jǐ shàng
○戟上

shì míng yuē: jǐ, gé yě. páng yǒu zhī gé yě. gē, gōu máo jǐ yě. gē, guò yě. suǒ cì zé jué guò, suǒ gōu yǐn zhì zhī bù dé guò yě. chē jǐ yuē cháng, zhǎng zhàng liù chǐ, chē shàng suǒ chí yě. bā chǐ yuē xún, bèi xún yuē cháng, gù chēng cháng yě. shǒu jǐ, shǒu suǒ chí tī zhī jǐ yě.
《釋名》曰：戟，格也。旁有枝格也。戈，勾矛戟也。戈，過也。所刺則決過，所勾引制之不得過也。車戟曰常，長丈六尺，車上所持也。八尺曰尋，倍尋曰常，故稱常也。手戟，手所持擿之戟也。

shuō wén yuē: gē, píng tóu jǐ yě. cóng yì, yī héng zhī xiàng xíng yě. jǐ, yǒu zhī bīng yě. jǐ dú ruò jí. mò yé, dà jǐ yě.
《說文》曰：戈，平頭戟也。從弋，一橫之象形也。戟，有枝兵也。戟讀若棘。鏌耶，大戟也。

fāng yán yuē: jǐ, chǔ wèi zhī jié. guō pú yuē: qǔ míng yú gōu jié yě. fán jǐ ér wú rèn, qín jìn zhī jiān wèi zhī jié, huò wèi zhī yí. yīn yín. wú yáng zhī jiān wèi zhī gē. dōng qí qín jìn zhī jiān wèi qí dà zhě yuē màn mò gàn qiè. hú, qí qū zhě wèi zhī jù jié màn hú. jí jīn jī míng jù jié jǐ yě. nán chǔ wǎn yǐng wèi zhī yǎn jǐ. qí bǐng, zì guān ér xī wèi zhī mì, huò wèi zhī shū. yīn shū.
《方言》曰：戟，楚謂之孑。(郭璞曰：取名於鈎孑也。)凡戟而無刃，秦晉之間謂之孑，或謂之鏔。(音寅。)吳揚之間謂之戈。東齊秦晉之間謂其大者曰鏝(莫干切。)胡，其曲者謂之句孑鏝胡。(即今雞鳴句孑戟也。)南楚宛郢謂之匽戟。其柄，自關而西謂之秘，或謂之殳。(音殊。)

guǎng yǎ yuē: yǎn, wèi zhī xióng jǐ.
《廣雅》曰：匽，謂之雄戟。

tài gōng bīng fǎ yuē: jǐ zhī shén míng dà jiāng.
《太公兵法》曰：戟之神名大將。

zhào shì bīng shū yuē: jǐ, cān xīng zhǔ zhī.
《趙氏兵書》曰：戟，參星主之。

zhōu lǐ yuē: zhǎng shě wèi tán, wěi yīn yí. gōng jí mén. zhèng sī nóng yún: jí mén, yǐ jǐ wèi mén yě.
《周禮》曰：掌舍為壇，壝(音遺。)宮棘門。(鄭司農云：棘門，以戟為門也。)

zuǒ chuán yuē: zhèng bó jiāng fá xǔ, shòu bīng yú tài gōng. gōng sūn è yǔ yǐng kǎo shū zhēng chē, kǎo shū xié zhōu yǐ zǒu, zhōu, chē yuán yě. zǐ dōu bá jí yǐ zhú zhī. jí, jǐ yě. jí dà kuí, bù jí, zǐ dōu nù. dōu, è zì yě.
《左傳》曰：鄭伯將伐許，授兵於太宮。公孫閼與潁考叔爭車，考叔挾輈以走，(輈，車轅也。)子都拔棘以逐之。(棘，戟也。)及大逵，不及，子都怒。(都，閼字也。)

yòu yuē: zhuāng gōng sì nián, chǔ wǔ wáng jīng shī shòu shī jié yān, yǐ fá suí. shī, chén yě. jié zhě jǐ, rán zé chǔ shǐ yú cǐ cān yòng jǐ wèi chén yě.
又曰：莊公四年，楚武王荊屍授師孑焉，以伐隨。(屍，陳也。孑者戟，然則楚始於此參用戟為陳也。)

yòu yuē: zhèng gōng zǐ guī shēng shòu mìng yú chǔ, fá sòng. sòng huá yuán yù zhī. zhàn yú dà jí, sòng shī bài jī, qiú huá yuán. kuáng jiǎo hé zhèng rén, zhèng rén rù yú jǐng. kuáng xiào, sòng dài fū. hé, yíng yě. dào jǐ ér chū zhī, huò kuáng jiǎo. jūn zǐ yuē:" shī lǐ wéi mìng, yí qí wèi qín yě."
又曰：鄭公子歸生受命於楚，伐宋。宋華元御之。戰於大棘，宋師敗績，囚華元。狂狡輅鄭人，鄭人入於井。(狂校，宋大夫。輅，迎也。)倒戟而出之，獲狂狡。君子曰："失禮違命，宜其為擒也。"

yòu yuē: jìn hóu yǐn zhào dùn jiǔ, fú jiǎ jiāng gōng zhī. suì xiǎn yǐ xià, gōng zú fū áo quǎn yān. líng zhé dào jǐ yǐ yù gōng tú ér miǎn zhī. wèn hé gù. yuē:" yì sāng zhī è rén yě."
又曰：晉侯飲趙盾酒，伏甲將攻之。遂跣以下，公族夫獒犬焉。靈輒倒戟以御公徒而免之。問何故。曰："翳桑之餓人也。"

yòu yuē: zhū hóu fá bī yáng, dí sī mí jiàn dà chē zhī lún, méng zhī yǐ jiǎ wèi lǔ, zuǒ zhí zhī, yòu bá jǐ chéng yī duì.
又曰：諸侯伐偪陽，狄虒彌建大車之輪，蒙之以甲為櫓，左執之，右拔戟成一隊。

yòu yuē: luán shì chéng gōng mén, fàn xuān zi wèi yāng yuē:" shǐ jí jūn wū, sǐ zhī!" yāng yòng jiàn yǐ shuài zú, yòng jiàn, duǎn bīng jiē, yù zhì sǐ yě. luán shì tuì. shè jūn cóng zhī, yù luán lè, lè, yíng zhī zú. yuē:" lè shè zhī bù zhōng, yòu zhù, zhù, shǔ shǐ yú xián. zé chéng huái běn ér fù. huò yǐ jǐ gōu zhī, duàn zhǒu ér sǐ.
又曰：欒氏乘公門，范宣子謂鞅曰："矢及君屋，死之！"鞅用劍以帥卒，(用劍，短兵接，欲致死也。)欒氏退。攝軍從之，遇欒樂，(樂，盈之族。)曰："樂射之不中，又注，(注，屬矢於弦。)則乘槐本而覆。或以戟鈎之，斷肘而死。

zhōu shū yuē: nián jī, shàng yòng yú, qū zhōu bù qī, máo jǐ lǚ chán, yǔ máo bù zé wū.
《周書》曰：年飢，上用輿，曲輈不漆，矛戟縷纏，羽旄不擇烏。

shǐ jì yuē: píng yuán jūn yǔ chǔ hé zòng, yán qí lì hài. rì chū ér yán zhī, rì zhōng bù jué. máo suì àn jiàn ér qián yuē:" jīn chǔ dì fāng wǔ qiān lǐ, chí jǐ bǎi wàn, cǐ bà wáng zhī zī yě."
《史記》曰：平原君與楚合縱，言其利害。日出而言之，日中不決。毛遂按劍而前曰："今楚地方五千里，持戟百萬，此霸王之資也。"

yòu yuē: sū qín shuō hán wáng yuē:" hán zhī jiàn jǐ jiē chū yú míng shān táng xī."
又曰：蘇秦說韓王曰："韓之劍戟皆出於冥山棠谿。"

hàn shū yuē: xiàng yǔ lìng zhuàng shì tiāo zhàn. hàn yǒu shàn qí shè yuē lóu fán, yīng shào yuē: lóu fán, jīn lóu fán xiàn shì yě. chǔ zhàn sān hé, lóu fán zhé shè shā zhī. yǔ dà nù, zì pī jiǎ chí jǐ tiāo zhàn. lóu fán yù shè, yǔ chēn mù chì zhī, lóu fán mù bù néng shì, shǒu bù néng fā, zǒu hái rù bì, bù fù gǎn chū.
《漢書》曰：項羽令壯士挑戰。漢有善騎射曰樓煩，(應劭曰：樓煩，今樓煩縣是也。)楚戰三合，樓煩輒射殺之。羽大怒，自披甲持戟挑戰。樓煩欲射，羽瞋目叱之，樓煩目不能視，手不能發，走還入壁，不復敢出。

yòu yuē: tián kěn hè shàng yuē:" qín xíng shèng zhī guó yě, dài hé zǔ shān, xuán gé qiān lǐ, chí jǐ bǎi wàn. xuán gé, qiān lǐ zhī wài, qín dé bǎi èr yān. qí dì fāng èr qiān lǐ, chí jǐ bǎi fāng, qí dé shí èr yān, fēi qīn zǐ dì mò kě shǐ wáng qí zhě yě."
又曰：田肯賀上曰："秦形勝之國也，帶河阻山，懸隔千里，持戟百萬。懸隔，千里之外，秦得百二焉。齊地方二千里，持戟百方，齊得十二焉，非親子弟莫可使王齊者也。"

yòu yuē: fèng tiān zǐ fǎ jià, yíng huáng dì dài dǐ, huáng dì rù wèi yāng gōng, yǒu yè zhě shí rén chí jǐ wèi duān mén. yuē:" tiān zǐ zài, zú xià hé wèi zhě?" bù dé rù.
又曰：奉天子法駕，迎皇帝代邸，皇帝入未央宮，有謁者十人持戟衛端門。曰："天子在，足下何為者？"不得入。

yòu yuē: hàn qī nián, zhǎng lè gōng chéng, yú shì huáng dì niǎn chū fáng, bǎi guān zhí jǐ chuán jǐng, yǐn zhū hóu wáng yǐ xià zhì lì liù bǎi shí, yǐ cì fèng jià.
又曰：漢七年，長樂宮成，於是皇帝輦出房，百官執戟傳警，引諸侯王以下至吏六百石，以次奉駕。

yòu yuē: xī fū gōng yún:" zhū cáo yǐ xià, pū sù yīn sù. bù zú shù. zú yǒu qiáng nǔ wéi chéng, zhǎng jǐ zhǐ què, bì xià shuí yǔ bèi zhī."
又曰：息夫躬云："諸曹以下，仆遬(音速。)不足數。卒有強弩圍城，長戟指闕，陛下誰與備之。"

yòu yuē: cháo cuò shàng yán yuē:" liǎng zhèn xiāng jìn, píng dì qiǎn cǎo, kě qián kě hòu, cǐ zhǎng jǐ zhī dì yě. jiàn dùn sān bù dāng yī."
又曰：晁錯上言曰："兩陣相近，平地淺草，可前可後，此長戟之地也。劍盾三不當一。"

yòu yuē: guàn fū zì zhòng rú, fù mèng sǐ wú jūn. fū fèn yuē:" yuàn qǔ wú wáng ruò jiāng jūn zhī tóu, yǐ bào fù chóu." yú shì fū pī jiǎ chí jǐ, mù jūn zhōng zhuàng shì suǒ shàn yuàn cóng shù shí rén. jí chū bì mén, mò gǎn qián, dú liǎng rén jí cóng nú shí yú qí chí rù wú jūn, zhì xì yīn huī. xià, suǒ shā shāng shù shí rén.
又曰：灌夫字仲儒，父孟死吳軍。夫奮曰："願取吳王若將軍之頭，以報父仇。"於是夫披甲持戟，募軍中壯士所善願從數十人。及出壁門，莫敢前，獨兩人及從奴十餘騎馳入吳軍，至戲(音麾。)下，所殺傷數十人。

yòu yuē: yáng xióng wèi bù guò zhí jǐ.
又曰：揚雄位不過執戟。

yòu yuē: bā yuè, yǐn zhòu xíng cí xiào zhāo miào. shì shí, huò shì wài sūn dài jùn tài shǒu rèn xuān zuò móu fǎn zhū. xuān zi zhāng wèi gōng chē chéng, wáng zài wèi chéng jiè zhōng, yè, xuàn fú rù miào, zhí jǐ lì miào mén, dài shàng zhì, yù wèi nì, fā jué, fú zhū.
又曰：八月，飲酎行祠孝昭廟。是時，霍氏外孫代郡太守任宣坐謀反誅。宣子章為公車丞，亡在渭城界中，夜，袨服入廟，執戟立廟門，待上至，欲為逆，發覺，伏誅。

hòu hàn shū yuē: guāng wǔ shǔ yáo qī wèi zéi cáo yuàn. shàng lüè dì xiàng běi, qī cóng xùn jì. shí wáng láng xí shū dào, jì zhōng qǐ bīng yīng láng. guāng wǔ qū jià chū, bǎi xìng jù guān, xuān hū mǎn dào, zhē lù bù de xíng. qī qí mǎ fèn jǐ, chēn mù dà hū, zuǒ yòu yuē zǒu bì, zhōu lǐ: lì pū zhǎng zǒu bì gōng zhōng zhī shì. zhèng zhòng yuē: zhǐ xíng qīng dào yě, ruò jīn jǐng bì. shuō wén: zǒu bì yǔ bì tóng. zhòng jiē pī mǐ.
《後漢書》曰：光武署銚期為賊曹掾。上略地向北，期從徇薊。時王郎檄書到，薊中起兵應郎。光武趨駕出，百姓聚觀，喧呼滿道，遮路不得行。期騎馬奮戟，嗔目大呼，左右曰〈走畢〉，(《周禮》：隸仆掌〈走畢〉宮中之事。鄭眾曰：止行清道也，若今警蹕。《說文》：〈走畢〉與蹕同。)眾皆披靡。

dōng guān hàn jì yuē: wú hàn yǔ sū mào zhōu jiàn zhàn. hàn gōng pī jiǎ chí jǐ, gào lìng zhū bù jiāng yuē:" wén gǔ shēng dà hū, jù jìn, hòu zhì zhě zhǎn." suì gǔ ér jìn, zéi bīng dà pò.
《東觀漢記》曰：吳漢與蘇茂、周建戰。漢躬披甲持戟，告令諸部將曰："聞鼓聲大呼，俱進，後至者斬。"遂鼓而進，賊兵大破。

yòu yuē: jiàn wǔ sì nián, kuí xiāo qiǎn mǎ yuán zòu kè jīng shī, yīn yuē:" chén yǔ gōng sūn shù tóng xiàn, shào xiǎo xiāng shàn. chén qián wǎng shǔ, shù bì jǐ nǎi jiàn chén jīn chén yuǎn cóng yì fāng lái, bì xià hé yǐ zhī chén fēi cì kè jiān rén, ér jiǎn yì ruò shì?" shàng dà xiào.
又曰：建武四年，隗囂遣馬援奏課京師，因曰："臣與公孫述同縣，少小相善。臣前往蜀，述陛戟乃見臣；今臣遠從異方來，陛下何以知臣非刺客奸人，而簡易若是？"上大笑。

yòu yuē: tián yì zì bó yù, wèi shàng dǎng tài shǒu, shí gēng shǐ qiǎn bào yǒng féng yǎn tún tài yuán. yǒng yǎn kǒng qí xiān jiàng, shuō zhī yuē:" yàn yīng lín méng, nǐ yǐ qū jǐ, bù yì qí cí."
又曰：田邑字伯玉，為上黨太守，時更始遣鮑永、馮衍屯太原。永、衍恐其先降，說之曰："晏嬰臨盟，擬以曲戟，不易其辭。"

yòu yuē: yáng zhèng zì zi xíng, shī shì bó shì fàn shēng. jiàn wǔ zhōng, fàn shēng wèi tài cháng chéng, wèi qù qī suǒ wū gào, zuò shì xì yù, dāng fú zhòng zuì. zhèng yǐ chē jià chū shí, fú dào biān, bào shēng zi chí chē kòu tóu. wǔ qí hǔ bì kǒng jīng mǎ, yǐn gōng shè zhī, bù qù, máo tóu yǐ jǐ chā zhèng shāng xiōng qián, zhèng suì tì qì qiú āi, shàng jí chǐ yī chū shēng.
又曰：楊政字子行，師事博士范升。建武中，范升為太常丞，為去妻所誣告，坐事系獄，當伏重罪。政以車駕出時，伏道邊，抱升子持車叩頭。武騎虎賁恐驚馬，引弓射之，不去，旄頭以戟叉政傷胸前，政遂涕泣求哀，上即尺一出升。

yòu yuē: sūn chéng yǔ wáng kāng děng zhǎn jiāng jīng děng yíng lì jì yīn wáng, shì wèi shùn dì. yán xiǎn dì jǐng wèi wèi wèi, cóng shěng zhōng hái wài fǔ, shōu bīng zhì shèng dé mén. shàng shū guō zhèn shuài zhí sù yǔ lín chū, féng jǐng. jǐng yīn zhuó zhèn, bù zhōng, zhèn jiàn jī jǐng duò chē. zuǒ yòu yǐ jǐ chā qí xiōng, qín zhī, sòng tíng wèi.
又曰：孫程與王康等斬江京等迎立濟陰王，是為順帝。閻顯弟景為衛尉，從省中還外府，收兵至盛德門。尚書郭鎮率直宿羽林出，逢景。景因斫鎮，不中，鎮劍擊景墮車。左右以戟叉其胸，禽之，送廷尉。

xiè chéng hòu hàn shū yuē: péng xún zì zi yáng. tài shǒu mì jūn wén xún yì yǒng duō móu, qǐng xún yǐ shǒu wú lìng. mín gē zhī yuē:" shí suì cāng zú, dào zéi zòng héng. dà jǐ qiáng nǔ bù kě dāng, lài yù xián lìng péng zi yáng."
謝承《後漢書》曰：彭循字子陽。太守秘君聞循義勇多謀，請循以守吳令。民歌之曰："時歲倉卒，盜賊縱橫。大戟強弩不可當，賴遇賢令彭子陽。"

sī mǎ biāo xù hàn shū yuē: yáng rén zì wén yì, bā jùn rén. xiǎn zì tè zhào bǔ běi gōng wèi shì. jí dì bēng, shí zhū mǎ guì shèng, gè zhēng yù rù gōng. rén bèi jiǎ chí jǐ, yán lēi mén wèi, mò gǎn qīng jìn zhě. sù zōng jì lì, zhū mǎ gòng xié rén. shàng zhī qí zhōng, yù shàn zhī.
司馬彪《續漢書》曰：楊仁字文義，巴郡人。顯字特詔補北宮衛士。及帝崩，時諸馬貴盛，各爭欲入宮。仁被甲持戟，嚴勒門衛，莫敢輕進者。肅宗既立，諸馬共諧仁。上知其忠，愈善之。

zhāng yíng hàn nán jì yuē: chén fān děng yù chú zhū huáng mén, móu xiè. hūn sì zhī dǎng yú gōng zhōng zhà chēng jīng, yún wài yǒu fǎn zhě. fān bēn rù gōng, xiǎo huáng mén zhū yù nì yǐ jǐ cì fān.
張瀅《漢南記》曰：陳蕃等欲除諸黃門，謀泄。閽寺之黨於宮中詐稱驚，雲外有反者。蕃奔入宮，小黃門朱寓逆以戟刺蕃。

wèi zhì yuē: dǒng zhuō kǒng rén móu yǐ, cháng yǐ lǚ bù zì wèi. cháng shī yì bá shǒu jǐ tī bù, bù quán jié zhī. yóu shì, yīn yuàn zhuō. yīng xióng jì yòu zài: lǚ bù yì dǒng zhuō, zhuō cháng bá jǐ zhì zhī, yán bù luàn qí sī shì.
《魏志》曰：董卓恐人謀已，常以呂布自衛。嘗失意拔手戟擿布，布拳捷之。由是，陰怨卓。(《英雄記》又載：呂布詣董卓，卓嘗拔戟擲之，言布亂其私室。)

yòu yuē: yuán shù qiǎn jiāng jì líng děng bù qí sān wàn gōng liú bèi. bèi qiú jiù yú lǚ bù, yán bù bīng qiān qí èr bǎi chí wǎng fù bèi. bù wèi líng děng yuē:" bù xìng bù xī hé dòu, dàn xī jiě dòu ěr." bù lìng mén hóu yú yíng mén zhōng jǔ yī zhī jǐ, bù yán:" zhū jūn guān bù shè jǐ xiǎo zhī, yī fā zhōng zhě, zhū jūn dāng jiě qù bù zhōng, kě liú dòu." bù jǔ gōng shè jǐ, zhèng zhōng xiǎo zhī. zhū jiāng jiē jīng, yán:" jiāng jūn tiān wēi yě." míng rì huān huì, rán hòu gè bà.
又曰：袁術遣將紀靈等步騎三萬攻劉備。備求救於呂布，嚴步兵千、騎二百馳往赴備。布謂靈等曰："布性不憙合斗，但憙解斗耳。"布令門侯於營門中舉一隻戟，布言："諸軍觀布射戟小枝，一發中者，諸君當解去；不中，可留斗。"布舉弓射戟，正中小枝。諸將皆驚，言："將軍天威也。"明日歡會，然後各罷。

yòu yuē: zhāng xiù fǎn, xí tài zǔ yíng. tài zǔ chū zhàn bù lì. diǎn wéi yǐ zhǎng jǐ zuǒ yòu jī zhī, yī chā zhé shí yú jīn máo yīn máo cuī, zuǒ yòu sǐ shāng zhě lüè jǐn. wéi bèi shù shí chuàng, duǎn bīng jiē zhàn, zéi qián bó zhī, wéi shuāng xié liǎng jǐ jī shā zhī, yú zéi bù gǎn qián.
又曰：張繡反，襲太祖營。太祖出戰不利。典韋以長戟左右擊之，一叉輒十餘釒矛(音矛)摧，左右死傷者略盡。韋被數十創，短兵接戰，賊前搏之，韋雙挾兩戟擊殺之，餘賊不敢前。

yòu yuē: diǎn wéi hǎo chí dà shuāng jǐ yǔ zhǎng dāo, jūn zhōng wèi zhī yǔ yuē:" zhàng xià zhuàng shì yǒu diǎn jūn, chí yī shuāng jǐ bā shí jīn."
又曰：典韋好持大雙戟與長刀，軍中為之語曰："帳下壯士有典君，持一雙戟八十斤。"

wáng shěn wèi shū yuē: tài zǔ tǎo lǚ bù yú pú yáng. bù yǒu bié tún zài pú xī xiāng chí. tài zǔ mù xiàn chén, diǎn wéi xiān zhàn, dàn chí zhǎng máo liāo zhàn. shí xī miàn yòu jí, wéi zuǒ shǒu chí shí yú jǐ, dà hū qǐ, suǒ dǐ wú bù yīng shǒu dào zhě.
王沈《魏書》曰：太祖討呂布於濮陽。布有別屯在濮西相持。太祖募陷陳，典韋先占，但持長矛撩戰。時西面又急，韋左手持十餘戟，大呼起，所抵無不應手倒者。

yú huàn wèi lüè yuē: xú shù zì yuán zhí. shǎo hǎo rèn xiá, wèi rén bào chóu, bái è wū gè qiè. tū miàn, pī fà ér zǒu. wèi lì suǒ de, nǎi gǎn jī qì qí dāo jǐ, gèng juàn jīn dān yī, zhé jié xué wèn.
魚豢《魏略》曰：徐庶字元直。少好任俠，為人報仇，白堊(烏各切。)突面，披髮而走。為吏所得，乃感激棄其刀戟，更絹巾單衣，折節學問。

wú zhì yuē: sūn quán bài zhū gé kè dān yáng tài shǒu, shòu qǐ jǐ wǔ qí, zuò gǔ chuī, dǎo yǐn guī jiā.
《吳志》曰：孫權拜諸葛恪丹陽太守，授棨戟武騎，作鼓吹，導引歸家。

yòu yuē: sūn quán chéng mǎ shè hǔ chěng chěng, shū líng qiè. tíng, mǎ wèi hǔ suǒ shāng. quán tóu yǐ shuāng jǐ, hǔ suì què.
又曰：孫權乘馬射虎庱(庱，攄陵切。)亭，馬為虎所傷。權投以雙戟，虎遂卻。

yòu yuē: tài shǐ cí liú yáo shǐ xún qí, zú yù sūn cè. cí biàn qián dòu, zhèng yǔ cè duì. cì cí mǎ, yǐ lǎn cí xiàng shàng shǒu jǐ, cí yì dé cè dōu móu.
又曰：太史慈、劉繇使循騎，卒遇孫策。慈便前斗，正與策對。刺慈馬，以攬慈項上手戟，慈亦得策兜鍪。

yòu yuē: sūn chēn qiǎn zhōng shū láng lǐ chóng duó sūn liàng xǐ shòu, zhēng lì láng yá wáng xiū. fèng shū yú xiū yuē:" chēn yǐ báo cái, jiàn shòu dà rèn, bù néng fǔ dǎo bì xià. qǐng yuè yǐ lái, duō suǒ zào lì, qīn jìn liú chéng, yuè yú měi sè, bài huài cáng zhōng máo jǐ wǔ qiān yú méi, yǐ wèi xì jù."
又曰：孫綝遣中書郎李崇奪孫亮璽綬，征立琅琊王休。奉書於休曰："綝以薄才，見授大任，不能輔導陛下。頃月以來，多所造立，親近劉承，悅於美色，敗壞藏中矛戟五千餘枚，以為戲具。"

wéi zhào wú shū yuē: líng tǒng yuàn gān níng shā qí fù cāo. cháng yú lǚ méng shě huì, jiǔ hān, tǒng nǎi yǐ dāo wǔ. níng qǐ yuē:" néng shuāng jǐ wǔ." méng yuē:" níng suī néng, wèi ruò méng zhī qiǎo yě." yīn cāo dāo chí dùn, yǐ shēn fèn zhī.
韋召《吳書》曰：凌統怨甘寧殺其父操。嘗於呂蒙舍會，酒酣，統乃以刀舞。寧起曰："能雙戟舞。"蒙曰："寧雖能，未若蒙之巧也。"因操刀持楯，以身分之。

zhāng bó wú lù yuē: yán bái hǔ shǐ dì yú xié zhǎng shā huán wáng qǐng hé, xǔ zhī. yú qǐng yǔ wáng dú huì miàn yuē. jì huì, wáng yǐn bái xuē zhuó xí, yú tǐ dòng. wáng zhī qí wú néng, yǐ shǒu jǐ tóu zhī, lì sǐ.
張勃《吳錄》曰：嚴白虎使弟輿諧長沙桓王請和，許之。輿請與王獨會面約。既會，王引白削斫席，輿體動。王知其無能，以手戟投之，立死。

shǔ zhì yuē: liǎng xiāng yīn rǎng shì wèi bì mù hù, chí shuāng jǐ shì wèi zuò tiě shì yě.
《蜀志》曰：兩鑲(音攘)是謂閉木戶，持雙戟是謂坐鐵室也。

cháng qú huá yáng guó zhì yuē: jīng hán jì gōng sūn shù yuē:" xī hàn zǔ bài ér fù zhēng, gù néng qín qín wáng chǔ, yǐ ruò wèi qiáng, kuàng jīn dì fāng shù qiān, zhàng jǐ bǎi wàn."
常璩《華陽國志》曰：荊邯記公孫述曰："昔漢祖敗而復征，故能禽秦亡楚，以弱為強，況今地方數千，杖戟百萬。"

jìn shū yuē: jiǎ hòu zì nán fēng. chū wèi tài zǐ fēi, xìng kù nüè, cháng shǒu shā shù rén. huò yǐ jǐ zhì yùn qiè, zi suí rèn duò dì. dì wén zhī dà nù, yù fèi zhī.
《晉書》曰：賈后字南風。初為太子妃，性酷虐，嘗手殺數人。或以戟擲孕妾，子隨刃墮地。帝聞之大怒，欲廢之。

yòu yuē: yáng jùn zì wén zhǎng, wèi jiǎ hòu suǒ zhū. chū, wēn xiàn yǒu rén rú kuáng, zào shū yuē:" guāng guāng wén zhǎng, dà jǐ wèi qiáng. dú yào suī xíng, jǐ hái zì shāng." jí jùn jū nèi fǔ, yǐ jǐ wèi wèi. zhì bīng rù jùn fǔ, táo yú mǎ jiù, yǐ jǐ shā zhī.
又曰：楊駿字文長，為賈后所誅。初，溫縣有人如狂，造書曰："光光文長，大戟為牆。毒藥雖行，戟還自傷。"及駿居內府，以戟為衛。至兵入駿府，逃於馬廄，以戟殺之。

yòu yuē: péi kǎi yǒu zhī rén zhī jiàn, wèi zhōng huì rú guān wǔ kù, sēn sēn jiàn máo jǐ zài qián.
又曰：裴楷有知人之鑑，謂鍾會如觀武庫，森森見矛戟在前。

wáng yǐn jìn shū yuē: shàng wén jiǎ fēi kù dù, jǐ tī zhū yùn zi zhě jiē duò. yǐ zhì shì jīn yōng chéng, xún dāng fèi zhī. zhào càn jiù yú nèi, xún xù jiù yú wài, gù bù jì yān.
王隱《晉書》曰：上聞賈妃酷妒，戟擿諸孕子者皆墮。已治室金墉城，尋當廢之。趙粲救於內，荀勖救於外，故不濟焉。

yòu yuē: zǔ tì jūn dà jī, jìn jù shí quǎn qiū chéng. fán yǎ qiǎn liù shí yú rén rù tì yíng, bá jǐ dùn dà hū xiàng tì, tì jūn rén yè bù zhī hé zéi duō shǎo, jiē yù sàn zǒu.
又曰：祖逖軍大飢，進據食犬丘城。樊雅遣六十餘人入逖營，拔戟盾大呼向逖，逖軍人夜不知何賊多少，皆欲散走。

cuī hóng qián zhào lù yuē: dù yù zì zi guāng, pú yáng rén. shǎo wèi zéi, qí mǔ měi nù. yù yuē:" tiān xià jiāng luàn, qiě yǐ xí dǎn. rú yì wàng fēng hóu, bù rú yì dàn bù shǐ tā rén zhuó tóu." céng wèi zéi wéi, yì jiǎ sān chóng, chí jǐ péng zhuǎn ér chū.
崔鴻《前趙錄》曰：杜育字子光，濮陽人。少為賊，其母每怒。育曰："天下將亂，且以習膽。如意望封侯，不如意但不使他人斫頭。"曾為賊圍，衣甲三重，持戟蓬轉而出。

yòu yuē: liú cōng liè shàng lín, yǐ mǐn dì xíng chē qí jiāng jūn, róng fú zhí jǐ qián dǎo. guān zhě zhǐ yuē:" cǐ gù zhǎng ān tiān zǐ."
又曰：劉聰獵上林，以愍帝行車騎將軍，戎服執戟前導。觀者指曰："此故長安天子。"

cuī hóng hòu zhào lù yuē: rǎn mǐn suǒ chéng chì mǎ yuē zhū lóng, rì xíng qiān lǐ. zuǒ zhàng shuāng rèn máo, yòu zhí gōu jǐ, zhǎn xiān bēi sān bǎi yú jí.
崔鴻《後趙錄》曰：冉閔所乘赤馬曰朱龍，日行千里。左杖雙刃矛，右執鈎戟，斬鮮卑三百餘級。

qí shū yuē: sòng shēng píng sān nián, yóu lǐ fēng rén yú guān gāo hú jì dé ruì sǎ sū hé qiè. jǐ sān zhàng, páng yǒu gǔ zì.
《齊書》曰：宋昇平三年，尤里封人於官高湖際得瑞靸(蘇合切。)戟三杖，旁有古字。

suí shū yuē: liǔ yù wèi tún tián shì láng, gù ràng, fú xǔ. shí zhì sān pǐn yǐ shàng mén jiē liè jǐ, zuǒ pú shè gāo jiǒng zi hóng dé fēng yīng guó gōng, shēn dié qǐng jǐ. yù pàn yuē:" pú shè zhī zǐ, gèng bù yì jū. fù zhī jǐ shuò yǐ liè mén wài, zūn yǒu yàn bēi zhī yì, zi yǒu bì fù zhī lǐ, qǐ róng wài mén jì shè, nèi gé yòu shī." shì jìng bù xíng, jiǒng wén ér tàn fú.
《隋書》曰：柳彧為屯田侍郎，固讓，弗許。時制三品以上門皆列戟，左僕射高熲子弘德封應國公，申牒請戟。彧判曰："僕射之子，更不異居。父之戟槊已列門外，尊有厭卑之義，子有避父之禮，豈容外門既設，內閣又施。"事竟不行，熲聞而嘆伏。

jiā yǔ yuē: kǒng zǐ běi yóu, dēng yú nóng shān zhī shàng. zǐ lù zi gòng yán huí shì cè rì kǒng zǐ yuē:" èr sān zi gè yán qí zhì, wú jiāng zé yān." yán huí yuē:" huí yuàn dé míng wáng shèng zhǔ ér xiāng zhī, fū qí wǔ jiào, dǎo zhī lǐ lè, shǐ chéng guō bù xiū, gōu chí bù yuè. zhù jiàn jǐ wèi nóng qì, fàng niú mǎ yú yuán sǒu. shì jiā wú lí kuàng zhī sī, qiān zài wú zhàn dòu zhī huàn." fū zǐ lǐn rán yuē:" měi zāi! dé yě."
《家語》曰：孔子北游，登於農山之上。子路、子貢、顏回侍側日孔子曰："二三子各言其志，吾將擇焉。"顏回曰："回願得明王聖主而相之，敷其五教，導之禮樂，使城郭不修，溝池不越。鑄劍戟為農器，放牛馬於原藪。室家無離曠之思，千載無戰鬥之患。"夫子懍然曰："美哉！德也。"

lù jiǎ chǔ hàn chūn qiū yuē: pèi gōng tuō shēn hóng mén, cóng wèn dào zhì jūn. zhāng liáng hán xìn nǎi yè xiàng wáng jūn mén yuē:" pèi gōng shǐ chén fèng bái bì yī zhī xiàn dài wáng zú xià, yù dòu yī zhī xiàn dà jiāng jūn zú xià." yà fù shòu yù dòu, zhì dì, jǐ zhuàng pò zhī.
陸賈《楚漢春秋》曰：沛公脫身鴻門，從問道至軍。張良、韓信乃謁項王軍門曰："沛公使臣奉白璧一隻獻大王足下，玉斗一隻獻大將軍足下。"亞父受玉斗，置地，戟撞破之。

lè zī chūn qiū hòu chuán yuē: niè zhèng bá jiàn zhì hán, hán xiāng fāng zuò fǔ shàng, chí bīng jǐ ér wèi, shì zhě shén zhòng. niè zhèng zhí rù shàng bì, cì shā xiá lèi.
樂資《春秋後傳》曰：聶政拔劍至韓，韓相方坐府上，持兵戟而衛，侍者甚眾。聶政直入上陛，刺殺俠累。

zhàn guó cè yuē: sū qín shuō huì wáng yuē:" guài tú chù ér zhì lì, ān zuò ér guǎng dì, suī gǔ wǔ dì sān wáng wǔ bó míng zhǔ xián jūn cháng yù zuò ér zhì zhī, qí shì bù néng, gù yǐ zhàn xù zhī. kuān zé liǎng jūn xiāng shǒu, pò zé zhàng jǐ xiāng zhuàng."
《戰國策》曰：蘇秦說惠王曰："夬徒處而致利，安坐而廣地，雖古五帝、三王、五伯、明主、賢君常欲坐而致之，其勢不能，故以戰續之。寬則兩軍相守，迫則杖戟相撞。"

yòu yuē: qí wáng jiàn rù cháo yú qín, yōng mén sī mǎ héng jǐ dāng mǎ qián yuē:" suǒ wèi lì wáng zhě wèi shè jì, hé yǐ qù shè jì ér rù qín?" wáng bù tīng, suì rù qín.
又曰：齊王建入朝於秦，雍門司馬橫戟當馬前曰："所為立王者為社稷，何以去社稷而入秦？"王不聽，遂入秦。

yīng xióng jì yuē: lǚ bù bái chén dēng, shǐ yì cáo cāo qiú xú zhōu mù bù dé, dēng hái, bù nù bá jǐ zhuó jī yuē:" bù wéi wú suǒ qiú wú huò, dàn wèi qīng fù zǐ suǒ mài ěr." dēng bù wèi dòng róng, xú duì yuē:" dēng jiàn cáo gōng, yán yǎng jiāng jūn pì rú yǎng hǔ, dāng bǎo qí ròu, bù bǎo zé jiāng shì rén. gōng yuē:' bù rú qīng yán, pì rú yǎng yīng, jī zé wèi yòng, bǎo zé yáng qù.' qí yán rú cǐ." bù yì nǎi jiě.
《英雄記》曰：呂布白陳登，使詣曹操求徐州牧不得，登還，布怒拔戟斫機曰："不惟吾所求無獲，但為卿父子所賣耳。"登不為動容，徐對曰："登見曹公，言養將軍譬如養虎，當飽其肉，不飽則將噬人。公曰：'不如卿言，譬如養鷹，飢則為用，飽則颺去。'其言如此。"布意乃解。

wáng lóng hàn guān jiě gǔ yuē: wèi wèi gōng què zhōu lú diàn yē, tún chén jiā dào, dāng bīng jiāo jǐ. hú bó shǐ yuē: wèi zhě mén láng gé chén tún, shì jiā shǒu dào páng, dāng bīng yǐ shì wēi wǔ, jiāo jǐ yǐ zhē wàng chū rù zhě.
王隆《漢官解詁》曰：衛尉宮闕周廬殿掖，屯陳夾道，當兵交戟。(胡伯始曰：謂者門郎閣陳屯，士夾首道旁，當兵以示威武，交戟以遮妄出入者。)

yīng shào hàn guān yí yuē: jiù zhì tài zǐ shí tāng mù shí xiàn, jiā lìng lǐng zhǔ zì yǒu gōng zhì. zhōu wèi jiāo jǐ, wǔ rì yī zhāo, yīn zuò dōng xiāng, shěng shì shàn shí.
應劭《漢官儀》曰：舊制太子食湯沐十縣，家令領主自有宮置。周衛交戟，五日一朝，因坐東廂，省視膳食。

dōng fāng shuò chuán yuē: wǔ dì zuò wèi yāng qián diàn, tiān yù xīn zhǐ. shuò zhí jǐ zài diàn bì yáo zhǐ dú yǔ. shàng jiàn, hū wèn zhī. shuò duì yuē:" diàn hòu bǎi shù shàng yǒu què lì kū zhī shàng, dōng xiàng míng." shàng qiǎn shì zhōng shì zhī, rú shuò yán. wèn hé yǐ zhī zhī. shuò yuē:" fēng cóng dōng lái, què wěi páng fēng zé qīng, bèi fēng zé jué, bì dāng shùn fēng ér lì, gù zhī dōng xiàng míng yě. xīn yǔ shēng zhī huá, gù zhī sè, gù lì kū zhī shàng." shàng dà xiào, cì bó shí pǐ.
《東方朔傳》曰：武帝坐未央前殿，天雨新止。朔執戟在殿陛遙指獨語。上見，呼問之。朔對曰："殿後柏樹上有鵲立枯枝上，東向鳴。"上遣侍中視之，如朔言。問何以知之。朔曰："風從東來，鵲尾旁風則傾，背風則蹶，必當順風而立，故知東向鳴也。新雨生枝滑，故枝澀，故立枯枝上。"上大笑，賜帛十匹。

yòu yuē: xiào wǔ yuán fēng sān nián, zuò bǎi liáng tái. zhào qún chén yǒu néng wèi qī yán zhě, nǎi dé shàng zuò. wèi wèi" zhōu wèi jiāo jǐ jìn bù shí."
又曰：孝武元封三年，作柏梁台。召群臣有能為七言者，乃得上坐。衛尉"周衛交戟禁不時。"

chén shòu yì bù qí jiù chuán yuē: zhāng bà qiān huì jī tài shǒu. shì hòu dào zéi shuāi shǎo, yě wú yí kòu, tóng yáo yuē:" qì ruò jǐ, qì ruò máo, dào zéi jǐn, lì jiē xiū."
陳壽《益部耆舊傳》曰：張霸遷會稽太守。是後盜賊衰少，野無遺寇，童謠曰："棄若戟，棄若矛，盜賊盡，吏皆休。"

xiāo guǎng jì xiào zǐ chuán yuē: wèi yáng bù zhī hé chù rén, dú yǔ fù jū. fù yǒu dāo jǐ, shì nán shào nián qiú zhī, yáng yuē:" lǎo fù suǒ fú, bù gǎn xiāng xǔ." shào nián nù, dào féng yáng fù, dǎ yáng, kòu tóu qǐng zuì. fù méi, yáng duàn shào nián tóu yǐ xiè fù zhǒng qián.
蕭廣濟《孝子傳》曰：魏陽不知何處人，獨與父居。父有刀戟，市南少年求之，陽曰："老父所服，不敢相許。"少年怒，道逢陽父，打陽，叩頭請罪。父沒，陽斷少年頭以謝父冢前。

shī jué shòu xiào zǐ chuán yuē: zhòng zi cuī zhě zhòng yóu zhī zǐ yě. zǐ lù shì wèi, fù kuǎi kuì zhī luàn, wèi rén yú yǎn suì shā zhī. zi cuī jì zhǎng, yù bào fù chóu, yǎn zhī zhī yuē:" fū jūn zǐ bù yǎn rén zhī bù bèi, xū hòu rì yú chéng xī jué zhàn." qí rì yǎn chí pú gōng mù jǐ, yǔ cuī zhàn ér sǐ.
師覺授《孝子傳》曰：仲子崔者仲由之子也。子路仕衛，赴蒯聵之亂，魏人於黶遂殺之。子崔既長，欲報父仇，黶知之曰："夫君子不掩人之不備，須後日於城西決戰。"其日黶持蒲弓木戟，與崔戰而死。

zhāng chǎng jìn dōng gōng jiù shì yuē: dōng liè chóng fú mén, mén gè qiāng dùn shí fān, jī míng jǐ shí zhāng.
張敞《晉東宮舊事》曰：東列崇福門，門各羌楯十幡，雞鳴戟十張。