strong qín shū bǎo tú cì jiù táng gōng dòu fū rén sì zhōng shēng shì zǐ strong
秦叔寶途次救唐公 竇夫人寺中生世子
cí yuē:
詞曰:
tiān dì wú xīn, nán ér yǒu yì, zhuàng huái yù bǔ qián kūn quē. yīng hè hé shì fèn yún xiāo? jià fèng chuí chì jīng bàng lǐ. qíng mài mài, hèn yōu yōu, fā shuāng zhǐ. rè xīn kěn wèi jiān wēi zhǐ, wēi qū pīn wèi tā rén sǐ. héng shī hé jiè xián yáng shì, jiě fēn qǐ bó shì jiān míng? bù píng liáo xuě xiōng zhōng shì, fèn fāng xiū, qì fāng xiāo, xīn fāng yǐ!
天地無心,男兒有意,壯懷欲補乾坤缺。鷹鶴何事奮雲宵?駕鳳垂翅荊棒里。情脈脈,恨悠悠,發雙指。熱心肯為艱危止,微軀拼為他人死。橫屍何借咸陽市,解紛豈博世間名?不平聊雪胸中事,憤方休,氣方消,心方已!
diào jì qiān qiū suì yǐn
調寄「千秋歲引」
tiān dì jiān sǐ shēng lì hài, mò fēi tiān shù. zhǐ shì tiān yǒu lǐ ér wú xíng, diàn léi zhī nù, yě yǒu yī shí lái bù jí de, bù dé bù jiè yī gè bǔ tiān de shǒu duàn, dài tiān jì ruò fú wēi. táng gōng chū shí, yě zhī dào shì xún cháng dào kòu, jiàn tā dào lái, zì rán jīng sàn. bù liào zhè xiē dōu shì yǔ wén shù qiǎn de dōng gōng wèi shì, dōu shì tiāo xuǎn lái de jīng yǒng. qiě xún cháng dào zéi, bù dé shǒu biàn kě màn sàn, zhè gān rén zūn le yǔ wén shù fēn fù, bù shā dé táng gōng bìng tā jiā juàn, zěn me huí huà? suǒ yǐ dōu pīn mìng lái shā. kuàng shì tā de rén, bǐ táng gōng jiā dīng duō le yī bèi, yī gè quān bǎ táng gōng yǔ jiā dīng quān zài lǐ biān, zhí shā dé:
天地間死生利害,莫非天數。只是天有理而無形,電雷之怒,也有一時來不及的,不得不借一個補天的手段,代天濟弱扶危。唐公初時,也只道是尋常盜寇,見他到來,自然驚散。不料這些都是宇文述遣的東宮衛士,都是挑選來的精勇。且尋常盜賊,不得手便可漫散,這干人遵了宇文述吩咐,不殺得唐公並他家眷,怎麼回話?所以都拼命來殺。況是他的人,比唐公家丁多了一倍,一個圈把唐公與家丁圈在裡邊,直殺得:
sì yě chóu yún ài dài, mǎn kōng lěng wù piāo yáng. pū tōng tōng gǔ pào qū léi, míng huàng huǎng qiāng dāo cù làng. jiāng duì jiāng, rú tiān shén dì guǐ zhēng gōng mǎ yāo mǎ, shì hǎi shòu shān biāo duó shí. qí zhe de zǐ chì bō wǔ huā cōng yín xiè zhì huǒ lóng jū lǜ zhuī cōng liú jīn guā zhào yè bái yù táo tú mǎn shāo mǎ de lú mǎ, qū qū shì rú lóng jiāo qí, fēi tù shén jū. bái sè de làng gǔn wàn duǒ lí huā, chì sè de xiá juǎn qiān wéi xìng ruǐ qīng sè de xiǎo wù lián shān, huáng sè de fú yún mén rì. wǔ zhe de sōng wén dāo sāng mén jiàn huǒ jiān qiāng fāng tiān jǐ wǔ míng chǎn xuān huā fǔ càn jīn chuí. bì yàn wō liú jīn tǎng dào mǎ dú, jiàn jiàn shì líng shuāng lì rèn, sài xuě xīn fēng. piāo piāo xù wǔ, wàn diǎn qiāng dāo, gǔn gǔn yáng huā, yī tuán dāo yǐng. hóng fēi diàn shǎn, jiàn jǐ héng kōng yuè zhuǎn xīng bēn, gē máo yào mù. hé shū hǎi fù tiān fān, chéng gè nǐ yíng wǒ fù.
四野愁雲靉靆,滿空冷霧飄揚。撲通通鼓炮驅雷,明晃晃槍刀簇浪。將對將,如天神地鬼爭功;馬邀馬,似海獸山彪奪食。騎着的紫叱撥、五花驄、銀獬豸、火龍駒、綠騅驄、流金騧、照夜白、玉騊駼、滿梢馬、的盧馬,區區是如龍驕騎,飛兔神駒。白色的浪滾萬朵梨花,赤色的霞卷千圍杏蕊;青色的曉霧連山,黃色的浮雲門日。舞着的松紋刀、桑門劍、火尖槍、方天戟、五明鏟、宣花斧、摻金錘。必彥撾、流金钂、倒馬毒,件件是凌霜利刃,賽雪新鋒。飄飄絮舞,萬點槍刀,滾滾楊花,一團刀影。虹飛電閃,劍戟橫空;月轉星奔,戈矛耀目。何殊海覆天翻,成個你贏我負。
zhàn gòu yī gè shí chén, rì yǐ chén xī. táng gōng yī xīn niàn zhe jiā juàn, yào shā chū wéi lái. shā dào dōng, zhè gàn qiáng dào biàn juǎn dào dōng lái zhàn dào xī, zhè gàn qiáng dào biàn yōng dào xī le. suī bù bèi shāng, què yě bù dé tuō shēn. liú xià jiā dīng, yòu yǐ jiā juàn wèi zhòng, bù gǎn qīng yì lái jiē yīng. zhè táng gōng zǎo yǐ zài wēi jí de shí hòu le.
戰夠一個時辰,日已沉西。唐公一心念着家眷,要殺出圍來。殺到東,這干強盜便卷到東來;戰到西,這干強盜便擁到西了。雖不被傷,卻也不得脫身。留下家丁,又以家眷為重,不敢輕易來接應。這唐公早已在危急的時候了。
zhè yě shì shù gāi yǒu jiù. qín shū bǎo yǔ fán jiàn wēi, zì zhǎng ān jiě jūn guà hào chū lái, yě dào lín tóng lín shān xià, zhí shù gǎng biān jīng guò. tīng dé lín zhōng hǎn shā lián tiān, biàn tiào shàng gāo gǎng yī wàng, jiàn wǔ qī shí qiáng dào, wéi zhù shì yì qǐ guān bīng zài nèi. shū bǎo duì jiàn wēi dào: kě jiàn tiān xià dà huāng, shān dōng hé nán yī wàng wú jì, dào zéi shēng fā yě biàn bà le. nǐ kàn dōu mén wài, bù shàng shù shí lǐ zhī dì, zěn róng dé xiǎng mǎ chāng jué? fán jiàn wēi zhǐ dìng táng gōng dào: nà yī cù kùn zài dāng zhōng de, bú shì xiǎng mǎ, shì bǔ dào guān bīng, zhòng guǎ bù dí, bèi tā wéi zài cǐ chù, kàn tā shì yǐ láng bèi le. xiōng zài shān dōng liù fǔ, chēng yáng nǐ shì sài zhuān zhū, nán dào zhī zài běn dì fāng bào bù píng, jīn lù jiàn bù píng zhī shì, rú hé kān guǎn guò? xiōng zhàng píng shēng běn lǐng, zhù tā yī zhèn, yě jiàn dé xiōng shì háo jié dà zhàng fū. shū bǎo dào: xián dì, wǒ dào yǒu cǐ yì, dàn kǒng nǐ bù kěn chéng quán wǒ zhè jiàn shì. fán jiàn wēi dào: xiǎo dì cuān duō xiōng qù, shén me fǎn shuō wǒ bù kěn chéng quán? shū bǎo dào: xián dì jì rú cǐ, nǐ bǎ zhè jǐ míng jūn fàn xiān xià shān qù, gǎn dào guān wài, xún xià chù děng wǒ. fán jiàn wēi dào: xiǎo dì zài cǐ, hái kě bāng fú xiōng zhǎng, zěn dào jiào xiǎo dì xiān qù? shū bǎo dào: xiǎo dì yī shēn, jǐn gòu kāi chú zhè huǒ dào zéi. nǐ zài cǐ bāng fú, zhè jǐ míng jūn fàn, shuí rén guǎn lǐng? fán jiàn wēi dào: zhè děng rén xiōng bǎo zhòng. biàn lǐng le zhè jǐ gè jūn fàn xiān qù le. shū bǎo àn yī àn fàn yáng zhān lì, kòu jǐn le dìng dài, tí zhe jīn jiān, kuà shàng huáng biāo mǎ, jiè shān shì chōng jiāng xià lái. hǎo sì:
這也是數該有救。秦叔寶與樊建威,自長安解軍掛號出來,也到臨潼臨山下,植樹崗邊經過。聽得林中喊殺連天,便跳上高崗一望,見五七十強盜,圍住似一起官兵在內。叔寶對建威道:「可見天下大荒,山東、河南一望無際,盜賊生發也便罷了。你看都門外,不上數十里之地,怎容得響馬猖獗?」樊建威指定唐公道:「那一簇困在當中的,不是響馬,是捕盜官兵,眾寡不敵,被他圍在此處,看他勢已狼狽了。兄在山東六府,稱揚你是賽專諸,難道只在本地方抱不平,今路見不平之事,如何看管過?兄杖平生本領,助他一陣,也見得兄是豪傑大丈夫。」叔寶道:「賢弟,我倒有此意,但恐你不肯成全我這件事。」樊建威道:「小弟攛掇兄去,什麼反說我不肯成全?」叔寶道:「賢弟既如此,你把這幾名軍犯先下山去,趕到關外,尋下處等我。」樊建威道:「小弟在此,還可幫扶兄長,怎到教小弟先去?」叔寶道:「小弟一身,盡夠開除這伙盜賊。你在此幫扶,這幾名軍犯,誰人管領?」樊建威道:「這等仁兄保重。」便領了這幾個軍犯先去了。叔寶按一按范陽氈笠,扣緊了鋌帶,題着金鐧,跨上黃驃馬,借山勢沖將下來。好似:
měng hǔ chū lí xué, páo xiào bǎi shòu jīng.
猛虎初離穴,咆哮百獸驚。
dà hǎn yī shēng dào: xiǎng mǎ bú yào wú lǐ, wǒ lái yě! zhǐ zhè yī shēng, hǎo sì yá fèng lǐ bèng chū chūn léi, shé jiān shàng zhèn qǐ pī lì. zhǐ shì rén jiàn tā yī rén yī qí, yě bù huāng máng, jiù shì táng gōng jiàn le, yě bù xìn tā jì dé shì lái. gù cǐ zhè gàn jiǎ qiáng dào, hái mí liàn zhe táng gōng sī shā, yǎn jiè zhōng nà yǒu yī gè bǔ dào gōng rén zài hēi zhū zi shàng? zhí dài qín shū bǎo dào le zhàn chǎng shàng, cái yǒu yī èr rén lái zhī jià. zhàn fá de rén, yù dào le yī gè shēng lì zhī rén, rén jì měng yǒng, qì xiè yòu zhòng, cái jiāo shǒu zǎo bǎ liǎng gè dǎ luò mǎ xià. zhè fān zhòng qiáng dào fā yī shēng hǎn, zhǐ de diū le lǐ yuān, lái zhàn shū bǎo. zhè shū bǎo bù huāng bù máng, wǔ qǐ zhè liǎng tiáo jiān lái.
大喊一聲道:「響馬不要無禮,我來也!」只這一聲,好似牙縫裡迸出春雷,舌尖上震起霹靂。只是人見他一人一騎,也不慌忙,就是唐公見了,也不信他濟得事來。故此這干假強盜,還迷戀着唐公廝殺,眼界中那有一個捕盜公人在黑珠子上?直待秦叔寶到了戰場上,才有一二人來支架。戰乏的人,遇到了一個生力之人,人既猛勇,器械又重,才交手早把兩個打落馬下。這番眾強盜發一聲喊,只得丟了李淵,來戰叔寶。這叔寶不慌不忙,舞起這兩條鐧來。
dān jǔ chù yī xíng bái lù, shuāng chéng shí liǎng dào fēi quán. piāo piāo mì xuě xiàng kōng xuán, lǐn lǐn hán tāo fēng juǎn. mǎ dào yě, qiáng tú pì yì jiān lái yě, shān yuè jiē hán. zhàn hān chén wù yù zhē tiān, jiāo lóng lí xiàn jǐng, hú tù dùn huāng qiān.
單舉處一行白鷺,雙呈時兩道飛泉。飄飄密雪向空旋,凜凜寒濤風卷。 馬到也,強徒辟易;鐧來也,山嶽皆寒。戰酣塵霧欲遮天,蛟龍離陷阱,狐兔遁荒阡。
qián shí zhè gàn qiáng tú, yǐ zhe rén duō, bǎ yī gè táng gōng yǔ zhè xiē jiā dīng bī lái bī qù, shèn shì wēi fēng. zhè fān yù le qín shū bǎo, lǐ wài jiā gōng, shā dé dōng duǒ xī pǎo, nán bēn běi cuàn: yě yǒu táo rù shēn shān lǐ qù de, yě yǒu shǎn zài lín zi lǐ de. táng gōng lēi zhe mǎ, zài kōng chù zhǐ huī jiā dīng, zhù shū bǎo gōng jī. shí shì de zǒu dé kuài, táo le xìng mìng bù shí shì de, shǎo bu dé zhé bì shāng shēn. nòng dé zhè gān rén:
前時這干強徒,倚着人多,把一個唐公與這些家丁逼來逼去,甚是威風。這番遇了秦叔寶,里外夾攻,殺得東躲西跑,南奔北竄:也有逃入深山裡去的,也有閃在林子裡的。唐公勒着馬,在空處指揮家丁,助叔寶攻擊。識勢的走得快,逃了性命;不識勢的,少不得折臂傷身。弄得這干人:
yóu rú luò yè zāo fēng juǎn, yī sì qīng bīng jiàn rì xiāo.
猶如落葉遭風卷,一似輕冰見日消。
zǎo yǒu yī gè zhe le jiān zhuì mǎ de, bèi jiā dīng yī cù, zhuā dào táng gōng miàn qián. táng gōng dào: nǐ zhè sī zěn gǎn jù jí hú qún gǒu dǎng, jīng wǒ guò lù guān yuán? ná qù kǎn le bà! zhè rén zhàn zhàn jīng jīng dào: xiǎo rén bú shì qiáng dào, shì dōng gōng hù wèi, fèng yǔ wén yé jiāng lìng, dào yé yǔ dōng gōng yǒu chóu, jiào xiǎo rén men dǎ jié yé. shàng mìng chāi qiǎn, yuán bù gàn xiǎo rén men shì. táng gōng dào: wǒ yǔ dōng gōng yǒu hé chóu? nǐ bǎ lái táng sāi, xī tú tuō sǐ? běn dài kǎn nǐ gǒu tóu, lián nǐ yě shì pín mín, chū yú wú nài, ráo nǐ qù bà! zhè rén dé le mìng, fēi zǒu ér qù. táng gōng kàn nà zhuàng shì shí, hái zài nà xiāng è hěn hěn mì rén sī shā. táng gōng dào: kuài qù qǐng nà zhuàng shì lái xiāng jiàn! zhǐ jiàn yī gè jiā dīng, yī qí gǎn dào dào: jiā yé qǐng xiāng jiàn? shū bǎo dào: nǐ jiā shì shuí? jiā dīng dào: shì táng gōng lǐ yé. shū bǎo dōu zhù mǎ, zhèng zài chóu chú, zhǐ jiàn yòu shì yī gè jiā dīng gǎn dào dào: zhuàng shì kuài qù, zá jiā yé bì yǒu zhòng xiè lī! shū bǎo tīng le yī gè xiè zì, xiào le yī xiào dào: zán yě zhǐ shì lù jiàn bù píng, yě bù wèi nǐ jiā yé, yě bù tú nǐ jiā xiè. shuō bà dài zhuǎn mǎ, xiàng dà dào biàn zǒu.
早有一個着了鐧墜馬的,被家丁一簇,抓到唐公面前。唐公道:「你這廝怎敢聚集狐群狗黨,驚我過路官員?拿去砍了罷!」這人戰戰兢兢道:「小人不是強盜,是東宮護衛,奉宇文爺將令,道爺與東宮有仇,叫小人們打劫爺。上命差遣,原不干小人們事。」唐公道:「我與東宮有何仇?你把來唐塞,希圖脫死?本待砍你狗頭,憐你也是貧民,出於無奈,饒你去罷!」這人得了命,飛走而去。唐公看那壯士時,還在那廂惡狠狠覓人廝殺。唐公道:「快去請那壯士來相見!」只見一個家丁,一騎趕到道:「家爺請相見?」叔寶道:「你家是誰?」家丁道:「是唐公李爺。」叔寶兜住馬,正在躊躇,只見又是一個家丁趕到道:「壯士快去,咱家爺必有重謝哩!」叔寶聽了一個謝字,笑了一笑道:「咱也只是路見不平,也不為你家爺,也不圖你家謝。」說罷帶轉馬,向大道便走。
shēng píng fù xiá qì, pái nán bù liú míng. shēng sǐ hóng máo shì, qiān jīn yī nuò qīng.
生平負俠氣,排難不留名。生死鴻毛似,千金一諾輕。
táng gōng jiàn jiā dīng qǐng bù lái zhuàng shì, máng dào: zhè yuán gāi wǒ qù xiè tā, zěn fǎn qù qǐng tā? zhè hái shì wǒ bú shì le! fēn fù jiā dīng: nǐ men qiě qù zǎn jiā juàn shàng lái, wǒ zì gǎn shàng xiè tā bà! máng máng dài jǐn sī jiāng, suí shū bǎo hòu biān gǎn lái dào: zhuàng shì qiě zhù mǎ, shòu wǒ lǐ yuān yī lǐ. shū bǎo zhǐ shì bù lǐ. táng gōng lián jiào jǐ shēng, jiàn tā bù kěn zhù zú, zhǐ de yòu gǎn dào: zhuàng shì, wǒ quán jiā shòu nǐ huó mìng zhī ēn, biàn děng wǒ shí yī shí xìng míng, bào dé qí yì rì hé fáng? cǐ shí yǐ gǎn xià yǒu shí yú lǐ. shū bǎo xiǎng: fán jiàn wēi zài qián, gǎn shàng shí, shǎo bu dé wèn chū xìng zì, bù rú duì tā shuō le, shěng de tā zhuī gǎn. zhǐ de huí tóu dào: lǐ yé bú yào zhuī gǎn le! xiǎo rén xìng qín míng qióng biàn shì. lián bǎ shǒu bǎi shàng liǎng bǎi, bǎ mǎ jiā shang yī biān, jiàn yě sì yì bān qù le. zhèng shì:
唐公見家丁請不來壯士,忙道:「這原該我去謝他,怎反去請他?這還是我不是了!」吩咐家丁:「你們且去趲家眷上來,我自趕上謝他罷!」忙忙帶緊絲韁,隨叔寶後邊趕來道:「壯士且住馬,受我李淵一禮。」叔寶只是不理。唐公連叫幾聲,見他不肯住足,只得又趕道:「壯士,我全家受你活命之恩,便等我識一識姓名,報德俟異日何妨?」此時已趕下有十餘里。叔寶想:「樊建威在前,趕上時,少不得問出姓字,不如對他說了,省得他追趕。」只得回頭道:「李爺不要追趕了!小人姓秦名瓊便是。」連把手擺上兩擺,把馬加上一鞭,箭也似一般去了。正是:
shān sè bù néng chuán xiá qì, xī liú bù jǐn xiè xióng xīn.
山色不能傳俠氣,溪流不盡瀉雄心。
gōng xūn wèi dé míng zhōng dǐng, xìng zì jū rán zhào gǔ jīn.
功勳未得銘鐘鼎,姓字居然照古今。
táng gōng yù dài zài zhuī, zhàn jiǔ mǎ lì yǐ fá, yòu qiě yī rén yī qí, zài dào ér shàng pǎo, tǎng yǒu bù jǐn yú dǎng, chéng xì shēng biàn, nà lǐ gèng tǎo zhuàng shì chū lái? zhǐ de xiē mǎ. dàn shì shùn fēng, jiā shang mǎ luán líng xiǎng, gāng tīng dé yī gè qióng zì, yòu jiàn tā yáo shǒu, cuò rèn zuò wǔ xíng, shēng shēng dì bǎ yī gè qióng wǔ, láo láo kè zài xīn lǐ, bù zhī hé rì shì bào ēn zhī rì. fàng mǎ zhèng yào zǒu huí, què jiàn chén tóu qǐ chù, yī mǎ fēi lái. táng gōng dào: bù hǎo le! zhè sī men yòu lái le! qiě mò yǔ tā jìn qián, kàn wǒ shǒu duàn. qīng zhuāi diāo gōng, shè yī jiàn qù, zǎo jiàn nà rén luò mǎ. zài kàn chén tóu dào chù, zhèng shì zì jǐ jiā juàn. táng gōng zhèng zài xù shuō, dé qióng wǔ jiù yīng, shā sàn zéi, zhè zhēn shì dà ēn rén, liǎng liǎng wèi yù. zhǐ jiàn jǐ gè jiǎo fū, yǔ cūn zhuāng nóng fū, gǎn dào táng gōng mǎ qián, kū kū tí tí dào: bù zhī xiǎo rén jiā zhǔ hé shì chù fàn lǎo yé, bèi lǎo bó shè sǐ? táng gōng dào: wǒ bù céng shè sǐ nǐ shén zhǔ rén! zhòng rén kū dào: shì cái bá xià hóu jiān jiàn, jiàn yǒu lǎo yé míng zì. táng gōng dào: ó, shì cái wǒ yǔ yī gān qiáng dào xiāng shā fāng sàn, qià yù zhe yī rén fēi mǎ ér lái, wǒ dào shì xiǎng mǎ yú dǎng, céng fā yī jiàn, bù liào jiù shè sǐ shì nǐ zhǔ rén, zhè yě shì wǒ wù shāng. nǐ zhǔ rén jiào shén míng zì? shì hé chù rén? zhòng rén dào: xiǎo rén zhǔ rén, nǎi lù zhōu èr xián zhuāng shàng rén. xìng dān míng dào, biǎo zì xióng zhōng, zài zhǎng ān fàn duàn huí lái dào cǐ. táng gōng dào: sǐ zhě bù néng fù shēng, jiào wǒ yě wú kě nài hé le. biàn dào guān sī yě shì wù shāng, bù guò yǔ xiē mái zàng. nǐ jiā hái yǒu shèn rén? zhòng rén dào: hái yǒu èr yuán wài dān tōng, biǎo zì xióng xìn. táng gōng dào: zhè děng nǐ huí jiā, duì nǐ èr yuán wài shuō: wǒ yīn jiǎo dào, wù shāng nǐ zhǔ rén, shí shì cuò wù. wǒ rú jīn yǔ nǐ yín zi wǔ shí liǎng, nǐ cóng hòu guān liàn, sòng huí xiāng qù. dài wǒ huí jí shí, hái chà guān dào lù zhōu, dēng táng diào xiào. ān wèi le yī fān. zì gǔ dào: qióng bù yǔ fù dòu, fù bù yǔ guān dòu. kuàng zài tú lù zhī zhōng, zhòng rén zhǐ de yǐn rěn, zì xíng shōu shí.
唐公欲待再追,戰久馬力已乏,又且一人一騎,在道兒上跑,倘有不盡餘黨,乘隙生變,那裡更討壯士出來?只得歇馬。但是順風,加上馬鑾鈴響,剛聽得一個瓊字,又見他搖手,錯認作五行,生生地把一個瓊五,牢牢刻在心裡,不知何日是報恩之日。放馬正要走回,卻見塵頭起處,一馬飛來。唐公道:「不好了!這廝們又來了!且莫與他近前,看我手段。」輕拽雕弓,射一箭去,早見那人落馬。再看塵頭到處,正是自己家眷。唐公正在敘說,得瓊五救應,殺散賊,這真是大恩人,兩兩慰諭。只見幾個腳夫,與村莊農夫,趕到唐公馬前,哭哭啼啼道:「不知小人家主何事觸犯老爺,被老伯射死?」唐公道:「我不曾射死你甚主人!」眾人哭道:「適才拔下喉間箭,見有老爺名字。」唐公道:「哦,適才我與一干強盜相殺方散,恰遇着一人飛馬而來,我道是響馬餘黨,曾發一箭,不料就射死是你主人,這也是我誤傷。你主人叫甚名字?是何處人?」眾人道:「小人主人,乃潞州二賢莊上人。姓單名道,表字雄忠,在長安販緞回來到此。」唐公道:「死者不能復生,叫我也無可奈何了。便到官司也是誤傷,不過與些埋葬。你家還有甚人?」眾人道:「還有二員外單通,表字雄信。」唐公道:「這等你回家,對你二員外說:我因剿盜,誤傷你主人,實是錯誤。我如今與你銀子五十兩,你從厚棺殮,送回鄉去。待我回籍時,還差官到潞州,登堂弔孝。」安慰了一番。自古道:「窮不與富斗,富不與官斗。」況在途路之中,眾人只得隱忍,自行收拾。
táng gōng shuō biàn rú cǐ shuō, què shí fēn guò yì bù qù, xīn huī yì lǎn, yòu yǔ zhè gān rén shuō le bàn shǎng què yīn cǐ dān yán, bù dé chū guān. lí zhǎng ān liù shí lǐ zhī dì, méi yǒu yì dì, zhǐ yǒu yī zuò dà sì, míng jiào yǒng fú sì. táng gōng kān jiā juàn zhòng duō, fēi mín jiān xiǎo hù kě liú, zhǐ de chāi rén dào sì zhōng, shuō yào zàn jiè ān xiē. běn sì zhù chí míng wèi wǔ kōng, wén zhī máng máng zhuàng zhōng léi gǔ, jù jí zhòng zēng, shān mén wài yíng jiē. yī biān zhe xíng tóng dǎ sǎo fāng zhàng, shōu shí chú fáng yī miàn zhe le jiā shā, shǒu zhí xìn xiāng, lǜ lǐng tái sì sēng zhòng, chū sì yíng jiē. táng gōng fēn fù jiā juàn chē liàng, zàn tíng sì wài, zì jǐ xiān rù sì lái. dàn jiàn:
唐公說便如此說,卻十分過意不去,心灰意懶,又與這干人說了半晌;卻因此耽延,不得出關。離長安六十里之地,沒有驛遞,只有一座大寺,名叫永福寺。唐公看家眷眾多,非民間小戶可留,只得差人到寺中,說要暫借安歇。本寺住持名為五空,聞知忙忙撞鐘擂鼓,聚集眾憎,山門外迎接。一邊着行童打掃方丈,收拾廚房;一面著了袈裟,手執信香,率領台寺僧眾,出寺迎接。唐公吩咐家眷車輛,暫停寺外,自己先入寺來。但見:
qiān nián jiān gù tái jī, wàn suì zhēng róng diàn yǔ. shān mén zuǒ yòu, nà fēng diào yǔ shùn sì tiān wáng fó diàn jū zhōng, zuò guò qù wèi lái sān dà shì. qǐ lì zhū yǒu, diāo kè chéng xì qiǎo kuí liú chì bì yín qiáng, cǎi huà jiù nóng shān dàn shuǐ. guān yīn táng nèi, gǔ gāng píng chā duǒ duǒ jīn lián luó hàn diàn zhōng, bái yù zhǎn shèng yíng yíng jìng shuǐ. shān yuán xiàn guǒ, wén jīn jīng jǐn dé chāo shēng yě lù xián huā, tīng fǎ yǔ tuō lí yè zhàng. jīn guāng wàn dào qīn yún hàn, ruì qì qiān tiáo suǒ tài kōng.
千年堅固台基,萬歲崢嶸殿宇。山門左右,那風調雨順四天王;佛殿居中,坐過去未來三大士。綺麗朱牖,雕刻成細巧葵榴;赤壁銀牆,彩畫就濃山淡水。觀音堂內,古鋼瓶插朵朵金蓮;羅漢殿中,白玉盞盛瑩瑩淨水。山猿獻果,聞金經盡得超升;野鹿銜花,聽法語脫離業障。金光萬道侵雲漢,瑞氣千條鎖太空。
hòu rén yǒu shī zàn zhī yuē:
後人有詩讚之曰:
fó diàn lóng gōng bì yù chuáng, rén jiān gù hào zuò qīng liáng. tái qián ruì jié sān qiān zhàng, shì nèi cháng fú bǎi wàn guāng.
佛殿龍宮碧玉幢,人間故號作清涼。台前瑞結三千丈,室內常浮百萬光。
jié huǒ liàn shí nán huǐ huài, gāng fēng chuī chù gèng wú shāng. zì cóng kāi pì qián kūn hòu, lèi jié cháng liú zài xià fāng.
劫火煉時難毀壞,罡風吹處更無傷。自從開闢乾坤後,累劫常留在下方。
zǒu zhì diàn shàng, zuǒ yòu fàng xià hú chuáng, sēng rén cān yè le táng gōng. zhe lìng yǐn lǐng jiā dīng, xiàng fāng zhàng xiāng shì, fù jìn sēng fáng, jù zhe zàn xíng yí kāi, rán hòu dǎ fā jiā juàn jìn lái, fēng suǒ le zhōng mén. zì jǐ zài chán táng zuò zhù, yīn xiǎng: ruò shì qiáng rén, jì jīng cuò zhé, bù fù gǎn lái. kǒng guǒ shì dōng gōng suǒ qiǎn, tǎng huò bù kěn gān xīn, wèi miǎn zài zhì. gù cǐ fēn fù jiā dīng, nèi wài xún shào, yǐ fáng bù yú. zì jǐ biàn yǎn dài jiàn, zài dēng xià guān shū. bù zhī zhè gān rén zài shān lín lǐ, mǒ qù fěn mò, gǎi huàn zhuāng shù, huì dé qí, bàng wǎn jìn chéng, rú hé néng fù lái? jiù shì yǔ wén shù yǔ tài zǐ, yī jì bù chéng, yǐ shì fá qù xǐ de lǐ yuān bù zhī, bù chéng xiào huà. kuàng qiě zhè gān rén huí huà, shuō shā shāng tā duō shǎo jiā dīng, shā dé lǐ yuān rú hé láng bèi dào bǎ tā xī luò zhè yī chǎng, yě kě xiāo hèn, bǎ zhè shì yě jìng diū kāi. dàn táng gōng shì jīng xián zhī niǎo, yóu zì bù gǎn fàng dǎn.
走至殿上,左右放下胡床,僧人參謁了唐公。着令引領家丁,向方丈相視,附近僧房,俱着暫行移開,然後打發家眷進來,封鎖了中門。自己在禪堂坐住,因想:「若是強人,既經挫折,不復敢來。恐果是東宮所遣,倘或不肯甘心,未免再至。」故此吩咐家丁,內外巡哨,以防不虞。自己便眼帶劍,在燈下觀書。不知這干人在山林里,抹去粉墨,改換裝束,會得齊,傍晚進城,如何能復來?就是宇文述與太子,一計不成,已是乏趣;喜得李淵不知,不成笑話。況且這干人回話,說殺傷他多少家丁,殺得李淵如何狼狽;道把他奚落這一場,也可消恨,把這事也競丟開。但唐公是驚弦之鳥,猶自不敢放膽。
zuò dào èr gēng shí hòu, qiàn shēn zhī jì, hū wén dé yì xiāng pū bí. máng kàn jǐ shàng bó shān lú zhōng, yǐ yān xiāo huǒ miè. qí shì shǐ chū hái jué dé wēi yǒu yīn yūn, dào hòu yuè jué dé mǎn táng fù yù. zhe rén qù kàn fó diàn shàng, huí bào lú zhōng bìng bù céng yǒu xiāng. táng gōng jué shì qí yì, bù chū tiān jǐng zhǐ jiàn jǐng xīng qìng yún, càn rán yú tiān xiáng xiá shuò rào, ruì wù pán xuán. zài chán táng hòu miàn, yuán lái shì zǐ wēi lín fán, wèi lí dōu shuài, xiāng qì mǎn tiān, yǐ tòu chū mǔ tāi lái le. zhèng yǎng miàn guān kàn shí, hū shǒu zhōng mén jiā dīng, bào fū rén fēn miǎn èr shì yú le. shí rén shòu yuán nián, bā yuè shí liù rì zi shí yě. táng gōng máng zhe gé mén chuán yǔ wèn ān fǒu shí, huí fù shì yīn tú zhōng wén yǒu qiáng rén zǔ jié, bù miǎn jīng xīn hòu lái yīn yù qiáng rén, fēn fù tuì huí yǒu rén yān chù zhù zhá, xíng jí liǎo bù miǎn yòu xíng zhèn dòng, suì zhì fēn miǎn. xǐ de shēn zǐ píng ān, táng gōng fàng le xīn.
坐到二更時候,欠伸之際,忽聞得異香撲鼻。忙看几上博山爐中,已煙消火滅。奇是始初還覺得微有氤氳,到後越覺得滿堂馥郁。着人去看佛殿上,回報爐中並不曾有香。唐公覺是奇異,步出天井;只見景星慶雲,粲然於天;祥霞爍繞,瑞霧盤旋。在禪堂後面,原來是紫微臨凡,未離兜率,香氣滿天,已透出母胎來了。正仰面觀看時,忽守中門家丁,報夫人分娩二世於了。時仁壽元年,八月十六日子時也。唐公忙着隔門傳語問安否時,回復是因途中聞有強人阻截,不免驚心;後來因遇強人,吩咐退回有人煙處駐札,行急了不免又行震動,遂致分娩。喜得身子平安,唐公放了心。
ái dào tiān míng, táng gōng jìn diàn cān lǐ rú lái. jiā dīng dōu jìn chán táng, huí fēng kòu tóu wèn ān. zhù chí lǜ sēng rén, jù hóng shǒu běn hè xǐ. táng gōng dào: jì jū fēn miǎn, wū huì rú lái qīng jìng dào chǎng, zuì guī xià guān, hé xǐ kě hè? suí mìng jiā dīng qǔ yín shí liǎng, gěi yǔ zhù chí, zhe duō mǎi chén tán sù jiàng zhū xiāng, gè diàn fén shāo, jiě chú xuè guāng wū huì. yòu duì zhù chí dào: wǒ běn dài jí xíng qǐ shēn, zěn nài fū rén chū fēn miǎn, bù nài tú lù xīn kǔ, yù dài jiè nǐ sì zhōng, zài zhù jǐ shí hé rú? zhù chí bǐng dào: bì sì huāng lòu, bù kān guì rén jū zhǐ. xǐ shì kuān chǎng, ruò lǎo yé jū zhù, bù fáng dài fū rén mǎn yuè. táng gōng dào: zhǐ kǒng qǔ rǎo bù dāng. fēn fù jiā dīng, bù dé chū wài shēng shì, jí zài sì sāo rǎo. yòu duì zhù chí dào: wǒ guān cǐ sì, suī rán zhuàng lì, dàn bù miǎn tān tuí chù duō, wǒ yì yù xíng zhěng lǐ. zhù chí dào: sēng rén jiǔ yǒu cǐ yì, dàn xiǎo xiū yě de qiān jīn, chóng zhěng bù xià wàn liǎng, jí qiè bù dé dà shī zhǔ, jiù shì cháng méng lái wǎng lǎo yé, xiě yǒu yuán bù, yī shí sēng rén bù gǎn qù cuī bī, yǐ cǐ bù gǎn xìng gōng. táng gōng dào: wǒ biàn zuò nǐ gè dà shī zhǔ, yě bù bì nǐ lái cuī wǒ, yí dào tài yuán, jí zhe rén sòng lái. suí jí yán mò, bǎo shèn shuāng háo. zhù chí máng sòng shàng yī gè dà hóng zhī jīn wéi sī miàn dí cè yè. táng gōng zhǎn kāi, xiě shàng yī háng dào: xìn guān lǐ yuān, xǐ zhù yín yī wàn liǎng, chóng jiàn yǒng fú sì, zài sù hé diàn jīn shēn. zhè xiē hé shàng shēn tóu yī zhāng, mò bù yǎo zhǐ tǔ shé, zài nà biān xiǎng: bù zhī shì nà yī gè mǎi bàn mù liào, nà gè jiān gōng, shǎo kě yǒu jiā yī èr tóu chú. yǒu de dào: nǐ kàn rú jīn yī lí bù chū de, piān huì kāi yuán bù, zhěng bǎi qiān xiě xià, nà céng jiàn ná yī qián lái? dào xìng jiàn shí xún gè hù fǎ, hái yào dà kuài gǒng tā, péi táng guǎn jiā, dōu yǒu xū suǒ. mò shuō yī wàn, biàn ná zhè wǔ bǎi lái, nǎ gè gǎn qù cuī tā zào zú? hú cāi le yī huì. cì zǎo xún le sì pán xiāng, qǐng táng gōng gè diàn fén xiāng zhuàng zhōng léi gǔ, hǎo bù fèng chéng. zì cǐ táng gōng měi rì zài sì zhōng zhù zuò, zhǐ dài fū rén mǎn yuè qǐ xíng. wèi zhī hòu shì rú hé, qiě tīng xià huí fēn jiě.
捱到天明,唐公進殿參禮如來。家丁都進禪堂,迴風叩頭問安。住持率僧人,具紅手本賀喜。唐公道:「寄居分娩,污穢如來清淨道場,罪歸下官,何喜可賀?」隨命家丁取銀十兩,給與住持,着多買沉檀速降諸香,各殿焚燒,解除血光污穢。又對住持道:「我本待即行起身,怎奈夫人初分娩,不耐途路辛苦,欲待借你寺中,再住幾時何如?」住持稟道:「敝寺荒陋,不堪貴人居止。喜是寬敞,若老爺居住,不妨待夫人滿月。」唐公道:「只恐取擾不當。」吩咐家丁,不得出外生事,及在寺騷擾。又對住持道:「我觀此寺,雖然壯麗,但不免坍頹處多,我意欲行整理。」住持道:「僧人久有此意,但小修也得千金,重整不下萬兩,急切不得大施主,就是常蒙來往老爺,寫有緣簿,一時僧人不敢去催逼,以此不敢興工。」唐公道:「我便做你個大施主,也不必你來催我,一到太原,即着人送來。」隨即研墨,飽滲霜毫。住持忙送上一個大紅織金囗絲面的冊頁。唐公展開,寫上一行道:「信官李淵,喜助銀一萬兩,重建永福寺,再塑合殿金身。」這些和尚伸頭一張,莫不咬指吐舌,在那邊想:「不知是那一個買辦木料,那個監工,少可有加一二頭除。」有的道:「你看如今一厘不出的,偏會開緣簿,整百千寫下,那曾見拿一錢來?到興建時尋個護法,還要大塊拱他,陪堂管家,都有需索。莫說一萬,便拿這五百來,哪個敢去催他皂足?」胡猜了一會。次早尋了四盤香,請唐公各殿焚香;撞鐘擂鼓,好不奉承。自此唐公每日在寺中住坐,只待夫人滿月啟行。未知後事如何,且聽下回分解。