dùn xùn guó
○頓遜國
nán shǐ yuē: dùn xùn guó zài hǎi qí shàng, dì fāng qiān lǐ, chéng qù hǎi shí lǐ. yǒu wǔ wáng, bìng jī shǔ fú nán. dùn xùn zhī dōng jiè tōng jiāo zhōu zhū jiǎ rén, qí xī jiè jiē tiān zhú ān xī, jiǎo wài zhū guó wǎng hái jiāo yì. qí shì dōng xī jiāo huì, rì yǒu wàn yú rén, zhēn wù bǎo huò wú suǒ bù yǒu.
《南史》曰:頓遜國在海崎上,地方千里,城去海十里。有五王,並羈屬扶南。頓遜之東界通交州諸賈人,其西界接天竺、安息,徼外諸國往還交易。其市東西交會,日有萬餘人,珍物寶貨無所不有。
táng shū yuē: dùn xùn guó chū huò xiāng, chā zhī biàn shēng yè, rú dōu liáng, yǐ yì yī. guó yǒu qū bō děng huā shí yú zhǒng, dōng xià bù shuāi. rì zài shí chē huò zhī, qí huā zào gèng fēn fù, yì mò wèi fěn, yǐ fù shēn yān.
《唐書》曰:頓遜國出霍香,插枝便生葉,如都梁,以浥衣。國有區撥等花十餘種,冬夏不衰。日載十車貨之,其花燥更芬馥,亦末為粉,以傅身焉。
nán zhōu yì wù zhì yuē: diǎn xùn zài fú nán sān qiān yú lǐ, běn wèi bié guó, fú nán xiān wáng fàn màn yǒu yǒng lüè, tǎo fú zhī. jīn shǔ fú nán.
《南州異物志》曰:典遜在扶南三千餘里,本為別國,扶南先王范蔓有勇略,討服之。今屬扶南。
zhú zhī fú nán jì yuē: dùn xùn guó shǔ fú nán guó, zhǔ míng kūn lún. guó yǒu tiān zhú hú wǔ bǎi jiā, liǎng fú tú, tiān zhú pó luó mén qiān yú rén. dùn xùn jìng fèng qí dào, jià nǚ yǔ zhī, gù duō bù qù, wéi dú tiān shén jīng. yǐ xiāng huā zì xǐ, jīng jìn bù shě zhòu yè. jí kùn biàn fā yuàn niǎo zàng, gē wǔ sòng zhī yì wài, yǒu niǎo zhuó shí, yú gǔ zuò huī, wèng shèng chén hǎi. niǎo ruò bù shí, nǎi lán shèng huǒ, zàng zhě tóu huǒ, yú huī hán shèng mái zhī. jì cí wú nián xiàn. yòu jiǔ shù yǒu shì ān shí liú, qǔ huā yǔ zhī tíng wèng zhōng, shù rì nǎi chéng jiǔ, měi ér zuì rén.
竺芝《扶南記》曰:頓遜國屬扶南國,主名崑崙。國有天竺胡五百家,兩佛圖,天竺婆羅門千餘人。頓遜敬奉其道,嫁女與之,故多不去,惟讀《天神經》。以香花自洗,精進不舍晝夜。疾困便發願鳥葬,歌舞送之邑外,有鳥啄食,餘骨作灰,瓮盛沉海。鳥若不食,乃藍盛火,葬者投火,餘灰函盛埋之。祭祠無年限。又酒樹有似安石榴,取花與汁停瓮中,數日乃成酒,美而醉人。
pí qiān guó
○毗騫國
nán shǐ yuē: pí qiān guó, sú yǒu shì wū yī fú, dàn jīng mǐ. qí rén yán yǔ xiǎo yì fú nán. guó nèi bù shòu jiǎ kè, yǒu wǎng zhě shā ér dàn zhī, shì yǐ shāng lǚ bù gǎn zhì. wáng cháng lóu jū, bù xuè shí, bù shì guǐ shén, qí zi sūn shēng sǐ rú cháng rén, wéi wáng bù sǐ. fú nán wáng shù shǐ yǔ shū xiāng bào dá, cháng yí fú nán wáng chún jīn wǔ shí rén, shí qì xíng rú yuán pán, yòu rú wǎ ōu, míng wèi duō luó, shòu wǔ shēng, yòu rú wǎn zhě shòu yī shēng.
《南史》曰:毗騫國,俗有室屋、衣服,啖粳米。其人言語小異扶南。國內不受賈客,有往者殺而啖之,是以商旅不敢至。王常樓居,不血食,不事鬼神,其子孫生死如常人,惟王不死。扶南王數使與書相報答,常遺扶南王純金五十人,食器形如圓盤,又如瓦甌,名為多羅,受五升,又如碗者受一升。
zhú zhī fú nán jì yuē: pí qiān guó, qù fú nán bā qiān lǐ, zài hǎi zhōng. guó wáng shēn zhǎng sān zhàng, jǐng zhǎng sān chǐ, zì gǔ yǐ lái bù sǐ, zhī shén shèng wèi rán zhī shì. yì yǒu zi sūn, zi sūn shēng sǐ rú cháng rén, wéi cǐ wáng bù sǐ ěr, hào yuē zhǎng jǐng wáng. shí qì jiē chún jīn, jīn rú cǐ jiān zhī shí, wú yāng xiàn yě. bù tīng wàng qǔ, yǒu tōu zhě zhī zé shā shí zhī. zhǎng jǐng wáng yì néng zuò tiān zhú shū, zì dào sù mìng suǒ jīng, yǔ fú yǔ xiāng sì. zuò shū kě sān qiān yán, jiē dào shì shì. qí guó fǎ, yǒu zuì zhě gòng zài wáng qián shí zhī, píng cháng bù dàn rén yě.
竺芝《扶南記》曰:毗騫國,去扶南八千里,在海中。國王身長三丈,頸長三尺,自古以來不死,知神聖未然之事。亦有子孫,子孫生死如常人,惟此王不死耳,號曰長頸王。食器皆純金,金如此間之石,無央限也。不聽妄取,有偷者知則殺食之。長頸王亦能作天竺書,自道宿命所經,與佛語相似。作書可三千言,皆道世事。其國法,有罪者共在王前食之,平常不啖人也。
dān dān guó
○丹丹國
liáng shū yuē: dān dān guó, zhōng dà tōng èr nián, qí wáng qiǎn shǐ fèng biǎo sòng xiàng yá jí huà tǎ èr qū, bìng xiàn huǒ qí zhū gǔ bèi zá xiāng yào. dà tóng yuán nián, fù qiǎn shǐ xiàn jīn yín liú lí zá bǎo xiāng yào děng wù.
《梁書》曰:丹丹國,中大通二年,其王遣使奉表送象牙及畫塔二軀,並獻火齊珠、古貝、雜香藥。大同元年,復遣使獻金銀琉璃、雜寶、香藥等物。
suí shū yuē: dān dān guó zài duō luó mó luó guó xī běi, zhèn zhōu dōng nán. zhèn zhōu, jīn yán dé jùn zhū què tóng dǎo shàng. wáng xìng shā lì, míng shī líng jiā lǐ. hù kě èr wàn yú jiā, yì zhì zhōu xiàn, yǐ xiāng tǒng lǐng. wáng měi chén xī èr shí lín cháo, qí dà chén bā rén, hào yuē bā zuò, bìng yǐ pó luó wèi zhī. qí wáng měi yǐ xiāng fěn tú shēn, guān tōng tiān guān, guà zá bǎo yīng luò, shēn yī zhāo xiá, zú lǚ pí jù. jìn zé chéng yú, yuǎn zé yù xiàng. qí gōng fá zé chuī lí jī gǔ, jiān yǒu fān qí. qí xíng, dào zéi wú duō shǎo, jiē shā zhī. tǔ chū jīn yín bái tán sū fāng bīn láng. qí gǔ wéi dào, chù yǒu shā niú gǔ yáng zhū jī é yā zhāng lù, niǎo yǒu yuè niǎo kǒng què, guǒ luǒ lì guǒ qiè. yǒu pú táo shí liú guā hù líng lián, cài yǒu cōng suàn mán jīng.
《隋書》曰:丹丹國在多羅摩羅國西北,振州東南。(振州,今延德郡朱雀同島上。)王姓剎利,名屍陵伽理。戶可二萬餘家,亦置州縣,以相統領。王每晨夕二時臨朝,其大臣八人,號曰八座,並以婆羅為之。其王每以香粉塗身,冠通天冠,掛雜寶、瓔珞,身衣朝霞,足履皮屨。近則乘輿,遠則馭象。其攻伐則吹蠡擊鼓,兼有幡旗。其刑,盜賊無多少,皆殺之。土出金銀、白檀、蘇方、檳榔。其谷惟稻,畜有沙牛、羖羊、豬、雞、鵝、鴨、獐、鹿,鳥有越鳥、孔雀,果蓏(力果切。)有葡萄、石榴、瓜瓠、菱蓮,菜有蔥、蒜、蔓菁。
dōng xiè
○東謝
táng shū yuē: dōng xiè mán, qí dì zài qián zhōu zhī xī shù bǎi lǐ nèi, nán jiē shǒu gōng liáo, xī lián yí zi, běi zhì bái mán. tǔ yí wǔ gǔ, bù yǐ niú gēng, dàn wèi shē tián, měi suì yī yì. sú wú wén zì, kè mù wèi qì. sàn zài shān dòng jiān, yī shù wèi céng cháo ér jū, jí liú yǐ yǐn, jiē zì yíng shēng yè, wú fù shuì zhī shì. yè jiàn guì rén, jiē zhí biān ér bài. yǒu gōng láo zhě, yǐ niú mǎ tóng gǔ shǎng zhī yǒu fàn zuì zhě, xiǎo shì zhàng fá, dà shì shā zhī. dào wù bèi hái qí zāng. hūn yīn zhī lǐ, yǐ niú jiǔ wèi pìn, nǚ guī fū jiā, jiē mǔ zì sòng zhī. nǚ fū cán, táo bì, jīng xún nǎi chū. yàn jù zé jī tóng gǔ chuī dà jiǎo, gē wǔ yǐ wèi lè. hǎo dài dāo jiàn, wèi cháng shě lí. zhàng fū yī fú yǒu shān ǎo dà kǒu kù, yǐ mián jí bù wèi zhī. yòu jiān shàng xié shù pí dài, zhuāng yǐ luó pí hǔ bào yuán yòu jí quǎn yáng zhī pí, yǐ wèi wài shì. zuò jiē dūn jù. nán nǚ chuí jì, yǐ fēi shù xiàng hòu chuí xià. qí shǒu lǐng xiè yuán shēn jì shì wèi qiú zhǎng, qí bù luò jiē zūn wèi zhī. xiè shì yī zú, fǎ bù yù nǚ, zì yún xìng gāo, bù kě xià jià gù yě. zhēn guān sān nián, yuán shēn rù cháo, guān wū xióng pí guān, ruò jīn zhī máo tóu, yǐ jīn yín luò é, shēn pī máo pèi, wéi pí xíng téng ér zhe lǚ. zhōng shū shì láng yán shī gǔ zòu yán:" xī zhōu wǔ shí, tiān xià tài píng, yuǎn guó guī kuǎn, zhōu shǐ nǎi jí qí shì wèi wáng huì piān, lìng wàn guó lái cháo zhì jīn. rú cǐ bèi zhāng fú, shí kě tú xiě, jīn qǐng zhuàn wèi wáng huì tú." cóng zhī. yǐ qí dì wèi yīng zhōu, réng bài yuán shēn wèi cì shǐ, lì qián zhōu dū du fǔ.
《唐書》曰:東謝蠻,其地在黔州之西數百里內,南接守宮獠,西連夷子,北至白蠻。土宜五穀,不以牛耕,但為畬田,每歲一易。俗無文字,刻木為契。散在山洞間,依樹為層巢而居,汲流以飲,皆自營生業,無賦稅之事。謁見貴人,皆執鞭而拜。有功勞者,以牛馬、銅鼓賞之;有犯罪者,小事杖罰,大事殺之。盜物倍還其贓。婚姻之禮,以牛酒為聘,女歸夫家,皆母自送之。女夫慚,逃避,經旬乃出。燕聚則擊銅鼓、吹大角,歌舞以為樂。好帶刀劍,未常舍離。丈夫衣服有衫襖、大口褲,以綿及布為之。右肩上斜束皮帶,裝以螺蚾、虎豹、猿狖及犬羊之皮,以為外飾。坐皆蹲踞。男女椎髻,以緋束向後垂下。其首領謝元深既世為酋長,其部落皆尊畏之。謝氏一族,法不育女,自雲姓高,不可下嫁故也。貞觀三年,元深入朝,冠烏熊皮冠,若今之旄頭,以金銀絡額,身披毛帔,韋皮行縢而著履。中書侍郎顏師古奏言:"昔周武時,天下太平,遠國歸款,周史乃集其事為《王會》篇,令萬國來朝至今。如此輩章服,實可圖寫,今請撰為《王會圖》。"從之。以其地為應州,仍拜元深為刺史,隸黔州都督府。
yòu yuē: nán xiè shǒu lǐng xiè qiáng, yǔ xī xiè lín, gòng yuán shēn jù lái cháo jiàn, wèi nán shòu zhōu cì shǐ, hòu gǎi wèi zhuāng zhōu. zhēn guān shí sān nián zhēng yuè, xī nán fān dà qiú zhǎng mán zhōu cì shǐ zī yáng jùn kāi guó gōng sòng dǐng qióng zhōu cì shǐ xiè shàn yīn shàn mán zhōu bā jiāng xiàn lìng sòng wàn chuán zāng zhōu lù shì cān jūn xiè wén jīng qián zhōng jīng lüè zhāo tǎo guān chá shǐ wáng chǔ, zòu qián jiàn cì zhòng sān nián yí dù cháo gòng, jīn nián kěn sù, chēng zhōu jiē zāng kē, tóng bèi shēng jiào, dú cǐ pái bìn, qiè zì cán chǐ, jǐn qiǎn suí zāng kē cì shǐ shòu guān. qí zāng kē liǎng zhōu hù kǒu yīn shèng, rén lì qiáng dà, lín cè zhū fān xī jiē jìng dàn. qǐng bǐ liǎng zhōu, měi sān nián yí dù cháo hè, réng yī zāng kē, lún huán chà dìng, bìng yǐ cái gàn wèi wàng wèi zhòng tuī zhě. yǔn chì cóng zhī.
又曰:南謝首領謝強,與西謝鄰,共元深俱來朝見,為南壽州刺史,後改為莊州。貞觀十三年正月,西南番大酋長蠻州刺史資陽郡開國公宋鼎、邛州刺史謝汕、(音訕)蠻州巴江縣令宋萬傳、牂州錄事參軍謝文經、黔中經略招討觀察使王礎,奏前件刺中三年一度朝貢,今年懇訴,稱州接牂牁,同被聲教,獨此排擯,竊自慚恥,謹遣隨牂牁刺史授官。其牂牁兩州戶口殷盛,人力強大,鄰側諸蕃悉皆敬憚。請比兩州,每三年一度朝賀,仍依牂牁,輪環差定,並以才幹位望為眾推者。允敕從之。
xī zhào mán
○西趙蠻
táng shū yuē: xī zhào mán zài dōng xiè zhī nán, qí jiè dōng zhì yí zi, xī zhì kūn míng, nán zhì xī ěr hé. ěr, yīn ěr. shān dòng zǔ shēn, mò zhī dào lǐ, nán běi shí bā rì xíng, dōng xī èr shí sān rì xíng. qí fēng sú wù chǎn yǔ dōng xiè tóng. shǒu lǐng zhào shì, shì wèi qiú zhǎng, yǒu hù wàn yú. zhēn guān sān nián, qiǎn shǐ rù cháo. èr shí yī nián, yǐ qí dì zhì míng zhōu, jí yǐ shǒu lǐng zhào mó wèi cì shǐ.
《唐書》曰:西趙蠻在東謝之南,其界東至夷子,西至昆明,南至西洱河。(洱,音珥。)山洞阻深,莫知道里,南北十八日行,東西二十三日行。其風俗物產與東謝同。首領趙氏,世為酋長,有戶萬餘。貞觀三年,遣使入朝。二十一年,以其地置明州,即以首領趙磨為刺史。
nán píng mán
○南平蠻
táng shū yuē: nán píng mán, běi yǔ fú zhōu jiē, bù luò sì qiān yú hù. nán zǐ zuǒ rèn, lù fā tú xiǎn fù rén héng bù liǎng fú chuān zhōng ér guàn qí shǒu, míng wèi tōng qún. qí rén měi fā, wèi jì shāo chuí yú hòu yǐ zhú tǒng rú bǐ, zhǎng sān sì cùn xié guàn qí ěr. guì zhě yì yǒu zhū dāng. shì duō nǚ shǎo nán. wèi hūn zhī fǎ, nǚ shì bì xiān huò qiú nán zú. pín rén wú jià zī, nǚ duō mài yǔ fù rén wèi bì. sú jiē fù rén zhí yì. qí wáng xìng zhū shì, hào wèi jiàn lì wáng. zhēn guān zhōng, qiǎn shǐ nèi fù, yǐ qí dì lì yú zhōu.
《唐書》曰:南平蠻,北與涪州接,部落四千餘戶。男子左衽,露發徒跣;婦人橫布兩幅穿中而貫其首,名為通裙。其人美發,為髻髾垂於後;以竹筒--如筆,長三四寸--斜貫其耳。貴者亦有珠璫。士多女少男。為婚之法,女氏必先貨求男族。貧人無嫁資,女多賣與富人為婢。俗皆婦人執役。其王姓朱氏,號為劍荔王。貞觀中,遣使內附,以其地隸渝州。
luó shā guó
○羅剎國
suí shū yuē: luó shā guó, zài pó lì zhī dōng. qí rén jí lòu, zhū fā hēi shēn, shòu yá yīng zhǎo. shí yǔ yì rén zuò shì, zhé yǐ yè, zhòu rì zé yǎn qí miàn. yáng dì dà yè sān nián, shǐ cháng jùn děng shǐ chì tǔ guó, zhì luó shā guó.
《隋書》曰:羅剎國,在婆利之東。其人極陋,朱發黑身,獸牙鷹爪。時與邑人作市,輒以夜,晝日則掩其面。煬帝大業三年,使常駿等使赤土國,致羅剎國。
tóu hé guó
○投和國
suí shū yuē: tóu hé guó, zài nán hǎi dà zhōu zhēn là zhī nán, zì guǎng zhōu xī nán, shuǐ xíng bǎi lǐ zhì qí guó. wáng xìng tóu hé luó, míng pú xié qǐ. yáo lǐ suǒ chéng, fù wū yǐ wǎ, bìng wèi gé ér jū, wū bì jiē yǐ cǎi huà zhī. chéng nèi jiē wáng shì, chéng wài rén jū kě wàn yú jiā. wáng sù wèi zhī shì bǎi yú rén, měi lín cháo, zé yī zhāo xiá jīn guān, ěr guà jīn huán, jǐng guà jīn xián yī, xù lián qiè. zú lǚ bǎo zhuāng pí lǚ. guān shǔ yǒu zhāo qǐng jiāng jūn, zǒng zhī guó zhèng. yòu yǒu cān jūn gōng cáo zhǔ bù chéng jú jīn wēi jiāng jūn zàn lǐ zàn fǔ děng guān, fēn lǐ wén wǔ. yòu yǒu zhōu jí jùn xiàn, zhōu yǒu cān jūn, jùn yǒu jīn wēi jiāng jūn, xiàn yǒu chéng jú wèi qí zhǎng guān. chū zhì, gè xuǎn guān liáo, zhù lǐ zhèng shì. xíng fǎ, zéi dào duō sǐ zhě, qīng zhě chuān ěr jí jiá, sī zhù yín qián zhě jié wàn. guó wú fù shuì, jù suí yì gòng fèng, wú duō shǎo zhī xiàn. duō yǐ nóng shāng wèi yè. guó rén chéng xiàng jí mǎ. yī guó zhī zhōng, mǎ bù guò qiān pǐ, yòu wú ān pèi, wéi yǐ shéng chuān jiá, wèi zhī jié zhì. yīn lè zé chuī lí jī gǔ, sǐ sàng zé cí sì kū qì, yòu fén shī yǐ wèng shèng zhī, chén yú shuǐ zhōng. ruò fù mǔ zhī sàng, zé jié fā wèi xiào. qí guó shì liù suǒ, mào yì jiē yòng yín qián, xiǎo rú yú jiá. yǒu fú dào, yǒu xué xiào, wén zì yǔ zhōng xià bù tóng. xùn qí qí lǎo, yún wáng wú xìng, míng qí zhàng mí. wáng suǒ zuò tǎ, yuán yǐ fó tǎ, yǐ jīn shì zhī. mén jiē dōng kāi, zuò yì dōng xiàng.
《隋書》曰:投和國,在南海大洲真臘之南,自廣州西南,水行百里至其國。王姓投和羅,名脯邪乞。遙理所城,覆屋以瓦,並為閣而居,屋壁皆以彩畫之。城內皆王室,城外人居可萬餘家。王宿衛之士百餘人,每臨朝,則衣朝霞金冠,耳掛金環,頸掛金涎衣,(敘連切。)足履寶裝皮履。官屬有朝請將軍,總知國政。又有參軍、功曹、主簿、城局、金威將軍、贊理、贊府等官,分理文武。又有州及郡縣,州有參軍,郡有金威將軍,縣有城局為其長官。初至,各選官僚,助理政事。刑法,賊盜多死者,輕者穿耳及頰,私鑄銀錢者截腕。國無賦稅,俱隨意貢奉,無多少之限。多以農商為業。國人乘象及馬。一國之中,馬不過千匹,又無鞍轡,惟以繩穿頰,為之節制。音樂則吹蠡擊鼓,死喪則祠祀哭泣,又焚屍以瓮盛之,沉於水中。若父母之喪,則截發為孝。其國市六所,貿易皆用銀錢,小如榆莢。有佛道,有學校,文字與中夏不同。訊其耆老,雲王無姓,名齊杖靡。王所坐塔,圓以佛塔,以金飾之。門皆東開,坐亦東向。
táng shū yuē: zhēn guān zhōng, tóu hé guó qiǎn shǐ fèng biǎo, yǐ jīn hán shèng zhī yòu xiàn jīn kē kǔ hé fǎn. jīn suǒ bǎo dài xī xiàng hǎi wù děng shù shí pǐn.
《唐書》曰:貞觀中,投和國遣使奉表,以金函盛之;又獻金榼、(苦盍反。)金鎖、寶帶、犀、象、海物等數十品。
fù guó
○附國
suí shū yuē: fù guó zhě, shǔ jùn xī běi èr qiān yú lǐ, jí hàn zhī xī nán yí yě. yǒu jiā liáng yí, jí qí dōng bù suǒ jū zhǒng xìng, zì xiāng shuài lǐng. tǔ sú yǔ fù guó tóng, yán yǔ shǎo shū, bù xiāng tǒng yī. qí rén wú xìng shì, fù guó wáng zì yí zēng. qí guó nán běi bā bǎi lǐ, dōng xī sì qiān wǔ bǎi lǐ. wú chéng shān, jìn chuān gǔ, bàng shān xiǎn. sú hǎo fù chóu, gù dié shí ér jū, yǐ bì qí huàn, gāo zhì shí yú zhàng, xià zhì wǔ liù zhàng, měi jí zhàng yú, yǐ mù gé zhī. jī fāng sān sì bù, qí shàng fāng èr sān bù, zhuàng shì fú tú. yú xià jí kāi xiǎo mén, cóng nèi shàng tōng, yè bì guān bì, yǐ fáng zéi dào. guó yǒu èr wàn jiā, hào lìng zì wáng chū, jiā liáng yí zhèng lìng xì zhī qiú shuài. zhòng zuì zhě sǐ, qīng zhě fá niú. rén jiē qīng jié, biàn jī jiàn. qī pí wèi móu jiǎ, gōng zhǎng liù chǐ, yǐ zhú wèi xián. qī qí qún mǔ jí qí sǎo, ér dì sǐ, fù xiōng yì nà qí qī. hǎo gē wǔ, gǔ chuī zhǎng dí. yǒu sǐ zhě, wú fú zhì, zhì shī gāo chuáng zhī shàng, mù yù yī fú, bèi yǐ móu jiǎ, fù yǐ shòu pí, zi sūn bù kū, dài jiǎ wǔ jiàn ér hū yún:" wǒ fù wèi guǐ suǒ qǔ, wǒ yù bào yuān shā guǐ!" zì yú qīn qī, kū sān shēng ér zhǐ. fù rén kū, bì yǐ liǎng shǒu yǎn miàn. sǐ jiā shā niú, qīn shǔ yǐ zhū jiǔ xiāng yí, gòng yǐn dàn ér yì zhī. sǐ hòu shí rì ér huǒ zàng, bì jí qīn bīn, shā mǎ dòng zhì shù shí pǐ, lì qí zǔ fù shén ér shì zhī. qí sú yǐ pí wèi mào, xíng yuán rú bō, huò dài mì, yī duō máo hé pí qiú, bō niú jiǎo pí wèi xuē, xiàng xì tiě suǒ, shǒu guàn tiě chuàn. wáng yǔ qiú shī jīn wèi shì, xiōng qián xuán yī jīn huā, jìng sān cùn. qí tǔ gāo, qì hòu liáng, duō fēng shǎo yǔ. tǔ yí xiǎo mài qīng kē shān chū jīn yín, duō bái zhì. shuǐ yǒu jiā yú, zhǎng sì chǐ ér lín xì. dà yè sì nián, qí wáng qiǎn shǐ sù fú děng bā rén rù cháo. míng nián, yòu qiǎn qí dì zǐ yí lín lǜ jiā liáng yí liù shí rén cháo gòng, yù xiàn liáng mǎ, yǐ lù xiǎn bù tōng, qǐng kāi shān dào, xiū zhí gòng. yáng dì yǐ láo rén, bù xǔ. jiā liáng yǒu shuǐ, kuò liù qī shí zhàng. fù guó yǒu shuǐ, kuò bǎi yú zhàng. bìng nán liú, yòng pí wèi zhōu ér jì.
《隋書》曰:附國者,蜀郡西北二千餘里,即漢之西南夷也。有嘉良夷,即其東部所居種姓,自相率領。土俗與附國同,言語少殊,不相統一。其人無姓氏,附國王字宜繒。其國南北八百里,東西四千五百里。無城柵,近川谷,傍山險。俗好復仇,故疊石而居,以避其患,高至十餘丈,下至五六丈,每級丈餘,以木隔之。基方三四步,其上方二三步,狀似浮圖。於下級開小門,從內上通,夜必關閉,以防賊盜。國有二萬家,號令自王出,嘉良夷政令系之酋帥。重罪者死,輕者罰牛。人皆輕捷,便擊劍。漆皮為牟甲,弓長六尺,以竹為弦。妻其群母及其嫂,兒、弟死,父、兄亦納其妻。好歌舞,鼓吹長笛。有死者,無服制,置屍高床之上,沐浴衣服,被以牟甲,覆以獸皮,子孫不哭,帶甲舞劍而呼云:"我父為鬼所取,我欲報冤殺鬼!"自餘親戚,哭三聲而止。婦人哭,必以兩手掩面。死家殺牛,親屬以豬酒相遺,共飲啖而瘞之。死後十日而火葬,必集親賓,殺馬動至數十匹,立其祖父神而事之。其俗以皮為帽,形圓如缽,或戴冪,衣多毛毼皮裘,剝牛腳皮為靴,項系鐵鎖,手貫鐵釧。王與酋師金為飾,胸前懸一金花,徑三寸。其土高,氣候涼,多風少雨。土宜小麥、青科、山出金銀,多白雉。水有嘉魚,長四尺而鱗細。大業四年,其王遣使素福等八人入朝。明年,又遣其弟子宜林率嘉良夷六十人朝貢,欲獻良馬,以路險不通,請開山道,修職貢。煬帝以勞人,不許。嘉良有水,闊六七十丈。附國有水,闊百餘丈。並南流,用皮為舟而濟。
biān dòu sì guó
○邊斗四國
suí shū yuē: biān dòu guó yī běn bān dòu. dōu kūn guó jū lì guó bǐ sōng guó, bìng fú nán, dù jīn lín dà wān, nán xíng sān qiān lǐ, yǒu cǐ guó. qí nóng zuò yǔ jīn lín tóng. qí rén duō bái sè. dōu kūn chū hǎo zhàn xiāng huò xiāng jí liú huáng. qí huò xiāng shù shēng qiān suì, gēn běn shén dà, fá zhī sì wǔ nián, mù jiē xiǔ bài, wéi zhōng jié jiān zhēn, fēn xiāng dú cún, qǔ wèi xiāng.
《隋書》曰:邊斗國、(一本班斗。)都昆國、拘利國、比嵩國,並扶南,度金鄰大灣,南行三千里,有此國。其農作與金鄰同。其人多白色。都昆出好棧香、藿香及硫黃。其藿香樹生千歲,根本甚大,伐之四五年,木皆朽敗,惟中節堅貞,芬香獨存,取為香。
shū nài guó
○殊奈國
táng shū yuē: zhēn guān èr nián, shū nài guó qiǎn shǐ gòng fāng wù. shū nài zhě, kūn lún rén yě, zài lín yì nán, qù jiāo zhǐ hǎi xíng sān yuè yú rì. sú xí wén zì yǔ pó luó mén tóng. lù jué yuǎn, gǔ wèi cháng cháo zhōng guó, zhì shì shǐ tōng.
《唐書》曰:貞觀二年,殊奈國遣使貢方物。殊奈者,崑崙人也,在林邑南,去交址海行三月餘日。俗習文字與婆羅門同。路絕遠,古未常朝中國,至是始通。
gān táng guó
○甘堂國
táng shū yuē: gān táng guó, zài dà hǎi zhī nán, kūn lún rén yě. zhēn guān shí nián, yǔ wèi jù pó guó tóng rì cháo gòng. tài zōng wèi shì chén yuē:" nán huāng xī chéng, zì yuǎn ér zhì, qí gù hé yě?" fáng xuán líng duì yuē:" dāng zhōng guó yì ān, dì dé yuǎn bèi yě." tài zōng yuē:" chéng rú gōng yán, xiàng shǐ zhōng guó bù ān, hé yuán zhì? zhèn hé dé yǐ kān zhī?"
《唐書》曰:甘堂國,在大海之南,崑崙人也。貞觀十年,與未俱婆國同日朝貢。太宗謂侍臣曰:"南荒西城,自遠而至,其故何也?"房玄齡對曰:"當中國乂安,帝德遠被也。"太宗曰:"誠如公言,向使中國不安,何緣至?朕何德以堪之?"
jīn lì pí shì guó
○金利毗逝國
táng shū yuē: jīn lì pí shì guó, zài jīng xī nán sì wàn yú lǐ, dōng qù zhì wù guó èr qiān lǐ, xī qù chì tǔ guó yī qiān wǔ bǎi lǐ, nán qù bō lì guó sān qiān lǐ, liǔ qú guó sān qiān lǐ. qí guó yǒu chéng yì tíng shě, yī zhāo xiá bái dié. měi shí, xiān ní shàng pù xí, ér hòu zuò. guó wáng míng běn duō yáng yá, qián yǒu duì zhàng jiǎ móu bèi duō shù pí. jí qí fēng sú wù chǎn, yǔ zhēn là tóng.
《唐書》曰:金利毗逝國,在京西南四萬餘里,東去致物國二千里,西去赤土國一千五百里,南去波利國三千里,柳衢國三千里。其國有城邑庭舍,衣朝霞白疊。每食,先泥上鋪席,而后座。國王名本多楊牙,前有隊仗、甲鍪、貝多樹皮。及其風俗物產,與真臘同。
duò hé luó guó
○墮和羅國
táng shū yuē: duò hé luó guó, nán yǔ pán pán guó běi yǔ jiā luó shě fú dōng yǔ zhēn là jiē, xī lín dà hǎi, qù gāo zhōu wǔ yuè rì xíng. zhēn guān shí sān nián, qí wáng qiǎn shǐ gòng fāng wù. èr shí sān nián, yòu qiǎn shǐ xiàn xiàng yá huǒ zhū, qǐng cì hǎo mǎ. zhào xǔ zhī.
《唐書》曰:墮和羅國,南與盤盤國、北與迦邏舍佛、東與真臘接,西鄰大海,去高州五月日行。貞觀十三年,其王遣使貢方物。二十三年,又遣使獻象牙、火珠,請賜好馬。詔許之。
tuó huán guó
○陀洹國
táng shū yuē: tuó huán guó, zài lín yì xī nán dà hǎi zhōng, dōng nán yǔ duò hé luó jiē, qù jiāo zhǐ sān yuè yú xíng. bīn fú yú duò hé luó. qí wáng xìng chá shī lì, zì pó nà. tǔ wú cán sāng, yǐ bái dié zhāo xiá bù wèi yī. sú jiē lóu jū, wèi wèi gàn lán. zhēn guān shí bā nián, qiǎn shǐ lái cháo. èr shí yī nián, yòu qiǎn shǐ xiàn bái yīng wǔ máo yǔ hào sù, tóu shàng yǒu hóng máo shù shí jīng, yǔ chì qí jí pó lǜ gāo. réng qǐng mǎ jí tóng zhōng, zhào bìng gěi zhī.
《唐書》曰:陀洹國,在林邑西南大海中,東南與墮和羅接,去交址三月餘行。賓服於墮和羅。其王姓察失利,字婆那。土無蠶桑,以白疊朝霞布為衣。俗皆樓居,謂為干欄。貞觀十八年,遣使來朝。二十一年,又遣使獻白鸚鵡--毛羽皓素,頭上有紅毛數十莖,與翅齊--及婆律膏。仍請馬及銅鍾,詔並給之。
duò pó dēng guó
○墮婆登國
táng shū yuē: duò pó dēng guó, zài lín yì nán, hǎi xíng èr yuè, dōng yǔ hē líng, xī yǔ mí lí chē jiē, běi jiè dà hǎi. fēng sú yǔ hē líng tóng. zhǒng dào, měi yuè yī shú. yǒu wén zì, shū yú bèi duō yè. qí sǐ zhě, kǒu shí yǐ jīn, yòu yǐ jīn chuàn guàn yú sì zhī, rán hòu jiā yǐ pó lǜ gāo, jí tán chén lóng nǎo děng xiāng, jī xīn yǐ fán zhī. zhēn guān zhōng, qiǎn shǐ xiàn jīn huā děng wù. wáng zhī suǒ jū, jiān mù wèi chéng, zào dà wū zhòng gé, fù yǐ zōng lú pí. suǒ zuò chuáng xī yǐ xiàng yá wèi zhī, yì yǐ xiàng yá wèi xí. shí yǐ shǒu huàn zhī. yòu yǐ yē shù huā wèi jiǔ, yǐn zhī yì zuì. yǒu shān xué, hǎi yǒng ér chū yán, guó rén qǔ shí. qí guó rén yǒu dú, yǔ cháng rén tóng zhǐ sù, jí lìng shēn shēng chuāng, yǔ zhī jiāo huì biàn sǐ, ruò xián yè zhān zhe cǎo mù jí kū. qí rén shēn sǐ, bù chòu bù làn.
《唐書》曰:墮婆登國,在林邑南,海行二月,東與訶陵,西與迷黎車接,北界大海。風俗與訶陵同。種稻,每月一熟。有文字,書於貝多葉。其死者,口實以金,又以金釧貫於四支,然後加以婆律膏,及檀、沉、龍腦等香,積薪以燔之。貞觀中,遣使獻金花等物。王之所居,堅木為城,造大屋重閣,覆以棕櫚皮。所坐床悉以象牙為之,亦以象牙為席。食以手擐之。又以椰樹花為酒,飲之亦醉。有山穴,海涌而出鹽,國人取食。其國人有毒,與常人同止宿,即令身生瘡,與之交會便死,若涎液沾著草木即枯。其人身死,不臭不爛。
duō miè guó
○多蔑國
táng shū yuē: duō miè guó, zhēn guān shí tōng yān. zài nán hǎi wài, guó jiè zhōu huí kě yī yuè xíng, nán zǔ dà hǎi, xī jù yóu guó, běi bō lì lì lá guó, dōng zhēn tuó huán guó. hù kǒu jí duō, zhì sān shí zhōu, bù yì shǔ tā guó. yǒu zhōu guō gōng diàn lóu lǔ, bìng yòng wǎ mù. yǐ shí èr yuè wèi suì. qí wù chǎn yǒu jīn yín tóng tiě xiàng yá xī jiǎo, zhāo xiá cháo yún děng bù. qí sú jiāo yì yòng jīn yín zhāo xiá děng wèi jiǎ, bǎi xìng èr shí ér shuì yī. wǔ gǔ cài shū yǔ zhōng guó bù shū.
《唐書》曰:多蔑國,貞觀時通焉。在南海外,國界周回可一月行,南阻大海,西俱游國,北波利利剌國,東真陀桓國。戶口極多,置三十州,不役屬他國。有州郭、宮殿、樓櫓,並用瓦木。以十二月為歲。其物產有金、銀、銅、鐵、象牙、犀角,朝霞、朝雲等布。其俗交易用金、銀、朝霞等為賈,百姓二十而稅一。五穀菜蔬與中國不殊。
duō mó guó
○多摩國
táng shū yuē: duō mó guó, zhǎng jū guó, zhǎng jū yú hǎi dǎo, dōng yǔ pó fèng, xī yǔ duō lóng, nán yǔ bàn fǎn bá huá yán wǔ shān yě, běi yǔ hē líng děng guó jiē. qí guó jiè dōng xī kě yī yuè xíng, nán běi kě èr shí wǔ rì xíng. qí wáng zǐ, xiān lóng zi yě, míng gǔ lì. gǔ lì dé dà niǎo luǎn, pōu zhī, dé yī nǚ zǐ, róng sè shū miào, jí yǐ wèi qī. qí wáng shī luó qú yōng yī shuō, jí qí hòu yě. xiǎn qìng zhōng, qiǎn shǐ gòng xiàn. qí sú wú xìng, wáng jū yǐ chēng wèi chéng, yǐ bǎn wèi wū, zuò shī zi zuò, dōng xiàng, yī wù yǔ lín yì tóng. shèng bīng èr wàn rén, wú mǎ, yǒu gōng dāo jiǎ shuò. hūn yīn wú tóng xìng zhī bié. qí shí qì tóng tiě jīn yín, suǒ shí shàng sū rǔ luò shā táng shí mì. qí jiā chù yǒu gǔ yáng shuǐ niú, yě shòu yǒu zhāng lù děng. sǐ wáng wú sàng jì zhī zhì, yǐ huǒ fén qí shī. qí yīn lè lüè tóng tiān zhú. yǒu bō nà pó zhái hù zhē yǎn mó shí liú děng guǒ, duō gān zhè. cóng qí guó jīng xuē lú dōu sī hē lú lín yì děng guó, dá yú jiāo zhōu.
《唐書》曰:多摩國,長居國,長居於海島,東與婆鳳,西與多隆,南與半反跋--華言五山也,北與訶陵等國接。其國界東西可一月行,南北可二十五日行。其王子,先龍子也,名骨利。骨利得大鳥卵,剖之,得一女子,容色殊妙,即以為妻。其王尸羅劬傭伊說,即其後也。顯慶中,遣使貢獻。其俗無姓,王居以稱為城,以板為屋,坐師子座,東向,衣物與林邑同。勝兵二萬人,無馬,有弓刀甲槊。婚姻無同姓之別。其食器銅鐵金銀,所食尚酥乳駱、沙糖、石蜜。其家畜有羖羊、水牛,野獸有獐、鹿等。死亡無喪紀之制,以火焚其屍。其音樂略同天竺。有波那、婆宅、護遮、奄磨、石榴等果,多甘蔗。從其國經薛盧、都思、訶盧、林邑等國,達於交州。
gē luó shě fēn guó
○哥羅舍分國
táng shū yuē: gē luó shě fēn guó, zài nán hǎi zhī nán, jiē duò hé luó, shèng bīng èr wàn rén, qí wáng pú yuè jiā mó. xiǎn qìng wǔ nián, qiǎn shǐ cháo gòng.
《唐書》曰:哥羅舍分國,在南海之南,接墮和羅,勝兵二萬人,其王蒲越伽摩。顯慶五年,遣使朝貢。
dù báo guó
○杜薄國
táng shū yuē: dù báo guó, zài fú nán dōng zhǎng hǎi zhōng, zhí dù hǎi shù shí rì zhì. qí rén sè bái xī, jiē yǒu yī fú. guó yǒu dào tián, nǚ zǐ zuò bái dié huá bù. chū jīn yín tiě yǐ jīn wèi qián. chū jī shé xiāng, kě hán yǐ xiāng rén, bù jiàn jī shé, qí wèi shuǐ yě, qì xīn ér xìng lì, qín shòu bù néng zhì, gù wèi kě shí qí shù zhě. huá shú zì líng, suí shuǐ ér chū, fāng dé zhī. dù báo zhōu yǒu shí yú guó chéng, jiē chēng wáng.
《唐書》曰:杜薄國,在扶南東漲海中,直渡海數十日至。其人色白晳,皆有衣服。國有稻田,女子作白疊華布。出金、銀、鐵、以金為錢。出雞舌香,可含以香人,不見雞舌,其為水也,氣辛而性厲,禽獸不能至,故未可識其樹者。華熟自零,隨水而出,方得之。杜薄洲有十餘國城,皆稱王。
wū dǔ guó.
○烏篤國。
táng shū yuē: wū dǔ guó, zài zhōng tiān zhú nán, yī míng wū fú nà, dì fāng wǔ qiān yú lǐ. bǎi xìng yīn shí, rén xìng nuò ruò, pō guǐ zhà, yóu gōng jìn shù, dǔ xìn fó fǎ. wén zì lǐ yí lüè tóng tiān zhú, zì gǔ bù tōng zhōng guó. zhēn guān zhōng, qí wáng dá mó yīn tuó hē sī qiǎn shǐ xiàn lóng nǎo shè xiāng děng.
《唐書》曰:烏篤國,在中天竺南,一名烏伏那,地方五千餘里。百姓殷實,人性懦弱,頗詭詐,尤工禁術,篤信佛法。文字禮儀略同天竺,自古不通中國。貞觀中,其王達摩因陀訶斯遣使獻龍腦、麝香等。
báo lá zhōu
○薄剌洲
táng shū yuē: báo lá zhōu, suí shí wén yān, zài jū lì nán hǎi wān zhōng. qí rén sè hēi ér chǐ bái, yǎn zhèng chì, nán nǚ bìng wú yī fú. yī míng bó fén zhōu.
《唐書》曰:薄剌洲,隋時聞焉,在拘利南海灣中。其人色黑而齒白,眼正赤,男女並無衣服。一名勃焚洲。
bào piáo zi yún: bó fén zhōu, zài nán hǎi zhōng. xūn lǜ shuǐ jiāo suǒ chū, jiāo rú fēng zhī. suǒ yǐ bù kě duō de zhě, zhèng huàn jí quǎn wū shòu dàn rén. cǐ shòu dà zhě zhòng gàn jīn, zhuàng rú shuǐ tǎ, qí tóu shēn jí tā chù le wú máo, wéi cóng bí shàng yǐ jìng jí zhì wěi shàng yǒu máo, guǎng yī cùn xǔ, qīng, zhǎng sān sì fēn xǔ, qí wú máo chù zé wéi náng, rén zhāng bǔ dé zhī, zhǎn cì bù shāng, jī xīn liè huǒ, fù yǐ tóu huǒ zhōng, xīn jǐn ér cǐ shòu bù jiāo. xū yǐ dà zhú zhàng dǎ zhī, pí bù shāng ér gǔ suì dōu jǐn ér sǐ.
《抱朴子》云:勃焚洲,在南海中。薰綠水膠所出,膠如楓脂。所以不可多得者,正患狤犭屋獸啖人。此獸大者重干斤,狀如水獺,其頭身及他處了無毛,惟從鼻上以竟脊至尾上有毛,廣一寸許,青,長三四分許,其無毛處則韋囊,人張捕得之,斬刺不傷,積薪烈火,縛以投火中,新盡而此獸不焦。須以大竹杖打之,皮不傷而骨碎都盡而死。