jīng yuē: xī zhī shàn zhàn zhě, rú zhuǎn mù shí. mù shí zhī xìng, yuán zé xíng, fāng zé zhǐ. xíng zhě, fēi néng xíng ér shì bù dé bù xíng zhǐ zhě, fēi néng zhǐ ér shì bù dé bù zhǐ. fū zhàn rén zhě, zì dòu yú qí dì, zé sàn tóu zhī yú sǐ dì, zé zhàn. sàn zhě, fēi néng sàn, shì bù dé bù sàn zhàn zhě, fēi néng zhàn, shì bù dé bù zhàn. xíng zhǐ bù zài yú mù shí, ér zhì zài yú rén sàn zhàn bù zài yú rén, ér zhì zài yú shì. cǐ yīn shì ér zhàn rén yě.
經曰:昔之善戰者,如轉木石。木石之性,圓則行,方則止。行者,非能行而勢不得不行;止者,非能止而勢不得不止。夫戰人者,自斗於其地,則散;投之於死地,則戰。散者,非能散,勢不得不散;戰者,非能戰,勢不得不戰。行止不在於木石,而制在於人;散戰不在於人,而制在於勢。此因勢而戰人也。
fū wèi jiàn lì ér zhàn, suī zhòng bì bài jiàn lì ér zhàn, suī guǎ bì shèng lì zhě, bǐ zhī suǒ duǎn, wǒ zhī suǒ zhǎng yě. jiàn lì ér qǐ, wú lì zé zhǐ, jiàn lì chéng shí, dì wáng zhī zī. gù yuē: shí zhī zhì, jiān bù róng xī. xiān zhī zé tài guò, hòu zhī zé bù jí. jiàn lì bù shī, zāo shí bù yí, shī lì hòu shí, fǎn shòu qí hài. jí léi bù jí yǎn ěr, zú diàn bù jí míng mù. fù zhī ruò jīng, yòng zhī ruò kuáng, cǐ yīn lì zhī zhàn rén yě.
夫未見利而戰,雖眾必敗;見利而戰,雖寡必勝利者,彼之所短,我之所長也。見利而起,無利則止,見利乘時,帝王之資。故曰:「時之至,間不容息。」先之則太過,後之則不及。見利不失,遭時不疑,失利後時,反受其害。疾雷不及掩耳,卒電不及暝目。赴之若驚,用之若狂,此因利之戰人也。
fū zhàn zhě, zuǒ chuān zé, yòu qiū líng, bèi gāo xiàng xià, chù shēng jī sǐ, cǐ píng dì zhī zhàn rén yě. bī dí wú jìn yú shuǐ, bǐ zhī bù miǎn, zhì sǐ jù wǒ, kùn shòu yóu dòu, fēng chài yǒu dú, kuàng yú rén hū! lìng qí bàn jì ér jī zhī, qián zhě zhī miǎn, hòu zhě mù zhī, miè yǒu dòu xīn. dí nì shuǐ ér lái, yíng zhī yú shuǐ nèi, cǐ shuǐ shàng zhī zhàn rén yě. zuǒ yòu shān líng xī gǔ xiǎn xiá yǔ dí xiāng yù, wǒ zé jīn gǔ bì shān qí zhì yī lín dēng gāo yuǎn chì chū méi rén mǎ, cǐ shān gǔ zhī zhàn rén yě. shì lì zhě, bīng zhī biàn shān shuǐ píng lù zhě, zhàn zhī dì. fū shàn yòng bīng zhě, yǐ biàn shèng, yǐ dì qiáng, yǐ móu qǔ, cǐ shì zhī zhàn rén yě. rú jiàn líng shuǐ yú gāo yǔ zhī shàng, huò rán ér wú zhì liū yòu rú pò zhú, shù jié zhī hòu, yíng rèn zì jiě, wú fù zhuó shǒu.
夫戰者,左川澤,右邱陵,背高向下,處生擊死,此平地之戰人也。逼敵無近於水,彼知不免,致死拒我,困獸猶鬥,蜂蠆有毒,況於人乎!令其半濟而擊之,前者知免,後者慕之,蔑有斗心。敵逆水而來,迎之於水內,此水上之戰人也。左右山陵、谿谷險狹與敵相遇,我則金鼓蔽山、旗幟依林、登高遠斥、出沒人馬,此山谷之戰人也。勢利者,兵之便;山水平陸者,戰之地。夫善用兵者,以便勝,以地強,以謀取,此勢之戰人也。如建瓴水於高宇之上,砉然而無滯溜;又如破竹,數節之後,迎刃自解,無復着手。