǔ sān yàn píng, cáo chuán wú zǔ, gōng sī dà biàn.
二年,江、淮發運使賈宗言:"諸路歲漕,自真、揚入淮、汴,歷堰者五,糧載煩於剝卸,民力罷於牽挽,官私船艦,由此速壞。今議開揚州古河,繚城南接運渠,毀龍舟、新興、茱萸三堰,鑿近堰漕路,以均水勢。歲省官費十數萬,功利甚厚。"詔屯田郎中梁楚、閣門祗候李居中按視,以為當然。明年,役既成,而水注新河,與三堰平,漕船無阻,公私大便。
sì nián, huái nán quàn nóng shǐ wáng guàn zhī dǎo hǎi zhōu shí tà yàn shuǐ rù lián shuǐ jūn, gài mín tián zhī dìng yuǎn xiàn jiāng zé zhī jiāng yīn jūn cuī lì lǜ mín xiū fèi táng, jùn gǔ gǎng, yǐ guàn gāo yǎng zhī dì. bìng cì zhào jiǎng yān.
四年,淮南勸農使王貫之導海州石闥堰水入漣水軍,溉民田;知定遠縣江澤、知江陰軍崔立率民修廢塘,浚古港,以灌高仰之地。並賜詔獎焉。
shén zōng xī níng yuán nián shí yuè, zhào:" háng zhī zhǎng ān xiù zhī shān qīng cháng zhī wàng tíng sān yàn, jiān hù shǐ chén bìng yǐ' guǎn gàn hé táng' xì xián, cháng tóng suǒ shǔ lìng zuǒ, xún shì xiū gù, yǐ shí qǐ bì." cóng dī jǔ liǎng zhè kāi xiū hé qú hú huái zhī qǐng yě.
神宗熙寧元年十月,詔:"杭之長安、秀之杉青、常之望亭三堰,監護使臣並以'管幹河塘'系銜,常同所屬令佐,巡視修固,以時啟閉。"從堤舉兩浙開修河渠胡淮之請也。
èr nián sān yuè jiǎ shēn, xiān shì, líng mín zhān jiàn yì fèi lǚ chéng yàn, yòu jí wàng tíng yàn zhì zhá ér bù yòng. jí yīn jùn hé, huī bài gǔ jīng hán shí zhá shí shí dá, hé liú yì zǔ, bǎi xìng láo bì, zhì shì, mín zhān děng biǎn jiàng yǒu chà.
二年三月甲申,先是,凌民瞻建議廢呂城堰,又即望亭堰置閘而不用。及因浚河,隳敗古涇函、石閘、石〈石達〉,河流益阻,百姓勞弊,至是,民瞻等貶降有差。
liù nián wǔ yuè, háng zhōu yú qián xiàn lìng jiá dǎn yán:" sū zhōu huán hú dì bēi duō shuǐ, yán hǎi dì gāo duō hàn, gù gǔ rén zhì shuǐ zhī jī, zòng zé yǒu pǔ, héng zé yǒu táng, yòu yǒu mén yàn jīng lì ér qí bù zhī. jīn zǒng èr bǎi liù shí yú suǒ. yù lüè xún gǔ rén zhī fǎ, qī lǐ wèi yī zòng pǔ, shí lǐ wèi yī héng táng, yòu yīn chū tǔ, yǐ wèi dī àn, dù yòng fū èr shí wàn. shuǐ zhì gāo tián, hàn zhì xià zé, bù guò sān nián, sū zhī tián bì zhì yǐ." shí yī yuè, mìng dǎn xìng xiū shuǐ lì. rán cuò zhì guāi fāng, mín duō chóu yuàn, jǐn jí yī nián, suì bà liǎng zhè gōng yì. yòu shù yuè, zhōng shū jiǎn zhèng shěn kuò fù yán:" zhè xī jīng bāng qiǎn hé, dāng jùn zhè dōng dī fáng chuān dú yīn méi, dāng xiū. qǐng xià sī nóng dài mín mù yì." cóng zhī, réng mìng kuò xiāng dù liǎng zhè shuǐ lì.
六年五月,杭州於潛縣令郟亶言:"蘇州環湖地卑多水,沿海地高多旱,故古人治水之跡,縱則有浦,橫則有塘,又有門堰、涇瀝而棋布之。今總二百六十餘所。欲略循古人之法,七里為一縱浦,十里為一橫塘,又因出土,以為堤岸,度用夫二十萬。水治高田,旱治下澤,不過三年,蘇之田畢治矣。"十一月,命亶興修水利。然措置乖方,民多愁怨,僅及一年,遂罷兩浙工役。又數月,中書檢正沈括復言:"浙西涇浜淺涸,當浚;浙東堤防川瀆堙沒,當修。請下司農貸緡募役。"從之,仍命括相度兩浙水利。
jiǔ nián zhēng yuè rén wǔ, liú jǐn yán:" yáng zhōu jiāng dū xiàn gǔ yán hé gāo yóu xiàn chén gōng táng děng hú tiān zhǎng xiàn bái mǎ táng pèi táng chǔ zhōu bǎo yīng xiàn ní gǎng shè mǎ gǎng shān yáng xiàn dù táng gōu lóng xìng pǔ huái yīn xiàn qīng zhōu jiàn sù zhōu hóng xiàn wàn ān hú xiǎo hé shòu zhōu ān fēng xiàn què pí děng, kě xìng zhì, yù lìng zhú lù zhuǎn yùn sī xuǎn guān fù àn." cóng zhī.
九年正月壬午,劉瑾言:"揚州江都縣古鹽河、高郵縣陳公塘等湖、天長縣白馬塘沛塘、楚州寶應縣泥港射馬港、山陽縣渡塘溝龍興浦、淮陰縣青州澗、宿州虹縣萬安湖小河、壽州安豐縣芍陂等,可興置,欲令逐路轉運司選官覆按。"從之。
yuán fēng wǔ nián jiǔ yuè, huái nán jiān sī yán:" shū zhōu jìn chéng yǒu dà zé, chū qián shān, zhù běi mén wài. bǐ zhě, bào shuǐ piào jū mín, zhī zhōu yáng xī yuán zhú hàn shuǐ dī qiān yī bǎi wǔ shí zhàng, zhì xiè shuǐ dòu mén èr, suì miǎn yín lǎo rù chéng zhī huàn." bìng xǐ shū jiǎng yù.
元豐五年九月,淮南監司言:"舒州近城有大澤,出灊山,注北門外。比者,暴水漂居民,知州楊希元築捍水堤千一百五十丈,置泄水斗門二,遂免淫潦入城之患。"並璽書獎諭。
liù nián zhēng yuè wù chén, kāi guī shān yùn hé, èr yuè yǐ wèi gào chéng, zhǎng wǔ shí qī lǐ, kuò shí wǔ zhàng, shēn yī zhàng wǔ chǐ. chū, fā yùn shǐ xǔ yuán zì huái yīn kāi xīn hé, shǔ zhī hóng zé, bì zhǎng huái zhī xiǎn, fán sì shí jiǔ lǐ. jiǔ ér qiǎn sè, xī níng sì nián, pí gōng bì qǐng fù jùn zhì, qǐ shí yī yuè rén yín, jǐn míng nián zhēng yuè dīng yǒu ér bì, rén biàn zhī. zhì shì, fā yùn shǐ luó zhěng fù yù zì hóng zé ér shàng, záo guī shān lǐ hé yǐ dá yú huái, dì shēn rán zhī. huì fā yùn shǐ jiǎng zhī qí rù duì, jiàn yán:" shàng yǒu qīng biàn, xià yǒu hóng zé, ér fēng làng zhī xiǎn zhǐ bǎi lǐ huái, ěr suì nì gōng sī zhī zài bù kě jì. fán zhū dào zhuǎn shū, shè hú xíng jiāng, yǐ shù qiān lǐ, ér fù bài yú cǐ bǎi lǐ jiān, liáng wèi kě xī. yí zì guī shān shé pǔ xià shǔ hóng zé, záo zuǒ lèi wèi fù hé, qǔ huái wèi yuán, bù zhì yàn zhá, kě miǎn fēng tāo fù nì zhī huàn." dì qiǎn dōu shuǐ jiān chéng chén yòu fǔ jīng dù. yòu fǔ yán:" wǎng nián tián fěi rèn huái nán tí xíng, cháng yán kāi hé zhī lì. qí hòu huái yīn zhì hóng zé, jìng kāi xīn hé, dú hóng zé yǐ shàng, wèi kè xìng yì. jīn jì bù yòng zhá xù shuǐ, wéi suí huái miàn gāo xià, kāi shēn hé dǐ, yǐn huái tōng liú, xíng shì wèi biàn. dàn gōng fèi hào dà." dì yuē:" fèi suī dà, lì yì bó yǐ." yòu fǔ yuē:" yì shí, huái zhōng suì shī bǎi qī shí sōu. ruò juān shù nián suǒ sǔn zhī fèi, zú jì cǐ yì." dì yuē:" sǔn fèi shàng xiǎo, rú rén mìng hé." nǎi diào fū shí wàn kāi zhì, jì chéng, mìng zhī qí zhuàn jì, kè shí guī shān, hòu zhì jiàn zhōng jìng guó chū, zhī qí tóng zhī shū mì yuàn, zòu:" huái shuǐ jìn yín, chōng shuā dī àn, jiàn chéng diàn quē, qǐng xià fā yùn sī jí shí xiū zhú." zì shì, suì yǐ wèi cháng.
六年正月戊辰,開龜山運河,二月乙未告成,長五十七里,闊十五丈,深一丈五尺。初,發運使許元自淮陰開新河,屬之洪澤,避長淮之險,凡四十九里。久而淺澀,熙寧四年,皮公弼請復浚治,起十一月壬寅,盡明年正月丁酉而畢,人便之。至是,發運使羅拯復欲自洪澤而上,鑿龜山里河以達於淮,帝深然之。會發運使蔣之奇入對,建言:"上有清汴,下有洪澤,而風浪之險止百里淮,邇歲溺公私之載不可計。凡諸道轉輸,涉湖行江,已數千里,而覆敗於此百裡間,良為可惜。宜自龜山蛇浦下屬洪澤,鑿左肋為復河,取淮為源,不置堰閘,可免風濤覆溺之患。"帝遣都水監丞陳祐甫經度。祐甫言:"往年田棐任淮南提刑,嘗言開河之利。其後淮陰至洪澤,竟開新河,獨洪澤以上,未克興役。今既不用閘蓄水,惟隨淮面高下,開深河底,引淮通流,形勢為便。但工費浩大。"帝曰:"費雖大,利亦博矣。"祐甫曰:"異時,淮中歲失百七十艘。若捐數年所損之費,足濟此役。"帝曰:"損費尚小,如人命何。"乃調夫十萬開治,既成,命之奇撰記,刻石龜山,後至建中靖國初,之奇同知樞密院,奏:"淮水浸淫,沖刷堤岸,漸成墊缺,請下發運司及時修築。"自是,歲以為常。
shì nián, jiāng zuò jiān zhǔ bù lǐ shí yán:" dǐng lǐ děng zhōu, yí kāi gōu xù, zhì dòu mén, yǐ biàn mín tián." zhào cuò zhì yǐ wén. qī nián shí yuè, jùn zhēn chǔ yùn hé.
是年,將作監主簿李湜言:"鼎、澧等州,宜開溝洫,置斗門,以便民田。"詔措置以聞。七年十月,浚真、楚運河。
zhé zōng yuán yòu sì nián, zhī rùn zhōu lín xī zòu fù lǚ chéng yàn, zhì shàng xià zhá, yǐ shí qǐ bì. qí hòu, jīng kǒu guā zhōu bēn niú jiē zhì zhá. shì suì, zhī háng zhōu sū shì jùn máo shān yán qiáo èr hé, fēn shòu jiāng cháo jí xī hú shuǐ, zào yàn zhá, yǐ shí qǐ bì. chū, háng jìn hǎi, huàn shuǐ quán xián kǔ, táng cì shǐ lǐ mì shǐ dǎo xī hú, zuò liù jǐng, mín yǐ zú yòng. jí bái jū yì fù jùn xī hú, yǐn shuǐ rù yùn hé, fù yǐn gài tián qiān qǐng. hú shuǐ duō fēng, zì táng jí qián shì hòu fèi ér bù lǐ. zhì shì, fēng jī èr shí wǔ wàn yú zhàng, ér shuǐ wú jǐ. yùn hé shī hú shuǐ zhī lì, qǔ gěi yú jiāng cháo, cháo shuǐ yū hé, fàn yì huán huì, sān nián yī jùn, wèi shì jǐng dà huàn, gù liù jǐng yì jǐ fèi. shì jì jùn èr hé, fù yǐ yú lì quán liù jǐng, mín huò qí lì.
哲宗元祐四年,知潤州林希奏復呂城堰,置上下閘,以時啟閉。其後,京口、瓜州、奔牛皆置閘。是歲,知杭州蘇軾浚茆山、鹽橋二河,分受江潮及西湖水,造堰閘,以時啟閉。初,杭近海,患水泉咸苦,唐刺史李泌始導西湖,作六井,民以足用。及白居易復浚西湖,引水入運河,復引溉田千頃。湖水多葑,自唐及錢氏後廢而不理。至是,葑積二十五萬餘丈,而水無幾。運河失湖水之利,取給於江潮,潮水淤河,泛溢闤闠,三年一浚,為市井大患,故六井亦幾廢。軾既浚二河,復以餘力全六井,民獲其利。
shí èr yuè, jīng dōng zhuǎn yùn sī yán:" qīng hé yǔ jiāng zhè huái nán zhū lù xiāng tōng, yīn xú zhōu lǚ liáng bǎi bù liǎng hóng tuān qiǎn xiǎn è, duō huài zhōu jí, yóu shì shuǐ shǒu niú lǘ shou qiān hù pán bō rén děng, yāo zǔ bǎi duān, shāng jiǎ bù xíng. cháo tíng yǐ wěi qí zhōu tōng pàn téng xī jìng zhī cháng zhōu jìn líng xiàn zhào sǒng dù dì shì chuān záo. jīn ruò kāi xiū yuè hé shí dī, shàng xià zhì zhá, yǐ shí kāi bì, tōng fàng zhōu chuán, shí wèi zhǎng lì. qǐ qiǎn shǐ jiān dū xìng xiū." cóng zhī.
十二月,京東轉運司言:"清河與江、浙、淮南諸路相通,因徐州呂梁、百步兩洪湍淺險惡,多壞舟楫,由是水手、牛驢、扌牽戶、盤剝人等,邀阻百端,商賈不行。朝廷已委齊州通判滕希靖、知常州晉陵縣趙竦度地勢穿鑿。今若開修月河石堤,上下置閘,以時開閉,通放舟船,實為長利。乞遣使監督興修。"從之。
shào shèng èr nián, zhào" wǔ jìn dān yáng dān tú xiàn jiè yán hé dī àn jí shí shí dá shí mù gōu, bìng wěi lìng zuǒ jiǎn chá xiū hù, quàn yòu shí lì rén hù xiū qì. rèn mǎn, jī qí qín duò ér shǎng fá zhī." cóng gōng bù zhī qǐng yě.
紹聖二年,詔"武進、丹陽、丹徒縣界沿河堤岸及石〈石達〉、石木溝,並委令佐檢察修護,勸誘食利人戶修葺。任滿,稽其勤惰而賞罰之。"從工部之請也。
sì nián sì yuè, shuǐ bù yuán wài láng zhào sǒng qǐng jùn shí bā lǐ hé, lìng jiǎ zhǒng mín xiāng dù lǚ liáng bǎi bù hóng, tiān yí shuǐ mó. zhào fā yùn bìng zhuǎn yùn sī tóng shì lì hài yǐ wén.
四年四月,水部員外郎趙竦請浚十八里河,令賈種民相度呂梁、百步洪,添移水磨。詔發運並轉運司同視利害以聞。
yuán fú yuán nián zhēng yuè, zhī rùn zhōu wáng yù jiàn yán:" lǚ chéng zhá cháng yí dān shuǐ rù ào, guàn zhù zhá shēn yǐ jì zhōu. ruò zhōu dá zhì ér lì bù gěi, xǔ liàng chà qiān jià bīng zú, bìng lì wèi zhī. jiān guān rèn mǎn, shuǐ wú zǒu xiè zhě shǎng, shuǐ wèi yīng ér zhé kāi zhá zhě fá, shǒu èr lìng zuǒ, cháng jué chá zhī." zhào kě.
元符元年正月,知潤州王悆建言:"呂城閘常宜單水入澳,灌注閘身以濟舟。若舟沓至而力不給,許量差牽駕兵卒,並力為之。監官任滿,水無走泄者賞,水未應而輒開閘者罰,守貳、令佐,常覺察之。"詔可。
sān yuè jiǎ yín, gōng bù yán:" huái nán kāi hé suǒ kāi xiū chǔ zhōu zhī jiā hé, dǎo lián shuǐ yǔ huái tōng." cì míng tōng lián hé.
三月甲寅,工部言:"淮南開河所開修楚州支家河,導漣水與淮通。"賜名通漣河。
èr nián rùn jiǔ yuè, rùn zhōu jīng kǒu cháng zhōu bēn niú ào zhá bì gōng. xiān shì, liǎng zhè zhuǎn yùn pàn guān céng xiào yùn xiàn ào zhá lì hài, yīn mìng xiào yùn tí jǔ xìng xiū, réng xiāng dù lì qǐ bì rì xiàn zhī fǎ.
二年閏九月,潤州京口、常州奔牛澳閘畢工。先是,兩浙轉運判官曾孝蘊獻澳閘利害,因命孝蘊提舉興修,仍相度立啟閉日限之法。
sān nián èr yuè, zhào:" sū hú xiù zhōu, fán kāi zhì yùn hé gǎng pǔ gōu dú, xiū lěi dī àn, kāi zhì dòu mén shuǐ yàn děng, xǔ yì kāi jiāng bīng zú."
三年二月,詔:"蘇、湖、秀州,凡開治運河、港浦、溝瀆,修壘堤岸,開置斗門、水堰等,許役開江兵卒。"
huī zōng chóng níng yuán nián shí èr yuè, zhì tí jǔ huái zhè ào zhá sī guān yī yuán, zhǎng háng zhōu zhì yáng zhōu guā zhōu ào zhá, fán cháng rùn háng xiù yáng zhōu xīn jiù děng zhá, tōng zhì zhī.
徽宗崇寧元年十二月,置提舉淮、浙澳閘司官一員,掌杭州至揚州瓜洲澳閘,凡常、潤、杭、秀、揚州新舊等閘,通治之。
chóng níng èr nián chū, tōng zhí láng chén zhòng fāng bié yì jùn wú sōng jiāng, zì dà tōng pǔ rù hǎi, jì gōng èr bǎi èr shí èr wàn qī qiān yǒu qí, wèi mín qián liáng hú shí bā wàn sān qiān liù bǎi, qǐ zhì gàn dāng guān shí yuán. cháo tíng xià liǎng zhè jiān sī xiáng yì, jiān sī yǐ wèi kě xíng. shí yòu kāi qīng lóng jiāng, yì fū bù shèng qí láo, ér tí jǔ cháng píng xú què wèi:" sān zhōu kāi jiāng bīng zú qiān sì bǎi rén, shǐ chén èr rén, qǐng jiù lìng hù chá yǐ kāi zhī jiāng, yù cháo shā yū diàn, suí jí kāi táo ruò tā yì zhě, yǐ wéi zhì lùn." què yǔ jiān sī wǎng wǎng bèi shǎng, rén yǐ wèi làn.
崇寧二年初,通直郎陳仲方別議浚吳松江,自大通浦入海,計工二百二十二萬七千有奇,為緡錢、糧斛十八萬三千六百,乞置幹當官十員。朝廷下兩浙監司詳議,監司以為可行。時又開青龍江,役夫不勝其勞,而提舉常平徐確謂:"三州開江兵卒千四百人,使臣二人,請就令護察已開之江,遇潮沙淤淀,隨即開淘;若他役者,以違制論。"確與監司往往被賞,人以為濫。
shí èr yuè, zhào huái nán kāi xiū yù míng hé, zì zhēn zhōu xuān huà zhèn jiāng kǒu zhì sì zhōu huái hé kǒu, wǔ nián bì gōng.
十二月,詔淮南開修遇明河,自真州宣化鎮江口至泗州淮河口,五年畢工。
míng nián sān yuè, zhào yuē:" zuó èr zhè shuǐ zāi, wěi guān diào fū kāi jiāng, ér zǒng lǐng wú fǎ, yì rén bào lù, yǐn shí shī suǒ, jí bìng sǐ wáng zhě zhòng. shuǐ réng wèi hài, wèi cháng jiū shí àn zuì, fǎn méng tuī shǎng, hé yǐ yàn sāi bǎi xìng yuàn zī." nǎi xià běn lù tí xíng sī tǐ liàng. tí xíng sī yán:" kāi jùn wú sōng qīng lóng jiāng, yì fū wǔ wàn, sǐ zhě qiān yī bǎi liù shí èr rén, fèi qián mǐ shí liù wàn jiǔ qiān sān bǎi sì shí yī guàn shí, jī shuǐ zhì jīn wèi tuì." yú shì yuán xiāng dù guān zhuǎn yùn fù shǐ liú hé děng jiē zuò biǎn jiàng.
明年三月,詔曰:"昨二浙水災,委官調夫開江,而總領無法,役人暴露,飲食失所,疾病死亡者眾。水仍為害,未嘗究實按罪,反蒙推賞,何以厭塞百姓怨咨。"乃下本路提刑司體量。提刑司言:"開浚吳松、青龍江,役夫五萬,死者千一百六十二人,費錢米十六萬九千三百四十一貫石,積水至今未退。"於是元相度官轉運副使劉何等皆坐貶降。
sì nián zhēng yuè, yǐ cāng bù yuán wài láng shěn yán sì tí jǔ kāi xiū qīng cǎo dòng tíng zhí hé.
四年正月,以倉部員外郎沈延嗣提舉開修青草、洞庭直河。
dà guān yuán nián wǔ yuè, zhōng shū shè rén xǔ guāng níng zòu:" chén xiàng zài gū sū, biàn xún mín lì, jiē wèi yù qù shuǐ huàn, mò ruò kāi jiāng jùn pǔ. gài tài hú zài zhū jùn jiān, bì dǎo zhī hǎi rán hòu shuǐ yǒu suǒ guī. zì tài hú jù hǎi, yǒu sān jiāng, yǒu zhū pǔ, néng shū dí jiāng pǔ, chú shuǐ huàn yóu fǎn zhǎng ěr. jīn jìng nèi jī shuǐ, shì qù suì sǔn èr chǐ, shì qián suì sǔn sì chǐ, liáng yóu chū kāi wú sōng jiāng, jì jùn bā pǔ zhī lì yě. wú rén wèi kāi yī jiāng yǒu yī jiāng zhī lì, jùn yī pǔ yǒu yī pǔ zhī lì. yuàn wěi běn lù jiān sī, yǔ ān xiǎo shuǐ shì jīng qiáng zhī lì, biàn yì jiāng pǔ, xiáng jiū lì hài, jiǎ yǐ suì yuè, xiān wèi zhī bèi. rán hòu xìng fū diào yì, kě shǐ gōng wú fèi cái, ér suì gōng cháng zú rén bù gào láo, ér mín shí bù guì, shì yī jǔ ér huò wàn shì zhī lì yě." zhào wú zé rén xiāng dù yǐ wén, kāi jiāng zhī yì fù xìng yǐ.
大觀元年五月,中書舍人許光凝奏:"臣向在姑蘇,遍詢民吏,皆謂欲去水患,莫若開江浚浦。蓋太湖在諸郡間,必導之海然後水有所歸。自太湖距海,有三江,有諸浦,能疏滌江、浦,除水患猶反掌耳。今境內積水,視去歲損二尺,視前歲損四尺,良由初開吳松江,繼浚八浦之力也。吳人謂開一江有一江之利,浚一浦有一浦之利。願委本路監司,與諳曉水勢精強之吏,遍詣江、浦,詳究利害,假以歲月,先為之備。然後興夫調役,可使公無費財,而歲供常足;人不告勞,而民食不匱,是一舉而獲萬世之利也。"詔吳擇仁相度以聞,開江之議復興矣。
shí yī yuè, zhào yuē:" yǔ gòng:' sān jiāng jì dǎo, zhèn zé dǐ dìng.' jīn sān jiāng zhī míng, jì shī qí suǒ, shuǐ bù qū hǎi, gù sū hú bèi huàn. qí wěi běn lù jiān sī, xuǎn zé néng chén, jiǎn àn gǔ jī, xún dǎo shǐ zhī qū xià, bìng xiāng dù wéi àn yǐ wén." yú shì fù zhào chén zhòng fāng wèi fā yùn sī shǔ guān, zài xiāng dù sū zhōu jī shuǐ.
十一月,詔曰:"《禹貢》:'三江既導,震澤底定。'今三江之名,既失其所,水不趨海,故蘇、湖被患。其委本路監司,選擇能臣,檢按古蹟,循導使之趨下,並相度圩岸以聞。"於是復詔陳仲方為發運司屬官,再相度蘇州積水。
èr nián bā yuè, zhào:" cháng rùn suì hàn hé qiǎn, liú zhì yùn chuán, jiān sī dū zé jùn zhì." sān nián, liǎng zhè jiān sī yán:" chéng zhào àn gǔ jī, dǎo jī shuǐ, jīn qǐng kāi táo wú sōng jiāng, fù zhì shí èr zhá. qí yú pǔ zhá gōu gǎng yùn hé zhī lèi, yǐ cì zēng xiū. ruò tián bèi shuǐ wéi, quàn mín zì xíng xiū zhì." zhāng xià gōng bù, gōng bù wèi:" jīn suǒ jù sān jiāng, huò fēi yǔ jī yòu wú sōng jiāng sǎn màn, bù kě kāi táo xiè shuǐ." suì mìng zhū sī zài xiāng dù yǐ wén.
二年八月,詔:"常、潤歲旱河淺,留滯運船,監司督責浚治。"三年,兩浙監司言:"承詔案古蹟,導積水,今請開淘吳松江,復置十二閘。其餘浦閘、溝港、運河之類,以次增修。若田被水圍,勸民自行修治。"章下工部,工部謂:"今所具三江,或非禹跡;又吳松江散漫,不可開淘泄水。"遂命諸司再相度以聞。
sì nián bā yuè, chén liáo yán:" yǒu sī yǐ liàn hú cì máo shān dào guān, yuán rùn zhōu tián duō gāo yǎng, jí yùn qú jiā gāng shuǐ qiǎn yì hé, lài hú yǐ jì, qǐng bié yòng tiān huāng jiāng zhǎng shā tián cì zhī, réng lìng tí jǔ cháng píng guān kǎo qiú qián rén guī huà xiū zhú." cóng zhī. shí yuè, hù bù yán:" qǐ rú liǎng zhè cháng píng sī zòu, zhuān wěi shǒu lìng jí gǔ zhū shuǐ zhī dì, lì dī fáng zhī xiàn, bǐ gōng sī wú dé qīn zhàn. fán mín tián bù jìn shuǐ zhě, lüè fǎng zhōu guān suì rén dào rén gōu fáng zhī zhì, shǐ hé zhòng lì ér wèi zhī." zhào kě.
四年八月,臣僚言:"有司以練湖賜茅山道觀,緣潤州田多高仰,及運渠、夾岡水淺易涸,賴湖以濟,請別用天荒江漲沙田賜之,仍令提舉常平官考求前人規畫修築。"從之。十月,戶部言:"乞如兩浙常平司奏,專委守、令籍古瀦水之地,立堤防之限,俾公私毋得侵占。凡民田不近水者,略仿《周官》遂人、稻人溝防之制,使合眾力而為之。"詔可。
zhèng hé yuán nián, zhī chén zhōu huò duān yǒu yán:" chén dì wū xià, jiǔ yǔ zé jī lǎo hài jià. bǐ shū xīn hé bā bǎi lǐ, ér qù huái shàng yuǎn, shuǐ bù shí xiè. qǐng yì kāi èr bǎi lǐ, qǐ xī huá, xún wǎn qiū, rù xiàng chéng, yǐ dá yú huái." cóng zhī
政和元年,知陳州霍端友言:"陳地汙下,久雨則積潦害稼。比疏新河八百里,而去淮尚遠,水不時泄。請益開二百里,起西華,循宛丘,入項城,以達於淮。"從之
zhèng hé yuán nián shí yuè, zhào sū hú xiù sān zhōu zhì shuǐ, chuàng lì wéi àn, qí gōng fèi xǔ gěi yuè zhōu jiàn hú zū fù. yǐ ér shēng sū zhōu wèi píng jiāng fǔ, rùn zhōu wèi zhèn jiāng fǔ.
政和元年十月,詔蘇、湖、秀三州治水,創立圩岸,其工費許給越州鑑湖租賦。已而升蘇州為平江府,潤州為鎮江府。
èr nián qī yuè, bīng bù shàng shū zhāng gé yán:" chén zuó shǒu háng zhōu, wén qián táng jiāng zì yuán fēng liù nián fàn yì zhī hòu, cháo xùn wǎng lái, lǜ wú níng suì. ér bǐ nián shuǐ shì shāo gǎi, zì hǎi mén guò zhě shān, jí huí báo yán mén bái shí yī dài běi àn, huài mín tián jí yán tíng jiān dì, dōng xī sān shí yú lǐ, nán běi èr shí yú lǐ. jiāng dōng jù rén hé jiān zhǐ jí sān lǐ, běi qù chì àn tóng wǎ kǒu èr shí lǐ. yùn hé zhèng chū lín píng xià táng, xī rù sū xiù, ruò shī zhàng yù, kǒng tā rì shù shí lǐ gāo yú píng lù, jiē kuì yú jiāng, xià táng tián lú, mò néng zì bǎo, yùn hé zhōng jué, yǒu hài cáo yùn." zhào jí xiū zhú zhī.
二年七月,兵部尚書張閣言:"臣昨守杭州,聞錢塘江自元豐六年泛溢之後,潮訊往來,率無寧歲。而比年水勢稍改,自海門過赭山,即回薄岩門、白石一帶北岸,壞民田及鹽亭、監地,東西三十餘里,南北二十餘里。江東距仁和監止及三里,北趣赤岸〈同瓦〉口二十里。運河正出臨平下塘,西入蘇、秀,若失障御,恐他日數十里膏腴平陸,皆潰於江,下塘田廬,莫能自保,運河中絕,有害漕運。"詔亟修築之。
sì nián èr yuè, gōng bù yán:" qián tài píng zhōu pàn guān lú zōng yuán qǐng kāi xiū zì jiāng zhōu zhì zhēn zhōu gǔ lái hé dào yān sāi zhě fán qī chù, yǐ chéng yùn hé, rù zhè xī yī bǎi wǔ shí lǐ, kě bì yī qiān liù bǎi lǐ dà jiāng fēng tāo zhī huàn yòu kě jiù tǔ xìng zhú zì gǔ jiāng shuǐ jìn méi gāo yú tián, zì sān bǎi qǐng zhì wàn qǐng zhě fán jiǔ suǒ, jì sì wàn èr qiān yú qǐng, qí sān bǎi qǐng yǐ xià zhě yòu guò zhī. qǐ yī zōng yuán rèn tài píng zhōu pàn guān rì yǐ xìng zhèng hé wéi tián lì, zhào rén hù zì bèi cái lì xìng xiū." zhào shěn lín děng xiāng dù cuò zhì.
四年二月,工部言:"前太平州判官盧宗原請開修自江州至真州古來河道湮塞者凡七處,以成運河,入浙西一百五十里,可避一千六百里大江風濤之患;又可就土興築自古江水浸沒膏腴田,自三百頃至萬頃者凡九所,計四萬二千餘頃,其三百頃以下者又過之。乞依宗原任太平州判官日已興政和圩田例,召人戶自備財力興修。"詔沈鏻等相度措置。
liù nián rùn zhēng yuè, zhī háng zhōu lǐ yǎn yán:" tāng cūn yán mén bái shí děng chù bìng qián táng jiāng tōng dà hǎi, rì shòu liǎng cháo, jiàn zhì qīn niè. qǐ yī liù hé sì àn, yòng shí qì dié." nǎi mìng liú jì jì xiū zhì.
六年閏正月,知杭州李偃言:"湯村、岩門、白石等處並錢塘江通大海,日受兩潮,漸至侵齧。乞依六和寺岸,用石砌疊。"乃命劉既濟修治。
bā yuè, zhào:" zhèn jiāng fǔ bàng lín dà jiāng, wú gǎng ào yǐ róng zhōu jí, sān nián jiān fù nì wǔ bǎi yú sōu. wén xī yǒu jiù hé, kě bì fēng tāo, suì jiǔ yān fèi, yí lìng fā yùn sī jùn zhì."
八月,詔:"鎮江府傍臨大江,無港澳以容舟檝,三年間覆溺五百餘艘。聞西有舊河,可避風濤,歲久湮廢,宜令發運司浚治。"
shì nián, zhào yuē:" wén píng jiāng sān shí liù pǔ nèi, zì xī zhì zhá, suí cháo qǐ bì, suì jiǔ yīn sāi, zhì jī shuǐ wèi huàn. qí lìng shǒu chén zhuāng huī zhuān wěi hù cáo zhào lín jiǎng jiū lì hài, dǎo guī jiāng hǎi, yī jiù zhì zhá." yú shì, fā yùn fù shǐ yīng ān dào yán:" fán gǎng pǔ fēi yào qiē zhě, jiē kě xú yì. wéi dāng xiān kāi kūn shān xiàn jiè qiàn jīng táng děng liù suǒ xiù zhī huá tíng xiàn, yù bìng xún gǔ fǎ, jǐn qù zhū yàn, gè zhì xiǎo dǒu mén cháng zhōu zhèn jiāng fǔ wàng tíng zhèn, réng jiù zhì zhá." bā yuè, zhào hù cáo zhào lín xiāng dù yì xìng, ér liǎng zhè rǎo shén. qī nián sì yuè jǐ wèi, shàng shū shěng yán:" lú zōng yuán jùn jiāng, lǜ chéng sāo rǎo." zhào quán bà qí yì, zhào lín bié yǔ chāi qiǎn.
是年,詔曰:"聞平江三十六浦內,自昔置閘,隨潮啟閉,歲久堙塞,致積水為患。其令守臣莊徽專委戶曹趙霖講究利害,導歸江海,依舊置閘。"於是,發運副使應安道言:"凡港浦非要切者,皆可徐議。惟當先開崑山縣界茜涇塘等六所;秀之華亭縣,欲並循古法,盡去諸堰,各置小斗門;常州、鎮江府、望亭鎮,仍舊置閘。"八月,詔戶曹趙霖相度役興,而兩浙擾甚。七年四月己未,尚書省言:"盧宗原浚江,慮成搔擾。"詔權罷其役,趙霖別與差遣。
zhòng hé yuán nián èr yuè, qián fā yùn fù shǐ liǔ tíng jùn yán:" zhēn yáng chǔ sì gāo yóu yùn hé dī àn, jiù yǒu dòu mén shuǐ zhá děng qī shí jiǔ zuò, xiàn zé shuǐ shì, cháng dé qí píng, bǐ duō sǔn huài." zhào jiǎn jì xiū fù. liù yuè, zhào:" liǎng zhè lín yǔ, jī shuǐ duō jìn mín tián, píng jiāng yóu shén, yóu wèi jùn gǎng pǔ gù yě. qí fù yǐ zhào lín wèi tí jǔ cháng píng, cuò zhì jiù hù mín tián, zhèn xù rén hù, wú lìng liú yí shī suǒ." bā yuè, zhào jiā lín zhí mì gé.
重和元年二月,前發運副使柳庭俊言:"真揚楚泗、高郵運河堤岸,舊有斗門水閘等七十九座,限則水勢,常得其平,比多損壞。"詔檢計修復。六月,詔:"兩浙霖雨,積水多浸民田,平江尤甚,由未浚港浦故也。其復以趙霖為提舉常平,措置救護民田,振恤人戶,毋令流移失所。"八月,詔加霖直秘閣。
xuān hé yuán nián èr yuè, chén liáo yán:" jiāng huái jīng hàn jiān, huāng jí mí wàng, lǜ gǔ rén yī mǔ shí zhōng zhī dì, qí dī è shuǐ mén gōu huì zhī jī yóu cún. jìn jiàng zhōu mín lǚ píng děng yì yù shǐ tái sù, qǐ kāi jùn xī níng jiù qú, yǐ guǎng jìn guàn, yuàn jiā shuì yī děng. zé shì jìn shì bēi chí zhī lì qiě fèi yǐ, hé xiá fù gǔ zāi. yuàn zhào cháng píng guān, yǒu xìng xiū shuǐ lì gōng xiào míng bái zhě, jí yǐ míng wén, tè yǔ bāo chú, yǐ lì néng zhě." cóng zhī.
宣和元年二月,臣僚言:"江、淮、荊、漢間,荒瘠彌望,率古人一畝十鍾之地,其堤閼、水門、溝澮之跡猶存。近絳州民呂平等詣御史台訴,乞開浚熙寧舊渠,以廣浸灌,願加稅一等。則是近世陂池之利且廢矣,何暇復古哉。願詔常平官,有興修水利功效明白者,亟以名聞,特與褒除,以勵能者。"從之。
bā yuè, tí jǔ zhuān qiè cuò zhì shuǐ lì nóng tián suǒ zòu:" zhè xī zhū xiàn gè yǒu bēi hú gōu gǎng jīng bāng hú luò, zì lái xù shuǐ guàn gài, jí tōng zhōu jí, wàng lìng dǎ liang guān àn qí dì míng zhàng chǐ sì zhì, bìng juān zhī shí." cóng zhī.
八月,提舉專切措置水利農田所奏:"浙西諸縣各有陂湖、溝港、涇浜、湖濼,自來蓄水灌溉,及通舟楫,望令打量官按其地名、丈尺、四至,並鐫之石。"從之。
sān yuè, zhào lín zuò zēng xiū shuǐ lì bù dāng, jiàng liǎng guān. liù yuè, zhào yuē:" zhào lín xìng xiū shuǐ lì, néng mù bèi shuǐ jiān shí zhī mín, fán yì gōng èr bǎi qī shí bā wàn èr qiān sì bǎi yǒu qí, kāi yī jiāng yī gǎng sì pǔ wǔ shí bā dú, yǐ jiàn chéng jī, jìn zhí huī yóu gé, réng fù suǒ jiàng liǎng guān."
三月,趙霖坐增修水利不當,降兩官。六月,詔曰:"趙霖興修水利,能募被水艱食之民,凡役工二百七十八萬二千四百有奇,開一江、一港、四浦、五十八瀆,已見成績,進直徽猷閣,仍復所降兩官。"
xuān hé èr nián jiǔ yuè, yǐ zhēn yáng děng zhōu yùn hé qiǎn sè, wěi chén hēng bó cuò zhì. sān nián chūn, zhào fā yùn fù shǐ zhào yì yǐ chē quǎn shuǐ yùn hé, xiàn sān yuè zhōng sān shí gāng dào jīng. huàn zhě lǐ cóng yán:" zhēn zhōu nǎi wài jiāng gāng yùn huì jí yào kǒu, yǐ yùn hé qiǎn sè, gù bù néng sù fā. àn nán àn yǒu xiè shuǐ dòu mén bā, qù jiāng bù mǎn yī lǐ. yù kāi dòu mén hé shēn, qù jiāng shí zhàng zhú ruǎn bà, yǐn jiāng cháo rù hé, rán hòu bèi yòng rén gōng chē quǎn, yǐ zhù yùn shuǐ." cóng zhī.
宣和二年九月,以真、揚等州運河淺澀,委陳亨伯措置。三年春,詔發運副使趙億以車畎水運河,限三月中三十綱到京。宦者李琮言:"真州乃外江綱運會集要口,以運河淺澀,故不能速發。按南岸有泄水斗門八,去江不滿一里。欲開斗門河身,去江十丈築軟壩,引江潮入河,然後倍用人工車畎,以助運水。"從之。
sì yuè, zhào yuē:" jiāng huái cáo yùn shàng yǐ. chūn qiū shí, wú chuān hán gōu, dōng běi tōng shè yáng hú, xī běi zhì mò kǒu. hàn wú wáng bì kāi hán gōu, tōng yùn hǎi líng. suí kāi hán gōu, zì shān yáng zhì yáng zi rù jiāng. yōng xī zhōng, zhuǎn yùn shǐ liú pán yǐ shān yáng wān xùn jí, shǐ kāi shā hé yǐ bì xiǎn zǔ. tiān xǐ zhōng, fā yùn shǐ jiǎ zōng shǐ kāi yáng zhōu gǔ hé, liáo chéng nán jiē yùn qú, huǐ sān yàn yǐ jūn shuǐ shì. jīn yùn hé suì qiǎn sè, dāng xún fǎng gù dào, jí jīn hé xíng shì yǔ bēi táng zhū shuǐ zhī dì, jiǎng jiū cuò zhì yōu jiǔ zhī lì, yǐ jì bù tōng. kě lìng fā yùn shǐ chén hēng bó nèi shì tán zhěn tiáo jù cuò zhì yǐ wén."
四月,詔曰:"江、淮漕運尚矣。春秋時,吳穿邗溝,東北通射陽湖,西北至末口。漢吳王濞開邗溝,通運海陵。隋開邗溝,自山陽至揚子入江。雍熙中,轉運使劉蟠以山陽灣迅急,始開沙河以避險阻。天禧中,發運使賈宗始開揚州古河,繚城南接運渠,毀三堰以均水勢。今運河歲淺澀,當詢訪故道,及今河形勢與陂塘瀦水之地,講究措置悠久之利,以濟不通。可令發運使陳亨伯、內侍譚稹條具措置以聞。"
bā yuè, chén liáo yán:" bǐ yuán huái nán yùn hé shuǐ sè yú bàn suì, jìn gāng zhōu gāo gōng fù zài sī wù, jīn hé shuǐ zēng zhǎng, qí lìng rú jiù."
八月,臣僚言:"比緣淮南運河水澀逾半歲,禁綱舟篙工附載私物,今河水增漲,其令如舊。"
chū, huái nán lián suì hàn, cáo yùn bù tōng, yáng zhōu yóu shén, zhào zhōng shǐ àn shì, yù jùn yùn hé yǔ jiāng huái píng. huì liǎng zhè yǒu fāng là zhī luàn, nèi shì tóng guàn wèi xuān fǔ shǐ, tán zhěn wèi zhì zhì shǐ, guàn yù hǎi yùn lù niǎn, zhěn yù kāi yī hé, zì xū yí chū xuān huà. cháo tíng xià fā yùn sī xiāng dù, chén hēng bó qiǎn qí shǔ xiàng zi yīn shì zhī. zi yīn yuē:" yùn hé gāo jiāng huái shù zhàng, zì jiāng zhì huái, fán shù bǎi lǐ, rén lì nán jùn. xī táng lǐ jí fǔ fèi zhá zhì yàn, zhì bēi táng, xiè yǒu yú, fáng bù zú, cáo yùn tōng liú. fā yùn shǐ céng xiào yùn yán sān rì yī qǐ zhī zhì, fù zuò guī shuǐ ào, xī shuǐ rú jīn. bǐ nián xíng zhí dá zhī fǎ, zǒu chá yán zhī lì, qiě yīng fèng quán xìng, zhāo xī jīng yóu, huò qǐ huò bì, bù xiá guī shuǐ. yòu qǐng huǐ cháo zōng zhá, zì hóng zé zhì zhào bó shù bǎi lǐ, bù wèi zhī jié, gù shān yáng shàng xià bù tōng. yù jiù qí bì, yí yú zhēn zhōu tài zǐ gǎng zuò yī bà, yǐ fù huái zi hé gù dào, yú guā zhōu hé kǒu zuò yī bà, yǐ fù lóng zhōu yàn, yú hǎi líng hé kǒu zuò yī bà, yǐ fù zhū yú dài xián yàn, shǐ zhū táng shuǐ bù wèi guā zhōu zhēn tài sān hé suǒ fēn, yú běi shén xiāng jìn zuò yī bà, quán bì mǎn pǔ zhá, fù cháo zōng zhá, zé shàng xià wú yōng yǐ." hēng bó yòng qí yán, shì hòu zhì zhōu jiē tōng lì yún.
初,淮南連歲旱,漕運不通,揚州尤甚,詔中使按視,欲浚運河與江、淮平。會兩浙有方臘之亂,內侍童貫為宣撫使,譚稹為制置使,貫慾海運陸輦,稹欲開一河,自盱眙出宣化。朝廷下發運司相度,陳亨伯遣其屬向子諲視之。子諲曰:"運河高江、淮數丈,自江至淮,凡數百里,人力難浚。昔唐李吉甫廢閘置堰,治陂塘,泄有餘,防不足,漕運通流。發運使曾孝蘊嚴三日一啟之制,復作歸水澳,惜水如金。比年行直達之法,走茶鹽之利,且應奉權幸,朝夕經由,或啟或閉,不暇歸水。又頃毀朝宗閘,自洪澤至召伯數百里,不為之節,故山陽上下不通。欲救其弊,宜於真州太子港作一壩,以復懷子河故道,於瓜州河口作一壩,以復龍舟堰,於海陵河口作一壩,以復茱萸、待賢堰,使諸塘水不為瓜洲、真、泰三河所分,於北神相近作一壩,權閉滿浦閘,復朝宗閘,則上下無壅矣。"亨伯用其言,是後滯舟皆通利雲。
sān nián èr yuè, zhào:" zhào zhī jiàn hú, míng zhī guǎng dé hú, zì cuò zhì wèi tián, xià liú yīn sāi, yǒu fáng guàn gài, zhì shī cháng fù, yòu duō wèi quán shì suǒ zhàn, liǎng zhōu bèi hài, mín yǐ liú xǐ. yí lìng chén hēng bó jiū shí, rú zū shuì guò zhòng, jí cái wèi zhōng zhì yīng fáng xià liú guàn gài zhě, bìng chí yǐ yǔ mín."
三年二月,詔:"趙之鑑湖,明之廣德湖,自措置為田,下流堙塞,有妨灌溉,致失常賦,又多為權勢所占,兩州被害,民以流徙。宜令陳亨伯究實,如租稅過重,即裁為中制;應妨下流灌溉者,並馳以予民。"
wǔ nián sān yuè, zhào:" lǚ chéng zhì zhèn jiāng yùn hé qiǎn sè xiá ài, jiān sī zuò shì, wú suǒ shī shè, liǎng zhè zhuān wěi wáng fù, huái nán zhuān wěi xiàng zi yīn, tóng fā yùn shǐ lǚ cóng cuò zhì chē shuǐ, tōng jì zhōu yùn."
五年三月,詔:"呂城至鎮江運河淺澀狹隘,監司坐視,無所施設,兩浙專委王復,淮南專委向子諲,同發運使呂淙措置車水,通濟舟運。"
sì yuè, yòu mìng wáng zhòng hóng tóng lián fǎng liú zhòng yuán cáo chén mèng yǔ zhuān wǎng lái cuò zhì cháng rùn yùn hé. yòu zhào:" dōng nán liù lù zhū zhá, qǐ bì yǒu shí. bǐ wén gāng zhōu jí mìng guān wàng chēng zhuān chéng zhǐ huī, yì lìng fēi shí qǐ bǎn, zǒu xiè hé shuǐ, fáng zhì gāng yùn, wù zhōng dōu suì jì, qí jìn zhǐ zhī."
四月,又命王仲閎同廉訪劉仲元、漕臣孟庾專往來措置常、潤運河。又詔:"東南六路諸閘,啟閉有時。比聞綱舟及命官妄稱專承指揮,抑令非時啟版,走泄河水,妨滯綱運,誤中都歲計,其禁止之。"
wǔ yuè, zhào:" yǐ yùn hé qiǎn hé, guān lì hù zhí suǒ jiàn, zhōu xiàn mò zhī suǒ cóng. qí lìng fā yùn sī tí jǔ děng guān tóng lián fǎng shǐ zhě, cān dìng jīng jiǔ lì biàn liè zòu." shì yuè, chén liáo yán:" zhèn jiāng fǔ liàn hú, yǔ xīn fēng táng dì lǐ xiāng jiē, bā bǎi yú qǐng, guàn gài sì xiàn mín tián. yòu hú shuǐ yī cùn, yì cáo hé yī chǐ, qí lái jiǔ yǐ. jīn dī àn sǔn quē, bù néng zhù shuǐ, qǐ hòu nóng xì cì dì bǔ qì." zhào běn lù cáo chén bìng běn zhōu xiàn guān xiáng dù lì hài, jiǎn jì gōng liào yǐ wén.
五月,詔:"以運河淺涸,官吏互執所見,州縣莫知所從。其令發運司提舉等官同廉訪使者,參訂經久利便列奏。"是月,臣僚言:"鎮江府練湖,與新豐塘地理相接,八百餘頃,灌溉四縣民田。又湖水一寸,益漕河一尺,其來久矣。今堤岸損缺,不能貯水,乞候農隙次第補葺。"詔本路漕臣並本州縣官詳度利害,檢計工料以聞。
liù nián jiǔ yuè, lú zōng yuán fù yán:" chí zhōu dà jiāng, nǎi shàng liú gāng yùn suǒ jīng, qí dōng àn jiē àn shí, duō zhì èr shí yú chù xī àn zé shā zhōu, guǎng èr bǎi yú lǐ. yàn yún' chāi chuán wān', yán zhōu zhì cǐ, bì huǐ chāi yě. jīn dōng àn yǒu chē zhóu hé kǒu shā dì sì bǎi yú lǐ, ruò kāi tōng rù dù hú, shǐ zhōu jīng píng shuǐ, jìng chí kǒu, kě bì èr bǎi lǐ fēng tāo chāi chuán zhī xiǎn, qǐng cuò zhì kāi xiū." cóng zhī.
六年九月,盧宗原復言:"池州大江,乃上流綱運所經,其東岸皆暗石,多至二十餘處;西岸則沙洲,廣二百餘里。諺雲'拆船灣',言舟至此,必毀拆也。今東岸有車軸河口沙地四百餘里,若開通入杜湖,使舟經平水,徑池口,可避二百里風濤拆船之險,請措置開修。"從之。
qī nián jiǔ yuè bǐng zǐ, yòu zhào zōng yuán cuò zhì kāi jùn jiāng dōng gǔ hé, bái wú hú yóu xuān xī lì shuǐ zhì zhèn jiāng, dù yáng zi, qū huái biàn, miǎn liù bǎi lǐ jiāng xíng zhī xiǎn, bìng cóng zhī.
七年九月丙子,又詔宗原措置開浚江東古河,白蕪湖由宣溪、溧水至鎮江,渡揚子,趨淮、汴,免六百里江行之險,並從之。
jìng kāng yuán nián sān yuè dīng mǎo, chén liáo yán:" dōng nán bīn jiāng hǎi, shuǐ yì xiè ér duō hàn, lì dài jiē yǒu bēi hú xù shuǐ. xiáng fú qìng lì jiān, mín shǐ dào bēi hú wèi tián, hòu fù tián wèi hú. jìn nián yǐ lái, fù fèi wèi tián, yǔ zé lào, hàn zé hé. mín jiǔ chéng diàn, suǒ shōu zū shuì, wú jì kě tuō, xī guī yù qián, ér cáo sī zhī cháng fù yǒu kuī, mín zhī shī yè wú suàn. kě qǐ jǐn kuò dōng nán fèi hú wèi tián zhě, fù yǐ wèi hú, dù jǐ diāo zhài zhī mín, shāo fù gù yè." zhào xiāng dù lì hài wén zòu.
靖康元年三月丁卯,臣僚言:"東南瀕江海,水易泄而多旱,歷代皆有陂湖蓄水。祥符、慶曆間,民始盜陂湖為田,後復田為湖。近年以來,復廢為田,雨則澇,旱則涸。民久承佃,所收租稅,無計可脫,悉歸御前,而漕司之常賦有虧,民之失業無算。可乞盡括東南廢湖為田者,復以為湖,度幾凋瘵之民,稍復故業。"詔相度利害聞奏。
bā yuè xīn chǒu, hù bù yán:" mìng guān zài rèn xìng xiū nóng tián shuǐ lì, yī yuán fēng shǎng gé, qiān qǐng yǐ shàng, gāi dì yī děng, zhuǎn yī guān, xià zhì bǎi qǐng, jiē děng dì chóu jiǎng shào shèng yì rú zhī. yuán zhèng hé xù fù cháng píng gé, qiān qǐng zēng lì zhuǎn liǎng guān, jiǎn mó kān sān nián, shí wèi tài yōu." zhào yī yuán fēng shào shèng jiù gé.
八月辛丑,戶部言:"命官在任興修農田水利,依元豐賞格,千頃以上,該第一等,轉一官,下至百頃,皆等第酬獎;紹聖亦如之。緣政和續附常平格,千頃增立轉兩官,減磨勘三年,實為太優。"詔依元豐、紹聖舊格。