yáo yuán chóng lú qí qīng xuē jì chǎng yuán huái jǐng zhāng jiǔ líng wáng qiū yáng mù dì xiōng lǐ dān zhèng yīn miáo fū rén dù hóng jiàn dù yòu liáng sù lǚ wēn gù hé liú yǔ xī hán yù gù kuàng yú shào lǐ dé yù wéi xiù zhī rén sēng cài jīng yà zi
姚元崇 盧齊卿 薛季昶 元懷景 張九齡 王丘 楊穆弟兄 李丹 鄭絪 苗夫人 杜鴻漸 杜佑 梁肅 呂溫 顧和 劉禹錫 韓愈 顧況 於邵 李德裕 韋岫 知人僧 蔡荊 亞子
yáo yuán chóng
姚元崇
yáo yuán chóng yǔ zhāng shuō tóng wèi zǎi fǔ, pō huái yí zǔ, lǚ yǐ shì xiāng qīn, zhāng xián zhī pō qiè. yáo jì bìng, jiè zhū zǐ yuē: zhāng chéng xiàng yǔ wú bù yè, cuàn xì shén shēn. rán qí rén shǎo huái shē chǐ, yóu hǎo fú wán. wú shēn mò zhī hòu, yǐ wú cháng tóng liáo, dāng lái diào. rǔ qí shèng chén wú píng shēng fú wán, bǎo dài zhòng qì, luó liè yú zhàng qián. ruò bù gù, rǔ sù jì jiā shì, jǔ zú wú lèi yǐ. mù cǐ, wú shǔ wú suǒ yú. biàn dāng lù qí wán yòng, zhì yú zhāng gōng, réng yǐ shén dào bēi wèi qǐng. jì huò qí wén, dēng shí biàn xiě jìn, réng xiān lóng shí yǐ dài zhī, biàn lìng juān kè. zhāng chéng xiàng shì chí yú wǒ, shù rì zhī hòu, bì dāng huǐ. ruò què zhēng bēi wén, yǐ kān xuē wèi cí, dāng yǐn shǐ shì qí juān kè, réng gào yǐ wén shàng qì. yáo jì mò, zhāng guǒ zhì, mù qí wán fú sān sì. yáo shì zhū gū xī rú jiào jiè. bù shù rì wén chéng, xù shù gāi xiáng, shí wèi jí bǐ. qí lüè yuē: bā zhù chéng tiān, gāo míng zhī wèi liè sì shí chéng suì, tíng dú zhī gōng cún. hòu shù rì, guǒ shǐ shǐ qǔ wén běn, yǐ wèi cí wèi zhōu mì, yù zhòng jiā shān gǎi. yáo shì zhū zi nǎi yǐn shǐ zhě shì qí bēi, nǎi gào yǐ zòu yù. shǐ zhě fù mìng, huǐ hèn fǔ yīng yuē: sǐ yáo chóng yóu néng suàn shēng zhāng shuō. wú jīn rì fāng zhī cái zhī bù jí yě yuǎn yǐ. chū míng huáng zá lù
姚元崇與張說同為宰輔,頗懷疑阻,屢以事相侵,張銜之頗切。姚既病,誡諸子曰:張丞相與吾不葉,爨隙甚深。然其人少懷奢侈,尤好服玩。吾身歿之後,以吾嘗同僚,當來吊。汝其盛陳吾平生服玩,寶帶重器,羅列於帳前。若不顧,汝速計家事,舉族無類矣。目此,吾屬無所虞。便當錄其玩用,致於張公,仍以神道碑為請。既獲其文,登時便寫進,仍先礱石以待之,便令鐫刻。張丞相事遲於我,數日之後,必當悔。若卻征碑文,以刊削為辭,當引使視其鐫刻,仍告以聞上訖。姚既歿,張果至,目其玩服三四。姚氏諸孤悉如教誡。不數日文成,敘述該詳,時為極筆。其略曰:八柱承天,高明之位列;四時成歲,亭毒之功存。後數日,果使使取文本,以為詞未周密,欲重加刪改。姚氏諸子乃引使者示其碑,乃告以奏御。使者復命,悔恨拊膺曰:死姚崇猶能算生張說。吾今日方知才之不及也遠矣。(出《明皇雜錄》)
lú qí qīng
盧齊卿
lú qí qīng kāi yuán chū wèi yōu zhōu cì shǐ. shí zhāng shǒu guī wèi guǒ yì, qí qīng tè xiāng lǐ jiē. wèi yuē: shí nián nèi zhī jié dù. guǒ rú qí yán. chū tán bīn lù
盧齊卿開元初為幽州刺史。時張守圭為果毅,齊卿特相禮接。謂曰:十年內知節度。果如其言。(出《譚賓錄》)
xuē jì chǎng
薛季昶
zuǒ xiāng chén xī liè chū jìn shì jí dì, céng yǔ rén zhì bēi wén. qí rén zé tiān shí pò jiā, yīn sōu jiā zī, jiàn qí wén, yǐ wèi yǔ fǎn zhě tōng, suǒ yóu biàn yǐ jiā zhàng sòng chén yú fǔ, jiàn hé nán yǐn xuē jì chǎng, chén shén sè wú jù, zì biàn qí shì bǎi yú yán. xuē yǐn guān ér qí zhī, biàn yǐn shàng tīng. wèi zhī yuē: gōng dāng wèi jí tái xuàn, lǎo fū dāng yǐ zi sūn jiàn tuō ěr. hòu chén wèi guǒ zhì chéng xiàng. chū dìng mìng lù
左相陳希烈初進士及第,曾與人制碑文。其人則天時破家,因搜家資,見其文,以為與反者通,所由便以枷杖送陳於府,見河南尹薛季昶,陳神色無懼,自辯其事百餘言。薛尹觀而奇之,便引上廳。謂之曰:公當位極台鉉,老夫當以子孫見托耳。後陳位果至丞相。(出《定命錄》)
yuán huái jǐng
元懷景
yàn gōng shuō zhī shǎo yě, yuán huái jǐng zhī qí bì guì, jià nǚ yǔ zhī. hòu zhāng zhì zǎi xiàng, qí nán nǚ shù rén hūn yīn róng shèng, nán shàng gōng zhǔ, nǚ wèi sān pǐn fū rén. chū dìng mìng lù
燕公說之少也,元懷景知其必貴,嫁女與之。後張至宰相,其男女數人婚姻榮盛,男尚公主,女為三品夫人。(出《定命錄》)
zhāng jiǔ líng
張九齡
kāi yuán èr shí yī nián, ān lù shān zì fàn yáng rù zòu. zhāng jiǔ líng wèi tóng liè yuē: luàn yōu zhōu zhě, shì hú yě. qí hòu cóng zhāng shǒu guī shī lì, jiǔ líng pàn yuē: ráng jū chū jūn, bì zhū zhuāng jiǎ. sūn wǔ xíng lìng, yóu lù gōng pín. shǒu guī jūn lìng ruò xíng, lù shān bù yí miǎn sǐ. qǐng zhǎn zhī. xuán zōng xī qí yǒng, lìng bái yī xiào mìng. jiǔ líng zhí zī qǐng zhū zhī. xuán zōng yuē: qǐ yǐ wáng yí fǔ shí bù lēi yě. hòu zhì shǔ, zhuī hèn bù cóng jiǔ líng yán, mìng shǐ lèi yú mù. chū gǎn dìng lù
開元二十一年,安祿山自范陽入奏。張九齡謂同列曰:亂幽州者,是胡也。其後從張守圭失利,九齡判曰:穰苴出軍,必誅莊賈。孫武行令,猶戮宮嬪。守圭軍令若行,祿山不宜免死。請斬之。玄宗惜其勇,令白衣效命。九齡執諮請誅之。玄宗曰:豈以王夷甫識不勒也。後至蜀,追恨不從九齡言,命使酹於墓。(出《感定錄》)
wáng qiū
王丘
kāi yuán bā nián, shì láng wáng qiū bá shān yīn xiàn wèi sūn tì, jìn shì wáng lěng rán, bù shù nián jiē zhǎng lún gào. shì láng cuī lín shōu cán xuǎn rén péi dūn fù yú tè qīng lú kǎi děng shí shù rén, jiē rù tái shěng. zhòng yǐ wèi zhī rén. chū tán bīn lù
開元八年,侍郎王丘拔山陰縣尉孫逖,進士王冷然,不數年皆掌綸誥。侍郎崔琳收殘選人裴敦復、於特卿、盧愷等十數人,皆入台省。眾以為知人。(出《譚賓錄》)
yáng mù dì xiōng
楊穆弟兄
zhēn yuán zhōng, yáng shì mù shì dì xiōng, rén wù qì gài, bù xiāng shàng xià. huò yún: yáng shì dì xiōng. bīn kè jiē tóng mù shì dì xiōng, bīn kè jiē shū. yǐ cǐ yōu liè. mù shì dì xiōng sì rén, zàn zhì yuán shǎng. shí rén wèi zàn sú ér yǒu gé wèi lào, zhì měi ér duō rén wèi sū, yuán wèi tí hú, shǎng wèi rǔ fǔ. chū guó shǐ bǔ
貞元中,楊氏、穆氏弟兄,人物氣概,不相上下。或云:楊氏弟兄。賓客皆同;穆氏弟兄,賓客皆殊。以此優劣。穆氏弟兄四人,贊、質、員、賞。時人謂贊俗而有格為酪,質美而多仁為酥,員為醍醐,賞為乳腐。(出《國史補》)
lǐ dān
李丹
láng zhōng lǐ dān diǎn háo zhōu, xiāo fù chù shì jì jiā chǔ zhōu bái tián. wén dān zhī yì, lái yè zhī. qiě wú yōng bǎo, zhào xiǎo zhōu, wéi lǐng yī mǎo suì nǚ tóng. shí fāng hán, yī fù dān bì, nǚ tóng yóu shén. zuò yú kè cì, nǚ tóng mén wài qiú huǒ liǎo shǒu, qiě chí qí xuē qù. kè lì hū yún: láng zhōng qū chù shì. fù jí máng cuàn ér rù, dān yī zhī zuò, lüè huà píng sù. fù hū wù zú lǐ zhī què, jué rán. nǎi qǐ qǐ yuán zuò qǐ, jù chén xiào běn gǎi dān yuē: mǒu wèi jī dòng suǒ pò, gāo táng cí mǔ chù fēn, lìng rù guān tóu qīn zhī. wú nú pú, yǒu yī xiǎo nǚ tóng, biàn lìng jiāng suí cān yè. cháo zhì cǐ, tóng ái kǒng jù gōng yá, shī suǒ zài. kè lì yǐ tōng, qǔ xuē bù dé, qù jiù tuō, wéi huáng sǒng ér yǐ. dān yuē: xuē yǔ lǚ, jiē yī shí zhī lǐ. gǔ zhě jiě wà dēng xí, jí tú xiǎn yǐ wèi lǐ. xuē, hú fú yě, shǐ zì zhào wǔ líng wáng, yòu yǒu hé diǎn jù? cǐ bù zú jiè jūn zǐ huái, dàn qǐng shù suǒ qiú yì. suì liú cóng róng, fù yí zhǐ qū. nǎi yún: zú xià xiāng cái, tā rì bì lǐng zhòng shì. yú shì qiǎn shǐ yú bái tián, kuì yí fù mǔ shén hòu. yòu jiàn fù yǐ pǐ mǎ shù bó, fù hòu jìng wèi xiāng. chū gān quān zi
郎中李丹典濠州,蕭復處士寄家楚州白田。聞丹之義,來謁之。且無傭保,棹小舟,唯領一卯歲女僮。時方寒,衣復單弊,女僮尤甚。坐於客次,女僮門外求火燎手,且持其靴去。客吏忽云:郎中屈處士。復即芒爨而入,丹揖之坐,略話平素。復忽悟足禮之闕,矍然。乃啟(啟原作起,據陳校本改)丹曰:某為飢凍所迫,高堂慈母處分,令入關投親知。無奴僕,有一小女僮,便令將隨參謁。朝至此,僮騃恐懼公衙,失所在。客吏已通,取靴不得,去就脫,唯惶悚而已。丹曰:靴與履,皆一時之禮。古者解襪登席,即徒跣以為禮。靴,胡服也,始自趙武靈王,又有何典據?此不足介君子懷,但請述所求意。遂留從容,復頤旨趨。乃云:足下相才,他日必領重事。於是遣使於白田,饋遺復母甚厚。又餞復以匹馬束帛,復後竟為相。(出《乾鐉子》)
zhèng yīn
鄭絪
liú zhān zhī xiān, hán shì yě. shí xǔ suì, zài zhèng yīn zuǒ yòu zhǔ bǐ yàn. shí bā jiǔ, yīn wèi yù shǐ, xún jīng bù shāng shān, xiē mǎ tíng, fǔ kàn shān shuǐ. shí yǔ jì, yán luán qí xiù, quán shí shèn jiā. yīn zuò jiǔ, qǐ xíng wǔ liù lǐ. yuē: cǐ shèng gài, bù néng yín yǒng, bì wǎn hé fáng? què fǎn yú tíng, yù tí shī. gù jiàn yī jué, rǎn hàn shàng shī. yīn dà yà qí jiā jué. shí nán běi wú xíng rén. zuǒ yòu yuē: dàn xiàng lái liú jǐng zài hòu xíng èr sān lǐ. gōng xì zhī yuē: mò shì ěr fǒu? jǐng bài yuē: shí jiàn shì yù yín shǎng qǐ yǔ, zhé yǒu yù tí. yǐn jiù yòu bài. gōng zī jiē jiǔ zhī ér qù. bǐ huí jīng què, jiè zǐ dì hán hàn yǐ xià yuē: liú jǐng tā rì yǒu qí cái, wén xué bì chāo yì. zì cǐ kě lìng yǔ rǔ gòng chù yú xué yuàn, qǐn zhuàn yī qiè, wú yì ěr bèi. wú yì bù fù zhǐ shǐ. zhì sān shù nián, suǒ chéng wén zhāng, jiē cí lǐ yōu zhuàng. fán zài jǔ chéng míng, gōng zhào pì fǎ sì xué shěng qīng jí. nǎi shēng zhān, jí dì zuò xiāng. chū zhī tián lù
劉瞻之先,寒士也。十許歲,在鄭絪左右主筆硯。十八九,絪為御史,巡荊部商山,歇馬亭,俯瞰山水。時雨霽,岩巒奇秀,泉石甚佳。絪坐久,起行五六里。曰:此勝概,不能吟詠,必晚何妨?卻返於亭,欲題詩。顧見一絕,染翰尚濕。絪大訝其佳絕。時南北無行人。左右曰:但向來劉景在後行二三里。公戲之曰:莫是爾否?景拜曰:實見侍御吟賞起予,輒有寓題。引咎又拜。公咨嗟久之而去。比回京闕,戒子弟涵、瀚已下曰:劉景他日有奇才,文學必超異。自此可令與汝共處於學院,寢饌一切,無異爾輩。吾亦不復指使。至三數年,所成文章,皆辭理優壯。凡再舉成名,公召辟法寺學省清級。乃生瞻,及第作相。(出《芝田錄》)
miáo fū rén
苗夫人
zhāng yán shǎng lěi dài tái xuàn. mǔ yàn bīn kè, xuǎn zǐ xù, mò yǒu rù yì zhě. qí qī miáo shì, tài zǎi miáo jìn qīng zhī nǚ yě. fū rén yǒu jiàn, shén bié yīng ruì, tè xuǎn wéi gāo xiù cái yuē: cǐ rén zhī guì, wú yǐ bǐ chóu. jì yǐ nǚ qī zhī. bù èr sān suì, yǐ wéi láng xìng dù gāo kuò, bù jū xiǎo jié, zhāng gōng shāo huǐ zhī, zhì bù chǐ lǐ. yī mén bì pú, jiàn jiàn qīng dài. wéi miáo shì dài zhī cháng hòu. qí yú zhòng, duō shì zhī míng chāo běn qí yú zhòng duō shì zhī zuò qí yú jiàn shì, yì kuài ér bù néng zhì è yě. zhāng shì chuí qì ér yán yuē: wéi láng qī chǐ zhī qū, xué jiān wén wǔ, qǐ yǒu chén zhì ér jiā, wèi zūn bēi jiàn qiào. liáng shí shèng jìng, hé rěn xū zhì hū? wéi nǎi gào gào yuán zuò wǔ, jù míng chāo běn gǎi cí dōng yóu. qī qìng zhuāng lián zèng sòng. yán shǎng xǐ qí wǎng yě, jìn jìn yuán zuò jǐn, jù míng chāo běn gǎi yǐ qī tuó wù. měi zhī yī yì, zé fù dì yī tuó ér hái. xíng jīng qī yì, suǒ sòng zhī wù, jǐn guī zhī yǐ. qí suǒ yǒu zhě, qīng hé shì suǒ zèng zhuāng lián jí bù náng shū cè ér yǐ. yán shǎng mò zhī cè yě. hòu quán lǒng yòu jūn shì, huì dé zōng xíng xìng fèng tiān, xī miàn zhī gōng, dú jū qí shàng. shèng jià xuán fù zhī rì, zì jīn wú chí jié xī chuān, yǐ dài yán shǎng. nǎi gǎi yì xìng míng, yǐ shū zuò hán, yǐ gāo zuò áo, mò gǎn yán zhī yě. zhì tiān huí yì, qù fǔ chéng sān shí lǐ shàng huáng xuán jià. yīn yǐ wèi míng, yǒu rén tè bào yán shǎng yuē: tì xiàng gōng zhě, jīn wú wéi gāo jiāng jūn, fēi hán áo yě. miáo fū rén yuē: ruò shì wéi gāo, bì wéi láng yě. yán shǎng xiào yuē: tiān xià tóng xìng míng zhě hé xiàn, bǐ wéi shēng yīng yǐ wěi qì gōu hè, qǐ néng chéng wú wèi hū? fù nǚ zhī yán, bù zú yún ěr chū, yǒu wū zǎn yù zhě, měi shù huò chóng, qí yán duō zhōng. cháng yún: xiàng gōng dāng zhí zhī shén jiàn jiǎn, wéi láng yōng cóng zhī shén rì zēng. jiē yǐ yāo wàng zhī yán, bù fù zài zhào. miáo fū rén yòu yuē: wéi láng bǐ suī pín jiàn, qì líng xiāo hàn. měi yǐ xiàng gōng suǒ tán, wèi cháng yī yán qū mèi, yīn ér jiàn yóu. chéng shì lì gōng, bì cǐ rén yě. lái zǎo rù zhōu, fāng zhī bù wù. yán shǎng yōu tì, mò gǎn zhān shì, yuē: wú bù shí rén. xī mén ér chū, fán shì jiù shí bì pú, céng wú lǐ zhě, xī zāo wéi gōng bàng shā. tóu yú shǔ jiāng. dú miáo shì fū rén wú kuì yú wéi láng. xián zāi hū! xián zāi hū! wéi gōng shì fèng wài gū, guò yú bù sù zhī shí. hǎi nèi guì mén, bù gǎn hū yú pín jiàn zhī xù. suǒ yǐ guō yuán shī yuē: xuān fù cóng zhōu yòu shì qín, xī xián shuí shǎo chū fēng chén. dāng shí shén yà zhāng yán shǎng, bù shí wéi gāo shì guì rén. chū yún xī yǒu yì
張延賞累代台鉉。母宴賓客,選子婿,莫有入意者。其妻苗氏,太宰苗晉卿之女也。夫人有鑒,甚別英銳,特選韋皋秀才曰:此人之貴,無以比儔。既以女妻之。不二三歲,以韋郎性度高廓,不拘小節,張公稍悔之,至不齒禮。一門婢僕,漸見輕怠。唯苗氏待之常厚。其於眾,多視之(明抄本其於眾多視之作其餘賤視),悒快而不能制遏也。張氏垂泣而言曰:韋郎七尺之軀,學兼文武,豈有沉滯兒家,為尊卑見誚。良時勝境,何忍虛擲乎?韋乃告(告原作武,據明抄本改)辭東遊。妻罄妝奩贈送。延賞喜其往也,贐(贐原作盡,據明抄本改)以七馱物。每之一驛,則附遞一馱而還。行經七驛,所送之物,盡歸之矣。其所有者,清河氏所贈妝奩及布囊書策而已。延賞莫之測也。後權隴右軍事,會德宗行幸奉天,西面之功,獨居其上。聖駕旋復之日,自金吾持節西川,以代延賞。乃改易姓名,以書作韓,以皋作翱,莫敢言之也。至天回驛,去府城三十里(上皇旋駕。因以為名),有人特報延賞曰:替相公者,金吾韋皋將軍,非韓翱也。苗夫人曰:若是韋皋,必韋郎也。延賞笑曰:天下同姓名者何限,彼韋生應已委棄溝壑,豈能乘吾位乎?婦女之言,不足云爾(初,有巫昝嫗者,每述禍崇,其言多中。常云:相公當直之神漸減,韋郎擁從之神日增。皆以妖妄之言,不復再召)。苗夫人又曰:韋郎比雖貧賤,氣凌霄漢。每以相公所談,未嘗一言屈媚,因而見尤。成事立功,必此人也。來早入州,方知不誤。延賞憂惕,莫敢瞻視,曰:吾不識人。西門而出,凡是舊時婢僕,曾無禮者,悉遭韋公棒殺。投於蜀江。獨苗氏夫人無愧於韋郎。賢哉乎!賢哉乎!韋公侍奉外姑,過於布素之時。海內貴門,不敢忽於貧賤之婿。所以郭圓詩曰:宣父從周又適秦,昔賢誰少出風塵。當時甚訝張延賞,不識韋皋是貴人。(出《雲溪友議》)
dù hóng jiàn
杜鴻漸
chéng xiàng dù hóng jiàn, shì hào zhī rén. jiàn mǎ suì lǐ bào zhēn lú xīn zhōu qǐ lù xiāng zhì zhāng chéng xiàng hóng jìng lǐ xiāng fān, jiē yún bìng wèi jiāng xiāng. jì ér jǐn rán. xǔ guō zhī tú, yòu hé yǐ jiā yě. chū jiā huà lù
丞相杜鴻漸,世號知人。見馬燧、李抱貞、盧新州杞、陸相贄、張丞相弘靖、李相蕃,皆雲並為將相。既而盡然。許郭之徒,又何以加也。(出《嘉話錄》)
dù yòu
杜佑
tài sī tú dù gōng, jiàn zhāng xiāng hóng jìng yuē: bì wèi zǎi xiàng. guì rén duō zhī rén yě rú cǐ. chū jiā huà lù
太司徒杜公,見張相弘靖曰:必為宰相。貴人多知人也如此。(出《嘉話錄》)
liáng sù
梁肅
táng zhēn yuán zhōng, lǐ yuán bīn hán yù lǐ jiàng cuī qún tóng nián jìn shì. xiān shì, sì jūn zǐ zhī dìng jiāo jiǔ yǐ, gòng yóu liáng bǔ què sù zhī mén. jū èr suì, sù wèi zhī miàn, ér sì xián zào sù duō yǐ, mí bù xié xíng. sù yì zhī. yī dàn yán jiē, guān děng jù yǐ wén xué wèi suǒ chēng, fù jiǎng yǐ jiāo yóu zhī dào. rán sù sù yǒu rén lún zhī jiàn. guān děng jì qù, fù zhǐ jiàng qún yuē: gōng děng wén xíng xiāng qì, tā rì jiē zhèn dà míng. rán èr jūn zǐ wèi jí rén chén, miǎn zhān, miǎn zhān. hòu èr xián guǒ rú suǒ yán. chū zhí yán
唐貞元中,李元賓、韓愈、李絳、崔群同年進士。先是,四君子之定交久矣,共游梁補闕肅之門。居二歲,肅未之面,而四賢造肅多矣,靡不偕行。肅異之。一旦延接,觀等俱以文學為所稱,復獎以交遊之道。然肅素有人倫之鑑。觀等既去,復止絳、群曰:公等文行相契,他日皆振大名。然二君子位極人臣,勉旃,勉旃。後二賢果如所言。(出《摭言》)
lǚ wēn
呂溫
chū, lǐ shēn fù jiàn, cháng yǐ gǔ fēng qiú zhī lǚ wēn. wēn wèi yuán wài láng qí zhào jí dì gōng yuē: wú guān lǐ èr shí xiù cái zhī wén, qī rén bì wèi qīng xiàng. guǒ rú qí yán. shī yuē: chūn zhǒng yī lì sù, qiū chéng wàn kē zi. sì hǎi wú xián tián, nóng fū yóu è sǐ. chú hé rì dāng wǔ, hàn dī hé xià tǔ. shuí zhī pán zhōng cān, lì lì jiē xīn kǔ. chū yún xī yǒu yì
初,李紳赴薦,常以古風求知呂溫。溫謂員外郎齊照及弟恭曰:吾觀李二十秀才之文,期人必為卿相。果如其言。詩曰:春種一粒粟,秋成萬顆子。四海無閒田,農夫猶餓死。鋤禾日當午,汗滴禾下土。誰知盤中餐,粒粒皆辛苦。(出《雲溪友議》)
gù hé
顧和
zhāng xuán zhī gù fū shì gù hé zhōng wài sūn. jiē shǎo ér cōng huì. hé bìng zhī zhī, ér cháng wèi gù shèng, qīn zhòng piān zhì, zhāng pō bù yàn. yú shí zhāng nián jiǔ suì, gù nián qī suì, hé jù yǔ zhì sì zhōng, jiàn fú bān ní huán xiàng, dì zǐ yǒu qì zhě, bù qì zhě. hé yǐ wèn èr sūn. xuán zhī wèi: bǐ qīn gù qì, bǐ bù qīn gù bù qì. fū yuē: bù rán, yóu wàng qíng gù bù qì, bù néng wàng qíng gù qì. chū shì shuō xīn shū
張玄之、顧敷是顧和中外孫。皆少而聰慧。和並知之,而常謂顧勝,親重偏至,張頗不厭。於時張年九歲,顧年七歲,和俱與至寺中,見佛般泥洹像,弟子有泣者,不泣者。和以問二孫。玄之謂:彼親故泣,彼不親故不泣。敷曰:不然,由忘情故不泣,不能忘情故泣。(出《世說新書》)
liú yǔ xī
劉禹錫
liú yǔ xī yuē: jì lóng xié dàn dàn rén, qí fù nù zhī. qí mǔ yuē: jiàn dú xū xū yuán zuò suī, jù chén xiào běn gǎi zǒu chē pò yuán, liáng mǎ xū yì yāng fàn jià, rán hòu néng fù zhòng zhì yuǎn. dà yán tóng zhì, bù qí bù huì, bì fēi yì qì dìng yǐ. chū jiā huà lù
劉禹錫曰:季龍挾彈彈人,其父怒之。其母曰:健犢須(須原作雖,據陳校本改)走車破轅,良馬須逸鞅泛駕,然後能負重致遠。大言童稚,不奇不惠,必非異器定矣。(出《嘉話錄》)
hán yù
韓愈
lǐ hè yǐ gē shī yè lì bù hán yù. shí wèi guó zi bó shì fēn sī, shí sòng kè chū guī, jí kùn. mén rén chéng juǎn, jiě dài xuán dú zhī. shǒu piān yàn mén tài shǒu xíng yún: hēi yún yā chéng chéng yù cuī, jiǎ guāng xiàng rì jīn lín kāi. què chā dài, jí mìng yāo zhī. chū yún xī yǒu yì, míng chāo běn zuò chū yōu xián gǔ chuī
李賀以歌詩謁吏部韓愈。時為國子博士分司,時送客出歸,極困。門人呈卷,解帶旋讀之。首篇《雁門太守行》云:黑雲壓城城欲摧,甲光向日金鱗開。卻插帶,急命邀之。(出《雲溪友議》,明抄本作出《幽閒鼓吹》)
gù kuàng
顧況
shàng shū bái jū yì yīng jǔ, chū zhì jīng, yǐ shī yè zhù zuò gù kuàng. kuàng dǔ xìng míng, shú shì bái gōng yuē: mǐ jià fāng guì, jū yì fú yì. nǎi pī juàn, shǒu piān yuē: lí lí yuán shàng cǎo, yī suì yī kū róng. yě huǒ shāo bù jǐn, chūn fēng chuī yòu shēng. què jiē shǎng yuē: dào dé gè yǔ, jū jí yì yǐ. yīn wèi zhī yán yù, shēng míng dà zhèn. chū yōu xián gǔ chuī
尚書白居易應舉,初至京,以詩謁著作顧況。況睹姓名,熟視白公曰:米價方貴,居亦弗易。乃披卷,首篇曰:離離原上草,一歲一枯榮。野火燒不盡,春風吹又生。卻嗟賞曰:道得個語,居即易矣。因為之延譽,聲名大振。(出《幽閒鼓吹》)
yú shào
於邵
yú shào xìng xiào tì, nèi xíng xiū jié, lǎo ér mí dǔ. chū, fán zé cháng jǔ xián liáng fāng zhèng, yī jiàn yú jīng shī, yuē: jiāng xiāng zhī cái yě. bù wǔ nián, zé wèi jié dù shǐ, cuī yuán hàn jìn wǔ shí, shǐ jǔ jìn shì. shào yì qí wén, zhuó shǒu jiǎ kē. qiě yuē: bù shí nián sī gào mìng. jìng rú qí yán. dú gū shòu jǔ bó xué hóng cí, lì bù kǎo wèi dì yī, zài zhōng shū, shēng jiǎ kē, rén chēng yǔn dāng. chū tán bīn lù
於邵性孝悌,內行修潔,老而彌篤。初,樊澤嘗舉賢良方正,一見於京師,曰:將相之材也。不五年,澤為節度使,崔元翰近五十,始舉進士。邵異其文,擢首甲科。且曰:不十年司誥命。竟如其言。獨孤綬舉博學宏詞,吏部考為第一,在中書,升甲科,人稱允當。(出《譚賓錄》)
lǐ dé yù
李德裕
zhōng lìng bái mǐn zhōng fāng jū láng shǔ, wèi yǒu zhī zhě. wéi zhū yá xiāng lǐ dé yù tè yǐ guó qì zhòng zhī, yú shì jìn shēn jiān duō suǒ yán yù. rán ér zī yòng bù chōng, wú yǐ zhī fèng liáo yǒu. yī dàn, xiāng guó yí qián shí wàn, bǐ wèi jiǔ yáo zhī bèi. yuē shěng gé míng shì shù rén, kè rì tóng guò qí dì. shí qiū mù chén yīn, shè xún lín lì. hè bá rèn jù tán lù rèn zuò jì yuán wài fǔ bà, qiú guān wèi suì, jiāng yù chū báo yóu. yǔ bái gōng tóng nián dēng dì, léi jū jiù mén gào bié. hūn zhě yǐ qí cháo kè, nǎi yǐ tā qù duì zhī. hè bá zhù chē liú shū, bèi shù jī yóu zhī yì. bái lǎn shū yuē: zhàng fū chù qióng dá, dāng yǒu shí mìng. gǒu bù cái zhě, yǐ jiǎo xìng qǔ róng, wèi zú wèi fā shēn zhī dào, qǐ dé jiā chù yǐn zhuàn, zhǐ yāo dāng lù háo guì. nǎng shí dēng dì pín jiāo, jīn rì bì mén bù jiē, zòng shǐ biàn jū róng xiǎn, yòu ān dé bù kuì yú huái? jù lìng pū zhě mìng hè bá huí chē, suì yǐ bēi pán tóng fèi. é ér suǒ yuē cháo kè, lián qí ér zhì, hūn hūn yuán zuò jiān, jù míng chāo běn gǎi zhě jù chén yǔ hè bá cóng róng, wú bù wǎn è ér qù qù yuán zuò bù, jù míng chāo běn xǔ kè běn gǎi. yì rì, yú sī dì yè jiàn. xiāng guó xún cháo shì lái zhě wèi shuí? bái gōng duì yǐ bīn kè wèi zhì. shì yǒu tóng nián chū jīng fǎng bié, mǐn qí lóng zhōng wěi kùn, bù rěn qì zhī, liú yǐn shù bēi, suì què zhī jiē. jì fù chuī xū zhī yì, gān cóng qiǎn chì zhī zuì. xiāng guó chēng huān yú shí yún: cǐ shì zhēn gǔ rén zhī dào. yóu zī guì dá, kě yǐ jī quàn jiāo báo. bù xún rì, hè bá zì shǐ xià píng shì, xiān shòu měi guān. bái gōng yǐ kù bù láng zhōng rù wèi hàn lín xué shì. wèi yú sān zài, biàn bǐng jūn héng. qí hòu wǔ zhèn fān fāng, zài jū láng miào. dǎo yì huái rén, shǐ zhōng yī zhì. liú fāng chuán sù, shì lín měi zhī. dà chū zhōng míng chāo běn chū zhōng zuò zhōng chū, biān bǐ bù níng, tǔ bō yóu zì qū qiáng. xuān zōng huáng dì jué yú zhì tǎo, yán yīng xiān wèn zǎi chén. gōng shǒu zòu xìng shī, suì wèi tǒng shuài, lǜ yán biān fān zhèn bīng shì shù wàn, gǔ xíng ér qián. shí quǎn róng liè zhèn yú míng chāo běn zuò píng chuān, yǐ shēng qí mǎ shù qiān pǐ, fú cáng shān gǔ. jì ér dé yú dié zhě, suì shè qí bīng dài zhī. yǒu fān zhōng qiú shuài, yī fēi rōng qiú, xì bǎo zhuāng dài. suǒ chéng bái mǎ, jùn yì wú bǐ. fēng dí wèi jiāo, yáng biān chū yú zhèn miàn zhě shù sì, pín zhào hàn jūn dòu jiāng. bái gōng jiè bīng shì wú dé ér yīng zhī. é ér zhù jūn zhǐ huī, bèi bèi yuán zuò jiē, jù míng chāo běn xǔ běn gǎi wǒ shī bǎi yú bù ér lì. yǒu lù zhōu xiǎo jiāng xiāo yǒng shàn shè, chí mǎ wān hú ér chū, lián fā liǎng jiàn, jiē zhōng xiàng. yuè mǎ ér qián, chōu duǎn jiàn, bó yú ān shàng, yǐ shǒu fú xié, rú dòu ōu zhī zhuàng. fān jūn dàn hū zào zhù zhī, yú ān tuō fēi qiú, jiě jīn dài, duó mǎ ér hái. shī lǚ lǚ yuán zuò xuán, jù míng chāo běn gǎi wú bù fèn yǒng. jì ér dà zhàn shā mò, lǔ zhèn wǎ jiě, chéng shèng zhuī bēn, jǐ jí hēi shān zhī xià. suǒ huò tuó mǎ zī zhòng, bù kě shèng jì. shù shǒu ér jiàng sì sān wàn rén. xiān shì hé huáng jùn jiè zài xiōng nú zhě, zì cǐ xī wèi táng tǔ. xuān zōng chū lǎn jié shū yún: wǒ zhī mǐn zhōng bì tiǎn xiōng chǒu. bái gōng kǎi xuán, yǔ tóng liè zǎi fǔ fǔ zì yuán kōng què, jù míng chāo běn bǔ jìn shī yún: yī zhào huáng chéng sì hǎi bān, chǒu róng wú shù shù shēn hái. shù lóu chuī dí rén xiū zhàn, mù yě sī fēng mǎ zì xián. hé shuǐ jiǔ pán shōu shù qū, lǒng shān qiān lǐ zhū guān. xī biān běi sāi jīn wú shì, wèi bào dōng nán yí yǔ mán. mǎ xiāng zhí shī yún: shùn dé yáo rén huà quǎn róng, xǔ tí hé lǒng kuǎn huáng fēng. zhǐ huī wén wǔ jiē shén suàn, huī tà qián kūn shì shèng gōng. sì shuài yǒu zhēng wú hàn mǎ, qī guān suī shù yǐ tāo gōng. tiān liú cǐ shì hái yīng zhǔ, bù zài tā nián zài dà zhōng. wèi xiāng fú shī yún: xiāo guān xīn fù jiù shān chuān, gǔ shù qín yuán jǐng xiàng xiān. róng lǔ qǐ xiáng guī huì huà, huáng wēi jiàn bèi shè xīng shān. qióng lú yuǎn shù yān chén miè, shén wǔ guāng yáng zhú bó chuán. zuǒ rèn jǐn zhī gē dì zé, cóng zī bù gēng bèi sān biān. cuī xiāng xuàn shī yún: biān chuí wàn lǐ zhù ēn bō, yǔ zhòu qún fāng qià kǎi gē. yǒu dì míng wáng zhēng jiě biàn, yuǎn fāng róng lěi jǐn tóu gē. yān chén yǒng xī sān qiū shù, ruì qì yáo qīng jiǔ zhé hé. gòng ǒu shèng míng qiān zài yùn, gèng guān sú fù yǔ shí hé. chū jù tán lù
中令白敏中方居郎署,未有知者。唯朱崖相李德裕特以國器重之,於是縉紳間多所延譽。然而資用不充,無以祗奉僚友。一旦,相國遺錢十萬,俾為酒肴之備。約省閣名士數人,克日同過其第。時秋暮沉陰,涉旬霖瀝。賀跋任(《劇談錄》任作惎)員外府罷,求官未遂,將欲出薄游。與白公同年登第,羸駒就門告別。閽者以俟朝客,乃以他去對之。賀跋駐車留書,備述羈游之意。白覽書曰:丈夫處窮達,當有時命。苟不才者,以僥倖取容,未足為發身之道,豈得家畜飲饌,止邀當路豪貴。曩時登第貧交,今日閉門不接,縱使便居榮顯,又安得不愧於懷?遽令仆者命賀跋回車,遂以杯盤同費。俄而所約朝客,聯騎而至,閽(閽原作間,據明抄本改)者具陳與賀跋從容,無不惋愕而去(去原作不,據明抄本、許刻本改)。翌日,於私第謁見。相國詢朝士來者為誰?白公對以賓客未至。適有同年出京訪別,憫其龍鍾委困,不忍棄之,留飲數杯,遂闕祗接。既負吹噓之意,甘從譴斥之罪。相國稱歡逾時云:此事真古人之道。由茲貴達,可以激勸澆薄。不旬日,賀跋自使下評事,先授美官。白公以庫部郎中入為翰林學士。未窬三載,便秉鈞衡。其後五鎮藩方,再居廊廟。蹈義懷仁,始終一致。流芳傳素,士林美之。大初中(明抄本初中作中初),邊鄙不寧,吐蕃尤恣屈強。宣宗皇帝決於致討,延英先問宰臣。公首奏興師,遂為統帥,率沿邊藩鎮兵士數萬,鼓行而前。時犬戎列陣於(明抄本作平)川,以生騎馬數千匹,伏藏山谷。既而得於牒者,遂設奇兵待之。有蕃中酋帥,衣緋茸裘,系寶裝帶。所乘白馬,駿異無比。鋒鏑未交,揚鞭出於陣面者數四,頻召漢軍斗將。白公誡兵士無得而應之。俄而駐軍指揮,背(背原作皆,據明抄本、許本改)我師百餘步而立。有潞州小將驍勇善射,馳馬彎弧而出,連發兩箭,皆中項。躍馬而前,抽短劍,踣於鞍上,以手扶挾,如斗歐之狀。蕃軍但呼噪助之,於鞍脫緋裘,解金帶,奪馬而還。師旅(旅原作旋,據明抄本改)無不奮勇。既而大戰沙漠,虜陣瓦解,乘勝追奔,幾及黑山之下。所獲駝馬輜重,不可勝計。束手而降四三萬人。先是河湟郡界在匈奴者,自此悉為唐土。宣宗初覽捷書云:我知敏中必殄凶丑。白公凱旋,與同列宰輔(輔字原空闕,據明抄本補)進詩云:一詔皇城四海頒,丑戎無數束身還。戍樓吹笛人休戰,牧野嘶風馬自閒。河水九盤收數曲,隴山千里諸關。西邊北塞今無事,為報東南夷與蠻。馬相植詩云:舜德堯仁化犬戎,許提河隴款皇風。指揮文武皆神算,恢拓乾坤是聖功。四帥有徵無汗馬,七關雖戍已韜弓。天留此事還英主,不在他年在大中。魏相扶詩云:蕭關新復舊山川,古戍秦原景象鮮。戎虜乞降歸惠化,皇威漸被懾腥膻。穹廬遠戍煙塵滅,神武光揚竹帛傳。左衽盡知歌帝澤,從茲不更備三邊。崔相鉉詩云:邊陲萬里注恩波,宇宙群方洽凱歌。有地名王爭解辮,遠方戎壘盡投戈。煙塵永息三秋戍,瑞氣遙清九折河。共偶聖明千載運,更觀俗阜與時和。(出《劇談錄》)
wéi xiù
韋岫
táng chéng xiàng lú xié, dà zhōng chū, jǔ jìn shì. fēng mào bù yáng, yǔ yì bù zhèng, hū xié wèi huì. gài shé duǎn yě. wéi shì kūn dì jiē qīng wǔ zhī, dú shàng shū xiù jiā jìng, wèi kūn dì yuē: lú suī rén wù shén lòu, guān qí wén zhāng yǒu shǒu wěi. sī rén yě, yǐ cǐ bo zhī, tā rì bì wèi dà yòng hū? ěr hòu lú guǒ cè míng, jìng dēng láng miào, jiǎng bá xiù zhì fú jiàn guān chá shǐ. xiàng shí qīng báo zhū dì, lǜ bù zhǎn fēn. suǒ wèi yǐ mào shī rén zhě, qí wéi zhū jì hū? chū běi mèng suǒ yán
唐丞相盧攜,大中初,舉進士。風貌不揚,語亦不正,呼攜為慧。蓋舌短也。韋氏昆弟皆輕侮之,獨尚書岫加敬,謂昆弟曰:盧雖人物甚陋,觀其文章有首尾。斯人也,以此卜之,他日必為大用乎?爾後盧果策名,竟登廊廟,獎拔岫至福建觀察使。向時輕薄諸弟,率不展分。所謂以貌失人者,其韋諸季乎?(出《北夢瑣言》)
zhī rén sēng
知人僧
táng lìng gōng wéi zhāo dù shǎo pín jù, cháng yī zuǒ jiē sēng lù jìng guāng tài shī, suí sēng zhāi zhōu. jìng guāng yǒu rén lún zhī jiàn, héng qì zhòng zhī. chū zhí yán
唐令公韋昭度少貧窶,常依左街僧錄淨光太師,隨僧齋粥。淨光有人倫之鑑,恆器重之。(出《摭言》)
cài jīng
蔡荊
táng cài jīng shàng shū wèi tiān dé jūn shǐ, yá qián yǒu xiǎo jiāng gù gù yuán zuò yán, jù míng chāo běn gǎi yàn lǎng yàn huī, zhī shǐ yuàn zhái shì mǎi. jīng yǒu zhī rén zhī jiàn. huò yī rì, bǐ qí zi shū xiàng yǐ xià, bèi jiǔ zhuàn yú shān tíng, zhào èr gù cì yàn. jīng é yì jí xí, yuē lìng wù qǐ. èr gù huáng huò, mò yù qí yì. jīng miǎn zhī yuē: gōng dì xiōng jù yǒu fēng hóu zhī xiāng, shàn zì bǎo ài. tā nián yuàn yǐ zi sūn xiāng yī. yīn zēng qí zhí jí. jì huáng kòu fàn què, gù yàn lǎng lǐng běn jūn, tóng lì shōu fù gōng, chú dōng chuān, jiā shǐ xiāng. cài shū xiàng xiōng dì wǎng yī zhī, qǐng shū xiàng wèi jié dù fù shǐ, réng yǐ zhàng rén xíng bài zhī. jūn fǔ dà shì, jiē zī móu yān. dà gù hōng hōng yuán zuò mèng, jù míng chāo běn chén xiào běn xǔ kè běn gǎi, qí dì yàn huī sì zhī, yì shǐ xiāng. chū běi mèng suǒ yán
唐蔡荊尚書為天德軍使,衙前有小將顧(顧原作顏,據明抄本改)彥朗、彥暉,知使院宅市買。荊有知人之鑑。或一日,俾其子叔向以下,備酒饌於山亭,召二顧賜宴。荊俄亦即席,約令勿起。二顧惶惑,莫諭其意。荊勉之曰:公弟兄俱有封侯之相,善自保愛。他年願以子孫相依。因增其職級。洎黃寇犯闕,顧彥朗領本軍,同立收復功,除東川,加使相。蔡叔向兄弟往依之,請叔向為節度副使,仍以丈人行拜之。軍府大事,皆諮謀焉。大顧薨(薨原作夢,據明抄本、陳校本、許刻本改),其弟彥暉嗣之,亦使相。(出《北夢瑣言》)
yà zi
亞子
hòu táng zhuāng zōng nián shí yī cóng jìn wáng tǎo wáng xíng yú. chū lìng rù jìn xiàn jié, zhāo zōng yī jiàn, hài yì zhī yuē: cǐ zi yǒu qí biǎo. nǎi fǔ qí bèi yuē: ér jiāng lái zhī guó dòng, wù wàng zhōng xiào yú wú jiā. nǎi cì xī chì jiǔ zhī fěi cuì pán. shí sān dú chūn qiū, lüè zhī dà yì. qí shè jué lún. qí xīn huō rú, cǎi lù shàn yán, tīng nà róng wù, dài liú cōng zhī bǐ yě. yòu yún, zhāo zōng yuē: cǐ zi kě yà qí fù. shí rén hào yuē yà zi. chū běi mèng suǒ yán
後唐莊宗年十一從晉王討王行瑜。初令入覲獻捷,昭宗一見,駭異之曰:此子有奇表。乃撫其背曰:兒將來之國棟,勿忘忠孝於吾家。乃賜鸂鶒酒卮、翡翠盤。十三讀春秋,略知大義。騎射絕倫。其心豁如,採錄善言,聽納容物,殆劉聰之比也。又雲,昭宗曰:此子可亞其父。時人號曰亞子。(出《北夢瑣言》)