yí wèi liù
◎仪卫六
lǔ bù yí fú.
○卤簿仪服。
lǔ bù yí fú. zì hàn lǔ bù, xiàng zuì zài qián. jìn píng wú hòu, nán yuè xiàn xún xiàng, zuò dà chē jià zhī, yǐ zài huáng mén gǔ chuī shù shí rén, shǐ yuè rén qí zhī yǐ shì qiáo liáng. sòng lǔ bù, yǐ xiàng jū xiān, shè mù lián huā zuò, jīn jiāo pán, zǐ luó xiù chān luò nǎo, dāng xiōng hòu qiū bìng shè tóng líng xìng yè, hóng máo niú wěi fú, bá chén. měi xiàng, nán yuè jūn yī rén kuà qí shàng, sì rén yǐn, bìng huā jiǎo fú tóu fēi xiù zhǎi yī yín dài. tài zōng tài píng xīng guó liù nián, liǎng zhuāng yǎng xiàng suǒ zòu, zhào yǐ xiàng shí yú nán jiāo yǐn jià, kāi bǎo jiǔ nián nán jiāo shí, qí xiàng zhǐ zài liù yǐn qián pái liè. zhào lǔ bù shǐ lǐng qí shì.
卤簿仪服。自汉卤簿,象最在前。晋平吴后,南越献驯象,作大车驾之,以载黄门鼓吹数十人,使越人骑之以试桥梁。宋卤簿,以象居先,设木莲花坐,金蕉盘,紫罗绣幨络脑,当胸、后鞦并设铜铃杏叶,红犛牛尾拂,跋尘。每象,南越军一人跨其上,四人引,并花脚幞头、绯绣窄衣、银带。太宗太平兴国六年,两庄养象所奏,诏以象十于南郊引驾,开宝九年南郊时,其象止在六引前排列。诏卤簿使领其事。
qí, jiē cuò cǎi wèi zhī, qī gān chán shǒu dào tóu jǐn dài yāo huǒ yàn jiǎo. bái zé shè tí jīn luán jīn fèng shī zi jù wén tiān xià tài píng jūn wáng wàn suì xiān tóng téng shé shén guī, jí zài bù jiǎ qián hòu duì hòu mǎ duì sān duì liù jūn yí zhàng nèi, bìng yǐ chì. rì yuè jí hé bì lián zhū fēng yǔ léi diàn wǔ xīng èr shí bā xiù xiáng yún, bìng yǐ qīng. běi dǒu yǐ hēi. wǔ yuè sì dú wǔ fāng sì shén shí èr chén wǔ lóng wǔ fèng lóng hǔ jūn, bìng yǐ fāng sè. tiān wáng yǐ chì huáng èr sè. pái lán yǐ huáng zǐ chì sān sè.
旗,皆错采为之,漆竿、鑱首、纛头、锦带腰、火焰脚。白泽、摄提、金鸾、金凤、师子、苣文、天下太平、君王万岁、仙童、螣蛇、神龟,及在步甲前后队、后马队三队、六军仪仗内,并以赤。日、月及合璧、连珠、风、雨、雷、电、五星、二十八宿、祥云,并以青。北斗以黑。五岳、四渎、五方、四神、十二辰、五龙、五凤、龙虎君,并以方色。天王以赤、黄二色。排拦以黄、紫、赤三色。
yuán fēng sān nián, xiáng dìng jiāo miào fèng sì lǐ wén suǒ yán:" lǔ bù, qián yòng èr shí bā xiù wǔ xīng shè tí qí, yǒu sī nǎi qǔ fāng shì zhī shuō, huì wéi rén xíng, yú lǐ wú jù. fú qǐng gǎi zhì, gè zhe qí xiàng, yǐ zé tiān wén. cóng zhī. yuán yòu qī nián, tài cháng sì yán:" èr shí bā xiù qí, wǔ xīng shè tí qí, àn lǔ bù tú huà rén xíng jí niú hǔ tóu fù rén xiǎo ér zhī lèi, yú lǐ wú jù. yuán fēng sān nián, lǐ wén suǒ shàng yán qǐ gǎi zhì, gè zhe qí xiàng, yǐ zé tiān wén. hòu yǒu sī xún jiù yí, wèi zēng gǎi zhèng, jīn yù gǎi zào." cóng zhī.
元丰三年,详定郊庙奉祀礼文所言:"卤簿,前用二十八宿、五星、摄提旗,有司乃取方士之说,绘为人形,于礼无据。伏请改制,各著其象,以则天文。从之。元祐七年,太常寺言:"二十八宿旗,五星、摄提旗,按《卤簿图》画人形及牛虎头、妇人、小儿之类,于礼无据。元丰三年,礼文所上言乞改制,各著其象,以则天文。后有司循旧仪,未曾改正,今欲改造。"从之。
yuán fú èr nián, huī zōng jí wèi, bīng bù shì láng huáng cháng yán:" nán jiāo dà jià zhū qí míng wù, chú yòng diǎn gù zhì hào wài, yú yīn shí shì qǔ míng. fú jiàn jìn zhě xǐ shòu yuán fú, máo shān zhī shàng rì yǒu zhòng lún, tài shàng lǎo jūn méi jiān fā hóng guāng, wǔ yí jūn miào yǒu xiān hè, chén qǐng zhì wèi qí hào, yuē bǎo fú, yuē zhòng lún, yuē xiáng guāng, yuē ruì hè." cóng zhī.
元符二年,徽宗即位,兵部侍郎黄裳言:"南郊大驾诸旗名物,除用典故制号外,余因时事取名。伏见近者玺授元符,茅山之上日有重轮,太上老君眉间发红光,武夷君庙有仙鹤,臣请制为旗号,曰宝符,曰重轮,曰祥光,曰瑞鹤。"从之。
zhèng hé sì nián, lǐ zhì jú yán:" lǔ bù, dài huáng lóng fù tú qí huà bā guà, qǐ gǎi huà jiǔ yī sān qī èr sì liù bā wǔ zhī shù. xiān tóng wǎng zi dà shén sān qí wú suǒ jīng jiàn, qǐ chú qù." cóng zhī. chū, dà guān sān nián, xī jīng yǐng yáng xiàn dà qìng guān shèng zǔ diàn dōng, yǒu jiā hé zhī cǎo bìng shēng. qí jiā hé yī běn sì suì, zhī cǎo yè yuán ér zhòng qǐ. zhì shì, zhào zhì zhī hé bìng xiù qí. yòu yǐ shì nián èr yuè, rì shàng shēng qīng chì huáng dài qì hòu, rì xià shēng qīng chì huáng chéng qì, zhào zhì rì yǒu dài chéng qí. yòu yǐ yuán fú èr nián wǔ yí jūn miào yǒu xiān hè yíng zhào, zhèng hé èr nián yán fú gōng yàn fǔ chén, yǒu qún hè zì xī běi lái, pán xuán yú ruì mó diàn shàng, jí zòu dà chéng lè ér xiáng hè lǚ zhì, zhào zhì ruì hè qí.
政和四年,礼制局言:"卤簿,大黄龙负图旗画八卦,乞改画九、一、三、七、二、四、六、八、五之数。仙童、网子、大神三旗无所经见,乞除去。"从之。初,大观三年,西京颍阳县大庆观圣祖殿东,有嘉禾、芝草并生。其嘉禾一本四穗,芝草叶圆而重起。至是,诏制芝禾并秀旗。又以是年二月,日上生青、赤、黄戴气;后,日下生青、赤、黄承气,诏制日有戴承旗。又以元符二年武夷君庙有仙鹤迎诏,政和二年延福宫宴辅臣,有群鹤自西北来,盘旋于睿谟殿上,及奏大晟乐而翔鹤屡至,诏制瑞鹤旗。
bā nián, lǐ bù shì láng zhāng bāng chāng zòu:" tài zǔ shí, gān lù jiàng yú jiāng líng zhě shí rì, ruì mài xiù yú pú yáng zhě liù qí, huò jīn yīng wǔ yú lǒng chí, dé sān yù tù yú yùn fēng, xún xiàng zhì ér wǔ lǐng píng, qióng guǎn zú ér bái lù chū, jiē mìng zhì wèi qí zhāng chén zhī. wàng zhào yǒu sī qǔ zì chóng guān zhì jīn, fán zhōng wài suǒ shàng ruì yīng, xī duō qí yóu shū zhě, zēng zhì qí wù, shàng yǐ pī chéng tiān kuàng, xià yǐ sǒng dòng mín zhān." cóng zhī.
八年,礼部侍郎张邦昌奏:"太祖时,甘露降于江陵者十日,瑞麦秀于濮阳者六歧,获金鹦鹉于陇坻,得三玉兔于郓封,驯象至而五岭平,琼管族而白鹿出,皆命制为旗章陈之。望诏有司取自崇、观至今,凡中外所上瑞应,悉掇其尤殊者,增制旗物,上以丕承天贶,下以耸动民瞻。"从之。
chū, sòng zhì qí wù yóu shèng, zhōng xīng hòu wéi wù jiǎn yuē, suī cān yòng jiù zhì, rán yì bù wú yīn gé. qí tài cháng, qīng zhì jiā luó, wéi xiù rì yuè xīng ér wú lóng, xià yǒu wǎng xū wèi zhī fú, ér gān tóu wèi lóng shǒu, xián qīng jié shòu, chuí qīng máo ruí shí èr, wèi zhī liú. gài fú xià wú yóu, ér gān shǒu chuí liú, yì yòu qǔ gǔ zhě" zhù máo jí yǔ yú gān shǒu" zhī yí zhì. gān yòng chóu mù, hù yǐ pōu zhú, jiāo yǐ xiū, shì yǐ zǎo, yù lù jiàn zhī. dà qí, huáng zhì jiǔ fú, měi fú xiù shēng lóng yī, cè fú èr, xià chuí huáng sī wǎng ruí jiǔ, jīn lù jiàn zhī. tài chì, zhū zhì qī fú, měi fú xiù niǎo sǔn èr, cè fú rú zhī, xià chuí zhū sī wǎng ruí qī, xiàng lù jiàn zhī. dà bái, sù zhì wǔ fú, měi fú xiù xióng yī hǔ yī, cè fú rú zhī, xià chuí qiǎn huáng sī wǎng ruí wǔ, gé lù jiàn zhī. dà huī, zào zhì sì fú, měi fú xiù wǔ cǎi guī shé yī, cè fú xiù guī èr, xià chuí zào sī wǎng ruí sì, mù lù jiàn zhī.
初,宋制旗物尢盛,中兴后惟务简约,虽参用旧制,然亦不无因革。其太常,青质夹罗,惟绣日、月、星而无龙,下有网须谓之茀,而竿头为龙首,衔青结绶,垂青旄緌十二,谓之旒。盖幅下无斿,而竿首垂旒,抑又取古者"注旄及羽于竿首"之遗制。竿用椆木,护以剖竹,胶以髹,饰以藻,玉辂建之。大旂,黄质九幅,每幅绣升龙一,侧幅二,下垂黄丝网緌九,金辂建之。太赤,朱质七幅,每幅绣鸟隼二,侧幅如之,下垂朱丝网緌七,象辂建之。大白,素质五幅,每幅绣熊一、虎一,侧幅如之,下垂浅黄丝网緌五,革辂建之。大麾,皂质四幅,每幅绣五采龟蛇一,侧幅绣龟二,下垂皂丝网緌四,木辂建之。
qí huáng lóng fù tú qí, jiàn lóng chū chuàng wèi dà zhì. yǒu jià, qí lì zhòng, yǐ bǎi jiǔ shí rén wéi zhī, jīn yòng qī shí rén. qí jūn wáng wàn suì tiān xià tài píng rì yuè wǔ xīng běi dǒu zhāo yáo qīng lóng zhū què bái hǔ xuán wǔ děng shí qí, jiē yǐ shí qī rén wéi zhī. qí xiáng ruì qí bā, shào xīng èr shí wǔ nián suǒ zhì yě. shì suì, shì dàng jiāo sì, ér tài miào shēng líng zhī jiǔ jīng, gàn zhōu jìn tài píng ruì mù, dào zhōu lián lǐ mù, suì níng fǔ jiā hé, zhèn jiāng fǔ ruì guā, nán ān jūn shuāng lián huā, yán zhōu dōu shuài sì xìn zhōu yù shān zhī cǎo, lí zhōu gān lù, lǐ bù shì láng wáng mín děng qǐng huì zhī huá qí, yǐ jì shèng měi yān.
其黄龙负图旗,建隆初创为大制。有架,旗力重,以百九十人维之,今用七十人。其君王万岁、天下太平、日月、五星、北斗、招摇、青龙、朱雀、白虎、玄武等十旗,皆以十七人维之。其祥瑞旗八,绍兴二十五年所制也。是岁,适当郊祀,而太庙生灵芝九茎,赣州进太平瑞木,道州连理木,遂宁府嘉禾,镇江府瑞瓜,南安军双莲花,严州兜率寺、信州玉山芝草,黎州甘露,礼部侍郎王珉等请绘之华旗,以纪盛美焉。
wǔ niú qí, yī fāng sè, jiē xiǎo yú shàng kè mù wèi niú, bèi chā qí. cuò cǎi wèi niú, qí gān shàng yǒu xiǎo pán, pán yī jí yú yī, yì bìng xiù niú xíng. yú shì gè sì rén, fú xiù wǔ sè niú yī. zì tài zǔ shí zhào yòng zhī. shén zōng xī níng qī nián, tài cháng sì yán:" dà jià lǔ bù yáng chē, běn qián dài gōng zhōng suǒ chéng wǔ niú qí, gài gǔ zhī wǔ shí fù chē yě, yǐ mù niú zài qí, yòng rén yú zhī, shī qí běn zhì, yí shěng qù." cóng zhī.
五牛旗,依方色,皆小舆上刻木为牛,背插旗。错采为牛,旗竿上有小盘,盘衣及舆衣,亦并绣牛形。舆士各四人,服绣五色牛衣。自太祖时诏用之。神宗熙宁七年,太常寺言:"大驾卤簿羊车,本前代宫中所乘;五牛旗,盖古之五时副车也,以木牛载旗,用人舆之,失其本制,宜省去。"从之。
yá mén qí, gǔ zhě, tiān zǐ chū jiàn dà yá. jīn zhì, chì zhì, cuò cǎi wèi shén rén xiàng, zhōng dào qián hòu gè yī mén, zuǒ yòu dào wǔ mén, mén èr qí, gài qǔ zhōu zhì" shù qí biǎo mén" jí" tiān zǐ wǔ mén" zhī zhì.
牙门旗,古者,天子出建大牙。今制,赤质,错采为神人象,中道前后各一门,左右道五门,门二旗,盖取周制"树旗表门"及"天子五门"之制。
jià tóu, yī míng bǎo chuáng, zhèng yá fǎ zuò yě. xiāng mù wèi zhī, sì zú zhuàn shān, yǐ lóng juǎn zhī. zuò miàn yòng téng zhī yún lóng, sì wéi cuò cǎi, huì zǒu lóng xíng, wēi qǔ. shàng jiā fēi luó xiù rù, guǒ yǐ fēi luó xiù pà. měi chē jià chū xìng, zé shǐ lǎo nèi chén mǎ shàng yōng zhī, wèi qián qū yān. bù shè, zé yǐ zhū xiá tāo zhī.
驾头,一名宝床,正衙法坐也。香木为之,四足瑑山,以龙卷之。坐面用藤织云龙,四围错采,绘走龙形,微曲。上加绯罗绣褥,裹以绯罗绣帕。每车驾出幸,则使老内臣马上拥之,为前驱焉。不设,则以朱匣韬之。
fān, běn zhì yě, mào fān fān rán. yǒu gào zhǐ chuán jiào xìn fān, jiē jiàng bó, cuò cǎi wèi zì, shàng yǒu zhū lǜ xiǎo gài, sì jiǎo chuí luó wén pèi, xì lóng tóu gān shàng. qí cuò cǎi zì xià, gào zhǐ wèi shuāng fèng, chuán jiào wèi shuāng bái hǔ, xìn fān wèi shuāng lóng. yòu yǒu jiàng yǐn fān, zhì pō tóng cǐ, zuò wǔ sè jiān yūn, wú zì, liǎng jiǎo chuí pèi. zhōng xīng wèi liù jiǎo gài, chuí zhū pèi, xià yǒu héng mù bǎn, zuò niǎn yù wén. sān fān, yì yǐ cuò cǎi zhuàn shū" gào zhǐ"" chuán jiào"" xìn fān".
幡,本帜也,貌幡幡然。有告止、传教、信幡,皆绛帛,错采为字,上有朱绿小盖,四角垂罗文佩,系龙头竿上。其错采字下,告止为双凤,传教为双白虎,信幡为双龙。又有绛引幡,制颇同此,作五色间晕,无字,两角垂佩。中兴为六角盖,垂珠佩,下有横木板,作碾玉文。三幡,亦以错采篆书"告止"、"传教"、"信幡"。
chuáng, zhì rú jié ér wǔ céng, tāo yǐ dài, xiù sì shén, suí fāng sè, zhū qī bǐng. qǔ qū lǐ" xíng qián zhū què ér hòu xuán wǔ, zuǒ qīng lóng ér yòu bái hǔ" zhī yì. wáng gōng suǒ gěi chuáng, hēi qī bǐng, zǐ líng dài. zhōng xīng, yòng shēng sè dài.
幢,制如节而五层,韬以袋,绣四神,随方色,朱漆柄。取《曲礼》"行前朱雀而后玄武,左青龙而右白虎"之义。王公所给幢,黑漆柄,紫绫袋。中兴,用生色袋。
zào dào, běn hòu wèi dào tóu zhī zhì. táng wèi wèi qì yòng, dào jū qí yī, gài máo tóu zhī yí xiàng. zhì tóng qí, wú wén cǎi, qù chán shǒu liù jiǎo. hòu zhì yún:" jīn zhì, zào biān zào yóu, yóu wèi huǒ yàn zhī xíng." jīn wú zhàng zhǔ zhī, měi dào yī rén chí, yī rén tà zhī. shèng yú xíng, zé chén yú lǔ bù, zuǒ yòu gè liù.
皂纛,本后魏纛头之制。唐卫尉器用,纛居其一,盖旄头之遗象。制同旗,无文采,去鑱首六脚。《后志》云:"今制,皂边皂斿,斿为火焰之形。"金吾仗主之,每纛一人持,一人拓之。乘舆行,则陈于卤簿,左右各六。
jiàng huī, rú chuáng, zhǐ sān céng, zǐ luó náng méng zhī. wáng gōng huī, yǐ zǐ líng dài.
绛麾,如幢,止三层,紫罗囊蒙之。王公麾,以紫绫袋。
huáng huī, gǔ yǒu huáng zhū xūn sān sè, suǒ yǐ zhǐ huī yě. hàn lǔ bù yǒu qián huáng huī hù jià yù shǐ. sòng zhì, jiàng bó wèi zhī, rú fān, cuò cǎi chéng" huáng huī' zì, xià xiù jiāo lóng zhū qī gān, jīn lóng shǒu, shàng chuí zhū lǜ xiǎo gài. shén zōng yuán fēng èr nián, xiáng dìng cháo huì yù diàn yí zhù suǒ yán:
黄麾,古有黄、朱、纁三色,所以指麾也。汉卤簿有前黄麾护驾御史。宋制,绛帛为之,如幡,错采成"黄麾'字,下绣交龙;朱漆竿,金龙首,上垂朱绿小盖。神宗元丰二年,详定朝会御殿仪注所言:
àn zhōu lǐ" mù lù jiàn dà huī, yǐ tián", zhèng shì yuē:" dà huī bù zài jiǔ qí zhī zhōng. yǐ zhèng sè yán zhī, zé hēi, xià hòu shì suǒ jiàn." lǐ jì yuē:" yǒu yú shì zhī qí, xià hòu shì ruí." zhèng shì yuē:" ruí, wèi zhù máo niú wěi yú gāng shǒu. suǒ wèi dà huī, shū yuē' wáng yòu bǐng bái máo yǐ huī'." kǒng yǐng dá yuē:" yú shì dàn zhù máo, xià shì shǐ jiā liú shān." xī jīng zá jì, hàn dà jià yǒu qián huáng huī. cuī bào gǔ jīn zhù:" huī, suǒ yǐ zhǐ huī, shèng yú yǐ huáng, zhū gōng yǐ zhū, cì shǐ èr qiān dàn yǐ xūn." kāi yuán lǐ yì zuǎn yuē:" táng tài zōng fǎ xià hòu zhī qián zhì, qǔ zhōng fāng zhī zhèng sè, gù zhì dà huī, sè huáng."
按《周礼》"木辂建大麾,以田",郑氏曰:"大麾不在九旗之中。以正色言之,则黑,夏后氏所建。"《礼记》曰:"有虞氏之旂,夏后氏緌。"郑氏曰:"緌,谓注旄牛尾于杠首。所谓大麾,《书》曰'王右秉白旄以麾'。"孔颍达曰:"虞世但注旄,夏世始加旒縿。"《西京杂记》,汉大驾有前黄麾。崔豹《古今注》:"麾,所以指麾,乘舆以黄,诸公以朱,刺史二千石以纁。"《开元礼义纂》曰:"唐太宗法夏后之前制,取中方之正色,故制大麾,色黄。"
jīn lǐ yǒu huáng huī, qí zhì shí èr fú. kāi bǎo tōng lǐ yì zuǎn yuē:" huáng, zhōng yāng zhī sè. cǐ zhàng zuì jìn chē lù, gù yǐ yīng xiàng, qǔ qí jū zhōng, dǎo dá sì fāng, hán guāng dà yě." jīn lǔ bù huáng huī, yǐ xià zhì yán zhī, zé zhuàng bù lèi qí yǐ hàn zhì yán zhī, zé sè yòu bù huáng. fú qǐng zhì dà huī yī: zhù huī yú gān shǒu, zé fǎ xià hòu shì zhī zhì qí sè zhèng huáng, zé yòng hàn zhì yǐ shí èr fú wèi qí, zé qǔ táng zhì yǐ yī liú wèi zhī, zé qǔ jīn lóng chí qí zhī zhì. dāng yuán huì chén zhàng wèi, jiàn dài huáng huī yī yú dāng yù xiāng zhī qián, yǐ wéi biǎo shí. qí dāng yù xiāng zhī hòu, zé jiàn huáng huī fān èr.
今礼有黄麾,其制十二幅。《开宝通礼义纂》曰:"黄,中央之色。此仗最近车辂,故以应象,取其居中,导达四方,含光大也。"今卤簿黄麾,以夏制言之,则状不类旗;以汉制言之,则色又不黄。伏请制大麾一:注麾于竿首,则法夏后氏之制;其色正黄,则用汉制;以十二幅为旗,则取唐制;以一旒为之,则取今龙墀旗之制。当元会陈仗卫,建大黄麾一于当御厢之前,以为表识。其当御厢之后,则建黄麾幡二。
bìng shàng dài huáng huī huáng huī fān zhì dù. shén zōng pī yuē:" huáng huī zhì dù, kǎo xiáng qián zhì, zhōng shì kě yí. jīn záo ér wèi zhī, zhí yú dà tíng zhōng wài gòng zhān zhī dì, huò wèi bó wén duō shí zhě suǒ jī. yí qiě quē zhī, gèng qí tǎo qiú, huáng huī fān réng jiù."
并上大黄麾、黄麾幡制度。神宗批曰:"黄麾制度,考详前志,终是可疑。今凿而为之,植于大庭中外共瞻之地,或为博闻多识者所讥。宜且阙之,更俟讨求,黄麾幡仍旧。"
chǎng, běn jī niǎo máo wèi zhī. táng yǒu liù sè kǒng què dà xiǎo é máo jī máo zhī zhì. hòu zhì yún:" jīn zhì yǒu qīng fēi zào bái huáng wǔ sè, shàng yǒu zhū gài, xià chuí dài, dài xiù qín yǔ, mò zhuì jīn líng. qīng zé xiù yǐ kǒng què, wǔ jiǎo gài fēi zé xiù yǐ fèng, liù jiǎo gài zào zé xiù yǐ é, liù jiǎo gài bái yì yǐ é, sì jiǎo gài huáng zé yǐ jī, sì jiǎo gài. měi jiǎo zhuì chuí pèi, jiē yǐ zhū gān, shàng rú jǐ, jiā héng mù lóng shǒu yǐ xì zhī."
氅,本缉鸟毛为之。唐有六色、孔雀、大小鹅毛、鸡毛之制。《后志》云:"今制有青、绯、皂、白、黄五色,上有朱盖,下垂带,带绣禽羽,末缀金铃。青则绣以孔雀,五角盖;绯则绣以凤,六角盖;皂则绣以鹅,六角盖;白亦以鹅,四角盖;黄则以鸡,四角盖。每角缀垂佩,揭以朱竿,上如戟,加横木龙首以系之。"
jīn jié, suí zhì yě. hēi qī gān, shàng shī yuán pán, zhōu zhuì hóng sī fú bā céng, huáng xiù lóng dài lóng zhī. wáng gōng yǐ xià jiē yǒu jié, zhì tóng jīn jié, tāo yǐ bì yóu.
金节,隋制也。黑漆竿,上施圆盘,周缀红丝拂八层,黄绣龙袋笼之。王公以下皆有节,制同金节,韬以碧油。
sǎn, gǔ zhāng bó bì yǔ zhī zhì. jīn yǒu fāng sǎn dà sǎn, jiē chì zhì, zǐ biǎo zhū lǐ, sì jiǎo tóng chī shǒu. liù yǐn nèi zhě, qí zhì chà xiǎo. zhé zōng yuán yòu qī nián, tài cháng sì yán: kāi yuán lǐ dà jià bā jiǎo zǐ sǎn, wáng gōng yǐ xià sì jiǎo qīng sǎn. jīn lǔ bù tú dàn yǐn zǐ sǎn, ér wú qīng sǎn zhī wén. zhào gǎi yòng. shào xīng shí sān nián jiāng jiāo, zhào sǎn shàn rú jiù zhì, fú shàn děng bù yǐ zhū shì.
伞,古张帛避雨之制。今有方伞、大伞,皆赤质,紫表朱里,四角铜螭首。六引内者,其制差小。哲宗元祐七年,太常寺言:《开元礼》大驾八角紫伞,王公已下四角青伞。今《卤簿图》但引紫伞,而无青伞之文。诏改用。绍兴十三年将郊,诏伞、扇如旧制,拂扇等不以珠饰。
gài, běn huáng dì shí yǒu yún qì wèi huā wěi zhī xiàng, yīn ér zuò yě. sòng yǒu huā gài dǎo gài, jiē chì zhì, rú sǎn ér yuán, lì shuǐ xiù huā lóng. yòu yǒu qū gài, chà xiǎo, wéi shèng yú yòng zhī. rén chén zé qīn wáng huò cì zhī, ér yǐ qīng zēng xiù ruì cǎo yān.
盖,本黄帝时有云气为花蘤之象,因而作也。宋有花盖、导盖,皆赤质,如伞而圆,沥水绣花龙。又有曲盖,差小,惟乘舆用之。人臣则亲王或赐之,而以青缯绣瑞草焉。
pì nì, rú huá gài ér xiǎo.
睥睨,如华盖而小。
shàn láng, fēi luó xiù shàn èr, fēi luó xiù qū gài yī, bìng nèi chén mǎ shàng zhí zhī. jià tóu zài xì zhàng qián, shàn láng zài shèng yú hòu. dà jià fǎ jià luán jià, cháng chū bìng yòng zhī. shàn yuán, jìng sì chǐ èr cùn, bǐng zhǎng bā chǐ sān cùn, huáng rōng xiù tuán lóng, réng yòng jīn tú tóng shì. shàn yǒu zhū tuán jí zhì wěi sì děng. zhū tuán xiù yún fèng huò zá huā, hēi qī bǐng, jīn tóng shì. zhì wěi jiē fāng, xiù zhì wěi zhī zhuàng, yǒu sān děng: dà zhì shàn zhǎng wǔ chǐ èr cùn, kuò sān chǐ qī cùn zhōng shàn xiǎo shàn dì jiǎn èr cùn. xià fāng shàng shā, yǐ fēi luó xiù zhì wěi zhī zhuàng, zhōng yǒu shuāng kǒng què zá huā, xià shī hēi qī héng mù cháng bǐng, yǐ jīn tú tóng shì. shèng yú chū rù, bì yǐ qián chí zhāng bì. fán shuò wàng cháo hè xíng cè lǐ, huáng dì shēng yù zuò, bì hé shàn, zuò dìng qù shàn, lǐ bì jià tuì, yòu suǒ shàn rú chū. gài wèi tiān zǐ shēng jiàng fǔ yǎng, zhòng rén jiē dé jiàn zhī, fēi sù mù zhī róng, gù bì hé shàn yǐ zhāng yān.
扇筤,绯罗绣扇二,绯罗绣曲盖一,并内臣马上执之。驾头在细仗前,扇筤在乘舆后。大驾、法驾、鸾驾,常出并用之。扇圆,径四尺二寸,柄长八尺三寸,黄茸绣团龙,仍用金涂铜饰。扇有朱团及雉尾四等。朱团绣云凤或杂花,黑漆柄,金铜饰。雉尾皆方,绣雉尾之状,有三等:大雉扇长五尺二寸,阔三尺七寸;中扇、小扇递减二寸。下方上杀,以绯罗绣雉尾之状,中有双孔雀杂花,下施黑漆横木长柄,以金涂铜饰。乘舆出入,必以前持鄣蔽。凡朔望朝贺、行册礼,皇帝升御坐,必合扇,坐定去扇,礼毕驾退,又索扇如初。盖谓天子升降俯仰,众人皆得见之,非肃穆之容,故必合扇以鄣焉。
hǎn bì, xiàng" bì mǎo wèi tiān jiē", gù wèi qián yǐn, jiē chì zhì, jīn tóng shì, zhū téng jié wǎng, jīn shòu miàn. hǎn fāng, shàng yǒu èr chī shǒu xián hóng sī fú bì yuán, rú shàn.
罕、毕,象"毕、昴为天阶",故为前引,皆赤质,金铜饰,朱藤结网,金兽面。罕方,上有二螭首衔红丝拂;毕圆,如扇。
xiāng dèng, táng zhì yě. zhū qī àn, fēi xiù huā lóng yī, shàng shè jīn tú xiāng lú zhú tái. zhǎng gān èr, yú shì bā rén. jīn tú yín huǒ liáo xiāng shi fù zhī.
香镫,唐制也。朱漆案,绯绣花龙衣,上设金涂香炉、烛台。长竿二,舆士八人。金涂银火鐐、香匙副之。
dà jiǎo, hēi qī huà lóng, zǐ xiù lóng dài.
大角,黑漆画龙,紫绣龙袋。
cháng míng cì míng dà xiǎo héng chuī, wǔ sè yī fān, fēi zhǎng huà jiāo lóng. lè lìng, sān pǐn yǐ shàng, fēi zhǎng huà dūn bào.
长鸣、次鸣、大小横吹,五色衣幡,绯掌画交龙。《乐令》,三品已上,绯掌画蹲豹。
bó shuò. bó, jī shēng yě. yī yún xiàng bó niú, shàn dòu, zì cóng niú. táng jīn wú jiāng jūn zhí zhī. sòng zhì, rú jié yǒu dài, shàng jiā bì yóu. cháng zhì cháo táng, chē jià lǔ bù chū, zé bā méi qián dǎo yòu sì méi jiā dà jiàng jūn zhě, míng wèi sī bó shuò.
犦槊。犦,击声也。一云象犦牛,善斗,字从牛。唐金吾将军执之。宋制,如节有袋,上加碧油。常置朝堂,车驾卤簿出,则八枚前导;又四枚夹大将军者,名卫司犦槊。
shuò, cháng máo yě. mù rèn, hēi zhì, huà yún qì. yòu yǒu xì shuò, zhì tóng ér chà xiǎo.
槊,长矛也。木刃,黑质,画云气。又有细槊,制同而差小。
jǐ, yǒu zhī bīng yě. mù wèi rèn, chì zhì, huà yún qì, shàng chuí jiāo lóng zhǎng wǔ sè dài, dài mò zhuì tóng líng. yòu sà jǐ, wú zhǎng, ér yǒu xiǎo héng mù sà, chā yě, zhì běn chā chē páng. yòu xiǎo jǐ yǔ sà jǐ tóng.
戟,有枝兵也。木为刃,赤质,画云气,上垂交龙掌、五色带,带末缀铜铃。又鈒戟,无掌,而有小横木;鈒,插也,制本插车旁。又小戟与鈒戟同。
shū chā, jǐ zhī lèi. shū, wú rèn ér duǎn, hēi shì liǎng mò. chā, qīng shì liǎng mò, bìng zhōng bái, huà yún qì, gè zhuì zhū sī fú.
殳、叉,戟之类。殳,无刃而短,黑饰两末。叉,青饰两末,并中白,画云气,各缀朱丝拂。
qiāng, shuò yě. táng yǔ lín suǒ zhí, zhì tóng shuò ér tiě rèn, shàng zhuì zhū sī fú.
枪,槊也。唐羽林所执,制同槊而铁刃,上缀朱丝拂。
yí huáng, yuè shǔ yě, qín hàn yǒu zhī. táng yòng wèi yí zhàng, kè mù rú fǔ, tú yǐ qīng, bǐng yǐ huáng, shàng zhuì xiǎo jǐn fān wǔ sè dài.
仪锽,钺属也,秦、汉有之。唐用为仪仗,刻木如斧,涂以青,柄以黄,上缀小锦幡、五色带。
bān jiàn, běn hàn cháo fú dài jiàn. jìn yǐ mù dài zhī, yì yuē" xiàng jiàn", qǔ zhuāng shì bān lán zhī yì. qiào yǐ huáng zhì, zǐ bān wén, jīn tóng shì, zǐ sī tāo fēn tà.
班剑,本汉朝服带剑。晋以木代之,亦曰"象剑",取装饰斑斓之义。鞘以黄质,紫斑文,金铜饰,紫丝绦帉錔。
yù dāo, jìn sòng yǐ lái yǒu zhī. hēi qiào, jīn huā yín shì, bǎ è, zǐ sī tāo fēn tà. yòu yí dāo, zhì tóng cǐ, xī yǐ yín shì, wáng gōng yì gěi zhī.
御刀,晋、宋以来有之。黑鞘,金花银饰,靶轭,紫丝绦帉錔。又仪刀,制同此,悉以银饰,王公亦给之。
dāo dùn. dāo, běn róng dāo yě dùn, páng pái yě. yī rén fēn chí. dāo yǐ mù wèi zhī, wú qiào, yǒu huán, zǐ sī tāo fēn tà. dùn, chì zhì, huà yì shòu. yòu zhū téng luò dùn, zhì xī tóng, wéi lǜ téng lǜ zhì, jiē chí zhí zhī.
刀盾。刀,本容刀也;盾,旁排也。一人分持。刀以木为之,无鞘,有环,紫丝绦帉錔。盾,赤质,画异兽。又朱藤络盾,制悉同,唯绿藤绿质,皆持执之。
xiǎn nǔ, hàn jīng yǐn sī lì qián qū, chí gōng yǐ shè kuī zhě. sòng zhì, měi nǔ jiā jiàn èr, yǒu gé yì, huà yún qì, zhàng nèi nǔ jiē tóng.
幰弩,汉京尹、司隶前驱,持弓以射窥者。宋制,每弩加箭二,有〈革义〉,画云气,仗内弩皆同。
gōng jiàn, měi gōng jiā jiàn èr, yǒu gé yì, tóng xiǎn nǔ.
弓箭,每弓加箭二,有〈革义〉,同幰弩。
chē fú, bàng yě, xíng rú chē lún fú. sòng zhì, zhū qī bā léng bái gàn.
车辐,棒也,形如车轮辐。宋制,朱漆八棱白干。
kē shū, hēi qī bàng yě, zhì tóng chē fú, yǐ jīn tóng dīng shì.
柯舒,黑漆棒也,制同车辐,以金铜钉饰。
dèng zhàng, hēi qī nǔ bǐng yě. yǐ jīn tóng wèi dèng jí shì, qí mò zǐ sī tāo xì zhī.
镫杖,黑漆弩柄也。以金铜为镫及饰,其末紫丝绦系之。
míng biān, táng jí wǔ dài yǒu zhī. zhōu guān tiáo láng shì zhí biān qū pì zhī yí fǎ yě. nèi shì èr rén zhí zhī, biān qiào yòng hóng sī ér zì yǐ là. xíng xìng, zé qián qí ér míng zhī, dà sì lǐ bì hái gōng, yì yòng yān shì cháo yàn huì, zé yòng yú diàn tíng.
鸣鞭,唐及五代有之。《周官》条狼氏执鞭趋辟之遗法也。内侍二人执之,鞭鞘用红丝而渍以蜡。行幸,则前骑而鸣之,大祀礼毕还宫,亦用焉;视朝、宴会,则用于殿庭。
dàn mǎ, sàn mǎ yě. jiā jīn tú yín nào zhuāng ān lēi. shèng yú yǐ hóng xiù jiān, liù qiào, wáng gōng yǐ xià yòng zǐ xiù jí wān huā jiān. zhé zōng yuán yòu qī nián, tài cháng sì yán:" dàn mǎ, àn lǔ bù tú yuē: jiù bìng shī ān jiān. jǐng yòu wǔ nián qù zhī. zuó nà hòu, dàn mǎ yóu shī ān jiān, jīn yù qǐ chú qù, réng yī lǔ bù tú. yòng yīng pèi fēi tì."
诞马,散马也。加金涂银闹装鞍勒。乘舆以红绣鞯,六鞘,王公以下用紫绣及剜花鞯。哲宗元祐七年,太常寺言:"诞马,按《卤簿图》曰:旧并施鞍鞯。景祐五年去之。昨纳后,诞马犹施鞍鞯,今欲乞除去,仍依《卤簿图》。用缨、辔、绯屉。"
yù mǎ ān lēi zhī zhì, yǒu jīn yù shuǐ jīng jīn tú sì děng nào zhuāng, gé zhàn xiè cù jié wèi zuò lóng, niǎn sà lòu chén shā miàn píng miàn wā miàn fāng tuán cùn jié juǎn hé xiào jù, jiē chuí liù qiào, jīn yín guǒ ān qiáo xián dèng, zhū huáng sī tāo pèi qiū, fēi huáng zhī xiù huò sù yuán jiān, yī gài bǔ yòng jīn yín xiàn zhī huò fēi huáng shī, biān yòng zǐ zhú, hóng huáng sī qiào, yīng yǐ hóng huáng máo niú wěi, jīn wèi jué. měi rì, mǎ wǔ pǐ gòng fèng, ān yòng yù jí jīn tú, yī gài bǔ jiē sù. xíng xìng zé shí sì pǐ, jiā zhēn jīn shuǐ jīng zhī shì. tài zōng zhì dào èr nián zhào:" xiān shì, yù mǎ yǐ zhī chéng pà fù ān lēi, jīn hòu yǐ guǎng juàn dài zhī."
御马鞍勒之制,有金、玉、水晶、金涂四等闹装,〈革占〉鞢促结为坐龙,碾鈒镂尘沙面、平面、洼面、方团、寸节、卷荷校具,皆垂六鞘,金银裹鞍桥、衔镫,朱黄丝绦辔鞦,绯黄织绣或素园鞯,衤盖补用金银线织或绯黄絁,鞭用紫竹,红黄丝鞘,缨以红、黄犛牛尾,金为鈌。每日,马五匹供奉,鞍用玉及金涂,衤盖补皆素。行幸则十四匹,加真金、水晶之饰。太宗至道二年诏:"先是,御马以织成帊覆鞍勒,今后以广绢代之。"
mǎ kē zhī zhì, tóng miàn, diāo líng bí fú, pān xiōng, shàng zhuì tóng xìng yè hóng sī fú. yòu xiōng qián jí fù xià, jiē yǒu pān, zhuì tóng líng hòu yǒu bá chén jǐn bāo wěi. dú lǔ bù zhōng jīn wú wèi jiāng jūn dǎo jià zhě, jiē yǒu zhī.
马珂之制,铜面,雕翎鼻拂,攀胸,上缀铜杏叶、红丝拂。又胸前及腹下,皆有攀,缀铜铃;后有跋尘、锦包尾。独卤簿中金吾卫将军导驾者,皆有之。
jiǎ qí jù zhuāng, jiǎ, rén kǎi yě jù zhuāng, mǎ kǎi yě. jiǎ yǐ bù wèi lǐ, huáng shī biǎo zhī, qīng lǜ huà wèi jiǎ wén, hóng jǐn tuàn, qīng shī wéi xià qún, jiàng wéi wèi luò, jīn tóng jué, cháng duǎn zhì xī. qián yīng wéi rén miàn èr, zì bèi lián yīng, chán yǐ jǐn téng shé. jù zhuāng, rú cháng mǎ jiǎ, jiā kē fú yú qián yīng jí hòu qiū.
甲骑具装,甲,人铠也;具装,马铠也。甲以布为里,黄絁表之,青绿画为甲文,红锦褖,青絁为下裙,绛韦为络,金铜鈌,长短至膝。前膺为人面二,自背连膺,缠以锦螣蛇。具装,如常马甲,加珂拂于前膺及后鞦。
qiú zhàng, jīn tú yín guǒ, yǐ gòng fèng guān qí zhí zhī, fēn zuǒ yòu qián dǎo. dà lǐ, yòng bǎi rén, huā jiǎo fú tóu zǐ xiù yī guǐ páo ǎo. cháng chū, sān shí rén, gōng fú, jiē qí dǎo.
球杖,金涂银裹,以供奉官骑执之,分左右前导。大礼,用百人,花脚幞头、紫绣衤癸袍袄。常出,三十人,公服,皆骑导。
jī gān, fù gān wèi jī xíng, jīn shì, shǒu xián jiàng fān, chéng yǐ cǎi pán, wéi yǐ jiàng suǒ, jiē yǐ zhǎng gān. mù wèi shì xiān dēng, zhēng de jī zhě, guān gěi yǐ xié ǎo zǐ huò qǔ jiàng fān ér yǐ. dà lǐ bì, lì zhèng mén sì shè zé shè zhī. qí yì zé jī wèi xùn shén, xùn zhǔ hào lìng, gù xuān hào lìng zé xiàng zhī. yáng yòng shì zé jī míng, gù bù xuān yáng zé zé xiàng zhī. yī yuē" tiān jī xīng dòng wèi yǒu shè", gù wáng zhě yǐ tiān jī wèi dù. jīn jī shì, liù cháo yǐ yǒu zhī, huò wèi qǐ yú xī jīng. nán dù hòu, zé zì shào xīng shí sān nián shǐ yě.
鸡竿,附竿为鸡形,金饰,首衔绛幡,承以彩盘,维以绛索,揭以长竿。募卫士先登,争得鸡者,官给以缬袄子;或取绛幡而已。大礼毕,丽正门肆赦则设之。其义则鸡为巽神,巽主号令,故宣号令则象之。阳用事则鸡鸣,故布宣阳泽则象之。一曰"天鸡星动为有赦",故王者以天鸡为度。金鸡事,六朝已有之,或谓起于西京。南渡后,则自绍兴十三年始也。
dà jià lǔ bù jīn fú zhī zhì: jīn wú shàng jiàng jūn jiāng jūn liù tǒng jūn qiān niú zhōng láng jiàng, fú huā jiǎo fú tóu mò é zǐ xiù páo, pèi yá dāo, kē mǎ. zhū wèi dà jiàng jūn jiāng jūn zhōng láng jiàng zhé chōng guǒ yì sàn shǒu yì wèi, fú píng jīn zé zǐ xiù páo dà kǒu kù jǐn téng shé yín dài, pèi héng dāo, zhí gōng jiàn. qiān niú jiāng jūn, fú píng jīn zé zǐ xiù páo dà kǒu kù yín dài xuē yào, pèi héng dāo, zhí gōng jiàn, kē mǎ. qiān niú, fú huā jiǎo fú tóu fēi xiù páo mò é dà kǒu kù yín dài xuē yào. qián mǎ duì nèi zhé chōng jí zhí shuò zhě, fú jǐn mào fēi xiù páo yín dài. jiān mén xiào wèi liù jūn yā zhàng, fú fú tóu zǐ xiù liǎng dāng. duì zhèng, fú píng jīn zé fēi xiù páo dà kǒu kù. zhū wèi zhǔ lǜ dū wèi, yǐn jià qí, chí sà duì nèi xiào wèi lǚ shuài, zhí wèi sī shū zhàng bó shuò, jīn wú shí liù qí, bān jiàn yí dāo duì, qīn xūn yì wèi, zhí dà jiǎo rén, bìng fú píng jīn zé fēi xiù liǎng dāng dà kǒu kù, pèi héng dāo, zhí gōng jiàn. jīn wú yā yá, fú jīn é mào zǐ xiù páo yín dài, yí dāo. jīn wú chí dào zhě, fú wū shā mào zào yī kù xié wà. jīn wú yā dào, fú fú tóu zào xiù shān dà kǒu kù yín dài wū pí xuē. zhí jīn wú bó shuò, fú jǐn páo mào bì gōu yín dài wū pí xuē.
大驾卤簿巾服之制:金吾上将军、将军、六统军、千牛、中郎将,服花脚幞头、抹额、紫绣袍,佩牙刀,珂马。诸卫大将军、将军、中郎将、折冲、果毅、散手翊卫,服平巾帻、紫绣袍、大口袴、锦螣蛇、银带,佩横刀,执弓箭。千牛将军,服平巾帻、紫绣袍、大口袴、银带、靴靿,佩横刀,执弓箭,珂马。千牛,服花脚幞头、绯绣袍、抹额、大口袴、银带、靴靿。前马队内折冲及执槊者,服锦帽、绯绣袍、银带。监门校尉、六军押仗,服幞头、紫绣裲裆。队正,服平巾帻、绯绣袍、大口袴。诸卫主率都尉,引驾骑,持鈒队内校尉、旅帅,执卫司殳仗犦槊,金吾十六骑,班剑、仪刀队,亲勋翊卫,执大角人,并服平巾帻、绯绣裲裆、大口袴,佩横刀,执弓箭。金吾押牙,服金鹅帽、紫绣袍、银带,仪刀。金吾持纛者,服乌纱帽、皂衣、袴、鞵袜。金吾押纛,服幞头、皂绣衫、大口袴、银带、乌皮靴。执金吾犦槊,服锦袍帽、臂鞲、银带、乌皮靴。
qīng yóu duì cì fēi zhí fù zhàng shuò, fú jiǎ qí jù zhuāng jǐn bì gōu, pèi héng dāo, zhí gōng jiàn, bái kù. zhū què duì zhí qí jí zhí yá mén qí, zhí jiàng yǐn fān huáng huī fān zhě, bìng fú fēi xiù shān mò é dà kǒu kù yín dài. zhí shū zhàng, qián hòu bù duì zhēn wǔ duì zhí qí, qián hòu bù huáng huī, zhí rì yuè hé bì děng qí, qīng lóng bái hǔ duì jīn wú xì zhàng nèi zhí qí zhě, bìng fú wǔ sè xiù páo mò é xíng téng yín dài zhí bái gàn bàng rén, jiā yín hè hàn yāo. zhí lóng qí jí qián mǎ duì nèi zhí qí rén, fú wǔ sè xiù páo yín dài xíng téng dà kǒu kù. zhí gōng jiàn zhí lóng qí fù gān rén, fú jǐn mào wǔ sè xiù páo dà kǒu kù yín dài. zhí nǔ gōng jiàn rén, fú jǐn mào qīng xiù páo yín dài. qián hòu bù duì rén, fú wǔ sè móu jiǎ jǐn bì gōu xié wà kù yín dài. zhū què duì nèi zhí gōng jiàn nǔ shuò, yú hòu cì fēi, zhí cháng shòu chuáng bǎo yú fǎ wù rén, bìng fú píng jīn zé fēi xiù páo dà kǒu kù yín dài. yuán bǎo, zhí jiàng huī zhēn wǔ chuáng chā rén, bìng fú wǔ biàn zǐ xiù shān. chí sà duì, diàn zhōng huáng huī sǎn shàn yāo yú xiāng dèng huá gài, zhǐ nán jìn xián děng chē jià shì, xiāng fēng zhōng lòu děng yú yú shì, bìng fú wǔ biàn fēi xiù shān. jià yáng chē tóng zǐ, fú chuí ěr jì qīng tóu xū jīn qīng xiù dà xiù shān kù lēi bó qīng ěr lǚ. zhí yǐn jià lóng chí qí liù jūn qí zhě, fú jǐn mào wǔ sè xiù shān jǐn bì gōu yín dài. yǐn jiā qí jí zhí kē shū dèng zhàng zhě, fú tiē jīn mào, yú tóng shàng. zhí huā fèng fēi huáng jí lì qí zhě, fú yín hè xiù yī mò é yín dài. jiā gǔ duì, fú wǔ sè zhì móu kǎi jǐn bì gōu bái xíng téng zǐ dài xié wà. xiāo wèi yì wèi sān duì, fú píng jīn zé fēi xiù páo dà kǒu kù jǐn téng shé. wǔ lù fù lù gēng gēn chē jià shì, fú píng jīn zé qīng xiù shān qīng lǚ wà. jiào mǎ guān, fú fú tóu hóng xiù mò é zǐ xiù shān bái kù yín dài. zhǎng niǎn zhǔ niǎn, fú wǔ biàn huáng xiù shān zǐ xiù dàn dài. lǒng yù mǎ zhě, fú tiē jīn mào zǐ xiù dà xiù shān yín dài. zhí zhēn wǔ chuáng zhě, fú wǔ biàn zào xiù shān zǐ xiù dàn dài. wǔ niú qí yú shì, fú wǔ biàn wǔ sè xiù shān dà kǒu kù, yín dài. yǎn hòu duì, fú hēi móu jiǎ jǐn bì gōu xíng téng.
清游队、佽飞、执副仗槊,服甲骑具装、锦臂韝,佩横刀,执弓箭,白袴。朱雀队执旗及执牙门旗,执绛引幡、黄麾幡者,并服绯绣衫、抹额、大口袴、银带。执殳仗,前后步队、真武队执旗,前后部黄麾,执日月合璧等旗,青龙白虎队、金吾细仗内执旗者,并服五色绣袍、抹额、行縢、银带;执白干棒人,加银褐捍腰。执龙旗及前马队内执旗人,服五色绣袍、银带、行縢、大口袴。执弓箭、执龙旗副竿人,服锦帽、五色绣袍、大口袴、银带。执弩、弓箭人,服锦帽、青绣袍、银带。前后步队人,服五色鍪甲、锦臂鞲、鞵袜、袴、银带。朱雀队内执弓箭、弩、槊,虞候佽飞,执长寿幢、宝舆法物人,并服平巾帻、绯绣袍、大口袴、银带。援宝,执绛麾、真武幢叉人,并服武弁、紫绣衫。持鈒队,殿中黄麾、伞、扇、腰舆、香镫、华盖,指南、进贤等车驾士,相风、钟漏等舆舆士,并服武弁、绯绣衫。驾羊车童子,服垂耳髻、青头{须巾}、青绣大袖衫、袴、勒帛、青耳履。执引驾龙墀旗、六军旗者,服锦帽、五色绣衫、锦臂鞲、银带。引夹旗及执柯舒、镫仗者,服帖金帽,余同上。执花凤、飞黄、吉利旗者,服银褐绣衣、抹额、银带。夹毂队,服五色质鍪铠、锦臂鞲、白行縢、紫带、鞵袜。骁卫翊卫三队,服平巾帻、绯绣袍、大口袴、锦螣蛇。五辂、副辂、耕根车驾士,服平巾帻、青绣衫、青履袜。教马官,服幞头、红绣抹额、紫绣衫、白袴、银带。掌辇、主辇,服武弁、黄绣衫、紫绣诞带。拢御马者,服帖金帽、紫绣大袖衫、银带。执真武幢者,服武弁、皂绣衫、紫绣诞带。五牛旗舆士,服武弁、五色绣衫、大口袴,银带。掩后队,服黑鍪甲、锦臂鞲、行縢。
gǔ chuī lìng chéng, fú lǜ kù zhě guān yín hè qún jīn tóng gé dài fēi bái dà dài lǚ wà. tài cháng sì fǔ shǐ diǎn shì sī tiān lìng shǐ, fú fú tóu lǜ shān huáng bàn bì. tài cháng zhǔ shuài gāng gǔ jīn zhēng jié gǔ rén, fú píng jīn zé fēi xiù páo dà kǒu kù, mǒ dài jǐn téng shé gē gǒng chén guǎn xiāo jiā dí bì lì, wú téng shé. tài cháng dà gǔ cháng míng xiǎo gǔ zhōng míng, fú huáng léi huā páo kù mò é mǒ dài. tài cháng náo dà héng chuī, fú fēi jù wén páo kù mò é mǒ dài. tài cháng yǔ bǎo gǔ xiǎo héng chuī, fú qīng jù wén páo kù mò é mǒ dài. pái liè guān lìng shǐ fǔ shǐ, fú hēi jiè zé fēi shān bái kù bái lēi bó. sī chén diǎn shì lòu kè shēng, fú qīng kù zhě guān gé dài. diàn zhōng shǎo jiān fèng yù gòng fèng pái liè guān, yǐn jià zhàng nèi pái liè chéng zhí guān dà jiàng jīn wú yǐn jià yā zhàng yā qí, fú fú tóu zǐ gōng fú wū pí xuē. shàng niǎn fèng yù zhí zhǎng chéng huáng lìng chéng qiān niú zhǎng shǐ jìn mǎ sì sè guān, fú fú tóu lǜ gōng fú bái kù jīn tóng dài wū pí xuē. diàn zhōng zhí zhǎng zhí sǎn shàn rén, fú fú tóu bì lán jīn tóng dài wū pí xuē. jiù yī huáng, tài píng xīng guó liù nián, bìng nèi shì shěng bìng gǎi fú yǐ bì.
鼓吹令、丞,服绿袴褶冠、银褐裙、金铜革带、绯白大带、履袜。太常寺府史、典事、司天令史,服幞头、绿衫、黄半臂。太常主帅掆鼓、金钲、节鼓人,服平巾帻、绯绣袍、大口袴,抹带、锦螣蛇;歌、拱宸管、箫、笳、笛、觱栗,无螣蛇。太常大鼓、长鸣、小鼓、中鸣,服黄雷花袍、袴、抹额、抹带。太常铙、大横吹,服绯苣文袍、袴、抹额、抹带。太常羽葆鼓、小横吹,服青苣文袍、袴、抹额、抹带。排列官、令史、府史,服黑介帻、绯衫、白袴、白勒帛。司辰、典事、漏刻生,服青袴褶冠、革带。殿中少监、奉御、供奉、排列官,引驾仗内排列承直官、大将、金吾引驾、押仗、押旗,服幞头、紫公服、乌皮靴。尚辇奉御、直长、乘黄令丞、千牛长史、进马四色官,服幞头、绿公服、白袴、金铜带、乌皮靴。殿中职掌执伞扇人,服幞头、碧襕、金铜带、乌皮靴。(旧衣黄,太平兴国六年,并内侍省并改服以碧。)
fán xiù wén: jīn wú wèi yǐ bì xié, zuǒ yòu wèi yǐ ruì mǎ, xiāo wèi yǐ diāo hǔ, tún wèi yǐ chì bào, wǔ wèi yǐ ruì yīng, lǐng jūn wèi yǐ bái zé, jiān mén wèi yǐ shī zi, qiān niú wèi yǐ xī niú, liù jūn yǐ kǒng què, yuè gōng yǐ luán, gēng gēn chē jià shì yǐ fèng xián jiā hé, jìn xián chē yǐ ruì lín, míng yuǎn chē yǐ duì fèng, yáng chē yǐ ruì yáng, zhǐ nán chē yǐ kǒng què, jì lǐ gǔ huáng yuè chē yǐ duì é, bái lù chē yǐ xiáng lù, luán qí chē yǐ ruì luán, chóng dé chē yǐ bì xié, pí xuān chē yǐ hǔ, shǔ chē yǐ yún hè, bào wěi chē yǐ lì bào, xiāng fēng wū yú yǐ wū, wǔ niú qí yǐ wǔ sè niú, yú jiē yǐ bǎo xiāng huā.
凡绣文:金吾卫以辟邪,左右卫以瑞马,骁卫以雕虎,屯卫以赤豹,武卫以瑞鹰,领军卫以白泽,监门卫以师子,千牛卫以犀牛,六军以孔雀,乐工以鸾,耕根车驾士以凤衔嘉禾,进贤车以瑞麟,明远车以对凤,羊车以瑞羊,指南车以孔雀,记里鼓、黄钺车以对鹅,白鹭车以翔鹭,鸾旗车以瑞鸾,崇德车以辟邪,皮轩车以虎,属车以云鹤,豹尾车以立豹,相风乌舆以乌,五牛旗以五色牛,余皆以宝相花。
liù yǐn nèi jīn fú zhī zhì: qīng dào guān, fú wǔ biàn fēi xiù shān gé dài. chí xiǎn nǔ chē fú bàng zhě, fú píng jīn chì zé fēi xiù shān chì kù yín dài. qīng yī, fú píng jīn qīng zé qīng kù zhě. chí jǐ sǎn shàn dāo dùn zhě, fú huáng xiù shān mò é xíng téng yín dài. chí fān gài zhě, fú xiù shān mò é dà kǒu kù yín dài. nèi gào zhǐ fān qū gài yǐ fēi, chuán jiào fān xìn fān jiàng yǐn fān yǐ huáng. zhí dàn mǎ pèi yí dāo huī chuáng jié jiā shuò dà jiǎo zhě, fú píng jīn zé fēi xiù shān dà kǒu kù yín dài. dà jià lǔ bù nèi, zhí pèi, bìng jǐn luò shān mào. chí gōng jiàn shuò zhě, fú wǔ biàn fēi xiù shān bái kù. jià shì, fú jǐn mào xiù róng fú dà páo yín dài. gōng jiàn yǐ qīng, shuò yǐ zǐ. chí gāng gǔ zhě, fú píng jīn zé fēi xiù duì fèng páo dà kǒu kù bái mǒ dài yín téng shé. náo chuī bù nèi, fú píng jīn zé fēi xiù páo bái mǒ dài bái kù, yú xī tóng dà jià qián hòu bù.
六引内巾服之制:清道官,服武弁、绯绣衫、革带。持幰弩、车辐棒者,服平巾赤帻、绯绣衫、赤袴、银带。青衣,服平巾青帻、青袴褶。持戟、伞、扇、刀盾者,服黄绣衫、抹额、行縢、银带。持幡盖者,服绣衫、抹额、大口袴、银带。内告止幡、曲盖以绯,传教幡、信幡、绛引幡以黄。执诞马辔、仪刀、麾、幢、节、夹槊、大角者,服平巾帻、绯绣衫、大口袴、银带。大驾卤簿内,执辔,并锦络衫帽。持弓箭、槊者,服武弁、绯绣衫、白袴。驾士,服锦帽、绣戎服大袍、银带。弓箭以青,槊以紫。持掆鼓者,服平巾帻、绯绣对凤袍、大口袴、白抹带、银螣蛇。铙吹部内,服平巾帻、绯绣袍、白抹带、白袴,余悉同大驾前后部。
qí xiù yī wén: qīng dào yǐ yún hè, xiǎn nǔ yǐ bì xié, chē fú yǐ bái zé, jià shì sī tú yǐ ruì mǎ, mù yǐ sǔn, yù shǐ dài fū yǐ xiè zhì, bīng bù shàng shū yǐ hǔ, tài cháng qīng yǐ fèng, xiàn lìng yǐ zhì, yuè gōng yǐ luán, yú xī yǐ bǎo xiāng huā.
其绣衣文:清道以云鹤,幰弩以辟邪,车辐以白泽,驾士司徒以瑞马,牧以隼,御史大夫以獬豸,兵部尚书以虎,太常卿以凤,县令以雉,乐工以鸾,余悉以宝相花。
tài zǔ jiàn lóng sì nián, fàn zhì yì: àn kāi yuán lǐ, wǔ guān péi lì dà zhàng, jiā téng shé liǎng dāng, rú xiù wú shēn, yǐ fù qí bó gē, gài yē xià fèng yě. cóng jiān lǐng fù bì bó, gòng yī chǐ èr cùn. yòu àn shì wén yù piān xiāng chuán yún: qí yī dāng xiōng, qí yī dāng bèi, wèi zhī" liǎng dāng". jīn xiáng liǎng dāng zhī zhì, qí lǐng lián suǒ fù bó gē, qí yī dāng zuǒ bó, qí yī dāng yòu bó, gù wèi zhī" qǐ bó". jīn qǐng jiān cún liǎng shuō zé ér yòng zhī, zào liǎng dāng, yòng dāng xiōng dāng bèi zhī zhì. xuān hé yuán nián, lǐ zhì jú yán: gǔ chuī lìng chéng guān, yòu míng" kù zhě guān." jīn lǔ bù jì chú kù zhě, guān míng bù dàng réng jiù, qǐng yī jiù jì rú sān lǐ tú" jì mào guān" zhì. cóng zhī.
太祖建隆四年,范质议:按《开元礼》,武官陪立大仗,加螣蛇裲裆,如袖无身,以覆其膊胳,盖掖下缝也。从肩领覆臂膊,共一尺二寸。又按《释文》、《玉篇》相传云:其一当胸,其一当背,谓之"两当"。今详裲裆之制,其领连所覆膊胳,其一当左膊,其一当右膊,故谓之"起膊"。今请兼存两说择而用之,造裲裆,用当胸、当背之制。宣和元年,礼制局言:鼓吹令、丞冠,又名"袴褶冠。"今卤簿既除袴褶,冠名不当仍旧,请依旧记如《三礼图》"季貌冠"制。从之。