strong zhòng jiāo wá jiǎn cǎi wèi huā hóu fēi zǐ tí shī zì yì strong
众娇娃剪彩为花 侯妃子题诗自缢
cí yuē:
词曰:
shàng lín yī yè huā rú zhī, wàn huì zhēng fāng rǎn cǎi sè. zào huà qǐ tiān gōng, fán huá xǐ bù qióng.
上林一夜花如织,万卉争芳染彩色。造化岂天工,繁华喜不穷。
hóng yán kōng zì xī, yǔ lù ēn wú jí. hé chǔ kū xiāng hún? shāng xīn kū wéi líng.
红颜空自惜,雨露恩无及。何处哭香魂?伤心哭帏灵。
diào jì" pú sà mán"
调寄“菩萨蛮”
shì jiān nán zǐ cái qíng mǐn jié, yǐng wù tiān chéng bù zhī fù rén nǚ zǐ, xīn líng xìng qiǎo, bǐ nán zǐ gèng shèng shí bèi zhě shén duō. nán zǐ huò shī huò wén, huò yì huò shù, yǒu suǒ chuán shòu, yuán lái yǒu běn. wéi yuè nǚ zǐ de zhì huì, kě yǐ píng kōng zào zuò, qiǎo duó tiān gōng. zài shuō wáng yì dé cì gōng nǚ jiāng tíng tíng, chéng le fū fù zhī hòu, shēn gǎn yì dì lóng ēn, měi rì suí cháo cì hou, yù jiā xiǎo xīn jǐn shèn. jiāng shì tíng tíng, yì shí kè zài niàn, wú yóu kě bào. yī rì wáng yì cháo bà guī jiā, duì qī zǐ jiāng shì dào:" jīn zǎo yǒu yī rén, xìng hé míng chóu, zì zhì dé yī jià yù nǚ chē lái xiàn, zuò dé qiǎo miào fēi cháng." jiāng shì dào:" hé wéi yù nǚ chē?" wáng yì dào:" nà chē ér zhōng jiān kuān kuò, chuáng zhàng zhěn qīn yī yī jiē bèi, sì wéi què yòng jiāo xiāo xì xì zhī chéng wéi màn, wài miàn kuī lǐ miàn què yī háo bú jiàn, lǐ miàn shí fēn tòu liàng, wài biān de shān shuǐ, jiē kàn de míng bái. yòu jiāng huà duō jīn líng yù piàn, sàn guà zài wéi màn zhōng jiān, chē xíng shí yáo dòng de kēng kēng qiāng qiāng, jiù rú zòu xì lè yì bān. zài chē zhōng bǎi bān xiào yǔ, wài biān zǒng tīng bu jiàn. yí lù shàng yào xìng gōng nǚ, jù kě zì xīn ér wèi, gù jiào zuò yù nǚ chē." jiāng shì dào:" zhè bù guò fǎng jiù shí xiāo yáo chē shì, diǎn zhuì dé hǎo, nǎi dāo jù zhī gōng, hé zú wéi qí. qiè gǎn huáng ēn hòu shēn, shí kè zài niàn, yì yù zhì yī jiàn dōng xī qù jìn xiàn, zuó liào suī yǐ gòu qiú, dàn hái wèi bèi, gù cǐ shàng wèi dòng shǒu." wáng yì dào:" yào yòng hé wù zhì zào?" jiāng shì dào:" yào huó rén tóu shàng de qīng sī xì fà. rú jīn wǒ tóu shàng jí shǐ nǚ men de yǐ xuǎn xià xiē zài nà li le. dàn hái shǎo xiē." wáng yì dào:" wǒ tóu shàng de kě yòng dé me?" jiāng shì dào:" nǐ shì zhàng fū jiā, wèi biàn qǔ xià lái." wáng yì xiào dào:" qián rì xià biān de dōng xī, shàng yào gē xià lái, hé kuàng tóu fà?" jiù bǎ mào ér chú xià dào:" wàng xián qī rèn yì jiǎn jiāng xià lái. ruò hái shǎo, dài wǒ qù gòu lái zhì chéng le xiàn shàng." jiāng shì jiàn shuō, biàn bǎ zhàng fū de tóu fà shū tōng le, jiǎn zhǎng hēi de, tī xià xǔ duō, màn màn de zuò qǐ. zhèng shì:
世间男子才情敏捷,颖悟天成;不知妇人女子,心灵性巧,比男子更胜十倍者甚多。男子或诗或文,或艺或术,有所传授,原来有本。惟月女子的智慧,可以平空造作,巧夺天工。再说王义得赐宫女姜亭亭,成了夫妇之后,深感熠帝隆恩,每日随朝伺候,愈加小心谨慎。姜氏亭亭,亦时刻在念,无由可报。一日王义朝罢归家,对妻子姜氏道:“今早有一人,姓何名稠,自制得一驾御女车来献,做得巧妙非常。”姜氏道:“何为御女车?”王义道:“那车儿中间宽阔,床帐枕衾一一皆备,四围却用鲛绡细细织成帏幔,外面窥里面却一毫不见,里面十分透亮,外边的山水,皆看得明白。又将话多金铃玉片,散挂在帏幔中间,车行时摇动的铿铿锵锵,就如奏细乐一般。在车中百般笑语,外边总听不见。一路上要幸宫女,俱可恣心而为,故叫做御女车。”姜氏道:“这不过仿旧时逍遥车式,点缀得好,乃刀锯之功,何足为奇。妾感皇恩厚深,时刻在念,意欲制一件东西去进献,作料虽已构求,但还未备,故此尚未动手。”王义道:“要用何物制造?”姜氏道:“要活人头上的青丝细发。如今我头上及使女们的已选下些在那里了。但还少些。”王义道:“我头上的可用得么?”姜氏道:“你是丈夫家,未便取下来。”王义笑道:“前日下边的东西,尚要割下来,何况头发?”就把帽儿除下道:“望贤妻任意剪将下来。若还少,待我去购来制成了献上。”姜氏见说,便把丈夫的头发梳通了,拣长黑的,剔下许多,慢慢的做起。正是:
guī zhōng shī miào shǒu, yuàn nèi jiàn líng xīn.
闺中施妙手,苑内见灵心。
qí shí zhòng dōng shí hòu, fāng fēi yǐ jǐn, shù mù diāo líng. yī rì, yì dì tóng xiāo hòu zhòng fū rén, zài yuàn zhōng yǐn yàn. yáng dì dào:" sì shí guāng jǐng, wéi chūn jǐng zuì jiā, wàn huì zhēng yán, bǎi huā jǐn fàng, hóng de shǐ rén kě ài, lǜ de shǐ rén kě lián. zhì xià tiān qīng lián mǎn chí, xiāng fēng xí rén. qiū tiān yī lún míng yuè, xié guà wú tóng, hái yǒu dān guì fēn fāng, xiāng fú bēi wéi, xǔ duō jiā jǐng. wéi cǐ dōng shí jì jì mò mò, háo wú yì qù, zhǐ hǎo shí kè zài zhěn qīn zhōng guò rì, chū hù biàn jué shǎo xìng." xiāo hòu dào:" qiè wén sēng jiā yǒu chán chuáng, kě róng shù rén bì xià hé bù jiào rén yě zuò yī zhāng. yòng cháng zhěn dà bèi, zhù zhòng měi yú qí zhōng, yǐn shí yàn lè, qǐ bù shì yì." qiū shēng yuàn xuē fū rén dào:" yǒu le zhè yàng dà chuáng dà bèi, xū de xiù yī dǐng dà zhàng zi." yáng dì xiào dào:" nǐ men shè xiǎng suī hǎo, zǒng bù rú chūn hé jǐng míng, liǔ shū huā fàng, tíng tái guān yuàn, wú yī chù bù shǐ rén fā xīng, wú yī kè jué de jì mò." qīng xiū yuàn qín fū rén dào:" bì xià yào bù jì mò, yǒu hé nán zāi! qiè děng jīn yè qián dǎo tiān gōng, guǎn qǔ míng cháo bǎi huā qí fàng." yì dì zhǐ dàng zuò xì huà, yě jiù yào tā dào:" zhè děng shuō, jīn xiāo wǒ yě bù biàn yǔ nǐ men sāo rǎo le." shuō xiào le yī huí, chī le yī liǎng gè shí chén de jiǔ, biàn yǔ xiāo hòu bìng niǎn huí gōng.
其时仲冬时候,芳菲已尽,树木凋零。一日,熠帝同萧后众夫人,在苑中饮宴。炀帝道:“四时光景,惟春景最佳,万卉争妍,百花尽放,红的使人可爱,绿的使人可怜。至夏天青莲满池,香风袭人。秋天一轮明月,斜挂梧桐,还有丹桂芬芳,香浮杯囗,许多佳景。惟此冬时寂寂寞寞,毫无意趣,只好时刻在枕衾中过日,出户便觉少兴。”萧后道:“妾闻僧家有禅床,可容数人;陛下何不叫人也做一张。用长枕大被,贮众美于其中,饮食燕乐,岂不适意。”秋声院薛夫人道:“有了这样大床大被,须得绣一顶大帐子。”炀帝笑道:“你们设想虽好,总不如春和景明,柳舒花放,亭台官院,无一处不使人发兴,无一刻觉得寂寞。”清修院秦夫人道:“陛下要不寂寞,有何难哉!妾等今夜虔祷天宫,管取明朝百花齐放。”熠帝只当做戏话,也就要他道:“这等说,今宵我也不便与你们骚扰了。”说笑了一回,吃了一两个时辰的酒,便与萧后并辇回宫。
dào le cì rì zǎo shàn shí, guǒ rán shí liù yuàn fū rén lái qǐng. yáng dì xīn shàng yǒu jǐ fēn lǎn qù. xiāo hòu zài sān quàn jià, yáng dì tóng xiāo hòu miǎn qiǎng ér xíng. cái jìn yuàn mén, zǎo wàng jiàn qiān hóng wàn zǐ, táo xìng zhēng yán, jiù cù cù rú jǐn xiù yì bān. yì dì yǔ xiāo hòu chī le yī jīng dào:" zhè yàng tiān qì, wèi hé yī yè guǒ rán kāi de zhè bān qí zhěng? dà shì qí guài." shuō wèi liǎo, zhī jiàn shí liù wèi fū rén, dài le xǔ duō měi rén gōng nǚ, yī qí shēng xiāo gē wǔ de lái yíng luán, dào le miàn qián biàn wèn dào:" yuàn zhōng huā liǔ, tiān gōng kāi dé rú hé?" yáng dì yòu jīng yòu xǐ dào:" zhòng fēi zǐ yǒu hé miào shù, shǐ qún fāng yī yè qí kāi?" zhòng fū rén dōu xiào dào:" yǒu hé miào shù, bù guò dà jiā fèi le yī yè gōng fū." yáng dì dào:" zěn me fèi yī yè gōng fū?" zhòng fū rén dào:" bì xià bù bì xì wèn, dàn qǐng zhāi yī liǎng xiào lái kàn biàn zhī xiáng xì." yáng dì zhēn gè zǒu dào yī zhū chuí sī hǎi táng biān, pān zhī xì kàn, yuán lái bú shì shēng chéng de, dōu shì wǔ sè cǎi duàn, xì xì jiǎn chéng, shuān zài zhī shàng de. yáng dì dà xǐ dào:" shì shuí yǒu cǐ qí xiǎng, zhì de zhè yàng hóng jiāo lǜ nèn, wǎn rán rú shēng. suī shì rén qiǎo, shí duó tiān gōng yǐ!" zhòng fū rén dào:" cǐ nǎi qín fū rén zhǔ yì, lìng qiè děng yǔ zhòng gōng rén lián yè zhì chéng, yǐ gōng yù lǎn." yáng dì guó shì qín fū rén shuō dào:" zuó rì zhèn yǐ fēi zǐ wèi xì yán, bù qī guǒ yǒu rú cǐ shǒu duàn." suì tóng xiāo hòu màn màn de yóu shǎng qǐ lái. zhī jiàn lǜ yī tuán, hóng yī cù, yě bù fēn chūn xià qiū dōng, wàn huì gān huā, jìn jiē pù zhuì, bǐ nà tiān shēng de gèng jué xiān yán bǎi bèi. zěn jiàn de? zhèng shì:
到了次日早膳时,果然十六院夫人来请。炀帝心上有几分懒去。萧后再三劝驾,炀帝同萧后勉强而行。才进苑门,早望见千红万紫,桃杏争妍,就簇簇如锦绣一般。熠帝与萧后吃了一惊道:“这样天气,为何一夜果然开得这般齐整?大是奇怪。”说未了,只见十六位夫人,带了许多美人宫女,一齐笙箫歌舞的来迎銮,到了面前便问道:“苑中花柳,天宫开得如何?”炀帝又惊又喜道:“众妃子有何妙术,使群芳一夜齐开?”众夫人都笑道:“有何妙术,不过大家费了一夜工夫。”炀帝道:“怎么费一夜工夫?”众夫人道:“陛下不必细问,但请摘一两校来看便知详细。”炀帝真个走到一株垂丝海棠边,攀枝细看,原来不是生成的,都是五色彩缎,细细剪成,拴在枝上的。炀帝大喜道:“是谁有此奇想,制得这样红娇绿嫩,宛然如生。虽是人巧,实夺天工矣!”众夫人道:“此乃秦夫人主意,令妾等与众宫人连夜制成,以供御览。”炀帝国视秦夫人说道:“昨日朕以妃子为戏言,不期果有如此手段。”遂同萧后慢慢的游赏起来。只见绿一团,红一簇,也不分春夏秋冬,万卉干花,尽皆铺缀,比那天生的更觉鲜妍百倍。怎见得?正是:
zhī dào tiān gōng yǒu sì shí, shéi zhī rén lì wǎn huí zhī.
只道天工有四时,谁知人力挽回之。
hóng xiāo shēng zhǎng gēn zhī sù, jīn jiǎn zāi péi yǔ lù sī.
红销生长根枝速,金翦栽培雨露私。
wàn huì qí kāi méi bù zǎo, qiān huā gòng fàng jú fēi chí.
万卉齐开梅不早,千花共放菊非迟。
yāo táo qǐ dé chūn fēng zhàn, nèn lǐ hé xū xì yǔ zī.
夭桃岂得春风绽,嫩李何须细雨滋。
sháo yào fēi wú jīng xuě tài, mǔ dān yì yǒu ào shuāng zī.
芍药非无经雪态,牡丹亦有傲霜姿。
sān chūn guì zǐ piāo dān yuàn, shí yuè hé huā mǎn lǜ chí.
三春桂子飘丹院,十月荷花满绿池。
dù yǔ jīn nián hóng cù ruǐ, chá mó zhōng suì jǐn duī jì.
杜宇今年红簇蕊,茶蘑终岁锦堆技。
bù jiào lù xià fú róng luò, yī rèn fēng qián yáng liǔ chuī.
不教露下芙蓉落,一任风前杨柳吹。
lán yè bù fēng piāo cuì dài, hǎi táng wú yǔ shī yān zhī.
兰叶不风飘翠带,海棠无雨湿胭脂。
kāi shí bù xǔ dōng huáng guǎn, luò chù hé fáng fēng dié zhī.
开时不许东皇管,落处何妨蜂蝶知。
zhào miàn zuì yí lín yuè zǐ, fú zhī cóng bù pà fēng yí.
照面最宜临月姊,拂枝从不怕风姨。
sì shí bù xiè shén xiān miào, bā jié cháng chūn jiān yuàn qí.
四时不谢神仙妙,八节长春间苑奇。
mò dào qián kūn chí zào huà, dì wáng fù guì yì rú sī.
莫道乾坤持造化,帝王富贵亦如斯。
yáng dì yī yī kàn le, zhēn gè xǐ dòng lóng yán, yīn shuō dào:" péng lái làng yuàn, bù guò rú cǐ, zhòng fēi zǐ líng xīn qiǎo shǒu, zhí duó zào huà, zhēn yī dà kuài shì yě." suì mìng nèi jiān jiāng nèi tǎng jīn bó zhū yù wán hǎo děng wù, jǐn xíng qǔ lái, fēn shǎng gè yuàn. zhòng fū rén yī qí xiè ēn. yáng dì ài zhī bù yǐ, yòu tóng xiāo hòu dēng lóu, tiào wàng le bàn shǎng, fāng cái xià lái yǐn jiǔ. xū yú gōng chóu jiāo cuò, sī zhú qí míng, zhòng fū rén dì xiāng xiàn chóu. yáng dì hū rán xiào shuō dào:" qín fēi zǐ jì néng biāo xīn qǔ yì, jiǎn cǎi wèi huā, yǔ hú shān zēng shèng zhòng měi rén hái zhǐ guǎn gē zhèi xiē jiù qū, shén bù xiāng yí. shì shuí chàng yí gè xīn cí, zhèn jí mǎn yǐn sān jù gōng." shuō yóu wèi liǎo, zhī jiàn yí gè měi rén, chuān yī jiàn zǐ xiāo yī, shù yī tiáo bì sī luán dài, niǎo niǎo tíng tíng, chū lái zòu dào:" jiàn qiè bù cái, yuàn miǎn yán bó wàn suì yī xiào." zhòng rén kàn shí, què shì rén zhì yuàn de měi rén, xiǎo míng jiào zuò yǎ niáng. yáng dì dào:" zuì miào, zuì miào." yǎ niáng zǒu jìn yán qián, qīng qiāo tán bǎn, màn qǐ zhū chún, jiù rú xīn yīng chū zhuàn, chàng yì zhī" rú mèng lìng" cí dào:
炀帝一一看了,真个喜动龙颜,因说道:“蓬莱阆苑,不过如此,众妃子灵心巧手,直夺造化,真一大快事也。”遂命内监将内帑金帛珠玉玩好等物,尽行取来,分赏各院。众夫人一齐谢恩。炀帝爱之不已,又同萧后登楼,眺望了半晌,方才下来饮酒。须臾觥筹交错,丝竹齐鸣,众夫人递相献酬。炀帝忽然笑说道:“秦妃子既能标新取异,剪彩为花,与湖山增胜;众美人还只管歌这些旧曲,甚不相宜。是谁唱一个新词,朕即满饮三巨觥。”说犹未了,只见一个美人,穿一件紫绡衣,束一条碧丝鸾带,袅袅婷婷,出来奏道:“贱妾不才,愿腼颜博万岁一笑。”众人看时,却是仁智院的美人,小名叫做雅娘。炀帝道:“最妙,最妙。”雅娘走近筵前,轻敲檀板,慢启朱唇,就如新莺初啭,唱一只“如梦令”词道:
mò dào fán huá rú mèng, yī yè jiǎn dāo shēng zhǒng.
莫道繁华如梦,一夜剪刀声种。
xiǎo qǐ jǐn duī zhī, xiào shā chūn fēng wú yòng.
晓起锦堆枝,笑杀春风无用。
fēi sòng fēi sòng, zhēn shì péng lái xiān dòng.
非颂非颂,真是蓬莱仙洞。
yáng dì tīng le, dà xǐ dào:" chàng dé miào, bù kě bù yǐn." dàng zhēn de lián yǐn le sān shāng, xiāo hòu yǔ zhòng fū rén péi yǐn le yī bēi. jiǔ cái wán, zhī jiàn yòu yǒu yí gè měi rén, qiǎn dàn shū zhuāng, jiāo xiū tǐ tài, chū lái zòu dào:" jiàn qiè bù cái, yì yǒu xiǎo cí fèng xiàn." yáng dì jǔ mù kàn shí, què shì yíng huī yuàn de zhū guì ér. yáng dì xiào dào:" shì guì ér yí dìng gèng yǒu miào qū." guì ér bù huāng bù máng, màn màn de yí shāng bō yǔ, yě chàng yì zhī" rú mèng lìng" cí ér dào:
炀帝听了,大喜道:“唱得妙,不可不饮。”当真的连饮了三觞,萧后与众夫人陪饮了一杯。酒才完,只见又有一个美人,浅淡梳妆,娇羞体态,出来奏道:“贱妾不才,亦有小词奉献。”炀帝举目看时,却是迎晖院的朱贵儿。炀帝笑道:“是贵儿一定更有妙曲。”贵儿不慌不忙,慢慢的移商拨羽,也唱一只“如梦令”词儿道:
dì nǚ tiān sūn yóu xì, xì bǎ jǐn yún cái suì.
帝女天孙游戏,细把锦云裁碎。
yī yè qiǎo pù chūn, qún xiàng zhī tóu diǎn zhuì.
一夜巧铺春,群向枝头点缀。
qí ruì qí ruì, xiě chū huáng jiā fù guì.
奇瑞奇瑞,写出皇家富贵。
guì ér gē bà, yáng dì gǔ zhǎng chēng zàn dào:" hǎo yí gè' xiě chū huáng jiā fù guì'! bù dú yīn rú guàn zhū, miáo xiě qíng jǐng, yì zì yǒu yùn." yòu mǎn yǐn le sān bēi, bù jué xiào shēng yā yā, táo rán yù zuì. zhī jiàn shǒu yuàn tài jiàn mǎ shǒu zhōng, jìn lái guì zòu dào:" wáng yì zài yuàn wài shuō zào chéng yī wù lái xiàn shàng wàn suì yé." yáng dì jiàn shuō wáng yì, biàn xǐ dào:" xuān tā jìn lái." bù duō shí, zhī jiàn mǎ shǒu zhōng lǐng wáng yì dào jiē qián guì xià, shǒu lǐ pěng zhe yī wù, zòu dào:" chén qī jiāng tíng tíng, gǎn wàn suì hóng ēn, zì zhī chéng yī zhàng, jiào chén lái gòng shàng." yáng dì jiào gōng rén qǔ shàng lái kàn, què shì yí gè jǐn bāo, jiě kāi lái, zhōng jiān yī wù qí hēi rú qī, qí ruǎn rú mián, niē zài shǒu zhōng, bù mǎn yī wò. yáng dì jué dào qí guài, wèn dào:" wáng yì, zhè shì shén me dōng xī?" wáng yì dào:" chén qī tíng tíng, rì xī niàn bì xià shēn sī, wú yóu kě bào, jiāng zì jǐ tóu shàng de qīng sī xì fà, jiǎn sè hēi ér zhǎng zhě, yǐ shén jiāo xù zhī, zhī wèi luó wéi, lěi yuè ér chéng. cái wèi wéi màn, nèi kě yǐ shì wài, wài bù kě shì nèi dōng tiān zé nuǎn, xià tiān zé liáng shū zhī zé guǎng, juǎn zhī kě nà yú zhěn zhōng." yáng dì chēng qí, máng jiào gōng rén chēng kāi.
贵儿歌罢,炀帝鼓掌称赞道:“好一个‘写出皇家富贵’!不独音如贯珠,描写情景,亦自有韵。”又满饮了三杯,不觉笑声哑哑,陶然欲醉。只见守苑太监马守忠,进来跪奏道:“王义在苑外说造成一物来献上万岁爷。”炀帝见说王义,便喜道:“宣他进来。”不多时,只见马守忠领王义到阶前跪下,手里捧着一物,奏道:“臣妻姜亭亭,感万岁洪恩,自织成一帐,叫臣来贡上。”炀帝叫宫人取上来看,却是一个锦包,解开来,中间一物其黑如漆,其软如绵,捏在手中,不满一握。炀帝觉道奇怪,问道:“王义,这是什么东西?”王义道:“臣妻亭亭,日夕念陛下深思,无由可报,将自己头上的青丝细发,拣色黑而长者,以神胶续之,织为罗囗,累月而成。裁为帏幔,内可以视外,外不可视内;冬天则暖,夏天则凉;舒之则广,卷之可纳于枕中。”炀帝称奇,忙叫宫人撑开。
xiāo hòu yǔ zhòng fū rén qí qǐ shēn lái kàn, zhī jiàn yān qì qīng shēng, xiāng yún mǎn shì, guǎng kuò kě shī yī jiān dà wū. xiāo hòu duì yáng dì dào:" bù yì cǐ nǚ néng qióng lǜ jǐn sī dào cǐ, bì xià bù kě bù shǎng jī yǐ chóu qí gōng." yáng dì jiàn shuō, jiào gōng rén jiāng guǎng líng èr duān, xiá pèi yī fú, cì yǔ wáng yì dào:" rǔ qī néng qióng jìn xīn sī, zhì chéng cǐ zhàng, zhèn liáo yǐ cǐ èr wù chóu zhī." wáng yì jiē le, xiè ēn ér chū. yáng dì duì xiāo hòu dào:" qián rì yù qī shuō sēng jiā chán chuáng, kě róng shù rén, jīn cǐ zhàng qǐ zhǐ shù rén ér yǐ zāi!" biàn fēn fù gōng rén:" jiāng qián rì wài guó jìn lái de hé huān chuáng, zài xiǎn rén gōng cè shǒu míng jiān lǐ tou, jīn kuài yí dào zhè lǐ fàng xià, bǎ jǐ shí chuáng jǐn rù pù shàng, jiāng zhè dǐng qīng sī zhàng guà qǐ lái." fēn fù yǐ bì, gōng rén duō shǒu máng jiǎo luàn, bù yī shí pū shè qí zhěng. yì dì duì xiāo hòu yǔ zhòng fū rén dào:" qín fēi zǐ zhī xīn líng, jiāng tíng tíng zhī shǒu qiǎo, yī rì ér féng shuāng jué, qǐ bù dà kuài rén yì. rú jīn wǒ men zài chàng yǐn yī fān, jīn xiāo yù qī shuài lǐng zhòng fēi zǐ, jiù sù cǐ zhàng nèi cǎo tà hé huān chuáng shàng, zuò yí gè hé huān shèng huì hé rú?" xiāo hòu xiào dào:" tā men duō zhù zài cǐ, qiè què bù néng, jiù yào huí gōng le." yáng dì xiào dào:" yù qī yào qù, xū yǐn sān bēi." xiāo hòu zhēn gè chī le sān dà bēi, qǐ shēn qù le. yáng dì jiù lā zhòng fū rén tóng qǐn hé huān chuáng shàng. zhèng shì:
萧后与众夫人齐起身来看,只见烟气轻生,香云满室,广阔可施一间大屋。萧后对炀帝道:“不意此女能穷虑尽思到此,陛下不可不赏赍以酬其功。”炀帝见说,叫宫人将广绫二端,霞帔一幅,赐与王义道:“汝妻能穷尽心思,制成此帐,朕聊以此二物酬之。”王义接了,谢恩而出。炀帝对萧后道:“前日御妻说僧家禅床,可容数人,今此帐岂止数人而已哉!”便吩咐宫人:“将前日外国进来的合欢床,在显仁宫侧首明间里头,今快移到这里放下,把几十床锦褥铺上,将这顶青丝帐挂起来。”吩咐已毕,宫人多手忙脚乱,不一时铺设齐整。熠帝对萧后与众夫人道:“秦妃子之心灵,姜亭亭之手巧,一日而逢双绝,岂不大快人意。如今我们再畅饮一番,今宵御妻率领众妃子,就宿此帐内草榻合欢床上,做一个合欢胜会何如?”萧后笑道:“他们多住在此,妾却不能,就要回宫了。”炀帝笑道:“御妻要去,须饮三杯。”萧后真个吃了三大杯,起身去了。炀帝就拉众夫人同寝合欢床上。正是:
qià sì táo yuán jiā bù yuǎn, jǐ shí wū xiá mèng fāng hái.
恰似桃源家不远,几时巫峡梦方还。
rú jīn zài shuō hòu gōng yǒu yí gè hóu fēi zǐ, shēng de tiān zī guó sè, bǎi mèi qiān jiāo, guǒ rán shì chén yú luò yàn, bì yuè xiū huā yòu qiě fù xìng cōng huì, néng shī shàn fù. zì xuǎn rù gōng lái, shì zhe yǒu cái yǒu sè, yòu zhí yáng dì hào sè lián cái, yǐ wéi ā jiāo jīn wū, fēi yàn zhāo yáng, kě jì rì ér dài. shéi zhī cái bù dí mìng, sè bù féng shí, jìn gōng shù nián, cóng wèi jiàn jūn wáng yī miàn, zhōng rì zhǐ shì fén xiāng dú zuò. huáng hūn cháng yè, ái le duō shǎo kǔ yǔ qī fēng, chūn zhòu qiū xiāo, shòu le duō shǎo hún jīng mù duàn. biàn shì tiě shí rén, yě dǎ áo bù guò, rì jiān yóu kě qiáng dù, dào le dēng hūn mèng xǐng de shí hòu, zhēn gè yī lèi qiān xíng. qǐ chū yóu ài xī róng yán, qiáng rěn qù diào zhī mǒ fěn, yǐ wàng yī shí yù hé. zěn jìn dé rì yuè rú liú, rì fù yī rì, zhǐ guǎn xū dù guò qù, bù jué àn àn de xiāng xiāo yù jiǎn. suī yǒu jǐ gè tóng háng zǐ mèi, cháng lái quàn wèi, zěn nài chóu rén shuō yǔ chóu rén, wèi miǎn zhuǎn tiān yī fān qī cǎn.
如今再说后宫有一个侯妃子,生得天姿国色,百媚千娇,果然是沉鱼落雁,闭月羞花;又且赋性聪慧,能诗善赋。自选入宫来,恃著有才有色,又值炀帝好色怜才,以为阿娇金屋,飞燕昭阳,可计日而待。谁知才不敌命,色不逢时,进宫数年,从未见君王一面,终日只是焚香独坐。黄昏长夜,捱了多少苦雨凄风,春昼秋宵,受了多少魂惊目断。便是铁石人,也打熬不过,日间犹可强度,到了灯昏梦醒的时候,真个一泪千行。起初犹爱惜容颜,强忍去调脂抹粉,以望一时遇合。怎禁得日月如流,日复一日,只管虚度过去,不觉暗暗的香消玉减。虽有几个同行姊妹,常来劝慰,怎奈愁人说与愁人,未免转添一番凄惨。
yī rì wén de yáng dì, yòu chà xǔ tíng fǔ dào hòu gōng jiǎn xuǎn gōng nǚ. yǒu gè gōng rén quàn hóu fū rén ná jǐ jiàn zhū yù sòng tā, jiào tā zòu zhī wàn suì. hóu fū rén dào:" qiè wén hàn shì zhāo jūn, níng gān diǎn zhì, bù kěn yǐ qiān jīn qù mǎi zhǔ huà shī suī yī shí bèi qiǎn, yuǎn jià chán yú, hòu lái pí pá qīng zhǒng, dào luò gè fāng míng bù xiǔ, shuí bù lián tā xī tā? bì jìng bù shī wéi qiān gǔ měi rén. qiè zòng rán bù jí zhāo jūn, ruò yào qù huì lù xiǎo rén yǐ chǒng xìng, qí shí xiū wèi. zì hèn shēng lái mìng bó, zòng shǐ jiàn jūn, yě shì wǎng rán. dào bù rú měng pàn yī sǐ, zuò gè qiān zǎi shāng xīn zhī guǐ, yě qiáng sì ái zhè gōng zhōng jì mò!" hòu yòu wén de xǔ tíng fǔ xuǎn le bǎi yú míng, sòng jìn xī yuàn. hóu fū rén suì dà kū yī tā shuō dào:" qiè cǐ shēng zhōng bù dé jiàn jūn yǐ, ruò yào jūn wáng yī gù, huò zhě dào zài sǐ hòu." shuō bà yòu kū, zhè rì lián chá fàn yě bù chī, jìng zǒu dào jìng tái qián, zhuāng shù dé qí qí zhěng zhěng, jiāng zì zhì de jǐ fú wū sī jiān, bǎ píng rì jì xìng gǎn huái shī jù, xiě zài shàng miàn. yòu jiāng yí gè jǐn náng lái shèng le, xì zài zuǒ bì shàng. qí yú shī gǎo, jǐn tóu huǒ zhōng shāo huǐ le. yòu gū gū líng líng de sì xià lǐ zǒu le yī huí, yòu wū wū yè yè de yǐ zhe lán gān, kū le bàn shǎng. dào wǎn lái jìng qiāo qiāo yǎn shàng fáng mén, ái dào èr gēng zhī hòu, áo bù guò shāng xīn tòng chǔ, suì jiāng yī fú bái líng, xuán liáng zì yì ér sǐ. zhèng shì:
一日闻得炀帝,又差许庭辅到后宫拣选宫女。有个宫人劝侯夫人拿几件珠玉送他,叫他奏知万岁。侯夫人道:“妾闻汉室昭君,宁甘点痣,不肯以千金去买嘱画师;虽一时被遣,远嫁单于,后来琵琶青冢,倒落个芳名不朽,谁不怜他惜他?毕竟不失为千古美人。妾纵然不及昭君,若要去贿赂小人以宠幸,其实羞为。自恨生来命薄,纵使见君,也是枉然。倒不如猛拚一死,做个千载伤心之鬼,也强似捱这宫中寂寞!”后又闻得许庭辅选了百余名,送进西苑。侯夫人遂大哭一塌说道:“妾此生终不得见君矣,若要君王一顾,或者倒在死后。”说罢又哭,这日连茶饭也不吃,竟走到镜台前,装束得齐齐整整,将自制的几幅乌丝笺,把平日寄兴感怀诗句,写在上面。又将一个锦囊来盛了,系在左臂上。其余诗稿,尽投火中烧毁了。又孤孤零零的四下里走了一回,又呜呜咽咽的倚着栏杆,哭了半晌。到晚来静悄悄掩上房门,捱到二更之后,熬不过伤心痛楚,遂将一幅白绫,悬梁自缢而死。正是:
xiāng hún yǐ duàn chóu hé zài, yù mào quán xiāo yuàn shàng shēn.
香魂已断愁何在,玉貌全消怨尚深。
jǐ gè gōng rén tīng jiàn shēng xī bù hǎo, huāng máng jìn lái jiě jiù shí, zǎo yǐ xiāng xiāo yù suì, wū hū shì yǐ. dà jiā kū le yī huí, ái dào cì zǎo, bù gǎn yǐn mán, zhǐ de lái bào yǔ xiāo hòu.
几个宫人听见声息不好,慌忙进来解救时,早已香消玉碎,呜呼逝矣。大家哭了一回,捱到次早,不敢隐瞒,只得来报与萧后。
què shuō xiāo hòu zài xī yuàn qīng sī zhàng lǐ, shuì dào jiǔ xǐng, yáng dì bì jìng fàng tā bù guò, chán le yī huí. dào wǔ gēng shí hòu, yáng dì hān shuì, qiāo qiāo shàng niǎn, xiān zì huí gōng. shū xǐ yǐ guò, fēn fù gōng rén zhěng bèi yán yàn cì hou, yào dá zhòng fū rén zhī xí. hū jiàn hóu fū rén de gōng rén lái bào zhī sǐ xìn. xiāo hòu suí chà gōng rén qù kàn. gōng rén zài hóu fū rén zuǒ bì shàng jiǎn dé yī jǐn náng, sòng yǔ xiāo hòu. xiāo hòu dǎ kāi kàn shí, què shì jǐ shǒu shī, suì zhào jiù fàng zài náng zhōng, jiào gōng rén sòng yǔ yáng dì. zhè shí yáng dì yǐ qǐ shēn, zuò zài cè shǒu, kàn zhòng fū rén xiǎo zhuāng, yīn yǔ bǎo lín yuàn shā fū rén tán lùn gǔ jīn de dé shī. yáng dì dào:" yīn zhòu wáng zhǐ chǒng dé yí gè jiě jǐ, zhōu yōu wáng zhǐ chǒng dé yí gè bāo nǐ, jiù bǎ tiān xià huài le. zhèn jīn rì jiā lì yíng qián, ér sì hǎi ān rú tài shān, cǐ hé gù yě?" shā fū rén dào:" jiě jǐ bāo nǐ, ān néng huài yīn zhōu tiān xià, zì shì zhòu yōu èr wáng, tān liàn jiě jǐ bāo nǐ de yán sè, bù gù tiān xià, tiān xià zhú yóu cǐ jiàn jiàn pò huài. jīn bì xià nán xún běi shòu, hé děng liú xīn zhì guó, tiān xià qǐ bù ān níng. zhì yú wàn jí zhī xiá, gōng zhōng zì lè, fēi qiè suī duō, yù jiàn guān suī yǎ huà." yáng dì xiào dào:" zhòu yōu èr wáng, suī wú jūn dé, rán dài jiě jǐ bāo nǐ èr rén zhī ēn, yì hòu jí yǐ!" shā fū rén dào:" nì zhī yī rén, wèi zhī sī ài pǔ tóng yǔ lù, rán hòu jiào zuò gōng ēn. cǐ zhòu yōu suǒ yǐ bài huài, ér bì xià suǒ yǐ ān xiǎng yě." yáng dì dà xǐ dào:" fēi zǐ zhī lùn, shēn dé zhèn xīn. zhèn suī yǒu liǎng jīng shí liù yuàn wú shù qí zī yì sè, zhèn dōu yí yàng jiā hòu, bìng wèi zēng lěng luò yī rén, shǐ tā bù dé qí suǒ, gù zhèn dào chù huān rán, gài yǒu ēn ér wú yuàn yě."
却说萧后在西苑青丝帐里,睡到酒醒,炀帝毕竟放他不过,缠了一回。到五更时候,炀帝酣睡,悄悄上辇,先自回宫。梳洗已过,吩咐宫人整备筵宴伺候,要答众夫人之席。忽见侯夫人的宫人来报知死信。萧后随差宫人去看。宫人在侯夫人左臂上检得一锦囊,送与萧后。萧后打开看时,却是几首诗,遂照旧放在囊中,叫宫人送与炀帝。这时炀帝已起身,坐在侧首,看众夫人晓妆,因与宝林院沙夫人谈论古今的得失。炀帝道:“殷纣王只宠得一个姐己,周幽王只宠得一个褒拟,就把天下坏了。朕今日佳丽盈前,而四海安如泰山,此何故也?”沙夫人道:“姐己、褒拟,安能坏殷、周天下,自是纣、幽二王,贪恋姐己、褒拟的颜色,不顾天下,天下逐由此渐渐破坏。今陛下南巡北狩,何等留心治国,天下岂不安宁。至于万极之暇,宫中自乐,妃妾虽多,愈见关睢雅化。”炀帝笑道:“纣、幽二王,虽无君德,然待姐己、褒拟二人之恩,亦厚极矣!”沙夫人道:“溺之一人,谓之私爱;普同雨露,然后叫做公恩。此纣幽所以败坏,而陛下所以安享也。”炀帝大喜道:“妃子之论,深得朕心。朕虽有两京十六院无数奇姿异色,朕都一样加厚,并未曾冷落一人,使他不得其所,故朕到处欢然,盖有恩而无怨也。”
yáng dì yǔ shā fū rén zhèng tán lùn dé chàng kuài, hū jiàn xiāo hòu chà gōng rén sòng jǐn náng lái, bào zhī hóu fū rén zhī shì. yáng dì zhī dào xún cháng fēi qiè, sǐ le gè méi shén yào jǐn, hái xiào xiào de dǎ kāi jǐn náng lái, jiàn jǐ fú jué jīng de wū sī jiān, qí qí zhěng zhěng de xiě zhe shī cí, zì tǐ duān zhǐ, bǐ fēng qīng jìn, xīn xià yǐ yǒu jǐ fēn cè rán dòng niàn. qí shí zhòng fū rén, gè gè shū zhuāng yǐ wán, huàn le ní cháng, duō dào yáng dì miàn qián lái kàn. yáng dì xiān zhǎn kāi dì yī fú, què shì kàn méi èr shǒu:
炀帝与沙夫人正谈论得畅快,忽见萧后差宫人送锦囊来,报知侯夫人之事。炀帝只道寻常妃妾,死了个没甚要紧,还笑笑的打开锦囊来,见几幅绝精的乌丝笺,齐齐整整的写着诗词,字体端指,笔锋清劲,心下已有几分侧然动念。其时众夫人,各各梳妆已完,换了霓裳,多到炀帝面前来看。炀帝先展开第一幅,却是看梅二首:
qí yī:
其一:
qì xuě wú xiāo rì, juàn lián shí zì pín. tíng méi duì wǒ yǒu lián chù, xiān lù zhī tóu yì diǎn chūn.
砌雪无消日,卷帘时自颦。庭梅对我有怜处,先露枝头一点春。
qí èr:
其二:
xiāng xiāo hán yàn hǎo, shuí shí shì tiān zhēn. yù méi xiè hòu yáng hé zhì, sàn yǔ qún fāng zì zài chūn.
香消寒艳好,谁识是天真。玉梅谢后阳和至,散与群芳自在春。
yáng dì kàn le dà jīng dào:" gōng zhōng rú hé hái yǒu zhè bān měi cái fù rén?" máng zhǎn dì èr fú lái kàn, què shì zhuāng chéng yī shǒu zì gǎn sān shǒu. zhuāng chéng yún:
炀帝看了大惊道:“宫中如何还有这般美才妇人?”忙展第二幅来看,却是妆成一首、自感三首。妆成云:
zhuāng chéng duō zì xī, mèng hǎo què chéng bēi. bù jí yáng huā yì, chūn lái dào chù fēi.
妆成多自惜,梦好却成悲。不及杨花意,春来到处飞。
zì gǎn yún:
自感云:
tíng jué yù niǎn jī, fāng cǎo jiàn chéng kē. yǐn yǐn wén xiāo gǔ, jūn ēn hé chǔ duō!
庭绝玉辇迹,芳草渐成窠。隐隐闻箫鼓,君恩何处多!
qí èr yún:
其二云:
yù qì bù chéng lèi, bēi lái fān qiáng gē. tíng huā fāng làn màn, wú jì nài chūn hé.
欲泣不成泪,悲来翻强歌。庭花方烂漫,无计奈春何。
qí sān yún:
其三云:
chūn yīn zhèng wú jì, dú bù yì rú hé. bù jí xián huā cǎo, fān chéng yǔ lù duō.
春阴正无际,独步意如何。不及闲花草,翻成雨露多。
zhǎn dì sān fú, què shì zì shāng yī shǒu yún:
展第三幅,却是自伤一首云:
chū rù chéng míng diàn, shēn shēn bào wèi yāng. cháng mén qī bā zài, wú fù jiàn jūn wáng.
初入承明殿,深深报未央。长门七八载,无复见君王。
chūn hán rù gǔ ruǎn, dú zuò chóu kōng fáng. sà lǚ bù tíng xià, yōu huái kōng gǎn shāng.
春寒入骨软,独坐愁空房。飒履步庭下,幽怀空感伤。
píng rì suǒ ài xī, zì dài què fēi cháng. sè měi fǎn chéng qì, mìng bó hé kě liàng?
平日所爱惜,自待却非常。色美反成弃,命薄何可量?
jūn ēn shí shū yuǎn, qiè yì tú páng huáng. jiā qǐ wú gǔ ròu, piān qīn lǎo běi táng.
君恩实疏远,妾意徒彷徨。家岂无骨肉,偏亲老北堂。
cǐ fāng wú yǔ yì, hé jì chū gāo qiáng? xìng mìng chéng suǒ zhòng, qì gē liáng kě shāng.
此方无羽翼,何计出高墙?性命诚所重,弃割良可伤。
xuán bó zhū liáng shàng, gān cháng rú fèi tāng. yǐn jǐng yòu zì xī, yǒu ruò sī qiān cháng.
悬帛朱梁上,肝肠如沸汤。引颈又自惜,有若丝牵肠。
yì rán jiù sǐ dì, cóng cǐ guī míng xiāng.
毅然就死地,从此归冥乡。
yáng dì bù céng dú wán, jiù xuàn rán lèi xià shuō dào:" shì zhèn zhī guò yě! zhèn hé děng ài cái, bù liào gōng wéi zhōng, dào shī le yí gè cái nǚ, zhēn kě tòng xī." zài shì lèi zhǎn dì sì fú, què shì yí yì yī shǒu yún:
炀帝不曾读完,就泫然泪下说道:“是朕之过也!朕何等爱才,不料宫帏中,到失了一个才女,真可痛惜。”再拭泪展第四幅,却是遗意一首云:
mì dòng jiōng xiān huì, diāo chuāng suǒ yù rén.
秘洞扃仙卉,雕窗锁玉人。
máo jūn zhēn kě lù, bù jí xiě zhāo jūn.
毛君真可戮,不及写昭君。
yáng dì kàn le, bó rán dà nù dào:" yuán lái zhè sī wù shì!" shā fū rén wèn:" shì shuí?" yáng dì dào:" zhèn qián rì jiào xǔ tíng fǔ dào hòu gōng qù cǎi xuǎn, rú hé bù xuǎn tā, qí zhōng yí dìng yǒu bì. zhè shī míng míng shì yuàn xǔ tíng fǔ bù kěn xuǎn tā, gù hán fèn ér sǐ." biàn yào jiào rén ná xǔ tíng fǔ. jiàng yáng yuàn jiǎ fū rén dào:" xǔ tíng fǔ zhǐ zhī kàn róng mào, nà lǐ shí de tā de cái huá. hóu fū rén cái huá měi yǐ, bù zhī róng mào rú hé? bì xià hé bù chāi rén qù kàn, ruò yán sè píng cháng, zuì hái kě shè ruò cái mào jù jiā, zài ná wèi chí." yáng dì dào:" ruò bú shì gè jué sè jiā rén, nà yǒu zhè bān jǐn xīn xiù kǒu? jì shì fēi zǐ men rú cǐ shuō, dài zhèn qīn zì qù kàn." suì bié le zhòng fū rén, chéng niǎn hái gōng, xiāo hòu jiē zhù, biàn tóng dào hòu gōng lái kàn. zhǐ kàn hóu fū rén hái shì gè èr shí lái suì de nǚ zǐ, suī rán sǐ le, què zhuāng shù dé qí zhěng, yán sè rú shēng, sāi hóng jiá bái, jiù rú yī duǒ hán lù de táo huā. yáng dì kàn le, yě bù pà chù wū le shēn tǐ, zǒu jìn qián jiāng shǒu fǔ zhe tā shī ròu zhī shàng, fàng shēng tòng kū dào:" zhèn zhè bān ài cái hào sè, gōng wéi zhōng què shī le fēi zǐ. fēi zǐ zhè bān yǒu cái yǒu sè, zhǐ chǐ jiān què bù néng yù zhèn, fēi zhèn fù fēi zǐ, shì fēi zǐ shēng lái de mìng bó fēi fēi zǐ bù yù zhèn, shì zhèn shēng lái de yuán qiān. fēi zǐ jiǔ yuán zhī xià, shèn wù yuàn zhèn." shuō bà yòu kū, kū le yòu shuō, xù xù dáo dāo, jiù xiàng kǒng fū zǐ kū qí lín de yì bān, dào shí fēn qī qiè. zhèng shì:
炀帝看了,勃然大怒道:“原来这厮误事!”沙夫人问:“是谁?”炀帝道:“朕前日叫许庭辅到后宫去采选,如何不选他,其中一定有弊。这诗明明是怨许庭辅不肯选他,故含愤而死。”便要叫人拿许庭辅。降阳院贾夫人道:“许庭辅只知看容貌,那里识得他的才华。侯夫人才华美矣,不知容貌如何?陛下何不差人去看,若颜色平常,罪还可赦;若才貌俱佳,再拿未迟。”炀帝道:“若不是个绝色佳人,那有这般锦心绣口?既是妃子们如此说,待朕亲自去看。”遂别了众夫人,乘辇还宫,萧后接住,便同到后宫来看。只看侯夫人还是个二十来岁的女子,虽然死了,却装束得齐整,颜色如生,腮红颊白,就如一朵含露的桃花。炀帝看了,也不怕触污了身体,走近前将手抚着他尸肉之上,放声痛哭道:“朕这般爱才好色,宫帏中却失了妃子。妃子这般有才有色,咫尺间却不能遇朕,非朕负妃子,是妃子生来的命薄;非妃子不遇朕,是朕生来的缘悭。妃子九原之下,慎勿怨朕。”说罢又哭,哭了又说,絮絮叨叨,就像孔夫子哭麒麟的一般,到十分凄切。正是:
shèng rén bēi dào, cháng rén kū sè.
圣人悲道,常人哭色。
tóng yī shāng xīn, tiān yuān zhī gé.
同一伤心,天渊之隔。
xiāo hòu quàn dào:" rén qín yǐ wáng, bēi zhī hé yì? yuàn bì xià bǎo zhòng." yáng dì suì chuán zhǐ, ná xǔ tíng fǔ xià yù, xì xì shěn wèn dìng zuì. yī miàn jiào rén bèi yī qīn guān tíng, hòu zàng hóu fū rén. yòu jiào gōng rén xún yí xià de shī gǎo. gōng rén huí zòu dào:" hóu fū rén yín yǒng jí duō, lín sǐ zhè yī rì, kū le yī chǎng, jǐn xíng shāo huǐ le." yáng dì tòng xī bù yǐ, yòu jiāng jǐn náng nèi shī jiān, fàng zài àn shàng, kàn le yī biàn, shuō yī biàn kě xī, dú le yī biàn, dào yī biàn kě lián, shí fēn zhēn zhòng. suí fù zhòng fū rén fān rù yuè pǔ.
萧后劝道:“人琴已亡,悲之何益?愿陛下保重。”炀帝遂传旨,拿许庭辅下狱,细细审问定罪。一面叫人备衣衾棺停,厚葬侯夫人。又叫宫人寻遗下的诗稿。宫人回奏道:“侯夫人吟咏极多,临死这一日,哭了一场,尽行烧毁了。”炀帝痛惜不已,又将锦囊内诗笺,放在案上,看了一遍,说一遍可惜,读了一遍,道一遍可怜,十分珍重。随付众夫人翻入乐谱。
zhòng fū rén dǎ tīng dé yáng dì hòu zhì hóu fū rén zàng lǐ, yě dōu bèi le jì yí, dào hòu gōng lái diào yàn. yáng dì zì zhì jì wén yī piān qù jì tā, zhōng jiān jǐ lián zhèn yún: cháng mén wǔ zài, lěng yuè hán yān. fēi bù yù zhèn, shuí jiāng fēi lián? fēi bù yù zhèn, chén yè gū mián. zhèn bù yù fēi, yí hèn jiǔ yuán. zhèn shāng sǐ hòu, fēi ruò shēng qián. xǔ duō suān yǔ āi cí, bù jí bèi zài. yáng dì zuò wán le jì wén, zì jiā lǎng sòng yī biàn, lián xiāo hòu yě bù jué duò xià lèi lái, shuō dào:" bì xià hé duō qíng ruò cǐ?" yáng dì dào:" fēi zhèn duō qíng, qíng dào shāng xīn, zì bù néng yǐ." rě dé zhòng fū rén yě dōu chū shēng xià lèi. yáng dì cì hóu fū rén yù jì yī tán, jiāng jì wén shāo zài líng qián, bo dì hòu zàng. yòu chì jùn xiàn guān, hòu xù tā fù mǔ. zhè xǔ tíng fǔ bèi xíng guān kǎo wèn, áo liàn bù guò, zhǐ de suǒ piàn jīn qián dí zhēn qíng, yī yī zhāo chū. xíng guān jù běn zòu wén, yáng dì dà nù, yào fā chū dōng shì yāo zhǎn, kuī zhòng fū rén zài sān kǔ gōng, pī zhǐ cì xǔ tíng fǔ yù zhōng zì jìn. zhèng shì:
众夫人打听得炀帝厚治侯夫人葬礼,也都备了祭仪,到后宫来吊唁。炀帝自制祭文一篇去祭他,中间几联朕云:长门五载,冷月寒烟。妃不遇朕,谁将妃怜?妃不遇朕,晨夜孤眠。朕不遇妃,遗恨九原。朕伤死后,妃若生前。许多酸语哀词,不及备载。炀帝做完了祭文,自家朗诵一遍,连萧后也不觉堕下泪来,说道:“陛下何多情若此?”炀帝道:“非朕多情,情到伤心,自不能已。”惹得众夫人也都出声下泪。炀帝赐侯夫人御祭一坛,将祭文烧在灵前,卜地厚葬。又敕郡县官,厚恤他父母。这许庭辅被刑官拷问,熬炼不过,只得索骗金钱的真情,一一招出。刑官具本奏闻,炀帝大怒,要发出东市腰斩,亏众夫人再三苦功,批旨赐许庭辅狱中自尽。正是:
zhǐ yǐ quán tān lì, shéi zhī cái zuò zāi.
只倚权贪利,谁知财作灾。
suī rán zhēng zǎo wǎn, yí yàng dào quán tái.
虽然争早晚,一样到泉台。