mǎ zhōu mù wáng bā jùn hàn wén dì jiǔ yì suí wén dì shī zi cōng táng xuán zōng lóng mǎ dài zōng jiǔ huā qiú dé zōng shén zhì cōng
馬 周穆王八駿 漢文帝九逸 隋文帝獅子驄 唐玄宗龍馬 代宗九花虬 德宗神智驄
cáo hóng sī mǎ xiū zhī mù róng guī qín shū bǎo zhāng nà zhī sòng cài wǔ mǎ xù kūn yáng wēng fú jì nán
曹洪 司馬休之 慕容廆 秦叔寶 張納之 宋蔡 舞馬 續坤 楊翁佛 季南
zhào gù hán xī jiāng dōng kè mǎ chén zhāng
趙固 韓晞 江東客馬 陳璋
mǎ
馬
mǎ lǔ zhōng hù lán mǎ, wǔ bái mǎ yě, yì yuē yù miàn. ān zhēn mǎ, shí sān suì mǎ yě. yǐ shí sān suì yǐ xià, kě yǐ liú zhǒng. mǎ bā chǐ. róng mǎ bā chǐ, tián mǎ qī chǐ, nú mǎ liù chǐ. guā zhōu sì mǎ yǐ bīn cǎo, shā zhōu yǐ cí qí, liáng zhōu yǐ bó tū hún, shǔ yǐ bài cǎo. yǐ luó bó gēn sì mǎ, mǎ féi. ān běi sì mǎ yǐ shā péng láng zhēn. dà shí guó chū jiě rén yǔ mǎ. xī dá guó dá gàn guó chū hǎo mǎ. mǎ sì suì liǎng chǐ, zhì èr shí suì, chǐ jǐn píng. tǐ míng yǒu shū shǔ wài fú wū tóu lóng chì hǔ kǒu. zhū cáo sì mǎ, shí huī ní cáo, hàn ér xì mén, sān shì luò jū. huí máo zài jǐng, bái mǎ hēi máo, ān xià yè xià huí máo. zuǒ xié bái máo, zuǒ yòu hòu zú bái, bái mǎ sì zú hēi, mù xià héng máo, huáng mǎ bái huì, xuán máo zài wěn, hòu hàn gōu shàng tōng wěi běn, mù chì jié luàn jí fǎn jié, bái mǎ hēi mù, mù bái què shì, bìng bù kě qí. yè yǎn míng fù chán, hù gān míng xiàn fēng, yì yuē jī shé. yuán zhì fāng yán, yǐ dì huáng gān cǎo dàn, wǔ shí suì shēng sān jū. chū yǒu yáng zá zǔ tǔ huǒ luó guó bō shàn shān yáng shí bì shàng yǒu yī kǒng, héng yǒu mǎ niào liú chū, zhì qī yuè píng dàn, shí yá jiān yǒu shí gé dào, biàn bù jiàn. zhì cǐ rì, yàn dā rén qǔ cǎo mǎ, zhì chí biān yǔ jí, shēng jū jiē hàn xuè, rì xíng qiān lǐ. jīn míng wú shù pō lí, suí xī yù zhōng yù, xū yú jí huí. tú jì yún: tǔ huǒ luó guó běi yǒu wū shù pō lí shān, jí sòng yún suǒ yún bō shàn shān zhě yě. nán yá xué zhōng, shén mǎ fèn liú chū. shāng hú cáo bō bǐ qīn jiàn yān. chū qià wén jì yù mǎ gǎng, shū shuǐ liú yě. hàn shí, cháng yǒu mǎ shù bǎi pǐ chū qí zhōng. mǎ xíng jiē xiǎo, shì bā diān mǎ, suì míng qí kǒng wèi mǎ xué. chū dé cǐ mǎ, chéng chū miǎn shuǐ shàng yù zhī, suì míng qí chù yuē yù mǎ gài. miǎn dùn sù, jīn míng qí tíng. sān guó shí, lù xùn gōng xiāng yáng, yòu zhí cǐ xué zhōng yǒu mǎ shí pǐ, xùn zài hái jiàn yè. chū qià wén jì hàn zhāng dì shí, shǔ jùn wáng fù wèi yì zhōu tài shǒu, zhì huà yóu yì. shén mǎ sì pǐ, chū diān chí hé zhōng. táng wǔ dé wǔ nián sān yuè, jǐng gǔ xiàn zhì xī, shuǐ yǒu lóng mǎ, shēn zhǎng bā jiǔ chǐ, lóng xíng, yǒu lín jiǎ, héng wén wǔ sè, lóng shēn mǎ shǒu, dǐng yǒu èr jiǎo, bái sè, kǒu xián yī wù, zhǎng kě sān sì chǐ. líng bō huí gù, bǎi yú bù ér méi. chū qià wén jì xī líng běi lù xíng sān shí lǐ, yǒu shí xué míng mǎ xué, cháng yǒu bái mǎ chū cǐ xué. rén zhú zhī, qián xíng chū hàn zhōng. hàn zhōng rén shī mǎ, yì chū cǐ xué, xiāng qù shù qiān lǐ. jīn mǎ xué shān zài xiá zhōu yí líng. chū qià wén jì
馬、虜中護蘭馬,五白馬也,亦曰玉面。諳真馬,十三歲馬也。以十三歲已下,可以留種。馬八尺。戎馬八尺,田馬七尺,駑馬六尺。瓜州飼馬以檳草,沙州以茨萁,涼州以勃突渾,蜀以稗草。以蘿蔔根飼馬,馬肥。安北飼馬以沙蓬狼針。大食國出解人語馬。悉怛國怛干國出好馬。馬四歲兩齒,至二十歲,齒盡平。體名有輸鼠外鳧、烏頭龍、翅虎口。豬槽飼馬,石灰泥槽,汗而系門,三事落駒。回毛在頸,白馬黑毛,鞍下腋下回毛。左脅白毛,左右後足白,白馬四足黑,目下橫毛,黃馬白喙,旋毛在吻,後汗溝上通尾本,目赤睫亂及反睫,白馬黑目,目白卻視,並不可騎。夜眼名附蟬,戶肝名縣烽,亦曰雞舌。緣秩方言,以地黃甘草啖, 五十歲生三駒。(出《酉陽雜俎》)吐火羅國波訕山陽石壁上有一孔,恆有馬尿流出,至七月平旦,石崖間有石閣道,便不見。至此日,厭噠人取草馬,置池邊與集,生駒皆汗血,日行千里。今名無數頗梨,隨西域中浴,須臾即回。《圖記》云:吐火羅國北有屋數頗梨山,即宋雲所云波訕山者也。 南崖穴中, 神馬糞流出。 商胡曹波比親見焉。(出《洽聞記》)浴馬港,疏水流也。漢時,常有馬數百匹出其中。馬形皆小,似巴滇馬,遂名其孔為馬穴。初得此馬,乘出沔水上浴之,遂名其處曰浴馬溉。沔頓宿,今名騎亭。三國時,陸遜攻襄陽,又值此穴中有馬十匹,遜載還建業。(出《洽聞記》)漢章帝時,蜀郡王阜為益州太守,治化尤異。神馬四匹,出滇池河中。唐武德五年三月,景谷縣治西,水有龍馬,身長八九尺,龍形,有鱗甲,橫文五色,龍身馬首,頂有二角,白色,口銜一物, 長可三四尺。 凌波回顧, 百餘步而沒。(出《洽聞記》)西陵北陸行三十里,有石穴名馬穴,常有白馬出此穴。人逐之,潛行出漢中。漢中人失馬,亦出此穴,相去數千里。今馬穴山在峽州夷陵。(出《洽聞記》)
zhōu mù wáng bā jùn
周穆王八駿
zhōu mù wáng jí wèi sān shí èr nián, xún xíng tiān xià, yù bā lóng zhī mǎ. yī míng jué dì, zú bù jiàn tǔ èr míng fān yǔ, xíng yuè fēi qín sān míng bēn xiāo, yè xíng wàn lǐ sì míng yuè yǐng, zhú rì ér xíng wǔ míng yú huī, máo sè bǐng yào liù míng chāo guāng, yī xíng shí yǐng qī míng téng wù, chéng yún ér qū bā míng xié yì, shēn yǒu ròu chì. biàn ér jià yān, àn pèi xú xíng, yǐ xún tiān xià zhī yù. mù wáng shén zhì yuǎn móu, shǐ zhé jī biàn yú sì hǎi. gù jué dì zhī wù, bù qī ér zì bào. chū wáng zǐ nián shí yí jì
周穆王即位三十二年,巡行天下,馭八龍之馬。一名絕地,足不踐土;二名翻羽,行越飛禽;三名奔霄,夜行萬里;四名越影,逐日而行;五名逾輝,毛色炳耀;六名超光,一形十影;七名騰霧,乘雲而趨;八名挾翼,身有肉翅。遍而駕焉,按轡徐行,以巡天下之域。穆王神智遠謀,使轍跡遍於四海。故絕地之物,不期而自報。(出《王子年拾遺記》)
hàn wén dì jiǔ yì
漢文帝九逸
hàn wén dì zì dài hái, yǒu liáng mǎ jiǔ pǐ, jiē tiān xià zhī jùn. yī míng fú yún, èr míng chì diàn, sān míng jué qún, sì míng yì biāo, wǔ míng zǐ yàn liú, liù míng lǜ chī cōng, qī míng lóng zi, bā míng lín jū, jiǔ míng jué chén, hào míng jiǔ yì. yǒu lái xuān néng yù mǎ, dài wáng hào wèi wáng liáng yān. chū xī jīng zá jì
漢文帝自代還,有良馬九匹,皆天下之駿。一名浮雲,二名赤電,三名絕群,四名逸驃,五名紫燕騮,六名綠螭驄,七名龍子,八名鱗駒,九名絕塵,號名九逸。有來宣能御馬,代王號為王良焉。(出《西京雜記》)
suí wén dì shī zi cōng
隋文帝獅子驄
suí wén huáng dì shí, dà yuān guó xiàn qiān lǐ mǎ, zōng yè dì, hào shī zi cōng. shàng zhì zhī mǎ qún, lù liáng, rén mò néng zhì. shàng lìng bìng qún qū lái, wèi zuǒ yòu yuē : shuí néng yù zhī? láng jiāng péi rén jī yuē : chén néng zhì zhī. suì rǎng mèi xiàng qián, qù shí yú bù, yǒng shēn téng shàng, yī shǒu cuō ěr, yī shǒu kōu mù, mǎ zhàn bù gǎn dòng, nǎi bèi chéng zhī. cháo fā xī jīng, mù zhì dōng luò, hòu suí mò bù zhī suǒ zài. táng wén wǔ shèng huáng dì chì tiān xià fǎng zhī, tóng zhōu cì shǐ yǔ wén shì jí fǎng dé qí mǎ, lǎo yú cháo yì shì miàn jiā, wǎn wéi, jùn wěi jiāo tū, pí ròu chuān xué, jí jiàn zhī bēi qì. dì zì chū zhǎng lè pō, mǎ dào xīn fēng, xiàng xī míng yuè. dì dé zhī shén xǐ, chǐ kǒu bìng píng. sì yǐ zhōng rǔ, réng shēng wǔ jū, jiē qiān lǐ zú yě. hòu bù zhī suǒ zài. chū cháo yě qiān zài
隋文皇帝時,大宛國獻千里馬,鬃曳地,號獅子驄。上置之馬群,陸梁,人莫能制。上令並群驅來,謂左右曰 :「誰能馭之?」郎將裴仁基曰 :「臣能制之。」 遂攘袂向前,去十餘步,踴身騰上,一手撮耳,一手摳目,馬戰不敢動,乃鞴乘之。朝發西京,暮至東洛,後隋末不知所在。唐文武聖皇帝敕天下訪之,同州刺史宇文士及訪得其馬,老於朝邑市面家,挽磑,駿尾焦禿,皮肉穿穴,及見之悲泣。帝自出長樂坡,馬到新豐,向西鳴躍。帝得之甚喜,齒口並平。飼以鍾乳,仍生五駒,皆千里足也。後不知所在。(出《朝野僉載》)
táng xuán zōng lóng mǎ
唐玄宗龍馬
hǎi dài zhī jiān chū xuán huáng shí, huò yún rú zhī kě yǐ zhǎng shēng. xuán zōng huáng dì cháng mìng lín zī shǒu měi suì cǎi ér gòng yān. kāi yuán èr shí qī nián, jiāng xià lǐ yōng wèi lín zī shǒu. shì suì qiū, yīn rù shān cǎi xuán huáng shí, hū yù yī wēng, zhì shén miào, ér fēng dù míng xiù, zī rán jí fēng. yī hè yī, zì dào zuǒ chū, kòu lǐ yōng mǎ. qiě gào yuē : jūn hóu gōng zì cǎi yào, qǐ bù wèi yán shèng zhǔ zhī shòu hū? yuē : rán . wēng yuē : shèng zhǔ dāng huò lóng mǎ, zé xiǎng guó wàn suì, wú láo cǎi yào ěr . yōng yuē : lóng mǎ ān zài? dá yuē : dāng zài qí lǔ zhī jiāo. ruò huò zhī, jí shì tài píng zhī fú, suī lín fèng guī lóng, bù zú yǐ bìng qí ruì . yōng fāng mìng jià yǐ hòu chéng, jù wáng jiàn yǐ. yōng dà yì zhī, gù wèi cóng shì yuē : dé fēi shén rén hū? jí mìng qí lì wáng gān zhēn zhě, qiú lóng mǎ yú qí lǔ zhī jiān. zhì kāi yuán èr shí jiǔ nián xià wǔ yuè, gān zhēn guǒ dé mǎ yú běi hǎi jùn mín mǎ huì ēn zhī jiā. qí sè zhuī máo, liǎng xié yǒu lín jiǎ, zōng wěi ruò lóng zhī liè, sī míng zhēn dí zhī?? yīn, rì chí sān bǎi lǐ. gān zhēn xùn qí suǒ zì, huì ēn yuē : wú dú yǒu pìn mǎ, cháng yù yú zī shuǐ, suì yǒu tāi ér chǎn. yīn yǐ lóng zi hū zhī . gān zhēn jí bái yú yōng, yōng shén xǐ, yǐ biǎo qí shì xiàn zhī, shàng dà yuè, zhào nèi xián jiù yì qí chú huàn, mìng huà gōng tú qí zhuàng, yòng bān shì zhōng wài. chū xuān shì zhì
海岱之間出玄黃石,或雲茹之可以長生。玄宗皇帝嘗命臨淄守每歲采而貢焉。開元二十七年,江夏李邕為臨淄守。是歲秋,因入山采玄黃石,忽遇一翁,質甚妙,而豐度明秀,髭髯極豐。衣褐衣,自道左出,叩李邕馬。且告曰 :「君侯躬自採藥,豈不為延聖主之壽乎?」曰 :「然 。」翁曰 :「聖主當獲龍馬,則享國萬歲,無勞採藥耳 。」邕曰 :「龍馬安在?」答曰 :「當在齊魯之郊。若獲之,即是太平之符,雖麟鳳龜龍,不足以並其瑞 。」邕方命駕以後乘,遽亡見矣。邕大異之,顧謂從事曰 :「得非神人乎?」即命其吏王乾貞者,求龍馬於齊魯之間。至開元二十九年夏五月,乾真果得馬於北海郡民馬會恩之家。其色騅毛,兩脅有鱗甲,鬃尾若龍之鬣,嘶鳴真□笛之??音,日馳三百里。乾真訊其所自,會恩曰 :「吾獨有牝馬,常浴於淄水,遂有胎而產。因以龍子呼之 。」乾真即白於邕,邕甚喜,以表其事獻之,上大悅,詔內閒廄異其芻豢,命畫工圖其狀,用頒示中外。(出《宣室志》)
dài zōng jiǔ huā qiú
代宗九花虬
dài zōng mìng yù mǎ jiǔ huā qiú bìng zǐ yù biān pèi, yǐ cì guō zi yí. zi yí gù ràng jiǔ zhī. shàng yuē : cǐ mǎ gāo dà, chēng qīng yí zhì, bù bì ràng yě . zi yí shēn zhǎng liù chǐ bā cùn. jiǔ huā qiú, jí fàn yáng jié dù shǐ lǐ huái xiān suǒ gòng yě, é gāo jiǔ chǐ, máo quán rú lín, tóu jǐng zōng liè, zhēn qiú lóng yě. měi yī sī, jí qún mǎ sǒng ěr, yǐ shēn bèi jiǔ huā, gù hào jiǔ huā qiú. shàng wǎng rì dōng xìng, guān liè yú tián, bù jué rì mù. hū gù wèi shì chén yuē : xíng gōng qù cǐ jǐ lǐ? zòu yuē : sì shí lǐ . shàng lìng sù biān, kǒng ài yè. ér jiǔ huā qiú huǎn huǎn rán, rú sān wǔ lǐ ér yǐ, shì cóng bēn zhòu, wú yǒu jí zhě. chū dù yáng biān
代宗命御馬九花虬並紫玉鞭轡,以賜郭子儀。子儀固讓久之。上曰 :「此馬高大,稱卿儀質,不必讓也 。」子儀身長六尺八寸。九花虬,即范陽節度使李懷仙所貢也,額高九尺,毛拳如鱗,頭頸鬃鬣,真虬龍也。每一嘶,即群馬聳耳,以身被九花,故號九花虬。上往日東幸,觀獵于田,不覺日暮。忽顧謂侍臣曰 :「行宮去此幾里?」奏曰 :「四十里 。」上令速鞭,恐礙夜。而九花虬緩緩然,如三五里而已,侍從奔驟,無有及者。(出《杜陽編》)
dé zōng shén zhì cōng
德宗神智驄
dé zōng xī xìng, yǒu èr mǎ, yī hào shén zhì cōng, yī hào rú yì liú, jiē rú shàng yì, gù cháng wèi zhī gōng chén. ěr zhōng yǒu máo, yǐn zhī yī chǐ. mǎ jīng yún : ěr zhōng yǒu máo zhě, rì xíng qiān lǐ . yī rì huā liǔ fāng chūn, shàng yóu xìng zhū yuàn. shì zhě jìn ruì biān, zhǐ èr cōng yǔ jìn chén yuē : xī zhèn xī xìng, yǒu èr jùn, wèi zhī èr jué. jīn huò cǐ biān, kě wèi sān jué . suì mìng jiǔ yǐn zhī. yīn yín yuē : yuān yāng zhě bái chǐ xīn qí. wǎn rì huā kāi sàn bì tí. yù lēi dòu huí chū pēn mò, jīn biān yù xià bù chéng sī . jí zhōng shū shè rén hán hóng shī yě. chū dù yáng biān dé zōng xìng liáng yáng, wéi yù zhuī mǎ, hào yuē wàng yún zhuī, jià hái, sì yǐ yī pǐn liào. xiá rì qiān ér shì zhī, bì zhǎng míng sì gù, ruò gǎn ēn zhī zhuàng. hòu lǎo sǐ fēi lóng jiù zhōng, guì qī huà wèi tú. chū guó shǐ bǔ
德宗西幸,有二馬,一號神智驄,一號如意騮,皆如上意,故常謂之功臣。耳中有毛, 引之一尺。《馬經》雲 :「耳中有毛者,日行千里 。」一日花柳方春,上游幸諸苑。侍者進瑞鞭,指二驄語近臣曰 :「昔朕西幸,有二駿,謂之二絕。今獲此鞭,可謂三絕 。」遂命酒飲之。因吟曰 :「鴛鴦赭白齒新齊。晚日花開散碧蹄。玉勒斗回初噴沫,金鞭欲下不成嘶 。」即中書舍人韓翃詩也。(出《杜陽編》)德宗幸梁洋,唯御騅馬,號曰望雲騅,駕還,飼以一品料。暇日牽而視之,必長鳴四顧,若感恩之狀。後老死飛龍廄中,貴戚畫為圖。(出《國史補》)
cáo hóng
曹洪
wèi cáo hóng, wǔ dì cóng dì, jiā yíng chǎn yè, jùn mǎ chéng qún. wǔ dì tǎo dǒng zhuō, yè xíng shī mǎ, hóng yǐ qí suǒ chéng mǎ yuē bái hè, yǔ wǔ dì chéng. cǐ mǎ zǒu, wéi jué ěr zhōng fēng shēng, jiǎo shì bù jiàn dì. zhì shēn shuǐ, hóng bù néng dé dù. wǔ dì yǐn shǒu shàng mǎ, gòng jì shēn shuǐ, xíng shù bǎi lǐ, shùn xī ér zhì. xià shì mǎ zú, máo jiē bù shī, dì yī yóu zhān rú. shí rén wèi chéng fēng xíng yě, wèi yī dài shén jùn. yàn yún : píng kōng xū yuè, cáo jiā bái hè . chū wáng zǐ nián shí yí jì
魏曹洪,武帝從弟,家盈產業,駿馬成群。武帝討董卓,夜行失馬,洪以其所乘馬曰白鶴,與武帝乘。此馬走,唯覺耳中風聲,腳似不踐地。至深水,洪不能得渡。武帝引首上馬,共濟深水,行數百里,瞬息而至。下視馬足,毛皆不濕,帝衣猶沾濡。時人謂乘風行也,為一代神駿。諺雲 :「憑空虛躍,曹家白鶴 。」(出《王子年拾遺記》)
sī mǎ xiū zhī
司馬休之
jìn sī mǎ xiū zhī wèi jīng zhōu, sòng gōng qiǎn shǐ wéi zhī. xiū zhī wèi jué, cháng suǒ chéng mǎ, yǎng yú chuáng qián, hū lián míng bù shí, zhù mù shì ān. xiū zhī shì bèi zhī, jí bù dòng. bèi qì hái zuò, mǎ yòu jīng tiào, rú cǐ zhě shù sì. qí mǎ jí zhòu chū mén, bēn chí shù lǐ, xiū zhī gù wàng, yǐ yǒu shǐ zhì yǐ. suì qù ér huò miǎn. chū zhǔ gōng gù shì
晉司馬休之為荊州,宋公遣使圍之。休之未覺,常所乘馬,養於床前,忽連鳴不食,注目視鞍。休之試鞴之,即不動。鞴訖還坐,馬又驚跳,如此者數四。騎馬即驟出門,奔馳數里,休之顧望,已有使至矣。遂去而獲免。(出《渚宮故事》)
mù róng guī
慕容廆
mù róng guī chū yǒu zhě bái mǎ, cháng zì chéng zhī. jì wèi shí hǔ suǒ wéi, lì ruò, fēn jiāng wēi xiàn, qì zhòng jiāng táo. yǐ cǐ mǎ bēn ér bèi zhī, mǎ jiàn ān, zhé tí niè bù dé jìn, nǎi zhǐ. é ér yè shǐ zhì, shí hǔ guó yǒu nán, hǔ xuán guī. zhì shì shí, mǎ nián sì shí jiǔ suì yǐ. chū guǎng gǔ jīn wǔ xíng jì
慕容廆初有赭白馬,常自乘之。既為石虎所圍,力弱,分將危陷,棄眾將逃。以此馬奔而鞴之,馬見鞍,輒蹄齧不得近,乃止。俄而鄴使至,石虎國有難,虎旋歸。至是時,馬年四十九歲矣。(出《廣古今五行記》)
qín shū bǎo
秦叔寶
táng qín shū bǎo suǒ chéng mǎ, hào hū léi bó, cháng yǐn yǐ jiǔ. měi yú yuè míng zhōng shì, néng shù yuè sān lǐng hēi zhān. jí hú gōng zú, sī míng bù shí ér sǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
唐秦叔寶所乘馬,號忽雷駁,嘗飲以酒。每於月明中試,能豎越三領黑氈。 及胡公卒,嘶鳴不食而死。 (出《酉陽雜俎》)
zhāng nà zhī
張納之
dé zhōu cì shǐ zhāng nà zhī, yī bái mǎ, qí sè rú liàn. fù xióng wèi shù zhōu cì shǐ, cháng chéng. xióng hōng, zi jìng zhī wèi kǎo gōng láng zhōng, gǎi shòu zhōu cì shǐ, yòu chéng cǐ mǎ. jìng zhī hōng, dì nà zhī, cóng gěi shì zhōng xiāng fǔ sī mǎ gǎi dé zhōu cì shǐ, rù wèi guó zi jì jiǔ, chū wèi cháng zhōu cì shǐ. zhì jīn yóu zài, jì bā shí yú, jí féi jiàn, xíng zhòu, jiǎo bù sàn. chū cháo yě qiān zài
德州刺史張納之,一白馬,其色如練。父雄為數州刺史,常乘。雄薨,子敬之為考功郎中,改壽州刺史,又乘此馬。敬之薨,弟納之,從給事中相府司馬改德州刺史,入為國子祭酒,出為常州刺史。至今猶在,計八十餘,極肥健,行驟,腳不散。(出《朝野僉載》)
sòng cài
宋蔡
guǎng píng sòng cài qǔ tóng jùn yóu chāng nǚ. chá xiān dài hú rén yě, guī hàn sān shì yǐ. hū shēng yī zi, shēn mù ér gāo bí. cài yí qí fēi sì, jiāng bù jǔ. xū yú, chì cǎo mǎ shēng yī bái jū. chá wù yuē : wǒ jiā xiān yǒu bái mǎ, zhǒng jué yǐ èr shí wǔ nián, jīn yòu fù shēng. wú zēng zǔ mào hú, jīn cǐ zi fù qí xiān yě, suì yǎng zhī. gù yuē bái mǎ huó hú ér, cǐ qí wèi yě. chū cháo yě qiān zài
廣平宋蔡娶同郡游昌女。察先代胡人也,歸漢三世矣。忽生一子,深目而高鼻。蔡疑其非嗣,將不舉。須臾,赤草馬生一白駒。察悟曰 :「我家先有白馬,種絕已二十五年,今又復生。吾曾祖貌胡,今此子復其先也,遂養之。故曰白馬活胡兒,此其謂也。(出《朝野僉載》)
wǔ mǎ
舞馬
xuán zōng cháng mìng jiào wǔ mǎ sì bǎi tí, fēn wèi zuǒ yòu. gè yǒu bù, mù wèi mǒu chǒng mǒu jiā jiāo. shí sài wài yì yǒu shàn mǎ lái gòng zhě, shàng bǐ zhī jiào xí, wú bù qū jǐn qí miào. yīn mìng yī yǐ wén xiù, luò yǐ jīn yín, shì qí zōng liè, jiān zá zhū yù, qí qū wèi zhī qīng bēi lè zhě shù shí huí, fèn shǒu gǔ wěi, zòng héng yīng jié. yòu shī sān céng bǎn chuáng, chéng mǎ ér shàng, shī zhuǎn rú fēi. huò mìng zhuàng shì jǔ yī tà, mǎ wǔ yú tà shàng, lè gōng shù rén lì zuǒ yòu qián hòu, jiē yī dàn huáng shān, wén yù dài, bì qiú shào nián ér zī mào měi xiù zhě, měi qiān qiū jié, mìng wǔ yú qín zhèng lóu xià. qí hòu shàng jì xìng shǔ, wǔ mǎ yì sàn zài rén jiān. lù shān cháng dǔ qí wǔ ér xīn ài zhī. zì shì yīn yǐ shù pǐ zhì yú fàn yáng. qí hòu zhuǎn wèi tián chéng sì suǒ de, bù zhī zhī yě, zá zhī zhàn mǎ, zhì zhī wài zhàn. hū yī rì, jūn zhōng xiǎng shì, lè zuò, mǎ wǔ bù néng yǐ, sī yǎng jiē wèi qí wèi yāo, yōng huì yǐ jī zhī. mǎ wèi qí wǔ bù zhōng jié, yì yáng dùn cuò, yóu cún gù tài. jiù lì jù yǐ mǎ guài bái. chéng sì mìng chuí zhī, shén kù, mǎ wǔ shén zhěng, ér biān tà yù jiā, jìng bì yú lì xià. shí rén yì yǒu zhī qí wǔ mǎ zhě, jù bào ér zhōng bù gǎn yán. chū míng huáng zá lù
玄宗嘗命教舞馬四百蹄,分為左右。各有部,目為某寵某家驕。時塞外亦有善馬來貢者,上俾之教習,無不曲盡其妙。因命衣以文繡,絡以金銀,飾其鬃鬣,間雜珠玉,其曲謂之傾杯樂者數十回,奮首鼓尾,縱橫應節。又施三層板床,乘馬而上,施轉如飛。或命壯士舉一榻,馬舞於榻上,樂工數人立左右前後,皆衣淡黃衫,文玉帶,必求少年而姿貌美秀者,每千秋節,命舞於勤政樓下。其後上既幸蜀,舞馬亦散在人間。祿山常睹其舞而心愛之。自是因以數匹置於范陽。其後轉為田承嗣所得,不之知也,雜之戰馬,置之外棧。忽一日,軍中享士,樂作,馬舞不能已,廝養皆謂其為妖,擁彗以擊之。馬謂其舞不中節,抑揚頓挫,猶存故態。廄吏遽以馬怪白。承嗣命棰之,甚酷,馬舞甚整,而鞭撻愈加,竟斃於櫪下。時人亦有知其舞馬者, 懼暴而終不敢言。(出《明皇雜錄》)
xù kūn
續坤
xián tōng gān fú zhōng, jīng shī yī zhě xù kūn pō dé qín yī hé zhī shù, píng mài zhī jí xiōng xiū jiù, zhì yú dé shī, jiē kě yù yán. shì yǒu yàn zhōng zòu shì dà jiāng bào dé fēng jí, fú yī yào ér yù, suǒ chóu bó shén duō, réng yǐ biān mǎ yī pǐ liú zèng, mǎ zhī gǔ xiāng shén qí, rán bù zhòu duō jué. suī zhì yǐ xián lēi, jiā zhī biān cè, ér bā duàn zhī xìng, jìng mò néng gǎi. kūn yǐ làng fèi chú sù, tuō rén yǐ jiàn jià mài zhī. qiú jùn zhě cái shì, hái fù rú cǐ, lěi yuè bù shòu. lín wǔ yǒu wáng shēng, huò yì yú zhōng guì zhī mén, pō shén pín jù, hū yì kūn yún : yǒu qīng zhōu jiān jūn jiāng fā, xū ān mǎ bèi xíng lǐ. yì zhī chí chěng fēi jùn, dàn yù zhì yú qiān kòng zhī jiān . kūn zhí yǐ wú yòng zhī chù fù yān, yì bù yuē yù mǎ zhī jià. zì cǐ jīng xún bù zhì, wèi qí tuō lüè wáng yì. yī dàn fù lái, suǒ zhí qiě yú shí wàn. kūn jì huò shàn jià, yīn yǐ shí qiān yí zhī. é jiàn wáng shēng, yì yī zhuāng, zhì pū mǎ, zhì yú qī nú fú shì, yì jiē xiān jié. huò yuē : wáng shēng mài mǎ, jīn bó jiān zī, jì sān sì bǎi wàn. kūn shén jīng, shì xún qí shì, wáng shēng chū bù bèi shuō. kūn yuē : mǒu yǐ wú yòng zhī wù, huò jià pō duō, dàn wèi zhī nú liè zhī cái, hé yǐ zhì cǐ? yún : chū zhì mǎ yú qīng shè jiān jūn, jǔ zú rú yǒu jī bàn. jí jiāng hái, tú yù xiǎo mǎ fāng zhōng shǐ, yīn qiǎn liú shì. xìn sù ér wǎng, bù fù jiàn yān, mì xún zuǒ yòu, shù rì qián, wèi bó jìn yī mǎ, máo gǔ dà xiǎo yǔ cǐ tóng, shèng rén cháng chéng dǎ qiú, jùn yì wèi yǒu ǒu yù jiù yǒu mǎ, máo sè xiàng lèi zhě, xián yǒu qí duì.. jiāng dào rì, fāng qiǎn diào xí bù zhòu, yíng zhuǎn rú fēng, jīn zé jìn yù shù cháo, suǒ cì zhī wù shén hòu. qí hòu wáng shēng yīn dà suǒ qǐ jià, suì yǐ sì bǎi wàn chóu zhī. shì yǐ wù féng shí yì yǒu shù, bù yù qí zhǔ, zé nú jì mò fēn. nǎi zhī gēng shēn yě, zhú fù yán, wèi yù liáng tú, xī yì yú cǐ. chū jù tán lù
咸通乾符中,京師醫者續坤頗得秦醫和之術,評脈知吉凶休咎,至於得失,皆可預言。適有燕中奏事大將暴得風疾,服醫藥而愈,所酬帛甚多,仍以邊馬一匹留贈,馬之骨相甚奇,然步驟多蹶。雖制以銜勒,加之鞭策,而芭段之性,竟莫能改。坤以浪費芻粟,托人以賤價賣之。求駿者才試,還復如此,累月不售。鄰伍有王生,貨易於中貴之門, 頗甚貧窶,忽詣坤雲 :「有青州監軍將發,須鞍馬備行李。亦知馳騁非駿,但欲置於牽控之間 。」坤直以無用之畜付焉,亦不約鬻馬之價。自此經旬不至,謂其脫略亡逸。一旦復來,所直且逾十萬。坤既獲善價,因以十千遺之。俄見王生,易衣裝,致仆馬,至於妻孥服飾,亦皆鮮潔。或曰 :「王生賣馬,金帛兼資,計三四百萬。坤甚驚,試詢其事,王生初不備說。坤曰 :「某以無用之物,獲價頗多,但未知駑劣之材,何以至此?」雲 :「初致馬於青社監軍,舉足如有羈絆。及將還,途遇小馬坊中使, 因遣留試。 信宿而往,不復見焉,密詢左右,數日前, 魏博進一馬, 毛骨大小與此同,聖人常乘打球, 駿異未有偶(御廄有馬,毛色相類者,咸有其對。)。將到日,方遣調習步驟, 縈轉如風, 今則進御數朝,所賜之物甚厚。其後王生因大索起價,遂以四百萬酬之。是以物逢時亦有數,不遇其主,則駑驥莫分。乃知耕莘野,築傅岩,未遇良途,奚異於此。(出《劇談錄》)
yáng wēng fú bié niǎo yǔ
楊翁佛(別鳥語)
hàn guǎng líng yáng wēng fú tīng niǎo shòu zhī yīn, chéng jiǎn lǘ zhī yě, tián jiān yǒu fàng miǎo mǎ, xiāng yù, míng shēng xiāng wén. wēng fú wèi qí yù zhě, bǐ fàng mǎ mù miǎo. qí yù yuē : hé yǐ zhī zhī? yuē : mà cǐ yuán zhōng mǎ yuē jiǎn, cǐ mǎ yì mà zhī yuē miǎo . qí yù bù xìn, shǐ wǎng shì zhī, mù guǒ miǎo yān. chū lùn héng
漢廣陵楊翁佛聽鳥獸之音,乘蹇驢之野,田間有放眇馬,相遇,鳴聲相聞。翁佛謂其御者,彼放馬目眇。其御曰 :「何以知之?」曰 :「罵此轅中馬曰蹇,此馬亦罵之曰眇 。」其御不信, 使往視之,目果眇焉。(出《論衡》)
jì nán
季南
jì nán chéng chì mǎ xíng, féng rén chéng bái mǎ. bái mǎ xiān míng, chì mǎ yīng zhī. nán wèi cóng zhě yuē : bái mǎ yán, rǔ nán jiàn yī huáng mǎ, zuǒ mù máng, shì wú zi, kě lìng kuài xíng xiāng jí yě . xū yú, guǒ féng huáng máng mǎ, bái mǎ xiān míng, máng mǎ yīng zhī. chū bào piáo zi
季南乘赤馬行,逢人乘白馬。白馬先鳴,赤馬應之。南謂從者曰 :「白馬言,汝南見一黃馬,左目盲,是吾子,可令快行相及也 。」須臾,果逢黃盲馬, 白馬先鳴,盲馬應之。(出《抱朴子》)
zhào gù
趙固
jìn zhào gù suǒ chéng mǎ hū sǐ, yīn wèn guō pú, pú yuē : kě qiǎn shù shí rén, chí zhú gān dōng xíng sān shí lǐ, yǒu shān líng lín shù, biàn jiǎo dǎ zhī, dāng yǒu yī wù chū, jí bào jiāng guī . yú shì rú pú yán, guǒ dé yī wù shì hóu. rù mén, jiàn sǐ mǎ, tiào liáng, zǒu wǎng sǐ mǎ tóu, xū xī qí bí, mǎ jí néng qǐ, yì bù jiàn hóu. chū sōu shén jì
晉趙固所乘馬忽死,因問郭璞,璞曰 :「可遣數十人,持竹竿東行三十里,有山陵林樹,便攪打之,當有一物出,急抱將歸 。」於是如璞言,果得一物似猴。入門,見死馬,跳梁,走往死馬頭,噓吸其鼻,馬即能起,亦不見猴。(出《搜神記》)
hán xī
韓晞
táng hán xī cháng zhī yǒng fēng cāng. yǒu yī mǎ, chéng lái rì jiǔ, yù guò kè yǒu yī shǔ mǎ, niè pō shén. xī lìng qǔ lái, xì yú tíng shù. xī wèi kè yuē : cǐ xiǎo mǎ, qǐ néng rú cǐ? dàn yì tòng zhì ěr . xī shì yǔ rén shàn qí diào è mǎ, jí lìng zhào zhī, qiǎn qǔ biān pèi. cǐ mǎ nù mù, xié nì yú xī. hū rán chè jiāng zǒu shàng jiē, pǎo xī luò chuáng, qū xī yú dì, jiāng niè zhī. shí xī suǒ chéng mǎ, xì zài bié zhù. jiàn cǐ, yì chè duàn jiāng, lái niè cǐ mǎ. suì niè shù kǒu, fāng dé miǎn. zhòng mǎi cǐ mǎ, shā ér shí zhī. xī zì hòu mí ài qí mǎ yān. chū yuán huà jì
唐韓晞常知永豐倉。有一馬,乘來日久,遇過客有一蜀馬,齧頗甚。晞令取來,繫於庭樹。晞謂客曰 :「此小馬,豈能如此?但亦痛治耳 。」晞市圉人善騎調惡馬,即令召之,遣取鞭轡。此馬怒目,斜睨於晞。忽然掣韁走上階,跑晞落床,屈膝於地,將齧之。時晞所乘馬,系在別柱。見此,亦掣斷韁,來齧此馬。遂齧數口,方得免。眾買此馬,殺而食之。晞自後彌愛其馬焉。(出《原化記》)
jiāng dōng kè mǎ
江東客馬
qǐng suì, jiāng dōng yǒu yī kè, cháng chéng yī mǎ, pō yǒu zhì xìng. kè cháng yú yǐn chù zuì shén, dú chéng mǎ zhì bàn lù, chén zuì, cóng mǎ shàng yǐ zhe yī shù ér shuì, jiǔ bù dòng, zhí zhì wǔ gēng. kè nú xún mì, fāng shǐ fú cè, ér mǎ dāng shí dǎo dì, jiǔ nǎi néng qǐ, bìng shí yú rì fāng yù. cǐ rén wú hé, yǐ mǎ mài yǔ xuān zhōu guǎn jiā. jīng èr nián, kè hòu dé yī zhí, fèng shǐ zhì xuān zhōu. zhī mǎ zài yān, qǐng chéng cǐ mǎ. cǐ mǎ suǒ shì liáng jiǔ zhī běn zhǔ yě. jì chéng, suì yuè cǐ rén yú dì, jiàn niè pō shén, zhòng jiù nǎi miǎn. yì hèn qí mài jǐ yě. chū yuán huà jì
頃歲,江東有一客,常乘一馬,頗有至性。客常於飲處醉甚,獨乘馬至半路,沉醉,從馬上倚着一樹而睡,久不動,直至五更。客奴尋覓,方始扶策,而馬當時倒地,久乃能起,病十餘日方愈。此人無何,以馬賣與宣州館家。經二年,客後得一職,奉使至宣州。知馬在焉,請乘此馬。此馬索視良久知本主也。既乘,遂躍此人於地,踐齧頗甚,眾救乃免。意恨其賣己也。(出《原化記》)
chén zhāng
陳璋
huái nán tǒng jūn chén zhāng jiā píng zhāng shì, bài mìng yú cháo. lǐ shēng shí zhí zhèng, wèi zhāng yuē: wú jiāng yì gōng hè, qiě qiú yī nǚ xù yú gōng jiā. gōng qí xiān guī, wú jiāng zhì . zhāng chí yī chì mǎ ér qù. zhōng lù, mǎ jué ér zhuì. qǐng zhī, shēng zhì, zhāng fú jí ér chū. shēng zuò shǎo xuǎn jí qù. zhāng zhào mǎ shù zhī yuē : wú yǐ jīn rì bài guān, yòu yì qīn shì, ěr nǎi yǐ shì ér zhuì wǒ. chù shēng! bù rěn jí shā, shǐ qiān qù, wù yǔ chú mò, è shā zhī. shì xī, yǔ rén qiè jù chú sù, mǎ shì zhī ér yǐ, dá dàn bù shí. rú shì lèi rì, yǔ rén yǐ gào, zhāng fù zhào yǔ zhī yuē : ěr jì zhī zuì, wú shè ěr . mǎ tiào yuè ér qù. shì xī, nǎi yǐn xì rú gù. zhāng hòu chū zhèn xuān chéng, bà guī ér hōng. xún yuè, mǎ yì bēi míng ér sǐ. chū jī shén lù
淮南統軍陳璋加平章事,拜命於朝。李升時執政,謂璋曰:「吾將詣公賀,且求一女婿於公家。公其先歸,吾將至 。」璋馳一赤馬而去。中路,馬蹶而墜。頃之,升至,璋扶疾而出。升坐少選即去。璋召馬數之曰 :「吾以今日拜官,又議親事,爾乃以是而墜我。畜生!」不忍即殺, 使牽去,勿與芻秣,餓殺之。是夕, 圉人竊具芻粟, 馬視之而已,達旦不食。如是累日,圉人以告,璋復召語之曰 :「爾既知罪,吾赦爾 。」馬跳躍而去。是夕, 乃飲餼如故。 璋後出鎮宣城,罷歸而薨。旬月,馬亦悲鳴而死。(出《稽神錄》)