jīng
○涇

shū yǔ gòng yuē: jīng shǔ wèi ruì. shǔ, lì yě. shuǐ běi yuē ruì, yán zhì shuǐ zhù rù wèi.
《書禹貢》曰：涇屬渭汭。(屬，隸也。水北曰汭，言治水注入渭。)

shī yuē: jīng yǐ wèi zhuó, shí shí qí zhǐ.
《詩》曰：涇以渭濁，湜湜其沚。

chuán yuē: zhū hóu zhī dài fū cóng jìn hóu fá qín, yǐ bào lì zhī yì, jì jīng ér cì, qín rén dú jīng shàng liú, shī rén duō sǐ. yǐ dú yào tóu jīng shuǐ zhī shàng liú, jìn shī yǐn zhī duō sǐ.
《傳》曰：諸侯之大夫從晉侯伐秦，以報櫟之役，濟涇而次，秦人毒涇上流，師人多死。(以毒藥投涇水之上流，晉師飲之多死。)

guó yǔ yuē: gōng wáng yóu yú jīng shuǐ shàng, mì kāng gōng cóng, sān nǚ bēn zhī. qí mǔ yuē:" bì zhì zhī yú wáng. fū shòu sān wèi qún, nǚ sān wèi càn, càn měi zhī wù, rǔ hé dé yǐ kān zhī?" kāng gōng fú xǔ, yī nián, gōng wáng miè mì.
《國語》曰：恭王游於涇水上，密康公從，三女奔之。其母曰："必致之於王。夫獸三為群，女三為粲，粲美之物，汝何德以堪之？"康公弗許，一年，恭王滅密。

shǐ jì yuē: hán wén qín zhī hǎo xìng shì, nǎi shǐ shuǐ gōng zhèng guó jiān shuō qín, lìng záo jīng shuǐ, zì zhōng shān xī dǐ hù kǒu wèi qú yǐ gài tián.
《史記》曰：韓聞秦之好興事，乃使水工鄭國間說秦，令鑿涇水，自中山西抵瓠口為渠以溉田。

yòu yuē: qín èr shì mèng bái suī hǔ niè zuǒ cān shā zhī, bo jīng wèi suì, èr shì nǎi jì wàng yí gōng ér yù sì zhī.
又曰：秦二世夢白雖虎齧左驂殺之，卜涇為祟，二世乃劑望夷宮而欲祀之。

hàn shū yuē: jīng shū bù zài dà chuān zhī sì, yǐ jìn xián yáng, dé bǐ dà chuān zhī sì.
《漢書》曰：涇書不在大川之祀，以近咸陽，得比大川之祀。

yòu yuē: tài shǐ èr nián, zhào zhōng dài fū bái gōng zhèng dé yuē: bái xìng, gōng jué, shí rén duō xiāng wèi wèi gōng. fù zòu chuān qú, yīn míng bái shì qú, mín dé qí ráo, gē zhī yuē:" tián yú hé suǒ? chí yáng gǔ kǒu. zhèng guó zài qián, bái gōng qǐ hòu. jǔ chā wèi yún, jué qú wèi yǔ. jīng shuǐ yī shí, qí ní shù dòu. qiě gài qiě fèn, rú chún yuē: shuǐ tíng yū hé yǐ dāng fèn. zhǎng wǒ hé shǔ. yī shí jīng shī, yì wàn zhī kǒu."
又曰：太始二年，趙中大夫白公(鄭德曰：白姓，公爵，時人多相謂為公。)復奏穿渠，因名白氏渠，民得其饒，歌之曰："田於何所？池陽穀口。鄭國在前，白公起後。舉鍤為雲，決渠為雨。涇水一石，其泥數斗。且溉且糞，(如淳曰：水停淤河以當糞。)長我禾黍。衣食京師，億萬之口。"

yì bù qí jiù chuán yuē: hàn wǔ sì gān quán, zhì jīng qiáo yǒu nǚ zǐ yù yú jīng shuǐ, rǔ zhǎng qī chǐ, guài qiǎn wèn zhī. nǚ yuē:" dì hòu dì qī chē zhī wǒ." shí shì zhōng zhāng kuān zài dì qī chē, duì yuē:" tiān xīng zhǔ jì sì, zhāi jiè bù jié, zé nǚ rén jiàn."
《益部耆舊傳》曰：漢武祀甘泉，至涇橋有女子浴於涇水，乳長七尺，怪遣問之。女曰："帝後第七車知我。"時侍中張寬在第七車，對曰："天星主祭祀，齋戒不潔，則女人見。"

shuǐ jīng zhù yuē: jīng shuǐ dǎo yuán ān dìng cháo nà xiàn xī jī tóu shān, qín shǐ huáng xún dì, xī chū jī tóu shān jí shì yě, gài dà lǒng zhī yì míng.
《水經注》曰：涇水導源安定朝那縣西笄頭山，秦始皇巡地，西出笄頭山即是也，蓋大隴之異名。

wèi
○渭

shī yuē: wǒ sòng jiù shì, yú wèi zhī yáng.
《詩》曰：我送舅氏，於渭之陽。

shǐ jì yuē: qín wǔ wáng sān nián, wèi shuǐ chì sān rì, zhāo wáng shí sì nián, yòu chì sān rì.
《史記》曰：秦武王三年，渭水赤三日，昭王十四年，又赤三日。

hóng fàn wǔ xíng chuán yuē: chì zhě huǒ sè, gài yì yǐ huǒ lì shuǐ yě. wèi shuǐ qín dà chuān yě, yīn yáng luàn, qín yòng yán xíng, bài luàn zhī xiàng.
《洪範五行傳》曰：赤者火色，蓋亦以火沴水也。渭水秦大川也，陰陽亂，秦用嚴刑，敗亂之象。

shǐ jì yuē: xī bó liè, yù tài gōng wèi zhī yáng, yǔ yǔ dà yuè.
《史記》曰：西伯獵，遇太公渭之陽，與語大悅。

hàn shū yuē: wǔ dì yuán guāng liù nián chūn, chuān cáo qú tōng wèi.
《漢書》曰：武帝元光六年春，穿漕渠通渭。

shān hǎi jīng yuē: wèi shuǐ chū niǎo shǔ tóng xué shān dōng, zhù hé, rù huá yīn běi. niǎo shǔ tóng xué shān, jīn zài lǒng xī shǒu yáng xiàn. wèi shuǐ chū qí dōng, jīng nán ān tiān shuǐ lüè yáng fú fēng shǐ píng jīng zhào, zhì hóng nóng huá yáng xiàn rù hé yě.
《山海經》曰：渭水出鳥鼠同穴山東，注河，入華陰北。(鳥鼠同穴山，今在隴西首陽縣。渭水出其東，經南安、天水、略陽、扶風、始平、京兆，至弘農華陽縣入河也。)

sān fǔ huáng tú yuē: shǐ huáng jiān tiān xià, dōu xián yáng, wèi shuǐ guàn dōu, yǐ xiàng tiān hàn.
《三輔黃圖》曰：始皇兼天下，都咸陽，渭水貫都，以象天漢。

shuǐ jīng zhù yuē: wèi shuǐ zhōng jiù yǒu cǔn liú shén xiāng. cǐ shén cháng yǔ lǔ bān yǔ, bān lìng qí rén chū, cǔn liú yuē:" wǒ mào chǒu, qīng shàn tú wù róng, wǒ bù néng chū." bān yú shì gǒng shǒu yǔ yán yuē:" chū tóu jiàn wǒ." cǔn liú nǎi chū shǒu, bān yú shì yǐ jiǎo huà dì, cǔn liú jué zhī, biàn hái méi shuǐ. gù zhì qí xiàng yú shuǐ zhōng, wéi bèi yǐ shàng lì shuǐ shàng.
《水經注》曰：渭水中舊有忖留神相。此神嘗與魯班語，班令其人出，忖留曰："我貌丑，卿善圖物容，我不能出。"班於是拱手與言曰："出頭見我。"忖留乃出首，班於是以腳畫地，忖留覺之，便還沒水。故置其象於水中，惟背以上立水上。

sān fǔ jué lù yuē: xiàng zhōng shān yǐn mǎ wèi shuǐ, rì yǔ sān qián yǐ cháng zhī.
《三輔決錄》曰：項中山飲馬渭水，日與三錢以償之。

liè zǐ yuē: kuā fù zhú rì, kě, yǐn wèi shuǐ bù zú, nǎi kě sǐ.
《列子》曰：夸父逐日，渴，飲渭水不足，乃渴死。

huái nán zǐ yuē: wèi shuǐ duō lì, yí shǔ.
《淮南子》曰：渭水多力，宜黍。

bà
○霸

shuǐ jīng zhù yuē: bà zhě, shuǐ shàng dì míng yě. shuǐ dōng hé chǎn shuǐ, guò bái lù yuán, zhì qín hǔ quān běi rù wèi.
《水經注》曰：霸者，水上地名也。水東合滻水，過白鹿原，至秦虎圈北入渭。

hàn shū dì lǐ zhì yuē: bà shuǐ chū lán tián gǔ, gǔ yuē zī shuǐ, qín mù gōng gēng míng bà shuǐ, yǐ zhāng bà gōng.
《漢書地理志》曰：霸水出藍田谷，古曰滋水，秦穆公更名霸水，以彰霸功。

hàn shū yuē: hàn wáng yuán nián shí yuè zhì bà shàng, qín wáng zǐ yīng jiàng.
《漢書》曰：漢王元年十月至霸上，秦王子嬰降。

chǎn
○滻

shuǐ jīng zhù yuē: chǎn shuǐ chū jīng zhào lán tián gǔ, běi rù yú bà.
《水經注》曰：滻水出京兆藍田谷，北入於霸。

dì lǐ zhì yuē: chǎn shuǐ chū nán líng xiàn zhī lán tián gǔ, xī běi liú yǔ yī shuǐ hé, shuǐ chū xī nán mǎng gǔ, dōng běi liú zhù chǎn shuǐ, shuǐ yòu běi lì lán tián chuān, běi liú zhù yú bà shuǐ yě. yòu yún chǎn shuǐ běi zhì bà líng, rù bà shuǐ yě.
《地理志》曰：滻水出南陵縣之藍田谷，西北流與一水合，水出西南莽谷，東北流注滻水，水又北歷藍田川，北流注於霸水也。又雲滻水北至霸陵，入霸水也。

xī jīng jì yuē: xī jīng dōng shì píng zhǔn shǔ dōng yú yǒu fàng shēng chí fēn chǎn shuǐ, qú zì dào zhèng fāng dōng chéng xī liú zhù zhī, sú hào hǎi dì.
《西京記》曰：西京東市平準署東隅有放生池分滻水，渠自道政坊東城西流注之，俗號海地。

yòu yuē: chǎn shuǐ xī àn yǒu bǎn, jiù míng chǎn bǎn. suí wén dì è bǎn zhī míng, gǎi míng zhǎng lè pō.
又曰：滻水西岸有阪，舊名滻阪。隋文帝惡阪之名，改名長樂坡。

fēng
○豐

hàn shū dì lǐ zhì yuē: qī jǔ jì cóng, fēng shuǐ yōu tóng. yán shī gǔ zhù yuē: fēng shuǐ chū hù zhī nán shān, yán jǔ shuǐ jì cóng rù wèi, fēng shuǐ yì tóng lái yě.
《漢書地理志》曰：漆沮既從，豐水攸同。顏師古注曰：豐水出鄠之南山，言沮水既從入渭，豐水亦同來也。

shuǐ jīng zhù yuē: wèi shuǐ yòu dōng, yǔ fēng shuǐ huì yú duǎn yīn shān, shuǐ huì wú tā gāo shān yì luán, wéi dōng yuán fù shí dūn ér yǐ. shuǐ shàng jiù yǒu biàn mén qiáo.
《水經注》曰：渭水又東，與豐水會於短陰山，水會無他高山異巒，惟東原阜石墩而已。水上舊有便門橋。

máo shī wén wáng yǒu shēng yuē: fēng shuǐ yǒu qǐ, wǔ wáng qǐ bù shì? yí jué sūn móu, yǐ yàn yì zǐ.
《毛詩·文王有聲》曰：豐水有芑，武王豈不仕？貽厥孫謀，以燕翼子。

wén zǐ yuē: lǎo zi yún:" fēng shuǐ zhī shēn shí rèn, ér bù shòu chén gòu, jīn tiě zài zhōng, xíng jiàn yú wài."
《文子》曰：老子云："豐水之深十仞，而不受塵垢，金鐵在中，形見於外。"

hào
○鎬

shuǐ jīng zhù yuē: hào shuǐ shàng chéng hào chí yú kūn míng chí běi, zhōu wǔ wáng zhī suǒ dōu yě. gù shī yún:" kǎo bo wéi wáng, zhái shì hào jīng. wéi guī zhèng zhī, wǔ wáng chéng zhī." hào shuǐ yòu běi liú yǔ biāo chí hé, yòu běi jīng qīng líng tái, xī jīng cí shí mén zhù yú wèi. zhèng xuán yuē:" fēng hào zhī jiān, shuǐ běi liú yě."
《水經注》曰：鎬水上承鎬池於昆明池北，周武王之所都也。故《詩》云："考卜維王，宅是鎬京。維龜正之，武王承之。"鎬水又北流與滮池合，又北經清泠台，西經慈石門注於渭。鄭玄曰："豐鎬之間，水北流也。"

lào
○澇

shuō wén yuē: lào, shuǐ chū fú fēng hù, běi rù wèi.
《說文》曰：澇，水出扶風鄠，北入渭。

shān hǎi jīng yuē: niú shǒu zhī shān, lào shuǐ chū yān, xī zhù yú yù, shuǐ duō fēi yú.
《山海經》曰：牛首之山，澇水出焉，西注於潏，水多飛魚。

yù
○潏

zì lín yuē: yù, shuǐ chū dù líng xiàn.
《字林》曰：潏，水出杜陵縣。

shuǐ jīng zhù yuē: yù shuǐ shàng chéng huáng zǐ bēi, shuǐ jīng jiàn tái, dōng rù wèi, yì míng shěn shuǐ, yòu míng gāo dōu shuǐ, hàn wáng shì wǔ hóu dà zhì chí zhái, yǐn gāo dōu shuǐ rù zhǎng ān chéng. gù bǎi xìng gē zhī yuē:" wǔ hóu chū qǐ, qū yáng zuì nù, jué huài gāo dōu, jìng lián wǔ dù, tǔ shān jiàn tái, xiàng xī bái hǔ" shì yě.
《水經注》曰：潏水上承皇子陂，水經漸台，東入渭，亦名瀋水，又名高都水，漢王氏五侯大治池宅，引高都水入長安城。故百姓歌之曰："五侯初起，曲陽最怒，決壞高都，竟連五杜，土山漸台，象西白虎"是也。

yī
○伊

shuǐ jīng yuē: yī shuǐ, chū nán yáng xiàn xī xún qú shān.
《水經》曰：伊水，出南陽縣西荀渠山。

zuǒ xī xī gōng èr shí èr nián yuē: chū, píng wáng dōng qiān yě, xīn yǒu shì yī chuān, jiàn bèi fā ér jì yú yě zhě, yuē:" bù jí bǎi nián, cǐ qí róng hū?"
《左僖·僖公二十二年》曰：初，平王東遷也，辛有適伊川，見被發而祭於野者，曰："不及百年，此其戎乎？"

shān hǎi jīng yuē: dú sū zhī shān, yī shuǐ chū yān, dōng liú zhù yú luò.
《山海經》曰：獨蘇之山，伊水出焉，東流注於洛。

dài yán zhī xī zhēng jì yuē: yī shuǐ, shàng yuán jīng xīn chéng lù hún èr xiàn, nán nǚ wú shǎo zhǎng jiē bìng yǐng. sú yún shuǐ tǔ suǒ zhì, yī shuǐ bù kě yǐn yě.
戴延之《西征記》曰：伊水，上源經新城、陸渾二縣，男女無少長皆病癭。俗雲水土所致，伊水不可飲也。

lǚ shì chūn qiū yuē: yǒu shēn shì nǚ zǐ cǎi sāng, dé yīng ér sāng zhōng, qí mǔ jū yī shuǐ shàng, gù mìng zhī yuē yī yǐn.
《呂氏春秋》曰：有莘氏女子採桑，得嬰兒桑中，其母居伊水上，故命之曰伊尹。

luò
○洛

shuǐ jīng zhù yuē: luò shuǐ, chū jīng zhào shàng luò xiàn hù jǔ shān.
《水經注》曰：洛水，出京兆上洛縣護舉山。

dì lǐ zhì yuē: luò shuǐ, chū zhǒng lǐng shān.
《地理志》曰：洛水，出冢嶺山。

yì shàng xì cí yuē: luò chū shū, shèng rén zé zhī.
《易上·繫辭》曰：洛出書，聖人則之。

yì gān záo dù yuē: wáng zhě shèng dé zhī yīng, luò shuǐ xiān wēn, jiǔ rì nǎi hán, wǔ rì biàn wèi wǔ sè.
《易乾鑿度》曰：王者盛德之應，洛水先溫，九日乃寒，五日變為五色。

yòu yuē: dì wáng jiāng qǐ, hé luò lóng jiàn, chá jiàn shǒu hēi zhě rén, zhèng bái zhě dì, zhèng chì zhě tiān.
又曰：帝王將起，河洛龍見，察見首黑者人，正白者地，正赤者天。

shàng shū yǔ gòng yuē: dǎo luò zì xióng ěr. zài yí yáng zhī xī yě. dōng běi huì yú jiàn chán, huì yú hé nán chéng nán. yòu dōng huì yú yī, hé yú luò yáng zhī nán. yòu dōng běi rù yú hé. hé yú gǒng zhī dōng yě.
《尚書禹貢》曰：導洛自熊耳。(在宜陽之西也。)東北會於澗瀍，(會於河南城南。)又東會於伊，(合於洛陽之南。)又東北入於河。(合於鞏之東也。)

shàng shū zhōng hòu yuē: wǔ wáng chén bì yú hé, lǐ bì tuì, zhì rì gàn, róng guāng mù hé, qīng yún fú luò.
《尚書中候》曰：武王沉璧於河，禮畢退，至日旰，榮光幕河，青雲浮洛。

máo shī yuē: zhān bǐ luò yǐ, wéi shuǐ yāng yāng.
《毛詩》曰：瞻彼洛矣，維水泱泱。

chūn qiū shuō tí cí yuē: luò chū xióng ěr shān. luò zhī wèi yán yì yě, yì qí yào yě. sòng jūn zhù yuē: shuǐ guāng yào yě.
《春秋說題辭》曰：洛出熊耳山。雒之為言繹也，繹其燿也。(宋均注曰：水光耀也。)

guó yǔ yuē: líng wáng èr shí èr nián, gǔ luò dòu, jiāng huǐ gōng shì, wáng yù yōng zhī. tài zǐ jìn yuē:" fū shān, tǔ zhī jù yě sǒu, wù zhī guī yě chuān, qì zhī dǎo yě zé, shuǐ zhī zhōng yě. fū shuǐ jù yú gāo, guī yú xià, jīn wú zhí zhèng wú nǎi shí yǒu suǒ pì ér huá fū èr chuān zhī shén." wáng zú yōng zhī, wáng shì dà luàn.
《國語》曰：靈王二十二年，穀洛斗，將毀宮室，王欲壅之。太子晉曰："夫山，土之聚也；藪，物之歸也；川，氣之導也；澤，水之鍾也。夫水聚於高，歸於下，今吾執政無乃實有所僻而滑夫二川之神。"王卒壅之，王室大亂。

yòu yuē: yī luò jié ér xià wáng, hé jié ér shāng wáng.
又曰：伊洛竭而夏亡，河竭而商亡。

hàn shū yuē: wǔ dì chuān qú yǐn luò shuǐ, àn suì bēng, nǎi záo jǐng shēn sì shí yú zhàng, wǎng wǎng wèi jǐng, jǐng xià xiāng tōng xíng shuǐ.
《漢書》曰：武帝穿渠引洛水，岸遂崩，乃鑿井深四十餘丈，往往為井，井下相通行水。

xiè chéng hòu hàn shū yuē: pèi guó chén xuān, jiàn wǔ shí nián, luò shuǐ chū zào jīn chéng mén, huò yù zhú sāi zhī, xuān jiàn yuē:" xī wáng zūn zhèng shēn jīn dī, shuǐ tuì, kuàng shèng zhǔ yé?" yán wèi jué ér shuǐ qù.
謝承《後漢書》曰：沛國陳宣，建武十年，雒水出造津城門，或欲築塞之，宣諫曰："昔王尊正身金堤，水退，況聖主耶？"言未絕而水去。

shuǐ jīng zhù yuē: xī huáng dì zhī shí, tiān dà wù sān rì, dì yóu luò shuǐ zhī shàng, jiàn dà yú, shā wǔ shēng yǐ jiào zhī, tiān nǎi shén yǔ qī rì qī yè, yú liú shǐ dé tú shū.
《水經注》曰：昔黃帝之時，天大霧三日，帝游洛水之上，見大魚，殺五牲以醮之，天乃甚雨七日七夜，魚流始得圖書。

wèi lüè yuē: hàn huǒ xíng jì shuǐ, gù" luò" qù shuǐ ér jiā zhuī yān.
《魏略》曰：漢火行忌水，故"洛"去水而加隹焉。

shān hǎi jīng yún: qín mào zhī shān, luò shuǐ chū yān, dōng zhù yú hé, qí zhōng yǒu zǎo yù.
《山海經》云：秦冒之山，洛水出焉，東注於河，其中有藻玉。

shù zhēng jì yuē: luò shuǐ dǐ yǒu yù shí, gù shàng wú shuǐ.
《述征記》曰：洛水底有礜石，故上無水。

chán
○瀍

shuǐ jīng yuē: chán shuǐ, chū hé nán gǔ chéng xiàn běi shān dōng, yǔ qiān jīn qú hé, yòu dōng guò yǎn shī, rù yú luò.
《水經》曰：瀍水，出河南穀城縣北山東，與千金渠合，又東過偃師，入於洛。

jiàn
○澗

shuǐ jīng yuē: jiàn shuǐ, chū xīn ān xiàn nán bái shí shān. dōng nán rù yú luò.
《水經》曰：澗水，出新安縣南白石山。東南入於洛。

yòu yuē: sān fǔ jué lù zhù yún:" mǎ shì xiōng dì wǔ rén gòng jū jiàn gǔ èr shuǐ zhī jiāo, zuò wǔ mén kè shè, yīn shě yǐ wèi míng. jīn zài hé nán xī sì shí lǐ, yǐ shān hǎi jīng tuī xiào, lǐ shù bù shū zhòng zhì suǒ jì, shuǐ huì shàng yǒu gù jū zhī chù, sī zé jiàn shuǐ yě. jí zhōu shū suǒ wèi wǒ nǎi bo jiàn shuǐ dōng, yán shì shuǐ yě.
又曰：《三輔決錄》注云："馬氏兄弟五人共居澗穀二水之交，作五門客舍，因舍以為名。今在河南西四十里，以《山海經》推校，里數不殊仲治所記，水會尚有故居之處，斯則澗水也。即《周書》所謂我乃卜澗水東，言是水也。

gǔ
○穀

shuǐ jīng yuē: gǔ shuǐ, chū hóng nóng miǎn chí xiàn nán bō zhǒng lín gǔ yáng gǔ yě.
《水經》曰：穀水，出弘農澠池縣南嶓冢林穀陽穀也。

shān hǎi jīng yuē:" fù shān zhī xī yǒu lín yān, yuē bō zhǒng, gǔ shuǐ chū yān, dōng liú zhù yú luò, qí zhōng duō mín yù." jīn gǔ shuǐ chū yú xiáo dōng mǎ tóu shān gǔ yáng gǔ, dōng běi liú lì miǎn chí chuān.
《山海經》曰："傅山之西有林焉，曰嶓冢，穀水出焉，東流注於洛，其中多珉玉。"今穀水出於崤東馬頭山谷陽穀，東北流歷澠池川。

wéi zhāo guó yǔ zhù yuē: luò shuǐ zài chéng nán, gǔ shuǐ zài wáng chéng běi, dōng rù yú chán. líng wáng shí, gǔ shuǐ shèng chū yú wáng chéng xī, ér nán liú hé yú luò, liǎng shuǐ xiàng gé, yǒu shì yú dòu, ér huǐ wáng chéng xī nán yě.
韋昭《國語》注曰：洛水在城南，穀水在王城北，東入於瀍。靈王時，穀水盛出於王城西，而南流合於洛，兩水相格，有似於斗，而毀王城西南也。

hàn miǎn
○漢沔

shàng shū yǔ gòng yuē: jiāng hàn cháo zōng yú hǎi yě.
《尚書禹貢》曰：江漢朝宗於海也。

shī yuē: hàn guǎng, dé guǎng suǒ jí yě, wén wáng zhī huà bèi yú nán guó, měi huà xíng hū jiāng hàn zhī yù.
《詩》曰：《漢廣》，德廣所及也，文王之化被於南國，美化行乎江漢之域。

yòu yuē: tāo tāo jiāng hàn, nán guó zhī jì.
又曰：滔滔江漢，南國之紀。

yòu yuē: nán yǒu qiáo mù, bù kě xiū sī, hàn yǒu yóu nǚ, bù kě qiú sī.
又曰：南有喬木，不可休思，漢有游女，不可求思。

zuǒ chuán yuē: cài zhāo hóu wèi liǎng pèi yǔ liǎng qiú yǐ rú chǔ, xiàn yī pèi yī qiú yú zhāo wáng. zi cháng yù zhī, bù yǔ. sān nián zhǐ zhī. cài hóu guī jí hàn, zhí yù ér chén yuē:" yú suǒ jì hàn ér nán zhě, yǒu ruò dà chuān."
《左傳》曰：蔡昭侯為兩佩與兩裘以如楚，獻一佩一裘於昭王。子常欲之，不與。三年止之。蔡侯歸及漢，執玉而沉曰："余所濟漢而南者，有若大川。"

yòu yuē: chǔ guó fāng chéng yǐ wèi chéng, hàn shuǐ yǐ wèi chí.
又曰：楚國方城以為城，漢水以為池。

yòu yuē: wú shī fá yǐng, chǔ zi cháng jì hàn ér zhèn, zì xiǎo bié zhì yú dà bié.
又曰：吳師伐郢，楚子常濟漢而陣，自小別至於大別。

shǔ zhì yuē: shào fǔ wáng móu děng shàng yán, qián xiāng yáng nán zǐ zhāng jiā wáng xiū xiàn yù xǐ, xǐ qián hàn shuǐ, yú shēn yuān huī jǐng zhú yào, xǐ guāng chè tiān.
《蜀志》曰：少府王謀等上言，前襄陽男子張嘉、王休獻玉璽，璽潛漢水，於深淵暉景燭曜，璽光徹天。

sūn yán sòng shū yuē: hàn zhōng chéng gù xiàn hàn shuǐ àn jì, yǒu yì shēng rú léi, é qǐng àn bēng, yǒu tóng zhōng shí èr chū zì qián rǎng, tǐ zhì jì jīng, kòu zhī qīng xiǎng.
孫岩《宋書》曰：漢中成固縣漢水岸際，有異聲如雷，俄頃岸崩，有銅鐘十二出自潛壤，體制既精，扣之清響。

hán shī yuē: zhèng jiāo fǔ guò hàn gāo, yù èr nǚ yāo fú, pèi liǎng zhū, jiāo fǔ yǔ zhī yán, yuē:" yuàn qǐng zi zhī pèi." èr nǚ jiě pèi yǔ jiāo fǔ ér huái zhī, qù shí bù tàn zhī zé wáng yǐ, huí gù èr nǚ, yì jí wáng yǐ.
《韓詩》曰：鄭交甫過漢皋，遇二女妖服，佩兩珠，交甫與之言，曰："願請子之佩。"二女解佩與交甫而懷之，去十步探之則亡矣，回顧二女，亦即亡矣。

shuǐ jīng zhù jí shān hǎi jīng zhù yún: hàn shuǐ chū lǒng chí dào xiàn bō zhǒng shān, chū míng yàng shuǐ, dōng liú zhì wǔ dū jǔ xiàn, shǐ wèi hàn shuǐ, dōng nán zhì jiā méng, yǔ qiāng shuǐ hé, zhì jiāng xià ān lù xiàn míng miǎn shuǐ, gù yǒu hàn miǎn shuǐ zhī míng. jí zhōu zhāo wáng nì yú cǐ chù. yòu dōng zhì jìng líng, hé cāng làng zhī shuǐ, jí qū yuán yù yú fù chù. yòu dōng guò sān shì, shuǐ chù dà bié shān nán, ér rù jiāng yě. yǔ zhòng yōng hàn shuǐ jì yuē: hàn shuǐ chū guǎng hàn, yàng shuǐ chū lǒng xī, dōng liú zhì wǔ dū ér yǔ hàn shuǐ hé. miǎn shuǐ chū wǔ dū jǔ xiàn, yì yǔ hàn shuǐ xiàng hé. yòu dōng wèi cāng làng zhī shuǐ, guò sān shì, zhì yú dà bié, nán rù yú jiāng, dōng huì zé wèi péng lí, dōng wèi běi jiāng, rù yú hǎi shì yě. huì, huí yě. yīn hú huì fǎn. yán hàn shuǐ hé dà jiāng, huí liú rù péng lí zé, dōng běi zhì nán xú zhōu, míng wèi běi jiāng ér rù hǎi.
《水經注》及《山海經》注云：漢水出隴坻道縣嶓冢山，初名漾水，東流至武都沮縣，始為漢水，東南至葭萌，與羌水合，至江夏安陸縣名沔水，故有漢沔水之名。(即周昭王溺於此處。)又東至竟陵，合滄浪之水，(即屈原遇漁父處。)又東過三澨，水觸大別山南，而入江也。(庾仲雍《漢水記》曰：漢水出廣漢，漾水出隴西，東流至武都而與漢水合。沔水出武都沮縣，亦與漢水相合。)又東為滄浪之水，過三澨，至於大別，南入於江，東匯澤為彭蠡，東為北江，入於海是也。(匯，回也。音胡賄反。言漢水合大江，回流入彭蠡澤，東北至南徐州，名為北江而入海。)

yòu yuē: miǎn shuǐ dōng jīng wàn shān běi, shān xià yǒu tán, zhōng yǒu dù yuán kǎi bēi. yuán kǎi hào shàng hòu míng, zuò liǎng bēi bìng shù jǐ gōng, yī bēi lì xiàn shān, yī bēi shěn cǐ tán zhōng. yuē:" qiān zài zhī hòu, hé zhī bù shēn gǔ wèi líng yě."
又曰：沔水東經萬山北，山下有潭，中有杜元凱碑。元凱好尚後名，作兩碑並述己功，一碑立峴山，一碑沈此潭中。曰："千載之後，何知不深谷為陵也。"

yòu yuē: hàn dōng jīng xī chéng xiàn gù chéng, wèi zhān tuān, hóng bō mǎng dàng, pēng làng yún tuí, gǔ qí jiù yán, yǒu zhān fèn qí wàng tāo zhí shàng zhì cǐ pù sāi, yīn yǐ míng zhān tuān yān.
又曰：漢東經西城縣故城，為鱣湍，洪波漭盪，漰浪雲頹，古耆舊言，有鱣奮鬐望濤直上至此曝鰓，因以名鱣湍焉。

yòu yuē: hàn shuǐ jīng xī chéng xiàn gù chéng nán, yòu dōng wèi lóng quán, quán shàng yǒu hú bí shān, shí lèi hú rén bí gù yě. xià lín lóng jǐng zhǔ, quán shēn shù zhàng.
又曰：漢水經西城縣故城南，又東為龍泉，泉上有胡鼻山，石類胡人鼻故也。下臨龍井渚，泉深數丈。

shèng hóng zhī jīng zhōu jì yuē: miǎn shuǐ wēi tán jí shēn, xiān yǒu jiāo wèi hài, dèng xiá wèi xiāng yáng tài shǒu, bá jiàn rù shuǐ, jiāo rào qí zú, xiá zì huī jiàn jié jiāo shù duàn, liú xiě dān shuǐ, yǒng guān dāng shí. yú hòu suì wú jiāo huàn.
盛弘之《荊州記》曰：沔水隈潭極深，先有蛟為害，鄧遐為襄陽太守，拔劍入水，蛟繞其足，遐自揮劍截蛟數段，流血丹水，勇冠當時。於後遂無蛟患。

yòu yuē: jīng yùn yù yǐ rùn qí qū, hàn hán zhū ér qīng qí yù.
又曰：荊蘊玉以潤其區，漢含珠而清其域。

liáng zhōu jì yuē: hàn shuǐ fā yuán lǒng xī dī dào xiàn zhī bō zhǒng shān, dōng zhì yú xià kǒu hé jiāng, mián dài sì zhōu zhī yù, jīng tú wǔ qiān yú lǐ, wèi zhī miǎn shuǐ.
《梁州記》曰：漢水發源隴西氐道縣之嶓冢山，東至於夏口合江，綿帶四州之域，經途五千餘里，謂之沔水。

shuǐ jīng yuē: miǎn shuǐ chū wǔ dū jǔ xiàn dōng làng gǔ zhōng. zhù yuē, yī míng jǔ shuǐ, yǐ qí chū chū jù rù rán yě.
《水經》曰：沔水出武都沮縣東浪谷中。注曰，一名沮水，以其初出沮洳然也。

huái nán zǐ yuē: hàn shuǐ zhòng ān ér yí zhú jiàn.
《淮南子》曰：漢水重安而宜竹箭。