cǐ juǎn sòng bǎn yuán quē, yǔ kǎo jiā cáng zhū shū dé shí yī rén bǔ zhī, qí yú quē wén shàng qí tā rì, shí shān tán kǎi zhì běn juǎn yuán quē, tán shì chū yìn běn yǒu cǐ juǎn, wèi zhī suǒ chū, hòu yìn běn chè chū. fù zēng shí yǔ yún yún, jīn jiāng chū yìn běn cǐ juǎn fù lù yú hòu, yǐ zī cān kǎo.
此卷宋版原缺，予考家藏諸書得十一人補之，其餘缺文尚俟他日，十山談愷志（本卷原缺，談氏初印本有此卷，未知所出，後印本撤出。附增識語云雲，今將初印本此卷附錄於後，以資參考）。

xǐ shì　 wèi jìng yú qī　 zhōu dí qī　 zōu dài zhēng qī　 dòu liè nǚ　 zhèng shén zuǒ nǚ　 lú fū rén　 fú fèng qī　 lǚ róng　 fēng jǐng wén　 gāo yàn zhāo nǚ　 lǐ dàn nǚ　 yǐ xià jù quē
洗氏　衛敬瑜妻　周迪妻　鄒待征妻　竇烈女　鄭神佐女　盧夫人　符鳳妻　呂榮　封景文　高彥昭女　李誕女　（以下俱缺）

yì chéng qī　 wèi zhī gǔ qī　 hóu sì niáng　 zhèng lù nǚ　 zōu pū qī　 gē zhě fù
義成妻　魏知古妻　侯四娘　鄭路女　鄒仆妻　歌者婦

xǐ shì
洗氏

xǐ shì. gāo liáng rén. shì wèi nán yuè shǒu lǐng, bù luò shí yú wàn. yòu xián míng, zài fù mǔ jiā, néng fǔ xún bù zhòng, yā fú zhū yuè. gāo liáng tài shǒu féng bǎo wén qí zhì xíng, pīng wèi qī. měi yǔ fū bǎo, cān jué cí sòng, zhèng lìng yǒu xù. hóu jǐng fǎn, dū du xiāo bó zhēng bīng rù yuán, yí cì shǐ lǐ qiān rén zhào bǎo. bǎo yù wǎng, shì yí qí fǎn, zhǐ zhī. hòu guǒ fǎn. bǎo zú, lǐng biǎo dà luàn, shì huái jí zhī, bǎi yuè yàn rán. zi pū shàng yòu, yǐ shì gōng fēng xìn dōu hóu, zhào cè shì wèi gāo liáng jùn tài fū rén, lài xiù xiǎn yóu luò sì mǎ ān chē, gǔ chuī huī chuáng jīng jié, rú cì shǐ zhī yí. pū zú. bǎi yuè hào fū rén wèi shèng mǔ. wáng zhòng xuān fǎn, fū rén shuài shī bài zhī. qīn pī jiǎ chéng mǎ, xún fǔ zhū zhōu, lǐng nán xī dìng. fēng qiào guó fū rén. mù fǔ shǔ zhǎng shǐ, guān shǔ gěi yìn zhāng, pián yí xíng shì. huáng hòu cì yǐ shǒu shì jí yàn fú yī xí. shí fān zhōu zǒng guǎn zhào nà tān nüè, lí liáo duō wáng pàn. fū rén shàng fēng shì lùn zhī, chì fū rén zhāo wèi. fū rén qīn zài zhào shū. zì chēng shǐ zhě, lì shí yú zhōu, xuān shù dé yì, suǒ guò jiē jiàng. wén dì cì fū rén lín zhèn xiàn tāng mù yì. zú shì chéng jìng.
洗氏。高涼人。世為南越首領，部落十餘萬。幼賢明，在父母家，能撫循部眾，壓服諸越。高涼太守馮寶聞其志行，娉為妻。每與夫寶，參決詞訟，政令有序。侯景反，都督蕭勃徵兵入援，遺刺史李遷仁召寶。寶欲往，氏疑其反，止之。後果反。寶卒，嶺表大亂，氏懷集之，百越晏然。子仆尚幼，以氏功封信都侯，詔冊氏為高涼郡太夫人，賚繍幰油絡駟馬安車，鼓吹麾幢旌節，如刺史之儀。仆卒。百越號夫人為聖母。王仲宣反，夫人帥師敗之。親披甲乘馬，巡撫諸州，嶺南悉定。封譙國夫人。幕府署長史，官屬給印章，便宜行事。皇后賜以首飾及宴服一襲。時番州總管趙納貪虐，黎獠多亡叛。夫人上封事論之，敕夫人招慰。夫人親載詔書。自稱使者，歷十餘州，宣述德意，所過皆降。文帝賜夫人臨振縣湯沐邑。卒諡誠敬。

yòu xǐ shì gāo zhōu bǎo níng rén yě. shēn zhǎng qī chǐ, duō zhì móu, yǒu sān rén zhī lì, liǎng rǔ zhǎng èr chǐ yú. huò mào rè yuǎn xíng, liǎng rǔ dā zài jiān shàng. qín mò wǔ lǐng sàng luàn, xǐ shì diǎn jí jūn dīng, gù hù xiāng lǐ, mán yí qiú zhǎng bù gǎn qīn yì. jí zhào tuó chēng wáng, biàn bà lǐng biǎo, xǐ shì nǎi jī jūn zhuāng wù yòng èr bǎi dān rù jìn. zhào tuó dà wèi yuè. yǔ zhī yán shí zhèng jí lùn bīng fǎ, zhì biàn zòng héng, tuó jìng bù néng zhé. zhàng wěi qí zhì gāo liáng, ēn wēi zhèn wù. lín jùn lài zhī. jīn nán dào duō xǐ xìng, duō qí zhī liú yě. chū lǐng biǎo lù yì, jù tán shì chū yìn běn fù lù
又洗氏高州保寧人也。身長七尺，多智謀，有三人之力，兩乳長二尺余。或冒熱遠行，兩乳搭在肩上。秦末五嶺喪亂，洗氏點集軍丁，固護鄉里，蠻夷酋長不敢侵軼。及趙陀稱王，遍霸嶺表，洗氏乃齎軍裝物用二百擔入覲。趙陀大慰悅。與之言時政及論兵法，智辯縱橫，陀竟不能折。扙委其治高梁，恩威振物。鄰郡賴之。今南道多洗姓，多其枝流也。（出《嶺表錄異》，據談氏初印本附錄）

wèi jìng yú qī
衛敬瑜妻

wèi jìng yú qī, nián shí liù ér fū wáng. fù mǔ jiù gū yù jià zhī, nǎi jié ěr wèi shì, bù xǔ. hù yǒu cháo yàn, cháng shuāng fēi, hòu hū gū fēi, nǚ gǎn qí piān qī, nǎi yǐ lǚ xì jiǎo wèi zhì. hòu suì, cǐ yàn guǒ fù lái, yóu dài qián lǚ. qī wèi shī yuē: xī nián wú ǒu qù, jīn chūn yòu dú guī. gù rén ēn yì zhòng, bù rěn gèng shuāng fēi. yuán quē chū chù, xǔ kè běn zuò chū nán yōng zhōu jì
衛敬瑜妻，年十六而夫亡。父母舅姑欲嫁之，乃截耳為誓，不許。戶有巢燕，常雙飛，後忽孤飛，女感其偏棲，乃以縷系腳為誌。後歲，此燕果復來，猶帶前縷。妻為詩曰：昔年無偶去，今春又獨歸。故人恩義重，不忍更雙飛。（原缺出處，許刻本作出《南雍州記》）

zhōu dí qī
周迪妻

zhōu dí qī mǒu shì. dí shàn jiǎ, wǎng lái guǎng líng, huì bì shī duó luàn, rén xiāng lüè mài yǐ shí. dí jī jiāng jué, qī yuē: jīn yù guī, bù liǎng quán. jūn qīn zài, bù kě bìng sǐ. yuàn jiàn mài yǐ jì jūn xíng. dí bù rěn, qī gù yǔ yì yì yuán zuò qǐng, jù huáng běn gǎi sì, shòu dé shù qiān qián yǐ fèng dí. zhì chéng mén, shǒu zhě shuí hé, yí qí yí, yǔ dí zhì sì wèn zhuàng, jiàn qī shǒu yǐ zài yú jī tū. dí guǒ yú tǐ guī zàng zhī. wèi zhù chū chù, tán shì yǐn zì xīn táng shū
周迪妻某氏。迪善賈，往來廣陵，會畢師鐸亂，人相略賣以食。迪飢將絕，妻曰：今欲歸，不兩全。君親在，不可並死。願見賣以濟君行。迪不忍，妻固與詣（詣原作請，據黃本改）肆，售得數千錢以奉迪。至城門，守者誰何，疑其詒，與迪至肆問狀，見妻首已在於枅突。迪裹余體歸葬之。（未注出處，談氏引自《新唐書》）

zōu dài zhēng qī
鄒待征妻

zōu dài zhēng qī báo zhě, wǔ kāng wèi zì mù zhī nǚ yě. cóng dài zhēng guān jiāng yīn. yuán cháo luàn, dài zhēng jiě yìn cuàn nì, báo wèi zéi suǒ lüè, jiāng wū zhī, bù cóng. yǔ jiā ǎo, shǐ bào dài zhēng yuē: wǒ yì bù rǔ. jí sǐ yú shuǐ. zéi qù, dé qí shī, yì shēng dòng jiāng nán. wén rén lǐ huá zuò āi jié fù fù yuē: xī suì qún qún yuán zuò suí, jù quán táng wén juàn sān yī sì gǎi dào bìng qǐ, héng xíng hǎi zhè. jiāng yīn wàn hù, huà wèi níng xuè. wú shí bù fén, wú yù bù zhé. é é báo yuàn, jiǒng rán míng jié. zì mù zhī zǐ, zōu zhēng zhī qī. yù dé lán zī, nǚ zhī yīng xī. zōu yě bì huò, fú yú zhēn mǎng. wǎn rú zhī bīn, zhí wèi qiú lǔ. pú fú ní shā, jí wàng wú dǔ. chū shòu guān zhī gào, tuō chuí bái zhī lǎo. lǎo gǎn fū rén, yuán dá zōu jūn. bīng jiě qiú shī, zài yú jiāng bīn. āi fēng qǐ wèi lián bō, tòng qì jié wèi gū yún. fú yàn wèi zhī āi míng, rì yuè wèi zhī méng hūn. duān biāo yí jǐng ér héng zhí, jìn fāng guàn shuāng ér yóu cún. zhī zi mò rú fù, chéng zāi zhǎng zhě zhī yán. wèi zhù chū chù. tán shì yǐn zì xīn táng shū
鄒待征妻薄者，武康尉自牧之女也。從待征官江陰。袁晁亂，待征解印竄匿，薄為賊所掠，將污之，不從。語家媼，使報待征曰：我義不辱。即死於水。賊去，得其屍，義聲動江南。聞人李華作《哀節婦賦》曰：昔歲群（群原作隨，據《全唐文》卷三一四改）盜並起，橫行海浙。江陰萬戶，化為凝血。無石不焚，無玉不折。峨峨薄媛，炯然名節。自牧之子，鄒征之妻。玉德蘭姿，女之英兮。鄒也避禍，伏於榛莽。婉如之賓，執為囚虜。匍匐泥沙，極望無睹。出授官之告，托垂白之姥。姥感夫人，爰達鄒君。兵解求屍，在於江濱。哀風起為連波，痛氣結為孤雲。鳧雁為之哀鳴，日月為之蒙昏。端標移景而恆直，勁芳貫霜而猶存。知子莫如父，誠哉長者之言。（未注出處。談氏引自《新唐書》）

dòu liè nǚ
竇烈女

fèng tiān xiàn dòu shì èr nǚ bó niáng zhòng niáng, suī zhǎng yú cūn yě, ér yòu yǒu zhì cāo. zhù yǔ bīn zhōu jiē jiè. yǒng tài zhōng, cǎo zéi shù qiān rén chí bīng rèn, rù qí cūn luò, xíng piāo jié. wén èr nǚ yǒu róng sè. zǐ nián shí jiǔ, mèi nián shí liù, cáng yú yán kū jiān. zéi tú nǐ wèi bī rǔ, nǎi xiān yè bó niáng chū, xíng shù shí bù, yòu yè zhòng niáng chū, zéi xiāng gù zì wèi. xíng lín shēn gǔ, bó niáng yuē: wǒ qǐ shòu zéi wū rǔ. nǎi tóu zhī yú gǔ. zéi fāng jīng hài, zhòng niáng yòu tóu yú gǔ. gǔ shēn shù bǎi chǐ, zǐ xún zú, zhòng niáng jiǎo chāi miàn pò, xuè liú bèi tǐ, qì jué liáng jiǔ ér sū. zéi yì zhī ér qù. jīng zhào yǐn dì wǔ qí gǎn qí zhēn liè, zòu zhī, zhào jīng biǎo mén lǘ, zhǎng miǎn dīng yì, èr nǚ zàng shì guān gěi. jīng zhào yǐn cáo lù hǎi, shǒu fù yǐ měi zhī. wèi zhù chū chù, tán shì yǐn zì táng shū liè nǚ chuán
奉天縣竇氏二女伯娘、仲娘，雖長於村野，而幼有志操。住與邠州接界。永泰中，草賊數千人持兵刃，入其村落，行剽劫。聞二女有容色。姊年十九，妹年十六，藏於岩窟間。賊徒擬為逼辱，乃先曳伯娘出，行數十步，又曳仲娘出，賊相顧自慰。行臨深谷，伯娘曰：我豈受賊污辱。乃投之於谷。賊方驚駭，仲娘又投於谷。谷深數百尺，姊尋卒，仲娘腳拆面破，血流被體，氣絕良久而蘇。賊義之而去。京兆尹第五琦感其貞烈，奏之，詔旌表門閭，長免丁役，二女葬事官給。京兆尹曹陸海，首賦以美之。（未注出處，談氏引自《唐書烈女傳》）

liè nǚ xìng dòu shì, xiǎo zì guì niáng. fù liáng, jiàn zhōng chū wèi biàn zhōu hù cáo yuàn. guì niáng měi yán sè, dú shū shén yǒu wén. lǐ xī liè pò biàn zhōu, shǐ jiǎ shì zhì liáng mén qǔ guì niáng qù. jiāng chū mén, gù qí fù yuē: shèn wú qī qī, bì néng miè zéi, shǐ dà rén qǔ fù guì yú tiān zǐ. guì niáng jì yǐ cái sè zài xī liè cè, fù néng qiǎo qū qǔ xìn. fán xī liè zhī mì, suī qī zǐ bù zhī zhě, xī jiē dé wén. xī liè guī cài zhōu, guì niáng wèi xī liè yuē: zhōng ér yǒng, yī jūn mò rú chén xiān qí. qí qī dòu shì, xiān qí chǒng qiě xìn zhī. yuàn dé xiāng wǎng lái, yǐ zǐ mèi xù chǐ, yīn xú shuō zhī, yǐ jiān xiān qí zhī xīn. xī liè rán zhī. yīn yǐ zǐ shì xiān qí qī. cháng jiān wèi yuē: zéi xiōng cán bù dào, chí wǎn bì bài, zǐ yīn zǎo tú yí zhǒng zhī dì. xiān qí qī rán zhī. xìng yuán yuán nián sì yuè, xī liè bào sǐ. qí zi bù fā sàng, yù jǐn zhū lǎo jiāng xiào, bǐ shǎo zhě dài zhī. jì wèi jué, yǒu xiàn hán táo zhě. guì niáng yuē: xī liè zi wèi fēn yí xiān qí qī. qiě yǐ shì wú shì yú wài. yīn wèi là bó shū yuē: qián rì yǐ sǐ, bìn zài hòu táng. yù zhū dà chén. xū zì wèi jì. cì zhū rǎn bó wán rú hán táo. xiān qí fā wán jiàn zhī, yán yú xuē yù yuē: liǎng rì chēng jí, dàn guài lè qū zá fā, jǐn yè bù jué, cǐ nǎi yǒu móu wèi dìng, shì xiá yú wài, shì bù yí yǐ. míng rì, xiān qí xuē yù gè yǐ suǒ bù bīng zào yú yá mén, qǐng jiàn xī liè. liè zi pò chū bài, yuàn qù wěi hào, yī rú lǐ nà. xiān qí yuē: ěr bèi nì, tiān zǐ yǒu mìng. yīn zhǎn xī liè qī jí zi hán qī shǒu yǐ xiàn, chén shī yú shì. hòu liǎng yuè, wú shǎo chéng shā xiān qí, zhī guì niáng móu, yīn yì shā zhī. chū fán chuān jí, yuán quē, jù tán shì chū yìn běn fù lù
烈女姓竇氏，小字桂娘。父良，建中初為汴州戶曹掾。桂娘美顏色，讀書甚有文。李希烈破汴州，使甲士至良門取桂娘去。將出門，顧其父曰：慎無戚戚，必能滅賊，使大人取富貴於天子。桂娘既以才色在希烈側，復能巧曲取信。凡希烈之密，雖妻子不知者，悉皆得聞。希烈歸蔡州，桂娘謂希烈曰：忠而勇，一軍莫如陳仙奇。其妻竇氏，仙奇寵且信之。願得相往來，以姊妹敘齒，因徐說之，以堅仙奇之心。希烈然之。因以姊事仙奇妻。嘗間謂曰：賊兇殘不道，遲晚必敗，姊因早圖遺種之地。仙奇妻然之。興元元年四月，希烈暴死。其子不發喪，欲盡誅老將校，俾少者代之。計未決，有獻含桃者。桂娘曰：希烈子謂分遺仙奇妻。且以示無事於外。因為蠟帛書曰：前日已死，殯在後堂。欲誅大臣。須自為計。次朱染帛丸如含桃。仙奇發丸見之，言於薛育曰：兩日稱疾，但怪樂曲雜發，盡夜不絕，此乃有謀未定，示暇於外，事不疑矣。明日，仙奇薛育各以所部兵噪於衙門，請見希烈。烈子迫出拜，願去偽號，一如李納。仙奇曰：爾悖逆，天子有命。因斬希烈妻及子函七首以獻，陳屍於市。後兩月，吳少誠殺仙奇，知桂娘謀，因亦殺之。（出《樊川集》，原缺，據談氏初印本附錄）

zhèng shén zuǒ nǚ
鄭神佐女

dà zhōng wǔ nián, yǎn zhōu xiá qiū xiàn rén zhèng shén zuǒ nǚ, nián èr shí sì, xiān xǔ shì chí xióng yá guān lǐ xuán qìng. shén zuǒ yì wèi guān jiàn, shù qìng zhōu. shí dǎng xiàng pàn, shén zuǒ zhàn sǐ, qí mǔ xiān wáng, wú zi. nǚ yǐ fù zhàn mò biān chéng, wú yóu de hái, nǎi jiǎn fà huài xíng, zì wǎng qìng zhōu, hù fù sàng hái. zhì xiá qiū xiàn jìn xián xiāng mǎ qīng cūn, yǔ mǔ hé zàng. biàn lú yú fén suǒ, shǒu zhí sōng guì, shì bù shì rén. jié dù shǐ xiāo chù yǐ zhuàng zòu zhī yuē: fú yǐ lǘ lǐ zhī zhōng, hǎn zhī lǐ jiào. nǚ zǐ zhī xìng, yóu mèi yì fāng. zhèng shì nǚ tòng jié qióng quán, āi shēn zhì hù. tóu shēn shā qì. guī fù yí hái. yuǎn zì biān chuí, dé hái lǘ lǐ. gǎn liǎo é yǐ jī hèn, shǒu qiū mù yǐ shì xīn. kè zhāng xiào lǐ zhī rén, zú lì zhēn fāng zhī jié. zhào jīng biǎo mén lǘ. zàn yuē: zhèng jiào lóng píng, nán zhōng nǚ zhēn. lǐ yǐ zì fáng, yì bù gǒu shēng. tóng guǎn yǒu wěi, lán guī zhèn shēng. guān suī hé yǎ, shǐ hào wén míng. wèi zhù chū chù, tán shì yǐn zì táng shū liè nǚ chuán
大中五年，兗州瑕丘縣人鄭神佐女，年二十四，先許適馳雄牙官李玄慶。神佐亦為官健，戍慶州。時党項叛，神佐戰死，其母先亡，無子。女以父戰歿邊城，無由得還，乃剪髮壞形，自往慶州，護父喪還。至瑕丘縣進賢鄉馬青村，與母合葬。便廬於墳所，手植松檜，誓不適人。節度使蕭俶以狀奏之曰：伏以閭里之中，罕知禮教。女子之性，尤昧義方。鄭氏女痛結窮泉，哀深陟岵。投身沙磧。歸父遺骸。遠自邊陲，得還閭里。感蓼莪以積恨，守丘墓以誓心。克彰孝理之仁，足勵貞方之節。詔旌表門閭。□贊曰：政教隆平，男忠女貞。禮以自防，義不苟生。彤管有煒，蘭閨振聲。關睢合雅，始號文明。（未注出處，談氏引自《唐書·列女傳》）

lú fū rén
盧夫人

lú fū rén, fáng xuán líng qī yě. xuán líng wēi shí, bìng qiě sǐ, wěi yuē: wú bìng gé, jūn nián shào, bù kě guǎ jū, shàn shì hòu rén. lú qì rù wéi zhōng, tī yī mù shì xuán líng, míng wú tā. huì xuán líng liáng yù, lǐ zhī zhōng shēn. àn dù fù jì. yì yǒu fū rén, hé xián yú wēi shí ér dù yú róng xiǎn xié? yǔ yú shì ér yǒu gǎn. yuán quē chū chù, xǔ kè běn zuò cháo yě qiān zài
盧夫人，房玄齡妻也。玄齡微時，病且死，諉曰：吾病革，君年少，不可寡居，善事後人。盧泣入帷中，剔一目示玄齡，明無他。會玄齡良愈，禮之終身。□按《妒婦記》。亦有夫人，何賢於微時而妒於榮顯邪？予於是而有感。（原缺出處，許刻本作《朝野僉載》）

fú fèng qī
符鳳妻

yù yīng, táng shí fú fèng qī yě, yóu shū měi. fèng yǐ zuì xǐ dān zhōu, zhì nán hǎi, wèi liáo zéi suǒ shā, xié yù yīng sī zhī. duì yuē: yī fù rén bù zú yǐ shì zhòng nán zǐ, qǐng tuī yī zhǎng zhě. zéi rán zhī, nǎi qǐng gēng yī. yǒu qǐng, shèng fú lì yú zhōu shàng, mà yuē: shòu zéi rǔ, bù rú sǐ. suì zì chén yú hǎi. yuán quē chū chù. xǔ kè běn zuò chū cháo yě qiān zài
玉英，唐時符鳳妻也，尤姝美。鳳以罪徙儋州，至南海，為獠賊所殺，脅玉英私之。對曰：一婦人不足以事眾男子，請推一長者。賊然之，乃請更衣。有頃，盛服立於舟上，罵曰：受賊辱，不如死。遂自沉於海。（原缺出處。許刻本作出《朝野僉載》）

lǚ róng
呂榮

xǔ shēng qī lǚ shì zì róng. shēng shǎo wèi bó tú, bù lǐ cāo xíng. róng cháng gōng qín jiā yè, yǐ fèng yǎng qí gū, shù quàn shēng xiū xué. měi yǒu bù shàn, zhé liú tì jìn guī. róng fù jī fèn jí shēng. nǎi hū róng, yù gǎi jià zhī. róng tàn yuē: mìng zhī suǒ zāo, yì wú lí èr. zhōng bù kěn guī. shēng gǎn jī zì lì, nǎi xún shī yuǎn xué, suì yǐ chéng míng. xún bèi běn zhōu pì mìng, xíng zhì shòu chūn, wèi dào suǒ shā. cì shǐ yǐn yào bǔ dào dé zhī. róng yíng sàng yú lù, wén ér yì zhōu, qǐng gān xīn chóu rén. yào tīng zhī. róng nǎi shǒu duàn qí tóu, yǐ jì shēng líng. suǒ jùn zāo kòu zéi, zéi yù fàn zhī, róng yú yuán zǒu. zéi bá dāo zhuī zhī, zéi yuē: cóng wǒ zé shēng, bù cóng wǒ zé sǐ. róng yuē: yì bù yǐ shēn shòu rǔ. kòu lǔ suì shā zhī. shì rì, jí fēng bào yǔ. léi diàn huì míng, zéi huáng jù, kòu tóu xiè zuì, nǎi bìn zàng zhī.
許升妻呂氏字榮。升少為博徒，不理操行。榮嘗躬勤家業，以奉養其姑，數勸升修學。每有不善，輒流涕進規。榮父積忿疾升。乃呼榮，欲改嫁之。榮嘆曰：命之所遭，義無離貳。終不肯歸。升感激自勵，乃尋師遠學，遂以成名。尋被本州辟命，行至壽春，為盜所殺。刺史尹耀捕盜得之。榮迎喪於路，聞而詣州，請甘心仇人。耀聽之。榮乃手斷其頭，以祭升靈。所郡遭寇賊，賊欲犯之，榮逾垣走。賊拔刀追之，賊曰：從我則生，不從我則死。榮曰：義不以身受辱。寇虜遂殺之。是日，疾風暴雨。雷電晦冥，賊惶懼，叩頭謝罪，乃殯葬之。

fēng jǐng wén
封景文

yīn bǎo huì qī, fēng áo sūn yě, míng xuàn zì jǐng wén, néng wén zhāng cǎo lì. bǎo huì lì xiào shū láng, huáng cháo rù zhǎng ān, gòng nì lán líng lǐ. míng rì, bǎo huì táo, zéi yuè fēng sè, yù qǔ zhī, gù jù. zéi yòu yuè wàn cí, bù dá. zéi nù bó rán yuē: cóng zé shēng, bù rán, zhèng gāo wǒ jiàn. fēng mà yuē: wǒ gōng qīng zi, shǒu zhèng ér sǐ. yóu shēng yě. zhōng bù cóng nì zéi shǒu, suì yù hài. bǎo huì guī, zuǒ yòu yuē: fū rén sǐ yǐ. bǎo huì hào ér jué. wèi zhù chū chù, tán shì yǐn zì xīn táng shū
殷保晦妻，封敖孫也，名絢字景文，能文章草隸。保晦歷校書郎，黃巢入長安，共匿蘭陵里。明日，保晦逃，賊悅封色，欲取之，固拒。賊誘悅萬詞，不答。賊怒勃然曰：從則生，不然，正膏我劍。封罵曰：我公卿子，守正而死。猶生也。終不從逆賊手，遂遇害。保晦歸，左右曰：夫人死矣。保晦號而絕。（未注出處，談氏引自《新唐書》）

gāo yàn zhāo nǚ
高彥昭女

gāo mǐn nǚ míng mèi mei. fù yàn zhāo, shì zhèng jǐ, jí nà jù mìng, zhì qí qī zǐ, shǐ zi shǐ èr zì yuán kòng quē, jù huáng běn bǔ shǒu pú yáng. jiàn zhōng èr nián, qiè chéng guī hé nán dōu tǒng liú xuán zuǒ. tú qí jiā, shí nǚ qī suì, mǔ lǐ lián qí yòu, qǐng miǎn sǐ wèi bì, xǔ zhī. nǚ bù kěn yuē: mǔ xiōng jiē bù miǎn, hé lài ér shēng. mǔ xiōng jiāng bèi xíng, biàn bài sì fāng, nǚ wèn gù, dá yuē: shén kě qí yě. nǚ yuē: wǒ jiā yǐ zhōng yì zhū, shén shàng hé zhī ér bài zhī. wèn fù suǒ zài, xī xiàng kū, zài bài jiù sǐ. dé zōng hài tàn, zhào tài cháng shì yuē mǐn, zhū rú zhēng wèi zhī lěi. yàn zhāo cóng xuán zuǒ jiù níng líng, fù biàn zhōu, shòu yǐng zhōu cì shǐ, cháo tíng lù qí zhōng. jū zhōu èr shí nián bù xǐ, zú zèng shǎn zhōu dū du. yuán quē chū chù, xǔ kè běn zuò chū guǎng dé shén yì lù
高愍女名妹妹。父彥昭，事正己，及納拒命，質其妻子，使（子使二字原空缺，據黃本補）守濮陽。建中二年，挈城歸河南都統劉玄佐。屠其家，時女七歲，母李憐其幼，請免死為婢，許之。女不肯曰：母兄皆不免，何賴而生。母兄將被刑，遍拜四方，女問故，答曰：神可祈也。女曰：我家以忠義誅，神尚何知而拜之。問父所在，西向哭，再拜就死。德宗駭嘆，詔太常諡曰愍，諸儒爭為之誄。彥昭從玄佐救寧陵，復汴州，授穎州刺史，朝廷錄其忠。居州二十年不徙，卒贈陝州都督。（原缺出處，許刻本作出《廣德神異錄》）

lǐ dàn nǚ
李誕女

dōng yuè mǐn zhōng yǒu yōng lǐng, gāo shù shí lǐ. qí xià běi xí zhōng, yǒu dà shé, zhǎng qī bā zhàng, wéi yī zhàng. tǔ sú cháng jù. dōng zhì dū wèi jí shǔ chéng zhǎng lì duō yǒu sǐ zhě. jì yǐ niú yáng. gù bù dé fú. huò yǔ rén mèng, huò yù wū zhù, yù de dàn tóng nǚ nián shí èr sān zhě. dū wèi lìng zhǎng huàn zhī. gòng qiú rén jiā shēng bì zǐ jiān yǒu zuì jiā nǚ yǎng zhī. zhì bā yuè cháo. jì sòng shé xué kǒu. shé zhé yè chū tūn niè zhī. lěi nián rú cǐ. qián hòu yǐ yòng jiǔ nǚ. yī suì jiāng sì zhī, mù suǒ wèi dé. jiāng lè xiàn lǐ dàn jiā yǒu liù nǚ wú nán, qí xiǎo nǚ míng jì, yīng mù yù xíng. fù mǔ bù tīng. jì yuē: fù mǔ wú xiāng liú. jīn wéi shēng liù nǚ, wú yǒu yī nán. suī yǒu rú wú. nǚ wú tí yíng jì fù mǔ zhī gōng, jì bù néng gōng yǎng, tú fèi yī shí. shēng wú suǒ yì, bù rú zǎo sǐ. mài jì zhī shēn, kě dé shǎo qián yǐ gōng fù mǔ, qǐ bù shàn yé? fù mǔ cí lián bù tīng qù. zhōng bù kě jìn zhǐ. jì nǎi xíng, qǐng hǎo jiàn jí zǎ shé quǎn. zhì bā yuè cháo, biàn yì miào zhōng zuò. huái jiàn jiāng quǎn. xiān zuò shù shí mǐ cí mì fū yǐ zhì xué kǒu. shé yè biàn chū, tóu dà rú qūn, mù rú èr chǐ jìng. wén cí xiāng qì, xiān dàn shí zhī. jì biàn fàng quǎn, quǎn jiù niè zǎ. jì cóng hòu zhuó. shé yīn yǒng chū, zhì tíng ér sǐ. jì rù shì xué, dé qí jiǔ nǚ dú lóu. xī jǔ chū. zhà yán yuē: rǔ cáo qiè ruò, wèi shé suǒ shí, shén kě āi mǐn! yú shì jì nǚ huǎn bù ér guī. yuè wáng wén zhī, pìn jì wèi hòu, bài qí fù wèi jiāng lè lìng, mǔ jí zǐ jiē yǒu cì shǎng. zì shì dōng zhì wú fù yāo xié zhī fǎ. qí gē yáo zhì jīn cún yān. chū fǎ yuàn zhū lín, yuán quē, jù tán shì chū yìn běn fù lù
東越閩中有庸嶺，高數十里。其下北隰中，有大蛇，長七八丈，圍一丈。土俗常懼。東治都尉及屬城長吏多有死者。祭以牛羊。故不得福。或與人夢，或喻巫祝，欲得啖童女年十二三者。都尉、令長患之。共求人家生婢子兼有罪家女養之。至八月朝。祭送蛇穴口。蛇輒夜出吞齧之。累年如此。前後已用九女。一歲將祀之，募索未得。將樂縣李誕家有六女無男，其小女名寄，應募欲行。父母不聽。寄曰：父母無相留。今惟生六女，無有一男。雖有如無。女無緹縈濟父母之功，既不能供養，徒費衣食。生無所益，不如早死。賣寄之身，可得少錢以供父母，豈不善耶？父母慈憐不聽去。終不可禁止。寄乃行，請好劍及咋蛇犬。至八月朝，便詣廟中坐。懷劍將犬。先作數石米糍蜜麩以置穴口。蛇夜便出，頭大如囷，目如二尺鏡。聞糍香氣，先啖食之。寄便放犬，犬就齧咋。寄從後斫。蛇因踴出，至庭而死。寄入視穴，得其九女髑髏。悉舉出。咤言曰：汝曹怯弱，為蛇所食，甚可哀愍！於是寄女緩步而歸。越王聞之，聘寄為後，拜其父為將樂令，母及姊皆有賜賞。自是東治無復妖邪之法。其歌謠至今存焉。（出《法苑珠林》，原缺，據談氏初印本附錄）

yì chéng qī
義成妻

hàn yuán xiàn rén yì chéng qī, zhuàng nián wú zi. fū sǐ jiāng zàng, jí xiān bìn shí, hán dú yào jiǔ, zhì wèi rù mù shí, fǔ guān tūn zhī ér sǐ. nǎi wèi hé zàng yān. shí yǐ zhuàng wén, yǒu zhào cì bó. shì jiàn cháng hǔ guó zhì. chū lí zhōu guó jīng, yuán quē, jù tán shì chū yìn běn fù lù
漢源縣人義成妻，壯年無子。夫死將葬，及先殯時，含毒藥酒，至未入墓時，撫棺吞之而死。乃為合葬焉。時以狀聞，有詔賜帛。事見常琥《國志》。（出《黎州國經》，原缺，據談氏初印本附錄）

wèi zhī gǔ qī
魏知古妻

táng gōng bù shàng shū wèi zhī gǔ, xìng yǎ zhèng, shàn shǔ wén. nián qī shí, zú yú wèi. qī sū shì bù kū. bǐ zhì, xiāng shuǐ xǐ yù, hán xí qì, jǔ shēng yī tòng ér jué. yǔ shàng shū tóng rì hé sàng. shí qí qí jié, yǐ wèi qián dài wèi zhī yǒu. yuán quē, jù tán shì chū yìn běn fù lù
唐工部尚書魏知古，性雅正，善屬文。年七十，卒於位。妻蘇氏不哭。比至，香水洗浴，含襲訖，舉聲一慟而絕。與尚書同日合喪。時奇其節，以為前代未之有。（原缺，據談氏初印本附錄）

hóu sì niáng
侯四娘

zhì dé yuán nián, shǐ sī míng wèi píng, wèi zhōu yǒu fù rén hóu sì niáng děng sān rén, cì xuè yè yú jūn qián, yuàn rù yì yíng tǎo zéi. chū dú yì zhì, yuán quē, jù tán shì chū yìn běn fù lù
至德元年，史思明未平，衛州有婦人侯四娘等三人，刺血謁於軍前，願入義營討賊。（出《獨異志》，原缺，據談氏初印本附錄）

zhèng lù nǚ
鄭路女

zhèng lù kūn zhòng yǒu wèi jiāng wài guān zhě, wéi zhōu jiāng zhǔ. qún tōu yǎn zhì, jí yǐ suǒ yǒu jīn bó luó liè àn shàng, ér zì zéi yùn qǔ. zéi yī bù fàn, yuē: dàn dé shì yù xiǎo niáng zǐ zú yǐ. qí nǚ zé měi sè, zéi qián zhī zhī yǐ. gǔ ròu xiāng gù, bù zhī suǒ yǐ dá. nǚ xīn rán qǐng xíng. qí zéi jí jù xiǎo zhōu, zài zhī ér qù. wèi zéi yuē: jūn suī wèi tōu, dé wú suǒ jū yǔ qīn shǔ yān? rán wú jiā yì guān zú yě. jì wèi rǔ qī, qǐ yǐ wú lǐ jiàn bī. ruò dá suǒ zhǐ, yī huì qīn zú, yǐ tuō hǎo chóu zú yǐ. zéi yuē: nuò. yòu zhǐ suǒ xié lái èr bì yuē: gōng jì yǐ tōu wèi míng, cǐ bì bù dāng yǒu, wèi gōng jì, bù ruò guī wú jiā. zéi yǐ mào měi, qí yán qiě shùn, gù yǐ wú bù kě zhě, jí zì gǔ qí zhào, zài èr bì ér qù. nǚ yú shì fù jiāng ér sǐ. chū yù quán zi, yuán quē, jù tán shì chū yìn běn fù lù
鄭路昆仲有為江外官者，維舟江渚。群偷奄至，即以所有金帛羅列岸上，而恣賊運取。賊一不犯，曰：但得侍御小娘子足矣。其女則美色，賊潛知之矣。骨肉相顧，不知所以答。女欣然請行。其賊即具小舟，載之而去。謂賊曰：君雖為偷，得無所居與親屬焉？然吾家衣冠族也。既為汝妻，豈以無禮見逼。若達所止，一會親族，以托好仇足矣。賊曰：諾。又指所偕來二婢曰：公既以偷為名，此婢不當有，為公計，不若歸吾家。賊以貌美，其言且順，顧已無不可者，即自鼓其棹，載二婢而去。女於是赴江而死。（出《玉泉子》，原缺，據談氏初印本附錄）

zōu pū qī
鄒仆妻

liáng mò lóng dé rén wǔ suì, xiāng zhōu dōu jūn wù zōu jǐng wēn yí zhí yú xú, yì wǎn dōu jūn zhī wù. yǒu jìn pū shī qí xìng míng, zì shì quán yǒng, dú yǔ qī cè lǘ yǐ lù. zhì sòng zhōu dōng máng dàng zé, sù duō zéi dào, xíng lǚ huò gū, zé xiān yǒu huò miǎn zhě. qí rì yǔ qī xié qì yú pō zhī bàn shuāng liǔ shù xià, dà zhà yuē: wén cǐ sù duō háo kè, qǐ wú yī rén yǔ wú cáo jué shèng fù hū! yán cū bì, yǒu wǔ liù dào zì cóng báo jiān yuè chū, yī fū zì hòu shuāng shǒu jiāo bào, bó ér pū zhī, qí tú jù è qí hóu, chōu duǎn rèn yǐ duàn zhī. sī pū suí shēn bīng rèn. lüè wú suǒ shī, gài yǎn qí bù bèi yě. wéi qī zài cè, shū wú huáng hài, dàn jiǎo ér dà hū yuē: kuài zāi! jīn rì fāng xuě wú zhī chǐ yě. wú bǐ liáng jiā zhī zǐ, zāo qí fú lüè, yǐ zhì yú cǐ. shú wèi wú shén míng yě! zéi wèi chéng zhì ér bù shā, yǔ xíng lǐ bìng èr lǘ qū yǐ nán mài. jìn wǔ liù shí lǐ, zhì bó zhī běi jiè, dá gū zhuāng nán ér xī yān. zhuāng zhī mén yǒu qì jiǎ, gài jìn shù yi jǐng zhī zú yě. qí fù suì jìng rù cūn rén zhī zhōng táng, dào yì wèi qí móu shí, bù yí yě. nǎi qì bài qí zǒng shǒu, qiě gào qí fū shì zāo tú lù zhī zhuàng. zǒng shǒu wén zhī, qián zhào qí tú, jù shí zhí fù, wéi yī dào dé yì. xiè sòng bó chéng, xián qì yú shì. qí fù zé fǎn xiāng yáng, hái xuē wèi ní, shì zhōng yān zhī zhì. chū yù táng xián huà, yuán quē, jù tán shì chū yìn běn fù lù
梁末龍德壬午歲，襄州都軍務鄒景溫移職於徐，亦綰都軍之務。有勁仆（失其姓名），自恃拳勇，獨與妻策驢以路。至宋州東芒碭澤，素多賊盜，行旅或孤，則鮮有獲免者。其日與妻偕憩於坡之半雙柳樹下，大咤曰：聞此素多豪客，豈無一人與吾曹決勝負乎！言粗畢，有五六盜自叢薄間躍出，一夫自後雙手交抱，搏而仆之，其徒遽扼其喉，抽短刃以斷之。斯仆隨身兵刃。略無所施，蓋掩其不備也。唯妻在側，殊無惶駭，但矯而大呼曰：快哉！今日方雪吾之恥也。吾比良家之子，遭其俘掠，以致於此。孰謂無神明也！賊謂誠至而不殺，與行李並二驢驅以南邁。近五六十里，至亳之北界，達孤莊南而息焉。莊之門有器甲，葢近戍辷警之卒也。其婦遂徑入村人之中堂，盜亦謂其謀食，不疑也。乃泣拜其總首，且告其夫適遭屠戮之狀。總首聞之，潛召其徒，俱時執縛，唯一盜得逸。械送亳城，咸棄於市。其婦則返襄陽，還削為尼，誓終焉之志。（出《玉堂閒話》，原缺，據談氏初印本附錄）

gē zhě fù
歌者婦

nán zhōng yǒu dà shuài, shì xí jué wèi, rán pō zì héng. yǒu shàn gē zhě. yǔ qí fū zì běi ér zhì, pō yǒu róng sè. shuài wén ér zhào zhī. měi rù, zhé yǔ qí fū xié zhì, gèng chàng dié hé, qū yǒu yú tài. shuài yù sī zhī, fù jù ér bù xǔ. shuài mì qiǎn rén hài qí fū ér zhì fù yú bié shì, duō qí zhū cuì, yǐ yuè qí yì. yú nián wǎng yì zhī, fù yì xīn rán jiē dài, qíng shén wǎn luán. jí jiù tà. fù hū chū bái rèn yú xiù zhōng, qín shuài ér yù cì zhī. shuài chè zhǒu ér yì, fù zhú zhī. shì yǒu èr nú jū qián hé qí fēi, yóu shì huò miǎn. xuán qiǎn rén zhí zhī, yǐ zì duàn qí jǐng yǐ. chū yù táng xián huà, yuán quē, jù tán shì chū yìn běn fù lù
南中有大帥，世襲爵位，然頗恣橫。有善歌者。與其夫自北而至，頗有容色。帥聞而召之。每入，輒與其夫偕至，更唱迭和，曲有餘態。帥欲私之，婦拒而不許。帥密遣人害其夫而置婦於別室，多其珠翠，以悅其意。逾年往詣之，婦亦欣然接待，情甚婉孌。及就榻。婦忽出白刃於袖中，擒帥而欲刺之。帥掣肘而逸，婦逐之。適有二奴居前闔其扉，由是獲免。旋遣人執之，已自斷其頸矣。（出《玉堂閒話》，原缺，據談氏初印本附錄）