jīng yuē: shuǐ zhàn zhī jù shǐ zì wǔ yuán, yǐ zhōu wèi chē, yǐ jí wèi mǎ. hàn wǔ dì píng bǎi yuè, záo kūn míng zhī chí, zhì lóu chuán jiāng jūn qí hòu, mǎ yuán wáng jùn gè zào zhàn chuán, yǐ xí jiāng hǎi zhī lì, qí chuán kuò xiá zhǎng duǎn suí yòng dà xiǎo, jiē yǐ mǐ wèi lǜ, yī rén zhòng mǐ èr shí, zé rén shù lǜ kě zhī qí jí zhào gāo lǔ lóu xí huán yǐ mì yì mù suǒ chén shí diào dù yǔ cháng chuán bù shū.
經曰:水戰之具始自伍員,以舟為車,以楫為馬。漢武帝平百粵,鑿昆明之池,置樓船將軍其後,馬援、王濬各造戰船,以習江海之利,其船闊狹長短隨用大小,皆以米為率,一人重米二石,則人數率可知其楫棹、篙櫓、樓席、[桓以糸易木]索、沉石調度與常船不殊。
lóu chuán chuán shàng jiàn lóu sān chóng, liè nǚ qiáng zhàn gé, shù qí zhì, kāi nǔ chuāng máo xué, zhì pāo chē lěi shí tiě zhī, zhuàng rú chéng lěi. jìn lóng xiāng jiāng jūn wáng jùn fá wú, zào dà chuán, zhǎng èr bǎi bù, shàng zhì fēi yán gé dào, kě bēn chē chí mǎ, hū yù bào fēng, rén lì bù néng zhì, bù biàn yú shì, rán wèi shuǐ jūn bù kě bù shè, yǐ zhāng xíng shì.
樓船船上建樓三重,列女牆戰格,樹旗幟,開弩窗矛穴,置拋車壘石鐵汁,狀如城壘。晉龍驤將軍王濬伐吳,造大船,長二百步,上置飛檐閣道,可奔車馳馬,忽遇暴風,人力不能制,不便於事,然為水軍不可不設,以張形勢。
méng chōng, yǐ xī gé měng fù qí bèi, liǎng xiāng kāi chè zhào kǒng, qián hòu zuǒ yòu kāi nǔ chuāng máo xué, dí bù dé jìn, shǐ shí bù néng bài, cǐ bù yòng dà chuán, wù yú sù jìn, yǐ chéng rén zhī bù bèi, fēi zhàn chuán yě.
蒙沖,以犀革蒙覆其背,兩相開掣棹孔,前後左右開弩窗矛穴,敵不得近,矢石不能敗,此不用大船,務於速進,以乘人之不備,非戰船也。
zhàn jiàn, chuán xián shàng shè zhōng qiáng, bàn shēn qiáng xià kāi chè zhào kǒng, xián wǔ chǐ, yòu jiàn péng yǔ nǚ qiáng qí péng shàng, yòu jiàn nǚ qiáng zhòng liè zhàn gé, rén wú fù bèi, qián hòu zuǒ yòu, shù yá qí fān zhì jīn gǔ, zhàn chuán yě.
戰艦,船舷上設中牆,半身牆下開掣棹孔,舷五尺,又建棚與女牆齊棚上,又建女牆重列戰格,人無覆背,前後左右,樹牙旗、幡幟、金鼓,戰船也。
zǒu gě, yì rú zhàn chuán, xián shàng ān zhòng qiáng. zhào fū duō zhàn zú shǎo, jiē xuǎn yǒng shì jīng ruì zhě chōng, wǎng fǎn rú fēi, chéng rén zhī bù jí, jiān bèi fēi cháng jiù jí zhī yòng.
走舸,亦如戰船,舷上安重牆。棹夫多、戰卒少,皆選勇士、精銳者充,往返如飛,乘人之不及,兼備非常救急之用。
yóu tǐng, xiǎo tǐng, yǐ bèi tàn hòu, wú nǚ qiáng, xián shàng jiǎng chuáng zuǒ yòu suí tǐng dà xiǎo zhǎng duǎn, sì chǐ yī chuáng, jì huì jìn zhǐ, huí jūn zhuǎn zhèn, qí jí rú fēi, yú hòu jū zhī, fēi zhàn bó yě.
遊艇,小艇,以備探候,無女牆,舷上槳床左右隨艇大小長短,四尺一床,計會進止,回軍轉陣,其疾如飛,虞候居之,非戰舶也。
hǎi gú, tóu dī wěi gāo, qián dà hòu xiǎo, rú gú zhī zhuàng, xián xià zuǒ yòu zhì fú bǎn xíng rú gú chì, qí chuán suī fēng làng zhǎng tiān, wú yǒu qīng cè, bèi shàng zuǒ yòu zhāng shēng niú pí wèi chéng, yá qí jīn gǔ rú zhàn chuán zhī zhì.
海鶻,頭低尾高,前大後小,如鶻之狀,舷下左右置浮板形如鶻翅,其船雖風浪漲天,無有傾側,背上左右張生牛皮為城,牙旗、金鼓如戰船之制。