dù zi chūn　 zhāng lǎo
杜子春　張老

  dù zi chūn
 杜子春

  dù zi chūn zhě, gài zhōu suí jiān rén.
 杜子春者，蓋周隋間人。

  shǎo luò tuò, bù shì jiā chǎn, rán yǐ zhì qì xián kuàng, zòng jiǔ xián yóu. zī chǎn dàng jǐn, tóu yú qīn gù, jiē yǐ bù shì shì jiàn qì.
 少落拓，不事家產，然以志氣閒曠，縱酒閒遊。資產盪盡，投於親故，皆以不事事見棄。

  fāng dōng, yī pò fù kōng, tú xíng zhǎng ān zhōng, rì wǎn wèi shí, páng huáng bù zhī suǒ wǎng. yú dōng shì xī mén, jī hán zhī sè kě jū, yǎng tiān zhǎng xū.
 方冬，衣破腹空，徒行長安中，日晚未食，彷徨不知所往。於東市西門，饑寒之色可掬，仰天長吁。

  yǒu yī lǎo rén cè zhàng yú qián, wèn yuē: jūn zǐ hé tàn? chūn yán qí xīn, qiě fèn qí qīn qī zhī shū báo yě, gǎn jī zhī qì, fā yú yán sè. lǎo rén yuē: jǐ mín zé fēng yòng? zi chūn yuē: sān wǔ wàn zé kě yǐ huó yǐ. lǎo rén yuē: wèi yě. gèng yán zhī: shí wàn. yuē: wèi yě. nǎi yán bǎi wàn. yì yuē: wèi yě. yuē: sān bǎi wàn. nǎi yuē: kě yǐ. yú shì xiù chū yī mín yuē: gěi zi jīn xī, míng rì wǔ shí, hòu zi yú xī shì bō sī dǐ, shèn wú hòu qī. jí shí zi chūn wǎng, lǎo rén guǒ yǔ qián sān bǎi wàn, bù gào xìng míng ér qù.
 有一老人策杖於前，問曰：「君子何嘆？」春言其心，且憤其親戚之疏薄也，感激之氣，發於顏色。老人曰：「幾緡則豐用？」子春曰：「三五萬則可以活矣。」老人曰：「未也。」更言之：「十萬。」曰：「未也。」乃言「百萬」。亦曰：「未也。」曰：「三百萬。」乃曰：「可矣。」於是袖出一緡曰：「給子今夕，明日午時，候子於西市波斯邸，慎無後期。」及時子春往，老人果與錢三百萬，不告姓名而去。

  zi chūn jì fù, dàng xīn fù chì, zì yǐ wèi zhōng shēn bù fù jī lǚ yě. chéng féi yī qīng, huì jiǔ tú, zhēng sī guǎn, gē wǔ yú chàng lóu, bù fù yǐ zhì shēng wèi yì. yī èr nián jiān, shāo shāo ér jǐn, yī fú chē mǎ, yì guì cóng jiàn, qù mǎ ér lǘ, qù lǘ ér tú, shū hū rú chū. jì ér fù wú jì, zì tàn yú shì mén. fā shēng ér lǎo rén dào, wò qí shǒu yuē: jūn fù rú cǐ, qí zāi. wú jiāng fù jì zi. jǐ mín fāng kě? zi chūn cán bù yīng. lǎo rén yīn bī zhī, zi chūn kuì xiè ér yǐ. lǎo rén yuē: míng rì wǔ shí, lái qián qī chù. zi chūn rěn kuì ér wǎng, dé qián yī qiān wàn.
 子春既富，盪心復熾，自以為終身不復羈旅也。乘肥衣輕，會酒徒，征絲管，歌舞於倡樓，不復以治生為意。一二年間，稍稍而盡，衣服車馬，易貴從賤，去馬而驢，去驢而徒，倏忽如初。既而復無計，自嘆於市門。發聲而老人到，握其手曰：「君復如此，奇哉。吾將復濟子。幾緡方可？」子春慚不應。老人因逼之，子春愧謝而已。老人曰：「明日午時，來前期處。」子春忍愧而往，得錢一千萬。

  wèi shòu zhī chū, fèn fā, yǐ wèi cóng cǐ móu shēn zhì shēng, shí jì lún yī dùn xiǎo shù ěr. qián jì rù shǒu, xīn yòu fān rán, zòng shì zhī qíng, yòu què rú gù. bù yī èr nián jiān, pín guò jiù rì. fù yù lǎo rén yú gù chù, zi chūn bù shèng qí kuì, yǎn miàn ér zǒu. lǎo rén qiān jū zhǐ zhī, yòu yuē: jiē hū zhuō móu yě. yīn yǔ sān qiān wàn, yuē: cǐ ér bù quán, zé zi pín zài gāo yù yǐ. zi chūn yuē: wú luò tuò xié yóu, shēng yá qìng jǐn, qīn qī háo zú, wú xiāng gù zhě, dú cǐ sǒu sān gěi wǒ, wǒ hé yǐ dāng zhī? yīn wèi lǎo rén yuē: wú dé cǐ, rén jiān zhī shì kě yǐ lì, gū shuāng kě yǐ yī shí, yú míng jiào fù yuán yǐ. gǎn sǒu shēn huì, lì shì zhī hòu, wéi sǒu suǒ shǐ. lǎo rén yuē: wú xīn yě! zi zhì shēng bì, lái suì zhōng yuán, jiàn wǒ yú lǎo jūn shuāng guì xià.
 未受之初，憤發，以為從此謀身治生，石季倫、猗頓小豎耳。錢既入手，心又翻然，縱適之情，又卻如故。不一二年間，貧過舊日。復遇老人於故處，子春不勝其愧，掩面而走。老人牽裾止之，又曰：「嗟乎拙謀也。」因與三千萬，曰：「此而不痊，則子貧在膏育矣。」子春曰：「吾落拓邪游，生涯罄盡，親戚豪族，無相顧者，獨此叟三給我，我何以當之？」因謂老人曰：「吾得此，人間之事可以立，孤孀可以衣食，於名教復圓矣。感叟深惠，立事之後，唯叟所使。」老人曰：「吾心也！子治生畢，來歲中元，見我於老君雙檜下。」

zi chūn yǐ gū shuāng duō yù huái nán, suì zhuǎn zī yáng zhōu, mǎi liáng tián bǎi qǐng, guō zhōng qǐ jiǎ dì, yào lù zhì dǐ bǎi yú jiān, xī zhào gū shuāng, fēn jū dì zhōng. hūn jià shēng zhí, qiān fù zú qīn, ēn zhě xù zhī, chóu zhě fù zhī. jì bì shì, jí qī ér wǎng.
子春以孤孀多寓淮南，遂轉資揚州，買良田百頃，郭中起甲第，要路置邸百餘間，悉召孤孀，分居第中。婚嫁甥侄，遷袝族親，恩者煦之，仇者復之。既畢事，及期而往。

  lǎo rén zhě fāng xiào yú èr guì zhī yīn. suì yǔ dēng huá shān yún tái fēng. rù sì shí lǐ yú, jiàn yī chù, shì wū yán jié, fēi cháng rén jū. cǎi yún yáo fù, jīng hè fēi xiáng qí shàng. yǒu zhèng táng, zhōng yǒu yào lú, gāo jiǔ chǐ yú, zǐ yàn guāng fā, zhuó huàn chuāng hù. yù nǚ jiǔ rén, huán lú ér lì qīng lóng bái hǔ, fēn jù qián hòu.
 老人者方嘯於二檜之陰。遂與登華山雲台峰。入四十里余，見一處，室屋嚴潔，非常人居。彩雲遙覆，驚鶴飛翔其上。有正堂，中有藥爐，高九尺余，紫焰光發，灼煥窗戶。玉女九人，環爐而立；青龍白虎，分據前後。

  qí shí rì jiāng mù, lǎo rén zhě, bù fù sú yī, nǎi huáng guān fèng pèi shì yě. chí bái shí sān wán, jiǔ yī zhī, yí zi chūn, lìng sù shí zhī qì. qǔ yī hǔ pí, pù yú nèi xī bì, dōng xiàng ér zuò, jiè yuē: shèn wù yǔ. suī zūn shén è guǐ yè chā, měng shòu dì yù jí jūn zhī qīn shǔ, wèi suǒ kùn fù wàn kǔ, jiē fēi zhēn shí. dàn dāng bù dòng bù yǔ, yí ān xīn mò jù, zhōng wú suǒ kǔ. dāng yī xīn niàn wú suǒ yán. yán qì ér qù.
 其時日將暮，老人者，不復俗衣，乃黃冠縫帔士也。持白石三丸，酒一卮，遺子春，令速食之訖。取一虎皮，鋪於內西壁，東向而坐，戒曰：「慎勿語。雖尊神惡鬼夜叉，猛獸地獄；及君之親屬，為所困縛萬苦，皆非真實。但當不動不語，宜安心莫懼，終無所苦。當一心念吾所言。」言訖而去。

  zi chūn shì tíng, wéi yī jù wèng, mǎn zhōng zhù shuǐ ér yǐ. dào shì shì qù, jīng qí gē jiǎ, qiān shèng wàn qí, biàn mǎn yá gǔ, hē chì zhī shēng, zhèn dòng tiān dì. yǒu yī rén chēng dà jiāng jūn, shēn zhǎng zhàng yú, rén mǎ jiē zhe jīn jiǎ, guāng máng shè rén. qīn wèi shù bǎi rén, jiē zhàng jiàn zhāng gōng, zhí rù táng qián, ā yuē: rǔ shì hé rén? gǎn bù bì dà jiāng jūn. zuǒ yòu sǒng jiàn ér qián, bī wèn xìng míng, yòu wèn zuò hé wù, jiē bù duì. wèn zhě dà nù, cuī zhǎn zhēng shè zhī shēng rú léi, jìng bù yīng. jiāng jūn zhě jí nù ér qù.
 子春視庭，唯一巨瓮，滿中貯水而已。道士適去，旌旗戈甲，千乘萬騎，遍滿崖谷，呵叱之聲，震動天地。有一人稱大將軍，身長丈余，人馬皆着金甲，光芒射人。親衛數百人，皆杖劍張弓，直入堂前，呵曰：「汝是何人？敢不避大將軍。」左右竦劍而前，逼問姓名，又問作何物，皆不對。問者大怒，摧斬爭射之聲如雷，竟不應。將軍者極怒而去。

  é ér měng hǔ dú lóng, suān ní shī zi, fù xiē wàn jì, xiāo hǒu ná jué ér zhēng qián yù bó shì, huò tiào guò qí shàng, zi chūn shén sè bù dòng. yǒu qǐng ér sàn. jì ér dà yǔ pāng shù, léi diàn huì míng, huǒ lún zǒu qí zuǒ yòu, diàn guāng chè qí qián hòu, mù bù dé kāi. xū yú, tíng jì shuǐ shēn zhàng yú, liú diàn hǒu léi, shì ruò shān chuān kāi pò, bù kě zhì zhǐ. shùn xī zhī jiān, bō jí zuò xià, zi chūn duān zuò bù gù. wèi qǐng ér jiāng jūn zhě fù lái, yǐn niú tóu yù zú, qí mào guǐ shén, jiāng dà huò tāng ér zhì zi chūn qián, zhǎng qiāng liǎng chā, sì miàn zhōu zā, chuán mìng yuē: kěn yán xìng míng jí fàng, bù kěn yán, jí dāng xīn qǔ chā zhì zhī huò zhōng. yòu bù yīng.
 俄而猛虎毒龍，狻猊獅子，蝮蠍萬計，哮吼拿攫而爭前欲搏噬，或跳過其上，子春神色不動。有頃而散。既而大雨滂澍，雷電晦暝，火輪走其左右，電光掣其前後，目不得開。須臾，庭際水深丈余，流電吼雷，勢若山川開破，不可制止。瞬息之間，波及坐下，子春端坐不顧。未頃而將軍者復來，引牛頭獄卒，奇貌鬼神，將大鑊湯而置子春前，長槍兩叉，四面周匝，傳命曰：「肯言姓名即放，不肯言，即當心取叉置之鑊中。」又不應。

  yīn zhí qí qī lái, zhuāi yú jiē xià, zhǐ yuē: yán xìng míng miǎn zhī. yòu bù yīng. jí biān chuí liú xiě, huò shè huò zhuó, huò zhǔ huò shāo, kǔ bù kě rěn. qí qī hào kū yuē: chéng wèi lòu zhuō, yǒu rǔ jūn zǐ, rán xìng de zhí jīn zhì, fèng shì shí yú nián yǐ. jīn wèi zūn guǐ suǒ zhí, bù shèng qí kǔ! bù gǎn wàng jūn pú fú bài qǐ, dàn dé gōng yī yán, jí quán xìng mìng yǐ. rén shuí wú qíng, jūn nǎi rěn xī yī yán? yǔ lèi tíng zhōng, qiě zhòu qiě mà, chūn zhōng bù gù. jiāng jūn qiě yuē: wú bù néng dú rǔ qī yé! lìng qǔ cuò duì, cóng jiǎo cùn cùn cuò zhī. qī jiào kū yù jí, jìng bù gù zhī.
 因執其妻來，拽於階下，指曰：「言姓名免之。」又不應。及鞭捶流血，或射或斫，或煮或燒，苦不可忍。其妻號哭曰：「誠為陋拙，有辱君子，然幸得執巾櫛，奉事十餘年矣。今為尊鬼所執，不勝其苦！不敢望君匍匐拜乞，但得公一言，即全性命矣。人誰無情，君乃忍惜一言？」雨淚庭中，且咒且罵，春終不顧。將軍且曰：「吾不能毒汝妻耶！」令取銼碓，從腳寸寸銼之。妻叫哭愈急，竟不顧之。

  jiāng jūn yuē: cǐ zéi yāo shù yǐ chéng, bù kě shǐ jiǔ zài shì jiān. chì zuǒ yòu zhǎn zhī. zhǎn qì, hún pò bèi lǐng jiàn yán luó wáng. yuē: cǐ nǎi yún tái fēng yāo mín hū? zhuō fù yù zhōng. yú shì róng tóng tiě zhàng duì dǎo shí shòu mó huǒ kēng huò tāng dāo shān jiàn shù zhī kǔ, wú bù bèi cháng. rán xīn niàn dào shì zhī yán, yì shì kě rěn, jìng bù shēn yín.
 將軍曰：「此賊妖術已成，不可使久在世間。」敕左右斬之。斬訖，魂魄被領見閻羅王。曰：「此乃雲台峰妖民乎？捉付獄中。」於是鎔銅鐵杖、碓擣石壽磨、火坑鑊湯、刀山劍樹之苦，無不備嘗。然心念道士之言，亦似可忍，竟不呻吟。

  yù zú gào shòu zuì bì. wáng yuē: cǐ rén yīn zéi, bù hé dé zuò nán, yí lìng zuò nǚ rén. pèi shēng sòng zhōu dān fù xiàn chéng wáng quàn jiā. shēng ér duō bìng, zhēn jiǔ yào yī, lüè wú tíng rì. yì cháng zhuì huǒ duò chuáng, tòng kǔ bù qí, zhōng bù shī shēng. é ér zhǎng dà, róng sè jué dài, ér kǒu wú shēng, qí jiā mù wèi yǎ nǚ. qīn qī xiá zhě, wǔ zhī wàn duān, zhōng bù néng duì. tóng xiāng yǒu jìn shì lú guī zhě, wén qí róng ér mù zhī, yīn méi shì qiú yān. qí jiā yǐ yǎ cí zhī. lú yuē: gǒu wèi qī ér xián, hé yòng yán yǐ? yì zú yǐ jiè zhǎng shé zhī fù. nǎi xǔ zhī. lú shēng bèi liù lǐ, qīn yíng wèi qī. shù nián, ēn qíng shén dǔ, shēng yī nán, jǐn èr suì, cōng huì wú dí. lú bào ér yǔ zhī yán, bù yīng duō fāng yǐn zhī, zhōng wú cí. lú dà nù yuē: xī jiǎ dài fū zhī qī bǐ qí fū, cái bù xiào, rán guān qí shè zhì, shàng shì qí hàn. jīn wú lòu bù jí jiǎ, ér wén yì fēi tú shè zhì yě, ér jìng bù yán! dà zhàng fū wèi qī suǒ bǐ. ān yòng qí zi. nǎi chí liǎng zú, yǐ tóu pū yú shí shàng, yīng shǒu ér suì, xuè jiàn shù bù.
 獄卒告受罪畢。王曰：「此人陰賊，不合得作男，宜令作女人。」配生宋州單父縣丞王勸家。生而多病，針灸藥醫，略無停日。亦嘗墜火墮床，痛苦不齊，終不失聲。俄而長大，容色絕代，而口無聲，其家目為啞女。親戚狎者，侮之萬端，終不能對。同鄉有進士盧圭者，聞其容而慕之，因媒氏求焉。其家以啞辭之。盧曰：「苟為妻而賢，何用言矣？亦足以戒長舌之婦。」乃許之。盧生備六禮，親迎為妻。數年，恩情甚篤，生一男，僅二歲，聰慧無敵。盧抱兒與之言，不應；多方引之，終無辭。盧大怒曰：「昔賈大夫之妻鄙其夫，才不笑，然觀其射雉，尚釋其憾。今吾陋不及賈，而文藝非徒射雉也，而竟不言！大丈夫為妻所鄙。安用其子。」乃持兩足，以頭撲於石上，應手而碎，血濺數步。

  zi chūn ài shēng yú xīn, hū wàng qí yuē, bù jué shī shēng yún: yī yī shēng wèi xī, shēn zuò gù chù, dào shì zhě yì zài qí qián. chū wǔ gēng yǐ, jiàn qí zǐ yàn chuān wū shàng, dà huǒ qǐ sì hé, wū shì jù fén.
 子春愛生於心，忽忘其約，不覺失聲云：「噫……」噫聲未息，身坐故處，道士者亦在其前。初五更矣，見其紫焰穿屋上，大火起四合，屋室俱焚。

  dào shì tàn yuē: cuò dà wù yú nǎi rú shì. yīn tí qí fā, tóu shuǐ wèng zhōng, wèi qǐng huǒ xī. dào shì qián yuē: wú zi zhī xīn, xǐ nù āi jù è yù jiē wàng yǐ, suǒ wèi zhēn zhě ài ér yǐ. xiàng shǐ zi wú yī shēng, wú zhī yào chéng, zi yì shàng xiān yǐ. jiē hū, xiān cái zhī nán de yě! wú yào kě zhòng liàn, ér zi zhī shēn yóu wèi shì jiè suǒ róng yǐ, miǎn zhī zāi. yáo zhǐ lù shǐ guī. zi chūn qiáng dēng jī guān yān, qí lú yǐ huài, zhōng yǒu tiě zhù, dà rú bì, zhǎng shù chǐ, dào shì tuō yī, yǐ dāo zi xuē zhī. zi chūn jì guī, kuì qí wàng shì, fù zì xiào yǐ xiè qí guò. xíng zhì yún tái fēng, jué wú rén jī, tàn hèn ér guī. chū xù xuán guài lù
 道士嘆曰：「錯大誤余乃如是。」因提其發，投水瓮中，未頃火息。道士前曰：「吾子之心，喜怒哀懼惡欲皆忘矣，所未臻者愛而已。向使子無噫聲，吾之藥成，子亦上仙矣。嗟乎，仙才之難得也！吾藥可重煉，而子之身猶為世界所容矣，勉之哉。」遙指路使歸。子春強登基觀焉，其爐已壞，中有鐵柱，大如臂，長數尺，道士脫衣，以刀子削之。子春既歸，愧其忘誓，復自效以謝其過。行至雲台峰，絕無人跡，嘆恨而歸。（出《續玄怪錄》）

  zhāng lǎo
 張老

  zhāng lǎo zhě, yáng zhōu liù hé xiàn yuán sǒu yě. qí lín yǒu wéi shù zhě, liáng tiān jiān zhōng, zì yáng zhōu cáo yuàn zhì mǎn ér lái. yǒu zhǎng nǚ jì jī, zhào lǐ zhōng méi ǎo, lìng fǎng liáng xù. zhāng lǎo wén zhī xǐ, ér hòu méi yú wéi mén. ǎo chū, zhāng lǎo gù yán rù, qiě bèi jiǔ shí. jiǔ lán, wèi ǎo yuē: wén wéi shì yǒu nǚ jiāng shì rén, qiú liáng cái yú ǎo, yǒu zhī hū? yuē: rán. yuē: mǒu chéng shuāi mài, guàn yuán zhī yè, yì kě yī shí. xìng wèi qiú zhī, shì chéng hòu xiè. ǎo dà mà ér qù.
 張老者，揚州六合縣園叟也。其鄰有韋恕者，梁天監中，自揚州曹掾秩滿而來。有長女既笄，召里中媒媼，令訪良婿。張老聞之喜，而候媒於韋門。媼出，張老固延入，且備酒食。酒闌，謂媼曰：「聞韋氏有女將適人，求良才於媼，有之乎？」曰：「然。」曰：「某誠衰邁，灌園之業，亦可衣食。幸為求之，事成厚謝。」媼大罵而去。

  tā rì yòu yāo ǎo, ǎo yuē: sǒu hé bù zì dù, qǐ yǒu yì guān zǐ nǚ, kěn jià yuán sǒu yé? cǐ jiā chéng pín, shì dài fū jiā zhī dí zhě bù shǎo, gù sǒu fēi pǐ. wú ān néng wèi sǒu yī bēi jiǔ, nǎi qǔ rǔ yú wéi shì? sǒu gù yuē: qiáng wèi wú yī yán zhī, yán bù cóng, jí wú mìng yě. ǎo bù dé yǐ, mào zé ér rù yán zhī. wéi shì dà nù yuē: ǎo yǐ wǒ pín, qīng wǒ nǎi rú shì? qiě wéi jiā yān yǒu cǐ shì. kuàng yuán sǒu hé rén, gǎn fā cǐ yì! sǒu gù bù zú zé, ǎo hé wú bié zhī shén yé? ǎo yuē: chéng fēi suǒ yí yán, wèi sǒu suǒ bī, bù dé bù dá qí yì. wéi nù yuē: wèi wú bào zhī, jīn rì nèi dé wǔ bǎi mín zé kě. ǎo chū, yǐ gào zhāng lǎo. nǎi yuē: nuò.
 他日又邀媼，媼曰：「叟何不自度，豈有衣冠子女，肯嫁園叟耶？此家誠貧，士大夫家之敵者不少，顧叟非匹。吾安能為叟一杯酒，乃取辱於韋氏？」叟固曰：「強為吾一言之，言不從，即吾命也。」媼不得已，冒責而入言之。韋氏大怒曰：「媼以我貧，輕我乃如是？且韋家焉有此事。況園叟何人，敢發此議！叟固不足責，媼何無別之甚耶？」媼曰：「誠非所宜言，為叟所逼，不得不達其意。」韋怒曰：「為吾報之，今日內得五百緡則可。」媼出，以告張老。乃曰：「諾。」

wèi jǐ, chē zài nà yú wéi shì. zhū wéi dà jīng yuē: qián yán xì zhī ěr, qiě cǐ wēng wèi yuán. hé yǐ zhì cǐ, wú dù qí bì wú ér yán zhī. jīn bù yí shí ér qián dào, dāng rú zhī hé? nǎi shǐ rén qián hòu qí nǚ, nǚ yì bù hèn, nǎi yuē: cǐ gù mìng hū. suì xǔ yān. zhāng lǎo jì qǔ wéi shì, yuán yè bù fèi, fù huì jué dì, yù shū bù chuò. qí qī gōng zhí cuàn zhuó, le wú zuò sè, qīn qī è zhī, yì bù néng zhǐ. shù nián, zhōng wài zhī yǒu shí zhě zé shù yuē: jūn jiā chéng pín, xiāng lǐ qǐ wú pín zǐ dì, nài hé yǐ nǚ qī yuán sǒu? jì qì zhī, hé bù lìng yuǎn qù yě? tā rì shù zhì jiǔ, zhào nǚ jí zhāng lǎo. jiǔ hān, wēi lù qí yì. zhāng lǎo qǐ yuē: suǒ yǐ bù jí qù zhě, kǒng yǒu liú niàn. jīn jì xiāng yàn, qù yì hé nán. mǒu wáng wū shān xià yǒu yī xiǎo zhuāng, míng dàn qiě guī ěr. tiān jiāng shǔ, lái bié wéi shì: tā suì xiāng sī, kě lìng dà xiōng wǎng tiān tán shān nán xiāng fǎng. suì lìng qī qí lǘ dài lì, zhāng lǎo cè zhàng xiāng suí ér qù. jué wú xiāo xī.
未幾，車載納於韋氏。諸韋大驚曰：「前言戲之耳，且此翁為園。何以致此，吾度其必無而言之。今不移時而錢到，當如之何？」乃使人潛候其女，女亦不恨，乃曰：「此固命乎。」遂許焉。張老既娶韋氏，園業不廢，負穢钁地，鬻蔬不輟。其妻躬執爨濯，了無怍色，親戚惡之，亦不能止。數年，中外之有識者責恕曰：「君家誠貧，鄉里豈無貧子弟，奈何以女妻園叟？既棄之，何不令遠去也？」他日恕致酒，召女及張老。酒酣，微露其意。張老起曰：「所以不即去者，恐有留念。今既相厭，去亦何難。某王屋山下有一小莊，明旦且歸耳。」天將曙，來別韋氏：「他歲相思，可令大兄往天壇山南相訪。」遂令妻騎驢戴笠，張老策杖相隨而去。絕無消息。

  hòu shù nián, shù niàn qí nǚ, yǐ wèi péng tóu gòu miàn, bù kě shí yě, lìng qí nán yì fāng fǎng zhī. dào tiān tán nán, shì yù yī kūn lún nú, jià huáng niú gēng tián, wèn yuē: cǐ yǒu zhāng lǎo jiā zhuāng fǒu? kūn lún tóu zhàng bài yuē: dà láng zi hé jiǔ bù lái? zhuāng qù cǐ shén jìn, mǒu dāng qián yǐn. suì yǔ jù dōng qù. chū shàng yī shān, shān xià yǒu shuǐ, guò shuǐ lián mián fán shí yú chù, jǐng sè jiàn yì, bù yǔ rén jiān tóng. hū xià yī shān, qí shuǐ běi zhū hù jiǎ dì, lóu gé cān chà, huā mù fán róng, yān yún xiān mèi, luán hè kǒng què, huái xiáng qí jiān, gē guǎn liào liàng ěr mù. kūn lún zhǐ yuē: cǐ zhāng jiā zhuāng yě. wéi jīng hài mò cè. é ér jí mén, mén yǒu zǐ yī rén lì, bài yǐn rù tīng zhōng. pù chén zhī huá, mù suǒ wèi dǔ, yì xiāng yīn yūn, biàn mǎn yá gǔ. hū wén zhū pèi zhī shēng jiàn jìn, èr qīng yī chū yuē: ā láng lái cǐ. cì jiàn shí shù qīng yī, róng sè jué dài, xiāng duì ér xíng, ruò yǒu suǒ yǐn.
 後數年，恕念其女，以為蓬頭垢面，不可識也，令其男義方訪之。到天壇南，適遇一崑崙奴，駕黃牛耕田，問曰：「此有張老家莊否？」崑崙投杖拜曰：「大郎子何久不來？莊去此甚近，某當前引。」遂與俱東去。初上一山，山下有水，過水連綿凡十餘處，景色漸異，不與人間同。忽下一山，其水北朱戶甲第，樓閣參差，花木繁榮，煙雲鮮媚，鸞鶴孔雀，徊翔其間，歌管廖亮耳目。崑崙指曰：「此張家莊也。」韋驚駭莫測。俄而及門，門有紫衣人吏，拜引入廳中。鋪陳之華，目所未睹，異香氤氳，遍滿崖谷。忽聞珠珮之聲漸近，二青衣出曰：「阿郎來此。」次見十數青衣，容色絕代，相對而行，若有所引。

  é jiàn yī rén, dài yuǎn yóu guān, yī zhū xiāo, yè zhū lǚ, xú chū mén. yī qīng yī yǐn wéi qián bài. yí zhuàng wěi rán, róng sè fāng nèn, xì shì zhī, nǎi zhāng lǎo yě. yán yuē: rén shì láo kǔ, ruò zài huǒ zhōng, shēn wèi qīng liáng, chóu yàn yòu chì, ér wú sī xū tài shí. xiōng jiǔ kè jì, hé yǐ zì yú? xián mèi lüè shū tóu, jí dāng fèng jiàn. yīn yī lìng zuò. wèi jǐ, yī qīng yī lái yuē: niáng zǐ yǐ shū tóu bì. suì yǐn rù, jiàn mèi yú táng qián. qí táng chén xiāng wèi liáng, dài mào tiē mén, bì yù chuāng, zhēn zhū bó, jiē qì jiē lěng huá bì sè, bù biàn qí wù. qí mèi fú shì zhī shèng, shì jiān wèi jiàn. lüè xù hán xuān, wèn zūn zhǎng ér yǐ, yì shén lǔ mǎng. yǒu qǐng jìn zhuàn, jīng měi fāng xīn, bù kě míng zhuàng. shí qì, guǎn wéi yú nèi tīng. míng rì fāng shǔ, zhāng lǎo yǔ wéi shēng zuò, hū yǒu yī qīng yī, fù ěr ér yǔ. zhǎng lǎo xiào yuē: zhái zhōng yǒu kè. ān dé mù guī? yīn yuē: xiǎo mèi zàn yù yóu péng lái shān, xián mèi yì dāng qù, rán wèi mù jí guī. xiōng dàn qì cǐ. zhāng lǎo yī ér rù.
 俄見一人，戴遠遊冠，衣朱綃，曳朱履，徐出門。一青衣引韋前拜。儀狀偉然，容色芳嫩，細視之，乃張老也。言曰：「人世勞苦，若在火中，身未清涼，愁焰又熾，而無斯須泰時。兄久客寄，何以自娛？賢妹略梳頭，即當奉見。」因揖令坐。未幾，一青衣來曰：「娘子已梳頭畢。」遂引入，見妹於堂前。其堂沉香為梁，玳瑁帖門，碧玉窗，珍珠箔，階砌皆冷滑碧色，不辨其物。其妹服飾之盛，世間未見。略敘寒暄，問尊長而已，意甚魯莽。有頃進饌，精美芳馨，不可名狀。食訖，館韋於內廳。明日方曙，張老與韋生坐，忽有一青衣，附耳而語。長老笑曰：「宅中有客。安得暮歸？」因曰：「小妹暫欲游蓬萊山，賢妹亦當去，然未暮即歸。兄但憩此。」張老揖而入。

  é ér wǔ yún qǐ yú tíng zhōng, luán fèng fēi xiáng, sī zhú bìng zuò, zhāng lǎo jí mèi, gè chéng yī fèng, yú cóng chéng hè zhě shí shù rén, jiàn shàng kōng zhōng, zhèng dōng ér qù, wàng zhī yǐ méi, yóu yǐn yǐn wén yīn lè zhī shēng. wéi jūn zài hòu, xiǎo qīng yī gōng shì shén jǐn. dài mù, shāo wén shēng huáng zhī yīn, shū hū fù dào. jí xià yú tíng, zhāng lǎo yǔ qī jiàn wéi yuē: dú jū dà jì mò, rán cǐ dì shén xiān zhī fǔ, fēi sú rén dé yóu. yǐ xiōng sù mìng, hé dé dào cǐ, rán yì bù kě jiǔ jū, míng rì dāng fèng bié ěr. jí shí, mèi fù chū bié xiōng, yīn qín chuán yǔ fù mǔ ér yǐ. zhāng lǎo yuē: rén shì xiá yuǎn, bù jí zuò shū, fèng jīn èr shí yì. bìng yǔ yī gù xí mào yuē: xiōng ruò wú qián, kě yú yáng zhōu běi dǐ mài yào wáng lǎo jiā, qǔ yī qiān wàn, chí cǐ wèi xìn. suì bié, fù lìng kūn lún nú sòng chū.
 俄而五雲起於庭中，鸞鳳飛翔，絲竹並作，張老及妹，各乘一鳳，余從乘鶴者十數人，漸上空中，正東而去，望之已沒，猶隱隱聞音樂之聲。韋君在後，小青衣供侍甚謹。迨暮，稍聞笙篁之音，倏忽復到。及下於庭，張老與妻見韋曰：「獨居大寂寞，然此地神仙之府，非俗人得游。以兄宿命，合得到此，然亦不可久居，明日當奉別耳。」及時，妹復出別兄，殷勤傳語父母而已。張老曰：「人世遐遠，不及作書，奉金二十鎰。」並與一故席帽曰：「兄若無錢，可於揚州北邸賣藥王老家，取一千萬，持此為信。」遂別，復令崑崙奴送出。

  què dào tiān tán, kūn lún nú bài bié ér qù. wéi zì hé jīn ér guī, qí jiā jīng yà. wèn zhī, huò yǐ wèi shén xiān, huò yǐ wèi yāo wàng, bù zhī suǒ wèi. wǔ liù nián jiān jīn jǐn, yù qǔ wáng lǎo qián, fù yí qí wàng. huò yuē: qǔ ěr xǔ qián, bù chí yī zì, cǐ mào ān zú xìn? jì ér kùn jí, qí jiā qiáng bī zhī yuē: bì bù dé qián, yì hé shāng? nǎi wǎng yáng zhōu. rù běi dǐ, ér wáng lǎo zhě fāng dāng sì chén yào. wéi qián yuē: sǒu hé xìng? yuē: xìng wáng. wéi yuē: zhāng lǎo lìng qǔ qián yī qiān wàn, chí cǐ mào wèi xìn. wáng yuē: qián jí shí yǒu, xí mào shì hū? wéi yuē: sǒu kě yàn zhī, qǐ bù shí yé? wáng lǎo wèi yǔ, yǒu xiǎo nǚ chū qīng bù wéi zhōng yuē: zhāng lǎo cháng guò, lìng fèng mào dǐng, qí shí wú zào xiàn, yǐ hóng xiàn fèng zhī. xiàn sè shǒu zōng, jiē kě zì yàn. yīn qǔ kàn zhī, guǒ shì yě. suì dé zài qián ér guī, nǎi xìn zhēn shén xiān yě. qí jiā yòu sī nǚ, fù qiǎn yì fāng wǎng tiān tán nán xún zhī. dào jí qiān shān wàn shuǐ, bù fù yǒu lù. shí féng qiáo rén, yì wú zhī zhāng lǎo zhuāng zhě, bēi sī hào rán ér guī. jǔ jiā yǐ wèi xiān sú lù shū, wú xiāng jiàn qī. yòu xún wáng lǎo, yì qù yǐ. hòu shù nián, yì fāng ǒu yóu yáng zhōu, xián xíng běi dǐ dǐ yuán zuò máng, jù míng chāo běn gǎi qián, hū jiàn zhāng jiā kūn lún nú qián yuē: dà láng jiā zhōng hé rú? niáng zǐ suī bù dé guī, rú rì shì zuǒ yòu, jiā zhōng shì wú jù xì, mò bù zhī zhī. yīn chū huái jīn shí jīn yǐ fèng yuē: niáng zǐ lìng sòng yǔ dà láng jūn, ā láng yǔ wáng lǎo huì yǐn yú cǐ jiǔ jiā, dà láng qiě zuò, kūn lún dāng rù bào. yì fāng zuò yú jiǔ qí xià, rì mù bù jiàn chū, nǎi rù guān zhī, yǐn zhě mǎn zuò, zuò shàng bìng wú èr lǎo, yì wú kūn lún. qǔ jīn shì zhī, nǎi zhēn jīn yě, jīng tàn ér guī. yòu yǐ gōng shù nián zhī shí, hòu bù fù zhī zhāng lǎo suǒ zài. chū xù xuán guài lù
 卻到天壇，崑崙奴拜別而去。韋自荷金而歸，其家驚訝。問之，或以為神仙，或以為妖妄，不知所謂。五六年間金盡，欲取王老錢，復疑其妄。或曰：「取爾許錢，不持一字，此帽安足信？」既而困極，其家強逼之曰：「必不得錢，亦何傷？」乃往揚州。入北邸，而王老者方當肆陳藥。韋前曰：「叟何姓？」曰：「姓王。」韋曰：「張老令取錢一千萬，持此帽為信。」王曰：「錢即實有，席帽是乎？」韋曰：「叟可驗之，豈不識耶？」王老未語，有小女出青布幃中曰：「張老常過，令縫帽頂，其時無皂線，以紅線縫之。線色手蹤，皆可自驗。」因取看之，果是也。遂得載錢而歸，乃信真神仙也。其家又思女，復遣義方往天壇南尋之。到即千山萬水，不復有路。時逢樵人，亦無知張老莊者，悲思浩然而歸。舉家以為仙俗路殊，無相見期。又尋王老，亦去矣。後數年，義方偶游揚州，閒行北邸（邸原作邙，據明抄本改）前，忽見張家崑崙奴前曰：「大郎家中何如？娘子雖不得歸，如日侍左右，家中事無巨細，莫不知之。」因出懷金十斤以奉曰：「娘子令送與大郎君，阿郎與王老會飲於此酒家，大郎且坐，崑崙當入報。」義方坐於酒旗下，日暮不見出，乃入觀之，飲者滿坐，坐上並無二老，亦無崑崙。取金視之，乃真金也，驚嘆而歸。又以供數年之食，後不復知張老所在。（出《續玄怪錄》）