cháo xì
○嘲戲
shuō wén yuē: cháo, xiāng diào xì, xiāng nòng yě.
《說文》曰:嘲,相調戲,相弄也。
yòu yuē: xì, nòng yě.
又曰:戲,弄也。
máo shī yuē: shàn xì xuè xī, bù wèi nüè xī.
《毛詩》曰:善戲謔兮,不為虐兮。
yòu yuē: yī qí xiāng xuè, zèng zhī yǐ sháo yào.
又曰:伊其相謔,贈之以芍藥。
yòu yuē: xuè làng xiào ào, zhōng xīn shì dào.
又曰:謔浪笑傲,中心是悼。
zuǒ chuán yuē: sòng wàn guī sòng, sòng gōng jìn zhī yuē:" shǐ wú ài zi, jīn zi, lǔ qiú yě, wú bù ài zi yǐ." wàn bìng zhī, suì shā sòng gōng. xì ér xiāng xiá yuē jìn.
《左傳》曰:宋萬歸宋,宋公靳之曰:"始吾愛子,今子,魯囚也,吾不愛子矣。"萬病之,遂殺宋公。(戲而相狎曰靳。)
lùn yǔ yuē: zi zhī wǔ chéng, wén xián gē zhī shēng, guǎn ěr ér xiào yuē:" gē jī yān yòng niú dāo." zi yóu duì yuē:" xī zhě yǎn yě, wén zhū fū zǐ yuē: jūn zǐ xué dào zé ài rén, xiǎo rén xué dào zé yì shǐ." fū zǐ yuē:" yǎn zhī yán shì yě, qián yán xì zhī ěr."
《論語》曰:子之武城,聞弦歌之聲,莞爾而笑曰:"割雞焉用牛刀。"子游對曰:"昔者偃也,聞諸夫子曰:君子學道則愛人,小人學道則易使。"夫子曰:"偃之言是也,前言戲之耳。"
hàn shū yuē: shàng yǐ dōng fāng shuò wèi cháng shì. fú rì, zhào cì cóng guān ròu. shuò dú bá jiàn gē, wèi qí tóng guān yuē:" fú rì dāng zǎo guī." jí huái ròu qù. shàng wèn shuò:" cì ròu, bù dài zhào, gē ròu ér qù, hé yě? xiān shēng zì zé." shuò yuē:" bù dài zhào, hé wú lǐ yě!" bá jiàn gē ròu, yī hé zhuàng yě! gē zhī bù duō, yòu hé lián yě! guī yí xì jūn, yòu hé rén yě! shàng xiào yuē:" lìng xiān shēng zì zé, fǎn zì yù!" fù cì jiǔ yī shí, ròu yī bǎi jīn, shǐ yí xì jūn.
《漢書》曰:上以東方朔為常侍。伏日,詔賜從官肉。朔獨拔劍割,謂其同官曰:"伏日當早歸。"即懷肉去。上問朔:"賜肉,不待詔,割肉而去,何也?先生自責。"朔曰:"不待詔,何無禮也!"拔劍割肉,一何壯也!割之不多,又何廉也!歸遺細君,又何仁也!上笑曰:"令先生自責,反自譽!"復賜酒一石,肉一百斤,使遺細君。
dōng guān hàn jì yuē: guāng wǔ lìng wáng bà zhì jì shì zhōng mù rén, jiāng yǐ jī wáng láng. shì zhōng rén jiē dà xiào, jǔ shǒu xié yú zhī. bà cán jù ér hái.
《東觀漢記》曰:光武令王霸至薊市中募人,將以擊王郎。市中人皆大笑,舉手邪揄之。霸慚懅而還。
hòu hàn shū yuē: biān sháo, zì xiào xiān, chén liú jùn yí rén. yǐ wén xué jiào shòu shù bǎi rén. céng zhòu wò, dì zǐ cháo zhī yuē:" biān xiào xiān, fù pián pián. lǎn dú shū, dàn yù mián." sháo qián wén zhī, yīng shí duì yuē:" biān wèi xìng, xiān wèi zì. fù pián pián, wǔ jīng sì. dàn yù mián, sī jīng shì. mèi yǔ zhōu gōng tōng qíng, mèng yǔ kǒng zǐ tóng yì. shī ér kě cháo, chū hé diǎn jì?" cháo zhě dà cán.
《後漢書》曰:邊韶,字孝先,陳留浚儀人。以文學教授數百人。曾晝臥,弟子嘲之曰:"邊孝先,腹便便。懶讀書,但欲眠。"韶潛聞之,應時對曰:"邊為姓,先為字。腹便便,《五經》笥。但欲眠,思經事。寐與周公通情,夢與孔子同意。師而可嘲,出何典記?"嘲者大慚。
wú zhì yuē: zhū gé jǐn, zì zi yú. miàn zhǎng shì lǘ, wú zhǔ shǐ yōu rén qiān lǘ rù, tí qí shàng yuē:" zhū gé zi yú." jǐn zi kè qǐng bǐ yì liǎng zì yuē" zhī lǘ", rén fú qí mǐn. quán jí yǐ lǘ cì kè.
《吳志》曰:諸葛瑾,字子瑜。面長似驢,吳主使優人牽驢入,題其上曰:"諸葛子瑜。"瑾子恪請筆益兩字曰"之驢",人伏其敏。權即以驢賜恪。
shǔ zhì yuē: xíng zhǔ yǔ liú zhāng huì fú, shí zhāng yù wèi zhāng cóng shì, shì zuò. qí rén ráo xū, xiān zhǔ cháo zhī yuē:" xī wú jū zhuō xiàn shí, duō máo xìng, dōng xī nán běi jiē zhū máo yě." yù jí dá yuē:" xī yǒu shì zuò shàng dǎng lù zhǎng, qiān wèi zhuō jùn lìng zhě, qù guān hái jiā. shí rén yǔ shū, yù shǔ lù zé shī zhuō, yù shǔ zhuō zé shī lù, nǎi shǔ yuē:" lù zhuō jūn". xiān zhǔ wú xū, gù yù yǐ cǐ jí zhī.
《蜀志》曰:行主與劉璋會涪,時張裕為璋從事,侍坐。其人饒須,先主嘲之曰:"昔吾居涿縣時,多毛姓,東西南北皆諸毛也。"裕即答曰:"昔有士作上黨潞長,遷為涿郡令者,去官還家。時人與書,欲署潞則失涿,欲署涿則失潞,乃署曰:"潞涿君"。先主無須,故裕以此及之。
jìn shū yuē: fàn níng cháng huàn mù tòng, jiù zhōng shū shì láng zhāng zhàn qiú fāng, zhàn yīn cháo zhī yuē:" yòu fāng, sòng yáng lǐ zǐ shǎo dé qí shù, yǐ shòu lǔ dōng mén bó, dōng mén bó yǐ shòu zuǒ qiū míng, suì shì shì xiàng fù. jí hàn dù zi chūn zhèng kāng chéng wèi gāo táng lóng jìn zuǒ tài chōng, fán cǐ zhū xián, bìng yǒu mù jí, dé cǐ fāng yún: yòng sǔn dú shū yī, jiǎn sī lǜ èr, zhuān nèi shì sān, jiǎn wài guān sì, dàn wǎn qǐ wǔ, yè zǎo mián liù. fán liù wù, áo yǐ shén huǒ, xià yǐ qì shāi, yùn yú xiōng zhōng qī rì, rán hòu nà zhū fāng cùn. xiū zhī yī shí, jìn néng shù qí mù jié, yuǎn shì chǐ chuí zhī yú. zhǎng fú bù yǐ, dòng jiàn qiáng bì zhī wài. fēi wéi míng mù, nǎi yì yán nián."
《晉書》曰:范寧嘗患目痛,就中書侍郎張湛求方,湛因嘲之曰:"右方,宋陽里子少得其術,以授魯東門伯,東門伯以授左丘明,遂世世相傅。及漢杜子春、鄭康成、魏高堂隆、晉左太沖,凡此諸賢,並有目疾,得此方云:用損讀書一,減思慮二,專內視三,簡外觀四,旦晚起五,夜早眠六。凡六物,熬以神火,下以氣篩,蘊於胸中七日,然後納諸方寸。修之一時,近能數其目睫,遠視尺捶之餘。長服不已,洞見牆壁之外。非惟明目,乃亦延年。"
yòu xiè fū chuán yuē: chū, yuè fàn shǎo wēi, shǎo wēi yī míng chù shì xīng, zhàn zhě yǐ yǐn shì dāng zhī. qiào guó dài kuí yǒu měi cái, shí rén yōu zhī. é ér fū sǐ, gù huì jī rén shì yǐ cháo wú rén yún:" wú zhōng gāo shì, biàn shì qiú sǐ bù de sǐ."
又《謝敷傳》曰:初,月犯少微,少微一名處士星,占者以隱士當之。譙國戴逵有美才,時人憂之。俄而敷死,故會稽人士以嘲吳人云:"吳中高士,便是求死不得死。"
yòu yuē: xiè wàn yǒu cái míng, wèi huì jī wáng dào zǐ biāo qí zhǎng shǐ, cháng yīn shì zuò. yú shí yuè yè míng jìng, dào zǐ tàn yǐ wèi jiā, wàn lǜ ěr yuē:" yì wèi bù rú wēi yún diǎn zhuì." dào zǐ yīn xì wàn yuē:" qīng jū xīn bù jìng, nǎi fù qiáng yù zǐ huì tài qīng yé!"
又曰:謝萬有才名,為會稽王道子驃騎長史,嘗因侍坐。於時月夜明淨,道子嘆以為佳,萬率爾曰:"意謂不如微雲點綴。"道子因戲萬曰:"卿居心不淨,乃復強欲滓穢太清耶!"
yòu yuē: hé chōng xìng hǎo shì diǎn, chóng xiū fó sì, gōng gěi shā mén, mí fèi jù yì ér bù lìn. qīn yǒu pín fá, wú suǒ shī yí, yǐ cǐ huò jī yú shì, ruǎn yù cháng xì zhī yuē:" qīng zhì dà yǔ zhòu, yǒng mài zhōng gǔ." chōng wèn qí gù. yù yuē:" wǒ tú shù qiān hù jùn shàng bù néng dé, qīng tú zuò fú, bù yì dà hū!"
又曰:何充性好釋典,崇修佛寺,供給沙門,縻費巨億而不吝。親友貧乏,無所施遺,以此獲譏於世,阮裕常戲之曰:"卿志大宇宙,勇邁終古。"充問其故。裕曰:"我圖數千戶郡尚不能得,卿圖作佛,不亦大乎!"
yòu yuē: lù yún yǔ xún yǐn sù wèi xiāng shí, cháng huì zhāng huá zuò, huá yuē:" jīn rì xiāng yù, kě wù wèi cháng tán." yún yīn fǔ shǒu yuē:" yún jiān lù shì lóng." yǐn yuē:" rì xià xún míng hè." míng hè, yǐn zì yě. yún yòu yuē:" jì kāi qīng yún dǔ bái zhì, hé bù zhāng ěr gōng, xié ěr shǐ?" yǐn yuē:" běn wèi shì yún lóng kuí々, nǎi shì shān lù yě mí. shòu wēi nǔ jiàng, shì yǐ fā chí." huá fǔ shǒu dà xiào.
又曰:陸雲與荀隱素未相識,嘗會張華坐,華曰:"今日相遇,可勿為常談。"雲因撫手曰:"雲間陸士龍。"隱曰:"日下荀鳴鶴。"鳴鶴,隱字也。雲又曰:"既開青雲睹白雉,何不張爾弓,挾爾矢?"隱曰:"本謂是雲龍騤々,乃是山鹿野糜。獸微弩彊,是以發遲。"華撫手大笑。
yòu yuē: yuán shān sōng yù yǐ nǚ qī xiè hùn, wáng xún yuē:" qīng mò jìn jìn luán." chū, xuán dì shǐ zhèn jiàn yè, gōng sī jiǒng qìng, měi dé yī quǎn tún, yǐ wèi zhēn shàn, xiàng xià yī luán yóu měi, zhé yǐ jiàn dì, qún xià wèi cháng gǎn shí, yú shí hū wèi" jìn luán", gù xún yǐ wèi xì. hùn guǒ shàng zhǔ.
又曰:袁山松欲以女妻謝混,王珣曰:"卿莫近禁臠。"初,玄帝始鎮建業,公私窘罄,每得一犭屯,以為珍膳,項下一臠尤美,輒以薦帝,群下未嘗敢食,於時呼為"禁臠",故珣以為戲。混果尚主。
yòu yuē: xì shēn qiān yōng zhōu cì shǐ. dōng táng huì sòng, wǔ dì wèn shēn:" qīng zì yǐ wèi hé rú?" shēn duì yuē:" chén jǔ xián liáng duì cè, wèi tiān xià dì yī, yóu guì lín yī zhī, kūn shān piàn yù." dì xiào. shì zhōng zòu miǎn shēn, zhào yuē:" yǔ xì ěr, bù zú zuì."
又曰:郤詵遷雍州刺史。東堂會送,武帝問詵:"卿自以為何如?"詵對曰:"臣舉賢良對策,為天下第一,猶桂林一枝,崑山片玉。"帝笑。侍中奏免詵,詔曰:"與戲耳,不足罪。"
yòu yuē: zhāng píng, zì zhǎng zōng. zǔ zhèn, cāng wú tài shǒu. píng nián shù suì, zhèn wèi qí fù yuē:" wǒ bù rú rǔ yǒu jiā ér." píng yuē:" ā wēng jù yí yǐ zi xì fù yé!"
又曰:張憑,字長宗。祖鎮,蒼梧太守。憑年數歲,鎮謂其父曰:"我不如汝有佳兒。"憑曰:"阿翁詎宜以子戲父耶!"
yòu yuē: qiè chāo wèi huán wēn cān jūn. shí wáng xún wèi wēn zhǔ bù, yì wèi suǒ zhòng. fǔ zhōng yǔ yuē:" rán cān jūn. duǎn zhǔ bù, néng lìng gōng xǐ, néng lìng gōng nù." chāo rán, xún duǎn gù yě.
又曰:郄超為桓溫參軍。時王珣為溫主簿,亦為所重。府中語曰:"髯參軍。短主簿,能令公喜,能令公怒。"超髯,珣短故也。
yòu yuē: pān jīng wèi zhōu suǒ pì, yīn yè jiàn wèn cè, tàn dé" bù xiào" zì, cì shǐ xì jīng yuē:" pì shì wèi bù xiào yé?" jīng jǔ bǎn dá yuē:" jīn wèi zhōng chén, bù dé fù wèi xiào zǐ."
又曰:潘京為州所辟,因謁見問策,探得"不孝"字,刺史戲京曰:"辟士為不孝耶?"京舉板答曰:"今為忠臣,不得復為孝子。"
shěn yuē sòng shū yuē: hé chéng tiān chú zhù zuò láng. shí nián yǐ lǎo, zhū zuǒ láng bìng míng jiā shào nián, xún bó zi cháo zhī, yuē hū wèi nǎi mǔ. chéng tiān yuē:" qīng dāng yún fèng huáng jiāng jiǔ zǐ, nǎi mǔ hé yán yé!"
沈約《宋書》曰:何承天除著作郎。時年已老,諸佐郎併名家少年,荀伯子嘲之,曰呼為妳母。承天曰:"卿當雲鳳凰將九子,妳母何言耶!"
yòu yuē: yuán shū xī wèi kuā dàn, měi wèi shí rén suǒ cháo. shǐ xìng wáng jùn cháng sòng qián sān wàn xiǎng shū, yī xiǔ fù qiǎn zhuī qǔ, wèi shǐ rén miù wù, yù yǐ xì shū.
又曰:袁淑憙為誇誕,每為時人所嘲。始興王濬嘗送錢三萬餉淑,一宿復遣追取,謂使人謬誤,欲以戲淑。
qí shū yuē: lù chéng dāng shì chēng wèi shuò xué, dú yì sān nián bù jiě yì, yù cāo sòng shū zhōng bù jiù, wáng jiǎn xì zhī yuē:" lù gōng, shū chú yě."
《齊書》曰:陸澄當世稱為碩學,讀《易》三年不解義,欲操《宋書》終不就,王儉戲之曰:"陸公,書廚也。"
yòu yuē: yǔ gǎo zhī qīng pín zì yè, shí wéi yǒu jiǔ jū cao yuè jiǔ shēng jiǔ zá cài, huò xì zhī yuē:" shuí wèi yǔ láng pín, shí cháng yǒu èr shí qī zhǒng." yán sān jiǔ yě.
又曰:庾杲之清貧自業,食惟有韭菹、〈艹瀹〉韭、生韭雜菜,或戲之曰:"誰謂庾郎貧,食常有二十七種。"言三九也。
yòu yuē: xiè chāo zōng. sòng xiāng zhōu cì shǐ wáng sēng qián, gé dào huài, zhuì shuǐ pú shè wáng jiǎn cháng niú jīng, xiǎn xià chē. chāo zōng fǔ zhǎng xiào xì yuē:" luò shuǐ sān gōng, duò chē pú shè."
又曰:謝超宗。送湘州刺史王僧虔,閣道壞,墜水;僕射王儉嘗牛驚,跣下車。超宗撫掌笑戲曰:"落水三公,墮車僕射。"
liáng shū yuē: zhū yì biàn zhì wǔ jīng, shè liè wén shǐ, bó yì shū suàn, jiē qí suǒ zhǎng. nián èr shí, yì shàng shū lìng shěn yuē, jiè zhī, yīn xì yì yuē:" qīng nián shào, hé nǎi bù lián?" yì qūn xún wèi dá, yuē nǎi yuē:" tiān xià wéi yǒu wén yì qí shū, qīng yī shí jiāng qù, kě wèi bù lián yě."
《梁書》曰:朱異遍治《五經》,涉獵文史,博奕書算,皆其所長。年二十,詣尚書令沈約,誡之,因戲異曰:"卿年少,何乃不廉?"異逡巡未達,約乃曰:"天下惟有文義棋書,卿一時將去,可謂不廉也。"
chén shū yuē: xú líng shǐ wèi, wèi rén shòu guǎn yàn bīn. shì rì shén rè, qí zhǔ kè wèi shōu cháo líng yuē:" jīn rì zhī rè, dāng yīn xú cháng shì lái." líng jí dá yuē:" xī wáng sù zhì cǐ, wèi wèi shǐ zhì lǐ yí jīn wǒ lái pìn, shǐ qīng fù zhī hán shǔ" shōu dà cán.
《陳書》曰:徐陵使魏,魏人授館宴賓。是日甚熱,其主客魏收嘲陵曰:"今日之熱,當因徐常侍來。"陵即答曰:"昔王肅至此,為魏始制禮儀;今我來聘,使卿復知寒暑"收大慚。
suí shū yuē: hé tuǒ shǎo jī jǐng, bā suì yóu guó xué, zhù jiào gù liáng xì zhī yuē:" rǔ xìng hé, shì hé yè zhī hé, shì hé shuǐ zhī hé?" tuǒ yīng shēng dá yuē:" xiān shēng xìng gù, shì juàn gù zhī gù, shì xīn gù zhī gù?" zhòng xián yì zhī.
《隋書》曰:何妥少機警,八歲游國學,助教顧良戲之曰:"汝姓何,是荷葉之荷,是河水之河?"妥應聲答曰:"先生姓顧,是眷顧之顧,是新故之故?"眾咸異之。
suí shū yuē: mài tiě zhàng, kǎo gōng láng dòu cóng yī cháo zhī yuē:" mài shì hé xìng?" tiě zhàng yīng shēng duì yuē:" mài dòu bù shū, nà hū xiāng guài." dòu nǎn rán wú yǐ yīng zhī, shí rén yǐ wèi mǐn huì.
《隋書》曰:麥鐵杖,考功郎竇從一嘲之曰:"麥是何姓?"鐵杖應聲對曰:"麥豆不殊,那忽相怪。"竇赧然無以應之,時人以為敏惠。
yòu yuē: zhèng yì shǎo wèi tài zǔ suǒ qīn, héng lìng yǔ zhū zi yóu jí. nián shí yú suì, cháng yì xiāng fǔ sī lù lǐ zhǎng zōng, zhǎng zōng yú zhòng zhōng xì zhī. yì liǎn róng wèi zhǎng zōng yuē:" míng gōng wèi wàng bù qīng, zhān yǎng sī shǔ, zhé xiāng wán xiá, wú nǎi sàng dé yě." zhǎng zōng shén yì zhī.
又曰:鄭譯少為太祖所親,恆令與諸子游集。年十餘歲,嘗詣相府司錄李長宗,長宗於眾中戲之。譯斂容謂長宗曰:"明公位望不輕,瞻仰斯屬,輒相玩狎,無乃喪德也。"長宗甚異之。
táng shū yuē: sū shì zhǎng, gāo zǔ cháng cháo zhī yuē:" míng zhǎng yì duǎn, kǒu zhèng xīn xié, qì zhōng zhēn yú zhèng guó, wàng xìn yì yú wú jiā." shì zhǎng duì yuē:" míng zhǎng yì duǎn, shí rú shèng zhǐ kǒu zhèng xīn xié, wèi gǎn fèng zhào. xī dòu róng yǐ hé xī jiàng hàn, shí shì fēng hóu chén yǐ shān nán guī guó, wéi méng tún jiān." jí rì zhuó bài jiàn yì dài fū.
《唐書》曰:蘇世長,高祖嘗嘲之曰:"名長意短,口正心邪,棄忠貞於鄭國,忘信義於吾家。"世長對曰:"名長意短,實如聖旨;口正心邪,未敢奉詔。昔竇融以河西降漢,十世封侯;臣以山南歸國,惟蒙屯監。"即日擢拜諫議大夫。
yàn zǐ chūn qīu yuē: yàn zǐ duǎn xiǎo, shǐ chǔ, chǔ rén wèi xiǎo mén yú dà mén cè, ér yán yàn zǐ, yàn zǐ bù rù. yuē:" shǐ gǒu guó zhě, cóng gǒu mén rù. jīn rì chén shǐ chǔ, bù dāng cóng gǒu mén rù." wáng yuē:" qí wú rén yé?" duì yuē:" qí zhī lín zī, zhāng mèi chéng wéi, huī hàn chéng yǔ, hé wèi qí wú rén! shǐ xián zhě shǐ xián wáng, bù xiào zhě shǐ bù xiào wáng, yīng bù xiào, gù shǐ ěr."
《晏子春秋》曰:晏子短小,使楚,楚人為小門於大門側,而延晏子,晏子不入。曰:"使狗國者,從狗門入。今日臣使楚,不當從狗門入。"王曰:"齊無人耶?"對曰:"齊之臨淄,張袂成帷,揮汗成雨,何為齊無人!使賢者使賢王,不肖者使不肖王,嬰不肖,故使耳。"
zhuāng zǐ yuē: huì zi shǐ yǔ zhuāng zi xiāng jiàn, ér wèn hū zhuāng zǐ yuē:" jīn rì zì yǐ wèi jiàn fèng huáng, ér tú zāo yàn què ěr." zuò zhě jù xiào.
《莊子》曰:惠子始與莊子相見,而問乎莊子曰:"今日自以為見鳳凰,而徒遭燕雀耳。"坐者俱笑。
kǒng cóng zǐ yuē: píng yuán jūn yǔ zi gāo yǐn, qiáng zi gāo jiǔ yuē:" xī yǒu yí yàn: yáo shùn qiān zhōng, kǒng zǐ bǎi gū, zǐ lù kè kè, shàng yǐn bǎi kē, gǔ zhī shèng xián, wú bù néng yǐn yě. wú zi hé cí yān." zi gāo yuē:" yǐ chuān suǒ wén, shèng xián yǐ dào dé wèi rén, wèi wén yǐ yǐn yě." píng yuán jūn yuē:" jí rú xiān shēng yán, zé cǐ yán hé shēng?" zi gāo yuē:" shēng yú shì jiǔ zhě, gài qí quàn lì cǎi xì zhī cí, fēi shí rán yě." píng yuán xīn rán yuē:" wú fú xì zi, wú suǒ wén cǐ yǎ yán yě."
《孔叢子》曰:平原君與子高飲,強子高酒曰:"昔有遺諺:堯舜千鍾,孔子百觚,子路溘溘,尚飲百榼,古之聖賢,無不能飲也。吾子何辭焉。"子高曰:"以穿所聞,聖賢以道德為人,未聞以飲也。"平原君曰:"即如先生言,則此言何生?"子高曰:"生於嗜酒者,蓋其勸勵采戲之辭,非實然也。"平原欣然曰:"吾弗戲子,無所聞此雅言也。"
lǚ shì chūn qiū yuē: chéng wáng yǔ táng shū yú yàn jū, yuán wú yè yǐ wèi guī, shòu yú yuē:" cǐ fēng rǔ." yú xǐ, yǐ gào zhōu gōng. gōng qǐng yuē:" tiān zǐ fēng yé?" chéng wáng yuē:" yú yī rén yǔ yú xì ěr." zhōu gōng yuē:" chén wén zhī, tiān zǐ wú xì yán. tiān zǐ yán, zé shǐ shū zhī, gōng sòng zhī, shì chēng zhī." yú shì suì fēng yú yú táng.
《呂氏春秋》曰:成王與唐叔虞燕居,援梧葉以為珪,授虞曰:"此封汝。"虞喜,以告周公。公請曰:"天子封耶?"成王曰:"餘一人與虞戲爾。"周公曰:"臣聞之,天子無戲言。天子言,則史書之,工誦之,士稱之。"於是遂封虞於唐。
péi qǐ yǔ lín yuē: liú dào zhēn zāo luàn yú hé cè, zì qiān chuán jiàn yī lǎo yù cāo lǔ, liú wèi zhī yuē:" nǚ zǐ hé bù diào jī lì zhù ér cāo lǔ?" nǚ dá yuē:" zhàng fū hé bù kuà mǎ huī biān ér qiān chuán?"
裴啟《語林》曰:劉道真遭亂於河側,自牽船見一老嫗操櫓,劉謂之曰:"女子何不調機利杼而操櫓?"女答曰:"丈夫何不跨馬揮鞭而牽船?"
yòu yuē: zǔ shì yán yǔ zhōng yǎ xiàng diào, zhōng yǔ zǔ yuē:" wǒ rǔ yǐng zhī shì, lì rú zhuī qīng yàn dài shì, dùn rú chuí." zǔ yuē:" yǐ wǒ dùn chuí dǎ ěr lì zhuī." zhōng yuē:" zì yǒu shén zhuī bù kě dé dǎ." zǔ yuē:" jì yǒu shén zhuī, yì yǒu shén chuí." zhōng suì qū.
又曰:祖士言與鍾雅相調,鍾語祖曰:"我汝潁之士,利如錐;卿燕代士,鈍如槌。"祖曰:"以我鈍槌打爾利錐。"鍾曰:"自有神錐不可得打。"祖曰:"既有神錐,亦有神槌。"鍾遂屈。
liú yì qìng shì shuō yuē: xiè tài fù shǐ yǒu dōng shān zhī zhì. zǔ gōng jiàn yào zhōng yǒu yuǎn zhì, gōng wèn xiè:" cǐ yào yòu yuē xiǎo cǎo, hé yǐ yī wù èr chēng?" xiè wèi jí dá, hǎo cān jūn dá yuē:" chù zé wèi yuǎn zhì, chū zé wèi xiǎo cǎo." xiè gōng shū yǒu kuì sè.
劉義慶《世說》曰:謝太傅始有東山之志。祖公見藥中有遠志,公問謝:"此藥又曰小草,何以一物二稱?"謝未即答,郝參軍答曰:"處則為遠志,出則為小草。"謝公殊有愧色。
yòu yuē: dèng ài kǒu chī, yǔ" ài ài". jìn wén wáng xì zhī yuē:" wèi yún ài ài, gù shì jǐ ài?" dèng dá yuē:" fèng xī fèng xī, gù shì yī fèng."
又曰:鄧艾口吃,語"艾艾"。晉文王戲之曰:"為雲艾艾,故是幾艾?"鄧答曰:"鳳兮鳳兮,故是一鳳。"
zhū gé kè bié chuán yuē: sūn quán cháng yàn jiàn shǔ shǐ fèi yī, nì chì qún chén:" shǐ zhì, fú wù qǐ." yī zhì, quán chuò shí, ér qún xià bù qǐ. yī cháo zhī yuē:" fèng huáng lái xiáng, qí lín tǔ bǔ, lǘ luó wú zhī, fú shí rú gù." kè dá yuē:" ài zhí wú tóng, yǐ dài fèng huáng, shì hé yàn què, zì chēng lái xiáng? hé bù dàn shè, shǐ hái gù xiāng!"
《諸葛恪別傳》曰:孫權嘗宴見蜀使費禕,逆敕群臣:"使至,伏勿起。"禕至,權輟食,而群下不起。禕嘲之曰:"鳳凰來翔,麒麟吐哺,驢騾無知,伏食如故。"恪答曰:"愛植梧桐,以待鳳凰,是何燕雀,自稱來翔?何不彈射,使還故鄉!"
liú zhāo yòu tóng chuán yuē: zhāng xuán, zì zǔ xī. nián bā suì, kuī chǐ, xiān dá zhī qí bù cháng, gù xì zhī:" jūn kǒu fù hé wèi kāi gǒu dòu?" xuán dá yún:" zhèng shǐ jūn bèi cóng zhōng rù."
劉昭《幼童傳》曰:張玄,字祖希。年八歲,虧齒,先達知其不常,故戲之:"君口復何為開狗竇?"玄答云:"正使君輩從中入。"
mà lì
○罵詈
shì míng yuē: mà, pò yě. yǐ è yán bèi pò rén yě.
《釋名》曰:罵,迫也。以惡言被迫人也。
yòu yuē: lì, lì yě, yǐ è yán xiāng mí lì. yīn lì zhì fǎn.
又曰:詈,歷也,以惡言相彌歷。(音力智反。)
zuǒ chuán yuē: rǎn jiān shè chén wǔ zi, zhōng shǒu, shī gōng ér mà.
《左傳》曰:冉堅射陳武子,中手,失弓而罵。
zhàn guó cè yuē: sòng kāng wáng shí, yǒu què shēng zhān yú chéng zhī zōu shǐ shǐ zhàn zhī, yuē:" xiǎo ér shēng jù, bì bà tiān xià." wáng dà xǐ, yú shì miè téng fá xuē, qǔ huái běi zhī dì. yù zì xìn, yù bà zhī jí chéng, gù shè tiān chī dì, zhǎn shè jì ér fén miè zhī, yuē:" wēi fú tiān xià guǐ shén." mà guó lǎo jiàn zhě wèi wú tóu zhī guān, yǐ shì shì yǒng. guó rén dà hài, qí wén ér fá zhī.
《戰國策》曰:宋康王時,有雀生鸇於城之陬使史占之,曰:"小而生巨,必霸天下。"王大喜,於是滅滕伐薛,取淮北之地。愈自信,欲霸之亟成,故射天笞地,斬社稷而焚滅之,曰:"威服天下鬼神。"罵國老諫者為無頭之冠,以是示勇。國人大駭,齊聞而伐之。
shǐ jì yuē: chén quǎn xī jiāng zhào lì shǒu dōng yuán, gāo zǔ gōng zhī, yuè yú bù xià, zú zhòng mà gāo zǔ, gāo zǔ nù. chéng jiàng, lìng chū mà zhě zhǎn, bù mà zhě yuán zhī.
《史記》曰:陳犭希將趙利守東垣,高祖攻之,月餘不下,卒眾罵高祖,高祖怒。城降,令出罵者斬,不罵者原之。
hàn shū yuē: xiàng yǔ bá xíng yáng chéng, shēng de zhōu kē. yǔ wèi kē:" wèi wǒ jiāng, yǐ gōng wèi shàng jiāng jūn." kē mà yuē:" ruò bù qū jiàng hàn, jīn wèi lǔ yǐ!"
《漢書》曰:項羽拔滎陽城,生得周苛。羽謂苛:"為我將,以公為上將軍。"苛罵曰:"若不趨降漢,今為虜矣!"
yòu yuē: chén quǎn xī fǎn. shàng zì zhì hán dān, lìng zhōu chāng xuǎn zhào zhuàng shì kě lìng jiāng zhě, chāng jiàn sì rén, shàng mān mà yuē:" shù zi néng wèi jiāng hū!" sì rén cán, fú dì. shàng yǐ wèi jiāng.
又曰:陳犭希反。上自至邯鄲,令周昌選趙壯士可令將者,昌見四人,上嫚罵曰:"豎子能為將乎!"四人慚,伏地。上以為將。
yòu yuē: zhāng tāng yǐ gēng dìng lǜ lìng wèi tíng wèi, jí àn yú shàng qián, fèn fā, mà yuē:" tiān xià wèi dāo bǐ lì bù kě yǐ wèi gōng qīng, guǒ rán."
又曰:張湯以更定律令為廷尉,汲黯於上前,憤發,罵曰:"天下謂刀筆吏不可以為公卿,果然。"
yòu yuē: wáng mǎng zì wèi, shǐ ān yáng hóu wáng shùn sù fù guó xǐ. tài hòu zhī wèi mǎng qiú, nù mà zhī yuē:" wǒ hàn jiā lǎo guǎ fù dàn mù qiě sǐ, yù yǔ cǐ xǐ jù zàng." zhōng bù kě dé.
又曰:王莽自位,使安陽侯王舜素傅國璽。太后知為莽求,怒罵之曰:"我漢家老寡婦旦暮且死,欲與此璽俱葬。"終不可得。
yòu yuē: wèi bào pàn, hàn wáng wèi lì shēng yuē:" huǎn jiá wǎng shuō zhī." bào yuē:" rén shēng yī shì jiān, ruò bái jū guò xì. jīn hàn wáng mān wǔ rén, mà lì zhū hóu qún chén rú nú ěr, wú bù rěn fù jiàn."
又曰:魏豹叛,漢王謂酈生曰:"緩頰往說之。"豹曰:"人生一世間,若白駒過隙。今漢王嫚侮人,罵詈諸侯群臣如奴耳,吾不忍復見。"
yòu yuē: zhāng áo wèi zhào wáng, gāo zǔ cóng píng chéng guò, zhào wáng dàn mù zì shàng shí. gāo zǔ jī jù mà lì, shén màn zhī. zhào xiāng guàn gāo děng nù shuō áo yuē:" jīn wáng shì huáng dì shén gōng, ér huáng dì wú lǐ, qǐng wèi wáng shā zhī."
又曰:張敖為趙王,高祖從平城過,趙王旦暮自上食。高祖箕踞罵詈,甚慢之。趙相貫高等怒說敖曰:"今王事皇帝甚恭,而皇帝無禮,請為王殺之。"
yòu yuē: hán xìn píng qí, shǐ rén qǐng zì lì wèi jiǎ wáng. hàn wáng dà nù, lì yuē:" wú kùn yú cǐ, wàng ruò lái zuǒ wǒ, nǎi yù zì lì wèi wáng!" zhāng liáng chén píng fù ěr yǔ zhī, hàn wáng wù, yīn fù mà yuē:" dà zhàng fū jí wèi zhēn wáng ěr, hé yǐ jiǎ wèi!"
又曰:韓信平齊,使人請自立為假王。漢王大怒,詈曰:"吾困於此,望若來佐我,乃欲自立為王!"張良、陳平附耳語之,漢王寤,因復罵曰:"大丈夫即為真王耳,何以假為!"
yòu yuē: tián fén qǔ yàn wáng nǚ wèi fū rén, tài hòu zhào zhào liè hóu zōng shì jiē wǎng hè. guàn fū xíng jiǔ, cì zhì lín rǔ hóu guàn xián, fāng yǔ chéng bù shí ěr yǔ, yòu bù bì xí. fū nǎi mà yuē:" xián píng shēng huǐ chéng bù zhí yī qián, jīn zhǎng zhě wèi shòu, nǎi xiào nǚ ér cáo zhān niè ěr yǔ yé!"
又曰:田蚡取燕王女為夫人,太后詔召列侯宗室皆往賀。灌夫行酒,次至臨汝侯灌賢,方與程不識耳語,又不避席。夫乃罵曰:"賢平生毀程不直一錢,今長者為壽,乃效女兒曹沾囁耳語耶!"
yòu yuē: qíng bù fǎn, shàng zì zhēng, wèi bù hé kǔ ér fǎn, bù yuē:" yù wèi dì ěr." shàng nù mà zhī, suì zhàn, pò bù zhèn.
又曰:黥布反,上自征,謂布何苦而反,布曰:"欲為帝耳。"上怒罵之,遂戰,破布陣。
yòu yuē: lǚ hòu zhào zhào wáng, zhōu chāng lìng wáng chēng jí bù xíng. lǚ hòu dà mà chāng yuē:" ěr bù zhī wǒ zhī yuàn qī shì hū? ér bù qiǎn zhào wáng yě!"
又曰:呂后召趙王,周昌令王稱疾不行。呂后大罵昌曰:"爾不知我之怨戚氏乎?而不遣趙王也!"
yòu yuē: shàng jī qíng bù shí, liú shǐ suǒ zhōng, háng dào jí shén, lǚ hòu yíng liáng yī rù jiàn, wèn yī:" jí kě zhì bù?" yī yuē:" kě zhì." shàng mán mà zhī, yuē:" wú yǐ bù yī tí sān chǐ jiàn qǔ tiān xià, cǐ fēi tiān mìng hū! mìng nǎi zài tiān, suī biǎn què hé yì!"
又曰:上擊黥布時,流矢所中,行道疾甚,呂后迎良醫入見,問醫:"疾可治不?"醫曰:"可治。"上謾罵之,曰:"吾以布衣提三尺劍取天下,此非天命乎!命乃在天,雖扁鵲何益!"
yòu yuē: lù jiǎ shí shí qián shuō chēng shī shū. gāo dì mà yuē:" wǒ nǎi mǎ shàng dé zhī, ān shì shī shū hū!" jiǎ yuē:" mǎ shàng dé zhī, níng kě mǎ shàng zhì zhī hū?"
又曰:陸賈時時前說稱《詩》《書》。高帝罵曰:"我乃馬上得之,安事《詩》《書》乎!"賈曰:"馬上得之,寧可馬上治之乎?"
fàn yè hòu hàn shū yuē: wáng yǔn yǔ lǚ bù móu, lìng qí dū wèi lǐ sù bìng yǒng shì qiān yú rén yú yē mén nèi yǐ dài dǒng zhuō. zhuō jiāng chū, mǎ jīng bù xíng, sù yǐ jǐ cì zhī, zhuì chē, gù dà hū yuē:" lǚ bù hé zài?" bù yuē:" yǒu zhào tǎo zéi!" zhuō dà mà yuē:" yōng gǒu, gǎn rú shì yé!"
范曄《後漢書》曰:王允與呂布謀,令騎都尉李肅並勇士千餘人於掖門內以待董卓。卓將出,馬驚不行,肅以戟刺之,墜車,顧大呼曰:"呂布何在?"布曰:"有詔討賊!"卓大罵曰:"庸狗,敢如是耶!"
yòu yuē: lǐ jué děng gòng zhuī chéng yú, dà zhàn héng nóng dōng jiàn, shè shēng xiào wèi zǔ jùn bèi chuāng duò mǎ, lǐ jué wèi zuǒ yòu yuē:" shàng kě huó bù?" jùn mà zhī yuē:" rǔ děng xiōng nì, bī pò tiān zǐ, luàn chén zéi zi wèi yǒu rú rǔ zhě!" jué shǐ shā zhī.
又曰:李傕等共追乘輿,大戰恆農東澗,射聲校尉祖俊被瘡墮馬,李傕謂左右曰:"尚可活不?"俊罵之曰:"汝等凶逆,逼迫天子,亂臣賊子未有如汝者!"傕使殺之。
xù hàn shū yuē: dǒng zhuō wèi sī kōng, pì cài yōng, chēng jí bù jiù, zhuō dà nù, lì yuē:" wǒ lì néng zú rén!" yōng bù dé yǐ, jí dào, shǔ jì jiǔ.
《續漢書》曰:董卓為司空,辟蔡邕,稱疾不就,卓大怒,詈曰:"我力能族人!"邕不得已,及到,署祭酒。
dōng guān hàn jì yuē: liú kuān cháng zuò kè, qiǎn cāng tóu shì jiǔ, yū jiǔ, dà zuì ér hái. lì yuē:" chù shēng!" kuān qiǎn rén shì nú, yí bì zì shā.
《東觀漢記》曰:劉寬嘗坐客,遣蒼頭市酒,迂久,大醉而還。詈曰:"畜生!"寬遣人視奴,疑必自殺。
wèi zhì yuē: zhū gé kè wéi hé féi xīn chéng, chéng zhōng qiǎn shì liú zhěng chū wéi fù xiāo xī, wèi zéi suǒ de, kǎo wèn suǒ fù yǔ, zhěng mà yuē:" sǐ gǒu! cǐ hé yán yě! wǒ dāng bì sǐ wèi wèi guó guǐ, bù gǒu qiú huó, zhú rǔ qù."
《魏志》曰:諸葛恪圍合肥新城,城中遣士劉整出圍傅消息,為賊所得,拷問所傅語,整罵曰:"死狗!此何言也!我當必死為魏國鬼,不苟求活,逐汝去。"
yòu yuē: páng dé yǔ cáo rén tǎo guān yǔ, wèi yǔ suǒ de. yǔ wèi yuē:" wǒ yù yǐ qīng wèi jiāng, hé bù zǎo jiàng?" dé mà yǔ yuē:" shù zi, hé wèi jiàng yě!" suì wèi yǔ suǒ shā.
又曰:龐德與曹仁討關羽,為羽所得。羽謂曰:"我欲以卿為將,何不早降?"德罵羽曰:"豎子,何謂降也!"遂為羽所殺。
yòu yuē: liú bèi wèi yù zhōu, jǔ yuán huàn wèi mào cái. hòu fù wèi lǚ bù suǒ jū. bù yù shǐ huàn zuò shū lì rǔ bèi, huàn bù kě, zài sān qiáng zhī, bù xǔ. bù dà nù, yǐ bīng xié huàn yuē:" wèi zhī zé shēng, bù wèi zé sǐ." huàn miàn sè bù biàn, xiào ér yīng zhī yuē:" huàn wén wéi dé kě yǐ rǔ rén, bù wén yǐ mà qiě tā rì zhī shì liú jiāng jūn, yóu jīn rì zhī shì jiāng jūn yě, jiāng jūn yī dàn qù cǐ, fù mà jiāng jūn, kě hū?" bù cán ér zhǐ.
又曰:劉備為豫州,舉袁渙為茂才。後復為呂布所拘。布欲使渙作書詈辱備,渙不可,再三強之,不許。布大怒,以兵脅渙曰:"為之則生,不為則死。"渙面色不變,笑而應之曰:"渙聞惟德可以辱人,不聞以罵且他日之事劉將軍,猶今日之事將軍也,將軍一旦去此,復罵將軍,可乎?"布慚而止。
wú zhì yuē: sūn jùn zhū zhū gé kè, lín huái zāng jūn biǎo qǐ shōu zàng, yuē:" lìng kè fù zǐ sān shǒu xuán shì jī rì, guān zhě shù wàn, mà shēng chéng fēng. guó zhī dà xíng, wú suǒ bù zhèn."
《吳志》曰:孫峻誅諸葛恪,臨淮臧均表乞收葬,曰:"令恪父子三首懸示積日,觀者數萬,罵聲成風。國之大刑,無所不震。"
yòu yuē: sūn jiān zhì nán yáng, tài shǒu zhāng zī bù gěi jūn liáng, yòu bù jiàn jiān. jiān zhà dé jí bìng, yù yǐ bīng fù zī. zī xīn lì qí bīng, zé jiāng qí wǔ liù bǎi rù yíng shěng jiān, jiān wò yǔ xiāng jiàn. wú hé, zú rán ér qǐ, àn jiàn mà zī, suì zhí zhǎn zhī.
又曰:孫堅至南陽,太守張咨不給軍糧,又不見堅。堅詐得急病,欲以兵付咨。咨心利其兵,則將騎五六百入營省堅,堅臥與相見。無何,卒然而起,按劍罵咨,遂執斬之。
wáng yǐn jìn shū yuē: duàn pǐ dī dì wén yāng yǔ shí lè zhàn, suǒ chéng mǎ fá, lēi hū yuē:" dà xiōng jiǔ wàng gòng tóng, tiān xià wéi yuàn, jīn rì xiāng jiàn, hé fù zhàn? qǐng shì zhàng, fú yǔ." yāng mà yuē:" rǔ wèi nüè jiǔ, yīng sǐ. wú xiōng bù néng yòng wú jì, gù lìng rǔ dé zhì cǐ. wú níng sǐ, bù rěn wèi rǔ suǒ qín." suì xià mǎ yǔ zhàn.
王隱《晉書》曰:段匹磾弟文鴦與石勒戰,所乘馬乏,勒呼曰:"大兄久望共同,天下違願,今日相見,何復戰?請釋杖,伏語。"鴦罵曰:"汝為虐久,應死。吾兄不能用吾計,故令汝得至此。吾寧死,不忍為汝所擒。"遂下馬與戰。
shān hǎi jīng yuē: ruò shān yǒu shòu yān, míng yuē shān gāo. qí zhuàng rú tún, chì ruò dān huǒ, shàn mà hǎo mà yě.
《山海經》曰:若山有獸焉,名曰山膏。其狀如豚,赤若丹火,善罵(好罵也。)
jiǎ yì xīn shū yuē: zhòu zì wèi tiān wáng, ér jié zì wèi tiān fù, yǐ miè zhī hòu, mín yǐ xiāng mà.
賈誼《新書》曰:紂自謂天王,而桀自謂天父,已滅之後,民以相罵。
mí héng bié chuán yuē: mí héng zhe kuān bù dān yī liàn jīn. zuò cáo cāo dà yíng mén xià, yǐ zhàng chuí dì shù mà zé cāo jí qí xiān zǔ, wú suǒ bù zhì. yíng lìng shǐ rù, qǐ yán wài yǒu kuáng shēng mí héng, yán yǔ bèi nì, qǐng àn kē zhì. cāo wén zhī, hēi rán liáng jiǔ, nǎi chì wài jù shàng jiù mǎ sān pǐ, bìng qí èr rén, xié jiāng sòng zhì jīng zhōu, huáng zǔ suì lìng shā zhī.
《禰衡別傳》曰:禰衡著寬布單衣、練巾。坐曹操大營門下,以杖捶地數罵責操及其先祖,無所不至。營令史入,啟言外有狂生禰衡,言語悖逆,請案科治。操聞之,嘿然良久,乃敕外具上廄馬三匹,並騎二人,挾將送置荊州,黃祖遂令殺之。
wú zhì bié chuán yuē: wèi wén dì zhào shàng jiāng jūn jí tè jìn yǐ xià jiē huì zhì suǒ. shàng jiāng jūn cáo zhēn féi, lǐng jūn zhū shuò shòu, zhì zhào yōu, shǐ shuō féi shòu. zhēn kòu dāo chēn mù, yán:" pái gǎn shuō, wú zhǎn ěr." suì mà zhì àn jiàn yuē:" cáo zi dān, wú zhì tūn ěr bù yáo hóu, hé gǎn shì shì jiāo yé?"
《吳質別傳》曰:魏文帝詔上將軍及特進以下皆會質所。上將軍曹真肥,領軍朱鑠瘦,質召優,使說肥瘦。真扣刀瞋目,言:"俳敢說,吾斬爾。"遂罵質按劍曰:"曹子丹,吳質吞爾不搖喉,何敢恃勢驕耶?"
yáng xióng fāng yán yuē: jīng huái hǎi dài zá qí zhī jiān, mà nú yuē zāng, mà bì yuē huò.
揚雄《方言》曰:荊淮海岱雜齊之間,罵奴曰贓,罵婢曰獲。
huán tán xīn lùn yuē: āi dì shí, yǒu lǎo rén fàn lán yán, nián sān bǎi suì, chū yǔ rén xiāng jiàn zé xǐ ér xiāng yīng hé, zài sān zé mà ér zhú rén.
桓譚《新論》曰:哀帝時,有老人范蘭言,年三百歲,初與人相見則喜而相應和,再三則罵而逐人。
liè nǚ chuán yuē: ān dìng huáng fǔ guī qī, nián shèng sè měi, dǒng zhuō pīng yǐ zī píng bǎi chéng. nǎi qīng fú yì zhuō mén, guì zì chén qǐng, zhuō shǐ shì zhě xī zhàng dāo wéi zhī. qī zhī bù miǎn, nǎi lì mà zhuō yuē:" jūn qiāng hú zhī zhǒng, dú hài tiān xià yóu wèi zú yé! gǎn yù xíng fēi lǐ yú ěr jūn fū rén hū!" zhuō nǎi yǐ qí tóu xuán chē è, biān pū jiāo zhì, suì sǐ chē xià.
《列女傳》曰:安定皇甫規妻,年盛色美,董卓娉以輜軿百乘。乃輕服詣卓門,跪自陳請,卓使侍者悉杖刀圍之。妻知不免,乃立罵卓曰:"君羌胡之種,毒害天下猶未足耶!敢欲行非禮於爾君夫人乎!"卓乃以其頭懸車軛,鞭撲交至,遂死車下。