lǎo zi mù gōng guǎng chéng zi huáng ān mèng qí
老子 木公 廣成子 黃安 孟岐
lǎo zi
老子
lǎo zi zhě, míng zhòng ěr, zì bó yáng, chǔ guó kǔ xiàn qū rén lǐ rén yě. qí mǔ gǎn dà liú xīng ér yǒu shēn. suī shòu qì tiān rán, jiàn yú lǐ jiā, yóu yǐ lǐ wèi xìng.
老子者,名重耳,字伯陽,楚國苦縣曲仁里人也。其母感大流星而有娠。雖受氣天然,見於李家,猶以李為姓。
huò yún, lǎo zi xiān tiān dì shēng.
或雲,老子先天地生。
huò yún, tiān zhī jīng pò, gài shén líng zhī shǔ.
或雲,天之精魄,蓋神靈之屬。
huò yún, mǔ huái zhī qī shí èr nián nǎi shēng, shēng shí, pōu mǔ zuǒ yè ér chū. shēng ér bái shǒu, gù wèi zhī lǎo zi.
或雲,母懷之七十二年乃生,生時,剖母左腋而出。生而白首,故謂之老子。
huò yún, qí mǔ wú fū, lǎo zi shì mǔ jiā zhī xìng.
或雲,其母無夫,老子是母家之姓。
huò yún, lǎo zi zhī mǔ, shì zhì lǐ shù xià ér shēng lǎo zi, shēng ér néng yán, zhǐ lǐ shù yuē: yǐ cǐ wèi wǒ xìng.
或雲,老子之母,適至李樹下而生老子,生而能言,指李樹曰:以此為我姓。
huò yún, shàng sān huáng shí wèi xuán zhōng fǎ shī, xià sān huáng shí wèi jīn què dì jūn, fú xī shí wèi yù huá zi, shén nóng shí wèi jiǔ líng lǎo zi, zhù róng shí wèi guǎng shòu zi, huáng dì shí wèi guǎng chéng zi, zhuān xū shí wèi chì jīng zǐ, dì kù shí wèi lù tú zi, yáo shí wèi wù chéng zi, shùn shí wèi yǐn shòu zi, xià yǔ shí wèi zhēn háng zǐ, yīn tāng shí wèi xī zé zi, wén wáng shí wèi wén yì xiān shēng.
或雲,上三皇時為玄中法師,下三皇時為金闕帝君,伏羲時為郁華子,神農時為九靈老子,祝融時為廣壽子,黃帝時為廣成子,顓頊時為赤精子,帝嚳時為祿圖子,堯時為務成子,舜時為尹壽子,夏禹時為真行子,殷湯時為錫則子,文王時為文邑先生。
yī yún, shǒu cáng shǐ.
一雲,守藏史。
huò yún, zài yuè wèi fàn lǐ, zài qí wèi chī yí zi, zài wú wèi táo zhū gōng. jiē jiàn yú qún shū, bù chū shén xiān zhèng jīng. wèi kě jù yě.
或雲,在越為范蠡,在齊為鴟夷子,在吳為陶朱公。皆見於群書,不出神仙正經。未可據也。
gé zhì chuān yún: hóng yǐ wèi lǎo zi ruò shì tiān zhī jīng shén, dāng wú shì bù chū. fǔ zūn jiù bēi, wěi yì jiù láo. bèi qīng chéng ér rù chòu zhuó, qì tiān guān ér shòu rén jué yě. fū yǒu tiān dì zé yǒu dào shù, dào shù zhī shì, hé shí zàn fá. shì yǐ fú xī yǐ lái, zhì yú sān dài, xiǎn míng dào shù, shì shì yǒu zhī, hé bì cháng shì yī lǎo zi yě. jiē yóu wǎn xué zhī tú, hào qí shàng yì, kē yù tuī chóng lǎo zi, gù yǒu cǐ shuō.
葛稚川云:洪以為老子若是天之精神,當無世不出。俯尊就卑,委逸就勞。背清澄而入臭濁,棄天官而受人爵也。夫有天地則有道術,道術之士,何時暫乏。是以伏羲以來,至於三代,顯名道術,世世有之,何必常是一老子也。皆由晚學之徒,好奇尚異,苛欲推崇老子,故有此說。
qí shí lùn zhī, lǎo zi gài dé dào zhī yóu jīng zhě, fēi yì lèi yě.
其實論之,老子蓋得道之尤精者,非異類也。
àn shǐ jì yún: lǎo zi zhī zǐ míng zōng, shì míng wú jùn shěn shì yě zhú zhāi chāo běn yǐ hòu jiǎn chēng míng chāo běn qīng chén zhān xiào běn yǐ hòu jiǎn chēng chén xiào běn shì zuò shì. wèi wèi jiāng jūn, yǒu gōng, fēng yú duàn. zhì zōng zhī zǐ wāng wāng zhī zǐ yán yán zhī xuán sūn xiá, shì yú hàn. xiá zi jiě, wèi jiāo xī wáng tài fù, jiā yú qí. zé lǎo zi běn shén sòng jiǎ xiáng yóu lóng chuán xù yún: lǎo zi běn yì rén líng, shén zì yí é. líng ěr, qiǎn jiàn dào shì, yù yǐ lǎo zi wèi shén yì, shǐ hòu dài xué zhě cóng zhī, ér bù zhī cǐ gèng shǐ bù xìn zhǎng shēng zhī kě xué yě. hé zhě, ruò wèi lǎo zi shì de dào zhě. zé rén bì miǎn lì jìng mù ruò wèi shì shén líng yì lèi, zé fēi kě xué yě.
按史記云:老子之子名宗,事(明吳郡沈氏野竹齋抄本——以後簡稱明抄本;清陳鱣校本——以後簡稱陳校本;「事」作「仕」。)魏為將軍,有功,封於段。至宗之子汪、汪之子言、言之玄孫瑕,仕於漢。瑕子解,為膠西王太傅,家於齊。則老子本神(宋賈翔猶龍傳序云:老子本亦人靈,神字疑訛。)靈耳,淺見道士,欲以老子為神異,使後代學者從之,而不知此更使不信長生之可學也。何者,若謂老子是得道者。則人必勉力競慕;若謂是神靈異類,則非可學也。
huò yún: lǎo zi yù xī dù guān, guān lìng yǐn xǐ zhī qí fēi cháng rén yě, cóng zhī wèn dào. lǎo zi jīng guài, gù tǔ shé dān rán, suì yǒu lǎo dān zhī hào. yì bù rán yě. jīn àn jiǔ biàn jí yuán shēng shí èr huà jīng, lǎo zi wèi rù guān shí, gù yǐ míng dān yǐ. lǎo zi shù yì míng zì, fēi dàn yī dān ér yǐ.
或云:老子欲西度關,關令尹喜知其非常人也,從之問道。老子驚怪,故吐舌聃然,遂有老聃之號。亦不然也。今按《九變》及《元生十二化經》,老子未入關時,固已名聃矣。老子數易名字,非但一聃而已。
suǒ yǐ ěr zhě, àn jiǔ gōng jí sān wǔ jīng jí yuán chén jīng yún: rén shēng gè yǒu è huì, dào qí shí, ruò yì míng zì, yǐ suí yuán qì zhī biàn, zé kě yǐ yán nián dù è. jīn shì yǒu dào zhě, yì duō rú cǐ.
所以爾者,按《九宮》及《三五經》及《元辰經》云:人生各有厄會,到其時,若易名字,以隨元氣之變,則可以延年度厄。今世有道者,亦多如此。
lǎo zi zài zhōu, nǎi sān bǎi yú nián, èr bǎi nián zhī zhōng, bì yǒu è huì fēi yī, shì yǐ míng shāo duō ěr. yù zhèng dìng lǎo zi běn mò, gù dāng yǐ shǐ shū shí lù wèi zhǔ, bìng lǎo tài píng yù lǎn liù wǔ jiǔ, yǐn shén xiān chuán wú lǎo zì. xiān jīng mì wén, yǐ xiāng cān shěn. qí tā ruò sú shuō, duō xū wàng.
老子在周,乃三百餘年,二百年之中,必有厄會非一,是以名稍多耳。欲正定老子本末,故當以史書實錄為主,並老(《太平御覽》六五九,引神仙傳無老字。)仙經秘文,以相參審。其它若俗說,多虛妄。
hóng àn xī shēng zhōng tāi jí fù mìng bāo jí zhū tāo yù jī míng chāo běn jī zuò jī, chū xué jì èr sān yù lǎn sān liù sān, yǐn shén xiān chuán zuò zhá. dāng shì zhá é wèi jī, xiě zuò jī. jīn piān nèi jīng, jiē yún: lǎo zi huáng bái yì wén lèi jù qī bā tài píng yù lǎn sān liù sān yǐn wú bái zì. sè, měi méi, guǎng sǎng zhǎng ěr, dà mù shū chǐ, fāng kǒu hòu chún é yǒu sān wǔ dá lǐ, rì jiǎo yuè xuán bí chún gǔ shuāng zhù, ěr yǒu sān lòu mén zú dǎo èr wǔ, shǒu bà shí wén. yǐ zhōu wén wáng shí wèi shǒu cáng shǐ, zhì wǔ wáng shí wèi zhù xià shǐ. shí sú jiàn qí jiǔ shòu, gù hào zhī wèi lǎo zi. fū rén shòu mìng, zì yǒu tōng shén yuǎn jiàn zhě, bǐng qì yǔ cháng rén bù tóng, yīng wèi dào zhǔ, gù néng wèi tiān shén suǒ jì, zhòng xiān suǒ cóng.
洪按《西升中胎》及《復命苞》及《珠韜玉機》(明抄本「機」作「機」,《初學記》二三《御覽》三六三,引《神仙傳》作「札」。當是札訛為機,寫作機。)《金篇內經》,皆云:老子黃白(《藝文類聚》七八、《太平御覽》三六三引無白字。)色,美眉,廣顙長耳,大目疏齒,方口厚唇;額有三五達理,日角月懸;鼻純骨雙柱,耳有三漏門;足蹈二五,手把十文。以周文王時為守藏史,至武王時為柱下史。時俗見其久壽,故號之為老子。夫人受命,自有通神遠見者,稟氣與常人不同,應為道主,故能為天神所濟,眾仙所從。
shì yǐ suǒ chū dù shì zhī fǎ, jiǔ dān bā shí, jīn lǐ jīn yè cì cún xuán sù shǒu yī, sī shén lì cáng, xíng qì liàn xíng, xiāo zāi pì è, zhì guǐ yǎng xìng, jué gǔ biàn huà, yàn shèng jiào jiè, yì shǐ guǐ mèi zhī fǎ. fán jiǔ bǎi sān shí juǎn, fú shū qī shí juǎn, jiē lǎo zi běn qǐ zhōng piān suǒ jì zhě yě, zì yǒu mù lù. qí bù zài cǐ shù zhě, jiē hòu zhī dào shì, sī suǒ zēng yì, fēi zhēn wén yě. lǎo zi tián dàn wú yù, zhuān yǐ zhǎng shēng wèi wù zhě, gù zài zhōu suī jiǔ, ér míng wèi bù qiān zhě, gài yù hé guāng tóng chén. nèi shí zì rán, dào chéng nǎi qù, gài xiān rén yě.
是以所出度世之法,九丹八石,金醴金液;次存玄素守一,思神歷藏,行氣鍊形,消災辟惡,治鬼養性,絕谷變化,厭勝教戒,役使鬼魅之法。凡九百三十卷,符書七十卷,皆老子本起中篇所記者也,自有目錄。其不在此數者,皆後之道士,私所增益,非真文也。老子恬淡無欲,專以長生為務者,故在周雖久,而名位不遷者,蓋欲和光同塵。內實自然,道成乃去,蓋仙人也。
kǒng zǐ cháng wǎng wèn lǐ, xiān shǐ zi gòng guān yān. zi gòng zhì, lǎo zi gào zhī yuē: zi zhī shī míng qiū, xiāng cóng sān nián, ér hòu kě jiào yān.
孔子嘗往問禮,先使子貢觀焉。子貢至,老子告之曰:「子之師名丘,相從三年,而後可教焉。」
kǒng zǐ jì jiàn lǎo zi, lǎo zi gào yuē: liáng jiǎ shēn cáng ruò xū, jūn zǐ shèng dé ruò yú. qù zi zhī jiāo qì yǔ duō yù yín zhì, shì jiē wú yì yú zi yě.
孔子既見老子,老子告曰:「良賈深藏若虛,君子盛德若愚。去子之驕氣與多欲淫志,是皆無益於子也。」
kǒng zǐ dú shū, lǎo zi jiàn ér wèn zhī yuē: hé shū?
孔子讀書,老子見而問之曰:「何書?」
yuē: yì yě. shèng rén yì dú zhī.
曰:「易也。聖人亦讀之。」
lǎo zǐ yuē: shèng rén dú zhī kě yě, rǔ hé wèi dú zhī? qí yào hé shuō?
老子曰:「聖人讀之可也,汝曷為讀之?其要何說?」
kǒng zǐ yuē: yào zài rén yì.
孔子曰:「要在仁義。」
lǎo zǐ yuē: wén méng zǎn fū, tōng xī bù dé mián. jīn rén yì cǎn rán ér gǔ rén xīn, luàn mò dà yān. fū hú bù rì yù ér bái, wū bù rì rǎn ér hēi, tiān zhī zì gāo yǐ, dì zhī zì hòu yǐ, rì yuè zì zhào yǐ, xīng chén gù zì liè yǐ, cǎo mù gù yǒu qū yǐ. fū zǐ xiū dào ér qū, zé yǐ zhì yǐ, yòu hé yòng rén yì! ruò jī gǔ yǐ qiú wáng yáng míng chāo běn yáng zuò zi hū? fū zǐ nǎi luàn rén zhī xìng yě.
老子曰:「蚊虻噆膚,通夕不得眠。今仁義慘然而汩人心,亂莫大焉。夫鵠不日浴而白,烏不日染而黑,天之自高矣,地之自厚矣,日月自照矣,星辰固自列矣,草木固有區矣。夫子修道而趨,則以至矣,又何用仁義!若擊鼓以求亡羊(明抄本「羊」作「子」)乎?夫子乃亂人之性也。」
lǎo zi wèn kǒng zǐ yuē: yì dé dào hū?
老子問孔子曰:「亦得道乎?」
kǒng zǐ yuē: qiú èr shí qī nián ér bù de yě.
孔子曰:「求二十七年而不得也。」
lǎo zǐ yuē: shǐ dào kě xiàn rén, zé rén mò bù xiàn zhī qí jūn shǐ dào ér kě jìn rén, zé rén mò bù jìn zhī qí qīn yǐ shǐ dào kě gào rén, zé rén mò bù gào zhī xiōng dì yǐ shǐ dào kě chuán rén, zé rén mò bù chuán zhī qí zi yǐ rán ér bù kě zhě, wú tā yě, zhōng wú zhǔ ér dào bù kě jū yě.
老子曰:「使道可獻人,則人莫不獻之其君;使道而可進人,則人莫不進之其親矣;使道可告人,則人莫不告之兄弟矣;使道可傳人,則人莫不傳之其子矣;然而不可者,無他也,中無主而道不可居也。」
kǒng zǐ yuē: qiū zhì shī shū lǐ lè yì chūn qiū, sòng xiān wáng zhī dào, míng zhōu zhào zhī jī, yǐ gàn qī shí yú jūn ér bù jiàn yòng, shén yǐ rén zhī nán shuō yě.
孔子曰:「丘治詩、書、禮、樂、易、春秋,誦先王之道,明周、召之跡,以干七十餘君而不見用,甚矣人之難說也。」
lǎo zǐ yuē: fū liù yì, xiān wáng zhī chén jī yě, qǐ qí suǒ chén zāi. jīn zi suǒ xiū zhě, jiē yīn chén jī yě. jī zhě lǚ zhī chū, ér jī qǐ yì zāi?
老子曰:「夫六藝,先王之陳跡也,豈其所陳哉。今子所修者,皆因陳跡也。跡者履之出,而跡豈異哉?」
kǒng zǐ guī, sān rì bù tán. zi gòng guài ér wèn zhī. kǒng zǐ yuē: wú jiàn rén zhī yòng yì rú fēi niǎo zhě, wú shì yì yǐ wèi gōng nǔ shè zhī, wèi cháng bù jí ér jiā zhī yě rén zhī yòng yì rú mí lù zhě, wú shì yì yǐ wèi zǒu gǒu ér zhú zhī, wèi cháng bù xián ér dùn zhī yě rén zhī yòng yì rú yuān yú zhě, wú shì yì yǐ wèi gōu mín ér tóu zhī, wèi cháng bù diào ér zhì zhī yě. zhì yú lóng, chéng yún qì, yóu tài qīng, wú bù néng zhú yě. jīn jiàn lǎo zi, qí yóu lóng hū, shǐ wú kǒu zhāng ér bù néng xī, shé chū ér bù néng suō, shén cuò ér bù zhī qí suǒ jū yě.
孔子歸,三日不談。子貢怪而問之。孔子曰:「吾見人之用意如飛鳥者,吾飾意以為弓弩射之,未嘗不及而加之也;人之用意如糜鹿者,吾飾意以為走狗而逐之,未嘗不銜而頓之也;人之用意如淵魚者,吾飾意以為鈎緡而投之,未嘗不釣而制之也。至於龍,乘雲氣,游太清,吾不能逐也。今見老子,其猶龍乎,使吾口張而不能翕,舌出而不能縮,神錯而不知其所居也。」
yáng zi jiàn yú lǎo zi, lǎo zi gào zhī yuē: hǔ bào zhī wén, yuán náo zhī jié, suǒ yǐ zhì shè yě.
陽子見於老子,老子告之曰:「虎豹之文,猿猱之捷,所以致射也。」
yáng zǐ yuē: gǎn wèn míng wáng zhī zhì.
陽子曰:「敢問明王之治。」
lǎo zǐ yuē: míng wáng zhī zhì, gōng gài tiān xià ér yǐ míng chāo běn yǐ zuò shì bù zì jǐ huà bèi wàn wù ér shǐ mín bù shì qí yǒu dé ér bù chēng qí míng wèi hū bù cè ér yóu hū wú yǒu zhě yě.
老子曰:「明王之治,功蓋天下而以(明抄本「以」作「似」)不自己;化被萬物而使民不恃;其有德而不稱其名;位乎不測而游乎無有者也。」
lǎo zi jiāng qù ér xī chū guān, yǐ shēng kūn lún. guān lìng yǐn xǐ zhàn fēng qì, nì zhī dāng yǒu shén rén lái guò, nǎi sǎo dào sì shí lǐ. jiàn lǎo zi ér zhī shì yě. lǎo zi zài zhōng guó, dōu wèi yǒu suǒ shòu, zhī xǐ mìng yīng dé dào, nǎi tíng guān zhōng.
老子將去而西出關,以升崑崙。關令尹喜占風氣,逆知當有神人來過,乃掃道四十里。見老子而知是也。老子在中國,都未有所授,知喜命應得道,乃停關中。
lǎo zi yǒu kè xú jiǎ, shǎo lìn yú lǎo zi, yuē rì gù bǎi qián, jì qiàn jiǎ qī bǎi èr shí wàn qián. jiǎ jiàn lǎo zi chū guān yóu míng chāo běn yóu zuò yuǎn xíng, sù suǒ cháng bù kě dé, nǎi qiàn rén zuò cí, yì guān lìng, yǐ yán lǎo zi. ér wèi zuò cí zhě, yì bù zhī jiǎ yǐ suí lǎo zi èr bǎi yú nián yǐ, wéi jì jiǎ suǒ yīng dé zhí zhī duō, xǔ yǐ nǚ jià jiǎ. jiǎ jiàn nǚ měi, yóu xǐ, suì tōng cí yú yǐn xǐ. dé cí dà jīng, nǎi jiàn lǎo zi.
老子有客徐甲,少賃於老子,約日雇百錢,計欠甲七百二十萬錢。甲見老子出關游(明抄本「游」作「遠」)行,速索償不可得,乃倩人作辭,詣關令,以言老子。而為作辭者,亦不知甲已隨老子二百餘年矣,唯計甲所應得直之多,許以女嫁甲。甲見女美,尤喜,遂通辭於尹喜。得辭大驚,乃見老子。
lǎo zi wèn jiǎ yuē: rǔ jiǔ yīng sǐ, wú xī lìn rǔ, wèi guān bēi jiā pín, wú yǒu shǐ yì, gù yǐ tài xuán qīng shēng fú yǔ rǔ, suǒ yǐ zhì jīn rì. rǔ hé yǐ yán wú? wú yǔ rǔ dào ān xī guó, gù dāng yǐ huáng jīn jì zhí hái rǔ, rǔ hé yǐ bù néng rěn?
老子問甲曰:「汝久應死,吾昔賃汝,為官卑家貧,無有使役,故以《太玄清生符》與汝,所以至今日。汝何以言吾?吾語汝到安息國,固當以黃金計直還汝,汝何以不能忍?」
nǎi shǐ jiǎ zhāng kǒu xiàng dì, qí tài xuán zhēn fú lì chū yú dì, dān shū wén zì rú xīn, jiǎ chéng yī jù kū gǔ yǐ. xǐ zhī lǎo zi shén rén, néng fù shǐ jiǎ shēng, nǎi wèi jiǎ kòu tóu qǐng mìng, qǐ wèi lǎo zi chū qián hái zhī. lǎo zi fù yǐ tài xuán fú tóu zhī, jiǎ lì gēng shēng. xǐ jí yǐ qián èr bǎi wàn yǔ jiǎ, yí zhī ér qù. bìng zhí dì zǐ zhī lǐ, jù yǐ zhǎng shēng zhī shì shòu xǐ.
乃使甲張口向地,其太玄真符立出於地,丹書文字如新,甲成一聚枯骨矣。喜知老子神人,能復使甲生,乃為甲叩頭請命,乞為老子出錢還之。老子復以太玄符投之,甲立更生。喜即以錢二百萬與甲,遺之而去。並執弟子之禮,具以長生之事授喜。
xǐ yòu qǐng jiào jiè, lǎo zi yǔ zhī wǔ qiān yán, xǐ tuì ér shū zhī, míng yuē dào dé jīng yān.
喜又請教誡,老子語之五千言,喜退而書之,名曰《道德經》焉。
yǐn xǐ xíng qí dào, yì dé xiān. hàn dòu tài hòu xìn lǎo zi zhī yán, xiào wén dì jí wài qī zhū dòu, jiē bù dé bù dú, dú zhī jiē dà dé qí yì. gù wén jǐng zhī shì, tiān xià mì rán, ér dòu shì sān shì bǎo qí róng chǒng.
尹喜行其道,亦得仙。漢竇太后信老子之言,孝文帝及外戚諸竇,皆不得不讀,讀之皆大得其益。故文景之世,天下謐然,而竇氏三世保其榮寵。
tài zǐ tài fù shū guǎng fù zǐ, shēn dá qí yì, zhī gōng chéng shēn tuì zhī yì, tóng rì qì guān ér guī, sàn jīn bù huì, bǎo qí qīng guì. jí zhū yǐn shì, qí zūn lǎo zi zhī shù zhě, jiē wài sǔn róng huá, nèi yǎng shēng shòu, wú yǒu diān pèi yú xiǎn shì. qí hóng yuán zhǎng liú suǒ rùn, yáng yáng rú cǐ, qǐ fēi qián kūn suǒ dìng, wàn shì zhī shī biǎo zāi. gù zhuāng zhōu zhī tú, mò bù yǐ lǎo zi wèi zōng yě. chū shén xiān chuán
太子太傅疏廣父子,深達其意,知功成身退之意,同日棄官而歸,散金布惠,保其清貴。及諸隱士,其遵老子之術者,皆外損榮華,內養生壽,無有顛沛於險世。其洪源長流所潤,洋洋如此,豈非乾坤所定,萬世之師表哉。故莊周之徒,莫不以老子為宗也。(出《神仙傳》)
mù gōng
木公
mù gōng, yì yún dōng wáng fù, yì yún dōng wáng gōng. gài qīng yáng zhī yuán qì, bǎi wù zhī xiān yě. guān sān wéi zhī guān, fú jiǔ sè yún xiá zhī fú, yì hào yù huáng jūn. jū yú yún fáng zhī jiān, yǐ zǐ yún wèi gài, qīng yún wèi chéng. xiān tóng shì lì, yù nǚ sàn xiāng. zhēn liáo xiān guān, jù yì wàn jì. gè yǒu suǒ zhí, jiē bǐng qí mìng, ér cháo fèng yì wèi. gù nán nǚ dé dào zhě, míng jí suǒ lì yān. xī hàn chū, xiǎo ér yú dào gē yuē: zhe qīng qún, rù tiān mén, yī jīn mǔ, bài mù gōng. shí rén jiē bù shí, wéi zhāng zǐ fáng zhī zhī. nǎi zài bài zhī yuē: cǐ nǎi dōng wáng gōng zhī yù tóng yě. gài yán shì rén dēng xiān, jiē yī jīn mǔ ér bài mù gōng yān. huò yún, jū dōng jí dà huāng huāng yuán zuò lú, jù míng chāo běn gǎi. zhōng, yǒu shān yān, yǐ qīng yù wèi shì, shēn guǎng shù lǐ. liáo jiàn zhēn xiān shí wǎng yè, jiǔ líng jīn mǔ mǔ yuán zuò dān, jù běn shū juǎn liù shí sān lí shān lǎo tiáo gǎi yī suì zài yóu qí gōng, gòng xiào dìng nán nǚ zhēn xiān jiē pǐn gōng xíng, yǐ shēng jiàng zhī, zǒng qí xíng jí, ér shàng zòu yuán shǐ, zhōng kāi yù chén, yǐ bǐng mìng yú lǎo jūn yě. tiān dì jié lì, yīn yáng dài xiè, yóu yùn xìng fèi, yáng jiǔ bǎi liù, jǔ shàn chù è, mí bù yóu zhī. huò yǔ yī yù nǚ, gèng tóu hú yān. měi tóu, yī tóu shí shuō fú qī yǐn shí zuò qiān èr bǎi xiāo. shè yǒu rù bù chū zhě, tiān wèi kǒu yī hū jiān qiè xū yī hū zhě, yán kāi kǒu xiào yě. xiāo ér tuō wù bù jiē zhě, tiān wèi wèi chī. rú zhě jì ér xiáng yān. suǒ wèi wáng zhě, nǎi zūn wèi guì shàng zhī chēng, fēi qí shì zú yě. shì rén yǐ wáng fù wáng mǔ wèi xìng, sī yì wù yǐ. chū xiān chuán shí yí. míng chāo běn zuò shén xiān chuán shí yí
木公,亦云東王父,亦云東王公。蓋青陽之元氣,百物之先也。冠三維之冠,服九色雲霞之服,亦號玉皇君。居於雲房之間,以紫云為蓋,青云為城。仙童侍立,玉女散香。真僚仙官,巨億萬計。各有所職,皆稟其命,而朝奉翼衛。故男女得道者,名籍所隸焉。昔漢初,小兒於道歌曰:「着青裙,入天門,揖金母,拜木公。」時人皆不識,唯張子房知之。乃再拜之曰:「此乃東王公之玉童也。蓋言世人登仙,皆揖金母而拜木公焉。」或雲,居東極大荒(「荒」原作「蘆」,據明抄本改。)中,有山焉,以青玉為室,深廣數里。僚薦真仙時往謁,九靈金母(「母」原作「丹」,據本書卷六十三驪山姥條改)一歲再游其宮,共校定男女真仙階品功行,以升降之,總其行籍,而上奏元始,中開玉晨,以稟命於老君也。天地劫歷,陰陽代謝,由運興廢,陽九百六,舉善黜惡,靡不由之。或與一玉女,更投壺焉。每投,一投十(說郛七引「十」作「千」)二百梟。設有入不出者,天為(口醫)(呼監切)噓(醫呼者,言開口笑也)。梟而脫悟不接者,天為為嗤。儒者記而詳焉。所謂王者,乃尊為貴上之稱,非其氏族也。世人以王父王母為姓,斯亦誤矣。(出《仙傳拾遺》。明抄本作《神仙傳拾遺》)
guǎng chéng zi
廣成子
guǎng chéng zi zhě, gǔ zhī xiān rén yě. jū kōng tóng zhī shān, shí shì zhī zhōng, huáng dì wén ér zào yān. yuē: gǎn wèn zhì dào zhī yào. guǎng chéng zǐ yuē: ěr zhì tiān xià, qín bù dài hòu ér fēi, cǎo mù bù dài huáng ér luò, hé zú yǐ yǔ zhì dào? huáng dì tuì ér xián jū sān yuè, hòu wǎng jiàn zhī, xī xíng ér qián. zài bài qǐng wèn zhì shēn zhī dào. guǎng chéng zi dá yuē: zhì dào zhī jīng, yǎo yǎo míng míng, wú shì wú tīng. bào shén yǐ jìng, xíng jiāng zì zhèng. bì jìng bì qīng, wú láo ěr xíng, wú yáo ěr jīng, nǎi kě zhǎng shēng. shèn nèi bì wài, duō zhī wèi bài. wǒ shǒu qí yī, yǐ chù qí hé, gù qiān èr bǎi suì, ér xíng wèi cháng shuāi. dé wǒ dào zhě shàng wèi huáng, shī wú dào zhě xià wèi tǔ. jiāng qù rǔ rù wú qióng zhī mén, yóu wú jí zhī yě, yǔ rì yuè cān guāng, yǔ tiān dì wèi cháng. rén qí jǐn sǐ. ér wǒ dú cún yǐ. chū shén xiān chuán
廣成子者,古之仙人也。居崆峒之山,石室之中,黃帝聞而造焉。曰:「敢問至道之要。」廣成子曰:「爾治天下,禽不待候而飛,草木不待黃而落,何足以語至道?」黃帝退而閒居三月,後往見之,膝行而前。再拜請問治身之道。廣成子答曰:「至道之精,杳杳冥冥,無視無聽。抱神以靜,形將自正。必淨必清,無勞爾形,無搖爾精,乃可長生。慎內閉外,多知為敗。我守其一,以處其和,故千二百歲,而形未嘗衰。得我道者上為皇,失吾道者下為土。將去汝入無窮之門,游無極之野,與日月參光,與天地為常。人其盡死。而我獨存矣。」(出《神仙傳》)
huáng ān
黃安
huáng ān, dài jùn rén yě. wèi dài jùn zú, yún bēi wěi bù huò, chù rén jiān zhí biān. tuī jīng míng chāo běn chén xiào běn tuī zuò huái. jīng xià yǒu ér zì. dú shū, huà dì yǐ jì shù, yī xī dì chéng chí. shí rén wèi ān shé gēng. nián kě bā shí yú, qiáng shì ruò tóng zǐ. cháng fú zhū shā, jǔ tǐ jiē chì, dōng bù zhe yī. zuò yī guī, guǎng zhǎng sān chǐ, shí rén jiān cǐ guī yǒu jǐ nián yǐ, yuē: xī fú xī shǐ zào wǎng gǔ, dé cǐ guī yǐ shòu wú, qí guī bèi yǐ píng yǐ. cǐ chóng wèi rì yuè zhī guāng, èr qiān nián zé yī chū tóu, wǒ shēng cǐ chóng yǐ wǔ chū tóu yǐ. xíng zé fù guī ér qū, shì rén wèi ān wàn suì yǐ. chū dòng míng jì
黃安,代郡人也。為代郡卒,雲卑猥不獲,處人間執鞭。推荊(明抄本、陳校本「推」作「懷」。荊下有「而」字。)讀書,畫地以計數,一夕地成池。時人謂安舌耕。年可八十餘,強視若童子。常服硃砂,舉體皆赤,冬不著衣。坐一龜,廣長三尺,時人間此龜有幾年矣,曰:昔伏羲始造網罟,得此龜以授吾,其龜背已平矣。此蟲畏日月之光,二千年則一出頭,我生此蟲已五出頭矣。」行則負龜而趨,世人謂安萬歲矣。(出《洞冥記》)
mèng qí
孟岐
mèng qí, qīng qīng yuán zuò qīng. jù míng chāo běn chén xiào běn gǎi. hé zhī yì rén, nián kě qī bǎi suì. yǔ jí zhōu chū shì, liǎo rán rú mù qián. qí shí shì zhōu gōng shēng tán shàng, qí yǐ shǒu mó chéng wáng zú. zhōu gōng yǐ yù hù yǔ zhī, qí cháng bǎo zhí, měi yǐ yī jū fú shì. hù hòu qī fēn, jīn ruì yù zhé. héng ěr guì yè, wén hàn wǔ dì hǎo xiān, pī cǎo lái míng chāo běn lái zuò gài. dòng míng jì tóng. ér lái, wǔ dì hòu dài zhī. hòu bù zhī suǒ zhī. chū dòng míng jì
孟岐,清(清原作青。據明抄本、陳校本改。)河之逸人,年可七百歲。語及周初事,瞭然如目前。岐時侍周公升壇上,岐以手摩成王足。周公以玉笏與之,岐常寶執,每以衣裾拂拭。笏厚七分,今銳欲折。恆餌桂葉,聞漢武帝好仙,披草萊(明抄本萊作蓋。《洞冥記》同。)而來,武帝厚待之。後不知所之。(出《洞冥記》)