mǎ zhōu mù wáng bā jùn hàn wén dì jiǔ yì suí wén dì shī zi cōng táng xuán zōng lóng mǎ dài zōng jiǔ huā qiú dé zōng shén zhì cōng
马 周穆王八骏 汉文帝九逸 隋文帝狮子骢 唐玄宗龙马 代宗九花虬 德宗神智骢
cáo hóng sī mǎ xiū zhī mù róng guī qín shū bǎo zhāng nà zhī sòng cài wǔ mǎ xù kūn yáng wēng fú jì nán
曹洪 司马休之 慕容廆 秦叔宝 张纳之 宋蔡 舞马 续坤 杨翁佛 季南
zhào gù hán xī jiāng dōng kè mǎ chén zhāng
赵固 韩晞 江东客马 陈璋
mǎ
马
mǎ lǔ zhōng hù lán mǎ, wǔ bái mǎ yě, yì yuē yù miàn. ān zhēn mǎ, shí sān suì mǎ yě. yǐ shí sān suì yǐ xià, kě yǐ liú zhǒng. mǎ bā chǐ. róng mǎ bā chǐ, tián mǎ qī chǐ, nú mǎ liù chǐ. guā zhōu sì mǎ yǐ bīn cǎo, shā zhōu yǐ cí qí, liáng zhōu yǐ bó tū hún, shǔ yǐ bài cǎo. yǐ luó bo gēn sì mǎ, mǎ féi. ān běi sì mǎ yǐ shā péng láng zhēn. dà shí guó chū jiě rén yǔ mǎ. xī dá guó dá gàn guó chū hǎo mǎ. mǎ sì suì liǎng chǐ, zhì èr shí suì, chǐ jǐn píng. tǐ míng yǒu shū shǔ wài fú wū tóu lóng chì hǔ kǒu. zhū cáo sì mǎ, shí huī ní cáo, hàn ér xì mén, sān shì luò jū. huí máo zài jǐng, bái mǎ hēi máo, ān xià yè xià huí máo. zuǒ xié bái máo, zuǒ yòu hòu zú bái, bái mǎ sì zú hēi, mù xià héng máo, huáng mǎ bái huì, xuán máo zài wěn, hòu hàn gōu shàng tōng wěi běn, mù chì jié luàn jí fǎn jié, bái mǎ hēi mù, mù bái què shì, bìng bù kě qí. yè yǎn míng fù chán, hù gān míng xiàn fēng, yì yuē jī shé. yuán zhì fāng yán, yǐ dì huáng gān cǎo dàn, wǔ shí suì shēng sān jū. chū yǒu yáng zá zǔ tǔ huǒ luó guó bō shàn shān yáng shí bì shàng yǒu yī kǒng, héng yǒu mǎ niào liú chū, zhì qī yuè píng dàn, shí yá jiān yǒu shí gé dào, biàn bú jiàn. zhì cǐ rì, yàn dā rén qǔ cǎo mǎ, zhì chí biān yǔ jí, shēng jū jiē hàn xuè, rì xíng qiān lǐ. jīn míng wú shù pō lí, suí xī yù zhōng yù, xū yú jí huí. tú jì yún: tǔ huǒ luó guó běi yǒu wū shù pō lí shān, jí sòng yún suǒ yún bō shàn shān zhě yě. nán yá xué zhōng, shén mǎ fèn liú chū. shāng hú cáo bō bǐ qīn jiàn yān. chū qià wén jì yù mǎ gǎng, shū shuǐ liú yě. hàn shí, cháng yǒu mǎ shù bǎi pǐ chū qí zhōng. mǎ xíng jiē xiǎo, shì bā diān mǎ, suì míng qí kǒng wèi mǎ xué. chū dé cǐ mǎ, chéng chū miǎn shuǐ shàng yù zhī, suì míng qí chù yuē yù mǎ gài. miǎn dùn sù, jīn míng qí tíng. sān guó shí, lù xùn gōng xiāng yáng, yòu zhí cǐ xué zhōng yǒu mǎ shí pǐ, xùn zài hái jiàn yè. chū qià wén jì hàn zhāng dì shí, shǔ jùn wáng fù wèi yì zhōu tài shǒu, zhì huà yóu yì. shén mǎ sì pǐ, chū diān chí hé zhōng. táng wǔ dé wǔ nián sān yuè, jǐng gǔ xiàn zhì xī, shuǐ yǒu lóng mǎ, shēn cháng bā jiǔ chǐ, lóng xíng, yǒu lín jiǎ, héng wén wǔ sè, lóng shēn mǎ shǒu, dǐng yǒu èr jiǎo, bái sè, kǒu xián yī wù, zhǎng kě sān sì chǐ. líng bō huí gù, bǎi yú bù ér méi. chū qià wén jì xī líng běi lù xíng sān shí lǐ, yǒu shí xué míng mǎ xué, cháng yǒu bái mǎ chū cǐ xué. rén zhú zhī, qián xíng chū hàn zhōng. hàn zhōng rén shī mǎ, yì chū cǐ xué, xiāng qù shù qiān lǐ. jīn mǎ xué shān zài xiá zhōu yí líng. chū qià wén jì
马、虏中护兰马,五白马也,亦曰玉面。谙真马,十三岁马也。以十三岁已下,可以留种。马八尺。戎马八尺,田马七尺,驽马六尺。瓜州饲马以槟草,沙州以茨萁,凉州以勃突浑,蜀以稗草。以萝卜根饲马,马肥。安北饲马以沙蓬狼针。大食国出解人语马。悉怛国怛干国出好马。马四岁两齿,至二十岁,齿尽平。体名有输鼠外凫、乌头龙、翅虎口。猪槽饲马,石灰泥槽,汗而系门,三事落驹。回毛在颈,白马黑毛,鞍下腋下回毛。左胁白毛,左右后足白,白马四足黑,目下横毛,黄马白喙,旋毛在吻,后汗沟上通尾本,目赤睫乱及反睫,白马黑目,目白却视,并不可骑。夜眼名附蝉,户肝名县烽,亦曰鸡舌。缘秩方言,以地黄甘草啖, 五十岁生三驹。(出《酉阳杂俎》)吐火罗国波讪山阳石壁上有一孔,恒有马尿流出,至七月平旦,石崖间有石阁道,便不见。至此日,厌哒人取草马,置池边与集,生驹皆汗血,日行千里。今名无数颇梨,随西域中浴,须臾即回。《图记》云:吐火罗国北有屋数颇梨山,即宋云所云波讪山者也。 南崖穴中, 神马粪流出。 商胡曹波比亲见焉。(出《洽闻记》)浴马港,疏水流也。汉时,常有马数百匹出其中。马形皆小,似巴滇马,遂名其孔为马穴。初得此马,乘出沔水上浴之,遂名其处曰浴马溉。沔顿宿,今名骑亭。三国时,陆逊攻襄阳,又值此穴中有马十匹,逊载还建业。(出《洽闻记》)汉章帝时,蜀郡王阜为益州太守,治化尤异。神马四匹,出滇池河中。唐武德五年三月,景谷县治西,水有龙马,身长八九尺,龙形,有鳞甲,横文五色,龙身马首,顶有二角,白色,口衔一物, 长可三四尺。 凌波回顾, 百余步而没。(出《洽闻记》)西陵北陆行三十里,有石穴名马穴,常有白马出此穴。人逐之,潜行出汉中。汉中人失马,亦出此穴,相去数千里。今马穴山在峡州夷陵。(出《洽闻记》)
zhōu mù wáng bā jùn
周穆王八骏
zhōu mù wáng jí wèi sān shí èr nián, xún xíng tiān xià, yù bā lóng zhī mǎ. yī míng jué dì, zú bù jiàn tǔ èr míng fān yǔ, xíng yuè fēi qín sān míng bēn xiāo, yè xíng wàn lǐ sì míng yuè yǐng, zhú rì ér xíng wǔ míng yú huī, máo sè bǐng yào liù míng chāo guāng, yī xíng shí yǐng qī míng téng wù, chéng yún ér qū bā míng xié yì, shēn yǒu ròu chì. biàn ér jià yān, àn pèi xú xíng, yǐ xún tiān xià zhī yù. mù wáng shén zhì yuǎn móu, shǐ zhé jī biàn yú sì hǎi. gù jué dì zhī wù, bù qī ér zì bào. chū wáng zǐ nián shí yí jì
周穆王即位三十二年,巡行天下,驭八龙之马。一名绝地,足不践土;二名翻羽,行越飞禽;三名奔霄,夜行万里;四名越影,逐日而行;五名逾辉,毛色炳耀;六名超光,一形十影;七名腾雾,乘云而趋;八名挟翼,身有肉翅。遍而驾焉,按辔徐行,以巡天下之域。穆王神智远谋,使辙迹遍于四海。故绝地之物,不期而自报。(出《王子年拾遗记》)
hàn wén dì jiǔ yì
汉文帝九逸
hàn wén dì zì dài hái, yǒu liáng mǎ jiǔ pǐ, jiē tiān xià zhī jùn. yī míng fú yún, èr míng chì diàn, sān míng jué qún, sì míng yì biāo, wǔ míng zǐ yàn liú, liù míng lǜ chī cōng, qī míng lóng zǐ, bā míng lín jū, jiǔ míng jué chén, hào míng jiǔ yì. yǒu lái xuān néng yù mǎ, dài wáng hào wèi wáng liáng yān. chū xī jīng zá jì
汉文帝自代还,有良马九匹,皆天下之骏。一名浮云,二名赤电,三名绝群,四名逸骠,五名紫燕骝,六名绿螭骢,七名龙子,八名鳞驹,九名绝尘,号名九逸。有来宣能御马,代王号为王良焉。(出《西京杂记》)
suí wén dì shī zi cōng
隋文帝狮子骢
suí wén huáng dì shí, dà yuān guó xiàn qiān lǐ mǎ, zōng yè dì, hào shī zi cōng. shàng zhì zhī mǎ qún, lù liáng, rén mò néng zhì. shàng lìng bìng qún qū lái, wèi zuǒ yòu yuē :" shuí néng yù zhī?" láng jiāng péi rén jī yuē :" chén néng zhì zhī." suì rǎng mèi xiàng qián, qù shí yú bù, yǒng shēn téng shàng, yī shǒu cuō ěr, yī shǒu kōu mù, mǎ zhàn bù gǎn dòng, nǎi bèi chéng zhī. cháo fā xī jīng, mù zhì dōng luò, hòu suí mò bù zhī suǒ zài. táng wén wǔ shèng huáng dì chì tiān xià fǎng zhī, tóng zhōu cì shǐ yǔ wén shì jí fǎng dé qí mǎ, lǎo yú cháo yì shì miàn jiā, wǎn wéi, jùn wěi jiāo tū, pí ròu chuān xué, jí jiàn zhī bēi qì. dì zì chū cháng lè pō, mǎ dào xīn fēng, xiàng xī míng yuè. dì dé zhī shén xǐ, chǐ kǒu bìng píng. sì yǐ zhōng rǔ, réng shēng wǔ jū, jiē qiān lǐ zú yě. hòu bù zhī suǒ zài. chū cháo yě qiān zài
隋文皇帝时,大宛国献千里马,鬃曳地,号狮子骢。上置之马群,陆梁,人莫能制。上令并群驱来,谓左右曰 :“谁能驭之?”郎将裴仁基曰 :“臣能制之。” 遂攘袂向前,去十余步,踊身腾上,一手撮耳,一手抠目,马战不敢动,乃鞴乘之。朝发西京,暮至东洛,后隋末不知所在。唐文武圣皇帝敕天下访之,同州刺史宇文士及访得其马,老于朝邑市面家,挽硙,骏尾焦秃,皮肉穿穴,及见之悲泣。帝自出长乐坡,马到新丰,向西鸣跃。帝得之甚喜,齿口并平。饲以钟乳,仍生五驹,皆千里足也。后不知所在。(出《朝野佥载》)
táng xuán zōng lóng mǎ
唐玄宗龙马
hǎi dài zhī jiān chū xuán huáng shí, huò yún rú zhī kě yǐ cháng shēng. xuán zōng huáng dì cháng mìng lín zī shǒu měi suì cǎi ér gòng yān. kāi yuán èr shí qī nián, jiāng xià lǐ yōng wèi lín zī shǒu. shì suì qiū, yīn rù shān cǎi xuán huáng shí, hū yù yī wēng, zhì shén miào, ér fēng dù míng xiù, zī rán jí fēng. yī hè yī, zì dào zuǒ chū, kòu lǐ yōng mǎ. qiě gào yuē :" jūn hóu gōng zì cǎi yào, qǐ bù wéi yán shèng zhǔ zhī shòu hū?" yuē :" rán ." wēng yuē :" shèng zhǔ dāng huò lóng mǎ, zé xiǎng guó wàn suì, wú láo cǎi yào ěr ." yōng yuē :" lóng mǎ ān zài?" dá yuē :" dāng zài qí lǔ zhī jiāo. ruò huò zhī, jí shì tài píng zhī fú, suī lín fèng guī lóng, bù zú yǐ bìng qí ruì ." yōng fāng mìng jià yǐ hòu chéng, jù wáng jiàn yǐ. yōng dà yì zhī, gù wèi cóng shì yuē :" dé fēi shén rén hū?" jí mìng qí lì wáng gān zhēn zhě, qiú lóng mǎ yú qí lǔ zhī jiān. zhì kāi yuán èr shí jiǔ nián xià wǔ yuè, gān zhēn guǒ dé mǎ yú běi hǎi jùn mín mǎ huì ēn zhī jiā. qí sè zhuī máo, liǎng xié yǒu lín jiǎ, zōng wěi ruò lóng zhī liè, sī míng zhēn dí zhī?? yīn, rì chí sān bǎi lǐ. gān zhēn xùn qí suǒ zì, huì ēn yuē :" wú dú yǒu pìn mǎ, cháng yù yú zī shuǐ, suì yǒu tāi ér chǎn. yīn yǐ lóng zǐ hū zhī ." gān zhēn jí bái yú yōng, yōng shén xǐ, yǐ biǎo qí shì xiàn zhī, shàng dà yuè, zhào nèi xián jiù yì qí chú huàn, mìng huà gōng tú qí zhuàng, yòng bān shì zhōng wài. chū xuān shì zhì
海岱之间出玄黄石,或云茹之可以长生。玄宗皇帝尝命临淄守每岁采而贡焉。开元二十七年,江夏李邕为临淄守。是岁秋,因入山采玄黄石,忽遇一翁,质甚妙,而丰度明秀,髭髯极丰。衣褐衣,自道左出,叩李邕马。且告曰 :“君侯躬自采药,岂不为延圣主之寿乎?”曰 :“然 。”翁曰 :“圣主当获龙马,则享国万岁,无劳采药耳 。”邕曰 :“龙马安在?”答曰 :“当在齐鲁之郊。若获之,即是太平之符,虽麟凤龟龙,不足以并其瑞 。”邕方命驾以后乘,遽亡见矣。邕大异之,顾谓从事曰 :“得非神人乎?”即命其吏王乾贞者,求龙马于齐鲁之间。至开元二十九年夏五月,乾真果得马于北海郡民马会恩之家。其色骓毛,两胁有鳞甲,鬃尾若龙之鬣,嘶鸣真□笛之??音,日驰三百里。乾真讯其所自,会恩曰 :“吾独有牝马,常浴于淄水,遂有胎而产。因以龙子呼之 。”乾真即白于邕,邕甚喜,以表其事献之,上大悦,诏内闲厩异其刍豢,命画工图其状,用颁示中外。(出《宣室志》)
dài zōng jiǔ huā qiú
代宗九花虬
dài zōng mìng yù mǎ jiǔ huā qiú bìng zǐ yù biān pèi, yǐ cì guō zi yí. zi yí gù ràng jiǔ zhī. shàng yuē :" cǐ mǎ gāo dà, chēng qīng yí zhì, bù bì ràng yě ." zi yí shēn cháng liù chǐ bā cùn. jiǔ huā qiú, jí fàn yáng jié dù shǐ lǐ huái xiān suǒ gòng yě, é gāo jiǔ chǐ, máo quán rú lín, tóu jǐng zōng liè, zhēn qiú lóng yě. měi yī sī, jí qún mǎ sǒng ěr, yǐ shēn bèi jiǔ huā, gù hào jiǔ huā qiú. shàng wǎng rì dōng xìng, guān liè yú tián, bù jué rì mù. hū gù wèi shì chén yuē :" xíng gōng qù cǐ jǐ lǐ?" zòu yuē :" sì shí lǐ ." shàng lìng sù biān, kǒng ài yè. ér jiǔ huā qiú huǎn huǎn rán, rú sān wǔ lǐ ér yǐ, shì cóng bēn zhòu, wú yǒu jí zhě. chū dù yáng biān
代宗命御马九花虬并紫玉鞭辔,以赐郭子仪。子仪固让久之。上曰 :“此马高大,称卿仪质,不必让也 。”子仪身长六尺八寸。九花虬,即范阳节度使李怀仙所贡也,额高九尺,毛拳如鳞,头颈鬃鬣,真虬龙也。每一嘶,即群马耸耳,以身被九花,故号九花虬。上往日东幸,观猎于田,不觉日暮。忽顾谓侍臣曰 :“行宫去此几里?”奏曰 :“四十里 。”上令速鞭,恐碍夜。而九花虬缓缓然,如三五里而已,侍从奔骤,无有及者。(出《杜阳编》)
dé zōng shén zhì cōng
德宗神智骢
dé zōng xī xìng, yǒu èr mǎ, yī hào shén zhì cōng, yī hào rú yì liú, jiē rú shàng yì, gù cháng wèi zhī gōng chén. ěr zhōng yǒu máo, yǐn zhī yī chǐ. mǎ jīng yún :" ěr zhōng yǒu máo zhě, rì xíng qiān lǐ ." yī rì huā liǔ fāng chūn, shàng yóu xìng zhū yuàn. shì zhě jìn ruì biān, zhǐ èr cōng yǔ jìn chén yuē :" xī zhèn xī xìng, yǒu èr jùn, wèi zhī èr jué. jīn huò cǐ biān, kě wèi sān jué ." suì mìng jiǔ yǐn zhī. yīn yín yuē :" yuān yāng zhě bái chǐ xīn qí. wǎn rì huā kāi sàn bì tí. yù lēi dòu huí chū pēn mò, jīn biān yù xià bù chéng sī ." jí zhōng shū shè rén hán hóng shī yě. chū dù yáng biān dé zōng xìng liáng yáng, wéi yù zhuī mǎ, hào yuē wàng yún zhuī, jià hái, sì yǐ yī pǐn liào. xiá rì qiān ér shì zhī, bì cháng míng sì gù, ruò gǎn ēn zhī zhuàng. hòu lǎo sǐ fēi lóng jiù zhōng, guì qī huà wèi tú. chū guó shǐ bǔ
德宗西幸,有二马,一号神智骢,一号如意骝,皆如上意,故常谓之功臣。耳中有毛, 引之一尺。《马经》云 :“耳中有毛者,日行千里 。”一日花柳方春,上游幸诸苑。侍者进瑞鞭,指二骢语近臣曰 :“昔朕西幸,有二骏,谓之二绝。今获此鞭,可谓三绝 。”遂命酒饮之。因吟曰 :“鸳鸯赭白齿新齐。晚日花开散碧蹄。玉勒斗回初喷沫,金鞭欲下不成嘶 。”即中书舍人韩翃诗也。(出《杜阳编》)德宗幸梁洋,唯御骓马,号曰望云骓,驾还,饲以一品料。暇日牵而视之,必长鸣四顾,若感恩之状。后老死飞龙厩中,贵戚画为图。(出《国史补》)
cáo hóng
曹洪
wèi cáo hóng, wǔ dì cóng dì, jiā yíng chǎn yè, jùn mǎ chéng qún. wǔ dì tǎo dǒng zhuō, yè xíng shī mǎ, hóng yǐ qí suǒ chéng mǎ yuē bái hè, yǔ wǔ dì chéng. cǐ mǎ zǒu, wéi jué ěr zhòng fēng shēng, jiǎo shì bù jiàn dì. zhì shēn shuǐ, hóng bù néng dé dù. wǔ dì yǐn shǒu shàng mǎ, gòng jì shēn shuǐ, xíng shù bǎi lǐ, shùn xī ér zhì. xià shì mǎ zú, máo jiē bù shī, dì yī yóu zhān rú. shí rén wèi chéng fēng xíng yě, wèi yī dài shén jùn. yàn yún :" píng kōng xū yuè, cáo jiā bái hè ." chū wáng zǐ nián shí yí jì
魏曹洪,武帝从弟,家盈产业,骏马成群。武帝讨董卓,夜行失马,洪以其所乘马曰白鹤,与武帝乘。此马走,唯觉耳中风声,脚似不践地。至深水,洪不能得渡。武帝引首上马,共济深水,行数百里,瞬息而至。下视马足,毛皆不湿,帝衣犹沾濡。时人谓乘风行也,为一代神骏。谚云 :“凭空虚跃,曹家白鹤 。”(出《王子年拾遗记》)
sī mǎ xiū zhī
司马休之
jìn sī mǎ xiū zhī wèi jīng zhōu, sòng gōng qiǎn shǐ wéi zhī. xiū zhī wèi jué, cháng suǒ chéng mǎ, yǎng yú chuáng qián, hū lián míng bù shí, zhù mù shì ān. xiū zhī shì bèi zhī, jí bù dòng. bèi qì hái zuò, mǎ yòu jīng tiào, rú cǐ zhě shù sì. qí mǎ jí zhòu chū mén, bēn chí shù lǐ, xiū zhī gù wàng, yǐ yǒu shǐ zhì yǐ. suì qù ér huò miǎn. chū zhǔ gōng gù shì
晋司马休之为荆州,宋公遣使围之。休之未觉,常所乘马,养于床前,忽连鸣不食,注目视鞍。休之试鞴之,即不动。鞴讫还坐,马又惊跳,如此者数四。骑马即骤出门,奔驰数里,休之顾望,已有使至矣。遂去而获免。(出《渚宫故事》)
mù róng guī
慕容廆
mù róng guī chū yǒu zhě bái mǎ, cháng zì chéng zhī. jì wèi shí hǔ suǒ wéi, lì ruò, fēn jiāng wēi xiàn, qì zhòng jiāng táo. yǐ cǐ mǎ bēn ér bèi zhī, mǎ jiàn ān, zhé tí niè bù dé jìn, nǎi zhǐ. é ér yè shǐ zhì, shí hǔ guó yǒu nán, hǔ xuán guī. zhì shì shí, mǎ nián sì shí jiǔ suì yǐ. chū guǎng gǔ jīn wǔ xíng jì
慕容廆初有赭白马,常自乘之。既为石虎所围,力弱,分将危陷,弃众将逃。以此马奔而鞴之,马见鞍,辄蹄啮不得近,乃止。俄而邺使至,石虎国有难,虎旋归。至是时,马年四十九岁矣。(出《广古今五行记》)
qín shū bǎo
秦叔宝
táng qín shū bǎo suǒ chéng mǎ, hào hū léi bó, cháng yǐn yǐ jiǔ. měi yú yuè míng zhōng shì, néng shù yuè sān lǐng hēi zhān. jí hú gōng zú, sī míng bù shí ér sǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
唐秦叔宝所乘马,号忽雷驳,尝饮以酒。每于月明中试,能竖越三领黑毡。 及胡公卒,嘶鸣不食而死。 (出《酉阳杂俎》)
zhāng nà zhī
张纳之
dé zhōu cì shǐ zhāng nà zhī, yī bái mǎ, qí sè rú liàn. fù xióng wéi shù zhōu cì shǐ, cháng chéng. xióng hōng, zi jìng zhī wèi kǎo gōng láng zhōng, gǎi shòu zhōu cì shǐ, yòu chéng cǐ mǎ. jìng zhī hōng, dì nà zhī, cóng jǐ shì zhōng xiāng fǔ sī mǎ gǎi dé zhōu cì shǐ, rù wèi guó zǐ jì jiǔ, chū wèi cháng zhōu cì shǐ. zhì jīn yóu zài, jì bā shí yú, jí féi jiàn, xíng zhòu, jiǎo bù sàn. chū cháo yě qiān zài
德州刺史张纳之,一白马,其色如练。父雄为数州刺史,常乘。雄薨,子敬之为考功郎中,改寿州刺史,又乘此马。敬之薨,弟纳之,从给事中相府司马改德州刺史,入为国子祭酒,出为常州刺史。至今犹在,计八十余,极肥健,行骤,脚不散。(出《朝野佥载》)
sòng cài
宋蔡
guǎng píng sòng cài qǔ tóng jùn yóu chāng nǚ. chá xiān dài hú rén yě, guī hàn sān shì yǐ. hū shēng yī zi, shēn mù ér gāo bí. cài yí qí fēi sì, jiāng bù jǔ. xū yú, chì cǎo mǎ shēng yī bái jū. chá wù yuē :" wǒ jiā xiān yǒu bái mǎ, zhǒng jué yǐ èr shí wǔ nián, jīn yòu fù shēng. wú zēng zǔ mào hú, jīn cǐ zi fù qí xiān yě, suì yǎng zhī. gù yuē bái mǎ huó hú ér, cǐ qí wèi yě. chū cháo yě qiān zài
广平宋蔡娶同郡游昌女。察先代胡人也,归汉三世矣。忽生一子,深目而高鼻。蔡疑其非嗣,将不举。须臾,赤草马生一白驹。察悟曰 :“我家先有白马,种绝已二十五年,今又复生。吾曾祖貌胡,今此子复其先也,遂养之。故曰白马活胡儿,此其谓也。(出《朝野佥载》)
wǔ mǎ
舞马
xuán zōng cháng mìng jiào wǔ mǎ sì bǎi tí, fēn wéi zuǒ yòu. gè yǒu bù, mù wèi mǒu chǒng mǒu jiā jiāo. shí sài wài yì yǒu shàn mǎ lái gòng zhě, shàng bǐ zhī jiào xí, wú bù qū jìn qí miào. yīn mìng yī yǐ wén xiù, luò yǐ jīn yín, shì qí zōng liè, jiàn zá zhū yù, qí qū wèi zhī qīng bēi lè zhě shù shí huí, fèn shǒu gǔ wěi, zòng héng yīng jié. yòu shī sān céng bǎn chuáng, chéng mǎ ér shàng, shī zhuǎn rú fēi. huò mìng zhuàng shì jǔ yī tà, mǎ wǔ yú tà shàng, yuè gōng shù rén lì zuǒ yòu qián hòu, jiē yī dàn huáng shān, wén yù dài, bì qiú shào nián ér zī mào měi xiù zhě, měi qiān qiū jié, mìng wǔ yú qín zhèng lóu xià. qí hòu shàng jì xìng shǔ, wǔ mǎ yì sàn zài rén jiān. lù shān cháng dǔ qí wǔ ér xīn ài zhī. zì shì yīn yǐ shù pǐ zhì yú fàn yáng. qí hòu zhuǎn wéi tián chéng sì suǒ de, bù zhī zhī yě, zá zhī zhàn mǎ, zhì zhī wài zhàn. hū yī rì, jūn zhōng xiǎng shì, lè zuò, mǎ wǔ bù néng yǐ, sī yǎng jiē wèi qí wèi yāo, yōng huì yǐ jī zhī. mǎ wèi qí wǔ bù zhōng jié, yì yáng dùn cuò, yóu cún gù tài. jiù lì jù yǐ mǎ guài bái. chéng sì mìng chuí zhī, shén kù, mǎ wǔ shén zhěng, ér biān tà yù jiā, jìng bì yú lì xià. shí rén yì yǒu zhī qí wǔ mǎ zhě, jù bào ér zhōng bù gǎn yán. chū míng huáng zá lù
玄宗尝命教舞马四百蹄,分为左右。各有部,目为某宠某家骄。时塞外亦有善马来贡者,上俾之教习,无不曲尽其妙。因命衣以文绣,络以金银,饰其鬃鬣,间杂珠玉,其曲谓之倾杯乐者数十回,奋首鼓尾,纵横应节。又施三层板床,乘马而上,施转如飞。或命壮士举一榻,马舞于榻上,乐工数人立左右前后,皆衣淡黄衫,文玉带,必求少年而姿貌美秀者,每千秋节,命舞于勤政楼下。其后上既幸蜀,舞马亦散在人间。禄山常睹其舞而心爱之。自是因以数匹置于范阳。其后转为田承嗣所得,不之知也,杂之战马,置之外栈。忽一日,军中享士,乐作,马舞不能已,厮养皆谓其为妖,拥彗以击之。马谓其舞不中节,抑扬顿挫,犹存故态。厩吏遽以马怪白。承嗣命棰之,甚酷,马舞甚整,而鞭挞愈加,竟毙于枥下。时人亦有知其舞马者, 惧暴而终不敢言。(出《明皇杂录》)
xù kūn
续坤
xián tōng gān fú zhōng, jīng shī yī zhě xù kūn pō dé qín yī hé zhī shù, píng mài zhī jí xiōng xiū jiù, zhì yú dé shī, jiē kě yù yán. shì yǒu yàn zhōng zòu shì dà jiàng bào dé fēng jí, fú yī yào ér yù, suǒ chóu bó shén duō, réng yǐ biān mǎ yī pǐ liú zèng, mǎ zhī gǔ xiāng shén qí, rán bù zhòu duō jué. suī zhì yǐ xián lēi, jiā zhī biān cè, ér bā duàn zhī xìng, jìng mò néng gǎi. kūn yǐ làng fèi chú sù, tuō rén yǐ jiàn jià mài zhī. qiú jùn zhě cái shì, hái fù rú cǐ, lěi yuè bù shòu. lín wǔ yǒu wáng shēng, huò yì yú zhōng guì zhī mén, pō shén pín jù, hū yì kūn yún :" yǒu qīng zhōu jiān jūn jiāng fā, xū ān mǎ bèi xíng lǐ. yì zhī chí chěng fēi jùn, dàn yù zhì yú qiān kòng zhī jiān ." kūn zhí yǐ wú yòng zhī chù fù yān, yì bù yuē yù mǎ zhī jià. zì cǐ jīng xún bù zhì, wèi qí tuō lüè wáng yì. yī dàn fù lái, suǒ zhí qiě yú shí wàn. kūn jì huò shàn jià, yīn yǐ shí qiān yí zhī. é jiàn wáng shēng, yì yī zhuāng, zhì pū mǎ, zhì yú qī nú fú shì, yì jiē xiān jié. huò yuē :" wáng shēng mài mǎ, jīn bó jiān zī, jì sān sì bǎi wàn. kūn shén jīng, shì xún qí shì, wáng shēng chū bù bèi shuō. kūn yuē :" mǒu yǐ wú yòng zhī wù, huò jià pō duō, dàn wèi zhī nú liè zhī cái, hé yǐ zhì cǐ?" yún :" chū zhì mǎ yú qīng shè jiān jūn, jǔ zú rú yǒu jī bàn. jí jiāng hái, tú yù xiǎo mǎ fāng zhōng shǐ, yīn qiǎn liú shì. xìn sù ér wǎng, bù fù jiàn yān, mì xún zuǒ yòu, shù rì qián, wèi bó jìn yī mǎ, máo gǔ dà xiǎo yǔ cǐ tóng, shèng rén cháng chéng dǎ qiú, jùn yì wèi yǒu ǒu yù jiù yǒu mǎ, máo sè xiàng lèi zhě, xián yǒu qí duì.. jiāng dào rì, fāng qiǎn diào xí bù zhòu, yíng zhuǎn rú fēng, jīn zé jìn yù shù cháo, suǒ cì zhī wù shén hòu. qí hòu wáng shēng yīn dà suǒ qǐ jià, suì yǐ sì bǎi wàn chóu zhī. shì yǐ wù féng shí yì yǒu shù, bù yù qí zhǔ, zé nú jì mò fēn. nǎi zhī gēng shēn yě, zhù fù yán, wèi yù liáng tú, xī yì yú cǐ. chū jù tán lù
咸通乾符中,京师医者续坤颇得秦医和之术,评脉知吉凶休咎,至于得失,皆可预言。适有燕中奏事大将暴得风疾,服医药而愈,所酬帛甚多,仍以边马一匹留赠,马之骨相甚奇,然步骤多蹶。虽制以衔勒,加之鞭策,而芭段之性,竟莫能改。坤以浪费刍粟,托人以贱价卖之。求骏者才试,还复如此,累月不售。邻伍有王生,货易于中贵之门, 颇甚贫窭,忽诣坤云 :“有青州监军将发,须鞍马备行李。亦知驰骋非骏,但欲置于牵控之间 。”坤直以无用之畜付焉,亦不约鬻马之价。自此经旬不至,谓其脱略亡逸。一旦复来,所直且逾十万。坤既获善价,因以十千遗之。俄见王生,易衣装,致仆马,至于妻孥服饰,亦皆鲜洁。或曰 :“王生卖马,金帛兼资,计三四百万。坤甚惊,试询其事,王生初不备说。坤曰 :“某以无用之物,获价颇多,但未知驽劣之材,何以至此?”云 :“初致马于青社监军,举足如有羁绊。及将还,途遇小马坊中使, 因遣留试。 信宿而往,不复见焉,密询左右,数日前, 魏博进一马, 毛骨大小与此同,圣人常乘打球, 骏异未有偶(御厩有马,毛色相类者,咸有其对。)。将到日,方遣调习步骤, 萦转如风, 今则进御数朝,所赐之物甚厚。其后王生因大索起价,遂以四百万酬之。是以物逢时亦有数,不遇其主,则驽骥莫分。乃知耕莘野,筑傅岩,未遇良途,奚异于此。(出《剧谈录》)
yáng wēng fú bié niǎo yǔ
杨翁佛(别鸟语)
hàn guǎng líng yáng wēng fú tīng niǎo shòu zhī yīn, chéng jiǎn lǘ zhī yě, tián jiān yǒu fàng miǎo mǎ, xiāng yù, míng shēng xiāng wén. wēng fú wèi qí yù zhě, bǐ fàng mǎ mù miǎo. qí yù yuē :" hé yǐ zhī zhī?" yuē :" mà cǐ yuán zhōng mǎ yuē jiǎn, cǐ mǎ yì mà zhī yuē miǎo ." qí yù bù xìn, shǐ wǎng shì zhī, mù guǒ miǎo yān. chū lùn héng
汉广陵杨翁佛听鸟兽之音,乘蹇驴之野,田间有放眇马,相遇,鸣声相闻。翁佛谓其御者,彼放马目眇。其御曰 :“何以知之?”曰 :“骂此辕中马曰蹇,此马亦骂之曰眇 。”其御不信, 使往视之,目果眇焉。(出《论衡》)
jì nán
季南
jì nán chéng chì mǎ xíng, féng rén chéng bái mǎ. bái mǎ xiān míng, chì mǎ yīng zhī. nán wèi cóng zhě yuē :" bái mǎ yán, rǔ nán jiàn yī huáng mǎ, zuǒ mù máng, shì wú zi, kě lìng kuài xíng xiāng jí yě ." xū yú, guǒ féng huáng máng mǎ, bái mǎ xiān míng, máng mǎ yīng zhī. chū bào piáo zi
季南乘赤马行,逢人乘白马。白马先鸣,赤马应之。南谓从者曰 :“白马言,汝南见一黄马,左目盲,是吾子,可令快行相及也 。”须臾,果逢黄盲马, 白马先鸣,盲马应之。(出《抱朴子》)
zhào gù
赵固
jìn zhào gù suǒ chéng mǎ hū sǐ, yīn wèn guō pú, pú yuē :" kě qiǎn shù shí rén, chí zhú gān dōng xíng sān shí lǐ, yǒu shān líng lín shù, biàn jiǎo dǎ zhī, dāng yǒu yī wù chū, jí bào jiāng guī ." yú shì rú pú yán, guǒ dé yī wù shì hóu. rù mén, jiàn sǐ mǎ, tiào liáng, zǒu wǎng sǐ mǎ tóu, xū xī qí bí, mǎ jí néng qǐ, yì bú jiàn hóu. chū sōu shén jì
晋赵固所乘马忽死,因问郭璞,璞曰 :“可遣数十人,持竹竿东行三十里,有山陵林树,便搅打之,当有一物出,急抱将归 。”于是如璞言,果得一物似猴。入门,见死马,跳梁,走往死马头,嘘吸其鼻,马即能起,亦不见猴。(出《搜神记》)
hán xī
韩晞
táng hán xī cháng zhī yǒng fēng cāng. yǒu yī mǎ, chéng lái rì jiǔ, yù guò kè yǒu yī shǔ mǎ, niè pō shén. xī lìng qǔ lái, xì yú tíng shù. xī wèi kè yuē :" cǐ xiǎo mǎ, qǐ néng rú cǐ? dàn yì tòng zhì ěr ." xī shì yǔ rén shàn qí diào è mǎ, jí lìng zhào zhī, qiǎn qǔ biān pèi. cǐ mǎ nù mù, xié nì yú xī. hū rán chè jiāng zǒu shàng jiē, pǎo xī luò chuáng, qū xī yú dì, jiāng niè zhī. shí xī suǒ chéng mǎ, xì zài bié zhù. jiàn cǐ, yì chè duàn jiāng, lái niè cǐ mǎ. suì niè shù kǒu, fāng dé miǎn. zhòng mǎi cǐ mǎ, shā ér shí zhī. xī zì hòu mí ài qí mǎ yān. chū yuán huà jì
唐韩晞常知永丰仓。有一马,乘来日久,遇过客有一蜀马,啮颇甚。晞令取来,系于庭树。晞谓客曰 :“此小马,岂能如此?但亦痛治耳 。”晞市圉人善骑调恶马,即令召之,遣取鞭辔。此马怒目,斜睨于晞。忽然掣缰走上阶,跑晞落床,屈膝于地,将啮之。时晞所乘马,系在别柱。见此,亦掣断缰,来啮此马。遂啮数口,方得免。众买此马,杀而食之。晞自后弥爱其马焉。(出《原化记》)
jiāng dōng kè mǎ
江东客马
qǐng suì, jiāng dōng yǒu yī kè, cháng chéng yī mǎ, pō yǒu zhì xìng. kè cháng yú yǐn chù zuì shén, dú chéng mǎ zhì bàn lù, chén zuì, cóng mǎ shàng yǐ zhe yī shù ér shuì, jiǔ bù dòng, zhí zhì wǔ gēng. kè nú xún mì, fāng shǐ fú cè, ér mǎ dāng shí dǎo dì, jiǔ nǎi néng qǐ, bìng shí yú rì fāng yù. cǐ rén wú hé, yǐ mǎ mài yǔ xuān zhōu guǎn jiā. jīng èr nián, kè hòu dé yī zhí, fèng shǐ zhì xuān zhōu. zhī mǎ zài yān, qǐng chéng cǐ mǎ. cǐ mǎ suǒ shì liáng jiǔ zhī běn zhǔ yě. jì chéng, suì yuè cǐ rén yú dì, jiàn niè pō shén, zhòng jiù nǎi miǎn. yì hèn qí mài jǐ yě. chū yuán huà jì
顷岁,江东有一客,常乘一马,颇有至性。客常于饮处醉甚,独乘马至半路,沉醉,从马上倚着一树而睡,久不动,直至五更。客奴寻觅,方始扶策,而马当时倒地,久乃能起,病十余日方愈。此人无何,以马卖与宣州馆家。经二年,客后得一职,奉使至宣州。知马在焉,请乘此马。此马索视良久知本主也。既乘,遂跃此人于地,践啮颇甚,众救乃免。意恨其卖己也。(出《原化记》)
chén zhāng
陈璋
huái nán tǒng jūn chén zhāng jiā píng zhāng shì, bài mìng yú cháo. lǐ shēng shí zhí zhèng, wèi zhāng yuē:" wú jiāng yì gōng hè, qiě qiú yī nǚ xù yú gōng jiā. gōng qí xiān guī, wú jiāng zhì ." zhāng chí yī chì mǎ ér qù. zhōng lù, mǎ jué ér zhuì. qǐng zhī, shēng zhì, zhāng fú jí ér chū. shēng zuò shǎo xuǎn jí qù. zhāng zhào mǎ shù zhī yuē :" wú yǐ jīn rì bài guān, yòu yì qīn shì, ěr nǎi yǐ shì ér zhuì wǒ. chù shēng!" bù rěn jí shā, shǐ qiān qù, wù yǔ chú mò, è shā zhī. shì xī, yǔ rén qiè jù chú sù, mǎ shì zhī ér yǐ, dá dàn bù shí. rú shì lèi rì, yǔ rén yǐ gào, zhāng fù zhào yǔ zhī yuē :" ěr jì zhī zuì, wú shè ěr ." mǎ tiào yuè ér qù. shì xī, nǎi yǐn xì rú gù. zhāng hòu chū zhèn xuān chéng, bà guī ér hōng. xún yuè, mǎ yì bēi míng ér sǐ. chū jī shén lù
淮南统军陈璋加平章事,拜命于朝。李升时执政,谓璋曰:“吾将诣公贺,且求一女婿于公家。公其先归,吾将至 。”璋驰一赤马而去。中路,马蹶而坠。顷之,升至,璋扶疾而出。升坐少选即去。璋召马数之曰 :“吾以今日拜官,又议亲事,尔乃以是而坠我。畜生!”不忍即杀, 使牵去,勿与刍秣,饿杀之。是夕, 圉人窃具刍粟, 马视之而已,达旦不食。如是累日,圉人以告,璋复召语之曰 :“尔既知罪,吾赦尔 。”马跳跃而去。是夕, 乃饮饩如故。 璋后出镇宣城,罢归而薨。旬月,马亦悲鸣而死。(出《稽神录》)