jié gǔ　 xuán zōng　 sòng jǐng　 lǐ guī nián　 cáo wáng gāo　 lǐ wǎn　 dù hóng jiàn　
羯鼓　玄宗　宋璟　李龜年　曹王皋　李琬　杜鴻漸　

tóng gǔ　 zhāng zhí fāng　 zhèng xù　
銅鼓　張直方　鄭續　

pí pá　 luó hēi hēi　 péi luò ér　 yáng fēi　 duàn shī　 hàn zhōng wáng yǔ　 wéi yīng wù　 sòng yǎn　 huáng fǔ zhí　 wáng yí　 guān bié jià　 wáng shì nǚ
琵琶　羅黑黑　裴洛兒　楊妃　段師　漢中王瑀　韋應物　宋沇　皇甫直　王沂　關別駕　王氏女

wǔ xián　 zhào pì
五弦　趙辟

kōng hóu　 xú yuè huá
箜篌　徐月華

jié gǔ
羯鼓

jié gǔ chū wài yí lè. yǐ róng jié zhī gǔ, gù yuē jié gǔ. qí yīn zhǔ tài cù yī jūn. jūn yuán zuò yún, jù jié gǔ lù jí tài píng yù lǎn wǔ sān bā gǎi guī zī bù gāo chāng bù shū lè bù tiān zhú bù jiē yòng zhī. cì zài dōu tán gǔ dá là gǔ zhī xià, dōu tán gǔ, zhuàng yāo gǔ ér xiǎo. dá là zhě, jí kāi gǔ yě. jī lóu gǔ zhī shàng. wéi rú qī tǒng. shān sāng mù wèi zhī xià yǐ yá chuáng chéng zhī, jī yòng liǎng zhàng. qí shēng jiāo shā míng liè, yóu yí cù cù yuán zuò dàn jù jié gǔ lù gǎi. qū jí pò, zuò jǐ zhàng lián suì zhī. yòu yí gāo lóu wán jǐng, míng yuè qīng fēng, líng kōng tòu yuǎn, jí yì zhòng lè. zhàng yòng huáng tán gǒu gǔ huā jiāo děng mù. xū zhì gàn jǐn, jué shī qì ér fù róu nì. gàn qǔ fā yuè xiǎng, nì qǔ zhàn niǎo jiàn jǔ. juǎn yòng gāng tiě, tiě dāng jīng liàn, juǎn dāng zhì yún. ruò bù gāng, jí yīng tāo gāo xià, chōu liè bù tíng. bù yún. jí gǔ miàn huǎn jí. ruò qín huī zhī shēn bìng yǐ. chū jié gǔ lù
羯鼓出外夷樂。以戎羯之鼓，故曰羯鼓。其音主太簇一均。（均原作雲，據羯鼓錄及太平御覽五三八改）龜茲部、高昌部、疏勒部、天竺部皆用之。次在都曇鼓、答臘鼓之下，（都曇鼓，狀腰鼓而小。答臘者，即揩鼓也。）雞婁鼓之上。圍如漆桶。（山桑木為之）下以牙床承之，擊用兩杖。其聲焦殺鳴烈，尤宜促（促原作但、據羯鼓錄改。）曲急破，作戟杖連碎之。又宜高樓玩景，明月清風，凌空透遠，極異眾樂。杖用黃檀狗骨花椒等木。須至干緊，絕濕氣而復柔膩。干取發越響，膩取戰褭健舉。卷用剛鐵，鐵當精錬，卷當至勻。若不剛，即應絛高下，抽捩不停。不勻。即鼓面緩急。若琴徽之姺病矣。（出《羯鼓錄》）

xuán zōng
玄宗

táng xuán zōng dòng xiǎo yīn lǜ, yóu zhī tiān zòng. fán shì guǎn xián, bì zào qí miào. ruò zhì zuò diào qū, suí yì jí chéng. bù lì zhāng dù, qǔ shì duǎn zhǎng yīng zhǐ sàn shēng, jiē zhōng diǎn zhǐ. zhì yú qīng zhuó biàn zhuǎn, lǜ lǚ hū zhào, jūn chén shì wù, dié xiāng zhì shǐ, suī gǔ zhī kuí kuàng, bù néng guò yě. yóu ài jié gǔ, cháng yún: bā yīn zhī lǐng xiù, zhū lè bù kě wèi bǐ. cháng yù èr yuè chū, jié dàn. jīn zhì fāng bì, shí sù yǔ shǐ qíng, jǐng sè míng lì. xiǎo diàn nèi tíng, liǔ xìng jiāng tǔ. dǔ ér tàn yuē: duì cǐ jǐng wù. qǐ kě bù yǔ tā pàn duàn zhī hū. zuǒ yòu xiāng mù, jiāng mìng bèi jiǔ, dú gāo lì shì qiǎn qǔ jié gǔ. shàng xuán mìng zhī, lín xuān zòng jī yī qǔ, qū míng chūn guāng hǎo. shàng zì zhì yě shén sī zì dé. jí gù liǔ xìng, jiē yǐ fā chāi. zhǐ ér xiào wèi pín qiáng nèi guān yuē: cǐ yī shì, bù huàn wǒ zuò tiān gōng kě hū? jiē hū wàn suì. yòu zhì qiū fēng gāo, měi zhì qiū kōng jiǒng chè, xiān yì bù qǐ, jí zòu zhī. bì yuǎn fēng xú lái, tíng yè xú xià, qí miào jué rù shén rú cǐ. chū jié gǔ lù
唐玄宗洞曉音律，由之天縱。凡是管弦，必造其妙。若製作調曲，隨意即成。不立章度，取適短長；應指散聲，皆中點指。至於清濁變轉，律呂呼召，君臣事物，迭相制使，雖古之夔曠，不能過也。尤愛羯鼓，常云：八音之領袖，諸樂不可為比。嘗遇二月初，詰旦。巾櫛方畢，時宿雨始晴，景色明麗。小殿內亭，柳杏將吐。睹而嘆曰：對此景物。豈可不與他判斷之乎。左右相目，將命備酒，獨高力士遣取羯鼓。上旋命之，臨軒縱擊一曲，曲名《春光好》。（上自製也）神思自得。及顧柳杏，皆已發拆。指而笑謂嬪嬙內官曰：此一事，不喚我作天公可乎？皆呼萬歲。又制《秋風高》，每至秋空迥澈，纖翳不起，即奏之。必遠風徐來，庭葉徐下，其妙絕入神如此。（出《羯鼓錄》）

xuán zōng cháng cì chá zhū wáng. níng wáng xià zhōng huī hàn mán gǔ. suǒ dú shū nǎi guī zī lè pǔ yě. shàng zhī zhī. xǐ yuē. tiān zǐ xiōng dì. dāng jí cǐ lè. chū yǒu yáng zá zǔ
玄宗嘗伺察諸王。寧王夏中揮汗鞔鼓。所讀書乃龜茲樂譜也。上知之。喜曰。天子兄弟。當極此樂。（出《酉陽雜俎》）

yòu rǔ yáng wáng jìn, níng wáng zhǎng zi yě. zī róng yán měi. xiù chū fān dǐ. xuán zōng tè zhōng ài yān, zì chuán shòu zhī. yòu yǐ qí cōng wù mǐn huì, miào dá qí zhǐ, měi suí yóu xìng, qǐng kè bù shě. jìn cháng dài yà juàn mào dǎ qū, shàng zì zhāi hóng jǐn huā yī duǒ, zhì yú mào shàng. qí èr wù jiē jí huá, jiǔ zhī fāng ān. suì zòu wǔ shān xiāng yī qǔ, ér huā bù zhuì. běn shǎi suǒ wèi dìng tóu xiàng. nán zài bù yáo dòng yě. shàng dà xǐ xiào, cì jīn qì. yīn kuā yuē: huā nú, jìn xiǎo míng zī zhì míng yíng, jī fā guāng xì, fēi rén jiān rén, bì shén xiān zhé zhuì yě. níng wáng qiān xiè, suí ér duǎn chì zhī. shàng xiào yuē: dà gē bù bì guò lǜ, ā mán zì shì xiāng shī. fū dì wáng zhī xiāng, qiě xū yīng tè yuè yì zhī qì, bù rán, yǒu shēn shěn bāo yù zhī dù. huā nú dàn xiù mài rén, xī wú cǐ zhuàng, gù wú cāi yě. ér yòu jǔ zhǐ xián yǎ, dāng gèng dé gōng qīng jiān lìng yù ěr. níng wáng yòu xiè zhī. ér yuē: ruò yú cǐ, chén nǎi shū zhī. shàng yuē: ruò cǐ yī tiáo, ā mán yì shū dà gē yǐ. níng wáng yòu qiān xiè. shàng xiào yuē: ā mán yíng chù duō. tài gē yì bù yòng huī yī. zhòng jiē huān hè. xuán zōng xìng jùn mài, kù bù hǎo qín. céng tīng dàn zhèng nòng, wèi jí bì, chì qín zhě yuē: dài zhào chū qù. wèi nèi guān yuē: sù zhào huā nú jiāng jié gǔ lái, wèi wǒ jiě huì.
又汝陽王璡，寧王長子也。姿容妍美。秀出藩邸。玄宗特鍾愛焉，自傳授之。又以其聰悟敏慧，妙達其旨，每隨游幸，頃刻不舍。璡嘗戴砑絹帽打曲，上自摘紅槿花一朵，置於帽上。其二物皆極滑，久之方安。遂奏《舞山香》一曲，而花不墜。（本色所謂定頭項。難在不搖動也。）上大喜笑，賜金器。因夸曰：花奴，（璡小名）姿質明瑩，肌發光細，非人間人，必神仙謫墜也。寧王謙謝，隨而短斥之。上笑曰：大哥不必過慮，阿瞞自是相師。夫帝王之相，且須英特越逸之氣，不然，有深沈包育之度。花奴但秀邁人，悉無此狀，固無猜也。而又舉止閒雅，當更得公卿間令譽耳。寧王又謝之。而曰：若於此，臣乃輸之。上曰：若此一條，阿瞞亦輸大哥矣。寧王又謙謝。上笑曰：阿瞞贏處多。太哥亦不用撝揖。眾皆歡賀。玄宗性俊邁，酷不好琴。曾聽彈正弄，未及畢，叱琴者曰：待詔出去。謂內官曰：速召花奴將羯鼓來，為我解穢。

yòu huáng fān chuò yì zhī yīn, shàng céng shǐ rén zhào zhī, bù shí zhì. shàng nù, luò yì qiǎn shǐ xún bǔ zhī. chuò jì zhì, jí diàn cè, wén shàng lǐ gǔ, gù zhǐ yè zhě, bù lìng bào. é qǐng, shàng yòu wèn shì guān: nú lái wèi? chuò yòu zhǐ zhī. qū bà, fù gǎi qū, cái sān shù shí shēng, chuò jí zǒu rù. shàng wèn hé chù lái, yuē: yǒu qīn gù yuǎn shì, sòng zhì chéng wài. shàng hàn zhī. gǔ bì, shàng wèi yuē: lài shāo chí, wǒ xiàng lái nù yì, zhì bì huò yān. shì fāng sī zhī, zhǎng rù gòng fèng wǔ shí yú rì, zàn yī rì chū wài, bù kě bù xǔ tā dōng xī guò wǎng. chuò bài xiè bì, nèi guān yǒu xiāng ǒu yǔ xiào zhě. shàng jié zhī, jù yán chuò xún zhì, tīng gǔ ér hòu qí shí rù. shàng wèn chuò, chuò yǔ shàng fāng nù, qí jiě nù zhī jì, jiē wú shǎo chà wù. shàng qí zhī, fù lì shēng wèi zhī yuē: wǒ xīn pí gǔ xià shì, ān yǒu shì guān nú tīng xiǎo gǔ néng liào zhī yé? jīn qiě wèi wǒ rú hé? chuò suì zǒu xià jiē, miàn běi jū gōng, dà shēng yuē: fèng chì jiān míng chāo běn jiān zuò shù jīn jī. shàng dà xiào ér zhǐ. bìng chū jié gǔ lù
又黃幡綽亦知音，上曾使人召之，不時至。上怒，絡繹遣使尋捕之。綽既至，及殿側，聞上理鼓，固止謁者，不令報。俄頃，上又問侍官：奴來未？綽又止之。曲罷，復改曲，才三數十聲，綽即走入。上問何處來，曰：有親故遠適，送至城外。上頷之。鼓畢，上謂曰：賴稍遲，我向來怒意，至必禍焉。適方思之，長入供奉五十餘日，暫一日出外，不可不許他東西過往。綽拜謝畢，內官有相偶語笑者。上詰之，具言綽尋至，聽鼓而候其時入。上問綽，綽語上方怒，其解怒之際，皆無少差誤。上奇之，復厲聲謂之曰：我心脾骨下事，安有侍官奴聽小鼓能料之耶？今且謂我如何？綽遂走下階，面北鞠躬，大聲曰：奉敕監（明抄本監作豎）金雞。上大笑而止。（並出《羯鼓錄》）

sòng jǐng
宋璟

sòng kāi fǔ jǐng suī gěng jiè bù qún, yì shēn hǎo shēng lè, yóu shàn jié gǔ. shǐ chéng ēn gù, yǔ xuán zōng lùn gǔ shì yuē: bú shì qīng zhōu shí mò, jí shì lǔ shān huā wèng. míng chāo běn wèng zuò wèng, xià tóng niǎn xiǎo bì shàng, zhǎng xià xū yǒu péng qù shēng kěn shēng, jù cǐ nǎi shì hàn zhèn dì yī gǔ yě. qiě sǎng yòng shí mò huā wèng, gù shì yāo gǔ. zhǎng bù míng chāo běn bù zuò xià péng qù shēng kěn shēng, shì yǐ shǒu zhǐ, fēi jié gǔ míng yǐ. dì èr gǔ zhě. zuǒ yǐ zhàng. yòu yǐ shǒu zhǐ. zhàng zì yuán què. jù míng chāo běn bǔ. jǐng yòu wèi shàng yuē: tóu rú qīng shān fēng, shǒu rú bái yǔ diǎn, àn cǐ jí jié gǔ zhī néng shì. shān fēng qǔ bù dòng, yǔ diǎn qǔ qí jí. xuán zōng yǔ jǐng jiān shàn liǎng gǔ yě, ér jié gǔ piān hǎo, yǐ qí bǐ hàn zhèn shāo yǎ xì yān. kāi fǔ zhī jiā xī chuán zhī. dōng dōu liú shǒu zhèng shū míng zǔ mǔ, jí kāi fǔ zhī nǚ. lìng zūn xián lǐ zhèng shì dì yǒu xiǎo lóu, jí sòng fū rén xí gǔ zhī suǒ yě. chū jié gǔ lù
宋開府璟雖耿介不群，亦深好聲樂，尤善羯鼓。始承恩顧，與玄宗論鼓事曰：不是青州石末，即是魯山花瓮。（明抄本瓮作甕，下同）撚小碧上，掌下須有朋（去聲）肯聲，據此乃是漢震第一鼓也。且磉用石末花瓮，固是腰鼓。掌不（明抄本不作下）朋（去聲）肯聲，是以手指，非羯鼓明矣。（第二鼓者。左以杖。右以手指。杖字原闕。據明抄本補。）璟又謂上曰：頭如青山峰，手如白雨點，按此即羯鼓之能事。山峰取不動，雨點取其急。玄宗與璟兼善兩鼓也，而羯鼓偏好，以其比漢震稍雅細焉。開府之家悉傳之。東都留守鄭叔明祖母，即開府之女。令尊賢里鄭氏第有小樓，即宋夫人習鼓之所也。（出《羯鼓錄》）

lǐ guī nián
李龜年

lǐ guī nián shàn jié gǔ, xuán zōng wèn qīng dǎ duō shǎo zhàng. duì yuē: chén dǎ wǔ shí zhàng qì. shàng yuē: rǔ shū wèi, wǒ dǎ què sān shù guì yě. hòu shù nián, yòu wén dǎ yī shù guì, yīn xī yī fú méi jié gǔ juǎn. chū chuán jì
李龜年善羯鼓，玄宗問卿打多少杖。對曰：臣打五十杖訖。上曰：汝殊未，我打卻三豎櫃也。後數年，又聞打一豎櫃，因錫一拂枚羯鼓卷。（出《傳記》）

cáo wáng gāo
曹王皋

sì cáo wáng gāo yǒu qiǎo sī, jīng yú qì yòng. wèi jīng zhōu jié dù shǐ, yǒu jī lǚ shì rén huái èr juǎn, yù qiú tōng yè. xiān qǐ yú bīn fǔ, guān zhě yà zhī yuē: qǐ zú shàng yé. shì yuē: dàn qǐ zhī, shàng shū dāng jiě yǐ. jí jiàn. gāo pěng ér tàn yuē: bù yì jīn rì huò féng zhì bǎo. zhǐ qí gāng yún zhī zhuàng, bīn zuò wěi wěi, huò fù fēi zhī. gāo yuē: zhū gōng wèi bì xìn. mìng qǔ shí pàn, zì xuǎn qí jí píng zhě. suì zhòng èr juǎn yú bàn xīn, yǐ yóu zhù juǎn mǎn, ér yóu bù jìn lòu, xiāng gài qì jì yě. gāo yuē: cǐ bì kāi yuán tiān bǎo zhōng gōng yù juǎn, bù rán wú yǐ zhì cǐ. wèn qí suǒ zì, kè yuē: xiān rén zài qián, dé yú gāo lì shì jiā. zhòng fāng shēn fú. yuán què chū chù, jù běn shū juǎn èr bǎi sān shí yī zuò chū jié gǔ lù
嗣曹王皋有巧思，精於器用。為荊州節度使，有羈旅士人懷二卷，欲求通謁。先啟於賓府，觀者訝之曰：豈足尚耶。士曰：但啟之，尚書當解矣。及見。皋捧而嘆曰：不意今日獲逢至寶。指其剛勻之狀，賓坐唯唯，或腹非之。皋曰：諸公未必信。命取食袢，自選其極平者。遂重二卷於柈心，以油注卷滿，而油不浸漏，相蓋契際也。皋曰：此必開元天寶中供御卷，不然無以至此。問其所自，客曰：先人在黔，得於高力士家。眾方深伏。（原闕出處，據本書卷二百三十一作出《羯鼓錄》）

lǐ wǎn
李琬

guǎng dé zhōng, shǔ kè qián shuāng liú xiàn chéng lǐ wǎn zhě yì néng zhī. diào jí zhì zhǎng ān, jū wù běn lǐ. cháng yè wén jié gǔ, qū pō gōng miào. yú yuè xià bù xún, zhì yī xiǎo zhái, mén hù jí bēi ài. kòu mén qǐng yè, wèi gǔ gōng yuē: jūn suǒ jī zhě, qǐ fēi yé pó sè jī hū? yī běn zuò yé pó suō jī suī zhì jīng néng, ér wú wěi hé yě? gōng dà yì zhī yuē: jūn gù zhī yīn zhě, cǐ shì wú yǒu zhī. mǒu tài cháng gōng rén yě, zǔ fù chuán cǐ yì, yóu néng cǐ qū. jìn zhě zhāng rú rù zhǎng ān, qí jiā liú sàn, fù méi hé xī, cǐ qū suì jué. jīn dàn àn jiù pǔ shù běn xún zhī, jìng wú jié wěi zhī shēng, yīn yè yè qiú zhī yě. wǎn yuē: qū xià yì jǐn hū? gōng yuē: jǐn. wǎn yuē: yì jǐn jí qū jǐn. yòu hé suǒ yān? gōng yuē: nài shēng bù jǐn hé? wǎn yuē: kě yán yǐ, fū qū yǒu rú cǐ zhě, xū yǐ tā qū jiě zhī, fāng kě jǐn qí shēng yě. fū yé pó suō jī dāng yòng qū zhè jí biàn jiě. gōng rú suǒ jiào, guǒ xiāng xié xié, shēng yì jiē jǐn. rú zhè zhī yòng hún jiě, gān zhōu yòng jí liǎo jiě zhī lèi yě, míng lù běn jí le zuò jí zi gōng qì ér xiè zhī. jí yán yú sì qīng, zòu wèi zhǔ bù. hòu lèi guān zhì tài cháng shǎo qīng zōng zhèng qīng. chū jié gǔ lù
廣德中，蜀客前雙流縣丞李琬者亦能之。調集至長安，居務本里。嘗夜聞羯鼓，曲頗工妙。於月下步尋，至一小宅，門戶極卑隘。叩門請謁，謂鼓工曰：君所擊者，豈非耶婆色雞乎？（一本作耶婆娑雞）雖至精能，而無尾何也？工大異之曰：君固知音者，此事無有知。某太常工人也，祖父傳此藝，尤能此曲。近者張儒入長安，其家流散，父沒河西，此曲遂絕。今但按舊譜數本尋之，竟無結尾之聲，因夜夜求之也。琬曰：曲下意盡乎？工曰：盡。琬曰：意盡即曲盡。又何索焉？工曰：奈聲不盡何？琬曰：可言矣，夫曲有如此者，須以他曲解之，方可盡其聲也。夫耶婆娑雞當用屈柘急遍解。工如所教，果相諧協，聲意皆盡。（如柘枝用渾解，甘州用急了解之類也，明錄本急了作吉子）工泣而謝之。即言於寺卿，奏為主簿。後累官至太常少卿宗正卿。（出《羯鼓錄》）

dù hóng jiàn
杜鴻漸

dài zōng cháo, zǎi xiàng dù hóng jiàn yì néng jié gǔ. yǒng tài zhōng wèi sān àn jié gǔ lù sān xià yǒu zhōu zì fù yuán shuài xī chuān jié dù shǐ. zhì chéng dū, lǐ wǎn yǒu xuē zhàng zhě zài shǔ, yī zhàng xiàn hóng jiàn. hóng dé zhī, shì yǔ zhòng yuē: cǐ yóu wù yě, dāng yī qīn zhōng shōu zhù jī shí yǐ. jiàng yuē: mǒu yǔ jí gōu zhōng yǎng zhě shí nián. jí chū chū zì yuán què, jù jié gǔ lù bǔ shǔ zhì lì zhōu xī jiè, wàng jiā yì lù rù hàn chuān yǐ. zì xī nán lái, shǐ huì jiā líng jiāng, pō yǒu shān shuǐ jǐng zhì. qí yè yuè sè yòu jiā, nǎi yǔ cóng shì yáng yán dù cóng míng chāo běn cóng zuò yà. bèi dēng yì lóu wàng jiāng yuè. xíng jiǔ yàn yǔ yuē: jīn rì chū jiān wēi cāi pò, wài jí bù rǔ mìng yú cháo tíng, nèi jí miǎn zhōng huò yú wēi zhì. jí bǎo cǐ ān bù, yòu kàn cǐ shū jìng, ān dé bù zì hè hū. suì mìng jiā tóng qǔ gǔ yǔ bǎn dí, yǐ suǒ de zhàng zòu shù qū. sì shān yuán niǎo, jiē jīng fēi jiào zǒu. cóng shì xī yì zhī yuē: xī kuí zhī bó fǔ, bǎi shòu wǔ tíng, cǐ qǐ yuǎn yé. hóng jiàn yuē: ruò mǒu yú cǐ, shāo céng zhì lì, yóu wèi zhēn miào, shàng néng jí shì. kuàng zhì shèng yù tiān, yù tiān yuán zuò yù fū, jù jié gǔ lù gǎi xián chén kǎo lè, fēi zǒu zhī lèi, hé yǒu bù gǎn. yīn yán cǐ yǒu bié shù jìn huā yán gé, měi yù fēng jǐng qīng míng, jí shí huò dēng gé zòu cǐ. chū jiàn qún yáng mù yú chuān xià, hū shù tóu zhí zhú bù yǐ, mǒu bù wèi zhī yǐ gǔ rán yě. jí zhǐ gǔ yì zhǐ, fù gǔ zhī yì fù rán, suì yǐ jí xú gāo xià ér jié zhī, wú bù yīng zhī ér biàn. xuán yǒu èr quǎn, zì qí jiā zǒu ér fèi zhī. jí qún yáng cè, suì jiàn zhǐ shēng yǎng shǒu, ruò yǒu suǒ tīng. shǎo xuǎn, yòu fù wǎn jǐng yáo wěi, yì cóng ér biàn tài. shì zhī lǜ wǔ gù wú nán yǐ. jìn shì lín zhōng wú xí zhī zhě, wéi pú shè hán gāo shàn, yì bù shèn lù. wèi è zhōu jié dù shǐ shí, wén yú huáng hè lóu yī liǎng xí ér yǐ. chū jié gǔ lù
代宗朝，宰相杜鴻漸亦能羯鼓。永泰中為三（按羯鼓錄三下有州字）副元帥西川節度使。至成都，李琬有削杖者在蜀，一杖獻鴻漸。鴻得之，示與眾曰：此尤物也，當衣衾中收貯積時矣。匠曰：某與脊溝中養者十年。及出（出字原闕，據羯鼓錄補）蜀至利州西界，望嘉驛路入漢川矣。自西南來，始會嘉陵江，頗有山水景致。其夜月色又佳，乃與從事楊炎、杜悰（明抄本悰作亞。）輩登驛樓望江月。行酒宴語曰：今日出艱危猜迫，外即不辱命於朝廷，內即免中禍於微質。即保此安步，又瞰此殊境，安得不自賀乎。遂命家僮取鼓與板笛，以所得杖奏數曲。四山猨鳥，皆驚飛噭走。從事悉異之曰：昔夔之搏拊，百獸舞庭，此豈遠耶。鴻漸曰：若某於此，稍曾致力，猶未臻妙，尚能及是。況至聖御天，（御天原作遇夫，據羯鼓錄改）賢臣考樂，飛走之類，何有不感。因言此有別墅近花岩閣，每遇風景清明，即時或登閣奏此。初見群羊牧於川下，忽數頭躑躅不已，某不謂之以鼓然也。及止鼓亦止，復鼓之亦復然，遂以疾徐高下而節之，無不應之而變。旋有二犬，自其家走而吠之。及群羊側，遂漸止聲仰首，若有所聽。少選，又復宛頸搖尾，亦從而變態。是知率舞固無難矣。近士林中無習之者，唯僕射韓皋善，亦不甚露。為鄂州節度使時，聞於黃鶴樓一兩習而已。（出《羯鼓錄》）

tóng gǔ
銅鼓

mán yí zhī lè, yǒu tóng gǔ yān. xíng rú yāo gǔ, ér yī tóu yǒu miàn, gǔ miàn yuán èr chǐ xǔ. miàn yǔ shēn lián, quán yòng tóng zhù. qí shēn biàn yǒu chóng yú huā cǎo zhī zhuàng, tōng tǐ jūn yún, hòu èr fēn yǐ lái. lú zhù zhī miào, shí wèi qí qiǎo. jī zhī xiǎng liàng, bù xià míng tuó. zhēn yuán zhōng, biāo guó jìn lè, yǒu yù luó tóng gǔ. yù luó jiē luó zhī bái zhě, fēi zuó yù suǒ wèi yě jí zhī nán mán qiú shǒu zhī jiā, jiē yǒu cǐ gǔ yě.
蠻夷之樂，有銅鼓焉。形如腰鼓，而一頭有面，鼓面圓二尺許。面與身連，全用銅鑄。其身遍有蟲魚花草之狀，通體均勻，厚二分以來。爐鑄之妙，實為奇巧。擊之響亮，不下鳴鼉。貞元中，驃國進樂，有玉螺銅鼓。（玉螺皆螺之白者，非琢玉所為也）即知南蠻酋首之家，皆有此鼓也。

zhāng zhí fāng
張直方

xián tōng mò, yōu zhōu zhāng zhí fāng biǎn gōng zhōu cì shǐ. dào rèn hòu, xiū qì zhōu chéng, yīn jué tǔ, dé yī tóng gǔ. mǎn rèn, zài yǐ guī jīng. dào xiāng hàn, yǐ wèi wú yòng zhī wù, suì shě yán shòu qìng yuàn, yòng dà mù yú xuán yú zhāi shì. jīn jiàn cún yān. bìng chū lǐng biǎo lù yì
咸通末，幽州張直方貶龔州刺史。到任後，修葺州城，因掘土，得一銅鼓。滿任，載以歸京。到襄漢，以為無用之物，遂舍延壽慶院，用大木魚懸於齋室。今見存焉。（並出《嶺表錄異》）

zhèng xù
鄭續

xī zōng cháo, zhèng xù zhèn pān yú rì, yǒu lín ǎi zhě wèi gāo zhōu tài shǒu. yǒu mù ér yīn fàng niú, wén tián zhōng yǒu há míng, há jí xiā má mù tóng suì bǔ zhī. há tiào rù yī xué, jué zhī shēn dà, jí mán qiú zhǒng yě. há nǎi wú zōng, xué zhōng de yī tóng gǔ. qí sè cuì lǜ, tǔ shí shù chù sǔn quē. qí shàng yǐn qǐ, duō zhù wā tuó zhī zhuàng. yí qí míng hā, jí gǔ jīng yě. suì zhuàng qí yuán yóu, nà yú guǎng shuài, xuán yú wǔ kù, jīn shàng cún yān. chū lǐng biǎo lù yì
僖宗朝，鄭續鎮番禺日，有林藹者為高州太守。有牧兒因放牛，聞田中有蛤鳴，（蛤即蝦蟆）牧童遂捕之。蛤跳入一穴，掘之深大，即蠻酋塚也。蛤乃無蹤，穴中得一銅鼓。其色翠綠，土蝕數處損缺。其上隱起，多鑄蛙鼉之狀。疑其鳴哈，即鼓精也。遂狀其緣由，納於廣帥，懸於武庫，今尚存焉。（出《嶺表錄異》）

pí pá
琵琶

luó hēi hēi
羅黑黑

tài zōng shí, xī guó jìn yī hú shàn dàn pí pá, zuò yī qǔ, pí pá xián bō bèi cū. shàng měi bù yù fān rén shèng zhōng guó, nǎi zhì jiǔ gāo huì, shǐ luó hēi hēi gé wéi tīng zhī, yī biàn ér dé. wèi hú rén yuē: cǐ qū wú gōng rén néng zhī. qǔ dà pí pá, suì yú wéi xià. lìng hēi hēi dàn zhī, bù yí yī zì. hú rén wèi shì gōng nǚ yě, jīng tàn cí qù. xī guó wén zhī, jiàng zhě shù shí guó. chū cháo yě qiān zài
太宗時，西國進一胡善彈琵琶，作一曲，琵琶弦撥倍粗。上每不欲番人勝中國，乃置酒高會，使羅黑黑隔帷聽之，一遍而得。謂胡人曰：此曲吾宮人能之。取大琵琶，遂於帷下。令黑黑彈之，不遺一字。胡人謂是宮女也，驚嘆辭去。西國聞之，降者數十國。（出《朝野僉載》）

péi luò ér
裴洛兒

zhēn guān zhōng, dàn pí pá péi luò ér shǐ fèi bō yòng shǒu, jīn sú suǒ wèi chōu pí pá shì yě. chū guó shǐ yì zuǎn
貞觀中，彈琵琶裴洛兒始廢撥用手，今俗所謂抽琵琶是也。（出《國史異纂》）

yáng fēi
楊妃

kāi yuán zhōng, yǒu zhōng guān bái xiù zhēn zì shǔ shǐ huí, dé pí pá yǐ xiàn. qí cáo luó jiē suō tán wèi zhī, wēn rùn rú yù, guāng yào kě jiàn. yǒu jīn lǚ hóng wén, yǐng chéng shuāng fèng. yáng fēi měi bào shì pí pá, zòu yú lí yuán. yīn yùn qī qīng, piāo rú yún wài. ér zhū wáng guì zhǔ, zì guó guó yǐ xià, jìng wèi guì fēi pí pá dì zǐ. měi shòu qū bì, jiē guǎng yǒu jìn xiàn. chū tán bīn lù
開元中，有中官白秀貞自蜀使回，得琵琶以獻。其槽邏皆桫檀為之，溫潤如玉，光耀可鑑。有金縷紅文，影成雙鳳。楊妃每抱是琵琶，奏於梨園。音韻淒清，飄如雲外。而諸王貴主，自虢國以下，競為貴妃琵琶弟子。每受曲畢，皆廣有進獻。（出《譚賓錄》）

duàn shī
段師

gǔ pí pá xián yòng kūn jī jīn. kāi yuán zhōng, duàn shī néng dàn pí pá, yòng pí xián. hè huái zhì pò bō dàn zhī, bù néng chéng shēng. chū yǒu yáng zá zǔ
古琵琶弦用鵾雞筋。開元中，段師能彈琵琶，用皮弦。賀懷智破撥彈之，不能成聲。（出《酉陽雜俎》）

hàn zhōng wáng yǔ
漢中王瑀

hàn zhōng wáng yǔ jiàn kāng kūn lún dàn pí pá, yún pí shēng duō, pá shēng pá shēng èr zì yuán quē, jù chuán zài bǔ shǎo, yì wèi kě dàn wǔ shí sì xián dà xián yě. zì xià ér shàng wèi zhī pí, zì shàng ér xià wèi zhī pá. chū chuán jì, míng chāo běn zuò chū chuán zài
漢中王瑀見康崑崙彈琵琶，雲琵聲多，琶聲（琶聲二字原缺，據傳載補）少，亦未可彈五十四弦大弦也。自下而上謂之琵，自上而下謂之琶。（出《傳記》，明抄本作出《傳載》）

wéi yīng wù
韋應物

wéi yīng wù wèi sū zhōu cì shǐ, yǒu shǔ guān, yīn jiàn zhōng zhī luàn, dé guó gōng kāng kūn lún qín sè pí pá. zhì shì sòng guān, biǎo jìn rù nèi. chū guó shǐ bǔ
韋應物為蘇州刺史，有屬官，因建中之亂，得國工康崑崙琴瑟琵琶。至是送官，表進入內。（出《國史補》）

sòng yǎn
宋沇

sòng kāi fǔ sūn yǎn yǒu yīn lǜ zhī xué. zhēn yuán zhōng, jìn lè shū èr juǎn, dé zōng lǎn ér jiā yān. yòu zhī shì jǐng zhī sūn, suì zhào cì duì zuò, yǔ lùn yīn lè, xǐ. shù rì, yòu zhào zhì xuān huī, zhāng lè shǐ guān yān. yuē: yǒu chuǎn wù guāi làn, xī kě yán zhī. yǎn yuē: róng chén yǔ lè guān shāng què jiǎng lùn, jù zhuàng tiáo zòu. shàng shǐ xuān huī shǐ jiào fāng yǔ lè guān cān yì. shù rì rán hòu zòu jìn, lè gōng duō yán yǎn bù jiě shēng lǜ, bù shěn jié pāi, jiān yòu guì jí, bù kě yì lè. shàng pō yì zhī, yòu xuān zhào jiàn. duì yuē: chén nián lǎo duō jí, ěr shí shī cōng. ruò dài yú yīn lǜ, bù zhì wú yè. shàng yòu shǐ zuò lè, qū bà, wèn qí dé shī, chéng bǐng shū chí, zhòng gōng duō xiào zhī. yǎn gù xiào, fèn nù zuò sè, zòu yuē: qū suī miào, qí jiān yǒu bù kě zhě. shàng jīng wèn zhī, jí zhǐ yī pí pá yún: cǐ rén dà nì qiāng rěn, bù rì jiān jí dǐ fǎ, bù yí zài zhì zūn qián. yòu zhǐ yī shēng yún: cǐ rén shén hún yǐ yóu xū mù, bù kě gèng lìng gòng fèng. shàng dà hài yān, lìng zhǔ zhě qián cì chá zhī. jì ér pí pá zhě wèi tóng chái gào jié, chēng qí liù qī nián qián, qí fù zì yì, bù dé duān yóu. jí jīn àn jū, suì fú zuì. shēng zhě nǎi yōu kǒng bù shí, xún rì ér zú. shàng zhuǎn jiā qīn zhòng, miàn cì zhāng fú, lèi zhào duì. měi lìng chá lè, lè gōng xī zhuì kǒng xié xī, bù gǎn zhèng shì. yǎn jù lí huò, cí bìng ér tuì. chū jié gǔ lù
宋開府孫沇有音律之學。貞元中，進樂書二卷，德宗覽而嘉焉。又知是璟之孫，遂召賜對坐，與論音樂，喜。數日，又召至宣徽，張樂使觀焉。曰：有舛誤乖濫，悉可言之。沇曰：容臣與樂官商榷講論，具狀條奏。上使宣徽使教坊與樂官參議。數日然後奏進，樂工多言沇不解聲律，不審節拍，兼又瞶疾，不可議樂。上頗異之，又宣召見。對曰：臣年老多疾，耳實失聰。若迨於音律，不至無業。上又使作樂，曲罷，問其得失，承稟舒遲，眾工多笑之。沇顧笑，忿怒作色，奏曰：曲雖妙，其間有不可者。上驚問之，即指一琵琶云：此人大逆戕忍，不日間即抵法，不宜在至尊前。又指一笙云：此人神魂已游墟墓，不可更令供奉。上大駭焉，令主者潛伺察之。既而琵琶者為同儕告訐，稱其六七年前，其父自縊，不得端由。即今按鞠，遂伏罪。笙者乃憂恐不食，旬日而卒。上轉加欽重，面賜章服，累召對。每令察樂，樂工悉惴恐脅息，不敢正視。沇懼罹禍，辭病而退。（出《羯鼓錄》）

huáng fǔ zhí
皇甫直

shǔ jiāng huáng fǔ zhí bié yīn lǜ. jī táo qì, néng zhī shí yuè. hǎo dàn pí pá. yuán hé zhōng, cháng zào yī diào, chéng liáng, lín shuǐ chí dàn zhī. běn huáng zhōng ér shēng rù ruí bīn, yīn gèng xián, zài sān zòu zhī, shēng yóu ruí bīn yě. zhí shén huò bù yuè, zì yì bù xiáng. gé rì yòu zòu yú chí shàng, shēng rú gù. shì dàn yú tā chù, zé huáng zhōng yě. zhí yīn qiè diào ruí bīn, yè fù míng yú chí shàng, jué jìn àn bō dòng, yǒu wù jī shuǐ rú yú tiào, jí xià xián zé méi yǐ. zhí suì jí kè chē shuǐ, jié chí qióng ní, suǒ zhī shù rì, ní xià zhàng yú, dé tiě yī piàn, nǎi fāng xiǎng ruí bīn tiě yě. chū yǒu yáng zá zǔ
蜀將皇甫直別音律。擊陶器，能知時月。好彈琵琶。元和中，嘗造一調，乘涼，臨水池彈之。本黃鐘而聲入蕤賓，因更弦，再三奏之，聲尤蕤賓也。直甚惑不悅，自意不祥。隔日又奏於池上，聲如故。試彈於他處，則黃鐘也。直因切調蕤賓，夜復鳴於池上，覺近岸波動，有物激水如魚跳，及下弦則沒矣。直遂集客車水，竭池窮泥，索之數日，泥下丈余，得鐵一片，乃方響蕤賓鐵也。（出《酉陽雜俎》）

wáng yí
王沂

wáng yí zhě píng shēng bù jiě xián guǎn. hū dàn shuì, zhì yè nǎi wù. suǒ pí pá xián zhī, chéng shù qū. yī míng què zhuó shé, yī míng hú wáng diào, yī míng hú guā yuàn. rén bù shí wén, tīng zhī zhě mò bù liú lèi. qí mèi qǐng xué zhī, nǎi jiào shù shēng, xū yú zǒng wàng, bù fù chéng qū. chū cháo yě qiān zài
王沂者平生不解弦管。忽旦睡，至夜乃寤。索琵琶弦之，成數曲。一名《雀啅蛇》，一名《胡王調》，一名《胡瓜苑》。人不識聞，聽之者莫不流淚。其妹請學之，乃教數聲，須臾總忘，不復成曲。（出《朝野僉載》）

guān bié jià
關別駕

zhāo zōng mò, jīng dū míng chāng jì ér, jiē wèi qiáng zhū hóu suǒ yǒu. gòng fèng dàn pí pá lè gōng, hào guān bié jià. xiǎo hóng zhě, xiǎo míng yě. liáng tài zǔ zǔ yuán zuò zōng, jù míng chāo běn gǎi qiú zhī, jì zhì, wèi yuē: ěr jiě dàn shǒu míng chāo běn shǒu zuò yáng bù cǎi sāng hū. guān fǔ ér zòu zhī. jí chū, yòu wèi qīn jìn zhě, bǐ qí dàn ér yǐn jiǔ. yóu shì shī yì, bù jiǔ ér cú. fù yǒu pí pá shí cóng zhě hào shí sī mǎ, zì yán zǎo wèi xiāng guó líng hú táo jiàn shǎng, bǐ yǔ zhū zi huàn fán lián shuǐ biān zuò míng. luàn hòu rù shǔ, bù lì lè jí, duō yóu zhū dà guān jiā, jiē yǐ bīn kè dài zhī. yī rì huì jūn xiào shù yuán, yǐn jiǔ zuò huān, shí cóng yǐ hú qín zài zuò fēi zhī yīn zhě, xuān huá yǔ xiào, shū bù qīng tīng. cóng nǎi pū tán cáo ér gòu yuē: mǒu céng wèi zhōng cháo zǎi xiàng gòng fèng, jīn rì yǔ jiàn ér dàn ér bù wǒ tīng, hé qí kǔ zāi. yú shí shí zhě tàn yà zhī. chū běi mèng suǒ yán
昭宗末，京都名娼妓兒，皆為強諸侯所有。供奉彈琵琶樂工，號關別駕。小紅者，小名也。梁太祖（祖原作宗，據明抄本改）求之，既至，謂曰：爾解彈手（明抄本手作羊）不採桑乎。關俛而奏之。及出，又為親近者，俾其彈而飲酒。由是失意，不久而殂。復有琵琶石潨者號石司馬，自言早為相國令狐綯見賞，俾與諸子渙、渢、連水邊作名。亂後入蜀，不隸樂籍，多游諸大官家，皆以賓客待之。一日會軍校數員，飲酒作歡，石潨以胡琴在坐非知因者，喧譁語笑，殊不傾聽。潨乃撲檀槽而詬曰：某曾為中朝宰相供奉，今日與健兒彈而不我聽，何其苦哉。於時識者嘆訝之。（出《北夢瑣言》）

wáng shì nǚ
王氏女

wáng shǔ qián nán jié dù shǐ wáng bǎo yì, yǒu nǚ shì jīng nán gāo cóng huì zhī zǐ bǎo jié. wèi xíng qián, zàn jì yǔ fú. xìng cōng mǐn, shàn dàn pí pá. yīn mèng yì rén, pín shòu lè qū. suǒ shòu zhī rén, qí xíng huò dào huò sú, qí yī huò zǐ huò huáng. yǒu yī xī ér chuán shù qū, yǒu yī tīng ér biàn jì zhě. qí shēng qīng yuè, yǔ cháng yì, lèi yú xiān jiā zǐ yún zhī yà yě. nǎi yuē, cǐ qū pǔ qǐng yuán kūn zhì xù, kān shí yú jiǎ yín zhī fāng. qí xiōng jí jīng nán tuī guān wáng shǎo jiān zhēn fàn yě, wèi zhì xù kān shí. suǒ chuán qū, yǒu dào diào gōng wáng chén gōng yí zé gōng shén lín gōng ruí bīn gōng wú shè gōng xuán zōng gōng huáng zhōng gōng sàn shuǐ gōng zhòng lǚ gōng. shāng diào, dú zhǐ fàn qīng shāng hǎo xiān shāng cè shāng hóng xiāo shāng fèng mǒ shāng yù xiān shāng. jiǎo diào, shuāng diào jiǎo zuì yín jiǎo dà lǚ jiǎo nán lǚ jiǎo zhōng lǚ jiǎo gāo dà zhí jiǎo ruí bīn jiǎo. yǔ diào, fèng yín yǔ bèi fēng xiāng bèi nán yǔ bèi píng yǔ yīng shèng yǔ yù gōng yǔ yù chén yǔ fēng xiāng diào dà lǚ diào. qí qū míng yī tóng rén shì, yǒu liáng zhōu yī zhōu hú wèi zhōu gān zhōu yuán yāo mò dá xiàng míng chāo běn xiàng zuò qǐng. yí dāng zuò qīng pén lè ān gōng zǐ shuǐ gǔ zi ā làn fàn zhī shǔ, fán èr bǎi yǐ shàng qū. suǒ yì zhě, zhēng diào zhōng yǒu xiāng fēi yuàn kū yán huí. dāng shí hú qín bù dàn zhēng diào yě. wáng shì gāo shì, shù nián ér wáng, dé fēi zhé zhuì zhī rén hū. sūn guāng xiàn zi fù fù yuán zuò fù. jù míng chāo běn gǎi jí wáng shì zhī zhí yě, jì dé yī liǎng qū, cháng wén dàn zhī, yì yì shì yě. chū běi mèng suǒ yán
王蜀黔南節度使王保義，有女適荊南高從誨之子保節。未行前，暫寄羽服。性聰敏，善彈琵琶。因夢異人，頻授樂曲。所授之人，其形或道或俗，其衣或紫或黃。有一夕而傳數曲，有一聽而便記者。其聲清越，與常異，類於仙家《紫雲》之亞也。乃曰，此曲譜請元昆制序，刊石於甲寅之方。其兄即荊南推官王少監貞范也，為制序刊石。所傳曲，有《道調宮》、《王宸宮》、《夷則宮》、《神林宮》、《蕤賓宮》、《無射宮》、《玄宗宮》、《黃鐘宮》、《散水宮》、《仲呂宮》。商調，《獨指泛清商》、《好仙商》、《側商》、《紅綃商》、《鳳抹商》、《玉仙商》。角調，《雙調角》、《醉吟角》、《大呂角》、《南呂角》、《中呂角》、《高大殖角》、《蕤賓角》。羽調，《鳳吟羽》、《背風香》、《背南羽》、《背平羽》、《應聖羽》、《玉宮羽》、《玉宸羽》、《風香調》、《大呂調》。其曲名一同人世，有《涼州》、《伊州》、《胡渭州》、《甘州》、《緣腰》、《莫靼》、《項（明抄本項作頃。疑當作傾）盆樂》、《安公子》、《水牯子》、《阿濫泛》之屬，凡二百以上曲。所異者，徵調中有《湘妃怨》、《哭顏回》。當時胡琴不彈徵調也。王適高氏，數年而亡，得非謫墜之人乎。孫光憲子婦（婦原作父。據明抄本改）即王氏之侄也，記得一兩曲，嘗聞彈之，亦異事也。（出《北夢瑣言》）

wǔ xián
五弦

zhào pì
趙辟

zhào pì dàn wǔ xián, rén huò wèn huò wèn yuán zuò wén wú, jù míng chāo běn gǎi qí shù, pì yuē: wú zhī yú wǔ xián yě, shǐ zé shén yù zhī, zhōng zé tiān suí zhī. fāng wú hào rán, yǎn rú ěr, mù rú bí, bù zhī wǔ xián wèi pì, pì zhī wèi wǔ xián yě. chū guó shǐ bǔ
趙辟彈五弦，人或問（或問原作聞無，據明抄本改）其術，辟曰：吾之於五弦也，始則神遇之，終則天隨之。方吾浩然，眼如耳，目如鼻，不知五弦為辟，辟之為五弦也。（出《國史補》）

kōng hóu
箜篌

xú yuè huá
徐月華

wèi gāo yáng wáng yōng měi rén xú yuè huá néng dàn wò kōng hóu, wèi míng fēi chū sài zhī shēng. yǒu tián sēng qǐ néng chuī jiā wèi zhuàng shì gē xiàng yǔ yín. jiāng jūn cuī yán bó chū shī, měi lín dí, lìng sēng qǐ wèi zhuàng shì shēng, suì dān mǎ rù zhèn. chū yǒu yáng zá zǔ
魏高楊王雍美人徐月華能彈臥箜篌，為明妃出塞之聲。有田僧起能吹笳、為《壯士歌》、《項羽吟》。將軍崔延伯出師，每臨敵，令僧起為《壯士聲》，遂單馬入陣。（出《酉陽雜俎》）