zhāng zhí fāng zhāng jǐn zǎn guī hú lóng cāng zhǔ mín mín fù
張直方 張謹 昝規 狐龍 滄渚民 民婦
zhāng zhí fāng
張直方
táng xián tōng gēng yín suì, lú lóng jūn jié dù shǐ jiǎn xiào shàng shū zuǒ pú shè zhāng zhí fāng, kàng biǎo qǐng xiū rù jìn zhī lǐ, yōu zhào yǔn yān. xiān shì zhāng shì shì lì yàn tǔ, yàn mín shì fú qí ēn, lǐ yàn tái zhī jiā bīn, fǔ yì shuǐ zhī zhuàng shì, dì wò bīng shù. cháo tíng měi gū xī zhī. jì zhí fāng zhī sì shì yě, chū qǐ kù zhī zhōng, jù fāng yuè zhī shàng, wèi cháng yǐ mín jiān xiū qī wèi yì. ér hān jiǔ yú shì, yín shòu yú yuán, jù shǎng xiá yú pí guān, hòu chǒng jí yú lǜ zé. mù nián ér sān jūn dà yuàn, zhí fāng shāo bù zì ān, zuǒ yòu yǒu wèi qí jì zhě, nǎi jǐn shì xī shàng zhì jīng. yì zōng shòu zhī zuǒ wǔ wèi dà jiāng jūn, ér zhí fāng fēi cāng zǒu huáng, mò qīn jiǎo dào zhī zhí. wǎng wǎng shè jū fú yú tōng dào, zé quǎn zhì wú yí, zāng huò yǒu bù rú yì zhě, lì shā zhī. huò yuē: niǎn gǔ zhī xià, bù kě zhuān lù. qí mǔ yuē: shàng yǒu zūn yú wǒ zi zhě yé? qí jiàn yì kě zhī yě. yú shì jiàn guān liè zhuàng shàng, qǐng shōu fù tíng wèi. tiān zǐ bù rěn zhì yú fǎ, nǎi jiàng wèi yàn wáng fǔ sī mǎ, bǐ fēn wù luò shī yān. zhí fāng zhì dōng dōu, jì bù zì xīn, ér màn yóu yù jí. luò yáng sì páng, zhù zhě jué zhě, jiàn jiē shí zhī, bì qún zào zhǎng háo ér qù. yǒu wáng zhī gǔ zhě, dōng zhū hóu zhī gòng shì yě. suī báo shè rú shù, ér shù bù zhōng chūn guān xuǎn, nǎi tuì yóu yú shān chuān zhī shàng, yǐ jī jū huī shāng wèi shì, áo yóu yú nán lín běi lǐ jiān. zhì shì yǒu shào jiè yú zhí fāng zhě, zhí fāng yán zhī, dǔ qí lì huì shàn cí, bù jué qián xí, zì shì rì xiāng xiá. rén chén suì dōng shí yī yuè, zhī gǔ cháng chén xìng, jiù shě wú yān, chóu yún sāi wàng, qiǎo rán fú yí, nǎi tú bù zào zhí fāng dì. zhì zé zhí fāng jí qū, jiāng chū tián yě, wèi zhī gǔ yuē: néng xiāng cóng hū? ér zhī gǔ yǐ qí hán yǒu nán sè, zhí fāng gù guàn tóng yuē: qǔ duǎn zào páo lái. qǐng zhī gǔ yī zhī. zhī gǔ nǎi shàng jiā má yī yān, suì lián pèi ér qù. chū zhǎng xià mén zé wēi sǎn chū líng, yóu què sāi ér mì xuě rú zhù. nǎi dù yī shuǐ ér dōng nán, jiàn wàn ān shān zhī yīn lù, ér gōu yì zhī huò shén huǒ. qīng yǔ shāng, shāo tù jiān, shū bù jué yǒu yán dōng yì. jí sǎn kāi xuě jì, rì jiāng xī yān, hū yǒu fēng hú tū qǐ yú zhī gǔ mǎ shǒu, chéng jiǔ chí zhī, shù lǐ bù néng jí, yòu yǔ liè tú xiāng shī. xū yú, què zào yān míng, mò zhī suǒ rú. yǐn yǐn wén luò chéng mù zhōng, dàn páng huáng yú qiáo jìng gǔ mò zhī shàng. é ér shān chuān àn rán, ruò yī gǔ jiāng bàn, zhǎng wàng jiān, yǒu jù huǒ shén míng, nǎi yī jī xuě guāng ér fù zhī. fù ruò shí yú lǐ, dào zé qiáo lín jiāo kē, ér zhū mén zhōng kāi, hào bì héng gèn, zhēn běi què zhī jiǎ dì yě. zhī gǔ jí mén xià mǎ, jiāng xǐ yǐ yǐ dài dàn. dàn yuán zuò qiě, jù míng chāo běn gǎi. wú hé, xiǎo sì dùn pèi, hūn zhě jué zhī, gé hé ér wèn ā shuí, zhī gǔ yīng yuē: chéng zhōu gòng shì tài yuán wáng zhī gǔ yě. jīn dàn yǒu yǒu rén jiāng guī yú kōng tóng jiù yǐn zhě, pū jiàn zhī yī shuǐ bīn, bù shèng lí shāng. jì càn mèi, mǎ yì, fù bù néng zhǐ, shī dào zhì cǐ ěr. chí míng jiāng qù, xìng wú jiàn ràng. hūn yuē: cǐ nǎi nán hǎi fù shǐ cuī zhōng chéng zhī zhuāng yě. zhǔ fù jìn chéng tiān shū fù què, láng jūn fù suí jì lì xī zhēng, cǐ wéi guī wéi zhōng rén ěr, qǐ kě yān jiǔ hū. mǒu bù gǎn qù liú, qǐng wén yú nèi. zhī gǔ suī chù tì bù níng, zì dù zhōng xiāo yǐ, qù jiāng ān shì? nǎi gǒng lì yǐ qí. shǎo qǐng, yǒu bǐng mì jù zì nèi zhì zhě, zhèn guǎn pì fēi, yǐn bǎo mǔ chū. zhī gǔ qián bài, réng shù jué yóu. mǔ yuē: fū rén chuán yǔ, zhǔ yǔ xiǎo zi jiē bù zài jiā, yú lǐ wú yán kè zhī dào, rán pì jū yǔ shān sǒu jiē zhěn, chái láng suǒ háo, ruò gù xiàng jù, shì jiàn nì ér bù yuán yě. qǐng shě wài tīng, yì rì kě qù. zhī gǔ cí xiè, cóng bǎo mǔ ér rù. guò zhòng mén. cè tīng suǒ, luán lú hóng chǎng, wéi mù xiān huá. zhāng yín dēng, shè qǐ xí, mìng zhī gǔ zuò yān. jiǔ sān xíng, fù chén fāng zhàng zhī zhuàn bào tāi fáng yú, qióng shuǐ lù zhī měi zhě. bǎo mǔ yì shí lái xiāng miǎn. shí bì, bǎo mǔ fù wèn zhī gǔ shì sì guān zú, jí nèi wài yīn dǎng, zhī gǔ jù yán zhī. nǎi yuē: xiù cái xuān shang lìng zhòu, jīn yù qí biāo, jì fù chūn qiū, yòu jié cāo lǚ, sī shí shū yuàn zhī xián fū yě. xiǎo jūn yǐ zhōng ài zhì nǚ jiāng jí jī nián, cháng tuō méi shuò, wèi qiú jiā duì jiǔ yǐ. jīn xī hé xī, huò gòu liáng rén, pān yáng zhī mù kě zūn, fèng huáng zhī zhào sī zài. wèi zhī yǎ bào hé rú ěr? zhī gǔ liǎn róng yuē: pū wén kuì jīn shēng, cái fēi yù rùn qǐ shì jiā wèi wàng, wéi ní tú shì yōu. bù wèi chǒng jí mí jīn, qìng féng zǐ yè líng qīng yīn yú lǔ guǎn, bī jiā qì yú qín tái. èr kè yóu shén, fāng zī mò jì sān xīng wěi zhào, wéi kǒng bù yáng. tǎng huò tuō bǐ qiáng zōng, juàn yǐ jiā ǒu, zé píng shēng suǒ zhì, bì zài sī hū. bǎo mǔ xǐ, xuè làng ér rù bái. fù chū zhì xiǎo jūn zhī mìng yuē: ér zì yí tiān cuī mén, shí bǐng yì fàn fèng píng fán zhī jìng, zhī qín sè zhī hé. wéi yǐ zhì nǚ shì huái, sī pèi jūn zǐ jì rǔ gāo yì, nǎi yè sù xīn. shàng jīng fēi shū, lù qiě bù yáo bǎi liǎng chén lǐ, shì yì fēi jiàn. xīn wèi kǒng duō, qīng zhǔ ér yǐ. zhī gǔ qìng zhé ér dá yuē: mǒu chóng shā wēi lèi, fēn jí yān lún, ér zhōng dǐng gāo mén, hū méng cǎi shí. yǒu rú bái shuǐ, yǐ fèng qīng chén hè qǐ fú qū, wéi dài xiū zhǐ. zhī gǔ fù bài, bǎo mǔ xì yuē: tā rì jǐn zhì zhī yī yù jiě, qīng luán zhī xiá quán kāi mào rú yuè yūn, shì ruò yún mí. cǐ jì pō xiāng niàn fǒu? zhī gǔ xiè yuē: yǐ fán jìn xiān, zì dì dēng hàn bù yǒu suǒ jǔ, shú néng zì méi? jǐn dāng míng bǐ jīn líng, zhì zhī shēn dài qī yú méi chǐ, pèi yǐ zhōu xuán. fù bài. shí zé yuè shěn dāng tíng, shí wèi liáng yè. bǎo mǔ qǐng zhī gǔ tuō fú yǐ xiū. jì jiě má yī ér zào páo jiàn, bǎo mǔ qiào yuē: qǐ yǒu fèng yē zhī shì, ér fú duǎn hòu zhī yī yé? zhī gǔ xiè yuē: cǐ nǎi jiǎ zhī yú yǔ suǒ yóu shú zhě, gù fēi jǐ yǒu. yòu wèn suǒ cóng, dá yuē: nǎi lú lóng zhāng zhí fāng pú shè suǒ jiè ěr. bǎo mǔ hū jīng jiào pū dì, sè rú sǐ huī. jì qǐ, bù gù ér zǒu rù zhái. yáo wén dà chì yuē: fū rén chāi shì, sù kè nǎi zhāng zhí fāng zhī tú yě! fù wén fū rén yīn chì yuē: huǒ jí zhú chū, wú qǐ kòu chóu! yú shì bì zǐ xiǎo shù bèi qún cóng, bǐng měng jù, yè bái bàng ér dēng jiē. zhī gǔ kuāng ráng, chuò míng chāo běn chuò zuò qū. yú tíng zhōng, sì gù xùn xiè, lì yán xiá zhì, jǐn dé chū mén. cái chū, yǐ héng guān hé fēi, yóu wén xuān huá wèi yǐ. zhī gǔ è lì dào zuǒ, zì tàn jiǔ zhī. jiāng yǐn tuí yuán, nǎi dé mǎ yú qí xià, suì chí qù. yáo wàng dà huǒ ruò liáo yuán zhě, nǎi zòng pèi fù zhī. zhì zé shū zū chē fāng fàn niú fù huǒ ěr. xún qí suǒ, zé yī shuǐ dōng, cǎo diàn zhī nán yě. fù zhěn pèi jiǎ mèi, shí qǐng ér zhèn fāng dòng rán, xīn sī shāo ān, nǎi yáng biān yú dà dào. bǐ jí dōu mén, yǐ yǒu zhí fāng qí shù bèi lái jī yǐ. yáo zhì qí dì, jì jiàn zhí fāng, ér zhī gǔ fèn mèn bù néng yán. zhí fāng wèi zhī, zuò dìng, zhī gǔ nǎi shù xiāo zhōng guài shì. zhí fāng qǐ ér fǔ bì yuē: shān chī mù mèi, yì zhī rén jiān yǒu zhāng zhí fāng yé? qiě zhǐ zhī gǔ. fù yì qí tú shù shí rén, jiē shè pí yǐn yǔ zhě, xiǎng yǐ zhī jiǔ tún jiān, yǔ zhī gǔ fù nán chū. jì zhì wàn ān zhī běi, zhī gǔ qián dǎo, cán xuě zhōng mǎ jī wǎn rán. zhí yì bó lín xià, zhì zé bēi bǎn fèi yú huāng kǎn, qiáo sū cán yú mì lín. zhōng liè dà zhǒng shí yú, jiē hú tù zhī kū zhái, qí xià chéng qī. yú shì zhí fāng mìng sì zhōu zhāng luó, gòu gōng yǐ dài nèi zé shù yùn hé chā, qiě jué qiě xūn. shǎo qǐng, qún hú tū chū, jiāo tóu làn é zhě, juàn guà zhě, yīng xián yǐn yǔ zhě, fán huò hú dà xiǎo bǎi yú tóu yǐ guī. chū sān shuǐ xiǎo dú
唐咸通庚寅歲,盧龍軍節度使檢校尚書左僕射張直方,抗表請修入覲之禮,優詔允焉。先是張氏世蒞燕土,燕民世服其恩,禮燕台之嘉賓,撫易水之壯士,地沃兵庶。朝廷每姑息之。洎直方之嗣事也,出綺絝之中,據方岳之上,未嘗以民間休戚為意。而酣酒於室,淫獸於原,巨賞狎於皮冠,厚寵集於綠幘。暮年而三軍大怨,直方稍不自安,左右有為其計者,乃盡室西上至京。懿宗授之左武衛大將軍,而直方飛蒼走黃,莫親徼道之職。往往設罝罘於通道,則犬彘無遺,臧獲有不如意者,立殺之。或曰:「輦轂之下,不可專戮。」其母曰:「尚有尊於我子者耶?」其僭軼可知也。於是諫官列狀上,請收付廷尉。天子不忍置於法,乃降為燕王府司馬,俾分務洛師焉。直方至東都,既不自新,而慢游愈極。洛陽四旁,翥者攫者,見皆識之,必群噪長嗥而去。有王知古者,東諸侯之貢士也。雖薄涉儒術,而數不中春官選,乃退游於山川之上,以擊鞠揮觴為事,遨遊於南鄰北裡間。至是有紹介於直方者,直方延之,睹其利喙贍辭,不覺前席,自是日相狎。壬辰歲冬十一月,知古嘗晨興,僦舍無煙,愁雲塞望,悄然弗怡,乃徒步造直方第。至則直方急趨,將出畋也,謂知古曰:「能相從乎?」而知古以祁寒有難色,直方顧丱僮曰:「取短皂袍來。」請知古衣之。知古乃上加麻衣焉,遂聯轡而去。出長夏門則微霰初零,由闕塞而密雪如注。乃渡伊水而東南,踐萬安山之陰麓,而鞲弋之獲甚夥。傾羽觴,燒兔肩,殊不覺有嚴冬意。及霰開雪霽,日將夕焉,忽有封狐突起於知古馬首,乘酒馳之,數里不能及,又與獵徒相失。須臾,雀噪煙暝,莫知所如。隱隱聞洛城暮鍾,但彷徨於樵徑古陌之上。俄而山川暗然,若一鼓將半,長望間,有炬火甚明,乃依積雪光而赴之。復若十餘里,到則喬林交柯,而朱門中開,皓壁橫亘,真北闕之甲第也。知古及門下馬,將徙倚以待旦。(「旦」原作「且」,據明抄本改。)無何,小駟頓轡,閽者覺之,隔闔而問阿誰,知古應曰:「成周貢士太原王知古也。今旦有友人將歸於崆峒舊隱者,仆餞之伊水濱,不勝離觴。既摻袂,馬逸,復不能止,失道至此耳。遲明將去,幸無見讓。」閽曰:「此乃南海副使崔中丞之莊也。主父近承天書赴闕,郎君復隨計吏西征,此唯閨闈中人耳,豈可淹久乎。某不敢去留,請聞於內。」知古雖怵惕不寧,自度中宵矣,去將安適?乃拱立以俟。少頃,有秉蜜炬自內至者,振管辟扉,引保母出。知古前拜,仍述厥由。母曰:「夫人傳語,主與小子皆不在家,於禮無延客之道,然僻居與山藪接畛,豺狼所嗥,若固相拒,是見溺而不援也。請舍外廳,翌日可去。」知古辭謝,從保母而入。過重門。側聽所,欒櫨宏敞,帷幕鮮華。張銀燈,設綺席,命知古座焉。酒三行,復陳方丈之饌;豹胎魴腴,窮水陸之美者。保母亦時來相勉。食畢,保母復問知古世嗣官族,及內外姻黨,知古具言之。乃曰:「秀才軒裳令胄,金玉奇標,既富春秋,又潔操履,斯實淑媛之賢夫也。小君以鍾愛稚女將及笄年,常托媒妁,為求佳對久矣。今夕何夕,獲遘良人,潘楊之睦可遵,鳳凰之兆斯在。未知雅抱何如耳?」知古斂容曰:「仆文愧金聲,才非玉潤;豈室家為望,唯泥塗是憂。不謂寵及迷津,慶逢子夜;聆清音於魯館,逼佳氣於秦台。二客游神,方茲莫計;三星委照,唯恐不揚。倘獲托彼強宗,眷以嘉偶,則平生所志,畢在斯乎。」保母喜,謔浪而入白。復出致小君之命曰:「兒自移天崔門,實秉懿範;奉苹蘩之敬,知琴瑟之和。唯以稚女是懷,思配君子;既辱高義,乃葉夙心。上京飛書,路且不遙;百兩陳禮,事亦非僭。忻慰孔多,傾矚而已。」知古罄折而答曰:「某蟲沙微類,分及湮淪,而鐘鼎高門,忽蒙採拾。有如白水,以奉清塵;鶴企鳧趨,唯待休旨。」知古復拜,保母戲曰:「他日錦雉之衣欲解,青鸞之匣全開;貌如月暈,室若雲迷。此際頗相念否?」知古謝曰:「以凡近仙,自地登漢;不有所舉,孰能自媒?謹當銘彼襟靈,志之紳帶;期於沒齒,佩以周旋。」復拜。時則月沈當庭,實為良夜。保母請知古脫服以休。既解麻衣而皂袍見,保母誚曰:「豈有縫掖之士,而服短後之衣耶?」知古謝曰:「此乃假之於與所游熟者,固非己有。」又問所從,答曰:「乃盧龍張直方僕射所借耳。」保母忽驚叫仆地,色如死灰。既起,不顧而走入宅。遙聞大叱曰:「夫人差事,宿客乃張直方之徒也!」復聞夫人音叱曰:「火急逐出,無啟寇讎!」於是婢子小豎輩群從,秉猛炬,曳白棓而登階。知古恇儴,趠(明抄本「趠」作「趨」。)於庭中,四顧遜謝,詈言狎至,僅得出門。才出,已橫關闔扉,猶聞喧譁未已。知古愕立道左,自嘆久之。將隱頹垣,乃得馬於其下,遂馳去。遙望大火若燎原者,乃縱轡赴之。至則輸租車方飯牛附火耳。詢其所,則伊水東,草店之南也。復枕轡假寐,食頃而震方洞然,心思稍安,乃揚鞭於大道。比及都門,已有直方騎數輩來跡矣。遙至其第,既見直方,而知古憤懣不能言。直方慰之,坐定,知古乃述宵中怪事。直方起而撫髀曰:「山魑木魅,亦知人間有張直方耶?」且止知古。復益其徒數十人,皆射皮飲羽者,享以卮酒豚肩,與知古復南出。既至萬安之北,知古前導,殘雪中馬跡宛然。直詣柏林下,至則碑板廢於荒坎,樵蘇殘於密林。中列大冢十餘,皆狐兔之窟宅,其下成蹊。於是直方命四周張羅,彀弓以待;內則束蘊荷鍤,且掘且燻。少頃,群狐突出,焦頭爛額者,罥掛者,應弦飲羽者,凡獲狐大小百餘頭以歸。(出《三水小牘》)
zhāng jǐn
張謹
dào shì zhāng jǐn zhě, hǎo fú fǎ, xué suī kǔ ér wú chéng. cháng kè yóu zhì huá yīn shì, jiàn mài guā zhě, mǎi ér shí zhī. páng yǒu lǎo fù, jǐn jué qí jī sè, qǔ yǐ yí zhī. lèi shí bǎi yú, jǐn zhī qí yì, fèng zhī yù jìng. jiāng qù, wèi jǐn yuē: wú tǔ dì zhī shén yě, gǎn zi zhī yì, yǒu yǐ xiāng bào. yīn chū yī biān shū yuē: cǐ jìn hú mèi zhī shù yě, yí qín xíng zhī. jǐn shòu zhī, fù yì bù jiàn. ěr rì, sù jìn xiàn cūn zhōng, wén qí jiā yǒu nǚ zǐ tí hū, zhuàng ruò kuáng zhě, yǐ wèn zhǔ rén, duì yuē: jiā yǒu nǚ, jìn dé kuáng jí, měi rì zè, zhé jìng zhuāng shèng fú, yún zhào hú láng lái. fēi bù liáo lǐ, wú rú zhī hé yě. jǐn jí wèi shū fú, shī yán hù jiān. shì rì wǎn jiān, yán shàng kū qì qiě mà yuē: hé wù dào shì, yù tā rén jiā shì! yí jí qù zhī! jǐn nù ā zhī, liáng jiǔ dà yán yuē: wú qiě wèi nú qù. qù yuán zuò yǐ, jù míng chāo běn gǎi. suì jì rán. jǐn fù shū shù fú, bìng jí dōu chà. zhǔ rén yí juàn shù shí pǐ yǐ xiè zhī. jǐn cháng dú xíng, jì yǒu zhòng jī, xū dé qiàn lì. tíng shù rì, hū yǒu èr nú yì yì yuán zuò qǐng, jù míng chāo běn gǎi. jǐn, zì chēng yuē dé ér guī bǎo. cháng shì cuī shì, cuī chū guān, yīn jiàn shě qì, jīn wú guī yǐ, yuàn shì zuǒ yòu. jǐn nà zhī, èr nú jiē jǐn yuàn xiá lì, yóu kě píng xìn. jǐn dōng xíng, fán shū náng fú fǎ, xíng lǐ yī fú, jiē fù guī bǎo fù zhī. jiāng jí guān, guī bǎo hū dà mà yuē: yǐ wǒ wèi nú, rú yì rǔ fù. yīn jué zǒu. jǐn hài nù zhú zhī, qí xíng rú fēng, shū hū bù jiàn. jì ér dé ér yì bù jiàn, suǒ jī zhī wù, jiē shī zhī yǐ. shí qín lǒng yòng bīng, guān jìn yán jí, kè xíng wú yàn, jiē jiàn xíng lù. jì bù gǎn dōng dù, fù hái zhǔ rén. jù yǐ gào zhī, zhǔ rén nù yuē: níng yǒu shì shì? shì wú yàn, fù jiāng náo wǒ ěr! yīn zhǐ yú tián fū zhī jiā, jué bù gōng gěi. suì wèi gēng fū yāo yǔ tóng zuò, zhòu gēng yè xī, pí kǔ bèi zhì. yīn qì dà shù xià, yǎng jiàn èr ér yuē: wú dé ér guī bǎo yě. rǔ zhī wèi nú kǔ fǒu? yòu yuē: cǐ fú fǎ wǒ zhī shū yě, shī zhī yǐ jiǔ. jīn xǐ zài huò, wú qǐ wú qíng yú rǔ hū? yīn zhì xíng lǐ hái zhī yuē: sù guī, xiāng rén dài ěr shū fú yě. jí dà xiào ér qù. jǐng de xíng lǐ, fù yì zhǔ rén, fāng yì zhī. gèng yí juàn shù pǐ, nǎi dé qù. zì ěr suì jué shū fú yǐ. chū jī shén lù
道士張謹者,好符法,學雖苦而無成。嘗客游至華陰市,見賣瓜者,買而食之。旁有老父,謹覺其飢色,取以遺之。累食百餘,謹知其異,奉之愈敬。將去,謂謹曰:「吾土地之神也,感子之意,有以相報。」因出一編書曰:「此禁狐魅之術也,宜勤行之。」謹受之,父亦不見。爾日,宿近縣村中,聞其家有女子啼呼,狀若狂者,以問主人,對曰:「家有女,近得狂疾,每日昃,輒靚妝盛服,雲召胡郎來。非不療理,無如之何也。」謹即為書符,施檐戶間。是日晚間,檐上哭泣且罵曰:「何物道士,預他人家事!宜急去之!」謹怒呵之,良久大言曰:「吾且為奴去。」(「去」原作「矣」,據明抄本改。)遂寂然。謹復書數符,病即都差。主人遺絹數十疋以謝之。謹嘗獨行,既有重齎,須得傔力。停數日,忽有二奴詣(「詣」原作「請」,據明抄本改。)謹,自稱曰「德兒」、歸寶」。嘗事崔氏,崔出官,因見捨棄,今無歸矣,願侍左右。謹納之,二奴皆謹愿黠利,尤可憑信。謹東行,凡書囊符法,行李衣服,皆付歸寶負之。將及關,歸寶忽大罵曰:「以我為奴,如役汝父。」因絕走。謹駭怒逐之,其行如風,倏忽不見。既而德兒亦不見,所齎之物,皆失之矣。時秦隴用兵,關禁嚴急,客行無驗,皆見刑戮。既不敢東度,復還主人。具以告之,主人怒曰:「寧有是事?是無厭,復將撓我耳!」因止于田夫之家,絕不供給。遂為耕夫邀與同作,晝耕夜息,疲苦備至。因憩大樹下,仰見二兒曰:「吾德兒、歸寶也。汝之為奴苦否?」又曰:「此符法我之書也,失之已久。今喜再獲,吾豈無情於汝乎?」因擲行李還之曰:「速歸,鄉人待爾書符也。」即大笑而去。景得行李,復詣主人,方異之。更遺絹數疋,乃得去。自爾遂絕書符矣。(出《稽神錄》)
zǎn guī
昝規
táng zhǎng ān zǎn guī yīn sàng mǔ, yòu zāo huǒ, fén qí jiā chǎn, suì pín fá wěi dì. ér nǚ liù rén jǐn hái yòu, guī wú jì fǔ yǎng. qí qī wèi guī yuē: jīn rì pín qióng rú cǐ, xiāng jù shòu jī hán, cún huó zhōng wú lù yě. wǒ yù zì mài shēn yǔ rén, qiú cái yǐ jì jūn jí wǒ ér nǚ, rú hé? guī yuē: wǒ ǒu sàng cái chǎn, jīn rì qióng è shī jì. jiào ěr rú cǐ, wǒ shí bù rěn. qī zài yán yuē: ruò bù rú cǐ, bì jǐn jī dòng sǐ. guī fāng yǔn zhī. shù rì, yǒu yī lǎo fù jí mén, guī yán rù. yán jí ér nǚ jī dòng, qī yù zì mài zhī yì, lǎo fù shāng niàn liáng jiǔ, nǎi wèi guī yuē: wǒ lěi shì jiā shí, míng chāo běn jiā shí zuò fù jiā. zhù lán tián xià. shì wén rén shuō jūn jiā qī yì, jīn yòu jiàn jūn yán, wǒ jīn yù mǎi jūn qī, fèng qián shí wàn. guī yǔ qī jiē xǔ zhī. lǎo fù yì rì, sòng qián shí wàn, biàn qiè guī qī qù. réng wèi guī yuē: huò ér nǚ sī mǔ zhī shí, dàn xié zhì shān xià fǎng wǒ, dāng lìng xiāng jiàn. jīng sān zài hòu, ér nǚ jiē sǐ, yòu pín fá, guī nǎi qǐ shí yú zhǎng ān. hū yī rì, sī lǎo fù yán, yīn wǎng lán tián xià fǎng zhī. é jiàn yī yě sì, mén yǔ huá lì, zhuàng ruò guì rén zhái. shǒu mén zhě jié zhī, lǎo fù mìng guī rù. shè shí, jiān chū qí qī, yǔ guī xiāng jiàn. qí qī wén ér nǚ jiē sǐ, dà hào qì, suì qì jué. qí lǎo fù jīng zǒu rù, qiě dà nù, nǐ móu hài guī, guī yì qiè jù zǒu chū, huí gù yǐ shī zhái suǒ zài, jiàn qí qī sǐ yú gǔ zhǒng qián, qí zhǒng páng yǒu xué. guī nǎi zì shān xià gòng fā zhǒng, jiàn yī lǎo hú zǒu chū, nǎi zhī qí qī wèi lǎo hú suǒ mǎi ěr. chū qí shì jì
唐長安昝規因喪母,又遭火,焚其家產,遂貧乏委地。兒女六人盡孩幼,規無計撫養。其妻謂規曰:「今日貧窮如此,相聚受饑寒,存活終無路也。我欲自賣身與人,求財以濟君及我兒女,如何?」規曰:「我偶喪財產,今日窮厄失計。教爾如此,我實不忍。」妻再言曰:「若不如此,必盡飢凍死。」規方允之。數日,有一老父及門,規延入。言及兒女飢凍,妻欲自賣之意,老父傷念良久,乃謂規曰:「我累世家實,(明抄本「家實」作「富家」。)住藍田下。適聞人說君家妻意,今又見君言,我今欲買君妻,奉錢十萬。」規與妻皆許之。老父翌日,送錢十萬,便挈規妻去。仍謂規曰:「或兒女思母之時,但攜至山下訪我,當令相見。」經三載後,兒女皆死,又貧乏,規乃乞食於長安。忽一日,思老父言,因往藍田下訪之。俄見一野寺,門宇華麗,狀若貴人宅。守門者詰之,老父命規入。設食,兼出其妻,與規相見。其妻聞兒女皆死,大號泣,遂氣絕。其老父驚走入,且大怒,擬謀害規,規亦怯懼走出,回顧已失宅所在,見其妻死於古冢前,其冢旁有穴。規乃自山下共發冢,見一老狐走出,乃知其妻為老狐所買耳。(出《奇事記》)
hú lóng
狐龍
lí shān xià yǒu yī bái hú, jīng náo shān xià rén, bù néng qù chú. táng gān fú zhōng, hū yī rì tū wēn quán zì yù. xū yú zhī jiān, yún zhēng wù yǒng, kuáng fēng dà qǐ, huà yī bái lóng, shēng tiān ér qù. hòu huò yīn àn, wǎng wǎng yǒu rén jiàn bái lóng fēi téng shān pàn. rú cǐ sān nián, hū yǒu yī lǎo fù, měi lín yè, jí kū yú shān qián. shù rì, rén nǎi cì ér wèn qí gù. lǎo fù yuē: wǒ hú lóng sǐ, gù kū ěr. rén jiān zhī: hé yǐ míng hú lóng? lǎo fù yòu hé kū yě? lǎo fù yuē: hú lóng zhě, zì hú ér chéng lóng, sān nián ér sǐ. wǒ hú lóng zhī zǐ yě. rén yòu wèn yuē: hú hé néng huà wèi lóng? lǎo fù yuē: cǐ hú yě, bǐng xī fāng zhī zhèng qì ér shēng, hú bái sè, bù yǔ zhòng yóu, bù yǔ jìn chù. hú tuō yú lí shān xià qiān yú nián, hòu ǒu hé yú cí lóng. shàng tiān zhī zhī, suì mìng wèi lóng. yì yóu rén jiān zì fán ér chéng shèng ěr! yán qì ér miè. chū qí shì jì
驪山下有一白狐,驚撓山下人,不能去除。唐乾符中,忽一日突溫泉自浴。須臾之間,雲蒸霧涌,狂風大起,化一白龍,升天而去。後或陰暗,往往有人見白龍飛騰山畔。如此三年,忽有一老父,每臨夜,即哭於山前。數日,人乃伺而問其故。老父曰:「我狐龍死,故哭爾。」人間之:「何以名狐龍?老父又何哭也?」老父曰:「狐龍者,自狐而成龍,三年而死。我狐龍之子也。」人又問曰:「狐何能化為龍?」老父曰:「此狐也,稟西方之正氣而生,胡白色,不與眾游,不與近處。狐托於驪山下千餘年,後偶合於雌龍。上天知之,遂命為龍。亦猶人間自凡而成聖耳!」言訖而滅。(出《奇事記》)
cāng zhǔ mín
滄渚民
jiāng nán wú yě hú, jiāng běi wú zhè gū, jiù shuō yě. jìn tiān fú jiǎ chén suì, gōng ān xiàn cāng zhǔ cūn mín xīn jiā, quǎn zhú yī fù rén, dēng mù ér zhuì, wèi quǎn niè sǐ, nǎi lǎo hú yě, wěi zhǎng qī bā chǐ. zé zhèng zhèng yuán zuò zhǐ, jù míng chāo běn gǎi. shǒu zhī yāo, jiāng nán bù wèi wú yě, dàn xī yǒu ěr. shǔ zhōng péng hàn qióng shǔ jué wú, wéi shān jùn wǎng wǎng ér yǒu, lǐ rén hào wèi yě quǎn. gèng yǒu huáng yāo, wěi zhǎng tóu hēi, yāo jiān jiāo huáng, huò yú cūn luò míng, zé yǒu bù xiáng shì. chū běi mèng suǒ yán
江南無野狐,江北無鷓鴣,舊說也。晉天福甲辰歲,公安縣滄渚村民辛家,犬逐一婦人,登木而墜,為犬齧死,乃老狐也,尾長七八尺。則正(「正」原作「止」,據明抄本改。)首之妖,江南不謂無也,但稀有耳。蜀中彭漢邛蜀絕無,唯山郡往往而有,里人號為野犬。更有黃腰,尾長頭黑,腰間焦黃,或於村落鳴,則有不祥事。(出《北夢瑣言》)
mín fù
民婦
shì shuō yún, hú néng mèi rén, kǒng bù xū yǐ. xiāng mín yǒu jū jìn shān lín, mín fù cháng dú chū yú lín zhōng, zé yǒu yī hú, xīn rán yáo wěi, kuǎn kuǎn yuán zuò shù, jù míng chāo běn gǎi. bù xún rǎo rǎo yuán zuò yōu, jù míng chāo běn gǎi. yú fù cè, huò qián huò hòu, mò néng qiǎn zhī. rú shì zhě wèi cháng, huò wén zhàng fū zhì zé yuǎn zhī, xián hú bù néng jí yǐ. hū yī rì, fù yǔ gū tóng rù shān duō shū, hú yì qián zhú zhī. fù gū yú cóng jiān shāo xiāng yuǎn, hú jí chū cǎo zhōng, yáo wěi ér qián, xīn xīn rán rú jiā quǎn. fù nǎi yòu zhī ér qián, yǐ qún qún guǒ zhī, hū qí gū gòng jī zhī, yú ér hái jiā. lín lǐ jìng lái guān zhī, zé míng qí shuāng mù, rú yǒu xiū nǎn zhī zhuàng, yīn bì zhī. cǐ suī yǒu mèi rén zhī yì, ér wèi néng biàn. rèn shì zhī shuō, qǐ xū yě zāi! chū yù táng xián huà
《世說》雲,狐能魅人,恐不虛矣。鄉民有居近山林,民婦嘗獨出於林中,則有一狐,忻然搖尾,款(「款」原作「數」,據明抄本改。)步循擾(「擾」原作「優」,據明抄本改。)於婦側,或前或後,莫能遣之。如是者為常,或聞丈夫至則遠之,弦弧不能及矣。忽一日,婦與姑同入山掇蔬,狐亦潛逐之。婦姑於叢間稍相遠,狐即出草中,搖尾而前,忻忻然如家犬。婦乃誘之而前,以裙裙裹之,呼其姑共擊之,舁而還家。鄰里竟來觀之,則暝其雙目,如有羞赧之狀,因斃之。此雖有魅人之異,而未能變。《任氏》之說,豈虛也哉!(出《玉堂閒話》)