sū é fú lìng qī zhū gé yuán chóng lǚ qìng zǔ yuán huī lǐ yì yǎn qí zhōu sì zhǔ guǎn táo zhǔ bù sēng tán chàng
蘇娥 涪令妻 諸葛元崇 呂慶祖 元徽 李義琰 岐州寺主 館陶主簿 僧曇暢
wǔ qiáo shì lú shū mǐn zhèng shēng
午橋氏 盧叔敏 鄭生
sū é
蘇娥
hàn hé chǎng wèi jiāo zhǐ cì shǐ, xíng bù cāng wú jùn gāo yào xiàn. mù sù què bēn tíng, yè yóu wèi bàn, yǒu yī nǚ cóng lóu xià chū, zì yún: qiè xìng sū míng é, zì shǐ zhū, běn guǎng xìn xiàn xiū lǐ guǎng xìn yuán zuò xìn guǎng, jù xià wén jí míng chāo běn gǎi. lǐ míng chāo běn zuò lǐ. rén. zǎo shī fù mǔ, yòu wú xiōng dì, fū yì jiǔ wáng. yǒu zá zēng bó bǎi èr shí pǐ, jí bì yī rén, míng zhì fù, gū qióng léi ruò, bù néng zì zhèn, yù wǎng bàng xiàn mài zēng, jiù tóng xiàn rén wáng bó lìn chē niú yī chéng, zhí qián wàn èr qiān, zài qiè bìng zēng, lìng zhì fù zhí pèi. yǐ qián nián sì yuè shí rì, dào cǐ tíng wài, yú shí yǐ mù, xíng rén jì jué, bù gǎn qián xíng, yīn jí liú zhǐ. zhì fù bào dé fù tòng, qiè wǎng tíng zhǎng shě qǐ jiāng qǔ huǒ, tíng zhǎng gōng shòu cāo dāo chí jǐ, lái zhì chē bàng, wèn qiè yuē: fū rén cóng hé suǒ lái? chē shàng hé zài? zhàng fū ān zài? hé gù dú xíng? qiè yīng zhī yuē: hé láo wèn zhī. shòu yīn zhuō bì yù wū qiè. bù cóng, shòu jí yǐ dāo cì xié, qiè lì sǐ, yòu shā zhì fù. shòu jué lóu xià, mái qiè bìng bì, qǔ cái wù qù, shā niú shāo chē, gàng jí niú gǔ, tóu tíng dōng kōng jǐng zhōng. qiè sǐ tòng kù, wú suǒ gào sù, gù lái gào yú míng shǐ jūn. chǎng yuē: jīn yù fā rǔ shī hái, yǐ hé wèi yàn? nǚ zǐ yuē: qiè shàng xià jiē zhe bái yī, qīng sī lǚ, yóu wèi xiǔ yě. jué zhī guǒ rán. chǎng nǎi qiǎn lì bǔ shòu, kǎo wèn jù fú, xià guǎng xìn xiàn yàn wèn, yǔ é yǔ tóng, shōu shòu fù mǔ xiōng dì jiē xì yù. chǎng biǎo shòu shā rén, yú cháng lǜ bù zhì zú zhū. dàn shòu wèi è, yǐn mì jīng nián, wáng fǎ suǒ bù néng dé. guǐ shén zì sù, qiān zài wú yī, qǐng jiē zhǎn zhī, yǐ zhù yīn zhū, shàng bào tīng zhī. chū hái yuān jì
漢何敞為交趾刺史,行部蒼梧郡高要縣。暮宿鵲奔亭,夜猶未半,有一女從樓下出,自云:「妾姓蘇名娥,字始珠,本廣信縣修里(「廣」信原作「信廣」,據下文及明抄本改。「理」明抄本作「里」。)人。早失父母,又無兄弟,夫亦久亡。有雜繒帛百二十疋,及婢一人,名致富,孤窮羸弱,不能自振,欲往傍縣賣繒,就同縣人王伯賃車牛一乘,直錢萬二千,載妾並繒,令致富執轡。以前年四月十日,到此亭外,於時已暮,行人既絕,不敢前行,因即留止。致富暴得腹痛,妾往亭長舍乞漿取火,亭長龔壽操刀持戟,來至車傍,問妾曰:『夫人從何所來?車上何載?丈夫安在?何故獨行?』妾應之曰:『何勞問之。』壽因捉臂欲汙妾。不從,壽即以刀刺脅,妾立死,又殺致富。壽掘樓下,埋妾並婢,取財物去,殺牛燒車,槓及牛骨,投亭東空井中。妾死痛酷,無所告訴,故來告於明使君。」敞曰:「今欲發汝屍骸,以何為驗?」女子曰:「妾上下皆著白衣,青絲履,猶未朽也。」掘之果然。敞乃遣吏捕壽,拷問具服,下廣信縣驗問,與娥語同,收壽父母兄弟皆系獄。敞表壽殺人,於常律不至族誅。但壽為惡,隱密經年,王法所不能得。鬼神自訴,千載無一,請皆斬之,以助陰誅,上報聽之。(出《還冤記》)
fú lìng qī
涪令妻
hàn wáng tún, zì shǎo lín, wèi méi xiàn lìng. zhī tái tíng, tíng sù yǒu guǐ. tún sù lóu shàng, yè yǒu nǚ zǐ, chēng yù sù yuān, wú yī zì jìn. tún yǐ yī yǔ zhī, jìn yuē: qiè běn fú lìng qī yě, yù wǎng guān, guò cǐ tíng sù. tíng zhǎng shā qiè dà xiǎo shí kǒu, mái zài lóu xià, qǔ yī shang cái wù, tíng zhǎng jīn wèi xiàn mén xià yóu jiǎo. tún yuē: dāng wèi rǔ bào zhī, wú fù wàng shā liáng shàn yě. guǐ tóu yī ér qù. tún qiě zhào yóu jiǎo wèn, jí fú. shōu tóng shí shí yú rén, bìng shā zhī. jué qǔ zhū sàng, guī qí jiā zàng zhī, tíng yǒng qīng níng. yuán què chū chù, jīn jiàn hái yuān jì
漢王忳,字少琳,為郿縣令。之邰亭,亭素有鬼。忳宿樓上,夜有女子,稱欲訴冤,無衣自進。忳以衣與之,進曰:「妾本涪令妻也,欲往官,過此亭宿。亭長殺妾大小十口,埋在樓下,取衣裳財物,亭長今為縣門下游徼。」忳曰:「當為汝報之,無復妄殺良善也。」鬼投衣而去。忳且召游徼問,即服。收同時十餘人,並殺之。掘取諸喪,歸其家葬之,亭永清寧。(原闕出處,今見《還冤記》)
zhū gé yuán chóng
諸葛元崇
láng yá zhū gé fù, sòng yǒng jiā nián wèi jiǔ zhēn tài shǒu, jiā lěi xī zài yáng dōu, wéi jiāng zhǎng zi yuán chóng fù zhí. fù yú jùn bìng wáng, yuán chóng shǐ nián shí jiǔ, sòng sàng yù hái. fù mén shēng hé fǎ sēng tān qí zī, yǔ bàn gòng tuī yuán chóng duò shuǐ ér sǐ, yīn fēn qí cái. yuán chóng mǔ chén shì mèng yuán chóng hái, jù xù fù wáng jí shēn bèi shā wěi qū, shī hái liú piào, yuàn kù wú shuāng. fèng mí lèi zài, yī dàn zhǎng cí, xián bēi rú hèn, rú hé kě shuō. qù xī bù néng zì shèng, yòu yún: xíng sù pí jí, yīn wò chuāng xià chuáng shàng, yǐ tóu zhěn chuāng, míng rì shì ér mián chù, zú zhī fēi xū yǐ. chén shì bēi dá jīng qǐ, bǎ huǒ zhào ér mián chù, zhān shī yóu rú rén xíng. yú shì jǔ jiā hào qì, biàn rú fā wén. yú shí xú sēn zhī shǐ chú jiāo zhōu, xú dào lì wèi zhǎng shǐ, dào lì jí chén shì cóng gū ér yě. jù shū mèng, tuō èr xú yàn zhī. xú dào lì yù zhū gé sàng chuán, yàn qí fù zǐ wáng yuē, xī rú guǐ yǔ. nǎi shōu xíng xiōng èr rén, jí jiē kuǎn fú, yī fǎ shā zhī, chāi rén sòng sàng hái yáng dōu. chū hái yuān jì
瑯琊諸葛覆,宋永嘉年為九真太守,家累悉在揚都,唯將長子元崇赴職。覆於郡病亡,元崇始年十九,送喪欲還。覆門生何法僧貪其資,與伴共推元崇墮水而死,因分其財。元崇母陳氏夢元崇還,具敘父亡及身被殺委曲,屍骸流漂,怨酷無雙。奉迷累載,一旦長辭,銜悲茹恨,如何可說。覷欷不能自勝,又云:「行速疲極,因臥窗下床上,以頭枕窗,明日視兒眠處,足知非虛矣。」陳氏悲怛驚起,把火照兒眠處,沾濕猶如人形。於是舉家號泣,便如發聞。於時徐森之始除交州,徐道立為長史,道立即陳氏從姑兒也。具疏夢,托二徐驗之。徐道立遇諸葛喪船,驗其父子亡曰,悉如鬼語。乃收行兇二人,即皆款服,依法殺之,差人送喪還揚都。(出《還冤記》)
lǚ qìng zǔ
呂慶祖
sòng yǒng kāng rén lǚ qìng zǔ, jiā shén yīn fù, cháng shǐ yī nú míng jiào zǐ shǒu shì shù shě. qìng zǔ zì wǎng àn xíng, hū wèi rén suǒ shā. zú dì wú qī, xiān dài jǔ qìng zǔ qián, xián wèi wèi hài. wú qī biàn zhāi jiǔ pú zhì jiù suǒ ér zhù yuē: jūn tú kù rú cǐ, nǎi wèi shì wǒ, hún ér yǒu líng, shǐ zhī qí quán. jì hái, zhì sān gēng, jiàn qìng zǔ lái yún: jìn lǚ xíng, jiàn nú jiào zǐ qí chóu bù lǐ, xǔ dāng tòng zhì. nú suì yǐ fǔ kǎn wǒ bèi, jiāng mào sāi kǒu, yīn dé niè nú sān zhǐ, xī jiē pò zuì. biàn qǔ dāo cì wǒ jǐng, yè zhe hòu mén. chū jiàn shā shí, cóng xíng rén yì zài qí zhōng, ér bù tóng, zhí zuì zhī shī yě. nú jīn yù pàn, wǒ yǐ dīng qí tóu zhe bì. yán zú ér suì miè. wú qī jù yǐ gào qí fù mǔ, qián shì nú suǒ zhù bì, guǒ yǒu yī bǎ fā, yǐ zhú dīng zhī. yòu kàn qí zhǐ, bìng jiàn shāng pò, lù nú jié yàn, chéng fú. yòu wèn rǔ jì fǎn nì, hé yǐ bù pàn, nú yuē: tóu rú bèi jī, yù táo bù dé, zhū tóng jiàn zhě shì xiāng fú. jí fén jiào zǐ, bìng qí èr xī. chū hái yuān jì
宋永康人呂慶祖,家甚殷富,常使一奴名教子守視墅舍。慶祖自往案行,忽為人所殺。族弟無期,先貸舉慶祖錢,咸謂為害。無期便齋酒脯至柩所而祝曰:「君荼酷如此,乃謂是我,魂而有靈,使知其全。」既還,至三更,見慶祖來云:「近履行,見奴教子畦疇不理,許當痛治。奴遂以斧砍我背,將帽塞口,因得齧奴三指,悉皆破醉。便取刀刺我頸,曳著後門。初見殺時,從行人亦在其中,而不同,執罪之失也。奴今欲叛,我已釘其頭著壁。」言卒而遂滅。無期具以告其父母,潛視奴所住壁,果有一把發,以竹釘之。又看其指,並見傷破,錄奴詰驗,承伏。又問汝既反逆,何以不叛,奴曰:「頭如被擊,欲逃不得,諸同見者事相符。即焚教子,並其二息。(出《還冤記》)
yuán huī
元徽
hòu wèi zhuāng dì yǒng ān zhōng, běi hǎi wáng hào rù luò. zhuāng dì běi xún, chéng yáng wáng huī shě zhái wèi xuān zhōng sì, ěr zhū zhào qín zhuāng dì, huī tóu qián luò yáng lìng kòu zǔ rén. zǔ rén wén ěr zhū zhào gòu huī, nǎi zhǎn huī shǒu sòng zhào. zhào mèng huī yuē: wǒ yǒu jīn èr bǎi jīn, mǎ yī bǎi pǐ, zài zǔ rén jiā, qīng kě qǔ zhī. zhào yú shì xuán zǔ rén shǒu yú gāo shù, yǐ dà shí zhuì qí zú, biān chuí zhī, wèn dé jīn jí mǎ. ér zǔ rén sǐ, shí yǐ wèi huò bào. chū guǎng gǔ jīn wǔ xíng jì, míng chāo běn zuò chū jiā lán jì jí hái yuān jì
後魏莊帝永安中,北海王顥入洛。莊帝北巡,城陽王徽舍宅為宣中寺,爾朱兆擒莊帝,徽投前洛陽令寇祖仁。祖仁聞爾朱兆購徽,乃斬徽首送兆。兆夢徽曰:「我有金二百斤,馬一百匹,在祖仁家,卿可取之。」兆於是懸祖仁首於高樹,以大石墜其足,鞭棰之,問得金及馬。而祖仁死,時以為禍報。(出《廣古今五行記》,明抄本作出《伽籃記》及《還冤記》)
lǐ yì yǎn
李義琰
táng lǒng xī lǐ yì yǎn, zhēn guān nián zhōng, wèi huá zhōu xiàn wèi. cǐ xiàn hū shī yī rén, mò zhī suǒ zài, qí fù xiōng yí yī chóu jiā suǒ hài, yì xiàn chén qíng. yì yǎn àn zhī, bù néng dé jué, yè zhōng zhí zhú, wěi xì qióng wèn. zhì yè, yì yǎn jù àn fǔ shǒu, bù jué sǐ rén jí zài, yóu dài bèi shāng zhī zhuàng, yún: mǒu yǐ dǎ shā, zhì yú mǒu suǒ jǐng zhōng, gōng kě zǎo yàn, bù rán, kǒng bèi yí xiàng tā chù, bù kě xún mì. yì yǎn jí qīn wǎng, guǒ rú suǒ chén, ér chóu jiā shǐ jù kuǎn fú. dāng wén jiàn zhě, mò bù jīng tàn. chū fǎ yuàn zhū lín
唐隴西李義琰,貞觀年中,為華州縣尉。此縣忽失一人,莫知所在,其父兄疑一仇家所害,詣縣陳情。義琰案之,不能得決,夜中執燭,委細窮問。至夜,義琰據案俛首,不覺死人即在,猶帶被傷之狀,云:「某乙打殺,置於某所井中,公可早驗,不然,恐被移向他處,不可尋覓。」義琰即親往,果如所陳,而仇家始具款伏。當聞見者,莫不驚嘆。(出《法苑珠林》)
qí zhōu sì zhǔ
岐州寺主
táng zhēn guān shí sān nián, qí zhōu chéng nèi yǒu sì zhǔ, gòng dōu wéi nà wèi xì, suì shā dōu wéi nà, jiě wèi shí èr duàn, zhì yú cè zhōng. sì sēng bù jiàn dōu wéi nà jiǔ, suì gào bié jià yáng ān gòng lái yàn jiǎn, dōu wú zōng jī. bié jià yù chū, zhū sēng sòng bié jià, jiàn sì zhǔ zuǒ bì shàng jiā shā, hū yǒu xiē xiān xuè. bié jià kān wèn, yún: dāng shā zhī yè, bù zhe jiā shā, yǒu qí xiān xuè, shì zhū fú pú sà suǒ wèi. jìng fú zhū. chū guǎng gǔ jīn wǔ xíng jì
唐貞觀十三年,岐州城內有寺主,共都維那為隙,遂殺都維那,解為十二段,置於廁中。寺僧不見都維那久,遂告別駕楊安共來驗檢,都無蹤跡。別駕欲出,諸僧送別駕,見寺主左臂上袈裟,忽有些鮮血。別駕勘問,云:「當殺之夜,不著袈裟,有其鮮血,是諸佛菩薩所為。」竟伏誅。(出《廣古今五行記》)
guǎn táo zhǔ bù
館陶主簿
táng jì zhōu guǎn táo xiàn zhǔ bù xìng zhōu, wàng qí míng zì. xiǎn qìng zhōng, fèng shǐ yú lín yú guān yá shì. dāng qù zhī shí, zuǒ shǐ děng èr rén cóng wǎng, zhōu jiāng qián bó shāo duō, èr rén nǎi yǐ tǔ náng yā ér shā zhī. suǒ yǒu qián bó, xián dào jiāng qù, wéi yǒu suí shēn yī fú chōng liǎn. zhì suì mù, qī mèng, jù shuō bèi shā zhī zhuàng, jiān yán suǒ dào cái wù zhī chù. qī nǎi yī cǐ sù guān. guān sī àn biàn, jù dé shí zhuàng, qián bó bìng huò, èr rén jiē zuò chù sǐ. xiāng zhōu zhì lì sì sēng huì yǒng yún, cháng qīn jiàn míng tíng guān dào shì liú rén kuān shuō zhī. chū fǎ yuàn zhū lín
唐冀州館陶縣主簿姓周,忘其名字。顯慶中,奉使於臨渝關牙市。當去之時,佐使等二人從往,周將錢帛稍多,二人乃以土囊壓而殺之。所有錢帛,咸盜將去,唯有隨身衣服充斂。至歲暮,妻夢,具說被殺之狀,兼言所盜財物之處。妻乃依此訴官。官司案辨,具得實狀,錢帛並獲,二人皆坐處死。相州智力寺僧慧永雲,嘗親見明庭觀道士劉仁寬說之。(出《法苑珠林》)
sēng tán chàng
僧曇暢
táng gān fēng nián zhōng, jīng xī míng sì sēng tán chàng, jiāng yī nú èr luó xiàng qí zhōu léng fǎ shī chù tīng jiǎng. dào féng yī rén, zhe nà mào bì yī, qiā shù zhū, zì yún xián zhě wǔ jiè, jiǎng. yè zhì mǎ wéi diàn sù, wǔ jiè lǐ fú sòng jīng, bàn yè bù xiē, chàng yǐ wèi jīng jìn yī liàn. zhì sì gēng, jí gòng tóng fā, qù diàn shí yú lǐ, hū xiù zhōng chū liǎng rèn dāo zi, cì shā chàng, qí nú xià mǎ rù cǎo zǒu, qí wǔ jiè qí luó qū tuó jí qù. zhǔ rén wèi xiǎo, mèng chàng gào yún: zuó yè wǔ jiè shā pín dào. xū yú nú zǒu dào, gào zhī rú mèng. shí tóng sù sān wèi zi, pī chí gōng jiàn, chéng mǎ chèn sì shí yú lǐ, yǐ gōng jiàn nǐ zhī, jí xià luó qǐ sǐ. fù sòng xiàn, jué shā zhī. chū cháo yě qiān zài
唐乾封年中,京西明寺僧曇暢,將一奴二騾向岐州棱法師處聽講。道逢一人,著衲帽弊衣,掐數珠,自雲賢者五戒,講。夜至馬嵬店宿,五戒禮佛誦經,半夜不歇,暢以為精進一練。至四更,即共同發,去店十餘里,忽袖中出兩刃刀子,刺殺暢,其奴下馬入草走,其五戒騎騾驅馱即去。主人未曉,夢暢告云:「昨夜五戒殺貧道。」須臾奴走到,告之如夢。時同宿三衛子,披持弓箭,乘馬趁四十餘里,以弓箭擬之,即下騾乞死。縛送縣,決殺之。(出《朝野僉載》)
wǔ qiáo mín
午橋民
táng wèi zhōu sī mǎ dù mǒu cháng wèi luò yáng wèi, zhī bǔ kòu. shí luò yáng chéng nán wǔ qiáo, yǒu rén jiā shī huǒ, qī rén jiē fén sǐ. dù mǒu zuò tīng shì, hū yǒu yī rén wèi mén zhě suǒ zhí, láng bèi zhì qián. wèn qí gù, mén zhě yuē: cǐ rén shì lái, ruò dà jīng kǒng zhuàng, zài chí rù xiàn mén, fù chí chū, gù zhí zhī. qí rén yuē: mǒu jí shā wǔ qiáo rén jiā zhī zéi yě, gù lái guī mìng. cháng wèi bàn wǔ rén, tóng jié qí jiā, dé cái wù shù bǎi qiān, kǒng shì xiè, zé shā qí rén, fén qí shì, rú zì fén sǐ zhě, gù dé rén bù yí. jiāng cái zhì chéng, shě yú dào dé lǐ, yǔ qí bàn yù chū wài, zhé kǎn kē bù néng qù. jīn rì chū dào dé fāng nán xíng, hū jiàn kōng zhōng yǒu huǒ liù qī tuán, dà zhě rú hù, xiǎo zhě rú bēi, zhē qí qián, bù dé nán chū. yīn běi zǒu, yǒu xiǎo huǒ zhí rù xīn zhōng, ruò qí xīn fǔ, tòng rè fā kuáng. yīn wèi zhū huǒ zhē rào, qū zhī lìng rù xiàn mén, jí rù zé bù jiàn huǒ, xīn zhōng huǒ yì jǐn. yú shì chū mén, huǒ yòu jǐn zài kōng zhōng, zhē bù lìng chū, zì zhī bù miǎn, gù bèi yán zhī. yóu shì mìng jǐn qǔ qí dǎng jí cái wù, yú fǔ shā zhī. chū jì wén
唐衛州司馬杜某嘗為洛陽尉,知捕寇。時洛陽城南午橋,有人家失火,七人皆焚死。杜某坐廳事,忽有一人為門者所執,狼狽至前。問其故,門者曰:「此人適來,若大驚恐狀,再馳入縣門,復馳出,故執之。」其人曰:「某即殺午橋人家之賊也,故來歸命。嘗為伴五人,同劫其家,得財物數百千,恐事泄,則殺其人,焚其室,如自焚死者,故得人不疑。將財至城,舍於道德里,與其伴欲出外,輒坎軻不能去。今日出道德坊南行,忽見空中有火六七團,大者如瓠,小者如杯,遮其前,不得南出。因北走,有小火直入心中,爇其心腑,痛熱發狂。因為諸火遮繞,驅之令入縣門,及入則不見火,心中火亦盡。於是出門,火又盡在空中,遮不令出,自知不免,故備言之。由是命盡取其黨及財物,於府殺之。(出《紀聞》)
lú shū mǐn
盧叔敏
táng lú shū mǐn, jū gōu shì xiàn, jí gù tài fù wén zhēn gōng cuī yòu fǔ zhī biǎo zhí. shí yòu fǔ chū bài xiāng, yǒu shū yǔ lú shēng, lìng yīng míng jīng jǔ. shēng suì zì gōu shì fù jīng, xíng lǐ pín kùn, yǒu lǘ, liǎng tóu chā dài, yī nú cái shí yú suì ér yǐ. chū fā xiàn, yǒu yī zǐ yī rén, qíng xiǎo fú, yǔ shēng tóng háng, yún: sòng shū zhuàng zhì chéng. cí qì shén jǐn. shēng yǐ tóng pú xiǎo, shén lì qí zuò lǚ, fú jiē ān chéng. měi dào diàn, bì fēn yǐ chá jiǔ, zǐ yī zhě yì shén zhī kuì. zhì è lǐng, zǎo fā shí yú lǐ, tiān cái míng, zǐ yī rén yǔ xiǎo nú qū lǘ zài hòu. hū wén nú jiào hū shēng, yún: bèi zǐ yī ōu jī. shēng yuē: nú yǒu guò dàn yán, bì wèi kē jué, hé dé biàn zì dǎ yě. yán qì, yǐ jiàn zǐ yī rén huái zhōng chōu dāo, cì nú dòng cháng liú xiě. shēng nǎi jīng zǒu, chū shàng chéng lǘ, xíng shù shí bù, jiàn zǐ yī rén chèn zài hòu, qì lǘ bìng xuē, chí shí shù bù, zǐ yī zhú jí, yǐ dāo cì dào, yǔ nú tóng sǐ yú lǐng shàng. shí gōu shì wèi zhèng chǔ xiāng, yǔ shēng zhōng wài xiōng dì. chén qǐ, yú tīng zhōng hū kùn shuì, mèng shēng bèi fā, xuè wū miàn mù, wèi wèi yuē: mǒu yǐ bèi zéi shā yǐ. yīn wèn qí yóu, yuē: mǒu wǎng sǐ, rán cǐ zéi jīn zhuō wèi dé. nǎi qiān bái niú yī tóu lái, bǒ zuǒ jiǎo, yuē: xiōng dàn jì cǐ niú, míng nián bā yuè yī rì píng míng, zéi cóng hé zhōng fǔ, yǔ tóng dǎng mǎi niú lái, yú cǐ guò, rù xī guō mén, zuì hòu qū cǐ zhě jí shì. zhèng jūn jīng jué, suì yán yú tóng liáo. zhì míng rì, fǔ dié lìng zhuō zéi, fāng zhī lú shēng yǐ wèi zéi suǒ shā. yú shū zhì zhōng de cuī xiāng shǒu zhá, hé nán yǐn bǔ zhuō shén jí, dōu wú zōng jī. zhì míng nián qī yuè mò, zhèng jūn yǔ xiàn zǎi jì yì, zhì qí rì wǔ gēng, qián bù gōng shǐ shǒu lì yú xī guō mén wài, zhèng jūn lǐng tú zì wǎng, fú yú lù cè. zhì rì chū chū, guǒ yǒu rén qū niú zì xī lái zhě. hòu bái niú bǒ jiǎo, xíng chí, bù jí qí duì, yǒu yī rén qū zhī, qí niú nǎi zhèng jūn mèng zhōng suǒ jiàn lú shēng qiān zhě, suì qín yǎn zhī, bìng tóng dǎng liù qī jǐn dé. qū bǒ niú zhě, nǎi shā lú shēng zéi yě, wèn zhī xī fú, yún: cǐ láng jūn yú mǒu yǒu ēn, mǒu jiàn qí náng zhōng shū, wèi shì líng juàn, suì jié shā zhī. jí kāi zhī, zhī fēi yě, wéi dé juàn liǎng pǐ ěr. zì cǐ yǐ lái, cháng fǎng fú jiàn cǐ láng jūn zài cè, rú wèi lù, shàng yù guī sǐ, yǐ jiù zhí, qǐ gǎn yǐn huì shǒu! yīn jù yán qí shǐ mò, yǔ qí tú jiē sǐ yú shì. chū yì shǐ
唐盧叔敏,居緱氏縣,即故太傅文貞公崔祐甫之表侄。時祐甫初拜相,有書與盧生,令應明經舉。生遂自緱氏赴京,行李貧困,有驢,兩頭叉袋,一奴才十餘歲而已。初發縣,有一紫衣人,擎小幞,與生同行,云:「送書狀至城。」辭氣甚謹。生以僮僕小,甚利其作侶,扶接鞍乘。每到店,必分以茶酒,紫衣者亦甚知愧。至鄂嶺,早發十餘里,天才明,紫衣人與小奴驅驢在後。忽聞奴叫呼聲,云:「被紫衣毆擊。」生曰:「奴有過但言,必為科決,何得便自打也。」言訖,已見紫衣人懷中抽刀,刺奴洞腸流血。生乃驚走,初尚乘驢,行數十步,見紫衣人趁在後,棄驢並靴,馳十數步,紫衣逐及,以刀刺倒,與奴同死於嶺上。時緱氏尉鄭楚相,與生中外兄弟。晨起,於廳中忽困睡,夢生被發,血污面目,謂尉曰:「某已被賊殺矣。」因問其由,曰:「某枉死,然此賊今捉未得。」乃牽白牛一頭來,跛左腳,曰:「兄但記此牛,明年八月一日平明,賊從河中府,與同黨買牛來,於此過,入西郭門,最後驅此者即是。」鄭君驚覺,遂言於同僚。至明日,府牒令捉賊,方知盧生已為賊所殺。於書帙中得崔相手札,河南尹捕捉甚急,都無蹤跡。至明年七月末,鄭君與縣宰計議,至其日五更,潛布弓矢手力於西郭門外,鄭君領徒自往,伏於路側。至日初出,果有人驅牛自西來者。後白牛跛腳,行遲,不及其隊,有一人驅之,其牛乃鄭君夢中所見盧生牽者,遂擒掩之,並同黨六七盡得。驅跛牛者,乃殺盧生賊也,問之悉伏,云:「此郎君於某有恩,某見其囊中書,謂是綾絹,遂劫殺之。及開之,知非也,唯得絹兩疋耳。自此以來,常仿佛見此郎君在側,如未露,尚欲歸死,已就執,豈敢隱諱手!」因具言其始末,與其徒皆死於市。(出《逸史》)
zhèng shēng
鄭生
táng xíng yáng zhèng shēng, shàn qí shè, yǐ yǒng hàn qiáo jié wén, jiā yú gǒng luò zhī jiāo. cháng yī rì chéng zuì, shǒu gōng yāo shǐ, chí jié mǎ, dú qū tián yě jiān, qù qí jū qiě shù shí lǐ. huì tiān mù, dà fēng yǔ, shēng bì yú dà mù xià. jiǔ zhī, dé yǔ jì, yǐ xī yǐ, mí shī dào, zòng mǎ xíng, jiàn dào páng yǒu mén yǔ, nǎi shén miào yě. shēng yǐ mǎ xì mén wài, jiāng zhǐ wū zhōng, hū lì rán xīn dòng, jí nì shēn dōng wǔ xià, wén miào zuǒ kōng shě zhōng sū sū rán, shēng yí qí guǐ, yīn yǐn gōng zhèn xián yǐ cì zhī. é jiàn yī zhàng fū, shēn zhǎng yī duǎn, hòu zhuō yī fù náng zhàng jiàn zì kōng shě zhōng chū, jì ér yǐ jiàn yáng yán yuē: wǒ dào yě, ěr qǐ fēi dào hū? zhèng shēng yuē: wú jiā yú gǒng luò zhī jiāo, xiàng zhě dú qū tián jiān, shì yù dà fēng yǔ, mí ér shī dào, gù nì shēn yú cǐ. zhàng jiàn zhě yuē: zi jì bù wèi dào, dé wú hài wǒ zhī xīn hū? qiě wǒ dùn qù, dào bì jīng dōng wǔ xià, yuàn jiě gōng xián yǐ shòu wǒ, shǐ wǒ dé qù, bù rán, qiě sǐ yú shù zi yǐ. xiān shì shēng cháng bié yǐ yī xián zhì xiù zhōng, jì jiě xián, tóu yú jiàn kè qián, mì yǐ xiù zhōng xián xì gōng shàng. zéi jì dé xián, suì zhì dōng wǔ xià, jiāng shā zhèng shēng yǐ miè kǒu. jí yǐ shǐ xì xián, zéi suì qù, yīn yuē: wú zi guǒ zhì zhě, mǒu zuì gù dāng sǐ yǐ. shēng yuē: wǒ bù wèi hài, ěr hé wèi yí wǒ? zéi zài bài xiè. shēng jí qù xī wǔ xià yǐ bì zéi. jì qù, shēng jù qí lǜ tú zài lái, yú shì dēng mù zì nì. jiǔ zhī, xīng yuè shǐ míng, hū jiàn yī fù rén, mào shén yě, zì kōng shě zhōng chū, qì yú tíng. wèn zhī, fù rén yuē: qiè jiā yú cūn zhōng, wèi dào jiàn yòu zhì cǐ, qiě lì qiè yī zhuāng, suì shā qiè kōng shě zhōng, qì qí shī ér qù, xìng jūn zǐ wèi xuě qí yuān. yòu yuē: jīn xī dāng nì yú tián héng mù, yuàn jí zhú zhī, wú shī. shēng nuò zhī, fù rén xiè ér qù. jí xiǎo, shēng shì zhī, guǒ jiàn shī. jí chí mǎ zhì luò, jù bái yú hé nán yǐn zhèng shū zé. yǐn mìng lì bǔ zhī, guǒ dé zéi yú tián héng mù zhōng. chū xuān bǎo zhì
唐滎陽鄭生,善騎射,以勇悍趫捷聞,家於鞏雒之郊。嘗一日乘醉,手弓腰矢,馳捷馬,獨驅田野間,去其居且數十里。會天暮,大風雨,生庇於大木下。久之,得雨霽,已夕矣,迷失道,縱馬行,見道旁有門宇,乃神廟也。生以馬系門外,將止屋中,忽栗然心動,即匿身東廡下,聞廟左空舍中窣窣然,生疑其鬼,因引弓震弦以伺之。俄見一丈夫,身長衣短,後卓衣負囊仗劍自空舍中出,既而倚劍揚言曰:「我盜也,爾豈非盜乎?」鄭生曰:「吾家於鞏雒之郊,向者獨驅田間,適遇大風雨,迷而失道,故匿身於此。」仗劍者曰:「子既不為盜,得無害我之心乎?且我遁去,道必經東廡下,願解弓弦以授我,使我得去,不然,且死於豎子矣。」先是生常別以一弦致袖中,既解弦,投於劍客前,密以袖中弦系弓上。賊既得弦,遂至東廡下,將殺鄭生以滅口。急以矢系弦,賊遂去,因曰:「吾子果智者,某罪固當死矣。」生曰:「我不為害,爾何為疑我?」賊再拜謝。生即去西廡下以避賊。既去,生懼其率徒再來,於是登木自匿。久之,星月始明,忽見一婦人,貌甚冶,自空舍中出,泣於庭。問之,婦人曰:「妾家於村中,為盜見誘至此,且利妾衣裝,遂殺妾空舍中,棄其屍而去,幸君子為雪其冤。」又曰:「今夕當匿于田橫墓,願急逐之,無失。」生諾之,婦人謝而去。及曉,生視之,果見屍。即馳馬至洛,具白於河南尹鄭叔則。尹命吏捕之,果得賊于田橫墓中。(出《宣寶志》)