jīng yuē: xiān wáng zhī dào, yǐ hé wèi guì. guì hé zhòng, rén bù shàng zhàn yě. chūn qiū zuǒ shì chuán yuē: jūn ruò yǐ dé suí zhū hóu, shuí gǎn bù fú jūn ruò yǐ lì, chǔ guó fāng chéng yǐ wéi chéng, hàn shuǐ yǐ wéi chí, suī jūn zhī zhòng, wú suǒ yòng yě. shì gù, jìn dào gōng shǐ wèi tāo hé róng, yǐ zhèng zhū huá, bā nián zhī jiān, jiǔ hé zhū hóu, rú lè zhī hé, wú suǒ bù xié, qiāng róng yì guī jìn huì gōng nèi bù qīn bù pàn zhī chén, yú shì yǒu xiáo zhī shī. pì rú bǔ lù, jìn rén jiǎo zhī, róng rén jǐ zhī.
经曰:先王之道,以和为贵。贵和重,人不尚战也。《春秋左氏传》曰:「君若以德绥诸侯,谁敢不服君;若以力,楚国方城以为城,汉水以为池,虽军之众,无所用也。是故,晋悼公使魏绦和戎,以正诸华,八年之间,九合诸侯,如乐之和,无所不谐,羌戎亦归;晋惠公内不侵不叛之臣,於是有崤之师。譬如捕鹿,晋人角之,戎人掎之。
fū yǒu dào zhī zhǔ, néng yǐ dé fú rén yǒu rén zhī zhǔ, néng yǐ yì hé rén yǒu zhì zhī zhǔ, néng yǐ móu shèng rén yǒu quán zhī zhǔ, néng yǐ shì zhì rén. jiàn shèng yì, zhī shèng nán. yǔ yuē: xiān wáng yào dé bù guān bīng, bīng jí ér shí dòng, dòng zé wēi, guān zé wán, wán zé wú zhèn. gù yǒu yì guān zhī huì, wèi cháng yǒu shà xuè zhī méng yǒu gé chē zhī huì, wèi cháng yǒu zhàn zhèn zhī shì. bīng zhě, bù xiáng zhī qì, bù dé yǐ ér yòng zhī. gǔ xiān dì wáng suǒ yǐ jǔ ér shèng rén, chéng gōng chū yú zhòng zhě, xiān wén dé yǐ huái zhī huái zhī bù fú, shì yù bó yǐ dàn zhī dàn zhī bù lái, rán hòu mìng shàng jiàng liàn jūn mǎ ruì jiǎ bīng, gōng qí wú bèi, chū qí bù yì. suǒ wèi pàn ér bì tǎo, fú ér bì róu. jì huái jì róu, kě yǐ shì dé. shū yuē: jiè zhī yòng xiū, dǒng zhī yòng wēi. fū rú shì, zé sì yí bù zú tūn, bā róng bù zú tíng yě.
夫有道之主,能以德服人;有仁之主,能以义和人;有智之主,能以谋胜人;有权之主,能以势制人。见胜易,知胜难。语曰:「先王耀德不观兵,兵戢而时动,动则威,观则玩,玩则无震。」故有衣冠之会,未尝有歃血之盟;有革车之会,未尝有战阵之事。兵者,不祥之器,不得已而用之。古先帝王所以举而胜人,成功出於众者,先文德以怀之怀之;不服,饰玉帛以啗之;啗之不来,然後命上将练军马、锐甲兵,攻其无备,出其不意。所谓叛而必讨,服而必柔。既怀既柔,可以示德。书曰:「戒之用休,董之用威。」夫如是,则四夷不足吞,八戎不足庭也。