wéi táo fú lǐ jìng wǔ gōng gàn wú xíng lǔ lǐ hú pěng yàn pěng jiàn guī qín duàn zhāng shàng qīng lǐ qí bì
韋桃符 李敬 武公幹 吳行魯 李鵠 捧硯 捧劍 歸秦 段章 上清 李錡婢
lǐ fú nǚ nú què yào
李福女奴 卻要
wéi táo fú suí kāi huáng zhōng, jīng zhào wéi gǔn, yǒu nú yuē táo fú, měi zhēng tǎo jiāng xíng, yǒu dǎn lì. gǔn zhì zuǒ wèi zhōng láng, yǐ táo fú jiǔ cóng qū shǐ, nǎi fàng cóng liáng. fú jiā yǒu huáng zì niú, zǎi ér xiàn zhī, yīn wèn gǔn qǐ xìng. gǔn yuē: zhǐ cóng wǒ xìng wèi wéi shì. fú kòu tóu yuē: bù gǎn yǔ láng jūn tóng xìng. gǔn yuē: rǔ dàn cóng zhī, cǐ yǒu shēn yì. gù zhì jīn yǒu huáng dú zi wéi, jí wéi shù rén qí hòu yě. bù xǔ yì xìng zhě, gài lǜ nián shēn dài yuǎn, zi sūn huò yǔ wéi shì tōng hūn. cǐ qí yì yě. chū cháo yě qiān zài
韋桃符隋開皇中,京兆韋袞,有奴曰桃符,每征討將行,有膽力。袞至左衛中郎,以桃符久從驅使,乃放從良。符家有黃牸牛,宰而獻之,因問袞乞姓。袞曰:止從我姓為韋氏。符叩頭曰:不敢與郎君同姓。袞曰:汝但從之,此有深意。故至今有黃犢子韋,即韋庶人其後也。不許異姓者,蓋慮年深代遠,子孫或與韋氏通婚。此其意也。(出《朝野僉載》)
lǐ jìng
李敬
lǐ jìng zhě, běn xià hóu zī zhī yōng yě. zī jiǔ è sāi míng chǎng, jìng hán kǔ bèi lì. huò wèi qí lèi suǒ yǐn yuē: dāng jīn běi miàn guān rén, rù zé nèi guì, chū zé shǐ chén. dào suǒ zài, dǎ fēng dǎ yǔ, ěr hé bù cóng zhī. ér zī zī shì yī gè qióng cuò dà, yǒu hé zhǎng jìn ěr? zòng qí bù rán, táng tóu guān rén cǐ bèi wèi táng lì wèi guān rén, fēng yī zú shí, suǒ wǎng wú bù kè. jìng chǎn rán yuē: wǒ shǐ tóu jí dì, hái nǐ zuò xī chuān liú hòu guān. zhòng jiē fēi xiào. shí zī yú bì hòu wén qí yán. fán shí yú suì, zī zì zhōng shū chū zhèn chéng dū, lín xíng, yǒu yǐ dǐ lì tuō zhě, yī wú suǒ nuò. zhì zhèn, yòng jìng zhī jìn zòu, ér yāng zhǎng jí yǐ. xiàng zhī xiào zhě, lǜ duō fú jìng. chū zī wèi yù, líng pīng fēng chén, suǒ kuà jiǎn lǘ, wú gù zhuì jǐng, jí cháo shì zhī mén, huò nì lǚ shè, cháng duō jǔ yǔ shí rén hào yuē bù lì shì xiù cái. jìng dēng jiāng xiāng. chū zhí yán
李敬者,本夏侯孜之傭也。孜久厄塞名場,敬寒苦備歷。或為其類所引曰:當今北面官人,入則內貴,出則使臣。到所在,打風打雨,爾何不從之。而孜孜事一個窮措大,有何長進耳?縱其不然,堂頭官人(此輩謂堂吏為官人),豐衣足食,所往無不克。敬囅然曰:我使頭及第,還擬作西川留後官。眾皆非笑。時孜於壁後聞其言。凡十餘歲,孜自中書出鎮成都,臨行,有以邸吏托者,一無所諾。至鎮,用敬知進奏,而鞅掌極矣。向之笑者,率多伏敬。初孜未遇,伶俜風塵,所跨蹇驢,無故墜井,及朝士之門,或逆旅舍,常多齟齬時人號曰不利市秀才。竟登將相。(出《摭言》)
wǔ gōng gàn
武公幹
wǔ gōng gàn zhě cháng shì kuǎi xī yì xiù cái, shí yú suì, yì cháng qín gàn. jì xī yì zhuó dì, gàn cí yǐ qīn zài, qǐ guī jiù yǎng. xī yì jiān liú bú zhù, jì jiā qí zhōng xiào, yǐ shī sòng zhī, lüè yuē: shān xiǎn bù céng lí mǎ hòu, jiǔ xǐng zhǎng jiàn zài chuáng qián. tóng rén jù juàn zèng xíng, jiē yǒu jì hé. chū zhí yán
武公幹者常事蒯希逸秀才,十餘歲,異常勤干。洎希逸擢第,干辭以親在,乞歸就養。希逸監留不住,既嘉其忠孝,以詩送之,略曰:山險不曾離馬後,酒醒長見在床前。同人醵絹贈行,皆有繼和。(出《摭言》)
wú xíng lǔ
吳行魯
wú xíng lǔ shàng shū, péng zhōu rén. shào nián shì lǐ guān xī mén sī gōng, xiǎo xīn wèi shèn. měi yè, cháng wèi wēn nì qì yǐ fèng zhī, shēn dé zhòng wèi zhī yì. yī rì wèi zhōng wèi xǐ zú, zhōng wèi yǐ zú xià wén lǐ shì zhī yuē: rú cǐ wén, zhēng jiào bù zuò jūn róng shǐ. xíng lǔ bài yuē: cǐ yì wú píng. xī mén yuē: hé yě? lǔ yuē: ruò qí rán zhě, mǒu yì yǒu zhī, hé wèi cháng zhí pū sī zhī yì. nǎi tuō lǚ chéng zhī. xī mén jiē tàn, wèi yuē: rǔ dàn zhōng xiào, wǒ dāng wèi rǔ chéng zhī. ěr hòu jiǎ yǐ jūn zhí, chú péng zhōu cì shǐ. lú dān biǎo wèi xī chuān xíng jūn sī mǎ, yù mán yǒu gōng, lì dōng chuān shān nán èr zhèn jié dù shǐ. chū xíng lǔ zhī zài dōng chuān yě, lì tú nán wèi xī chuān fù shǐ, suí fǔ bà. xíng lǔ yù yán pì zhī. lì sù báo xíng lǔ, wén zhī dà xiào yuē: bù néng jiǎn tóu tì miàn, ér qū shì jiàn ér hū! zì shǐ yuàn chéng mǎ, bù guī sī dì, zhí chū běi guō. jiā rén jù jié shù ér zhuī zhī. zhāng yún wèi chéng dū shǎo yǐn, cháng chū qīng yán, wèi xíng lǔ zhèn shā zhī. chū běi mèng suǒ yán
吳行魯尚書,彭州人。少年事理官西門思恭,小心畏慎。每夜,常為溫溺器以奉之,深得中尉之意。一日為中尉洗足,中尉以足下文理示之曰:如此文,爭教不作軍容使。行魯拜曰:此亦無憑。西門曰:何也?魯曰:若其然者,某亦有之,何為常執仆廝之役。乃脫履呈之。西門嗟嘆,謂曰:汝但忠孝,我當為汝成之。爾後假以軍職,除彭州刺史。盧耽表為西川行軍司馬,御蠻有功,歷東川、山南二鎮節度使。初行魯之在東川也,歷圖南為西川副使,隨府罷。行魯欲延辟之。厲素薄行魯,聞之大笑曰:不能剪頭剃面,而趨事健兒乎!自使院乘馬,不歸私第,直出北郭。家人遽結束而追之。張云為成都少尹,常出輕言,為行魯鴆殺之。(出《北夢瑣言》)
lǐ hú
李鵠
lú jūn zi sù, zhēn jiǎn yǒu fù fēng. táng zhí yán sān lú jūn zi sù zhēn jiǎn yǒu fù fēng zuò lú sù jūn zhī sūn zhēn jiǎn yǒu zǔ fēng. guāng huà chū, huá zhōu xíng zài jí dì. zì dà kòu fàn què tú èr shí nián, jìn shēn mí bù biǎn fá. sù shǐ dēng dì, é yǒu lǐ hú zhě zào zhī, yuàn yōng lì. hú shàn yíng lì, xiá rì wǎng wǎng fǎn zī yú sù, cǐ wài wèi cháng yǐ suǒ xū wèi yì. sù yǒu jiù yè zài nán yáng, cháng lìng hú zhēng zū. hú jiē rú qī ér zhì, lái wǎng shí lǐ, ér wèi cháng qīn fèi yī jīn. jì jí dì, hú bēn zǒu rú chū. jí yī chūn shì bì, hú jí cí qù. chū zhí yán
盧鈞子肅,貞簡有父風。(《唐摭言》三盧鈞子肅貞簡有父風作盧《肅鈞之孫貞簡有祖風》。光化初,華州行在及第。自大寇犯闕途二十年,縉紳靡不褊乏。肅始登第,俄有李鵠者造之,願傭力。鵠善營利,暇日往往反資於肅,此外未嘗以所須為意。肅有舊業在南陽,常令鵠征租。鵠皆如期而至,來往十里,而未嘗侵費一金。既及第,鵠奔走如初。及一春事畢,鵠即辭去。(出《摭言》)
pěng yàn
捧硯
pěng yàn zhě, péi zhì dé zhī jiā tóng yě. qí mǔ yuē chūn hóng, pèi zōu rén gāo fán ér shēng. yī suì shí, xià rì yù zhī, luǒ wò yú láng wǔ jiān, yǒu bēi jiǎo quǎn yuē qīng huā, hū lái. niè ér yīn shí zhī. chūn hóng wén tí shēng, láng máng ér zhì, zé xuè liú yíng xí yǐ. lài zhì dé yǒu liáng yào fēng zhī, bǎi rì rú gù. míng nián xià, qǐn zhī qián xuān, qīng huā cì rén xì fù lái, bìng luǎn yòu shí qì. wǎn zhuǎn yú dì ér sǐ, yòu yǐ qián shí zhī yào fù zhī, jí yù wèi huàn zhě yān. zì zhī yuē pěng yàn, wěi yǐ nèi shù zhī zhí. zhì guāng qǐ bǐng wǔ nián, shí yú suì yǐ. péi shǐ wài chū, yù dào yú zhèng jiāo jiàn hài. yī. pěng yàn tóng ér yě, zài cán ér wú yàng, péi yǐ yī chū ér bù huí zhě, qí gù hé zāi? chū sān shuǐ xiǎo dú
捧硯者,裴至德之家童也。其母曰春紅,配騶人高璠而生。一歲時,夏日浴之,裸臥於廊廡間,有卑腳犬曰青花,忽來。齧兒陰食之。春紅聞啼聲,狼忙而至,則血流盈席矣。賴至德有良藥封之,百日如故。明年夏,寢之前軒,青花伺人隙復來,並卵又食訖。宛轉於地而死,又以前食之藥傅之,及愈為宦者焉。字之曰捧硯,委以內豎之職。至光啟丙午年,十餘歲矣。裴使外出,遇盜於鄭郊見害。噫。捧硯童兒也,再殘而無恙,裴以一出而不回者,其故何哉?(出《三水小牘》)
pěng jiàn
捧劍
xián yáng guō shì zhě, yīn fù zhī shì yě, pū yìng qiě zhòng. qí jiān yǒu yī cāng tóu, míng yuē pěng jiàn, bù shì yīn lè, cháng yǐ wàng shuǐ tiào yún, bù zūn qū cè, suī měi zāo biān chuí, zhōng suǒ jiàn wéi. yī dàn, hū tí shī yī piān, qí zhǔ yì nù. shī yuē: qīng niǎo xián pú jú, fēi shàng jīn jǐng lán. měi rén kǒng jīng qù, bù gǎn juǎn lián kàn. rú shì wén ér jìng guān, yǐ wèi xié lǜ zhī cí. qí zhǔ shāo róng yān. yòu tí hòu táng mǔ dān huā yuē: yī zhǒng fāng fēi chū hòu tíng, què shū táo lǐ dé jiā míng. shuí néng wèi xiàng tiān rén shuō, cóng cǐ yí gēn jìn tài qīng. pěng jiàn sī qǐ bīn kè yuē: yuàn zuò yí dí zhī guǐ, chǐ wèi shì sú cāng tóu. qí hòu jiāng cuàn, fù liú shī yuē: zhēn zhòng guō sì láng, lín xíng bù dé bié. xiǎo lòu dòng lí xīn, qīng chē mào cán xuě. yù chū zhǔ rén mén, líng tì àn míng yàn. wàn lǐ gé guān shān, yī xīn sī hàn yuè. chū yún xī yǒu yì
咸陽郭氏者,殷富之室也,仆媵且眾。其間有一蒼頭,名曰捧劍,不事音樂,嘗以望水眺雲,不遵驅策,雖每遭鞭捶,終所見違。一旦,忽題詩一篇,其主益怒。詩曰:青鳥銜蒲菊,飛上金井欄。美人恐驚去,不敢捲簾看。儒士聞而競觀,以為協律之詞。其主稍容焉。又《題後堂牡丹花》曰:一種芳菲出後亭,卻輸桃李得佳名。誰能為向天人說,從此移根近太清。捧劍私啟賓客曰:願作夷狄之鬼,恥為世俗蒼頭。其後將竄,復留詩曰:珍重郭四郎,臨行不得別。曉漏動離心,輕車冒殘雪。欲出主人門,零涕暗鳴咽。萬里隔關山,一心思漢月。(出《雲谿友議》)
guī qín
歸秦
shěn xún yǒu bì qiè, qí qī hài zhī, sī yǐ pèi nèi shù guī qín, xún bù néng jìn. jì ér qiè yóu shì nèi, guī qín chǐ zhī, nǎi xié rèn sì xì, shā xún jí qí fū rén yú zhāo yí shǐ yá. shì xī, xún cháng yàn fǔ zhōng bīn yǒu, nǎi biàn gē zhe cí lìng yuē: mò dǎ nán lái yàn, cóng tā xiàng běi fēi. dǎ shí shuāng dǎ qǔ, mò qiǎn liǎng fēn lí. jí guī ér fū qī bìng mìng yān. shí xián tōng sì nián yě. chū běi mèng suǒ yán
沈詢有嬖妾,其妻害之,私以配內豎歸秦,詢不能禁。既而妾猶侍內,歸秦恥之,乃挾刃伺隙,殺詢及其夫人於昭儀使衙。是夕,詢嘗宴府中賓友,乃便歌著詞令曰:莫打南來雁,從他向北飛。打時雙打取,莫遣兩分離。及歸而夫妻併命焉。時咸通四年也。(出《北夢瑣言》)
duàn zhāng
段章
duàn zhāng, xián tōng shí nián, shì qián jìn shì sī kōng tú. chū, zhāng yǐ zì jiù wèi yù zhě, yì wú yì yú tā yōng. shì nián xià, tú guī pú jiǔ, yǐ fá lì, bù zú zhōu gěi, zhāng nǎi xiè qù. guǎng míng gēng zǐ suì, dōng shí èr yuè, kòu fàn jīng, tú yù jū chóng yì lǐ. jiǔ rì, zì lǐ háo yáng qióng suǒ, zhuǎn nì cháng píng cāng xià. jiāng chū, qún dào jì zhì. yǒu yōng gē jù mén zhě, shú shì liáng jiǔ, nǎi jiù chí tú shǒu yuē: mǒu duàn zhāng yě, xì lǔ ér lái, wèi néng zì tuō. rán gù huái yōu yǎng zhī rén, jīn nǎi xiāng yù, tiān yě! mǒu suǒ zhǔ yuē zhāng jiāng jūn, xǐ xià shì, qiě xìng tā míng chāo běn tā zuò xié wǎng, bì wáng tā. rán qiě jué miǎn yú bào héng yǐ. tú shì yǐ bù rǔ, zhāng wǎng rán qì xià, dǎo zhì tōng qú, jí bié qù. tú yīn cǐ dé zì kāi yuǎn mén xiāo dùn. zhì xián yáng qiáo, fù yù bǎng zhě hán jūn jì zhī, nǎi dǐ hù xiàn, yīn dá yú xíng zài. chū sī kōng tú duàn zhāng chuán
段章,咸通十年,事前進士司空圖。初,章以自僦為馭者,亦無異於他傭。是年夏,圖歸蒲久,以乏力,不足賙給,章乃謝去。廣明庚子歲,冬十二月,寇犯京,圖寓居崇義里。九日,自里豪楊瓊所,轉匿常平倉下。將出,群盜繼至。有擁戈拒門者,孰視良久,乃就持圖手曰:某段章也,系擄而來,未能自脫。然顧懷優養之仁,今乃相遇,天也!某所主曰張將軍,喜下士,且幸他(明抄本他作偕)往,必亡他。然且決免於暴橫矣。圖誓以不辱,章惘然泣下,導至通衢,即別去。圖因此得自開遠門宵遁。至咸陽橋,復遇榜者韓鈞濟之,乃抵鄠縣,因達於行在。(出司空圖《段章傳》)
shàng qīng
上清
zhēn yuán rén shēn suì chūn sān yuè, chéng xiàng dòu cān jū guāng fú lǐ dì. yuè yè, xián bù yú zhōng tíng. yǒu cháng suǒ chǒng qīng yī shàng qīng zhě, nǎi yuē: jīn qǐ shì, xū dào táng qián fāng gǎn yán zhī. dòu jí shàng táng, shàng qīng yuē: tíng shù shàng yǒu rén, kǒng jīng láng, qǐng jǐn bì zhī. dòu yuē: lù zhì jiǔ yù qīng duó wú quán wèi, jīn yǒu rén zài tíng shù shàng, jí wú huò zhī jiāng zhì yǐ. qiě cǐ shì jiāng zòu yǔ bù zòu. jiē shòu huò, bì cuàn sǐ yú dào lù. rǔ yú bèi liú zhōng bù kě duō de, wú shēn sǐ jiā pò, rǔ dìng wèi gōng bì. shèng jū rú gù wèn, shàn wèi wǒ cí yān. shàng qīng qì yuē: chéng rú shì, sǐ shēng yǐ zhī. dòu xià jiē dà hū yuē: shù shàng rén yīng shì lù zhì shǐ lái, néng quán lǎo fū xìng mìng, gǎn bù hòu bào? shù shàng rén yīng shēng ér xià, nǎi yī cū zhě yě, yuē: jiā yǒu dà sàng, pín shén, bù bàn zàng lǐ. fú zhī xiàng gōng tuī chéng jì wù, suǒ yǐ bo yè ér lái, xìng xiàng gōng wú guài. dòu yuē: mǒu qìng suǒ yǒu, táng fēng juàn qiān pǐ ér yǐ, fāng nǐ xiū sī miào cì, jīn rì zhé zèng kě yǐ. cū zhě bài xiè, dòu dá zhī rú lǐ. yòu yuē: biàn cí xiàng gōng. qǐng zuǒ yòu qí suǒ cì juàn, zhì yú qiáng wài. mǒu xiān yú jiē zhōng qí zhī. dòu yī qí qǐng, mìng pú rén zhēn qí jué zōng qiě jiǔ, fāng gǎn guī qǐn. yì rì, zhí jīn wú xiān zòu qí shì, dòu gōng dé cì, yòu zòu zhī. dé zōng lì shēng yuē: qīng jiāo tōng jié jiāng, xù yǎng xiá cì, wèi chóng tái dǐng, gèng yù hé qiú? dòu dùn shǒu yuē: chén qǐ zì dāo bǐ xiǎo cái, guān yǐ zhì guì, jiē bì xià jiǎng bá, shí bù yīn rén. jīn bù xìng zhì cǐ, yì nǎi chóu jiā suǒ wèi ěr. bì xià hū zhèn léi tíng zhī nù, chén biàn hé wàn sǐ. zhōng shǐ xià diàn xuān yuē: qīng qiě guī sī dì, dài hòu jìn zhǐ. yuè yuè, biǎn liǔ zhōu bié jià. huì xuān wǔ jié dù liú shì níng tōng hǎo yú liǔ zhōu, lián shǐ tiáo shū shàng wén, dé zōng yuē: jiāo tōng jié jiāng, xìn ér yǒu zhēng. liú dòu yú huān zhōu, méi rù jiā zī, yī zān bù yí shēn. jìng wèi dá liú suǒ, zhào cì zì jǐn. shàng qīng guǒ lì míng yè tíng qiě jiǔ, hòu shù nián, yǐ shàn yīng duì, néng jiān chá, shù dé zài dì zuǒ yòu. dé zōng wèi yuē: gōng nèi rén shù bù shǎo, rǔ dà liǎo shì, cóng hé dé zhì cǐ? shàng qīng yuē: qiè běn gù zǎi xiàng dòu cān jiā nǚ nú, dòu cān qī zǎo wáng, gù qiè dé péi sǎo sào. nǎi dòu cān jiā pò, xìng de tián gōng, jì fèng lóng yán, rú zài tiān shàng. dé zōng yuē: dòu cān zhī zuì, bù zhǐ yǎng xiá cì, jiān yì shén yǒu zāng wū, qián shí nà guān yín qì zhì duō. shàng qīng liú tì ér yán yuē: dòu cān zì yù shǐ zhōng chéng, lì dù zhī hù bù jiān tiě sān shǐ, zhì zǎi xiàng, shǒu wěi liù nián, yuè rù shù shí wàn, qián hòu fēi shí shǎng cì, dāng yì bù zhī jì jí. nǎi zhě bīn zhōu sòng suǒ nà guān yín qì, jiē shì ēn cì. dāng bù lù rì, qiè zài bīn zhōu, qīn jiàn zhōu xiàn xī lù zhì ēn zhǐ, jǐn guā qù, suǒ jìn yín qì shàng kè fān zhèn guān xián xìng míng, wū wèi zāng wù wèi zāng wù yuán zuò wù zāng wèi, jù míng chāo běn gǎi. fú qǐ xià yàn zhī. yú shì xuān suǒ dòu cān méi guān yín qì, fù shì qí guā zì chù, jiē rú shàng qīng zhī yán. shí zhēn yuán shí èr nián. dé zōng yòu wèn yǎng xiá cì shì, shàng qīng yuē: běn shí wú, cǐ xī shì lù zhì xiàn hài, shǐ rén wèi zhī. dé zōng zhì shì dà wù, yīn nù lù zhì yuē: lǎo liáo nú, wǒ tuō què yī lǜ shān, biàn yǔ zǐ zhe, yòu cháng hū yī zuò lù jiǔ. wǒ rèn shǐ dòu cān, fāng chēng yì cì, xū jiào wǒ shā què tā. nǎi zhì quán rù yī shǒu, qí wèi ruǎn ruò, shén yú ní tuán. nǎi xià zhào xuě dòu cān yuān. shí péi yán líng tàn zhī lù zhì ēn shuāi, dé zì xíng méi niè, chéng jiān gōng zhī. zhì jìng shòu qiǎn bù huí. shàng qīng tè chì xuē dān shū, dù wèi nǚ dào shì, zhōng jià wèi jīn zhōng yì qī. shì yǐ lù zhì mén shēng míng wèi duō xiǎn dá zhě, shì bù kě chuán shuō, gù cǐ shì jué wú rén zhī. chū yì wén jí
貞元壬申歲春三月,丞相竇參居光福里第。月夜,閒步於中庭。有常所寵青衣上清者,乃曰:今啟事,須到堂前方敢言之。竇亟上堂,上清曰:庭樹上有人,恐驚郎,請謹避之。竇曰:陸贄久欲傾奪吾權位,今有人在庭樹上,即吾禍之將至矣。且此事將奏與不奏。皆受禍,必竄死於道路。汝於輩流中不可多得,吾身死家破,汝定為宮婢。聖居如顧問,善為我辭焉。上清泣曰:誠如是,死生以之。竇下階大呼曰:樹上人應是陸贄使來,能全老夫性命,敢不厚報?樹上人應聲而下,乃衣 粗者也,曰:家有大喪,貧甚,不辦葬禮。伏知相公推誠濟物,所以卜夜而來,幸相公無怪。竇曰:某罄所有,堂封絹千匹而已,方擬修私廟次,今日輒贈可矣。 粗者拜謝,竇答之如禮。又曰:便辭相公。請左右齊所賜絹,擲於牆外。某先於街中俟之。竇依其請,命僕人偵其絕蹤且久,方敢歸寢。翌日,執金吾先奏其事,竇公得次,又奏之。德宗厲聲曰:卿交通節將,蓄養俠刺,位崇台鼎,更欲何求?竇頓首曰:臣起自刀筆小才,官已至貴,皆陛下獎拔,實不因人。今不幸至此,抑乃仇家所為耳。陛下忽震雷霆之怒,臣便合萬死。中使下殿宣曰:卿且歸私第,待候進止。越月,貶柳州別駕。會宣武節度劉士寧通好於柳州,廉使條疏上聞,德宗曰:交通節將,信而有徵。流竇於歡州,沒入家資,一簪不遺身。竟未達流所,詔賜自盡。上清果隸名掖庭且久,後數年,以善應對,能煎茶,數得在帝左右。德宗謂曰:宮內人數不少,汝大了事,從何得至此?上清曰:妾本故宰相竇參家女奴,竇參妻早亡,故妾得陪掃埽。乃竇參家破,幸得填宮,既奉龍顏,如在天上。德宗曰:竇參之罪,不止養俠刺,兼亦甚有贓污,前時納官銀器至多。上清流涕而言曰:竇參自御史中丞,歷度支戶部監鐵三使,至宰相,首尾六年,月入數十萬,前後非時賞賜,當亦不知紀極。乃者彬州送所納官銀器,皆是恩賜。當部錄日,妾在彬州,親見州縣希陸贄恩旨,盡刮去,所進銀器上刻藩鎮官銜姓名,誣為贓物(為贓物原作物贓為,據明鈔本改)。伏乞下驗之。於是宣索竇參沒官銀器,覆視其刮字處,皆如上清之言。時貞元十二年。德宗又問養俠刺事,上清曰:本實無,此悉是陸贄陷害,使人為之。德宗至是大悟,因怒陸贄曰:老獠奴,我脫卻伊綠衫,便與紫着,又常呼伊作陸九。我任使竇參,方稱意次,須教我殺卻他。乃至權入伊手,其為軟弱,甚於泥團。乃下詔雪竇參冤。時裴延齡探知陸贄恩衰,得恣行媒櫱,乘間攻之。贄竟受譴不回。上清特敕削丹書,度為女道士,終嫁為金忠義妻。世以陸贄門生名位多顯達者,世不可傳說,故此事絕無人知。(出《異聞集》)
lǐ qí bì
李錡婢
lǐ qí zhī qín yě, shì bì yī rén suí zhī. qí yè zì liè yī jīn, shū yǐ yuān míng chāo běn wú yuān zì. guǎn què zhī gōng, yán wèi zhāng zi liáng suǒ mài, jiào shì bì yuē: jié zhī yú dài. wú ruò cóng róng cì duì. dāng wèi zǎi xiàng, yáng yì jié dù shǐ ruò bù cóng róng, shòu jí xíng yǐ. wǒ sǐ, rǔ bì rù nèi, shàng bì wèn rǔ, rǔ dāng yǐ shì jìn. jí qí fú fǎ, jīng chéng dà wù, sān rì bù jiě, huò wén guǐ kū. xiàn zōng yòu yú shì bì dé bó shū, pō yí qí yuān, nèi chū huáng yī shù xí, cì qí jí zǐ dì, chì jīng zhào fǔ shōu zàng zhī. lǐ xiān, qí zhī cóng fù dì yě. wèi sòng zhōu cì shǐ, wén qí fǎn zhuàng, tòng kū, qū qī zǐ nú bì, wú lǎo yòu, liàng jǐng wèi jiā, zì jū yú guān chá shǐ. cháo tíng mǐn zhī, yīn wèi báo biǎn. àn lǐ qí zōng shǔ, jí jū zhòng wèi, pō yǐ zūn háo zì fèng, shēng sè zhī xuǎn, guān jué yú shí. jí zhè xī zhī bài, pèi yè tíng zhě, yuē zhèng yuē dù. zhèng de xìng yú xiàn zōng, shì shēng xuān zōng huáng dì, shí wèi xiào míng huáng tài hòu, cì jí dù, dù míng qiū, yì jiàn kāng rén yě, yǒu chǒng yú mù zōng. mù zōng jí wèi, yǐ wèi huáng zǐ zhāng wáng fù mǔ. tài hé zhōng, zhāng wáng dé zuì guó chú, zhào cì qiū guī lǎo gù xiāng. huò yuē, xì bó shū zhě, jí dù qiū yě. ér gōng wéi shì mì, shì mò de zhī. fū qiū nǚ bì yě, ér néng yǐ yì shēn qí zhī yuān, qiě dǎi shì lèi cháo, yòng wù dān jí, jí qí bèi qì yú jiā yě, cháo jī bù gěi, gù míng shì wén ér shāng zhī. zhōng shū shè rén dù mù wèi shī yǐ yàn zhī yuē: jīng jiāng shuǐ qīng huá, shēng nǚ bái rú zhī, qí jiān dù qiū zhě, bù láo zhū fěn shī. lǎo bì jí shān zhù, tíng hòu qiān é méi, qiū chí yù jiǎ zuì, yǔ chàng jīn lǚ yī. bì jì bái shǒu pàn, qiū yì hóng lèi zī. wú jiāng luò rì dù, bà shàng lǜ yáng chuí. lián jū jiàn tiān zǐ, pàn miǎn dú yī yī. jiāo bì xuán jǐn mù, jìng lián pán yù chī, dī huán rèn xīn chǒng, yǎo niǎo fù róng yí. yuè shàng bái bì mén, guì yǐng liáng cān chà, jīn jiē lù xīn zhòng, xián niǎn zǐ xiāo chuī. méi tái jiā chéng lù, nán yuàn yàn chū fēi. hóng zhuāng yǔ lín zhàng, dú cì bì xié qí. guī lái zhǔ bào tāi, yàn yù bù néng yí. xián chí shēng rì qìng, tóng què fēn xiāng bēi, léi yīn hòu chē yuǎn, shì wǎng luò huā shí. yàn méi méi yuán zuò qí, jù míng chāo běn gǎi. dé huáng zǐ, zhuàng fā lǜ sī sī. shū táng qīn fù mǔ, tiān rén xiāng pěng chí. hǔ jīng zhū luò bǎo, jīn pán xī zhèn wéi. zhǎng yáng shè xióng pí, wǔ zhàng nòng yǎ yī jiàn pāo zhú mǎ xì, shāo chū wǔ jī qí. zhǎn zhǎn zhěng guān pèi, shì yàn zuò yáo chí, méi yǔ yǎn tú huà, shén xiù shè cháo huī. yī chǐ tóng ǒu rén, jiāng chōng zhī zì qī. wáng yōu máo tǔ xuē, qiū fàng gù xiāng guī. gū léng fú dòu jí, huí shǒu shàng chí chí, sì cháo sān shí zài, shì mèng fù yí fēi. tóng guān shí jiù lì, lì bìn yǐ chéng sī què huàn wú jiāng dù, zhōu rén nà de zhī. guī lái sì lín gǎi, mào yuàn cǎo fēi fēi. qīng xuè sǎ bù jǐn, yǎng tiān zhī gào shuí? hán yī yī chǐ sù, yè jiè lín rén jī. wǒ zuó jīn líng guò, wén zhī wèi xū xī! zì gǔ jiē yī guàn, biàn huà ān néng tuī. xià jī miè liǎng guó, táo zuò wū chén qī xī zǐ xià gū sū, yī gě zhú chī yí zhī shì wèi bào fú, zuò hàn tài píng jī, yǔ zhì dài jí zhōng, liǎng cháo zūn mǔ yí. guāng wǔ shào gāo zǔ, běn xì shēng táng ér shān hú pò gāo qí, zuò bì chūn huáng mí xiāo hòu qù yáng zhōu, tū jué wèi è shì yīn zhī. nǚ zǐ gù bù dìng, shì lín yì nán qī shè gōu hòu hū fù, gōu wēng wáng zhě shī wú guó yāo mèng zǐ, yǒu rén huǐ zhòng ní qín yīn zhú kè lìng, bǐng guī chéng xiàng sī ān zhī wèi qí shǒu, jiàn duàn zé zhōng shī. gěi sàng jué zhāng bèi, miào láng guān é wēi. ěr diāo qī yè guì, hé fáng róng lǔ zhī. sū wǔ què shēng fǎn, dèng tōng zhōng sǐ jī. zhǔ zhāng jì nán cè, fān fù yì qí yí. dì jǐn yǒu hé wù? tiān wài fù hé zhī? zhǐ hé wèi ér zhuō, zú hé wèi ér chí? ěr hé wèi ér tīng, mù hé wèi ér kuī? jǐ shēn bù zì xiǎo, cǐ wài hé sī wéi. yīn qīng yī zūn jiǔ, tí zuò dù qiū shī, chóu lái dú zhǎng yǒng, liáo kě yǐ zì yí. chū guó shǐ bǔ bìng běn shì shī
李錡之擒也,侍婢一人隨之。錡夜自裂衣襟,書已冤(明鈔本無冤字)。管榷之功,言為張子良所賣,教侍婢曰:結之於帶。吾若從容賜對。當為宰相,楊、益節度使;若不從容,受極刑矣。我死,汝必入內,上必問汝,汝當以是進。及錡伏法,京城大霧,三日不解,或聞鬼哭。憲宗又於侍婢得帛書,頗疑其冤,內出黃衣數襲,賜錡及子弟,敕京兆府收葬之。李銛,錡之從父弟也。為宋州刺史,聞錡反狀,慟哭,驅妻子奴婢,無老幼,量頸為枷,自拘於觀察使。朝廷憫之,因為薄貶。按李錡宗屬,亟居重位,頗以尊豪自奉,聲色之選,冠絕於時。及浙西之敗,配掖庭者,曰鄭、曰杜。鄭得幸於憲宗,是生宣宗皇帝,實為孝明皇太后,次即杜,杜名秋,亦建康人也,有寵於穆宗。穆宗即位,以為皇子漳王傅姆。太和中,漳王得罪國除,詔賜秋歸老故鄉。或曰,系帛書者,即杜秋也。而宮闈事秘,世莫得知。夫秋女婢也,而能以義申錡之冤,且逮事累朝,用物殫極,及其被棄於家也,朝飢不給,故名士聞而傷之。中書舍人杜牧為詩以諺之曰:荊江水清滑,生女白如脂,其間杜秋者,不勞朱粉施。老濞即山鑄,庭後千蛾眉,秋持玉斝醉,與唱金縷衣。濞既白首叛,秋亦紅淚滋。吳江落日渡,灞上綠楊垂。聯裾見天子,盼眄獨依依。椒壁懸錦幕,鏡奩蟠玉螭,低鬟認新寵,窈裊復融怡。月上白壁門,桂影涼參差,金階露新重,閒捻紫簫吹。莓苔夾城路,南苑雁初飛。紅妝羽林仗,獨賜辟邪旗。歸來煮豹胎,厭飫不能飴。咸池升日慶,銅雀分香悲,雷音後車遠,事往落花時。燕媒(媒原作祺,據明鈔本改)。得皇子,壯發綠絲絲。書堂親傅姆,天人相捧持。虎精珠絡褓,金盤犀鎮帷。長楊射熊羆,武帳弄啞咿;漸拋竹馬戲,稍出舞雞奇。嶄嶄整冠佩,侍宴坐瑤池,眉宇儼圖畫,神秀射朝暉。一尺桐偶人,江充知自欺。王幽茅土削,秋放故鄉歸。觚稜拂斗極,回首尚遲遲,四朝三十載,似夢復疑非。潼關識舊吏,吏鬢已成絲;卻喚吳江渡,舟人那得知。歸來四鄰改,茂苑草菲菲。清血灑不盡,仰天知告誰?寒衣一尺素,夜借鄰人機。我昨金陵過,聞之為歔欷!自古皆一貫,變化安能推。夏姬滅兩國,逃作巫臣妻;西子下姑蘇,一舸逐鴟夷;織室魏豹俘,作漢太平基,語置代籍中,兩朝尊母儀。光武紹高祖,本系生唐兒;珊瑚破高齊,作婢春黃糜;蕭後去楊州,突厥為閼氏(音支)。女子固不定,士林亦難期;射鈎後呼父,鈎翁王者師;無國邀孟子,有人毀仲尼;秦因逐客令,柄歸丞相斯;安知魏齊首,見斷簀中屍。給喪蹶張輩,廟廊冠峨巍。珥貂七葉貴,何妨戎虜支。蘇武卻生返,鄧通終死飢。主張既難測,翻覆亦其宜。地盡有何物?天外復何之?指何為而捉,足何為而馳?耳何為而聽,目何為而窺?己身不自曉,此外何思惟。因傾一樽酒,題作杜秋詩,愁來獨長詠,聊可以自貽。(出《國史補》並《本事詩》)
lǐ fú nǚ nú
李福女奴
lǐ fú qī péi shì xìng dù jì, jī shì shén duō, fú wèi cháng gǎn shǔ yì. zhèn huá tái rì, yǒu yǐ nǚ nú xiàn zhī zhě, fú yì yù sī zhī ér wèi guǒ. yī rì, chéng jiān yán yú qī yuē: mǒu guān yǐ shì zhì jié dù shǐ yǐ, rán suǒ zhǐ shǐ zhě, bù guò lǎo pú. fū rén dài mǒu, wú nǎi báo hū? péi yuē: rán, bù néng zhī gōng yì suǒ shǔ hé rén? fú suǒ zhǐ, jí xiàn zhī nǚ nú yě, péi xǔ nuò. ěr hòu bù guò zhí yī shì shàn, wèi cháng yī de qiǎn quǎn. fú yòu zhǔ qī zhī zuǒ yòu yuē: shè fū rén mù fā, bì jù lái bào wǒ. jì ér guǒ yǒu yǐ fū rén mù fā lái gào, yuē: fū rén mù fā. fú jí wěi yán fù tòng, zhào qí nǚ nú. qí nǚ nú jì wǎng, zuǒ yòu yǐ péi fāng zài mù, nán kě jù yǐ, jí gào yǐ fú suǒ jí. péi yǐ wèi xìn yān, jù chū fā pén zhōng, xiǎn wèn fú suǒ kǔ. fú jì yè yǐ jí wèi yán, jì ruò bù kě rěn zhuàng. péi jí yōu zhī, yóu shì yǐ yào tóu ér nì zhōng jìn zhī. míng rì, jiān jūn shǐ jí cóng shì, xī lái hòu wèn. fú jí jù yǐ shì gào zhī, yīn xiào yuē: yī shì wú chéng, gù qí fēn. suǒ kǔ zhě, xū yàn yī ōu nì ěr. wén zhě wú bù dà xiào. chū yù quán zi
李福妻裴氏性妒忌,姬侍甚多,福未嘗敢屬意。鎮滑台日,有以女奴獻之者,福意欲私之而未果。一日,乘間言於妻曰:某官已是至節度使矣,然所指使者,不過老僕。夫人待某,無乃薄乎?裴曰:然,不能知公意所屬何人?福所指,即獻之女奴也,裴許諾。爾後不過執衣侍膳,未嘗一得繾綣。福又囑妻之左右曰:設夫人沐發,必遽來報我。既而果有以夫人沐發來告,曰:夫人沐發。福即偽言腹痛,召其女奴。其女奴既往,左右以裴方在沐,難可遽已,即告以福所疾。裴以為信焉,遽出發盆中,跣問福所苦。福既業以疾為言,既若不可忍狀。裴極憂之,由是以藥投兒溺中進之。明日,監軍使及從事,悉來候問。福即具以事告之,因笑曰:一事無成,固其分。所苦者,虛咽一甌溺耳。聞者無不大笑。(出《玉泉子》)
què yào
卻要
hú nán guān chá shǐ lǐ yǔ zhī nǚ nú, yuē què yào, měi róng zhǐ, shàn cí lìng. shuò wàng tōng lǐ yè yú qīn yīn jiā, wéi què yào zhǔ zhī, lǐ shì bì shù shí, mò zhī xié yě. ér qiǎo mèi cái jié, néng chéng shùn yán sè, yīn dǎng yì duō lián zhī. lǐ sì zǐ: zhǎng yuē yán xǐ, cì yuē yán fàn, cì yuē yán zuò, suǒ wèi dà láng ér xià wǔ láng yě. jiē nián shào kuáng xiá, xián yù zhēng què yào ér bù néng yě. cháng yù qīng míng jié, shí xiān yuè juān juān, tíng huā làn fā, zhōng táng chuí xiù mù, jiē yín gāng, ér què yào yù dà láng yú yīng táo huā yǐng zhōng, dà láng nǎi chí zhī qiú ǒu. què yào qǔ yīn xí shòu zhī, yuē: kě yú tíng zhōng dōng nán yú, zhù lì xiāng dài, hòu táng qián mián shú, dāng zhì. dà láng jì qù, zhì láng xià, yòu féng èr láng diào zhī. què yào fù qǔ yīn xí shòu zhī, yuē: kě yú tīng zhōng dōng běi yú xiāng dài. èr láng jì qù, yòu yù sān láng shù zhī, què yào fù qǔ yīn xí shòu zhī, yuē: kě yú tīng zhōng xī nán yú xiāng dài. sān láng jì qù, yòu wǔ láng yù zhe, wò shǒu bù kě jiě. què yào yì qǔ yīn xí shòu zhī, yuē: kě yú tīng zhōng xī běi yú xiāng dài. sì láng jiē qù. yán xǐ yú tīng jiǎo zhōng, bǐng xī yǐ dài. tīng mén xié bì, jiàn qí sān dì, bǐ bǐ ér zhì, gè qū yī yú. xīn suī yà zhī, ér bù gǎn fā. shǎo qǐng, què yào mì rán jù, jí xiàng tīng shì, huō shuāng fēi ér zhào zhī, wèi yán xǐ bèi yuē: ē dǔ pín ér, zhēng gǎn xiàng zhè lǐ mì sù chù. jiē qì suǒ xié, yǎn miàn ér zǒu. què yào fù cóng ér hāi zhī. zì shì zhū zi huái cán, bù gǎn shī jìng. chū sān shuǐ xiǎo dú
湖南觀察使李庾之女奴,曰卻要,美容止,善辭令。朔望通禮謁於親姻家,惟卻要主之,李侍婢數十,莫之偕也。而巧媚才捷,能承順顏色,姻黨亦多憐之。李四子:長曰延禧,次曰延范,次曰延祚,所謂大郎而下五郎也。皆年少狂俠,咸欲蒸卻要而不能也。嘗遇清明節,時纖月娟娟,庭花爛發,中堂垂繡幕,皆銀釭,而卻要遇大郎於櫻桃花影中,大郎乃持之求偶。卻要取茵席授之,曰:可於庭中東南隅,竚立相待,候堂前眠熟,當至。大郎既去,至廊下,又逢二郎調之。卻要復取茵席授之,曰:可於廳中東北隅相待。二郎既去,又遇三郎束之,卻要復取茵席授之,曰:可於廳中西南隅相待。三郎既去,又五郎遇着,握手不可解。卻要亦取茵席授之,曰:可於廳中西北隅相待。四郎皆去。延禧於廳角中,屏息以待。廳門斜閉,見其三弟,比比而至,各趨一隅。心雖訝之,而不敢發。少頃,卻要密燃炬,疾向廳事,豁雙扉而照之,謂延禧輩曰:阿堵貧兒,爭敢向這裡覓宿處。皆棄所攜,掩面而走。卻要復從而咍之。自是諸子懷慚,不敢失敬。(出《三水小牘》)