chén yì láng dá xī xún huá yáng lǐ wèi duàn xiù shí mǎ fèng zhōng yùn zú lè shēng sòng shēn xī shǔ yíng diǎn
陳義郎 達奚珣 華陽李尉 段秀實 馬奉忠 鄆卒 樂生 宋申錫 蜀營典
chén yì láng
陳義郎
chén yì láng, fù yí shuǎng, yǔ zhōu mào fāng jiē dōng luò fú chāng rén. tóng yú sān xiāng xí yè, yí shuǎng zhuó dì, guī qǔ guō yīn nǚ, mào fāng míng jìng bù jiù, wéi yǔ yí shuǎng jiāo jié xiāng shì. táng tiān bǎo zhōng, yí shuǎng diào jí, shòu péng zhōu yí lǒng lìng. qí mǔ liàn jiù jū, bù cóng zi zhī guān. xíng lǐ yǒu rì, guō shì yǐ zì zhī rǎn jiān yī pǐ, cái yī yù shàng qí gū, wù wèi jiāo dāo shāng zhǐ, xuè zhān yī shàng. qǐ gū yuē: xīn fù qī bā nián wēn qīng chén hūn, jīn jiāng suí fū zhī guān, yuǎn wéi zuǒ yòu, bù shèng yàn liàn. rán shǒu zì chéng cǐ shān zǐ, shàng yǒu jiǎn dāo wù shāng xuè hén, bù néng huàn qù, dà jiā jiàn zhī. jí bù wàng xī fù. qí gū yì kū. yí shuǎng gù qǐng mào fāng tóng háng. qí zi yì láng, cái èr suì, mào fāng jiàn zhī, shén yú gǔ ròu. jí qù yí lǒng wǔ bǎi yú lǐ, dèng shí lín xiǎn, bā jiāng hào miǎo, pān luó yóu lǎn, mào fāng hū shēng yì zhì, mìng pú fū děng xiān xíng, wèi wú yóu tíng jù zhuàn. èr rén xú bù, zì qiān mǎ xíng, hū yú shān lù dòu bá zhī suǒ, chōu jīn chuí jī yí shuǎng, suì sǎng, jǐ zhī yú jùn tuān zhī zhōng, yáng hào kū yún: mǒu nèi bī, běi huí, jiàn mǎ jīng jiàn zhǎng guān cú yǐ, jīn jiāng hé zhī? yī yè huì sàng, shuǎng qī jí pū yù zhì jiǔ gǎn tòng, mào fāng yuē: shì jì rú cǐ, rú zhī hé? kuàng tiān xià sì fāng rén yī wú zhī zhě, wú biàn quán yǔ fū rén chéng míng zhī guān, qiě lì yī zhèng fèng lù, dǎi kě guī běi. jí yǔ fā āi, pū yù děng jiē xuán hòu lì, qī bù zhī běn mò, nǎi cóng qí jì. dào rèn, ān tiē qí pū. yī nián yǐ hòu, wèi guō yuē: wú zhì yǐ chéng, shì wú xiāng bèi. guō shì cáng hèn, wèi yǒu suǒ shī, mào fāng fáng yú shén qiè. zhì mǎn, yí guān, jiā yú suì zhōu zhǎng jiāng, yòu yī xuǎn, shòu suì zhōu cáo yuàn. jū wú hé, yǐ shí qī nián, zi zhǎng shí jiǔ suì yǐ, mào fāng wèi bì wú rén zhī, jiào zǐ jīng yè, jì ér yù chéng, suì zhōu zhì mǎn, qiè qí zi yīng jǔ. shì nián dōng dōu jǔ xuǎn, mào fāng qǔ běi lù, lìng zǐ qǔ nán lù, mào fāng yì lìng chān gù yuán zhī cún méi. tú cì sān xiāng, yǒu yù fàn ǎo liú shí, zài sān zhān zhǔ. shí qì, jiāng chóu qí zhí, ǎo yuē: bù rán, wú lián zi shì wú sūn zī zhuàng. yīn qǐ yī qiè, chū guō shì suǒ liú xuè wū shān zǐ yǐ yí, qì ér sòng zhī. qí zi mì yú náng, yì bù zhī qí yóu, yǔ fù zhī běn mò. míng nián xià dì, guī zhǎng jiāng, qí mǔ hū jiàn xuè jī shān zǐ, jīng wèn qí gù, zi jù yǐ sān xiāng ǎo suǒ duì. jí wèn nián zhuàng, jí qí gū yě, yīn dà qì. yǐn zǐ yú jìng shì, jù yán zhī: cǐ fēi rǔ fù, rǔ fù wèi cǐ rén suǒ hài, wú jiǔ yù yán, lǜ rǔ zhī yòu, wú fù rén, móu yǒu bù zāng, zé rǔ wáng fù zhī yuān, wú fù xuě yǐ, fēi xī sǐ yě. jīn cǐ wú shǒu liú xuè rú hái, nǎi tiān yì hū? qí zi mì lì shuāng rèn, hòu mào fāng qǐn, nǎi duàn kēng, réng qiè qí shǒu yì guān. lián shuài yì zhī, miǎn zuì, jí shì mǔ dōng guī. qí gū shàng cún, qiě xù qì kuò, qǔ shān zǐ yàn zhī, xū xī duì qì, guō shì yǎng gū sān nián ér zhōng. chū gān quān zi
陳義郎,父彝爽,與周茂方皆東洛福昌人。同於三鄉習業,彝爽擢第,歸娶郭愔女,茂方名竟不就,唯與彝爽交結相誓。唐天寶中,彝爽調集,受蓬州儀隴令。其母戀舊居,不從子之官。行李有日,郭氏以自織染縑一匹,裁衣欲上其姑,誤為交刀傷指,血沾衣上。啟姑曰:「新婦七八年溫清晨昏,今將隨夫之官,遠違左右,不勝咽戀。然手自成此衫子,上有剪刀誤傷血痕,不能浣去,大家見之。即不忘息婦。」其姑亦哭。彝爽固請茂方同行。其子義郎,才二歲,茂方見之,甚於骨肉。及去儀隴五百餘里,磴石臨險,巴江浩渺,攀蘿遊覽,茂方忽生異志,命僕夫等先行,為吾郵亭具饌。二人徐步,自牽馬行,忽於山路斗拔之所,抽金鎚擊彝爽,碎顙,擠之於浚湍之中,佯號哭云:「某內逼,北回,見馬驚踐長官殂矣,今將何之?」一夜會喪,爽妻及仆御致酒感慟,茂方曰:「事既如此,如之何?況天下四方人一無知者,吾便權與夫人乘名之官,且利一政俸祿,逮可歸北。」即與發哀,仆御等皆懸厚利,妻不知本末,乃從其計。到任,安帖其仆。一年已後,謂郭曰:「吾志已成,誓無相背。」郭氏藏恨,未有所施,茂方防虞甚切。秩滿,移官,家於遂州長江,又一選,授遂州曹掾。居無何,已十七年,子長十九歲矣,茂方謂必無人知,教子經業,既而欲成,遂州秩滿,挈其子應舉。是年東都舉選,茂方取北路,令子取南路,茂方意令覘故園之存沒。塗次三鄉,有鬻飯媼留食,再三瞻矚。食訖,將酬其直,媼曰:「不然,吾憐子似吾孫姿狀。」因啟衣篋,出郭氏所留血污衫子以遺,泣而送之。其子秘於囊,亦不知其由,與父之本末。明年下第,歸長江,其母忽見血跡衫子,驚問其故,子具以三鄉媼所對。及問年狀,即其姑也,因大泣。引子於靜室,具言之:「此非汝父,汝父為此人所害,吾久欲言,慮汝之幼,吾婦人,謀有不臧,則汝亡父之冤,無復雪矣,非惜死也。今此吾手留血襦還,乃天意乎?」其子密礪霜刃,候茂方寢,乃斷吭,仍挈其首詣官。連帥義之,免罪,即侍母東歸。其姑尚存,且敘契闊,取衫子驗之,歔欷對泣,郭氏養姑三年而終。(出《乾鐉子》)
dá xī xún
達奚珣
táng sù zōng shōu fù liǎng dōu, cuī qì wèi sān sī shǐ, xìng kè lè huò, yīn rěn guǎ ēn. xī zhǐ shēn wén, zòu xiàn zéi guān jù hé chù sǐ. lǐ xiàn zhí zhī yuē: fū shì yǒu shǒu cóng, qíng yǒu qīng zhòng, ruò yī gài chù sǐ, kǒng fēi hán hóng zhī yì. xī zhě míng wáng yòng xíng, jiān jué qú kuí, xié yǐ wǎng lǐ. kuàng hé běi cán kòu, jīn shàng wèi píng, gǒu róng lòu wǎng, shì kāi zì xīn zhī lù. ruò jǐn xíng zhū, shì jiān pàn nì zhī xīn. shǒu wén zhī lì, bù shí dà tǐ, lèi rì fāng cóng xiàn zòu, chén xī liè yǐ xià, dìng liù děng kē zuì. lǚ yān zhòu jiàn qì wèi lì bù shì láng yù shǐ dài fū, qì bìng jiǎo zhǒng, yuè yú jiàn jí. míng mù jí jiàn dá xī xún, dàn kǒu chēng: kòu tóu dà yǐn, bù zì yóu. zuǒ yòu wèn zhī, liáng jiǔ dá yuē: dá xī yǐn sù yuān, wǒ qiú zhī rú cǐ. jīng sān yuè. bù zhǐ ér sǐ. tóng tán bīn lù
唐肅宗收復兩都,崔器為三司使,性刻樂禍,陰忍寡恩。希旨深文,奏陷賊官據合處死。李峴執之曰:「夫事有首從,情有輕重,若一概處死,恐非含弘之義。昔者明王用刑,殲厥渠魁,協以罔理。況河北殘寇,今尚未平,苟容漏網,適開自新之路。若盡行誅,是堅叛逆之心。」守文之吏,不識大體,累日方從峴奏,陳希烈已下,定六等科罪。呂湮驟薦器為吏部侍郎御史大夫,器病腳腫,月余漸亟。瞑目即見達奚珣,但口稱:「叩頭大尹,不自由。」左右問之,良久答曰:「達奚尹訴冤,我求之如此。」經三月。不止而死。(同《譚賓錄》)
huá yáng lǐ wèi
華陽李尉
táng tiān bǎo hòu, yǒu zhāng mǒu wèi jiàn nán jié dù shǐ. zhōng yuán rì, lìng guō xià zhū sì, shèng qí chén liè, yǐ zòng shì nǚ yóu guān. yǒu huá yáng lǐ wèi zhě, qī mào shén měi, wén yú shǔ rén, zhāng yì zhī zhī. jí zhū sì yán shè, qīng chéng jiē zhì, qí cóng shì jí zhōu xiàn guān jiā rén kàn zhě, suǒ yóu bì bái yú zhāng. wéi lǐ wèi zhī qī bù zhì, yì zhī, lìng rén qián wèn qí lín, guǒ yǐ mào měi bù chū. zhāng nǎi lìng yú kāi yuán sì xuǎn yī dà yuàn, qiǎn shǔ zhī zhòng gōng jué qiǎo zhě, jí qí miào sī, zuò yī pù mù rén yīn shēng, guān lì zài nèi, sī zhú jiē bèi, lìng bǎi xìng shì shù, zì guān sān rì, yún: sān rì mǎn, jí jiāng jìn nèi diàn. bǎi lǐ chē yú tián yē. liǎng rì, lǐ jūn zhī qī yì bù lái. sān rì yù yè rén sàn, lǐ qī chéng dōu zǐ cóng bì yī rén ér zhì, jiāng chū zhái, rén yǐ bēn zǒu qǐ yú zhāng yǐ. zhāng nǎi yì qí yī fú xiān wǎng, yú yuàn nèi yī tuō kōng fú zhōng zuò, chān qù zhī. xū yú zhì, xiān lìng tàn wū nèi dōu wú rén, nǎi xià. zhāng jiàn zhī, nǎi shén xiān zhī rén, fēi dài suǒ yǒu. jí guī, qián qiú lǐ wèi zhī jiā lái wǎng zhě fú tú ní jí nǚ wū, gèng zhì yì yān. lǐ wèi qī jiē jīng ér jù zhī. huì lǐ wèi yǐ tuī shì shòu zāng, wèi qí pū suǒ fā, zhāng nǎi lìng néng lì shēn wén àn zhī, zòu zhàng liù shí, liú yú lǐng jiǎo, sǐ yú dào. zhāng nǎi hòu lù lǐ wèi zhī mǔ, qiáng qǔ zhī, shì lǐ wèi yú ér lòu, qí qī měi yǒu yōng nú zhī hèn, suì kěn. zhì yú zhōu, zhāng chǒng jìng wú yǔ lún cǐ. rán zì cǐ hòu, yì cháng fǎng fú jiàn lǐ wèi zài yú qí cè, lìng shù shì ráng xiè, jìng bù néng zhǐ. suì yú, lǐ zhī qī yì zú. shù nián, zhāng jí bìng, jiàn lǐ wèi zhī zhuàng, yì shén fēn míng. hū yī rì, dǔ lǐ wèi zhī qī, wǎn rú píng shēng, zhāng jīng qián wèn zhī, lǐ qī yuē: mǒu gǎn gōng ēn shēn, ēn yǒu suǒ bào. lǐ mǒu yǐ shàng sù yú dì, qī zài cǐ suì, rán gōng yì yǒu rén jiù bá. dàn guò dé zī nián, bì wú yú yǐ. bǐ yǐ lái yíng, gōng ruò bù chū, bì bù gǎn shēng gōng zhī táng, shèn bù kě xià. yán bì ér qù. qí shí huá shān dào shì fú lù jí gāo, yǔ zhāng jié tán chǎng yú zhái nèi, yán yì lüè tóng. zhāng shù yuè bù gǎn jiàng jiē, lǐ qī yì tóng lái, jiē jiào yǐ yán shèn zhī dào. yòu yī rì huáng hūn shí, táng xià dōng xiāng yǒu cóng zhú, zhāng jiàn yī hóng shān zǐ xiù, yú zhú cè zhāo jǐ zhě, yǐ qí lǐ qī zhī lái yě. dōu wàng qián suǒ jiè, biàn xià jiē, bēn wǎng fù zhī. zuǒ yòu suí hòu jiào hū, zhǐ zhī bù dé, zhì zé jiàn lǐ wèi yī fù rén yī, zhuāi zhāng yú lín xià, ōu jī liáng jiǔ, yún: cǐ zéi ruò bù zhe hóng shān zǐ zhāo, kěn xià jiē yé? nǎi zhí zhī chū mén qù. zuǒ yòu rú zuì, jí xǐng, jiàn zhāng pū yú lín xià yǐ, yǎn bí jiē xuè, wéi xīn shàng nuǎn, fú zhì táng ér zú yǐ. chū yì shǐ
唐天寶後,有張某為劍南節度史。中元日,令郭下諸寺,盛其陳列,以縱士女游觀。有華陽李尉者,妻貌甚美,聞於蜀人,張亦知之。及諸寺嚴設,傾城皆至,其從事及州縣官家人看者,所由必白於張。唯李尉之妻不至,異之,令人潛問其鄰,果以貌美不出。張乃令於開元寺選一大院,遣蜀之眾工絕巧者,極其妙思,作一鋪木人音聲,關戾在內,絲竹皆備,令百姓士庶,恣觀三日,云:「三日滿,即將進內殿。」百里車輿闐噎。兩日,李君之妻亦不來。三日欲夜人散,李妻乘兜子從婢一人而至,將出宅,人已奔走啟於張矣。張乃易其衣服先往,於院內一脫空佛中坐,覘覷之。須臾至,先令探屋內都無人,乃下。張見之,乃神仙之人,非代所有。及歸,潛求李尉之家來往者浮圖尼及女巫,更致意焉。李尉妻皆驚而拒之。會李尉以推事受贓,為其仆所發,張乃令能吏深文按之,奏杖六十,流於嶺徼,死於道。張乃厚賂李尉之母,強取之,適李尉愚而陋,其妻每有庸奴之恨,遂肯。置於州,張寵敬無與倫此。然自此後,亦常仿佛見李尉在於其側,令術士禳謝,竟不能止。歲余,李之妻亦卒。數年,張疾病,見李尉之狀,亦甚分明。忽一日,睹李尉之妻,宛如平生,張驚前問之,李妻曰:「某感公恩深,恩有所報。李某已上訴於帝,期在此歲,然公亦有人救拔。但過得茲年,必無虞矣。彼已來迎,公若不出,必不敢升公之堂,慎不可下。」言畢而去。其時華山道士符籙極高,與張結壇場於宅內,言亦略同。張數月不敢降階,李妻亦同來,皆教以嚴慎之道。又一日黃昏時,堂下東廂有叢竹,張見一紅衫子袖,於竹側招己者,以其李妻之來也。都忘前所戒,便下階,奔往赴之。左右隨後叫呼,止之不得,至則見李尉衣婦人衣,拽張於林下,毆擊良久,云:「此賊若不著紅衫子招,肯下階耶?」乃執之出門去。左右如醉,及醒,見張仆於林下矣,眼鼻皆血,唯心上暖,扶至堂而卒矣。(出《逸史》)
duàn xiù shí
段秀實
táng zhū cǐ bài, bēn jīng zhōu, jīng shī fù yuán shī lǐ chéng, shōu fù gōng què. zhū cǐ jì bài zǒu, shōu cán bīng shì, cái yú yī èr bǎi rén. hū hūn mí, bù biàn nán běi, yīn wèn lù yú tián fù. tián fù yuē: qǐ fēi zhū tài wèi yé? wěi zǎi xiàng yuán xiū zhǐ zhī yuē: hàn huáng dì. tián fù yuē: tiān dì bù zhǎng xiōng è, shé shǔ bù wèi lóng hǔ, tiān wǎng huī huī, qù jiāng hé shì? cǐ nù, yù shā zhī, é ér wáng qí suǒ zài. jí qù jīng zhōu bǎi yú lǐ, cǐ yú mǎ shàng, hū kòu tóu lián chēng qǐ mìng, shǒu zú fēn yún, ruò yǒu jù hàn, yīn zhī zhuì mǎ, liáng jiǔ què sū. zuǒ yòu wèn qí gù, yuē: jiàn duàn sī nóng. xún bèi hán mín xiāo zhǎn. chū guǎng dé shén yì lù
唐朱泚敗,奔涇州,京師副元師李晟,收復宮闕。朱泚既敗走,收殘兵士,才餘一二百人。忽昏迷,不辨南北,因問路于田父。田父曰:「豈非朱太尉耶?」偽宰相源休止之曰:「漢皇帝。」田父曰:「天地不長兇惡,蛇鼠不為龍虎,天網恢恢,去將何適?」泚怒,欲殺之,俄而亡其所在。及去涇州百餘里,泚於馬上,忽叩頭連稱「乞命」,手足紛紜,若有拒捍,因之墜馬,良久卻蘇。左右問其故,曰:「見段司農。」尋被韓旻梟斬。(出《廣德神異錄》)
mǎ fèng zhōng
馬奉忠
táng yuán hé sì nián, xiàn zōng fá wáng chéng zōng, zhōng wèi tǔ tū chéng cuǐ huò héng yáng shēng kǒu mǎ fèng zhōng děng sān shí rén, chí yì què. xiàn zōng lìng zhǎn zhī yú dōng shì xī pō zī shèng sì cè. zhǎn bì, shèng yè fāng wáng zhōng xiàn zhě, shǔ yǔ lín jūn, dì zhōng biàn, xíng yíng wèi héng yáng suǒ shā. zhōng xiàn hán dì zhī chóu, wén héng yáng shēng kǒu zhì, nǎi pèi rèn wǎng shì zhī. chì zhǎn bì, zhōng xiàn nǎi pōu qí xīn, jiān liǎng ròu, guī ér shí zhī. zhì yè, yǒu zǐ yī rén kòu mén, zhōng xiàn chū jiàn. zì yún mǎ fèng zhōng, zhōng xiàn yǔ zuò. wèn suǒ xū, dá hé yǐ kǔ pōu wǒ xīn, gē wǒ ròu. zhōng xiàn yuē: rǔ fēi guǐ yé? duì yuē: shì. zhōng xiàn yún: wǒ dì wèi rǔ nì zéi suǒ shā, wǒ nǎi bù fǎn bīng zhī chóu, yǐ zhí bào yuàn, rǔ hé guài yě? fèng zhōng yuē: wǒ héng yáng kòu shì guó zéi, wǒ yǐ sǐ xiè guó yǐ. rǔ dì wèi héng yáng suǒ shā, zé zuì zài héng yáng shuài. wǒ bù shā rǔ dì, rǔ hé wàng bào wú? zi bù wén fù zǐ zhī zuì, shàng bù xiāng jí, ér rǔ wàng bào zhòng chóu, zé rǔ chóu jí duō yǐ. xū hái wú xīn, hái wú, zé yuàn kě shì yǐ. zhōng xiàn rú shī, lǐ yún: yǔ rǔ wàn qián kě hū? dá yuē: hái wǒ wú yuān, rán yì shì gōng suì yuè kě yǐ. yán bì suì miè, zhōng xiàn nǎi shè jiǔ zhuàn zhǐ qián wàn guàn yú zī shèng sì qián sòng zhī, jīng nián, zhōng xiàn liǎng jiàn shòu, yòu yán yǔ dào cuò huò luàn, rú shī xīn rén, gèng sān suì ér zú. zé zhī zhì yú bào chóu zhě, yì xū xiáng ér hòu bào zhī. chū bó yì zhì
唐元和四年,憲宗伐王承宗,中尉吐突承璀獲恆陽生口馬奉忠等三十人,馳詣闕。憲宗令斬之於東市西坡資聖寺側。斬畢,勝業坊王忠憲者,屬羽林軍,弟忠弁,行營為恆陽所殺。忠憲含弟之仇,聞恆陽生口至,乃佩刃往視之。敕斬畢,忠憲乃剖其心,兼兩肉,歸而食之。至夜,有紫衣人扣門,忠憲出見。自雲「馬奉忠」,忠憲與坐。問所須,答何以苦剖我心,割我肉。」忠憲曰:「汝非鬼耶?」對曰:「是。」忠憲云:「我弟為汝逆賊所殺,我乃不反兵之仇,以直報怨,汝何怪也?」奉忠曰:「我恆陽寇是國賊,我以死謝國矣。汝弟為恆陽所殺,則罪在恆陽帥。我不殺汝弟,汝何妄報吾?子不聞父子之罪,尚不相及,而汝妄報眾仇,則汝仇極多矣。須還吾心,還吾,則怨可釋矣。」忠憲如失,理云:「與汝萬錢可乎?」答曰:「還我無冤,然亦貰公歲月可矣。」言畢遂滅,忠憲乃設酒饌紙錢萬貫於資聖寺前送之,經年,忠憲兩漸瘦,又言語倒錯惑亂,如失心人,更三歲而卒。則知志於報仇者,亦須詳而後報之。(出《博異志》)
yùn zú
鄆卒
táng yuán hé mò, wáng shī tǎo píng yùn. biàn zú yǒu shí yùn shì zhī ròu zhě, shù suì bào jí, mèng qí suǒ shí zú yuē: wǒ wú sù hàn, jì yǐ shā zhī, yòu shí qí ròu, hé bù rén yě! wǒ yǐ sù yú shàng dì yǐ, dāng hái wǒ ròu, wǒ yì shí zhī, zhēng zhài zú yǐ. biàn zú jīng jué liú hàn, jí xiǎo, téng chǔ wǎn zhuǎn, shì qí shēn wéi pí yǔ gǔ, rú rén là, yī xī bì yǐ. chū yì shǐ
唐元和末,王師討平鄆。汴卒有食鄆士之肉者,數歲暴疾,夢其所食卒曰:「我無宿憾,既已殺之,又食其肉,何不仁也!我已訴於上帝矣,當還我肉,我亦食之,征債足矣。」汴卒驚覺流汗,及曉,疼楚宛轉,視其身唯皮與骨,如人臘,一夕斃矣。(出《逸史》)
lè shēng
樂生
táng zhōng chéng dù shì fāng, wèi guì zhōu guān chá shǐ, huì xī yuán shān zéi fǎn pàn, fèng zhào tǎo bǔ. xù lìng láng zhōng péi mǒu, chéng mìng zhāo fǔ, jí guò guì zhōu, shì fāng qiǎn yā yá lè mǒu, bìng fù jiāng èr rén dāng zhí. zhì bīn zhōu, péi mìng lè shēng yǔ fù jiāng èr rén, zhì zéi zhōng chuán zhào mìng, bìng yǐ shū yí qí zéi shuài, zhào lìng guī fù. lè shēng sù rú shì yě, yǒu xīn yì. jì zhì, zéi shuài huáng shǎo qīng dà xǐ, liú yàn shù rì. yuè lè shēng zhī pèi dāo, kěn qǐng yǔ zhī, shǎo qīng yǐ xiǎo bì èr rén chóu qí zhí. jì fù mìng, fù jiāng yǔ shēng bù xiāng de, suì gào yú péi yún: lè mǒu yǐ guān jūn xū shí lù yú zéi shuài, nì zhī, gù zèng nǚ kǒu. péi dà nù, qiǎn rén sōu jiǎn, guǒ dé. lè shēng jù yán běn mò, yún: mǒu cǐ dāo jià zhí shù wàn, yì pō bǎo xī, yǐ fāng fèng shǐ, zéi shuài qiú zhī, bù dé bù yǔ, bǐ guī qí zhí, èr kǒu zhī jià, shàng wèi jí bàn, mǒu yǒu hé guò! shēng shǐ qì zhě, cí sè pō lì, péi jūn yù nù, nǎi jìn yú bīn zhōu yù. yǐ shū yǔ shì fāng, bìng dié wū wèi dà guò, qǐng bì shā zhī. shì fāng yǐ yuǎn zhèn, zhì shǐ yán qí xià shòu lù yú zéi, fāng jiāng zhū jiǎn, bù dé bù zhì zhī yú fǎ, rán yì xīn zhī qí yuān. lè shēng yì yǒu zhuàng jù yán, shì fāng suì lìng chí dié zhuī zhī, miàn yuē qí shǐ yuē: bǐ yù táo bì, rǔ shèn wù jìn, jiān yǐ wú yì yǔ zhī. shǐ zhě zhì, chuán shì fāng yì, lè shēng yuē: wǒ wú zuì, níng sǐ ruò táo wáng, shì yǒu zuì yě. jì zhì, shì fāng nǎi zhào rù, wèn zhī, shēng jù shù gēn běn, shì fāng nǎi cǐ zhì shǐ shū dié shì zhī yuē: jīn rì zhī shì, fēi bù zhī gōng zhī yuān, rán wú lù yǐ xiāng jiù yǐ, rú hé? suì lìng tuī xùn, lè shēng wèn tuī zhě yuē: zhōng chéng yì rú hé? yuē: zhōng chéng yǐ zhì shǐ zhī yì, yā yá bù dé miǎn yǐ. yuē: zhōng chéng yì rú cǐ, mǒu yǐ xī sù! suì suǒ bǐ tōng kuǎn, yán shòu zéi shuài zāng wù zhī zhuàng. shì fāng pō shén mǐn cè, jiāng xíng, yǐn rù yuē: zhī gōng zhì qū, yǒu hé shì xiāng tuō? shēng yuē: wú zhī. shì fāng yuē: gōng yǒu nán fǒu? yuē: yī rén. hé zhí? yuē: dé yá qián yú hóu zú yǐ. shì fāng biàn shòu dié, jiān zèng qián bǎi qiān wén, yòng wèi zàng jù. yòu wèn suǒ yù, yuē: mǒu zì wū sǐ, bì wú táo yì, qǐng qù zhì gù, mù yù, jiàn qī zǐ, zhǔ fù jiā shì. gōng jiē xǔ. zhì shí, shì fāng nǎi dēng zhōu nán mén, lìng yǐn chū, yǔ zhī jué bié. lè shēng mù yù zhōng zhì, lóu qián bài qǐ yuē: mǒu jīn sǐ yǐ, suī sǐ bù yǐ. shì fāng yuē: zi yuàn wǒ hū? yuē: wú, zhōng chéng wèi zhì shǐ suǒ pò ěr. shì fāng sǎ qì, suì lìng lǐng zhì qiú chǎng nèi, hòu zhì jiǔ zhuàn. cān qì, zhào qī zǐ bié, wèn yuē: mǎi dé guān wèi? kě sù mǎi, jiān qǔ zhǐ yī qiān zhāng, bǐ shí guǎn, zhì guān zhōng. wú sǐ, dāng shàng sù yú dì qián. wèn jiān xíng zhě yuē: jīn hé shí? yuē: rì zhōng. shēng yuē: wú rì zhōng sǐ, zhì huáng hūn shí, biàn wǎng bīn zhōu, qǔ fù jiāng mǒu yǐ. jí míng nián sì yuè, shā zhì shǐ péi láng zhōng. jǔ tóu jiàn zhí zhuō zhě yī rén, nǎi yú hóu suǒ yóu, lè céng shè dōu yú hóu, yǔ zhī: rǔ shì wǒ gù lì, wǒ jīn fēn sǐ yǐ, ěr shèn hū zhé wú jǐng, ruò rú cǐ, wǒ yì sǐ jí dāng shā rǔ. suǒ yóu zhì cǐ shí, yì bù xiá tīng xìn, suì yǐ cháng fǎ, lā qí tóu shā zhī, rán hòu chī, chī bì, zhuāi zhī yú wài. lā zhě hū jīng jué, miàn pū yú dì sǐ yǐ. shù rì, bīn zhōu bào, fù jiāng yǐ qí rì huáng hūn, bào xīn tòng téng. zhì zhě péi jūn, yǐ míng nián sì yuè zú. qí nián shí yuè, shì fāng fāng yú qiú chǎng yàn chì shǐ cì, yǐn jiǔ zhèng qià, hū jǔ shǒu dèng mù yuē: lè mǒu, rǔ jīn hé lái yě? wǒ yì wú guò. suǒ jiǔ lì dì zhù zhī, liáng jiǔ yòu yuē: wǒ zhī rǔ qū, ér jìng shā rǔ, yì wǒ zhī zuì. suì àn bù yǔ, yú dào zhōu, jí yè ér yǔn. zhì jīn guì zhōu chéng nán mén, lè shēng sǐ suǒ, fāng yuán zhàng yú, jìng wú cǎo shēng. hòu yǒu cóng shì yú guì zhě, shì zhī xìn rán. zì gǔ yuān sǐ zhě yì duō, lè shēng yī hé shén yì yě. chū yì shǐ
唐中丞杜式方,為桂州觀察使,會西原山賊反叛,奉詔討捕。續令郎中裴某,承命招撫,及過桂州,式方遣押衙樂某,並副將二人當直。至賓州,裴命樂生與副將二人,至賊中傳詔命,並以書遺其賊帥,詔令歸復。樂生素儒士也,有心義。既至,賊帥黃少卿大喜,留燕數日。悅樂生之佩刀,懇請與之,少卿以小婢二人酬其直。既復命,副將與生不相得,遂告於裴云:「樂某以官軍虛實露於賊帥,昵之,故贈女口。」裴大怒,遣人搜檢,果得。樂生具言本末,云:「某此刀價直數萬,意頗寶惜,以方奉使,賊帥求之,不得不與,彼歸其直,二口之價,尚未及半,某有何過!」生使氣者,辭色頗厲,裴君愈怒,乃禁於賓州獄。以書與式方,並牒誣為大過,請必殺之。式方以遠鎮,制使言其下受賂於賊,方將誅剪,不得不置之於法,然亦心知其冤。樂生亦有狀具言,式方遂令持牒追之,面約其使曰:「彼欲逃避,汝慎勿禁,兼以吾意語之。」使者至,傳式方意,樂生曰:「我無罪,寧死;若逃亡,是有罪也。」既至,式方乃召入,問之,生具述根本,式方乃此制使書牒示之曰:「今日之事,非不知公之冤,然無路以相救矣,如何?」遂令推訊,樂生問推者曰:「中丞意如何?」曰:「中丞以制使之意,押衙不得免矣。」曰:「中丞意如此,某以奚訴!」遂索筆通款,言受賊帥贓物之狀。式方頗甚憫惻,將刑,引入曰:「知公至屈,有何事相托?」生曰:「無之。」式方曰:「公有男否?」曰:「一人。」「何職?」曰:「得衙前虞侯足矣。」式方便授牒,兼贈錢百千文,用為葬具。又問所欲,曰:「某自誣死,必無逃逸,請去桎梏,沐浴,見妻子,囑付家事。」公皆許。至時,式方乃登州南門,令引出,與之訣別。樂生沐浴中櫛,樓前拜啟曰:「某今死矣,雖死不已。」式方曰:「子怨我乎?」曰:「無,中丞為制使所迫耳。」式方灑泣,遂令領至球場內,厚致酒饌。餐訖,召妻子別,問曰:「買得棺未?可速買,兼取紙一千張,筆十管,置棺中。吾死,當上訴於帝前。」問監刑者曰:「今何時?」曰:「日中。」生曰:「吾日中死,至黃昏時,便往賓州,取副將某乙。及明年四月,殺制使裴郎中。」舉頭見執捉者一人,乃虞侯所由,樂曾攝都虞侯,語之:「汝是我故吏,我今分死矣,爾慎忽折吾頸,若如此,我亦死即當殺汝。」所由至此時,亦不暇聽信,遂以常法,拉其頭殺之,然後笞,笞畢,拽之於外。拉者忽驚蹶,面仆於地死矣。數日,賓州報,副將以其日黃昏,暴心痛疼。制者裴君,以明年四月卒。其年十月,式方方於球場宴敕使次,飲酒正洽,忽舉首瞪目曰:「樂某,汝今何來也?我亦無過。」索酒瀝地祝之,良久又曰:「我知汝屈,而竟殺汝,亦我之罪。」遂暗不語,舁到州,及夜而殞。至今桂州城南門,樂生死所,方圓丈余,竟無草生。後有從事於桂者,視之信然。自古冤死者亦多,樂生一何神異也。(出《逸史》)
sòng shēn xī
宋申錫
táng chéng cháo sòng shēn xī, chū wèi zǎi xiàng, ēn wò shén zhòng, shēn xī yì pō yǐ zhì shēng píng wèi jǐ rèn. shí zhèng zhù jiāo tōng zòng fàng, yǐ shàn wēi bǐng, yù chú qù zhī. nǎi yǐ yǒu rén wáng fán wèi jīng zhào yǐn, mì yǔ zhī yuē, lìng chá zhù bù fǎ, jiāng xiàn qí zhuàng, qín yú jīng zhào fǔ, zhàng shā zhī. jì yuē dìng, fán fān fù xiǎo rén yě, yǐ zhù fāng wèi zhōng guì suǒ ài, yīn yù qīn hòu zhī, nǎi jǐn yǐ shēn xī zhī móu yǔ yān. zhù yīn bào zhī yòu jūn, bù xún rì, nǎi wěi zuò shēn xī zhī zuì zhuàng, lìng rén gào zhī yún: yǐ wén zì jié yú zhū wáng, tú móu bù guǐ, yǐ yī wù jīn bǎo qí yù wèi zhì. qiě lìng rén fǎng qí shǒu shū, jiē zhì bī shì. shì yuán zuò yǐ, jù míng chāo běn gǎi. yù chéng yú nèi, gōng qīng zhòng shù wú bù zhī qí yuān yě. sān shì yǐ jiàng, dié rù lùn zhī, fāng dé zhé wèi kāi zhōu sī mǎ. zhì rèn shù yuè, bù shèng qí fèn ér zú. míng nián, yǒu ēn zhào, lìng guī zàng jīng chéng. zhì dà hé yuán yuán míng chāo běn zuò wán. nián chūn, qí fū rén tíng wǔ yú táng qián jiǎ mèi cì, jiàn shēn xī cóng zhōng mén rù, bù jué jīng qǐ. shēn xī yǐ shǒu zhāo zhī, nǎi xià jiē, yuē: qiě lái, yǒu shǎo shì, yào lìng jūn jiàn. biàn yǐn chū chéng, shì zhì chǎn shuǐ běi qù shù lǐ, dào yī xū kāi, jiàn yī dà kēng, kēng biān yǒu xiǎo zhú lóng jí xiǎo bǎn xiá zhě shù méi, jiē yǒu fēng jì. shēn xī nǎi tí yī shì fū rén yuē: cǐ shì nà zéi. yīn fèn nù chì zhà, wèn yuē: shì shuí? yuē: wáng fán yě, wǒ dé qǐng yú shàng dì yǐ. fù jié qí yú, yuē: jí zì zhī. yán qì, fú rán ér xǐng, biàn shēn liú hàn, dāng shí yán yú jiā rén jí qīn shǔ, qiě yǐ bǐ jì yú yī xiāng zhōng. zhì qí nián shí yī yuè, fán guǒ yǐ shì yāo zhǎn yú shì, tóng shòu lù zhě shù rén, jiē tóng kǎn mái yú chéng wài, nǎi zhī sòng gōng zhī shén líng wèi bù wū yǐ. chū yì shǐ
唐丞朝宋申錫,初為宰相,恩渥甚重,申錫亦頗以致昇平為己任。時鄭注交通縱放,以擅威柄,欲除去之。乃以友人王璠為京兆尹,密與之約,令察注不法,將獻其狀,擒於京兆府,杖殺之。既約定,璠翻覆小人也,以注方為中貴所愛,因欲親厚之,乃盡以申錫之謀語焉。注因報知右軍,不旬日,乃偽作申錫之罪狀,令人告之云:「以文字結於諸王,圖謀不軌,以衣物金寶奇玉為質。」且令人仿其手疏,皆至逼似。(似原作以,據明抄本改。)獄成於內,公卿眾庶無不知其冤也。三事已降,迭入論之,方得謫為開州司馬。至任數月,不勝其憤而卒。明年,有恩詔,令歸葬京城。至大和元(元明抄本作丸。)年春,其夫人亭午於堂前假寐次,見申錫從中門入,不覺驚起。申錫以手招之,乃下階,曰:「且來,有少事,要令君見。」便引出城,似至滻水北去數里,到一墟開,見一大坑,坑邊有小竹籠及小板匣者數枚,皆有封記。申錫乃提一示夫人曰:「此是那賊。」因憤怒叱吒,問曰:「是誰?」曰:「王璠也,我得請於上帝矣。」復詰其餘,曰:「即自知。」言訖,拂然而醒,遍身流汗,當時言於家人及親屬,且以筆記於衣箱中。至其年十一月,璠果以事腰斬於市,同受戮者數人,皆同坎埋於城外,乃知宋公之神靈為不誣矣。(出《逸史》)
shǔ yíng diǎn
蜀營典
táng shǔ jiāng yǐn yǎn, yíng yǒu zú, wǎn diǎn hòu shù kè bù zhì, yǎn jiāng zé zhī. zú bèi jiǔ, zì lǐ shēng gāo, yǎn nù, zhàng shù shí, jǐ zhì sǐ. zú dì wèi yíng diǎn, xìng yǒu ài, bù píng yǎn. nǎi yǐ dāo lí jī, zuò shā yǐn liǎng zì, yǐ mò niè zhī. yǎn yīn zhī, nǎi yǐ tā shì zhàng shā diǎn, jí dà hé zhōng, nán mán rù kòu, yǎn lǐng zhòng shù wàn, bǎo qióng yǎn guān. yǎn lǚ lì jué rén, cháng xì zuǒ yòu, yǐ jí jié zhàng jī qí jìng, suí jī jīn zhàng yōng zhǒng. shì qí lì, xī zhòng chū guān, zhú mán shù lǐ. mán fú fā, jiā gōng zhī, dà bài mǎ dào, zhōng shù shí qiāng ér sǐ. chū chū guān shí, hū jiàn suǒ shā diǎn, yōng huáng àn, dà rú gǔ, zài qián yǐn, xīn shén è zhī, wèn zuǒ yòu, xián wú jiàn zhě, jìng sǐ yú zhèn. chū yǒu yáng zá zǔ
唐蜀將尹偃,營有卒,晚點後數刻不至,偃將責之。卒被酒,自理聲高,偃怒,杖數十,幾至死。卒弟為營典,性友愛,不平偃。乃以刀剺肌,作殺尹兩字,以墨涅之。偃陰知,乃以他事杖殺典,及大和中,南蠻入寇,偃領眾數萬,保邛偃關。偃膂力絕人,常戲左右,以棘節杖擊其脛,隨擊筋脹擁腫。恃其力,悉眾出關,逐蠻數里。蠻伏發,夾攻之,大敗馬倒,中數十槍而死。初出關時,忽見所殺典,擁黃案,大如轂,在前引,心甚惡之,問左右,咸無見者,竟死於陣。(出《酉陽雜俎》)