shī zi wèi wǔ dì hòu wèi zhuāng dì zá shuō
獅子 魏武帝 後魏莊帝 雜說
xī tōng tiān xī zá shuō
犀通天犀 雜說
xiàng bái xiàng làng zhōu mò yáo huá róng zhuāng xiàng ān nán liè zhě huái nán liè zhě jiǎng wǔ zá shuō
象白象 閬州莫徭 華容莊象 安南獵者 淮南獵者 蔣武 雜說
zá shòu xiāo zhì zhōng
雜獸 蕭志忠
wèi wǔ dì
魏武帝
wèi wǔ dì fá mào dùn, jīng bái láng shān, féng shī zi, shǐ rén gé zhī, shā shāng shén zhòng. wáng nǎi zì lǜ cháng cóng jiàn ér shù bǎi rén jī zhī. shī zi xiāo hǒu fèn xùn, zuǒ yòu xián jīng hàn. hū jiàn yī wù cóng lín zhōng chū, rú lí, chāo shàng wáng chē è shàng. shī zi jiāng zhì, cǐ shòu biàn tiào yú shī zi tóu shàng, shī zi jí fú bù gǎn qǐ. yú shì suì shā zhī, dé shī zi yī zi. cǐ shòu hái, wèi zhì luò yáng sān shí lǐ, lù zhōng jī gǒu jiē fú, wú míng fèi zhě. chū bó wù zhì
魏武帝伐冒頓,經白狼山,逢獅子,使人格之,殺傷甚眾。王乃自率常從健兒數百人擊之。獅子哮吼奮迅,左右咸驚汗。忽見一物從林中出,如狸,超上王車軛上。獅子將至,此獸便跳於獅子頭上,獅子即伏不敢起。於是遂殺之,得獅子一子。此獸還, 未至洛陽三十里, 路中雞狗皆伏, 無鳴吠者。(出《博物志》)
hòu wèi zhuāng dì
後魏莊帝
hòu wèi, bō sī guó xiàn shī zi, yǒng ān mò shǐ dá jīng shī. zhuāng dì wèi shì zhōng lǐ huò yuē : zhèn wén hǔ jiàn shī zi bì fú, kě mì shì zhī . yú shì zhào jìn shān jùn xiàn, bǔ hǔ yǐ sòng. gǒng xiàn shān yáng bìng sòng èr hǔ yī bào, jiàn shī zi, xī jiē míng mù, bù gǎn yǎng shì. yuán zhōng sù yǒu yī máng xióng, xìng shén xún shàn, dì lìng qǔ shì zhī. yú rén qiān máng xióng zhì, wén shī zi qì, jīng bù tiào liáng, yè suǒ ér zǒu. dì dà xiào. chū jiā lán jì
後魏,波斯國獻獅子,永安末始達京師。莊帝謂侍中李或曰 :「朕聞虎見獅子必伏,可覓試之 。」於是詔近山郡縣,捕虎以送。鞏縣山陽並送二虎一豹,見獅子,悉皆瞑目,不敢仰視。園中素有一盲熊,性甚馴善,帝令取試之。虞人牽盲熊至,聞獅子氣,驚怖跳踉,曳鎖而走。帝大笑。(出《伽藍記》)
zá shuō
雜說
shì shì shū yán: shī zi jīn wèi xián, gǔ zhī, zhòng xián jiē jué. xī yù yǒu hēi shī zi bàng shī zi. jí xián xiào lǐ zhāng xī fù yán : jiù yǒu shī zi wěi fú, xià yuè yíng ruì bù gǎn jí qí shàng . jiù shuō, sū hé xiāng, shī zi fèn yě. chū yǒu yáng zá zǔ
釋氏書言:獅子筋為弦,鼓之,眾弦皆絕。西域有黑獅子、棒獅子。集賢校理張希復言 :「舊有獅子尾拂,夏月蠅蚋不敢集其上 。」舊說,蘇合香,獅子糞也。(出《酉陽雜俎》)
xī
犀
tōng tiān xī
通天犀
tōng tiān xī jiǎo, yǒu yī bái lǐ rú xiàn zhě. yǐ shèng mǐ, zhì qún jī zhōng. jī yù wǎng zhuó mǐ, zhì zhé jīng què, gù nán rén míng wèi hài jī yě. dé zhēn jiǎo yī chǐ, kè yǐ wèi yú, ér xián yǐ rù shuǐ, shuǐ cháng wèi kāi. fāng sān chǐ, kě dé xī qì shuǐ zhōng. yǐ qí jiǎo wèi chā dǎo zhě, jiāng zhǔ dú yào wèi tāng, yǐ cǐ chā dǎo jiǎo zhī, jiē shēng bái mò, wú fù dú yǐ. chū bào piáo zi
通天犀角,有一白理如線者。以盛米,置群雞中。雞欲往啄米,至輒驚卻,故南人名為駭雞也。得真角一尺,刻以為魚,而銜以入水,水常為開。方三尺,可得息氣水中。以其角為叉導者,將煮毒藥為湯,以此叉導攪之,皆生白末,無復毒矣。(出《抱朴子》)
zá shuō
雜說
xī zhī tōng tiān zhě bì è yǐng, cháng yǐn zhuó shuǐ. dāng qí nì shí, rén gǎn bù fù yí zú. jiǎo zhī lǐ, xíng sì bǎi wù. huò lǐ bù tōng zhě, shì qí bìng. rán qí lǐ yǒu dào chā zhèng chā yāo gǔ. dào chā zhě, yī bàn yǐ xià tōng zhèng zhě, yī bàn yǐ shàng tōng yāo gǔ zhě, zhōng duàn bù tōng. gù bō sī wèi yá wèi bái àn, xī wèi hēi àn. duàn chéng shì mén xià yī rén wú shì gāo cháng zhí yú nán hǎi jùn, jiàn bó zhǔ shuō, běn guó qǔ xī, xiān yú shān lù duō zhí mù rú cú yì. yún xī qián jiǎo zhí, cháng yǐ mù ér xī, mù làn zhé, zé bù néng qǐ. xī jiǎo yī míng nú jiǎo. yǒu hè chù bì yǒu xī yě, xī sān máo yī kǒng. liú xiào biāo yán: xī duò jiǎo mái zhī, rén yǐ jiǎ jiǎo yì zhī . chū yǒu yáng zá zǔ
犀之通天者必惡影,常飲濁水。當其溺時,人趕不復移足。角之理,形似百物。或理不通者,是其病。然其理有倒插、正插、腰鼓。倒插者,一半已下通;正者,一半已上通;腰鼓者,中斷不通。故波斯謂牙為「白暗」,犀為「黑暗」。段成式門下醫人吳士皋常職於南海郡,見舶主說,本國取犀,先於山路多植木如徂杙。雲犀前腳直,常椅木而息,木爛折, 則不能起。犀角一名奴角。有鶴處必有犀也,犀三毛一孔。劉孝標言:犀墮角埋之,人以假角易之 。」(出《酉陽雜俎》)
xiàng
象
bái xiàng
白象
hòu wèi luò shuǐ qiáo nán dào dōng yǒu bái xiàng fāng, bái xiàng zhě, yǒng píng èr nián, gān tuó luó guó suǒ xiàn, bèi shè wǔ cǎi píng fēng qī bǎo zuò chuáng, róng shù shí rén, zhēn shì yì wù, cháng yǎng yú chéng huáng. xiàng cháng céng huài wū huǐ qiáng, zǒu chū yú wài, féng shù jí bá, yù qiáng yì dào. bǎi xìng jīng bù, bēn zǒu jiāo chí, tài hòu suì xǐ xiàng yú cǐ fāng. chū jiā lán jì
後魏洛水橋南道東有白象坊,白象者,永平二年,乾陁羅國所獻,背設五彩屏風、七寶坐床,容數十人,真是異物,常養於乘黃。象常曾壞屋毀牆,走出於外,逢樹即拔,遇牆亦倒。百姓驚怖,奔走交馳,太后遂徙象於此坊。(出《伽藍記》)
làng zhōu mò yáo
閬州莫徭
làng zhōu mò yáo yǐ qiáo cǎi wèi shì, cháng yú jiāng biān yì lú, yǒu dà xiàng yǎn zhì, juǎn zhī shàng bèi, xíng bǎi yú lǐ, shēn rù zé zhōng, zé zhōng yǒu lǎo xiàng, wò ér chuǎn xī, tòng shēng shén kǔ. zhì qí suǒ, xià yú dì, lǎo xiàng jǔ zú, zú zhōng yǒu zhú dīng. mò yáo xiǎo qí yì, yǐ yāo shéng xì zhú dīng, wèi bá chū, nóng xuè wǔ liù shēng xǔ. xiǎo xiàng fù bí juǎn qīng ài, yù lìng sāi chuāng. mò yáo zhāi ài shú nuó, yǐ cì sāi zhī, jǐn ài fāng mǎn. jiǔ zhī, bìng xiàng néng qǐ, dōng xī xíng lì. yǐ ér fù wò, huí gù xiǎo xiàng, yǐ bí zhǐ shān, yōu yōu yǒu shēng, xiǎo xiàng nǎi qù. xū yú, dé yī yá zhì, bìng xiàng jiàn yá dà hǒu, yì ruò xián zhī, xiǎo xiàng chí yá qù. qǐng zhī, yòu jiāng dà yá. mò yáo hū xiàng wèi jiāng jūn, yán wèi shí, huàn jī, xiàng wǎng zhé shān lì shù zhī shí zhī, nǎi bǎo, rán hòu sòng rén jí yá hái. xíng wǔ shí lǐ, hū ěr què zhuǎn, rén chū bù liǎo qí yì, nǎi hái qǔ qí yí dāo. rén dé dāo bì, sòng zhì běn chù, yǐ tóu dǐ rén, zuǒ yòu yáo ěr, jiǔ zhī nǎi qù. qí yá kù dà, zài zhì hóng zhōu, yǒu shāng hú qiú mǎi, lèi zì jiā zhí, zhì sì shí wàn. xún zhì tā rén sì, hú jù yǐ wěi xí fù yá, tā hú wèn: shì hé bǎo, ér zhé jiàn bì? zhǔ rén chú xí yún : zhǐ yī dà yá ěr . tā hú jiàn yá sè dòng, sī bái zhǔ rén, xǔ chóu bǎi wàn, yòu yǐ yī wàn wèi zhǔ rén shào jiè, yáng gè bà qù. qǐng jiān, hé qián ér zhì, běn hú fù zhēng zhī yún : běn mǎi yá zhě wǒ yě, zhǎng zhě cān shì, wéi gōng fǎ. zhǔ rén ruò qiú qiān bǎi zhī guàn, wǒ qǐ wú yé? wǎng fù jiāo zhēng, suì xiāng ōu jī. suǒ yóu bái xiàn, xiàn yǐ bái fǔ. fǔ jié qí yóu, hú chū bù kěn yǐ yá wèi bǎo, fǔ jūn yuē : cǐ yá huì xiàn tiān zǐ. rǔ bèi bù yán, yì zhōng wú yì . gù jìn, hú fāng bái yún : yá zhōng yǒu èr lóng, xiāng jué ér lì, kě jué wèi jiǎn. běn guó zhòng cǐ zhě yǐ wèi huò, dāng zhí shù shí wàn wàn, dé zhī wèi dà shāng jiǎ yǐ. hóng zhōu nǎi yǐ yá jí yá zhǔ èr hú bìng jìn zhī. tiān hòu mìng pōu yá, guǒ dé lóng jiǎn. wèi yá zhǔ yuē : rǔ mào pín jiàn, bù kě duō shòu qián wù . cì chì làng zhōu, měi nián gěi wǔ shí qiān, jǐn ér fù qǔ, yǐ zhōng qí shēn. chū guǎng yì jì
閬州莫徭以樵採為事,常於江邊刈蘆,有大象奄至,卷之上背,行百餘里,深入澤中,澤中有老象,臥而喘息,痛聲甚苦。至其所,下於地,老象舉足,足中有竹丁。莫徭曉其意,以腰繩系竹丁,為拔出,膿血五六升許。小象復鼻卷青艾,欲令塞瘡。莫徭摘艾熟梛,以次塞之,盡艾方滿。久之,病象能起,東西行立。已而復臥,回顧小象,以鼻指山,呦呦有聲,小象乃去。須臾,得一牙至,病象見牙大吼,意若嫌之,小象持牙去。頃之,又將大牙。莫徭呼象為「將軍」, 言未食,患飢,象往折山栗數枝食之,乃飽,然後送人及牙還。行五十里,忽爾卻轉,人初不了其意,乃還取其遺刀。人得刀畢,送至本處,以頭抵人,左右搖耳,久之乃去。其牙酷大,載至洪州,有商胡求買,累自加直,至四十萬。尋至他人肆,胡遽以葦席覆牙,他胡問:「是何寶,而輒見避?」主人除席雲 :「止一大牙耳 。」他胡見牙色動,私白主人,許酬百萬,又以一萬為主人紹介,佯各罷去。頃間,荷錢而至,本胡復爭之雲 :「本買牙者我也,長者參市,違公法。主人若求千百之貫,我豈無耶?」往復交爭,遂相毆擊。所由白縣,縣以白府。府詰其由,胡初不肯以牙為寶,府君曰 :「此牙會獻天子。汝輩不言,亦終無益 。」固靳,胡方白雲 :「牙中有二龍,相躩而立,可絕為簡。本國重此者以為貨,當值數十萬萬,得之為大商賈矣。洪州乃以牙及牙主二胡並進之。天后命剖牙,果得龍簡。謂牙主曰 :「汝貌貧賤,不可多受錢物 。」賜敕閬州, 每年給五十千,盡而復取,以終其身。(出《廣異記》)
huá róng zhuāng xiàng
華容莊象
shàng yuán zhōng, huá róng xiàn yǒu xiàng, rù zhuāng jiā zhōng tíng wò. qí zú xià yǒu cuō, rén wèi chū zhī, xiàng nǎi fú. lìng rén qí rù shēn shān, yǐ bí bā tǔ, dé xiàng yá shù shí yǐ bào zhī. chū cháo yě qiān zài
上元中,華容縣有象,入莊家中庭臥。其足下有搓,人為出之,象乃伏。令人騎入深山,以鼻扒土,得象牙數十以報之。(出《朝野僉載》)
ān nán liè zhě
安南獵者
ān nán rén yǐ shè liè wèi yè, měi yào fù jiàn zú, shè niǎo shòu, zhōng zhě bì bì. kāi yuán zhōng, qí rén céng rù shēn shān, jiǎ mèi shù xià, hū yǒu wù chù zhī. jīng qǐ, jiàn shì bái xiàng, dà bèi tā xiàng, nán rén hū zhī wèi jiāng jūn, zhù zhī ér bài. xiàng yǐ bí juǎn rén shàng bèi, fù qǔ qí gōng shǐ yào tǒng děng yǐ shòu zhī. yīn ěr suì chěng xíng bǎi yú lǐ, rù suì gǔ, zhì píng shí. jiǒng wàng shí lǐ xǔ, liǎng yá xī shì dà shù, wéi rú jù wū, sēn rán yǐn tiān. xiàng zhì píng shí, zhàn jù, qiě xíng qiě wàng. jīng liù qī lǐ, wǎng yǐ dà shù, yǐ bí yǎng fú rén. rén wù qí yì, nǎi xié gōng jiàn, yuán shù shàng. xiàng yú shù xià wàng zhī. kě shàng èr shí yú zhàng, yù zhǐ, xiàng bí zhí zhǐ, yì rú dǎo lìng fù shàng. rén zhī qí yì, jìng shàng liù shí zhàng, xiàng shì bì zǒu qù. qí rén yè sù shù shàng, zhì míng, jiàn píng shí shàng yǒu èr mù guāng, jiǔ zhī, jiàn jù shòu, gāo shí yú zhàng, máo sè zhèng hēi. xū yú qīng lǎng, zuó suǒ jiàn dà xiàng, lǐng fán xiàng bǎi yú tóu, xún shān ér lái, fú yú qí qián. jù shòu jué shí èr xiàng, shí bì, gè yǐn qù. rén nǎi sī xiàng yì, yù lìng qí shè, yīn fù yào shǐ duān, jí lì shè zhī, lèi zhōng èr shǐ. shòu shì shǐ hǒu fèn, shēng zhèn lín mù, rén yì dà hū yǐn shòu. shòu lái xún rén, rén fù shù, huì qí kāi kǒu, yòu dāng kǒu zhōng shè zhī. shòu hǒu ér zì zhì, jiǔ zhī fāng sǐ. é jiàn dà xiàng cóng píng shí rù, yī bù yī wàng, zhì shòu suǒ, shěn qí yǐ sǐ, yǐ tóu chù zhī, yǎng tiān dà hǒu. qǐng jiān, qún xiàng wǔ liù bǎi bèi, yún cuì hǒu jiào, shēng chè shù shí lǐ. dà xiàng lái zhì shù suǒ, qū xī zài bài, yǐ bí zhāo rén. rén nǎi xià shù, shàng qí bèi, xiàng zài rén qián xíng, qún xiàng cóng zhī. xún zhì yī suǒ, zhí mù rú lǒng, dà xiàng yǐ bí jiē zhā, qún xiàng jiē jiē, rì gàn ér jǐn, zhōng yǒu xiàng yá shù wàn méi. xiàng zài rén xíng, shù shí bù nèi, bì pī yī zhī, gài shì qí lù. qì, xún zhì zuó mèi zhī chù, xià rén yú dì, zài bài ér qù. qí rén guī bái dōu hù. dōu hù fà shǐ suí zhī, dé yá shù wàn, lǐng biǎo yá wèi zhī jiàn. shǐ rén zhì píng shí suǒ, jù shòu dàn yú gǔ cún. dōu hù qǔ yī jié gǔ, shí rén yú zhì zhī. gǔ yǒu kǒng, tōng rén lái qù. chū guǎng yì jì
安南人以射獵為業,每藥附箭鏃,射鳥獸,中者必斃。開元中,其人曾入深山,假寐樹下,忽有物觸之。驚起,見是白象,大倍他象,南人呼之為將軍,祝之而拜。象以鼻卷人上背,復取其弓矢藥筒等以授之。因爾遂騁行百餘里,入邃谷,至平石。迥望十里許,兩崖悉是大樹,圍如巨屋,森然隱天。象至平石,戰懼,且行且望。經六七里,往倚大樹,以鼻仰拂人。人悟其意,乃攜弓箭,緣樹上。象於樹下望之。可上二十餘丈,欲止,象鼻直指,意如導令復上。人知其意,逕上六十丈,象視畢走去。其人夜宿樹上,至明,見平石上有二目光,久之,見巨獸,高十餘丈,毛色正黑。須臾清朗,昨所見大象,領凡象百餘頭,循山而來,伏於其前。巨獸躩食二象,食畢,各引去。人乃思象意,欲令其射,因傅藥矢端,極力射之,累中二矢。獸視矢吼奮,聲震林木,人亦大呼引獸。獸來尋人,人附樹,會其開口,又當口中射之。獸吼而自擲,久之方死。俄見大象從平石入,一步一望,至獸所,審其已死,以頭觸之,仰天大吼。頃間,群象五六百輩,雲萃吼叫,聲徹數十里。大象來至樹所,屈膝再拜,以鼻招人。人乃下樹,上其背,象載人前行,群象從之。尋至一所,植木如隴,大象以鼻揭楂,群象皆揭,日旰而盡,中有象牙數萬枚。象載人行,數十步內,必披一枝,蓋示其路。訖,尋至昨寐之處,下人於地,再拜而去。其人歸白都護。都護髮使隨之,得牙數萬,嶺表牙為之賤。使人至平石所,巨獸但余骨存。都護取一節骨,十人舁致之。骨有孔,通人來去。(出《廣異記》)
huái nán liè zhě
淮南獵者
zhāng jǐng bó zhī wèi hé zhōu, huái nán duō xiàng, zhōu yǒu liè zhě, cháng zhú shòu shān zhōng. hū yǒu qún xiàng lái wéi liè zhě, lìng bù dé qù, yǒu dà xiàng zhì liè fū qián, bí jiǎo liè fū, zhì zhī yú bèi, liè fū dāo zhàng zhuì zhě, xiàng jiē wèi qǔ sòng hái zhī. yú shì tuó liè fū jìng rù shēn shān. qún xiàng sòng yú shān kǒu ér fǎn, rù shān wǔ shí lǐ, jīng dà pán shí, shí jì wú tā wù, jǐn xiàng zhī pí gé, yú xuè ròu cún yān. liè fū niàn yuē : dé wú yú cǐ dàn wǒ hū? xiàng fù zhī qiě guò. qù shí wǔ shí bù, yǒu dà sōng shù. xiàng yǐ bèi yī shù, liè fū yīn dé dēng mù yān. gōng zhuì yú dì, xiàng yòu bí qǔ, yǎng sòng zhī, liè fū shēn guài qí gù. xiàng jì sòng liè fū qì, yīn chí qù. é ér yǒu yī qīng shòu, zì sōng shù nán xì cǎo zhōng chū. cuì máo ér, zhǎo yá kě wèi, qí dà rú wū, diàn mù léi yīn, lái zhǐ pán shí, ruò yǒu suǒ dài. yǒu qǐng, yī cì xiàng zì běi ér lái, yáo jiàn měng shòu, fǔ fú xī xíng. jì zhì pán shí, kǒng jù zhàn lì. shòu jiàn zhī xǐ, yǐ shǒu qǔ zhī, tóu yú kōng zhōng. tóu yǐ jiē qǔ, yóu wèi shí dàn. liè fū wàng zhī tàn yuē : chù shòu zhī yú, yóu qǐng jiù yú rén. xiàng lái jiāng yǔ yú shān, yù yǔ bì cǐ shòu yě. yǔ shàn qí yì, hé kě bù jiù . yú shì yǐn mǎn, zòng dú jiàn shè zhī, dòng qí zuǒ yè. shòu jì zhōng jiàn, lái qū liè fū. yòu yíng shè guàn xīn, shòu bó yān, wǎn zhuǎn ér sǐ. xiǎo xiàng nǎi chí hái, é ér zhū xiàng èr bǎi yú tóu, lái zhì shù xià, jiē zhǎng guì, zhǎn zhuǎn liè fū xià. qián suǒ fù xiàng, yòu yǐ bèi chéng zhī, fù zhī chū shān, zhū xiàng wéi rào xuān hào, jiāng liè fū zhì yī chù, zhū xiàng yǐ bí pò fù, ér chū suǒ cáng zhī yá yān. fán sān bǎi yú jīng, yǐ shì liè fū. yòu fù zhī zhì suǒ yù chù, xiàng yòu jiē guì, xiè ēn ér qù. liè fū nǎi qǔ qí yá, huò dé qián shù wàn. chū jì wén
張景伯之為和州,淮南多象,州有獵者,常逐獸山中。忽有群象來圍獵者,令不得去,有大象至獵夫前,鼻絞獵夫,置之於背,獵夫刀仗墜者,象皆為取送還之。於是馱獵夫徑入深山。群象送於山口而返,入山五十里,經大磐石,石際無他物,盡象之皮革,余血肉存焉。獵夫念曰 :「得無於此啖我乎?」象負之且過。去石五十步,有大松樹。象以背依樹,獵夫因得登木焉。弓墜於地,象又鼻取,仰送之,獵夫深怪其故。象既送獵夫訖,因馳去。俄而有一青獸,自松樹南細草中出。毳毛□髵,爪牙可畏,其大如屋,電目雷音,來止磐石,若有所待。有頃,一次象自北而來,遙見猛獸,俯伏膝行。既至磐石,恐懼戰慄。獸見之喜,以手取之,投於空中。投已接取,猶未食啖。獵夫望之嘆曰 :「畜獸之愚,猶請救於人。向來將予於山,欲予斃此獸也。予善其意,曷可不救 。」於是引滿,縱毒箭射之,洞其左腋。獸既中箭,來趨獵夫。又迎射貫心,獸踣焉,宛轉而死。小象乃馳還,俄而諸象二百餘頭,來至樹下,皆長跪,展轉獵夫下。前所負象,又以背承之,負之出山,諸象圍繞喧號,將獵夫至一處,諸象以鼻破阜,而出所藏之牙焉。凡三百餘莖,以示獵夫。又負之至所遇處,象又皆跪,謝恩而去。獵夫乃取其牙,貨得錢數萬。(出《紀聞》)
jiǎng wǔ
蔣武
bǎo lì zhōng, yǒu jiǎng wǔ zhě, xún zhōu hé yuán rén yě. kuí wú wěi zhuàng, dǎn qì háo yǒng, dú chù shān yán, wéi qiú liè shè ér yǐ. shàn yú jué zhāng, měi jī gōng xié shǐ, yù xióng pí hǔ bào, mí bù yīng xián ér bì. pōu shì qí zú, jiē yī yī guàn xīn yān. hū yǒu wù kòu mén, shén jí sù. wǔ gé fēi ér kuī zhī, jiàn yī xīng xīng kuà bái xiàng. wǔ zhī xīng xīng néng yán, ér jié yuē : yǔ xiàng kòu wú mén hé yě? xīng xīng yuē : xiàng yǒu nán, zhī wǒ néng yán, gù fù wú ér xiāng tóu ěr . wǔ yuē : rǔ yǒu hé kǔ? qǐng huà qí yóu. xīng xīng yuē: cǐ shān nán èr bǎi yú lǐ, yǒu qiàn kōng zhī dà yán xué, zhōng yǒu bā shé, zhǎng shù bǎi chǐ, diàn guāng ér shǎn qí mù, jiàn rèn ér lì qí yá. xiàng zhī jīng guò, xián bèi tūn shì. zāo zhě shù bǎi, wú jì bì nì. jīn zhī shān kè shàn shè, yuàn chí dú shǐ ér shè zhī. chú dé cǐ huàn, zhòng gè sī bào ēn yǐ . qí xiàng nǎi guì dì, sǎ tì rú yǔ. xīng xīng yuē : shān kè ruò xǔ xíng, biàn qǐng xié shǐ ér dēng . wǔ gǎn qí yán, yǐ dú cuì shǐ ér dēng. guǒ jiàn shuāng mù, zài qí yán xià, guāng shè shù bǎi bù. xīng xīng yuē : cǐ shì shé mù yě . wǔ nù, jué zhāng duān shǐ, yī fā ér zhōng qí mù. xiàng nǎi fù ér bēn bì, é ruò xué zhōng léi hǒu, shé yuè chū wān yán, huò yē huò yǒng, shù lǐ zhī nèi, lín mù cǎo jiè rú fén, zhì míng shé yǔn. nǎi kuī xué cè, xiàng gǔ yǔ yá, qí jī rú shān. yú shì yǒu shí xiàng, yǐ zhǎng bí gè juǎn qí hóng yá yī zhī, guì xiàn yú wǔ. wǔ shòu zhī, xīng xīng yì cí ér qù. suì yǐ qián xiàng fù qí yá ér guī, wǔ nǎi dà yǒu zī chǎn. chū chuán qí
寶曆中,有蔣武者,循州河源人也。魁梧偉壯,膽氣豪勇,獨處山岩,唯求獵射而已。善於蹶張,每齎弓挾矢,遇熊羆虎豹,靡不應弦而斃。剖視其鏃,皆一一貫心焉。忽有物叩門,甚急速。武隔扉而窺之,見一猩猩跨白象。武知猩猩能言,而詰曰 :「與象叩吾門何也?」猩猩曰 :「象有難,知我能言,故負吾而相投耳 。」武曰 :「汝有何苦?請話其由。」猩猩曰:「此山南二百餘里, 有嵌空之大岩穴,中有巴蛇,長數百尺,電光而閃其目,劍刃而利其牙。象之經過,咸被吞噬。遭者數百,無計避匿。今知山客善射,願持毒矢而射之。除得此患,眾各思報恩矣 。」其象乃跪地,灑涕如雨。猩猩曰 :「山客若許行,便請挾矢而登 。」武感其言,以毒淬矢而登。果見雙目,在其岩下,光射數百步。猩猩曰 :「此是蛇目也 。」武怒,蹶張端矢,一發而中其目。象乃負而奔避,俄若穴中雷吼,蛇躍出蜿蜒,或掖或踴,數里之內,林木草芥如焚,至暝蛇殞。乃窺穴側,象骨與牙,其積如山。於是有十象,以長鼻各卷其紅牙一枝,跪獻於武。武受之,猩猩亦辭而去。遂以前象負其牙而歸,武乃大有資產。(出《傳奇》)
zá shuō
雜說
ān nán yǒu xiàng, néng mò shí rén zhī shì fēi qǔ zhí. qí wǎng lái shān zhōng yù rén xiāng zhēng yǒu lǐ zhě jí guò fù xīn zhě yǐ bí juǎn zhī, zhì kōng zhōng shù zhàng, yǐ yá jiē zhī, yīng shí suì yǐ, mò gǎn jìng zhě. chū cháo yě qiān zài
安南有象,能默識人之是非曲直。其往來山中遇人相爭有理者即過;負心者以鼻卷之,擲空中數丈,以牙接之,應時碎矣,莫敢競者。(出《朝野僉載》)
lóng xiàng, liù shí suì gǔ fāng zú. jīn jīng dì xiàng, sè hēi liǎng yá, jiāng zhū yě. xián hēng èr nián, zhōu chéng guó qiǎn shǐ shàng biǎo, yán hē jiā guó yǒu bái xiàng, kǒu chuí sì yá, shēn yùn wǔ zú. xiàng zhī suǒ zài, qí tǔ bì fēng. yǐ shuǐ xǐ yá, yǐn zhī yù jí. qǐng fā bīng yíng qǔ. xiàng dǎn suí sì shí zài sì tuǐ: chūn zài qián zuǒ, xià zài qián yòu, rú wú dìng tǐ yě. bí duān yǒu zhǎo kě shí zhēn, ròu yǒu shí èr bān, wéi bí shì qí běn ròu. táo zhēn bái yán : xià yuè hé yào, yí zhì yá yú yào páng . nán rén yán : xiàng yóu è quǎn shēng. liè zhě guǒ liáng dēng gāo shù, gòu xióng cháo cì zhī. yǒu qún xiàng guò, zé wèi quǎn shēng. xī jǔ bí hǒu jiào, xún shǒu bù fù qù. huò jīng wǔ liù rì, kùn dào. zé xià, qián cì shā zhī. ěr xué báo rú gǔ pí, yī cì ér bì. xiōng qián xiǎo héng gǔ, huī zhī jiǔ fú, lìng rén néng fú shuǐ chū méi. shí qí ròu, lìng rén tǐ zhòng . gǔ xùn yán : xiàng yùn wǔ suì shǐ shēng . chū yǒu yáng zá zǔ huán wáng guó yě xiàng chéng qún. yī mǔ guǎn pìn sān shí yú. pìn zhě yá cái èr chǐ, dié gōng mǔ zhě shuǐ cǎo, wò zé huán shǒu. pìn xiàng sǐ, gòng wā dì mái zhī, hào hǒu yí shí fāng sàn. yòu guó rén yǎng xún zhě, kě lìng dài qiáo. chū yǒu yáng zá zǔ
龍象,六十歲骨方足。今荊地象,色黑兩牙,江豬也。咸亨二年,周澄國遣使上表,言訶伽國有白象,口垂四牙,身運五足。象之所在,其土必豐。以水洗牙,飲之愈疾。請發兵迎取。象膽隨四時在四腿:春在前左,夏在前右,如無定體也。鼻端有爪可拾針, 肉有十二般,唯鼻是其本肉。陶貞白言 :「夏月合藥,宜置牙於藥旁 。」南人言 :「象尤惡犬聲。獵者裹糧登高樹,構熊巢伺之。有群象過,則為犬聲。悉舉鼻吼叫,循守不復去。或經五六日,困倒。則下,潛刺殺之。耳穴薄如鼓皮,一刺而斃。胸前小橫骨,灰之酒服,令人能浮水出沒。食其肉, 令人體重 。」古訓言 :「象孕五歲始生 。」(出《酉陽雜俎》)環王國野象成群。一牡管牝三十餘。牝者牙才二尺,迭供牡者水草,臥則環守。牝象死,共挖地埋之,號吼移時方散。又國人養馴者,可令代樵。(出《酉陽雜俎》)
guǎng zhī shǔ jùn cháo xún zhōu duō yě xiàng, yá xiǎo ér hóng, zuì kān zuò hù. cháo xún rén huò bǔ dé xiàng, zhēng shí qí bí, yún féi cuì, piān kān zuò zhì. huò yún: xiàng ròu yǒu shí èr zhǒng, xiàng dǎn bù fù gān, suí yuè zhuǎn zài zhū ròu. chǔ yuè zhī jiān, xiàng jiē qīng hēi. wéi xī fāng fèi lín dà shí guó jí duō bái xiàng. liú xún yǒu qīn biǎo, céng fèng shǐ yún nán. bǐ zhōng háo zú, gè jiā yǎng xiàng, fù zhòng zhì yuǎn, rú zhōng xià zhī chù niú mǎ yě. mán wáng yàn hàn shǐ yú bǎi huā lóu. lóu qián rù wǔ xiàng, qū dòng lè zuò, yōu chàng yǐn rù. xiàng yǐ jīn jī luò shǒu, jǐn xiù chuí shēn, suí pāi téng tà, dòng tóu yáo wěi, jiē hé jié zòu, jí tiān bǎo zhōng wǔ mǎ zhī lèi yě. táng gān fú sì nián, zhàn chéng guó jìn xún xiàng sān tóu, dāng diàn yǐn duì, yì néng bài wǔ. hòu fàng hái běn guó. chū lǐng biǎo lù yì
廣之屬郡潮循州多野象,牙小而紅,最堪作笏。潮循人或捕得象,爭食其鼻,雲肥脆,偏堪作炙。或云:象肉有十二種,象膽不附肝,隨月轉在諸肉。楚越之間,象皆青黑。唯西方狒林大食國即多白象。劉恂有親表,曾奉使雲南。彼中豪族,各家養象,負重致遠,如中夏之畜牛馬也。蠻王宴漢使於百花樓。樓前入舞象,曲動樂作,優倡引入。象以金羈絡首,錦繡垂身,隨拍騰蹋,動頭搖尾,皆合節奏,即天寶中舞馬之類也。唐乾符四年,占城國進馴象三頭,當殿引對,亦能拜舞。後放還本國。(出《嶺表錄異》)
zá shòu
雜獸
xiāo zhì zhōng
蕭至忠
táng zhōng shū lìng xiāo zhì zhōng, jǐng yún yuán nián wèi jìn zhōu cì shǐ, jiāng yǐ là rì tián yóu, dà shì zhì luó. xiān yī rì, yǒu xīn zhě qiáo yú huò shān, bào nüè bù néng guī, yīn zhǐ yán xué zhī zhōng, shēn yín bù mèi. yè jiāng ài, shì wén yǒu rén shēng, chū yǐ wèi dào zéi jiāng zhì, zé pú fú fú yú lín mù zhōng. shí shān yuè shén míng, yǒu yī rén shēn zhǎng zhàng yú, bí yǒu sān jiǎo, tǐ bèi bào kuò, mù shǎn shǎn rú diàn, xiàng gǔ zhǎng xiào. é yǒu hǔ sì lù shǐ, hú tù zhì yàn, pián zā bǎi xǔ bù, zhǎng rén jí xuān yán yuē : yú xuán míng shǐ zhě, fèng běi dì zhī mìng, míng rì là rì, xiāo shǐ jūn dāng shùn shí tián liè. ěr děng ruò gān hé jiàn sǐ, ruò gān hé qiāng sǐ, ruò gān hé wǎng sǐ, ruò gān hé bàng sǐ, ruò gān hé gǒu sǐ, ruò gān hé yīng sǐ. yán qì, qún shòu jiē fǔ fú zhàn jù, ruò qǐng mìng zhě. lǎo hǔ jì lǎo mí jiē qū xī xiàng zhǎng rén yán yuē: yǐ mǒu děng zhī mìng, jí shí yǐ fēn. rán xiāo gōng rén zhě, fēi yì yù hài wù, yǐ xíng shí lìng ěr. ruò yǒu shǎo gù zé zhǐ. shǐ zhě qǐ wú shù jiù mǒu děng hū? shǐ zhě yuē : fēi yú yù shā rǔ bèi, dàn jīn zì yǐ dì mìng xuān shì rǔ děng xíng míng, jí yú shǐ hū zhī shì bì yǐ. zì cǐ rèn ěr zì wèi jì. rán yú wén dōng gǔ yán sì xiōng shàn móu, ěr děng kě jiù bǐ qí qiú. qún shòu jiē lún zhuǎn huān jiào. shǐ zhě jí dōng xíng, qún shòu bì cóng. shí xīn zhě jí yì shǎo jiān, suí wǎng chān zhī. jì zhì dōng gǔ, yǒu máo táng shù jiān, huáng guān yī rén, jià xuán hǔ pí, shēn zhèng shú mèi. jīng qǐ jiàn shǐ zhě yuē : kuò bié jì jiǔ, měi duō sī wàng. jīn rì zhì cǐ, dé fēi pèi qún shēng là rì xíng míng hū? shǐ zhě yuē : zhèng rú gāo míng suǒ wèn. rán bǐ jiē qiú jiù yú sì xiōng, sì xiōng dāng wèi móu zhī . lǎo hǔ lǎo mí jí qū xī āi qǐng. huáng guān yuē : xiāo shǐ jūn měi yì rén, bì xù qí jī hán. ruò qí téng liù jiàng xuě, xùn èr qǐ fēng, jì bù fù yóu liè yǐ. yú zuó dé téng liù shū, zhī yǐ sàng ǒu. yòu wén suǒ quán jiā dì wǔ niáng zǐ wèi gē jī, yǐ dù jì chù yǐ. ruò rǔ qiú dé měi rén nà zhī, zé xuě lì jiàng yǐ. yòu xùn èr hǎo yǐn, rǔ ruò qiú dé chún láo lù zhī, zé fēng lì zhì yǐ . yǒu èr hú zì chēng : duō mèi, néng qǔ zhī. hé dōng xiàn wèi cuī zhī zhī dì sān mèi, měi shū jiāo yàn. jiàng zhōu lú sī hù shàn niàng láo, qī chǎn bì yǒu měi jiǔ. yán qì ér qù. zhū shòu jiē yǒu huān shēng. huáng guān nǎi wèi shǐ zhě yuē : yì hán zhì zài xiān dōu, qǐ yì qiān nián wèi shòu shēn, yì yì bù dé zhì. liáo yǒu shù huái yī zhāng . nǎi yín yuē : xī wèi xiān zǐ jīn wèi hǔ, liú luò yīn yá zú fēng yǔ. gèng jiāng bān cuì bèi yú shēn, qiān zài kōng shān wàn bān kǔ . rán hán zhì qiǎn zhé yǐ mǎn, wéi yǒu shí yī rì, jí guī zǐ fǔ yǐ. jiǔ jū yú cǐ, jiāng bié bù wú hèn hèn, yīn tí shù xíng yú bì, shǐ hòu rén zhī pū céng jū yú cǐ yǐ . nǎi shū běi bì yuē : xià xuán bā qiān yì jiǎ zǐ, dān fēi xiān shēng yán hán zhì. zhé xià zhōng tiān bèi bān gé, liù shí jiǎ zǐ xuè shí jiàn. yǐn cè yuán yòu xià zhuó jiè, jǐng yún yuán jì shēng tài yī. shí xīn zhě sù xiǎo shū sòng, yīn mì jì dé zhī. shǎo qǐng, lǎo hú fù měi nǚ zhì, cái jí jī suì, hóng mèi shì mù, cán zhuāng yāo mèi. yòu yǒu yī hú fù měi jiǔ èr píng, xiāng qì kù liè. yán sì xiōng jí yǐ měi nǚ jì měi jiǔ píng, gè nà yī náng zhōng, yǐ zhū shū yī fú, qǔ shuǐ xùn zhī, èr náng jí fēi qù. xīn zhě jù qiě wèi suǒ jiàn, jí xún lù què huí. wèi míng, fēng xuě bào zhì, jìng rì nǎi bà, ér xiāo shǐ jūn bù fù liè yǐ. chū xuán guài lù
唐中書令蕭至忠,景雲元年為晉州刺史,將以臘日畋游,大事置羅。先一日,有薪者樵於霍山,暴瘧不能歸,因止岩穴之中,呻吟不寐。夜將艾,似聞有人聲,初以為盜賊將至,則匍匐伏於林木中。時山月甚明,有一人身長丈余,鼻有三角,體被豹鞟,目閃閃如電,向谷長嘯。俄有虎兕鹿豕,狐兔雉雁,駢匝百許步,長人即宣言曰 :「余玄冥使者,奉北帝之命,明日臘日,蕭使君當順時畋獵。爾等若干合箭死,若干合槍死,若干合網死,若干合棒死,若干合狗死,若干合鷹死。」言訖,群獸皆俯伏戰懼,若請命者。老虎洎老麋皆屈膝向長人言曰:「以某等之命,即實以分。然蕭公仁者,非意欲害物,以行時令耳。若有少故則止。使者豈無術救某等乎?」使者曰 :「非余欲殺汝輩,但今自以帝命宣示汝等刑名,即余使乎之事畢矣。自此任爾自為計。然余聞東谷嚴四兄善謀,爾等可就彼祈求。」群獸皆輪轉歡叫。使者即東行,群獸畢從。時薪者疾亦少間,隨往覘之。既至東谷,有茅堂數間,黃冠一人,架懸虎皮,身正熟寐。驚起見使者曰 :「闊別既久,每多思望。今日至此,得非配群生臘日刑名乎?」使者曰 :「正如高明所問。然彼皆求救於四兄,四兄當為謀之 。」老虎老麋即屈膝哀請。黃冠曰 :「蕭使君每役人,必恤其饑寒。若祈滕六降雪,巽二起風,既不復遊獵矣。余昨得滕六書,知已喪偶。又聞索泉家第五娘子為歌姬,以妒忌黜矣。若汝求得美人納之,則雪立降矣。又巽二好飲,汝若求得醇醪賂之,則風立至矣 。」有二狐自稱 :「多媚,能取之。河東縣尉崔知之第三妹,美淑嬌艷。絳州廬司戶善釀醪,妻產必有美酒。」言訖而去。諸獸皆有歡聲。黃冠乃謂使者曰 :「憶含質在仙都,豈意千年為獸身,悒悒不得志。聊有述懷一章 。」乃吟曰 :「昔為仙子今為虎,流落陰涯足風雨。更將斑毳被余身, 千載空山萬般苦 。」「然含質譴謫已滿,唯有十一日,即歸紫府矣。久居於此,將別不無恨恨,因題數行於壁,使後人知仆曾居於此矣 。」乃書北壁曰 :「下玄八千億甲子,丹飛先生嚴含質。謫下中天被班革,六十甲子血食澗。飲廁猿狖下濁界,景雲元紀升太一。」時薪者素曉書誦,因密記得之。少頃,老狐負美女至,才及笄歲,紅袂拭目,殘妝妖媚。又有一狐負美酒二瓶,香氣酷烈。嚴四兄即以美女洎美酒瓶,各納一囊中, 以朱書一符,取水巽之, 二囊即飛去。薪者懼且為所見,即尋路卻回。未明,風雪暴至,竟日乃罷,而蕭使君不復獵矣。(出《玄怪錄》)