wéi táo fú lǐ jìng wǔ gōng gàn wú xíng lǔ lǐ gǔ pěng yàn pěng jiàn guī qín duàn zhāng shàng qīng lǐ qí bì
韦桃符 李敬 武公干 吴行鲁 李鹄 捧砚 捧剑 归秦 段章 上清 李锜婢
lǐ fú nǚ nú què yào
李福女奴 却要
wéi táo fú suí kāi huáng zhōng, jīng zhào wéi gǔn, yǒu nú yuē táo fú, měi zhēng tǎo jiāng xíng, yǒu dǎn lì. gǔn zhì zuǒ wèi zhōng láng, yǐ táo fú jiǔ cóng qū shǐ, nǎi fàng cóng liáng. fú jiā yǒu huáng zì niú, zǎi ér xiàn zhī, yīn wèn gǔn qǐ xìng. gǔn yuē: zhǐ cóng wǒ xìng wèi wéi shì. fú kòu tóu yuē: bù gǎn yǔ láng jūn tóng xìng. gǔn yuē: rǔ dàn cóng zhī, cǐ yǒu shēn yì. gù zhì jīn yǒu huáng dú zǐ wéi, jí wéi shù rén qí hòu yě. bù xǔ yì xìng zhě, gài lǜ nián shēn dài yuǎn, zǐ sūn huò yǔ wéi shì tōng hūn. cǐ qí yì yě. chū cháo yě qiān zài
韦桃符隋开皇中,京兆韦衮,有奴曰桃符,每征讨将行,有胆力。衮至左卫中郎,以桃符久从驱使,乃放从良。符家有黄牸牛,宰而献之,因问衮乞姓。衮曰:止从我姓为韦氏。符叩头曰:不敢与郎君同姓。衮曰:汝但从之,此有深意。故至今有黄犊子韦,即韦庶人其后也。不许异姓者,盖虑年深代远,子孙或与韦氏通婚。此其意也。(出《朝野佥载》)
lǐ jìng
李敬
lǐ jìng zhě, běn xià hóu zī zhī yōng yě. zī jiǔ è sāi míng chǎng, jìng hán kǔ bèi lì. huò wèi qí lèi suǒ yǐn yuē: dāng jīn běi miàn guān rén, rù zé nèi guì, chū zé shǐ chén. dào suǒ zài, dǎ fēng dǎ yǔ, ěr hé bù cóng zhī. ér zī zī shì yí gè qióng cuò dà, yǒu hé zhǎng jìn ěr? zòng qí bù rán, táng tóu guān rén cǐ bèi wèi táng lì wèi guān rén, fēng yī zú shí, suǒ wǎng wú bù kè. jìng chǎn rán yuē: wǒ shǐ tóu jí dì, hái nǐ zuò xī chuān liú hòu guān. zhòng jiē fēi xiào. shí zī yú bì hòu wén qí yán. fán shí yú suì, zī zì zhōng shū chū zhèn chéng dū, lín xíng, yǒu yǐ dǐ lì tuō zhě, yī wú suǒ nuò. zhì zhèn, yòng jìng zhī jìn zòu, ér yāng zhǎng jí yǐ. xiàng zhī xiào zhě, lǜ duō fú jìng. chū zī wèi yù, líng pīng fēng chén, suǒ kuà jiǎn lǘ, wú gù zhuì jǐng, jí cháo shì zhī mén, huò nì lǚ shè, cháng duō jǔ yǔ shí rén hào yuē bù lì shì xiù cái. jìng dēng jiàng xiàng. chū zhí yán
李敬者,本夏侯孜之傭也。孜久厄塞名场,敬寒苦备历。或为其类所引曰:当今北面官人,入则内贵,出则使臣。到所在,打风打雨,尔何不从之。而孜孜事一个穷措大,有何长进耳?纵其不然,堂头官人(此辈谓堂吏为官人),丰衣足食,所往无不克。敬冁然曰:我使头及第,还拟作西川留后官。众皆非笑。时孜于壁后闻其言。凡十余岁,孜自中书出镇成都,临行,有以邸吏托者,一无所诺。至镇,用敬知进奏,而鞅掌极矣。向之笑者,率多伏敬。初孜未遇,伶俜风尘,所跨蹇驴,无故坠井,及朝士之门,或逆旅舍,常多龃龉时人号曰不利市秀才。竟登将相。(出《摭言》)
wǔ gōng gàn
武公干
wǔ gōng gàn zhě cháng shì kuǎi xī yì xiù cái, shí yú suì, yì cháng qín gàn. jì xī yì zhuó dì, gàn cí yǐ qīn zài, qǐ guī jiù yǎng. xī yì jiān liú bú zhù, jì jiā qí zhōng xiào, yǐ shī sòng zhī, lüè yuē: shān xiǎn bù céng lí mǎ hòu, jiǔ xǐng zhǎng jiàn zài chuáng qián. tóng rén jù juàn zèng xíng, jiē yǒu jì hé. chū zhí yán
武公干者常事蒯希逸秀才,十余岁,异常勤干。洎希逸擢第,干辞以亲在,乞归就养。希逸监留不住,既嘉其忠孝,以诗送之,略曰:山险不曾离马后,酒醒长见在床前。同人醵绢赠行,皆有继和。(出《摭言》)
wú xíng lǔ
吴行鲁
wú xíng lǔ shàng shū, péng zhōu rén. shào nián shì lǐ guān xī mén sī gōng, xiǎo xīn wèi shèn. měi yè, cháng wèi wēn nì qì yǐ fèng zhī, shēn dé zhòng wèi zhī yì. yī rì wèi zhōng wèi xǐ zú, zhōng wèi yǐ zú xià wén lǐ shì zhī yuē: rú cǐ wén, zhēng jiào bù zuò jūn róng shǐ. xíng lǔ bài yuē: cǐ yì wú píng. xī mén yuē: hé yě? lǔ yuē: ruò qí rán zhě, mǒu yì yǒu zhī, hé wéi cháng zhí pū sī zhī yì. nǎi tuō lǚ chéng zhī. xī mén jiē tàn, wèi yuē: rǔ dàn zhōng xiào, wǒ dāng wèi rǔ chéng zhī. ěr hòu jiǎ yǐ jūn zhí, chú péng zhōu cì shǐ. lú dān biǎo wèi xī chuān xíng jūn sī mǎ, yù mán yǒu gōng, lì dōng chuān shān nán èr zhèn jié dù shǐ. chū xíng lǔ zhī zài dōng chuān yě, lì tú nán wèi xī chuān fù shǐ, suí fǔ bà. xíng lǔ yù yán pì zhī. lì sù báo xíng lǔ, wén zhī dà xiào yuē: bù néng jiǎn tóu tì miàn, ér qū shì jiàn ér hū! zì shǐ yuàn chéng mǎ, bù guī sī dì, zhí chū běi guō. jiā rén jù jié shù ér zhuī zhī. zhāng yún wéi chéng dū shǎo yǐn, cháng chū qīng yán, wèi xíng lǔ zhèn shā zhī. chū běi mèng suǒ yán
吴行鲁尚书,彭州人。少年事理官西门思恭,小心畏慎。每夜,常为温溺器以奉之,深得中尉之意。一日为中尉洗足,中尉以足下文理示之曰:如此文,争教不作军容使。行鲁拜曰:此亦无凭。西门曰:何也?鲁曰:若其然者,某亦有之,何为常执仆厮之役。乃脱履呈之。西门嗟叹,谓曰:汝但忠孝,我当为汝成之。尔后假以军职,除彭州刺史。卢耽表为西川行军司马,御蛮有功,历东川、山南二镇节度使。初行鲁之在东川也,历图南为西川副使,随府罢。行鲁欲延辟之。厉素薄行鲁,闻之大笑曰:不能剪头剃面,而趋事健儿乎!自使院乘马,不归私第,直出北郭。家人遽结束而追之。张云为成都少尹,常出轻言,为行鲁鸩杀之。(出《北梦琐言》)
lǐ gǔ
李鹄
lú jūn zi sù, zhēn jiǎn yǒu fù fēng. táng zhí yán sān lú jūn zi sù zhēn jiǎn yǒu fù fēng zuò lú sù jūn zhī sūn zhēn jiǎn yǒu zǔ fēng. guāng huà chū, huá zhōu xíng zài jí dì. zì dà kòu fàn quē tú èr shí nián, jìn shēn mí bù biǎn fá. sù shǐ dēng dì, é yǒu lǐ gǔ zhě zào zhī, yuàn yōng lì. gǔ shàn yíng lì, xiá rì wǎng wǎng fǎn zī yú sù, cǐ wài wèi cháng yǐ suǒ xū wèi yì. sù yǒu jiù yè zài nán yáng, cháng lìng gǔ zhēng zū. gǔ jiē rú qī ér zhì, lái wǎng shí lǐ, ér wèi cháng qīn fèi yī jīn. jì jí dì, gǔ bēn zǒu rú chū. jí yī chūn shì bì, gǔ jí cí qù. chū zhí yán
卢钧子肃,贞简有父风。(《唐摭言》三卢钧子肃贞简有父风作卢《肃钧之孙贞简有祖风》。光化初,华州行在及第。自大寇犯阙途二十年,缙绅靡不褊乏。肃始登第,俄有李鹄者造之,愿佣力。鹄善营利,暇日往往反资于肃,此外未尝以所须为意。肃有旧业在南阳,常令鹄征租。鹄皆如期而至,来往十里,而未尝侵费一金。既及第,鹄奔走如初。及一春事毕,鹄即辞去。(出《摭言》)
pěng yàn
捧砚
pěng yàn zhě, péi zhì dé zhī jiā tóng yě. qí mǔ yuē chūn hóng, pèi zōu rén gāo fán ér shēng. yī suì shí, xià rì yù zhī, luǒ wò yú láng wǔ jiān, yǒu bēi jiǎo quǎn yuē qīng huā, hū lái. niè ér yīn shí zhī. chūn hóng wén tí shēng, láng máng ér zhì, zé xuè liú yíng xí yǐ. lài zhì dé yǒu liáng yào fēng zhī, bǎi rì rú gù. míng nián xià, qǐn zhī qián xuān, qīng huā cì rén xì fù lái, bìng luǎn yòu shí qì. wǎn zhuǎn yú dì ér sǐ, yòu yǐ qián shí zhī yào fù zhī, jí yù wèi huàn zhě yān. zì zhī yuē pěng yàn, wěi yǐ nèi shù zhī zhí. zhì guāng qǐ bǐng wǔ nián, shí yú suì yǐ. péi shǐ wài chū, yù dào yú zhèng jiāo jiàn hài. yī. pěng yàn tóng ér yě, zài cán ér wú yàng, péi yǐ yī chū ér bù huí zhě, qí gù hé zāi? chū sān shuǐ xiǎo dú
捧砚者,裴至德之家童也。其母曰春红,配驺人高璠而生。一岁时,夏日浴之,裸卧于廊庑间,有卑脚犬曰青花,忽来。啮儿阴食之。春红闻啼声,狼忙而至,则血流盈席矣。赖至德有良药封之,百日如故。明年夏,寝之前轩,青花伺人隙复来,并卵又食讫。宛转于地而死,又以前食之药傅之,及愈为宦者焉。字之曰捧砚,委以内竖之职。至光启丙午年,十余岁矣。裴使外出,遇盗于郑郊见害。噫。捧砚童儿也,再残而无恙,裴以一出而不回者,其故何哉?(出《三水小牍》)
pěng jiàn
捧剑
xián yáng guō shì zhě, yīn fù zhī shì yě, pū yìng qiě zhòng. qí jiān yǒu yī cāng tóu, míng yuē pěng jiàn, bù shì yīn yuè, cháng yǐ wàng shuǐ tiào yún, bù zūn qū cè, suī měi zāo biān chuí, zhōng suǒ jiàn wéi. yī dàn, hū tí shī yī piān, qí zhǔ yì nù. shī yuē: qīng niǎo xián pú jú, fēi shàng jīn jǐng lán. měi rén kǒng jīng qù, bù gǎn juàn lián kàn. rú shì wén ér jìng guān, yǐ wéi xié lǜ zhī cí. qí zhǔ shāo róng yān. yòu tí hòu táng mǔ dān huā yuē: yī zhǒng fāng fēi chū hòu tíng, què shū táo lǐ dé jiā míng. shuí néng wéi xiàng tiān rén shuō, cóng cǐ yí gēn jìn tài qīng. pěng jiàn sī qǐ bīn kè yuē: yuàn zuò yí dí zhī guǐ, chǐ wèi shì sú cāng tóu. qí hòu jiāng cuàn, fù liú shī yuē: zhēn zhòng guō sì láng, lín xíng bù dé bié. xiǎo lòu dòng lí xīn, qīng chē mào cán xuě. yù chū zhǔ rén mén, líng tì àn míng yàn. wàn lǐ gé guān shān, yī xīn sī hàn yuè. chū yún xī yǒu yì
咸阳郭氏者,殷富之室也,仆媵且众。其间有一苍头,名曰捧剑,不事音乐,尝以望水眺云,不遵驱策,虽每遭鞭捶,终所见违。一旦,忽题诗一篇,其主益怒。诗曰:青鸟衔蒲菊,飞上金井栏。美人恐惊去,不敢卷帘看。儒士闻而竞观,以为协律之词。其主稍容焉。又《题后堂牡丹花》曰:一种芳菲出后亭,却输桃李得佳名。谁能为向天人说,从此移根近太清。捧剑私启宾客曰:愿作夷狄之鬼,耻为世俗苍头。其后将窜,复留诗曰:珍重郭四郎,临行不得别。晓漏动离心,轻车冒残雪。欲出主人门,零涕暗鸣咽。万里隔关山,一心思汉月。(出《云谿友议》)
guī qín
归秦
shěn xún yǒu bì qiè, qí qī hài zhī, sī yǐ pèi nèi shù guī qín, xún bù néng jìn. jì ér qiè yóu shì nèi, guī qín chǐ zhī, nǎi xié rèn sì xì, shā xún jí qí fū rén yú zhāo yí shǐ yá. shì xī, xún cháng yàn fǔ zhōng bīn yǒu, nǎi biàn gē zhe cí lìng yuē: mò dǎ nán lái yàn, cóng tā xiàng běi fēi. dǎ shí shuāng dǎ qǔ, mò qiǎn liǎng fēn lí. jí guī ér fū qī bìng mìng yān. shí xián tōng sì nián yě. chū běi mèng suǒ yán
沈询有嬖妾,其妻害之,私以配内竖归秦,询不能禁。既而妾犹侍内,归秦耻之,乃挟刃伺隙,杀询及其夫人于昭仪使衙。是夕,询尝宴府中宾友,乃便歌著词令曰:莫打南来雁,从他向北飞。打时双打取,莫遣两分离。及归而夫妻併命焉。时咸通四年也。(出《北梦琐言》)
duàn zhāng
段章
duàn zhāng, xián tōng shí nián, shì qián jìn shì sī kōng tú. chū, zhāng yǐ zì jiù wèi yù zhě, yì wú yì yú tā yōng. shì nián xià, tú guī pú jiǔ, yǐ fá lì, bù zú zhōu gěi, zhāng nǎi xiè qù. guǎng míng gēng zǐ suì, dōng shí èr yuè, kòu fàn jīng, tú yù jū chóng yì lǐ. jiǔ rì, zì lǐ háo yáng qióng suǒ, zhuǎn nì cháng píng cāng xià. jiāng chū, qún dào jì zhì. yǒu yōng gē jù mén zhě, shú shì liáng jiǔ, nǎi jiù chí tú shǒu yuē: mǒu duàn zhāng yě, xì lǔ ér lái, wèi néng zì tuō. rán gù huái yōu yǎng zhī rén, jīn nǎi xiāng yù, tiān yě! mǒu suǒ zhǔ yuē zhāng jiāng jūn, xǐ xià shì, qiě xìng tā míng chāo běn tā zuò xié wǎng, bì wáng tā. rán qiě jué miǎn yú bào héng yǐ. tú shì yǐ bù rǔ, zhāng wǎng rán qì xià, dǎo zhì tōng qú, jí bié qù. tú yīn cǐ dé zì kāi yuǎn mén xiāo dùn. zhì xián yáng qiáo, fù yù bǎng zhě hán jūn jì zhī, nǎi dǐ hù xiàn, yīn dá yú xíng zài. chū sī kōng tú duàn zhāng chuán
段章,咸通十年,事前进士司空图。初,章以自僦为驭者,亦无异于他佣。是年夏,图归蒲久,以乏力,不足赒给,章乃谢去。广明庚子岁,冬十二月,寇犯京,图寓居崇义里。九日,自里豪杨琼所,转匿常平仓下。将出,群盗继至。有拥戈拒门者,孰视良久,乃就持图手曰:某段章也,系掳而来,未能自脱。然顾怀优养之仁,今乃相遇,天也!某所主曰张将军,喜下士,且幸他(明抄本他作偕)往,必亡他。然且决免于暴横矣。图誓以不辱,章惘然泣下,导至通衢,即别去。图因此得自开远门宵遁。至咸阳桥,复遇榜者韩钧济之,乃抵鄠县,因达于行在。(出司空图《段章传》)
shàng qīng
上清
zhēn yuán rén shēn suì chūn sān yuè, chéng xiàng dòu cān jū guāng fú lǐ dì. yuè yè, xián bù yú zhōng tíng. yǒu cháng suǒ chǒng qīng yī shàng qīng zhě, nǎi yuē: jīn qǐ shì, xū dào táng qián fāng gǎn yán zhī. dòu jí shàng táng, shàng qīng yuē: tíng shù shàng yǒu rén, kǒng jīng láng, qǐng jǐn bì zhī. dòu yuē: lù zhì jiǔ yù qīng duó wú quán wèi, jīn yǒu rén zài tíng shù shàng, jí wú huò zhī jiāng zhì yǐ. qiě cǐ shì jiāng zòu yǔ bù zòu. jiē shòu huò, bì cuàn sǐ yú dào lù. rǔ yú bèi liú zhōng bù kě duō de, wú shēn sǐ jiā pò, rǔ dìng wèi gōng bì. shèng jū rú gù wèn, shàn wèi wǒ cí yān. shàng qīng qì yuē: chéng rú shì, sǐ shēng yǐ zhī. dòu xià jiē dà hū yuē: shù shàng rén yìng shì lù zhì shǐ lái, néng quán lǎo fū xìng mìng, gǎn bù hòu bào? shù shàng rén yīng shēng ér xià, nǎi yī cū zhě yě, yuē: jiā yǒu dà sàng, pín shén, bù bàn zàng lǐ. fú zhī xiàng gōng tuī chéng jì wù, suǒ yǐ bo yè ér lái, xìng xiàng gōng wú guài. dòu yuē: mǒu qìng suǒ yǒu, táng fēng juàn qiān pǐ ér yǐ, fāng nǐ xiū sī miào cì, jīn rì zhé zèng kě yǐ. cū zhě bài xiè, dòu dá zhī rú lǐ. yòu yuē: biàn cí xiàng gōng. qǐng zuǒ yòu qí suǒ cì juàn, zhì yú qiáng wài. mǒu xiān yú jiē zhōng qí zhī. dòu yī qí qǐng, mìng pú rén zhēn qí jué zōng qiě jiǔ, fāng gǎn guī qǐn. yì rì, zhí jīn wú xiān zòu qí shì, dòu gōng dé cì, yòu zòu zhī. dé zōng lì shēng yuē: qīng jiāo tōng jié jiāng, xù yǎng xiá cì, wèi chóng tái dǐng, gèng yù hé qiú? dòu dùn shǒu yuē: chén qǐ zì dāo bǐ xiǎo cái, guān yǐ zhì guì, jiē bì xià jiǎng bá, shí bù yīn rén. jīn bù xìng zhì cǐ, yì nǎi chóu jiā suǒ wéi ěr. bì xià hū zhèn léi tíng zhī nù, chén biàn hé wàn sǐ. zhōng shǐ xià diàn xuān yuē: qīng qiě guī sī dì, dài hòu jìn zhǐ. yuè yuè, biǎn liǔ zhōu bié jià. huì xuān wǔ jié dù liú shì níng tōng hǎo yú liǔ zhōu, lián shǐ tiáo shū shàng wén, dé zōng yuē: jiāo tōng jié jiāng, xìn ér yǒu zhēng. liú dòu yú huān zhōu, mò rù jiā zī, yī zān bù yí shēn. jìng wèi dá liú suǒ, zhào cì zì jìn. shàng qīng guǒ lì míng yè tíng qiě jiǔ, hòu shù nián, yǐ shàn yìng duì, néng jiān chá, shù dé zài dì zuǒ yòu. dé zōng wèi yuē: gōng nèi rén shù bù shǎo, rǔ dà liǎo shì, cóng hé dé zhì cǐ? shàng qīng yuē: qiè běn gù zǎi xiàng dòu cān jiā nǚ nú, dòu cān qī zǎo wáng, gù qiè dé péi sǎo sào. nǎi dòu cān jiā pò, xìng de tián gōng, jì fèng lóng yán, rú zài tiān shàng. dé zōng yuē: dòu cān zhī zuì, bù zhǐ yǎng xiá cì, jiān yì shén yǒu zāng wū, qián shí nà guān yín qì zhì duō. shàng qīng liú tì ér yán yuē: dòu cān zì yù shǐ zhōng chéng, lì dù zhī hù bù jiān tiě sān shǐ, zhì zǎi xiàng, shǒu wěi liù nián, yuè rù shù shí wàn, qián hòu fēi shí shǎng cì, dāng yì bù zhī jì jí. nǎi zhě bīn zhōu sòng suǒ nà guān yín qì, jiē shì ēn cì. dāng bù lù rì, qiè zài bīn zhōu, qīn jiàn zhōu xiàn xī lù zhì ēn zhǐ, jǐn guā qù, suǒ jìn yín qì shàng kè fān zhèn guān xián xìng míng, wū wèi zāng wù wèi zāng wù yuán zuò wù zāng wèi, jù míng chāo běn gǎi. fú qǐ xià yàn zhī. yú shì xuān suǒ dòu cān méi guān yín qì, fù shì qí guā zì chù, jiē rú shàng qīng zhī yán. shí zhēn yuán shí èr nián. dé zōng yòu wèn yǎng xiá cì shì, shàng qīng yuē: běn shí wú, cǐ xī shì lù zhì xiàn hài, shǐ rén wéi zhī. dé zōng zhì shì dà wù, yīn nù lù zhì yuē: lǎo liáo nú, wǒ tuō què yī lǜ shān, biàn yǔ zǐ zhe, yòu cháng hū yī zuò lù jiǔ. wǒ rèn shǐ dòu cān, fāng chēng yì cì, xū jiào wǒ shā què tā. nǎi zhì quán rù yī shǒu, qí wèi ruǎn ruò, shén yú ní tuán. nǎi xià zhào xuě dòu cān yuān. shí péi yán líng tàn zhī lù zhì ēn shuāi, dé zì xíng méi niè, chéng jiàn gōng zhī. zhì jìng shòu qiǎn bù huí. shàng qīng tè chì xuē dān shū, dù wèi nǚ dào shì, zhōng jià wèi jīn zhōng yì qī. shì yǐ lù zhì mén shēng míng wèi duō xiǎn dá zhě, shì bù kě chuán shuō, gù cǐ shì jué wú rén zhī. chū yì wén jí
贞元壬申岁春三月,丞相窦参居光福里第。月夜,闲步于中庭。有常所宠青衣上清者,乃曰:今启事,须到堂前方敢言之。窦亟上堂,上清曰:庭树上有人,恐惊郎,请谨避之。窦曰:陆贽久欲倾夺吾权位,今有人在庭树上,即吾祸之将至矣。且此事将奏与不奏。皆受祸,必窜死于道路。汝於辈流中不可多得,吾身死家破,汝定为宫婢。圣居如顾问,善为我辞焉。上清泣曰:诚如是,死生以之。窦下阶大呼曰:树上人应是陆贽使来,能全老夫性命,敢不厚报?树上人应声而下,乃衣 粗者也,曰:家有大丧,贫甚,不办葬礼。伏知相公推诚济物,所以卜夜而来,幸相公无怪。窦曰:某罄所有,堂封绢千匹而已,方拟修私庙次,今日辄赠可矣。 粗者拜谢,窦答之如礼。又曰:便辞相公。请左右齐所赐绢,掷于墙外。某先于街中俟之。窦依其请,命仆人侦其绝踪且久,方敢归寝。翌日,执金吾先奏其事,窦公得次,又奏之。德宗厉声曰:卿交通节将,蓄养侠刺,位崇台鼎,更欲何求?窦顿首曰:臣起自刀笔小才,官已至贵,皆陛下奖拔,实不因人。今不幸至此,抑乃仇家所为耳。陛下忽震雷霆之怒,臣便合万死。中使下殿宣曰:卿且归私第,待候进止。越月,贬柳州别驾。会宣武节度刘士宁通好于柳州,廉使条疏上闻,德宗曰:交通节将,信而有徵。流窦于欢州,没入家资,一簪不遗身。竟未达流所,诏赐自尽。上清果隶名掖庭且久,后数年,以善应对,能煎茶,数得在帝左右。德宗谓曰:宫内人数不少,汝大了事,从何得至此?上清曰:妾本故宰相窦参家女奴,窦参妻早亡,故妾得陪扫埽。乃窦参家破,幸得填宫,既奉龙颜,如在天上。德宗曰:窦参之罪,不止养侠刺,兼亦甚有赃污,前时纳官银器至多。上清流涕而言曰:窦参自御史中丞,历度支户部监铁三使,至宰相,首尾六年,月入数十万,前后非时赏赐,当亦不知纪极。乃者彬州送所纳官银器,皆是恩赐。当部录日,妾在彬州,亲见州县希陆贽恩旨,尽刮去,所进银器上刻藩镇官衔姓名,诬为赃物(为赃物原作物赃为,据明钞本改)。伏乞下验之。於是宣索窦参没官银器,覆视其刮字处,皆如上清之言。时贞元十二年。德宗又问养侠刺事,上清曰:本实无,此悉是陆贽陷害,使人为之。德宗至是大悟,因怒陆贽曰:老獠奴,我脱却伊绿衫,便与紫着,又常呼伊作陆九。我任使窦参,方称意次,须教我杀却他。乃至权入伊手,其为软弱,甚於泥团。乃下诏雪窦参冤。时裴延龄探知陆贽恩衰,得恣行媒蘖,乘间攻之。贽竟受谴不回。上清特敕削丹书,度为女道士,终嫁为金忠义妻。世以陆贽门生名位多显达者,世不可传说,故此事绝无人知。(出《异闻集》)
lǐ qí bì
李锜婢
lǐ qí zhī qín yě, shì bì yī rén suí zhī. qí yè zì liè yī jīn, shū yǐ yuān míng chāo běn wú yuān zì. guǎn què zhī gōng, yán wèi zhāng zi liáng suǒ mài, jiào shì bì yuē: jié zhī yú dài. wú ruò cóng róng cì duì. dāng wèi zǎi xiàng, yáng yì jié dù shǐ ruò bù cóng róng, shòu jí xíng yǐ. wǒ sǐ, rǔ bì rù nèi, shàng bì wèn rǔ, rǔ dāng yǐ shì jìn. jí qí fú fǎ, jīng chéng dà wù, sān rì bù jiě, huò wén guǐ kū. xiàn zōng yòu yú shì bì dé bó shū, pō yí qí yuān, nèi chū huáng yī shù xí, cì qí jí zǐ dì, chì jīng zhào fǔ shōu zàng zhī. lǐ xiān, qí zhī cóng fù dì yě. wèi sòng zhōu cì shǐ, wén qí fǎn zhuàng, tòng kū, qū qī zǐ nú bì, wú lǎo yòu, liàng jǐng wèi jiā, zì jū yú guān chá shǐ. cháo tíng mǐn zhī, yīn wèi báo biǎn. àn lǐ qí zōng shǔ, jí jū zhòng wèi, pō yǐ zūn háo zì fèng, shēng sè zhī xuǎn, guàn jué yú shí. jí zhè xī zhī bài, pèi yè tíng zhě, yuē zhèng yuē dù. zhèng de xìng yú xiàn zōng, shì shēng xuān zōng huáng dì, shí wèi xiào míng huáng tài hòu, cì jí dù, dù míng qiū, yì jiàn kāng rén yě, yǒu chǒng yú mù zōng. mù zōng jí wèi, yǐ wéi huáng zǐ zhāng wáng fù mǔ. tài hé zhōng, zhāng wáng dé zuì guó chú, zhào cì qiū guī lǎo gù xiāng. huò yuē, xì bó shū zhě, jí dù qiū yě. ér gōng wéi shì mì, shì mò de zhī. fū qiū nǚ bì yě, ér néng yǐ yì shēn qí zhī yuān, qiě dǎi shì lèi cháo, yòng wù dān jí, jí qí bèi qì yú jiā yě, cháo jī bù gěi, gù míng shì wén ér shāng zhī. zhōng shū shè rén dù mù wèi shī yǐ yàn zhī yuē: jīng jiāng shuǐ qīng huá, shēng nǚ bái rú zhī, qí jiān dù qiū zhě, bù láo zhū fěn shī. lǎo bì jí shān zhù, tíng hòu qiān é méi, qiū chí yù jiǎ zuì, yǔ chàng jīn lǚ yī. bì jì bái shǒu pàn, qiū yì hóng lèi zī. wú jiāng luò rì dù, bà shàng lǜ yáng chuí. lián jū jiàn tiān zǐ, pàn miǎn dú yī yī. jiāo bì xuán jǐn mù, jìng lián pán yù chī, dī huán rèn xīn chǒng, yǎo niǎo fù róng yí. yuè shàng bái bì mén, guì yǐng liáng cēn cī, jīn jiē lù xīn zhòng, xián niǎn zǐ xiāo chuī. méi tái jiā chéng lù, nán yuàn yàn chū fēi. hóng zhuāng yǔ lín zhàng, dú cì bì xié qí. guī lái zhǔ bào tāi, yàn yù bù néng yí. xián chí shēng rì qìng, tóng què fēn xiāng bēi, léi yīn hòu chē yuǎn, shì wǎng luò huā shí. yàn méi méi yuán zuò qí, jù míng chāo běn gǎi. dé huáng zǐ, zhuàng fā lǜ sī sī. shū táng qīn fù mǔ, tiān rén xiāng pěng chí. hǔ jīng zhū luò bǎo, jīn pán xī zhèn wéi. zhǎng yáng shè xióng pí, wǔ zhàng nòng yǎ yī jiàn pāo zhú mǎ xì, shāo chū wǔ jī qí. zhǎn zhǎn zhěng guān pèi, shì yàn zuò yáo chí, méi yǔ yǎn tú huà, shén xiù shè zhāo huī. yī chǐ tóng ǒu rén, jiāng chōng zhī zì qī. wáng yōu máo tǔ xuē, qiū fàng gù xiāng guī. gū léng fú dòu jí, huí shǒu shàng chí chí, sì cháo sān shí zài, shì mèng fù yí fēi. tóng guān shí jiù lì, lì bìn yǐ chéng sī què huàn wú jiāng dù, zhōu rén nà de zhī. guī lái sì lín gǎi, mào yuàn cǎo fēi fēi. qīng xuè sǎ bù jìn, yǎng tiān zhī gào shuí? hán yī yī chǐ sù, yè jiè lín rén jī. wǒ zuó jīn líng guò, wén zhī wèi xū xī! zì gǔ jiē yī guàn, biàn huà ān néng tuī. xià jī miè liǎng guó, táo zuò wū chén qī xī zǐ xià gū sū, yī gě zhú chī yí zhī shì wèi bào fú, zuò hàn tài píng jī, yǔ zhì dài jí zhōng, liǎng cháo zūn mǔ yí. guāng wǔ shào gāo zǔ, běn xì shēng táng ér shān hú pò gāo qí, zuò bì chūn huáng mí xiāo hòu qù yáng zhōu, tū jué wèi yān zhī yīn zhī. nǚ zǐ gù bù dìng, shì lín yì nán qī shè gōu hòu hū fù, gōu wēng wáng zhě shī wú guó yāo mèng zǐ, yǒu rén huǐ zhòng ní qín yīn zhú kè lìng, bǐng guī chéng xiàng sī ān zhī wèi qí shǒu, jiàn duàn zé zhōng shī. gěi sàng jué zhāng bèi, miào láng guān é wēi. ěr diāo qī yè guì, hé fáng róng lǔ zhī. sū wǔ què shēng fǎn, dèng tōng zhōng sǐ jī. zhǔ zhāng jì nán cè, fān fù yì qí yí. dì jǐn yǒu hé wù? tiān wài fù hé zhī? zhǐ hé wéi ér zhuō, zú hé wéi ér chí? ěr hé wéi ér tīng, mù hé wéi ér kuī? jǐ shēn bù zì xiǎo, cǐ wài hé sī wéi. yīn qīng yī zūn jiǔ, tí zuò dù qiū shī, chóu lái dú zhǎng yǒng, liáo kě yǐ zì yí. chū guó shǐ bǔ bìng běn shì shī
李锜之擒也,侍婢一人随之。锜夜自裂衣襟,书已冤(明钞本无冤字)。管榷之功,言为张子良所卖,教侍婢曰:结之于带。吾若从容赐对。当为宰相,杨、益节度使;若不从容,受极刑矣。我死,汝必入内,上必问汝,汝当以是进。及锜伏法,京城大雾,三日不解,或闻鬼哭。宪宗又于侍婢得帛书,颇疑其冤,内出黄衣数袭,赐锜及子弟,敕京兆府收葬之。李铦,锜之从父弟也。为宋州刺史,闻锜反状,恸哭,驱妻子奴婢,无老幼,量颈为枷,自拘于观察使。朝廷悯之,因为薄贬。按李锜宗属,亟居重位,颇以尊豪自奉,声色之选,冠绝于时。及浙西之败,配掖庭者,曰郑、曰杜。郑得幸于宪宗,是生宣宗皇帝,实为孝明皇太后,次即杜,杜名秋,亦建康人也,有宠于穆宗。穆宗即位,以为皇子漳王傅姆。太和中,漳王得罪国除,诏赐秋归老故乡。或曰,系帛书者,即杜秋也。而宫闱事秘,世莫得知。夫秋女婢也,而能以义申锜之冤,且逮事累朝,用物殚极,及其被弃于家也,朝饥不给,故名士闻而伤之。中书舍人杜牧为诗以谚之曰:荆江水清滑,生女白如脂,其间杜秋者,不劳朱粉施。老濞即山铸,庭后千蛾眉,秋持玉斝醉,与唱金缕衣。濞既白首叛,秋亦红泪滋。吴江落日渡,灞上绿杨垂。联裾见天子,盼眄独依依。椒壁悬锦幕,镜奁蟠玉螭,低鬟认新宠,窈袅复融怡。月上白壁门,桂影凉参差,金阶露新重,闲捻紫箫吹。莓苔夹城路,南苑雁初飞。红妆羽林仗,独赐辟邪旗。归来煮豹胎,厌饫不能饴。咸池升日庆,铜雀分香悲,雷音后车远,事往落花时。燕媒(媒原作祺,据明钞本改)。得皇子,壮发绿丝丝。书堂亲傅姆,天人相捧持。虎精珠络褓,金盘犀镇帷。长杨射熊罴,武帐弄哑咿;渐抛竹马戏,稍出舞鸡奇。崭崭整冠佩,侍宴坐瑶池,眉宇俨图画,神秀射朝晖。一尺桐偶人,江充知自欺。王幽茅土削,秋放故乡归。觚棱拂斗极,回首尚迟迟,四朝三十载,似梦复疑非。潼关识旧吏,吏鬓已成丝;却唤吴江渡,舟人那得知。归来四邻改,茂苑草菲菲。清血洒不尽,仰天知告谁?寒衣一尺素,夜借邻人机。我昨金陵过,闻之为歔欷!自古皆一贯,变化安能推。夏姬灭两国,逃作巫臣妻;西子下姑苏,一舸逐鸱夷;织室魏豹俘,作汉太平基,语置代籍中,两朝尊母仪。光武绍高祖,本系生唐儿;珊瑚破高齐,作婢春黄糜;萧后去杨州,突厥为阏氏(音支)。女子固不定,士林亦难期;射钩后呼父,钩翁王者师;无国邀孟子,有人毁仲尼;秦因逐客令,柄归丞相斯;安知魏齐首,见断箦中尸。给丧蹶张辈,庙廊冠峨巍。珥貂七叶贵,何妨戎虏支。苏武却生返,邓通终死饥。主张既难测,翻覆亦其宜。地尽有何物?天外复何之?指何为而捉,足何为而驰?耳何为而听,目何为而窥?己身不自晓,此外何思惟。因倾一樽酒,题作杜秋诗,愁来独长詠,聊可以自贻。(出《国史补》并《本事诗》)
lǐ fú nǚ nú
李福女奴
lǐ fú qī péi shì xìng dù jì, jī shì shén duō, fú wèi cháng gǎn zhǔ yì. zhèn huá tái rì, yǒu yǐ nǚ nú xiàn zhī zhě, fú yì yù sī zhī ér wèi guǒ. yī rì, chéng jiàn yán yú qī yuē: mǒu guān yǐ shì zhì jié dù shǐ yǐ, rán suǒ zhǐ shǐ zhě, bù guò lǎo pú. fū rén dài mǒu, wú nǎi báo hū? péi yuē: rán, bù néng zhī gōng yì suǒ shǔ hé rén? fú suǒ zhǐ, jí xiàn zhī nǚ nú yě, péi xǔ nuò. ěr hòu bù guò zhí yī shì shàn, wèi cháng yī de qiǎn quǎn. fú yòu zhǔ qī zhī zuǒ yòu yuē: shè fū rén mù fā, bì jù lái bào wǒ. jì ér guǒ yǒu yǐ fū rén mù fā lái gào, yuē: fū rén mù fā. fú jí wěi yán fù tòng, zhào qí nǚ nú. qí nǚ nú jì wǎng, zuǒ yòu yǐ péi fāng zài mù, nán kě jù yǐ, jí gào yǐ fú suǒ jí. péi yǐ wéi xìn yān, jù chū fā pén zhōng, xiǎn wèn fú suǒ kǔ. fú jì yè yǐ jí wèi yán, jì ruò bù kě rěn zhuàng. péi jí yōu zhī, yóu shì yǐ yào tóu ér nì zhōng jìn zhī. míng rì, jiān jūn shǐ jí cóng shì, xī lái hòu wèn. fú jí jù yǐ shì gào zhī, yīn xiào yuē: yī shì wú chéng, gù qí fēn. suǒ kǔ zhě, xū yàn yī ōu nì ěr. wén zhě wú bù dà xiào. chū yù quán zi
李福妻裴氏性妒忌,姬侍甚多,福未尝敢属意。镇滑台日,有以女奴献之者,福意欲私之而未果。一日,乘间言于妻曰:某官已是至节度使矣,然所指使者,不过老仆。夫人待某,无乃薄乎?裴曰:然,不能知公意所属何人?福所指,即献之女奴也,裴许诺。尔后不过执衣侍膳,未尝一得缱绻。福又嘱妻之左右曰:设夫人沐发,必遽来报我。既而果有以夫人沐发来告,曰:夫人沐发。福即伪言腹痛,召其女奴。其女奴既往,左右以裴方在沐,难可遽已,即告以福所疾。裴以为信焉,遽出发盆中,跣问福所苦。福既业以疾为言,既若不可忍状。裴极忧之,由是以药投儿溺中进之。明日,监军使及从事,悉来候问。福即具以事告之,因笑曰:一事无成,固其分。所苦者,虚咽一瓯溺耳。闻者无不大笑。(出《玉泉子》)
què yào
却要
hú nán guān chá shǐ lǐ yǔ zhī nǚ nú, yuē què yào, měi róng zhǐ, shàn cí lìng. shuò wàng tōng lǐ yè yú qīn yīn jiā, wéi què yào zhǔ zhī, lǐ shì bì shù shí, mò zhī xié yě. ér qiǎo mèi cái jié, néng chéng shùn yán sè, yīn dǎng yì duō lián zhī. lǐ sì zǐ: zhǎng yuē yán xǐ, cì yuē yán fàn, cì yuē yán zuò, suǒ wèi dà láng ér xià wǔ láng yě. jiē nián shào kuáng xiá, xián yù zhēng què yào ér bù néng yě. cháng yù qīng míng jié, shí xiān yuè juān juān, tíng huā làn fā, zhōng táng chuí xiù mù, jiē yín gāng, ér què yào yù dà láng yú yīng táo huā yǐng zhōng, dà láng nǎi chí zhī qiú ǒu. què yào qǔ yīn xí shòu zhī, yuē: kě yú tíng zhōng dōng nán yú, zhù lì xiāng dài, hòu táng qián mián shú, dāng zhì. dà láng jì qù, zhì láng xià, yòu féng èr láng diào zhī. què yào fù qǔ yīn xí shòu zhī, yuē: kě yú tīng zhōng dōng běi yú xiāng dài. èr láng jì qù, yòu yù sān láng shù zhī, què yào fù qǔ yīn xí shòu zhī, yuē: kě yú tīng zhōng xī nán yú xiāng dài. sān láng jì qù, yòu wǔ láng yù zhe, wò shǒu bù kě jiě. què yào yì qǔ yīn xí shòu zhī, yuē: kě yú tīng zhōng xī běi yú xiāng dài. sì láng jiē qù. yán xǐ yú tīng jiǎo zhōng, bǐng xī yǐ dài. tīng mén xié bì, jiàn qí sān dì, bǐ bǐ ér zhì, gè qū yī yú. xīn suī yà zhī, ér bù gǎn fā. shǎo qǐng, què yào mì rán jù, jí xiàng tīng shì, huō shuāng fēi ér zhào zhī, wèi yán xǐ bèi yuē: ē dǔ pín ér, zhēng gǎn xiàng zhè lǐ mì sù chù. jiē qì suǒ xié, yǎn miàn ér zǒu. què yào fù cóng ér hāi zhī. zì shì zhū zǐ huái cán, bù gǎn shī jìng. chū sān shuǐ xiǎo dú
湖南观察使李庾之女奴,曰却要,美容止,善辞令。朔望通礼谒于亲姻家,惟却要主之,李侍婢数十,莫之偕也。而巧媚才捷,能承顺颜色,姻党亦多怜之。李四子:长曰延禧,次曰延范,次曰延祚,所谓大郎而下五郎也。皆年少狂侠,咸欲蒸却要而不能也。尝遇清明节,时纤月娟娟,庭花烂发,中堂垂绣幕,皆银釭,而却要遇大郎于樱桃花影中,大郎乃持之求偶。却要取茵席授之,曰:可于庭中东南隅,竚立相待,候堂前眠熟,当至。大郎既去,至廊下,又逢二郎调之。却要复取茵席授之,曰:可于厅中东北隅相待。二郎既去,又遇三郎束之,却要复取茵席授之,曰:可于厅中西南隅相待。三郎既去,又五郎遇着,握手不可解。却要亦取茵席授之,曰:可于厅中西北隅相待。四郎皆去。延禧于厅角中,屏息以待。厅门斜闭,见其三弟,比比而至,各趋一隅。心虽讶之,而不敢发。少顷,却要密燃炬,疾向厅事,豁双扉而照之,谓延禧辈曰:阿堵贫儿,争敢向这里觅宿处。皆弃所携,掩面而走。却要复从而咍之。自是诸子怀惭,不敢失敬。(出《三水小牍》)