jiǎ shàng
○甲上
shì míng yuē: kǎi yóu kǎi, kǎi, jiān zhòng zhī yán yě. huò wèi zhī jiǎ, shì wù fú jiǎ yǐ zì yù yě.
《釋名》曰:鎧猶塏,塏,堅重之言也。或謂之甲,似物孚甲以自御也。
guǎng yǎ yuē: hán jiǎ, jiè kǎi yě.
《廣雅》曰:函甲,介鎧也。
shuō wén yuē: kǎi, jiǎ yě. hàn, yīn hàn. bì kǎi yě. yā, yīn jiǎ, yīn yā, jīn xiá jǐng kǎi yě.
《說文》曰:鎧,甲也。釬,(音汗。)臂鎧也。錏,(音叚,音鴉,金遐)頸鎧也。
shì běn yuē: zhù zuò jiǎ. sòng zhōng yuē: shào kāng zhī zǐ yú yě. jiǎ, kǎi yě. mò zǐ tóng.
《世本》曰:杼作甲。(宋衷曰:少康之子輿也。甲,鎧也。《墨子》同。)
shū yuē: wéi kǒu qǐ xiū, wéi jiǎ zhòu qǐ róng. kǒng ān guó yuē: jiǎ, kǎi yě, yán bù kě qīng jiào lìng, yì yòng bīng.
《書》曰:惟口起羞,惟甲冑起戎。(孔安國曰:甲,鎧也,言不可輕教令,易用兵。)
yòu yuē: lǔ hóu bó qín zhái qū fù, xú róng bìng xìng. gōng yuē:" shàn. liáo nǎi jiǎ zhòu, jiǎo nǎi gàn." yán dāng shàn jiǎn rǔ jiǎ kǎi dōu móu, shī rǔ dùn, shǐ kě yòng yě.
又曰:魯侯伯禽宅曲阜,徐戎並興。公曰:"善。敹乃甲冑,矯乃干。"(言當善簡汝甲鎧兜鍪,施汝盾,使可用也。)
yì shuō guà yuē: lí wèi jiǎ zhòu.
《易·說卦》曰:離為甲冑。
shī yuē: xiǎo róng, měi mǐn xiāng gōng yě. bèi qí bīng jiǎ yǐ tǎo xī róng. xī róng fāng jiàng, ér zhēng fá bù xiū. guó rén zé jīn qí chē jiǎ, fù rén néng mǐn qí jūn zǐ yān.
《詩》曰:《小戎》,美閔襄公也。備其兵甲以討西戎。西戎方彊,而征伐不休。國人則矜其車甲,婦人能閔其君子焉。
yòu yuē: shū yú tián cì zhuāng gōng yě. shū chù yú jīng, shàn jiǎ zhì bīng, yǐ chū yú tián. guó rén shuō ér guī zhī.
又曰:《叔于田》刺莊公也。叔處於京,繕甲治兵,以出于田。國人說而歸之。
yòu yuē: qīng rén zài péng, sì jiè páng páng. jiè, zhòu yě.
又曰:清人在彭,駟介旁旁。(介,胄也。)
yòu yuē: qǐ yuē wú yī, yǔ zi tóng shang. wáng yú xìng shī, xiū wǒ jiǎ bīng, yǔ zi jiē xíng.
又曰:豈曰無衣,與子同裳。王於興師,修我甲兵,與子皆行。
lǐ jì yuē: jiè zhòu, zé bì yǒu bù kě fàn zhī sè.
《禮記》曰:介冑,則必有不可犯之色。
yòu yuē: jiè zhě bù bài. yán shī róng yě.
又曰:介者不拜。(言失容也。)
yòu yuē: xiàn jiǎ zhě zhí zhòu.
又曰:獻甲者執胄。
yòu yuē: jiǎ ruò yǒu yǐ qián zhī, zé zhí yǐ jiāng mìng wú yǐ qián zhī, zé tǎn gāo fèng zhòu. zhèng xuán yuē: jiǎ, kǎi yě. yǒu yǐ qián zhī wèi tā zhì bì yě. gāo, kǎi yī yě. zhòu, dōu móu yě. tǎn qí yī chū dōu móu yǐ zhì mìng yě.
又曰:甲若有以前之,則執以將命;無以前之,則袒櫜奉胄。(鄭玄曰:甲,鎧也。有以前之謂他贄弊也。櫜,鎧衣也。胄,兜鍪也。袒其衣出兜鍪以致命也。)
yòu yuē: guó jiā mí bì, zé chē bù diāo jǐ, jiǎ bù zǔ téng, shí qì bù kè lòu, jūn zǐ bù lǚ sī lǚ, mǎ bù cháng mò. mí bì, fù shuì jí yě. diāo, huà yě. jǐ fù chán wèi qí è yě. zǔ téng yǐ zǔ shì zhī yě. zǔ yǐ kǎi, shì yě.
又曰:國家靡弊,則車不彫幾,甲不組縢,食器不刻鏤,君子不履絲履,馬不常秣。(靡弊,賦稅極也。雕,畫也。幾附纏為圻鄂也。組縢以組飾之也。組以鎧,飾也。)
yòu yuē: bīn móu jiǎ shì zuò yú kǒng zǐ, yán jí wǔ lè, kǒng zǐ yuē:" wǔ wáng kè yīn, jì hé ér xī, chē jiǎ xìn xǔ jìn qiè. ér cáng zhī fǔ kù ér fú fù yòng, rán hòu tiān xià zhī wǔ wáng bù fù yòng bīng yě."
又曰:賓牟賈侍坐於孔子,言及武樂,孔子曰:"武王克殷,濟河而西,車甲釁(許靳切。)而藏之府庫而弗復用,然後天下知武王不復用兵也。"
yòu yuē: jūn zǐ chǐ fú qí fú ér wú qí róng, chǐ yǒu qí róng ér wú qí cí, chǐ yǒu qí cí ér wú qí dé, shì gù jūn zǐ duān miǎn zé yǒu jìng sè, jiǎ zhòu zé yǒu bù kě rǔ zhī sè. yán sè chēng qí fú yě.
又曰:君子恥服其服而無其容,恥有其容而無其辭,恥有其辭而無其德,是故君子端冕則有敬色,甲冑則有不可辱之色。(言色稱其服也。)
yòu yuē: rú yǒu zhōng xìn yǐ wèi jiǎ zhòu, lǐ yì yǐ wèi gàn lǔ, dài rén ér xíng, bào yì ér chù, suī yǒu bào zhèng, bù gēng qí suǒ zì lì yǒu rú cǐ zhě. jiǎ, kǎi yě. gàn lǔ zhě, dà xiǎo dùn yě.
又曰:儒有忠信以為甲冑,禮義以為干櫓,戴仁而行,抱義而處,雖有暴政,不更其所自立有如此者。(甲,鎧也。干櫓者,大小盾也。)
zhōu lǐ yuē: sī jiǎ: xià dài fū èr rén, zhōng shì bā rén. jiǎ jīn shí kǎi yě, sī qí jiǎ gē dùn guān yě.
《周禮》曰:司甲:下大夫二人,中士八人。(甲今時鎧也,司其甲戈盾官也。)
yòu yuē: yàn zhī wú hán yě, fēi wú hán yě, fū rén ér néng wèi hán yě. zhèng xuán yuē: yán qí zhàng fū rén rén jiē néng zuò shì qì, bù xū guó gōng yě. yàn jìn qiáng hú, hú xí zuò jiǎ zhòu yě.
又曰:燕之無函也,非無函也,夫人而能為函也。(鄭玄曰:言其丈夫人人皆能作是器,不須國工也。燕近強胡,胡習作甲冑也。)
yòu yuē: hán rén wèi jiǎ, xī jiǎ qī shǔ, sì jiǎ liù shǔ, hé jiǎ wǔ shǔ. shǔ dú rú guàn, zhù zhī wèi shàng lǚ xià lǚ zā xù zhī shù yě. gé jiān zhě zā zhǎng. zhèng sī nóng yún: hé jiǎ xuē gé guǒ ròu, dàn qǔ qí biǎo hé yǐ wèi jiǎ yě. xī jiǎ shòu bǎi nián, sì jiǎ shòu èr bǎi nián, hé jiǎ shòu sān bǎi. zhèng xuán yuē: gé jiān zhě, zhī jiǔ yě. fán wèi jiǎ bì xiān wèi róng, fú zhě zhī xíng róng. zhèng sī nóng yún: róng wèi xiàng shì yě. rán hòu zhì gé, cái zā zhī guǎng mào yě. quán qí shàng lǚ yǔ qí xià lǚ, ér zhòng ruò yī, zhèng sī nóng yún: shàng lǚ wèi yào yǐ shàng yě, xià lǚ wèi yào yǐ xià yě. yǐ qí zhǎng wèi zhī wéi. wéi wèi zā yào guǎng hòu. fán jiǎ duàn bù zhì zé bù jiān, yǐ bì zé náo. zhèng sī nóng yún: duàn, duàn gé yě. zhì wèi zhì yě. duàn gé tài shú zé gé bì, wú qiáng náo qū yě.
又曰:函人為甲,犀甲七屬,兕甲六屬,合甲五屬。(屬讀如灌,注之謂上旅下旅紥續之數也。革堅者紥長。鄭司農云:合甲削革裹肉,但取其表合以為甲也。)犀甲壽百年,兕甲壽二百年,合甲壽三百。(鄭玄曰:革堅者,支久也。)凡為甲必先為容,(服者之形容。鄭司農云:容謂象式也。)然後製革,(裁紥之廣袤也。)權其上旅與其下旅,而重若一,(鄭司農云:上旅謂要以上也,下旅謂要以下也。)以其長為之圍。(圍謂紥要廣厚。)凡甲鍛不摯則不堅,已敝則撓。(鄭司農云:鍛,鍛革也。贄謂質也。鍛革太熟則革敝,無強撓曲也。)
zuǒ chuán yuē: zhèng wǔ gōng qǔ yú shēn, yuē wǔ jiāng. shēng zhuāng gōng jí gòng shū duàn. zhuāng gōng jí wèi, shǐ duàn jū jīng, wèi zhī jīng chéng tài shū. hòu tài shū zhì jiǎ bīng, jù zú chéng, jiāng xí yú zhèng. fū rén jiāng qǐ, gōng wén qí qī, mìng zi fēng shuài chē èr bǎi chéng yǐ fá jīng.
《左傳》曰:鄭武公娶於申,曰武姜。生莊公及共叔段。莊公即位,使段居京,謂之京城太叔。後太叔治甲兵,具卒乘,將襲於鄭。夫人將啟,公聞其期,命子封帥車二百乘以伐京。
yòu yuē: dí fá wèi. wèi yì gōng hǎo hè, hè yǒu chéng xuān zhě. jiāng zhàn, guó rén shòu jiǎ zhě jiē yuē:" shǐ hè, hè shí yǒu lù wèi, yú yān néng zhàn."
又曰:狄伐衛。衛懿公好鶴,鶴有乘軒者。將戰,國人受甲者皆曰:"使鶴,鶴實有祿位,余焉能戰。"
yòu yuē: chǔ chéng wáng yù chù tài zǐ shāng chén, qí shī pān chóng yuē:" néng xíng dà shì hū?" yuē:" néng." yǐ gōng jiǎ wéi chéng wáng. dù yù yuē: tài zǐ gōng jiǎ yě.
又曰:楚成王欲黜太子商臣,其師潘崇曰:"能行大事乎?"曰:"能。"以宮甲圍成王。(杜預曰:太子宮甲也。)
yòu yuē: qín jìn shī yú hé qū, qín jūn yǎn jìn shàng jūn, zhào chuān zhuī zhī bù jí, fǎn, nù yuē:" guǒ liáng zuò jiǎ, gù dí shì qiú. dí zhì bù jī, jiāng hé qí yān!" nǎi yǐ qí shǔ chū.
又曰:秦晉師於河曲,秦軍掩晉上軍,趙穿追之不及,返,怒曰:"裹糧坐甲,固敵是求。敵至不擊,將何俟焉!"乃以其屬出。
yòu yuē: sòng huá yuán huò yú zhèng, táo guī. hòu sòng chéng, huá yuán wèi zhí, xún gōng. zhí, jiāng zhǔ yě. chéng zhě ōu yuē:" hàn qí mù, pó qí fù, qì jiǎ ér fù, hàn, chū mù dà. pó, dà fù. qì jiǎ, wèi wáng shī yě. yú sāi yú sāi, qì jiǎ fù lái. yú sāi, xū zhī mào. shǐ qí cān chéng wèi zhī yuē:" niú zé yǒu pí, xī sì shàng duō. qì jiǎ zé nà?" nà, yóu hé yě. yì rén yuē:" zòng yǒu qí pí, dān qī ruò hé?"
又曰:宋華元獲於鄭,逃歸。後宋城,華元為植,巡功。(植,將主也。)城者謳曰:"睅其目,皤其腹,棄甲而復,(睅,出目大。皤,大腹。棄甲,謂亡師也。)于思于思,棄甲復來。(于思,須之貌。)使其驂乘謂之曰:"牛則有皮,犀兕尚多。棄甲則那?"(那,猶何也。)役人曰:"縱有其皮,丹漆若何?"
yòu yuē: jìn hóu yǐn zhào dùn jiǔ, fú jiǎ jiāng gōng zhī. qí yòu tí yīn zhì. mí míng zhī zhī, qū dēng yuē:" chén shì yàn guò sān jué, fēi lǐ yě." suì fú yǐ xià. gōng sǒu fū áo yān, míng bó ér shā zhī. dùn yuē:" qì rén yòng quǎn, suī měng hé wèi?" dòu qiě chū, tí mí míng sǐ zhī.
又曰:晉侯飲趙盾酒,伏甲將攻之。其右提(音峙。)彌明知之,趨登曰:"臣侍宴過三爵,非禮也。"遂扶以下。公嗾夫獒焉,明搏而殺之。盾曰:"棄人用犬,雖猛何為?"斗且出,提彌明死之。
yòu yuē: jìn chǔ zhàn yú bì. chǔ wáng chéng zuǒ guǎng yǐ zhú zhào zhān, zhào zhān qì chē ér zǒu lín. qū dàng bó zhī, dé qí jiǎ shang. xià yuē shang yě.
又曰:晉楚戰於邲。楚王乘左廣以逐趙旃,趙旃棄車而走林。屈盪搏之,得其甲裳。(下曰裳也。)
yòu yuē: qí jìn chén yú ān. qí qǐng gōng yuē:" yú gū jiǎn miè cǐ ér cháo shí." gū, qiě jiǎn, jǐn. bù jiè mǎ ér chí zhī, jìn qiè kè shāng yú shǐ, yuē:" yú bìng." zhāng hóu yuē:" huàn jiǎ zhí bīng, gù jí sǐ yě. huàn, guàn yě. jí, jiù yě. bìng wèi jí sǐ. wú zi miǎn zhī!"
又曰:齊晉陳於鞍。齊頃公曰:"余姑剪滅此而朝食。"(姑,且;剪,盡。)不介馬而馳之,晉郄克傷於矢,曰:"余病。"張侯曰:"擐甲執兵,固即死也。(擐,貫也。即,就也。)病未及死。吾子勉之!"
yòu yuē: shǐ lǚ xiāng jué qín yuē:" wén gōng gōng huàn jiǎ zhòu, bá lǚ shān chuān, zhēng dōng zhī zhū hóu, yú xià shāng zhōu zhī yìn ér cháo zhū qín."
又曰:使呂相絕秦曰:"文公躬擐甲冑,跋履山川,征東之諸侯,虞夏商周之胤而朝諸秦。"
yòu yuē: jìn chǔ zhàn yú yān líng. pān wāng zhī zǐ dǎng yǔ yǎng yóu jī dūn jiǎ ér shè zhī, chè qī zhá. dūn, jù yě. yī fā dá qī zhá. yǐ shì wáng yuē:" jūn yǒu èr chén rú cǐ, hé yōu yú zhàn yě."
又曰:晉楚戰於鄢陵。潘尫之子黨與養由基蹲甲而射之,徹七札。(蹲,聚也。一發達七札。)以示王曰:"君有二臣如此,何憂於戰也。"
yòu yuē: jìn xū tóng yí yáng wǔ shuài jiǎ bā bǎi jiāng gōng qiè shì. zhǎng yú jiǎo qǐng wú yòng zhòng. jì shā sān qiè, xū tóng yǐ jiǎ jié luán shū zhōng xíng yǎn yú cháo. jiǎo yuē:" bù shā èr zi, yōu bì jí jūn." gōng yuē:" yī zhāo ér shī sān qīng, wú bù rěn yě."
又曰:晉胥童、夷羊五帥甲八百將攻郄氏。長魚矯請無用眾。既殺三郄,胥童以甲劫欒書、中行偃於朝。矯曰:"不殺二子,憂必及君。"公曰:"一朝而屍三卿,吾不忍也。"
yòu yuē: chǔ zi zhòng fá wú, wèi jiǎn zhī shī, jiǎn, xuǎn liàn yě. kè jiū zī zhì yú héng shān, shǐ dèng liào shuài zǔ jiǎ sān bǎi bèi liàn sān qiān mǎ róng yuē: zǔ jiǎ, zǔ wèi jiǎ lǐ, gōng zú suǒ fú, bèi liàn wèi lǐ, jiǎ zhě suǒ fú. dù yù yuē: zǔ jiǎ chéng zǔ, wén bèi liàn. liàn, páo yě. yǐ qīn wú. wú rén yào ér jī zhī, huò dèng liào. qí néng miǎn zhě zǔ jiǎ bā shí bèi liàn sān bǎi ér yǐ.
又曰:楚子重伐吳,為簡之師,(簡,選練也。)克鳩茲至于衡山,使鄧廖帥組甲三百、被練三千(馬融曰:組甲,組為甲里,公族所服,被練為里,甲者所服。杜預曰:組甲成組,文被練。練,袍也。)以侵吳。吳人要而擊之,獲鄧廖。其能免者組甲八十、被練三百而已。
yòu yuē: sòng zāi, lè xǐ wèi sī chéng yǐ wèi zhèng, shǐ huáng yún mìng jiào zhèng chū mǎ, gōng zhèng chū chē, bèi jiǎ bīng, pǐ wǔ shǒu.
又曰:宋災,樂喜為司城以為政,使皇鄖命校正出馬,工正出車,備甲兵,庀武守。
yòu yuē: zhū hóu huì zhā, suì fá bī yáng. dí mí jiàn dà chē zhī lún, ér méng zhī yǐ jiǎ yǐ wèi lǔ, dù yù yuē: dí mí, lǔ rén yě. méng, fù yě. lǔ, dà dùn yě. zuǒ zhí zhī, yòu bá jǐ chéng yī duì. bǎi rén wèi duì.
又曰:諸侯會柤,遂伐偪陽。狄彌建大車之輪,而蒙之以甲以為櫓,(杜預曰:狄彌,魯人也。蒙,覆也。櫓,大盾也。)左執之,右拔戟成一隊。(百人為隊。)
yòu yuē: zhèng zi kǒng zhī wèi zhèng yě zhuān, guó rén huàn zhī, nǎi tǎo xī gōng zhī nán. wèi zhǐ děng zuò nán yú xī gōng, zi kǒng zhī ér bù yán. zi kǒng dāng zuì. yǐ qí jiǎ jí zi gé zi liáng shì zhī jiǎ shǒu. yǐ zì shǒu. zi zhǎn zi xī lǜ guó rén fá zhī, shā zi kǒng ér fēn qí shì.
又曰:鄭子孔之為政也專,國人患之,乃討西宮之難。(尉止等作難於西宮,子孔知而不言。)子孔當罪。以其甲及子革、子良氏之甲守。(以自守。)子展、子西率國人伐之,殺子孔而分其室。
yòu yuē: luán yíng shuài qǔ wò zhī jiǎ, yīn wèi xiàn zi yǐ zhòu rù jiàng.
又曰:欒盈帥曲沃之甲,因魏獻子以晝入絳。
yòu yuē: cuī zhù chēng jí bù shì shì. zhuāng gōng wèn cuī zi, wèn jí. suì cóng jiāng shì. shì rén jiǎ jǔ zhǐ zhòng cóng zhě, ér rù bì mén. wèi cuī zi bì gōng yě. jiǎ xìng, gōng dēng tái ér qǐng, fú xǔ. qǐng zì rèn yú miào, fú xǔ. suì shā zhī.
又曰:崔杼稱疾不視事。莊公問崔子,(問疾。)遂從姜氏。侍人賈舉止眾從者,而入閉門。(為崔子閉公也。)甲興,公登台而請,弗許。請自刃於廟,弗許。遂殺之。
yòu yuē: chǔ wěi yǎn wèi sī mǎ, zi mù shǐ pǐ fù, pǐ, zhì. shù jiǎ bīng, yuè shù yě. fù chē jí mǎ, jí, shū qí máo sè suì chǐ, yǐ bèi jūn yòng. fù chē bīng tú jiǎ bù zú. jiǎ dùn zhī shù. shǐ qì zhàng yǒu cháng shù. jì chéng, yǐ shòu zi mù, lǐ yě.
又曰:楚蒍掩為司馬,子木使庀賦,(庀,治。)數甲兵,(閱數也。)賦車、籍馬,(籍,疏其毛色、歲齒,以備軍用。)賦車兵徒甲、(步卒。)甲盾之數。(使器仗有常數。)既成,以授子木,禮也。
yòu yuē: zhèng bó yǒu shì jiǔ, wèi kū shì, ér yè yǐn jiǔ jī zhōng yān. zi xī yǐ sì shì zhī jiǎ, fá ér fén zhī. bó yǒu bēn yōng liáng, yōng liáng, zhèng dì. wén zi pí zhī jiǎ bù yǔ gōng jǐ, xǐ, yuē:" zi pí yǔ wǒ yǐ!" chén, zì mù mén zhī dòu rù. sì dài lǜ guó rén fá zhī. bó yǒu sǐ yú yáng sì.
又曰:鄭伯有嗜酒,為窟室,而夜飲酒擊鐘焉。子晳以駟氏之甲,伐而焚之。伯有奔雍梁,(雍梁,鄭地。)聞子皮之甲不與攻己,喜,曰:"子皮與我矣!"晨,自墓門之竇入。駟帶率國人伐之。伯有死於羊肆。
yòu yuē: zhū hóu jiāng méng yú sòng xī mén zhī wài. chǔ rén zhōng jiǎ, jiǎ zài yī zhōng, yù yīn huì jī jìn. bó zhōu lí gù qǐng shì jiǎ. zi mù yuē:" jìn chǔ wú xìn jiǔ yǐ. shì lì ér yǐ, gǒu dé zhì yān, yān yòng yǒu xìn." tài zǎi bó zhōu lí yě. gào rén yuē:" lìng yǐn jiāng sǐ yǐ." wèi míng nián, zi mù sǐ.
又曰:諸侯將盟於宋西門之外。楚人衷甲,(甲在衣中,欲因會擊晉。)伯州犁固請釋甲。子木曰:"晉楚無信久矣。事利而已,苟得志焉,焉用有信。"太宰(伯州犁也。)告人曰:"令尹將死矣。"(為明年,子木死。)
yòu yuē: zhèng xú wú fàn zhī mèi měi, gōng sūn chǔ pìn zhī, chǔ zi nán yě. gōng sūn hēi yòu shǐ qiáng wěi qín yān. qín, yàn yě. nà sī cǎi yòng yàn. zi nán róng fú rù, zuǒ yòu shè, chāo chéng ér chū. nǚ zì fáng guān zhī yuē:" yì zi měi fū!" yán zhàng fū. shì zi nán shì. zi xī nù, jì ér gāo jiǎ yǐ jiàn zi nán, yù shā zhī ér qǔ qí qī. zi nán jī zhī yǐ gē, xī shāng ér guī.
又曰:鄭徐吾犯之妹美,公孫楚聘之,(楚子南也。)公孫黑又使強委禽焉。(禽,雁也。納糹採用雁。)子南戎服入,左右射,超乘而出。女自房觀之曰:"抑子美夫!"(言丈夫。)適子南氏。子晳怒,既而櫜甲以見子南,欲殺之而取其妻。子南擊之以戈,晳傷而歸。
yòu yuē: chǔ líng wáng fú jiǎ xiǎng cài líng hóu, zuì ér shā zhī, xíng qí shì qī shí rén. gōng zǐ qì jí shuài shī wéi cài. chuán yán chǔ wú dào yě.
又曰:楚靈王伏甲饗蔡靈侯,醉而殺之,刑其士七十人。公子棄疾帥師圍蔡。(傳言楚無道也。)
yòu yuē: qí zi wěi zú, zi qí yù zhì qí shì. zi qí, luán shī yě. yù bìng zhì zi wěi zhī jiā zhèng. shā liáng yīng liáng yīng, zi wěi jiā zǎi. ér lì zi liáng shì zhī zǎi. zi liáng, zi wěi zhī zǐ gāo jiāng yě. zi qí wèi zi liáng zhǔ zǎi. qí chén yuē:" rú zǐ zhǎng yǐ, rú zǐ wèi zi liáng yě. ér xiāng wú shì, yù jiān wǒ yě." shòu jiǎ jiāng gōng zhī. chén huán zi shàn yú zi wěi, yì shòu jiǎ jiāng zhù zhī. huò gào yú zi qí, zi qí bù xìn, zé shù rén gào. jiāng wǎng, yòu shù rén gào yú dào, suì rú chén shì. huán zi jiāng chū yǐ, wén zhī ér hái, wén zi qí zhì. yóu fú ér nì zhī, qù róng bèi, zhe cháng yóu xì zhī fú. qǐng mìng. wèn huán zi suǒ zhì yě. duì yuē:" wén jiàng shì shòu jiǎ jiāng gōng zi, zi wén zhū hū?" yuē:" fú wén." yuē:" zi hé yì shòu jiǎ, wú yǔ qǐng cóng." wú yǔ, huán zi míng yě.
又曰:齊子尾卒,子旗欲治其室。(子旗,欒施也。欲並治子尾之家政。)殺梁嬰(梁嬰,子尾家宰。)而立子良氏之宰。(子良,子尾之子高疆也。子旗為子良主宰。)其臣曰:"孺子長矣,(孺子謂子良也。)而相吾室,欲兼我也。"授甲將攻之。陳桓子善於子尾,亦授甲將助之。或告於子旗,子旗不信,則數人告。將往,又數人告於道,遂如陳氏。桓子將出矣,聞之而還,(聞子旗至。)游服而逆之,(去戎備,著常遊戲之服。)請命。(問桓子所至也。)對曰:"聞彊氏授甲將攻子,子聞諸乎?"曰:"弗聞。"曰:"子盍亦授甲,無宇請從。"(無宇,桓子名也。)
yòu yuē: qí huì luán gāo shì jiē shì jiǔ, luán gāo èr zú, jiē chū yú huì gōng yě. xìn nèi duō yuàn jiàng yú chén bào shì ér è zhī. xià, yǒu gào chén huán zǐ yuē:" zi qí zi liáng jiāng gōng chén bào." bào shì zāo zi liáng zuì ér chěng, yù jí zi liáng zuì, gù chí gào bào wén zi yě. suì jiàn wén zi, wén zi guó bào yě. zé yì shòu jiǎ yǐ. shǐ shì èr zi, èr zi, zi qí zi liáng. zé jiē jiāng yǐn jiǔ. huán zǐ yuē:" bǐ suī bù xìn, bǐ chuán yán yě. wén wǒ shòu jiǎ, zé bì zhú wǒ. jí qí yǐn jiǔ yě, xiān fá zhū?" chén bào fāng mù, suì fá luán gāo shì. luán shī gāo qiáng lái bēn.
又曰:齊惠欒、高氏皆嗜酒,(欒高二族,皆出於惠公也。)信內多怨彊於陳鮑氏而惡之。夏,有告陳桓子曰:"子旗、子良將攻陳、鮑。"鮑氏遭子良醉而騁,(欲及子良醉,故馳告鮑文子也。)遂見文子,(文子國鮑也。)則亦授甲矣。使視二子,(二子,子旗、子良。)則皆將飲酒。桓子曰:"彼雖不信,(彼傳言也。)聞我授甲,則必逐我。及其飲酒也,先伐諸?"陳、鮑方睦,遂伐欒、高氏。欒施、高強來奔。
yòu yuē: jìn xún lì rú zhōu, jí tán wèi jiè. wáng yuē:" què gǒng zhī jiǎ, wǔ suǒ yǐ kè shāng yě. què gǒng guó suǒ chū kǎi. táng shū shòu zhī, yǐ chù cān xū, kuāng yǒu róng dí."
又曰:晉荀躒如周,籍談為介。王曰:"闕鞏之甲,武所以克商也。(闕鞏國所出鎧。)唐叔受之,以處參虛,匡有戎狄。"
yòu yuē: lǔ zhāo gōng fá jì píng zi. shū sūn shì zhī sī mǎ zōng lì yán yú qí zhòng yuē:" fán yǒu jì shì yǔ wú, yú wǒ shú lì?" jiē yuē:" wú jì shì, shì wú shū sūn shì yě." zōng lì yuē:" rán zé jiù zhū." shuài tú yǐ wǎng, xiàn xī běi yú yǐ rù. xiàn gōng wéi yě. gōng tú shì jiǎ zhí bīng ér jù, yán wú zhàn xīn yě. suì zhú zhī. zhú gōng tú yě. gōng xùn yú qí.
又曰:魯昭公伐季平子。叔孫氏之司馬鬷戾言於其眾曰:"凡有季氏與無,於我孰利?"皆曰:"無季氏,是無叔孫氏也。"鬷戾曰:"然則救諸。"帥徒以往,陷西北隅以入。(陷公圍也。)公徒釋甲執冰而踞,(言無戰心也。)遂逐之。(逐公徒也。)公遜於齊。
yòu yuē: wú zi guāng fú jiǎ yú kū shì ér xiǎng wáng liáo, jué dì wèi shì. wáng shǐ jiǎ zuò yú dào. jí qí mén, zuò dào biān, zhì guāng mén. mén jiē hù xí jiē wáng qīn yě.
又曰:吳子光伏甲於窟室而享王僚,(掘地為室。)王使甲坐於道。及其門,(坐道邊,至光門。)門階戶席皆王親也。
yòu yuē: chǔ qiè wǎn zhí ér hé, guó rén shuō zhī. lìng yǐn zi cháng huì ér zèn qiè wǎn yān. wèi zi cháng yuē:" zi è yù yǐn zi jiǔ." zi è, qiè wǎn. yòu wèi zi è:" lìng yǐn yù jiǔ yú zi shì." wú jí yuē:" lìng yǐn hǎo jiǎ bīng, zi chū zhī, wú zé yān. zé qǔ yǐ jìn zi cháng. qǔ wǔ jiǎ wǔ bīng yuē zhì zhū mén, lìng yǐn zhì bì guān zhī ér cóng yǐ chóu zhī." yuē wú jí cí. jí xiǎng rì:" wéi zhū mén zuǒ." zhāng wéi zhāng bīng jiǎ qí zhōng yě. wú jí wèi lìng yǐn yuē:" wú jǐ huò zi. zi è jiāng wèi zi bù lì, jiǎ zài mén yǐ. zi bì wú wǎng." lìng yǐn shǐ shì xì shì, zé yǒu jiǎ yān, bù wǎng. suì lìng gōng qiè shì, jǐn miè qiè shì zhī zú dǎng.
又曰:楚郄宛直而和,國人說之。令尹子常賄而譖郄宛焉。謂子常曰:"子惡欲飲子酒。"(子惡,郄宛。)又謂子惡:"令尹欲酒於子氏。"無極曰:"令尹好甲兵,子出之,吾擇焉。(擇取以進子常。)取五甲五兵曰寘諸門,令尹至必觀之而從以酬之。"(曰無極辭。)及饗日:"惟諸門左。"(張帷張兵甲其中也。)無極謂令尹曰:"吾幾禍子。子惡將為子不利,甲在門矣。子必無往。"令尹使視郤氏,則有甲焉,不往。遂令攻郄氏,盡滅郄氏之族黨。
yòu yuē: qí fá jìn yí yí. dōng guō shū ràng dēng, ràng zhòng shǐ hòu ér jǐ xiān dēng. shū yǔ wáng měng xī, zhàn qì, gòng zhǐ xī yě. měng yuē:" wǒ xiān dēng." shū liǎn jiǎ yuē:" nǎng zhě zhī nán, jīn yòu nán yān." liǎn jiǎ qǐ, yù jī měng. měng xiào yuē:" wú cóng zi, rú cān zhī jìn." jìn, chē zhōng mǎ yě. měng bù gǎn yǔ shū zhēng, yán jǐ cóng shū, ruò cān mǎ zhī xiāng suí jìn yě.
又曰:齊伐晉夷儀。東郭書讓登,(讓眾使後而己先登。)書與王猛息,(戰迄,共止息也。)猛曰:"我先登。"書斂甲曰:"曩者之難,今又難焉。"(斂甲起,欲擊猛。)猛笑曰:"吾從子,如驂之靳。"(靳,車中馬也。猛不敢與書爭,言己從書,若驂馬之相隨靳也。)
yòu yuē: qí fá lǔ, lǔ mèng rú zǐ xiè shuài yòu shī, rú zǐ, mèng yì zi zhī zǐ wǔ bó yě. yán yǔ yù, bǐng xiè wèi yòu èr zi, mèng shì chén. rǎn qiú shuài zuǒ shī, guǎn zhōu yù, fán chí wèi yòu, jì shì zhī jiǎ qī qiān, rǎn yǒu yǐ wǔ chéng rén sān bǎi wèi yǐ tú zú, lǎo yòu shǒu gōng, cì yú yú mén zhī wài, nán chéng mén yě. wǔ yòu shī cóng zhī. jí qí shī zhàn yú jiāo, shī huò jiǎ shǒu bā shí, rǎn qiú suǒ de. qí rén bù néng shī.
又曰:齊伐魯,魯孟孺子泄帥右師,(孺子,孟懿子之子武伯也。)顏羽御,邴泄為右;(二子,孟氏臣。)冉求帥左師,管周御,樊遲為右,季氏之甲七千,冉有以武城人三百為已徒卒,老幼守宮,次於雩門之外,(南城門也。)五右師從之。及齊師戰於郊,師獲甲首八十,(冉求所得。)齊人不能師。
yòu yuē: āi gōng huì wú zi fá qí. jiǎ xū, zhàn yú ài líng, zhǎn rú bài gāo zi, guó zi bài xū mén, cháo wáng zú zhù zhī, dà bài qí shī, huò gé chē bā bǎi chéng, jiǎ shǒu sān qiān, yǐ xiàn yú gōng. gōng yǐ bīng cóng, gù yǐ láo gōng.
又曰:哀公會吳子伐齊。甲戌,戰於艾陵,展如敗高子,國子敗胥門,巢王卒助之,大敗齊師,獲革車八百乘,甲首三千,以獻於公。(公以兵從,故以勞公。)
yòu yuē: wú wáng fū chāi bài yuè yú fū jiāo, suì rù yuè. yuè zi yǐ jiǎ dùn wǔ qiān bǎo yú huì jī.
又曰:吳王夫差敗越於夫椒,遂入越。越子以甲楯五千保於會稽。
yòu yuē: wèi kǒng wén zi jiāng gōng dà shū shì, fǎng yú zhòng ní. zhòng ní yuē:" hú guǐ zhī shì zé cháng wén zhī yǐ, jiǎ bīng zhī shì wèi zhī wén yě." tuì, mìng jià ér xíng.
又曰:衛孔文子將攻大叔氏,訪於仲尼。仲尼曰:"胡簋之事則嘗聞之矣,甲兵之事未之聞也。"退,命駕而行。
yòu yuē: hóu fàn yǐ hòu pàn. wǔ shū yì zi wéi hòu, fú kè. sì chì wèi hóu fàn yuē:" qiě hé duō shě jiǎ yú zi zhī mén, yǐ bèi bù yú." hóu fàn yuē:" nuò." nǎi mìng shě jiǎ yān. hóu fàn qǐng yì yú qí, qí yǒu sī guān hòu, jiāng zhì. sì chì shǐ zhōu zǒu ér hū yuē:" qí shī zhì yǐ." hòu rén dà hài, jiè hóu fàn zhī mén jiǎ, yǐ wéi hóu fàn.
又曰:侯犯以郈叛。武叔懿子圍郈,弗克。駟赤謂侯犯曰:"且盍多舍甲於子之門,以備不虞。"侯犯曰:"諾。"乃命舍甲焉。侯犯請易於齊,齊有司觀郈,將至。駟赤使周走而呼曰:"齊師至矣。"郈人大駭,介侯犯之門甲,以圍侯犯。
yòu yuē: jìn zhōu chuò shè zhí chuò, zhí chuò qí zhōng dài fū jiān, liǎng shǐ jiā dòu, yuē:" zhǐ, jiāng wèi sān jūn, huò bù zhǐ, jiāng qǔ qí zhōng." nǎi chí gōng ér fù guō zuì. jiē jīn jiǎ miàn fù.
又曰:晉周綽射殖綽,殖綽齊中大夫肩,兩矢夾脰,曰:"止,將為三軍,獲;不止,將取其衷。"乃弛弓而縛郭最。皆衿甲面縛。
gōng yáng yuē: chéng yuán nián, shǐ zuò qiū jiǎ. hé yǐ shū? jī. hé jī ěr? jī shǐ qiū shǐ yě. hé xiū yī jiě yuē: sì jǐng wèi yì, sì yì wèi qiū. jiǎ, kǎi yě. jī shǐ shǐ qiū mín zuò tián kǎi yě.
《公羊》曰:成元年,始作丘甲。何以書?譏。何譏爾?譏始丘使也。(何休一解曰:四井為邑,四邑為丘。甲,鎧也。譏始使丘民作田鎧也。)
zhōu shū yuē: nián bù dēng, jiǎ zé yīng téng gōng shì bù róng. jiǎ bù yǐ zǔ yě.
《周書》曰:年不登,甲則纓縢宮室不容。(甲不以組也。)
zhàn guó cè yuē: xíng shān zhī shì, zhào qiě yǔ qín fá qí. qí wáng jù, sū dài wèi qí xiàn shū ráng hóu yuē:" chén wén wǎng lái zhě zhī yán yuē: qín qiě yì qǐ jiǎ bīng sì wàn rén yǐ fá qí, chén qiè bì shì zhī. bì yì zhī wáng yuē: qín wáng míng shú yú jì, ráng hóu zhì ér xí yú shì, bì bù yì zhào jiǎ bīng yǐ fá qí yě."
《戰國策》曰:陘山之事,趙且與秦伐齊。齊王懼,蘇代為齊獻書穰侯曰:"臣聞往來者之言曰:秦且益起甲兵四萬人以伐齊,臣竊必是之。弊邑之王曰:秦王明熟於計,穰侯智而習於事,必不益趙甲兵以伐齊也。"
guó yǔ yuē: jìn píng gōng shè yàn bù sǐ, shǐ shù xiāng bó zhī, yì. gōng nù, jū jiāng shā zhī. shū xiàng wén zhī yuē:" jūn bì shā zhī. xī wú xiān jūn táng shū shè sì yú tú lín, yì, yǐ wèi dà jiǎ. jīn jūn shè yàn bù sǐ, bó zhī bù dé, shì yáng wú jūn zhī chǐ yě." jiǎ kuí zhù yuē: yǐ sì gé wèi dà jiǎ. yàn yīn yàn.
《國語》曰:晉平公射鴳不死,使豎襄搏之,逸。公怒,拘將殺之。叔向聞之曰:"君必殺之。昔吾先君唐叔射兕於徒林,殪,以為大甲。今君射鴳不死,搏之不得,是揚吾君之恥也。"(賈逵注曰:以兕革為大甲。鴳音晏。)
yòu yuē: gōu jiàn yún:" jīn fū chāi yī shuǐ xī zhī jiǎ zhě yì yǒu sān qiān, shuǐ xī, shòu míng. bù huàn qí zhì xíng zhī shǎo chǐ yě, ér zhòng zhī bù zú yě."
又曰:勾踐云:"今夫差衣水犀之甲者億有三千,(水犀,獸名。)不患其志行之少恥也,而眾之不足也。"
shǐ jì yuē: jìn zhào yāng qǔ jìn yáng zhī jiǎ yǐ zhú xún yín yǔ shì jí, shè jūn cè zhī è rén yě.
《史記》曰:晉趙鞅取晉陽之甲以逐荀寅與士吉,射君側之惡人也。
hàn shū yuē: jiǎ bù jiān mì, yǔ tǎn xī yīn xī tóng. cǐ jiāng bù xǐng bīng zhī huò yě.
《漢書》曰:甲不堅密,與袒裼(音錫)同。此將不省兵之禍也。
yòu yuē: zhōu yà fū yuē:" jiè zhòu zhī shì bù bài, qǐng yǐ jūn lǐ jiàn. tiān zǐ wèi zhī dòng róng."
又曰:周亞夫曰:"介冑之士不拜,請以軍禮見。天子為之動容。"
yòu yuē: wèi shì wǔ zú yī sān shǔ zhī jiǎ, cāo shí èr shí zhī nǔ, fù shǐ wǔ shí.
又曰:魏氏武卒衣三屬之甲,操十二石之弩,負矢五十。
hòu hàn shū yuē: zhū fú bèi péng chǒng gōng, huái jù, shàng shū yuē:" jīn qiū jià yǐ shú, fù wèi yú yáng suǒ lüè. zhāng fēng kuáng bèi jiān dǎng yuē zēng, lián nián jù shǒu, lì shì pí láo, jiǎ zhòu shēng jǐ shī, gōng nǔ bù kě shī."
《後漢書》曰:朱浮被彭寵攻,懷懼,上疏曰:"今秋稼已熟,復為漁陽所掠。張豐狂悖奸黨曰增,連年拒守,吏士疲勞,甲冑生蟣虱,弓弩不可施。"
yòu yuē: cáo cāo gōng yuán tán. dì shàng yuē:" wǒ kǎi jiǎ bù jīng, gù qián wèi cáo cāo suǒ bài."
又曰:曹操攻袁譚。弟尚曰:"我鎧甲不精,故前為曹操所敗。"
dōng guān hàn jì yuē: jì zūn hōng, cì zhū lún róng chē, qiǎn xiào wèi jiào qí shì sì bǎi rén pī xuán jiǎ.
《東觀漢記》曰:祭遵薨,賜朱輪容車,遣校尉教騎士四百人披玄甲。
yòu yuē: jiāng jūn liú shàng jī wǔ líng, méi. yì fù qiǎn jiāng. mǎ yuán nián liù shí èr, zì qǐng yuē:" chén shàng néng pī kǎi shàng mǎ." guāng wǔ shì yān. jì shàng mǎ, jù ān zuǒ yòu gù miǎn. shàng yuē:" jué shuò zāi! shì wēng yě."
又曰:將軍劉尚擊武陵,沒。議復遣將。馬援年六十二,自請曰:"臣尚能披鎧上馬。"光武試焉。既上馬,據鞍左右顧眄。上曰:"矍鑠哉!是翁也。"
yòu yuē: liú pén zi yǔ chéng xiàng èr shí yú wàn rén yì yí yáng jiàng guāng wǔ, jī bīng jiǎ yú yí yáng chéng xī, gāo yǔ xióng ěr shān děng.
又曰:劉盆子與丞相二十餘萬人詣宜陽降光武,積兵甲於宜陽城西,高與熊耳山等。
wèi zhì yuē: jǐng yuán sān nián, sù shèn guó xiàn pí gǔ tiě zá kǎi èr shí lǐng.
《魏志》曰:景元三年,肅慎國獻皮骨鐵雜鎧二十領。
yòu dōng yí chuán yuē: hàn shí fú fū wáng zàng yòng yù jiǎ, cháng yǐ fù xuán wèn yīn miǎn jùn wáng sǐ zé yíng qǔ. gōng sūn yuān zhū, dé zhī xuán wèn kù.
又《東夷傳》曰:漢時扶夫王葬用玉甲,常以付玄莬(音免)郡王死則迎取。公孫淵誅,得之玄莬庫。
jìn shū yuē: huán yī wèi jiāng zhōu cì shǐ, zú. chū, yī yǒu mǎ bù kǎi liù bǎi lǐng, yù wèi biǎo, lìng sǐ nǎi shàng zhī. biǎo yuē:" chén guò méng shū chǒng, shòu rèn xī fān. huái nán zhī jié, nì bīng bēn běi, rén mǎ qì kǎi suí chù fàng sàn. yú shí, shōu shí pò bài bù zú guàn lián, bǐ nián yíng shàn bìng yǐ xiū zhěng. jīn liù hé suī yī, yú jìn wèi miè, chén bù yǐ xiǔ mài, yóu yù shū lì xiào mìng, yǎng bào huáng ēn, cǐ zhì yǒng jué, xián hèn quán rǎng. jǐn fèng shū mǎ jù zhuāng bǎi jù, bù kǎi wǔ bǎi lǐng, bìng zài xún yáng, qǐng lēi suǒ shǔ lǐng shòu." zhào yuē:" zhōng chéng bù suí, yì yǐ shāng huái." nǎi shòu qí suǒ shàng zhī kǎi.
《晉書》曰:桓伊為江州刺史,卒。初,伊有馬步鎧六百領,預為表,令死乃上之。表曰:"臣過蒙殊寵,受任西藩。淮南之捷,逆兵奔北,人馬器鎧隨處放散。於時,收拾破敗不足貫連,比年營繕並已修整。今六合雖一,餘燼未滅,臣不以朽邁,猶欲輸力效命,仰報皇恩,此志永絕,銜恨泉壤。謹奉輸馬具裝百具,步鎧五百領,並在尋陽,請勒所屬領受。"詔曰:"忠誠不遂,益以傷懷。"乃受其所上之鎧。
yòu yuē: mǎ lóng tǎo liáng zhōu, huò jiā dào lèi cí shí. zéi fù tiě kǎi, xíng bù dé qián. lóng zú xī bèi xī jiǎ, wú suǒ liú ài, zéi xián yǐ wèi shén. zhuǎn zhàn qiān lǐ, shā shāng yǐ qiān shù.
又曰:馬隆討涼州,或夾道累磁石。賊負鐵鎧,行不得前。隆卒悉被犀甲,無所留礙,賊咸以為神。轉戰千里,殺傷以千數。
yòu yuē: dù céng, xīn yě rén. shǎo xiāo yǒng jué rén, néng pī jiǎ yóu yú shuǐ zhōng. fán yǒu zhàn zhèn, yǒng guān sān jūn.
又曰:杜曾,新野人。少驍勇絕人,能披甲游於水中。凡有戰陣,勇冠三軍。
wèi mò chuán yuē: sī mǎ wén wáng bǐng zhèng, zhēng zhū gé dàn. jì bèi zhēng, yì zhū yá mén, zhì jiǔ yǐn yàn, wèi zhòng rén yuē:" qián zuò qiān rén kǎi zhàng shǐ chéng, yù yǐ jī zéi. jīn dāng hái luò, bù fù de yòng, yù zàn chū, jiāng jiàn rén yóu xì. xū yú hái ěr, zhū jūn qiě zhǐ." nǎi yán gǔ jiāng qī bǎi rén chū, suì shā lè chēn.
《魏末傳》曰:司馬文王秉政,征諸葛誕。既被征,詣諸牙門,置酒飲宴,謂眾人曰:"前作千人鎧仗始成,欲以擊賊。今當還洛,不復得用,欲蹔出,將見人遊戲。須臾還耳,諸君且止。"乃嚴鼓將七百人出,遂殺樂綝。
wú lì yuē: wèi wén dì yǔ wú wáng míng guāng kǎi.
《吳歷》曰:魏文帝與吳王明光鎧。
wáng yǐn jìn shū yuē: mǎ lóng wèi wǔ wēi tài shǒu. zhī jùn, è lǔ kū jú shù jī néng děng duàn dào wéi lóng. lóng zuò bā zhèn tú, dì guǎng zé lù jiǎo chē yíng bìng jìn, xiá zé mù wū shī lún, bìng zhàn bìng qián. zhì móu cóng héng, chū qí bù yì, yǐ cí shí lèi jiā dào cè, zéi kǎi bù dé guò. lóng bīng zhe niú pí kǎi dé guò, zéi yǐ wèi shén.
王隱《晉書》曰:馬隆為武威太守。之郡,惡虜窟局樹機能等斷道圍隆。隆作八陣圖,地廣則鹿角車營並進,狹則木屋施輪,並戰並前。智謀從橫,出其不意,以磁石累夾道側,賊鎧不得過。隆兵着牛皮鎧得過,賊以為神。
yòu yuē: táo kǎn mèng jiàn sī mǎ yǔ kǎn kǎi zhě, zhǎng shǐ chén xié yǐ wèi: sī mǎ zhě, guó xìng yě kǎi zhě, gǎn guó zhī qì yě jié xià dāng jìn wèi. é zhuǎn dū du xiāng zhōu cì shǐ.
又曰:陶侃夢見司馬與侃鎧者,長史陳協以為:司馬者,國姓也;鎧者,扞國之器也;節下當進位。俄轉都督湘州刺史。
cuī hóng hòu yàn lù yuē: fú pī qiǎn shí yuè tǎo mù róng fēng, jiē quàn fēng nì jī zhī. fēng yuē:" wǒ wú bīng zhàng, bǐ yǒu ruì jiǎ, yīn jiǎ bù rú dài mù yī zhàn ér dìng zhī."
崔鴻《後燕錄》曰:苻丕遣石越討慕容豐,皆勸豐逆擊之。豐曰:"我無兵仗,彼有銳鉀,(音甲)不如待暮一戰而定之。"
sān shí liù guó chūn qiū yuē: tài kāng zhī chū, wú kòu xīn tiǎn, wèi yíng yī jì, gān gē yǐ xún. jǐ shī shēng hū jiǎ zhòu, yàn què chù yú wéi wò.
《三十六國春秋》曰:太康之初,吳寇新殄,未盈一紀,干戈已尋。蟣虱生乎甲冑,燕雀處於帷幄。
chē pín qín shū yuē: fú jiān shǐ xióng chuò mò zào jīn yín xì lòu kǎi, jīn wèi xiàn yǐ léi zhī. yán, yīn xiàn.
車頻《秦書》曰:苻堅使熊{辶貊}造金銀細鏤鎧,金為線以縲之。(綖,音線。)
sòng shū yuē: sì nián bù qī wèi lǔ suǒ xiàn. shěn wén xiù bèi wéi sān zài, wài wú yuán bīng, shì zú wèi zhī yòng mìng, wú lí pàn zhě. rì yè zhàn dòu, jiǎ zhòu shēng jǐ shī.
《宋書》曰:四年不期為虜所陷。沈文秀被圍三載,外無援兵,士卒為之用命,無離叛者。日夜戰鬥,甲冑生蟣虱。
suí shū yuē: zhǎng sūn píng wèi xiāng zhōu cì shǐ, shén yǒu néng míng, zài zhōu shù nián. huì zhēng yuè shí wǔ rì bǎi xìng dà xiàn xì, huà yī shang wèi móu jiǎ zhī xiàng. shàng nù ér mì zhī. é ér, niàn píng zhèn huái nán shí shì, jìn wèi dà jiāng jūn.
《隋書》曰:長孫平為相州刺史,甚有能名,在州數年。會正月十五日百姓大獻戲,畫衣裳為鍪甲之象。上怒而覓之。俄而,念平鎮淮南時事,進位大將軍。
yòu yuē: zhāng yūn yú lún qiè. lèi pò zéi yǒu gōng, zhēng rù cháo, bài dà jiāng jūn. gāo zǔ mìng shēng yù zuò ér yàn zhī, wèi yūn yuē:" qīng kě wèi zhèn ér, zhèn wèi qīng fù, jīn rì jù jí, shì wú wài yě." qí hòu cì qǐ luó qiān pǐ, lǜ chén jiǎ shòu wén jù zhuāng.
又曰:張奫於(倫切。)累破賊有功,征入朝,拜大將軍。高祖命升御座而宴之,謂奫曰:"卿可為朕兒,朕為卿父,今日聚集,示無外也。"其後賜綺羅千匹,綠沉甲獸文具裝。
yòu yuē: quán wǔ shǎo guǒ jìn, yǒng lì jué rén, néng zhòng jiǎ shàng mǎ. cháng dào tóu yú jǐng, wèi jí quán, fù yuè ér chū. qí quán jié rú cǐ.
又曰:權武少果勁,勇力絕人,能重甲上馬。嘗倒投於井,未及泉,復躍而出。其拳捷如此。
táng shū yuē: yuán hé zhōng, yǐ shàng shū zuǒ chéng lǚ yīng jiǎn xiào gōng bù shàng shū, chōng dōng dōu liú shǒu. jiù lì, mìng liú shǒu bì cì qí jiǎ, yǔ fāng zhèn lüè tóng. jí yuán yīng shòu rèn, jìng wú suǒ cì. cháo lùn yǐ dōng yǒu kòu yú shí yòng yuán yīng, yóu bù dāng xuē qí yí zhì, yǐ jǔ wēi wàng. jiàn guān shàng shū yuē:" huá rǔ shòu sān zhōu lì cì róng xiè, jū shǒu zhī zhòng gù yí chǒng jiè." shàng yuē:" cǐ shù chù bìng bù dāng yǔ." qí hòu suì jiē tíng.
《唐書》曰:元和中,以尚書左丞呂膺檢校工部尚書,充東都留守。舊例,命留守必賜旗甲,與方鎮略同。及元膺受任,竟無所賜。朝論以東有寇虞時用元膺,尤不當削其儀制,以沮威望。諫官上疏曰:"華、汝、壽三州例賜戎械,居守之重固宜寵借。"上曰:"此數處並不當與。"其後遂皆停。
wǔ dài zhōu shǐ yuē: táng jǐng sī wèi piān jiāng. xiǎn dé chū, hé dōng liú chóng shuài zhòng lái kòu, shì zōng qīn zǒng liù shī yǐ yù zhī. jí zhèn yú gāo píng, jǐng sī yú shì zōng mǎ qián jù yuè shù sì, qiě yuē:" yuàn cì chén jiān jiǎ yī lián, yǐ guān chén zhī xiào yòng." shì zōng yóu shì zhī qí míng. yīn yǐ gāo píng zhèn suǒ de jiàng jūn shù qiān rén shǔ wèi xiào shùn zhǐ huī, mìng jǐng sī dǒng zhī, shǐ tún yú huái shàng. sān nián chūn, shì zōng qīn zhēng huái diān, jǐng sī jì yǒu zhàn gōng.
《五代周史》曰:唐景思為偏將。顯德初,河東劉崇帥眾來寇,世宗親總六師以御之。及陣於高平,景思於世宗馬前距躍數四,且曰:"願賜臣堅甲一聯,以觀臣之效用。"世宗由是知其名。因以高平陣所得降軍數千人署為效順指揮,命景思董之,使屯於淮上。三年春,世宗親征淮甸,景思繼有戰功。