dài shì
○待士
máo shī yuē: lù míng, yàn qún chén jiā bīn yě. jì yǐn shí zhī, yòu shí bì kuāng fěi yǐ jiāng qí hòu yì, rán hòu zhōng chén jiā bīn dé jǐn qí xīn yǐ.
《毛詩》曰:《鹿鳴》,燕群臣嘉賓也。既飲食之,又實幣筐篚以將其厚意,然後忠臣嘉賓得盡其心矣。
jiā yǔ yuē: kǒng zǐ kuì rán tàn yuē:" xiàng shǐ tóng dī bó huá wú sǐ, tiān xià qí dìng yǐ." zǐ lù yuē:" yóu yuàn wén qí rén." zǐ yuē:" qí yòu yě, mǐn ér hǎo xué qí zhuàng yě, yǒu yǒng ér bù qū qí lǎo yě, yǒu dào ér néng xià rén. yǒu cǐ sān zhě, yǐ dìng tiān xià, hé nán hū?" zǐ lù yuē:" yòu ér hǎo xué, zhuàng ér yǒu yǒng, zé qí kě yě. ruò fú yǒu dào, shuí xià zāi?" zǐ yuē:" yóu, rǔ bù zhī yě. wú wén yǐ zhòng gōng guǎ, wú bù kè yě yǐ guì xià jiàn, wú bù de yě. xī zhě zhōu gōng jū zhǒng zǎi zhī zūn, zhì tiān xià zhī zhèng, yóu xià bái wū bái wū, cǎo shè. zhī shì, rì jiàn bǎi qī shí rén. sī qǐ yǐ wú dào yě? yù de shì zhī yòng yě? è yǒu yǒu dào ér wú xià tiān xià jūn zǐ zhě hū!"
《家語》曰:孔子喟然嘆曰:"向使銅鞮伯華無死,天下其定矣。"子路曰:"由願聞其人。"子曰:"其幼也,敏而好學;其壯也,有勇而不屈;其老也,有道而能下人。有此三者,以定天下,何難乎?"子路曰:"幼而好學,壯而有勇,則其可也。若夫有道,誰下哉?"子曰:"由,汝不知也。吾聞以眾攻寡,無不克也;以貴下賤,無不得也。昔者周公居冢宰之尊,制天下之政,猶下白屋(白屋,草舍。)之士,日見百七十人。斯豈以無道也?欲得士之用也?惡有有道而無下天下君子者乎!"
zhàn guó cè yuē: guǎn yàn dé zuì qí wáng, wèi qí zuǒ yòu yuē:" zi shú néng yǔ wǒ fù zhū hóu hū?" zuǒ yòu mò duì. guǎn yàn lián rán liú tì yuē:" bēi fū, shì hé wèi qí yì dé ér nán yòng yě!" tián xū duì yuē:" shì sān shí bù dé yàn, ér jūn é wù yǒu yú shí xià gōng dǎo luó wán, yè qǐ hú, ér shì bù dé yǐ wèi yuán. qiě cái zhě, jūn zhī suǒ qīng sǐ zhě, shì zhī suǒ zhòng. jūn bù kěn yǐ suǒ qīng yǔ shì, ér zé shì yǐ suǒ zhòng shì jūn, fēi shì yì dé ér nán yòng yě."
《戰國策》曰:管燕得罪齊王,謂其左右曰:"子孰能與我赴諸侯乎?"左右莫對。管燕漣然流涕曰:"悲夫,士何為其易得而難用也!"田需對曰:"士三食不得厭,而君鵝鶩有餘食;下宮蹈羅紈,曳綺縠,而士不得以為緣。且財者,君之所輕;死者,士之所重。君不肯以所輕與士,而責士以所重事君,非士易得而難用也。"
yòu yuē: mèng cháng jūn shè rén yǒu yǔ jūn fū rén xiāng ài zhě, huò yǐ wén, mèng cháng jūn yuē:" dǔ mào xiāng shuō zhě, rén zhī qíng yě. wù yán!" jūn mù nián, nǎi zhào ài fū rén zhě ér wèi zhī yuē:" zi yǔ wén yóu jiǔ yǐ, dà guān wèi kě dé, xiǎo guān gōng bù yù, wèi jūn yǔ wén bù yī zhī jiāo, qǐng jù chē mǎ pí bì, yuàn gōng yǐ cǐ cóng wèi jūn yóu." wèi jūn yù yuē bīng gōng qí, shì yǐ wèi wèi jūn yuē:" mèng cháng jūn bù zhī chén bù xiào, yǐ chén qī jūn. jīn jūn yuē tiān xià zhī bīng gōng qí, shì zú xià qī mèng cháng jūn yě. yuàn jūn wù yǐ qí wèi xīn! rú bù tīng chén, chén xuè jiān zú xià jīn!" wèi jūn nǎi zhǐ.
又曰:孟嘗君舍人有與君夫人相愛者,或以聞,孟嘗君曰:"睹貌相說者,人之情也。勿言!"君暮年,乃召愛夫人者而謂之曰:"子與文游久矣,大官未可得,小官公不欲,衛君與文布衣之交,請具車馬皮幣,願公以此從衛君游。"衛君欲約兵攻齊,是以謂衛君曰:"孟嘗君不知臣不肖,以臣欺君。今君約天下之兵攻齊,是足下欺孟嘗君也。願君勿以齊為心!如不聽臣,臣血湔足下衿!"衛君乃止。
yòu yuē: zhōng shān zhī jūn suǒ qīng gài yú chē ér cháo qióng lǘ ài xiàng zhī shì zhě qī shí jiā.
又曰:中山之君所傾蓋輿車而朝窮閭隘巷之士者七十家。
shǐ jì yuē: xī bó jìng lǎo cí shǎo, lǐ xià xián zhě, rì zhōng bù xiá shí yǐ dài shì, bó yí shū qí tài diān hóng yāo yí shēng zhī tú jiē guī zhī.
《史記》曰:西伯敬老慈少,禮下賢者,日中不暇食以待士,伯夷、叔齊、太顛、閎夭、宜生之徒皆歸之。
yòu yuē: qí xuān wáng xǐ wén xué yóu shuō zhī shì, zì rú zōu yǎn chún yú kūn zhī tú qī shí liù rén, jiē cì dì shàng dài fū. shì yǐ qí jì xià xué shì fù shèng.
又曰:齊宣王喜文學遊說之士,自如鄒衍、淳于髡之徒七十六人,皆賜第、上大夫。是以齊稷下學士復盛。
yòu yuē: dì zhào tián héng, nǎi yǔ qí kè èr rén chéng fù yì luò yáng. wèi zhì shī xiāng jiù zhì, héng xiè shǐ zhě, suì zì wěn. lìng kè fèng qí tóu, cóng shǐ zhě fèng zhī gāo dì, bài èr kè wèi dū wèi, yǐ wáng lǐ zàng héng. èr kè chuān qí zhǒng páng kǒng, zì wěn, xià cóng zhī. hǎi zhōng wǔ bǎi rén wén héng sǐ, jiē zì shā. yú shì nǎi zhī tián héng xiōng dì néng dài shì yě.
又曰:帝召田橫,乃與其客二人乘傅詣雒陽。未至屍鄉廄置,橫謝使者,遂自刎。令客奉其頭,從使者奉之高帝,拜二客為都尉,以王禮葬橫。二客穿其冢旁孔,自刎,下從之。海中五百人聞橫死,皆自殺。於是乃知田橫兄弟能待士也。
yòu yuē: mèng cháng jūn zài xuē, zhāo zhì zhū hóu bīn kè, jí wáng rén yǒu zuì zhě, jiē guī mèng cháng jūn. mèng cháng jūn shě yè hòu yù zhī, yǐ gù qīng tiān xià zhī shì. shí kè shù qiān rén, wú guì jiàn yī yǔ zhī děng. mèng cháng jūn dài kè yè shí, yǒu rén bì huǒ guāng. kè nù, yǐ fàn bù děng, chuò cí qù. mèng cháng qǐ, zì qǔ qí fàn bǐ zhī. kè cán, zì jǐng.
又曰:孟嘗君在薛,招致諸侯賓客,及亡人有罪者,皆歸孟嘗君。孟嘗君舍業厚遇之,以故傾天下之士。食客數千人,無貴賤一與之等。孟嘗君待客夜食,有人蔽火光。客怒,以飯不等,輟辭去。孟嘗起,自取其飯比之。客慚,自剄。
yòu yuē: xìn líng jūn wèi rén, rén ér xià shì. shì wú xián bù xiào, jiē qiān ér lǐ jiāo zhī, bù gǎn yǐ qí fù guì jiāo shì. shì yǐ cǐ, fāng shù qiān lǐ zhēng guī zhī.
又曰:信陵君為人,仁而下士。士無賢不肖,皆謙而禮交之,不敢以其富貴驕士。士以此,方數千里爭歸之。
yòu yuē: zōu yáng shàng shū liáng wáng yuē:" sū qín xiāng yàn, yàn rén è zhī yú wáng, wáng àn jiàn ér nù, shí yǐ jué tí bái guī xiǎn yú zhōng shān, rén è zhī, wèi wén hóu tóu yǐ yè guāng zhī bì. hé zé? liǎng zhǔ èr chén, pōu xīn zhé gān xiāng xìn, qǐ yí yú fú cí zāi!"
又曰:鄒陽上書梁王曰:"蘇秦相燕,燕人惡之於王,王按劍而怒,食以駃騠;白圭顯於中山,人惡之,魏文侯投以夜光之璧。何則?兩主二臣,剖心折肝相信,豈移於浮辭哉!"
yòu yuē: zhōu gōng yuē:" wǒ yī mù sān wò fà, yī fàn sān qǐ yǐ dài shì, yóu kǒng shī tiān xià zhī xián rén yě."
又曰:周公曰:"我一沐三握髮,一飯三起以待士,猶恐失天下之賢人也。"
hàn shū yuē: sī mǎ qiān yún:" yú yǐ wèi lǐ líng sù yǔ shì dài fū jué gān fēn shǎo, néng dé shì sǐ lì, suī gǔ míng jiāng bù néng guò yě."
《漢書》曰:司馬遷云:"愚以為李陵素與士大夫絕甘分少,能得士死力,雖古名將不能過也。"
yòu yuē: bān bó wèi dìng xiāng tài shǒu, zhì, qǐng wèn qí lǎo fù mǔ gù rén yǒu jiù ēn zhě, yǒu xìng mǎn zuò. cháng rì wèi gōng jù, zhí zi sūn lǐ.
又曰:班伯為定襄太守,至,請問耆老父母故人有舊恩者,酉杏滿座。嘗日為供具,執子孫禮。
yòu yuē: zhū bó hǎo lè shì dài fū, wèi jùn shǒu jiǔ qīng, bīn kè mǎn mén, yù shì huàn zhě jǔ jiàn zhī, yù bào chóu yuàn zhě jiě jiàn yǐ dài zhī. qí qū shì dài shì rú shì. bó yǐ cǐ zì lì, rán zhōng yòng bài.
又曰:朱博好樂士大夫,為郡守九卿,賓客滿門,欲仕宦者舉薦之,欲報仇怨者解劍以帶之。其趨事待士如是。博以此自立,然終用敗。
yòu yuē: zhèng dāng shí wèi tài zǐ shè rén, měi wǔ rì xǐ mù, cháng zhì yì mǎ zhǎng ān zhū jiāo, qǐng yè bīn kè, yè yǐ jì rì. yǐ jù" yóu xiá" bù.
又曰:鄭當時為太子舍人,每五日洗沐,常置驛馬長安諸郊,請謁賓客,夜以繼日。(已具"遊俠"部。)
yòu yuē: zhèng dāng shí qiān dà sī mǎ, jiè mén xià:" kè zhì, wú guì jiàn wú liú mén zhě." zhí bīn zhǔ zhī lǐ, yǐ qí guì xià rén.
又曰:鄭當時遷大司馬,戒門下:"客至,無貴賤無留門者。"執賓主之禮,以其貴下人。
dōng guān hàn jì yuē: dòu gù wèi fèng chē dū wèi, yǔ fù mǎ dū wèi gěng bǐng děng běi zhēng xiōng nú, suì miè xī chéng, kāi tōng sān shí liù guó. zài biān shù nián, qiāng hú qīn ài zhī. zhì ròu wèi shú, rén rén zhǎng guì qián gē, xuè liú zhǐ jiān, jìn zhī yú gù. gù zhé wèi kǒu gǎn, bù huì jiàn yě, shì yǐ qīn zhī rú fù.
《東觀漢記》曰:竇固為奉車都尉,與駙馬都尉耿秉等北征匈奴,遂滅西城,開通三十六國。在邊數年,羌胡親愛之。炙肉未熟,人人長跪前割,血流指間,進之於固。固輒為〈口敢〉,不穢賤也,是以親之如父。
xiè chéng hòu hàn shū yuē: huáng fǔ sōng wèi sān gōng, yǐ shēn qǐ yú hàn mǎ, cháng zhé jié xià shì yě.
謝承《後漢書》曰:皇甫嵩為三公,以身起於汗馬,常折節下士也。
wèi shū yuē: liú píng jié kè cì bèi, bèi bù zhī ér dài kè shén hòu, kè yǐ zhuàng yǔ zhī ér qù. shì shí rén mín jī jǐn, tún jù chāo lüè. bèi wài yù kòu nán, nèi fēng cái shī, shì zhī xià zhě, bì yǔ tóng xí ér zuò, tóng guǐ ér shí, wú suǒ jiǎn zé. zhòng duō guī yān.
《魏書》曰:劉平結客刺備,備不知而待客甚厚,客以狀語之而去。是時人民饑饉,屯聚抄略。備外禦寇難,內豐財施,士之下者,必與同席而坐,同簋而食,無所簡擇。眾多歸焉。
shǔ zhì yuē: cáo gōng hái xǔ, xiān zhǔ wèi zuǒ jiāng jūn, lǐ zhī yú zhòng, chū tóng yú, zuò tóng xí.
《蜀志》曰:曹公還許,先主為左將軍,禮之逾重,出同輿,坐同席。
yòu yuē: dǒng yǔn cháng yǔ shàng shū lìng fèi yī zhōng diǎn jūn hú jì děng qī yóu yàn, yán jià yǐ bàn, ér láng zhōng dǒng huī yì yǔn xiū jìng. huī nián shào guān wēi, jiàn yǔn tíng chū, qūn xún qiú qù, yǔn bù xǔ, yuē:" běn suǒ yǐ chū zhě, yù yǔ tóng hào yóu tán yě. jīn jūn yǐ zì qū, fāng zhǎn kuò, shě cǐ zhī tán, jiù bǐ zhī yàn, fēi suǒ wèi yě." nǎi mìng jiě, yī děng bà jià bù xíng. qí shǒu zhèng xià shì, fán cǐ lèi yě.
又曰:董允嘗與尚書令費禕、中典軍胡濟等期游宴,嚴駕已辦,而郎中董恢詣允修敬。恢年少官微,見允停出,逡巡求去,允不許,曰:"本所以出者,欲與同好游談也。今君已自屈,方展闊,舍此之談,就彼之宴,非所謂也。"乃命解,禕等罷駕不行。其守正下士,凡此類也。
wú zhì yuē: gù shào dāng zhī yù zhāng, fā zài jìn lù, huì zhāng jǐng bìng. shí sòng zhě bǎi shù, shào cí bīn kè yuē:" zhāng zhòng jié yǒu jí, ruò bù néng lái bié, hèn bù jiàn zhī, zàn hái yǔ jué, zhū jūn shào xiāng dài." qí liú xīn xià shì, wéi shàn suǒ zài, jiē cǐ lèi yě.
《吳志》曰:顧邵當之豫章,發在近路,會張景病。時送者百數,邵辭賓客曰:"張仲節有疾,若不能來別,恨不見之,暫還與訣,諸君少相待。"其留心下士,惟善所在,皆此類也。
wáng yǐn jìn shū yuē: wáng hún, zì xuán chōng. píng wú hòu, jù liǎng zhōu, wú rén xīn fù, jiē yǒu wèi jù zhī xīn. hún fǔ xún jī lǚ, láo qiān jiē nà, zuò wú kōng xí, mén bù tíng bīn. yú shì jiāng dōng zhū shì mò bù jìng ài.
王隱《晉書》曰:王渾,字玄沖。平吳後,據兩州,吳人新附,皆有畏懼之心。渾撫循羈旅,勞謙接納,坐無空席,門不停賓。於是江東諸士莫不敬愛。
sòng shū: yáng xīn cháng yì lǐng jūn jiāng jūn xiè hùn, hùn fú xí gǎi fú, rán hòu jiàn zhī. shí hùn zú zi líng yùn zài zuò, tuì gào zú xiōng zhān yuē:" jiāng jūn jiàn yáng xīn, suì yì yī gǎi xí." xīn yóu cǐ yì zhī míng.
《宋書》:羊欣嘗詣領軍將軍謝混,混拂席改服,然後見之。時混族子靈運在坐,退告族兄瞻曰:"將軍見羊欣,遂易衣改席。"欣由此益知名。
wáng zhì shēn lù sòng jì yuē: xiè jǐng rén cháng qǐng gāo zǔ, gāo zǔ nǎi mìng zhào jǐng rén dì shù. shù shí wèi yù zhōu zhǔ bù, bù cóng. gāo zǔ suì chuò zhù bù shí, xū shù zhì nǎi shí, qí jiàn zhòng rú cǐ.
王智深露宋紀》曰:謝景仁嘗請高祖,高祖乃命召景仁弟述。述時為豫州主簿,不從。高祖遂輟箸不食,須述至乃食,其見重如此。
hòu wèi shū yuē: líng fù wèi xiāng zhōu cì shǐ, jiǎ zhǎng guǎng gōng. wèi zhèng qīng píng, yì qiáng fú ruò. zhōu zhōng yǒu dé sù lǎo míng wàng sù zhòng zhě, yǐ lǐ dài zhī, xún zhī zhèng shì, zé yǐ fāng lüè. rú cǐ zhě shí rén, hào yuē" shí shàn". yòu jiǎn qǔ xiàn qiáng mén bǎi yú rén, yǐ wèi jiǎ zǐ, yòu jiē yīn qín, cì yǐ yī fú, lìng gè guī, wèi ěr mù yú wài. yú shì fā jiān tī fú, shì wú bù yàn. bǎi xìng yǐ wèi shén míng.
《後魏書》曰:陵馥為相州刺史,假長廣公。為政清平,抑強扶弱。州中有德宿老名望素重者,以禮待之,詢之政事,責以方略。如此者十人,號曰"十善"。又簡取縣強門百餘人,以為假子,誘接殷勤,賜以衣服,令各歸,為耳目於外。於是發奸擿伏,事無不驗。百姓以為神明。
yòu yuē: jiǎ sī bó, xìng qiān hé, qīng shēn lǐ shì, suī zài jiē tú, tíng chē xià mǎ, jiē yòu xún xún, céng wú juàn sè. kè yǒu wèi sī bó yuē:" gōng jīn guì zhòng, níng néng bù jiāo?" bó yuē:" shuāi zhì biàn jiāo, hé cháng zhī yǒu?" dāng shí yǐ wèi yǎ yán.
又曰:賈思伯,性謙和,傾身禮士,雖在街途,停車下馬,接誘恂恂,曾無倦色。客有謂思伯曰:"公今貴重,寧能不驕?"伯曰:"衰至便驕,何常之有?"當時以為雅言。
táng shū: lǐ miǎn lǐ xián xià shì, zhōng shǐ jǐn xīn. yǐ míng shì lǐ xún zhāng cān wèi pàn guān, zú yú mù, sān suì zhī nèi, měi yù yàn yǐn, bì shè xū wèi yú yán cì, chén shàn zhí lèi, cí sè qī cè, lùn zhě měi zhī.
《唐書》:李勉禮賢下士,終始盡心。以名士李巡、張參為判官,卒於幕,三歲之內,每遇宴飲,必設虛位於筵次,陳膳執酹,辭色悽惻,論者美之。
yòu yuē: péi dù yǐ píng zéi bào guó wèi jǐ rèn. zì dé zōng cháo zǎi xiàng guī sī dì, bǎi guān bù gǎn jí mén. dù yǐ fāng tǎo bù tíng, zǎi chén yí rì jiē duō shì, jì yǒu suǒ de, yīn zòu zhū sī jiā tōng bīn kè. shàng fāng shǔ yì, suì xǔ zhī. sì fāng bù yī jǐn dé yǐ cè huà gàn chéng xiàng, zhì jīn zǎi chén sī jiē shì, yīn dù zhī qǐng yě.
又曰:裴度以平賊報國為己任。自德宗朝宰相歸私第,百官不敢及門。度以方討不庭,宰臣宜日接多士,冀有所得,因奏諸私家通賓客。上方屬意,遂許之。四方布衣盡得以策畫干丞相,至今宰臣私接士,因度之請也。
yòu yuē: yáng yán lè xián xià shì, yǐ jí yǐn wèi jǐ rèn, tiān xià shì zǐ qū xiàng fēng cóng.
又曰:楊炎樂賢下士,以汲引為己任,天下士子趨向風從。
huáng fǔ mì yì shì chuán yuē: gōng yí qián, lǔ rén yě. shǎo ér lì xíng lè dào, bù shì zhū hóu, yǔ zi sī yǒu. lǔ mù gōng wén qí xián, yīn zǐ sī ér zhì mìng, yù yǐ wèi xiāng, wèi zi sī yuē:" gōng yí zi bì fǔ guǎ rén, guǎ rén jiāng sān fēn lǔ guó ér yǔ zhī."
皇甫謐《逸士傳》曰:公儀潛,魯人也。少而厲行樂道,不事諸侯,與子思友。魯穆公聞其賢,因子思而致命,欲以為相,謂子思曰:"公儀子必輔寡人,寡人將三分魯國而與之。"
jìn zhū gōng zàn yuē: zhāng huá bó shí duō wén, wú wù bù zhī, lú fú gāo lǎng jīng fù yǒu měi yú huá, qǐ jiā wèi tài zǐ shè rén, bìng jū, jié shǒu, suì fèi. cháo tíng zhòng zhī, jiù yǐ wèi guó zi bó shì.
《晉諸公贊》曰:張華博識多聞,無物不知,盧浮高朗經傅有美於華,起家為太子舍人,病疽,截手,遂廢。朝廷重之,就以為國子博士。
gāo lǘ yàn zhì yuē: lǐ líng jū zhǎng gǔ zhī dōng, xiān zhǔ yǔ gāo yún yóu yàn, wǎng lái měi qì qí jiā. líng yǔ qí qī wáng shì, měi yè zì jī jiǔ zhuàn ér zhì.
高閭《燕志》曰:李陵居長谷之東,先主與高雲遊宴,往來每憩其家。陵與其妻王氏,每夜自齎酒饌而至。
yàn zǐ chūn qīu yuē: yàn zǐ zhī jìn, zhì zhōng mù dǔ bì guān yī qiú, fù chú xī yú tú cè. yàn zǐ wèn yuē:" hé zhě?" duì yuē:" wǒ yuè shí fù yě. bù miǎn jī dòng, wèi rén chén pú." yàn zǐ jiě zuǒ cān shú zhī, zài yǐ jù guī.
《晏子春秋》曰:晏子之晉,至中牟睹弊冠衣裘,負芻息於途側。晏子問曰:"何者?"對曰:"我越石父也。不免飢凍,為人臣僕。"晏子解左驂贖之,載以俱歸。
cuī hóng shí liù guó chūn qiū hòu qín lù yuē: tài wèi wén chéng gōng yáo xiǎn, zì zi zhāng, xìng zhī dì yě. qīng xiù míng fā, wén wǔ jiān cái, wèi lìng lù shí yú nián wú bǐ zhèng. jī wù zhī xiá, bīn kè rú yún, qiān xū fù shòu, dài shì yǐ bù yī zhī lǐ, huò hūn yè jìng chù, yǔ xián shì tán lùn zhèng shì.
崔鴻《十六國春秋·後秦錄》曰:太尉文成公姚顯,字子章,興之弟也。清秀明發,文武兼才,為令錄十餘年無秕政。機務之暇,賓客如雲,謙虛傅受,待士以布衣之禮,或昏夜靜處,與賢士談論政事。
wáng sūn zi xīn shū yuē: chǔ zhuāng wáng gōng sòng, chú yǒu chòu ròu, zūn yǒu bài jiǔ, jiāng jūn zi zhòng jiàn yuē:" jīn jūn chú yǒu ròu chòu ér bù kě shí, zūn yǒu jiǔ bài ér bù kě yǐn, sān jūn zhī shì jiē jī sè, yù yǐ shèng dí, bù yì nán hū!"
王孫子《新書》曰:楚莊王攻宋,廚有臭肉,樽有敗酒,將軍子重諫曰:"今君廚有肉臭而不可食,樽有酒敗而不可飲,三軍之士皆飢色,欲以勝敵,不亦難乎!"
shuō yuàn yuē: zhào jiǎn zi yóu yú xī hé ér lè zhī, tàn yuē:" ān dé xián shì ér yǔ chù yān?" zhōu rén gǔ chéng duì yuē:" hóng hú gāo fēi yuǎn xiáng, qí suǒ shì, liù hé yě. bèi shàng yǒu máo, fù xià yǒu cuì, wú chǐ cùn zhī shù, qù zhī mǎn bǎ. fēi bù néng wèi zhī gāo. bù zhī mén xià zuǒ yòu kè qiān rén zhě, yì yǒu liù hé zhī yòng hū? jiāng jǐn máo cuì." xīn xù tóng, ér chēng" jìn píng gōng", yòu yún" sān qiān yú rén" yǐ.
《說苑》曰:趙簡子游於西河而樂之,嘆曰:"安得賢士而與處焉?"舟人古乘對曰:"鴻鵠高飛遠翔,其所恃,六翮也。背上有毛,腹下有毳,無尺寸之數,去之滿把。飛不能為之高。不知門下左右客千人者,亦有六翮之用乎?將盡毛毳。"(《新序》同,而稱"晉平公",又雲"三千餘人"矣。)
yòu yuē: zhōu gōng rì jiàn bái wū zhī shì, suǒ xià zhě fán qī shí yī, ér tiān xià zhī shì jiē zhì. yàn zǐ suǒ yǔ tóng yī shí zhě bǎi rén, ér tiān xià zhī shì yì zhì.
又曰:周公日見白屋之士,所下者凡七十一,而天下之士皆至。晏子所與同衣食者百人,而天下之士亦至。
yòu yuē: zhōu wēi wáng wèn yú níng zǐ yuē:" qǔ shì yǒu dào hū?" duì yuē:" yǒu. qióng zhě dá zhī, wáng zhě cún zhī, jí zhě qǐ zhī, shì zé sì fāng ér zhì yǐ. gù shì cún zé guó cún, shì wáng zé guó wáng. zi xū nù ér wáng zhī, bāo xū nù ér cún zhī, hú kě bù guì hū!"
又曰:周威王問於寧子曰:"取士有道乎?"對曰:"有。窮者達之,亡者存之,疾者起之,士則四方而至矣。故士存則國存,士亡則國亡。子胥怒而亡之,包胥怒而存之,胡可不貴乎!"
sú shuō yuē: xiè wàn yì jiǎn wén, wàn lái wú yī zé kě qián. jiǎn wén yuē:" dàn qián, bù xū yī zé." jí hū shǐ rù. wàn zhe bái lún jīn hú bì máo qiú, lǚ bǎn ér qián. jì jiàn, gòng tán yí rì, dà qì zhī.
《俗說》曰:謝萬詣簡文,萬來無衣幘可前。簡文曰:"但前,不須衣幘。"即呼使入。萬着白綸巾、鵠{敝毛}裘,履板而前。既見,共談移日,大器之。
hàn zá shì yuē: yú dìng guó qiān xùn xià shì. shì suī pín, tú bù wǎng guò, jiē yǔ jūn lǐ.
《漢雜事》曰:於定國謙遜下士。士雖貧,徒步往過,皆與均禮。
yòu yuē: gōng sūn hóng wèi chéng xiàng, qǐ kè guǎn, kāi gé yán xián rén, yǔ cān móu yì. shēn zì shí tuō sù fàn yī qì, jǐn yǐ fèng lù yǔ gù rén bīn kè.
又曰:公孫弘為丞相,起客館,開閣延賢人,與參謀議。身自食脫粟飯一器,盡以俸祿與故人賓客。
yòu yuē: ní kuān wèi rén, bēi tǐ xià shì, wù zài dé rén xīn. zé yòng rén xiào, tuī chéng yǔ xià, bù qiú míng yù.
又曰:倪寬為人,卑體下士,務在得人心。擇用仁孝,推誠與下,不求名譽。
yīng xióng jì yuē: yuán shào yǒu zī mào wēi róng, ài shì yǎng míng. jì lěi shì tái sī, bīn kè suǒ guī, jiā yǐ qīng xīn zhé jié, mò bù zhēng fù qí tíng, shì wú guì jiàn yǔ zhī kàng lǐ.
《英雄記》曰:袁紹有姿貌威容,愛士養名。既累世台司,賓客所歸,加以傾心折節,莫不爭赴其庭,士無貴賤與之抗禮。
huán jì wú zhōng jì yuē: mèng rén, shǎo yǐ mǐn dá zhī míng, cóng nán yáng lǐ gōng xué. qí mǔ xián ér yǒu zhì, wèi zuò dà bèi. huò wèn qí gù, mǔ yuē:" xiǎo ér wú dé, yǐ zhì kè xué zhě duō pín, gù wèi dà bèi, shù kě dé qì lèi xiāng jiē yě."
環濟《吳中記》曰:孟仁,少以敏達知名,從南陽李恭學。其母賢而有智,為作大被。或問其故,母曰:"小兒無德,以致客學者多貧,故為大被,庶可得氣類相接也。"
huáng shí gōng jì yuē: huáng liáng xī jiāng yòng bīng, rén yǒu kuì yī dān láo zhě, shǐ tóu zhī yú hé, lìng jiāng shì yíng ér yǐn zhī. fū yī dān láo bù néng wèi yī hé shuǐ, sān jūn sī wèi zhī sǐ, fēi zī wèi jí zhī yě.
《黃石公記》曰:黃梁昔將用兵,人有饋一簞醪者,使投之於河,令將士迎而飲之。夫一簞醪不能味一河水,三軍思為之死,非滋味及之也。
liú xiàng xīn xù yuē: yàn xiāng de zuì yú jūn, jiāng chū wáng, zhào mén xià zhū dài fū yuē:" néng cóng wǒ chū hū?" sān wèn mò duì, yàn xiāng yuē:" shì zhī bù zú yǎng yě." yǒu jìn zhě yuē:" jī nián è suì, shì zāo kāng bù zú, ér jūn zhī quǎn mǎ yǒu yú gǔ. lóng dōng liè hán, shì duǎn hè bù wán, ér jūn zhī tái guān wéi jīn jiān jǐn xiù zì ruò. cái zhě jūn zhī suǒ qīng, sǐ zhě shì zhī suǒ zhòng yě. jūn bù néng shī jūn zhī suǒ qīng, ér qiú dé shì zhī suǒ zhòng, nán yān!"
劉向《新序》曰:燕相得罪於君,將出亡,召門下諸大夫曰:"能從我出乎?"三問莫對,燕相曰:"士之不足養也。"有進者曰:"飢年惡歲,士糟糠不足,而君之犬馬有餘穀。隆冬冽寒,士短褐不完,而君之台觀帷〈巾兼〉錦繡自若。財者君之所輕,死者士之所重也。君不能施君之所輕,而求得士之所重,難焉!"
yù zǐ yuē: wú bù kǒng sì hǎi zhī shì liú yú dào lù yě, wú kǒng qí liú mén tíng, shì yǐ sì hǎi zhī shì jiē zhì.
《鬻子》曰:吾不恐四海之士留於道路也,吾恐其留門庭,是以四海之士皆至。
zhuāng zǐ yuē: zi zhāng jiàn lǔ āi gōng, bù lǐ, pú fū ér qù, yuē:" chén wén jūn hǎo shì, gù bù yuǎn qiān lǐ yǐ jiàn jūn. jūn zhī lǐ shì yě, yǒu shì yè gōng zǐ gāo zhī hǎo lóng: shì diāo wén jǐn xiě yǐ lóng, yú shì tiān lóng xià zhī, kuī tóu yú yǒu, tuō wěi yú táng, yè gōng jiàn zhī, qì ér hái zǒu, shī qí hún pò, wǔ sè wú zhǔ, shì yè gōng fēi bù hǎo lóng yě, hǎo fū shì lóng ér fēi lóng yě. jīn jūn fēi bù hǎo shì yě, hǎo fū shì shì ér fēi shì zhě yě." xīn xù tóng.
《莊子》曰:子張見魯哀公,不禮,僕夫而去,曰:"臣聞君好士,故不遠千里以見君。君之禮士也,有似葉公子高之好龍:室雕文盡寫以龍,於是天龍下之,窺頭於牖,拖尾於堂,葉公見之,棄而還走,失其魂魄,五色無主,是葉公非不好龍也,好夫似龍而非龍也。今君非不好士也,好夫似士而非士者也。"(《新序》同。)
lǚ shì chūn qiū yuē: zhāng yí jiāng xī yóu yú qín, guò dōng zhōu. kè yǒu yǔ zhī yú zhāo wén jūn zhě yuē:" zhāng yí, zhuàng shì yě, jiāng xī yóu yú qín, yuàn jūn zhī lǐ mào zhī." zhāo wén jūn jiàn wèi zhī yuē:" guǎ rén guó suī xiǎo, qǐng yǔ kè gòng zhī." zhāng yí hái, běi miàn zài bài.
《呂氏春秋》曰:張儀將西遊於秦,過東周。客有語之於昭文君者曰:"張儀,壯士也,將西遊於秦,願君之禮貌之。"昭文君見謂之曰:"寡人國雖小,請與客共之。"張儀還,北面再拜。
huái nán zǐ yuē: chǔ shí zi fā hǎo qiú jì dào zhī shì. shì yǒu qiú zhě wú bù yǎng. chǔ yǒu shàn wèi tōu zhě, wǎng jiàn yuē:" chén, chǔ shì tōu yě, yuàn yǐ jì gāi yī zú." gāi, bèi yě. yī zú, yī rén. hòu wú jǐ hé, qí xìng bīng fá chǔ, yú shì shì tōu jìn qǐng yuē:" chén yǒu báo jì, yuàn wèi jūn xíng zhī." zi fā yuē:" nuò." bù wèn qí cí ér qiǎn zhī. tōu zé yè chū jiě qí jiāng jūn zhī wéi ér xiàn zhī. zi fā yīn shǐ rén guī zhī, yuē:" zú yǒu chū cǎi xīn zhě, dé jiāng jūn zhī wéi, jǐn guī zhī yú zhí shì." míng xī fù wǎng qǔ qí zhěn, zi fā yòu shǐ guī zhī. míng xī fù yīn qǔ zān, yòu shǐ guī zhī. yú shì qí shī dà hài, jiāng jūn yǔ jūn lì móu zhī yuē:" jīn xī bù qù, chǔ jūn kǒng qǔ wú shǒu." jí hái shī ér qù. gù jì wú xì báo, zài rén jūn yòng zhī.
《淮南子》曰:楚時子發好求伎道之士。(士有求者無不養。)楚有善為偷者,往見曰:"臣,楚市偷也,願以伎該一卒。"(該,備也。一卒,一人。)後無幾何,齊興兵伐楚,於是市偷進請曰:"臣有薄伎,願為君行之。"子發曰:"諾。"不問其辭而遣之。偷則夜出解齊將軍之帷而獻之。子發因使人歸之,曰:"卒有出採薪者,得將軍之帷,謹歸之於執事。"明夕復往取其枕,子發又使歸之。明夕復因取簪,又使歸之。於是齊師大駭,將軍與軍吏謀之曰:"今夕不去,楚軍恐取吾首。"即還師而去。故伎無細薄,在人君用之。
yòu yuē: huái nán wáng ān yǎng shì shù qiān rén, qí zhōng gāo cái bā rén. sū fēi lǐ nán zuǒ wú chén tián wǔ bèi léi bèi máo bèi jìn chāng, hào wèi bā gōng.
又曰:淮南王安養士數千人,其中高才八人。蘇非、李南、左吳、陳田、伍被、雷被、毛被、晉昌,號為八公。
yàn dān zǐ yuē: jīng kē zhī yàn, tài zǐ zì yù xū zuǒ, jīng kē yuán suī bù ràng. hòu rì yǔ kē zhī dōng gōng, lín chí ér guān, kē shí wǎ tóu wā. tài zǐ lìng rén fèng pán jīn, kē yòng dǐ wā, jǐn ér fù jìn. kē yuē:" fēi wèi tài zǐ ài jīn yě, bì tòng ěr." hòu gòng chéng qiān lǐ mǎ, kē yuē:" wén qiān lǐ mǎ gān měi." tài zǐ jí shā mǎ jìn gān. jì fán jiāng jūn dé zuì yú qín, qín qiú zhī jí, nǎi lái guī, tài zǐ wèi zhì jiǔ yáng huá zhī tái. jiǔ zhōng, tài zǐ chū měi rén néng qín zhě, kē yuē:" hǎo shǒu!" qín zhě jí jìn zhī. kē yuē:" dàn ài qí shǒu." tài zǐ jí duàn qí shǒu, shèng yǐ yù pán fèng zhī. tài zǐ cháng yǔ kē děng àn ér shí, tóng chuáng ér qǐn.
《燕丹子》曰:荊軻之燕,太子自御虛左,荊軻援綏不讓。後日與軻之東宮,臨池而觀,軻拾瓦投蛙。太子令人奉盤金,軻用抵蛙,盡而復進。軻曰:"非為太子愛金也,臂痛耳。"後共乘千里馬,軻曰:"聞千里馬肝美。"太子即殺馬進肝。暨樊將軍得罪於秦,秦求之急,乃來歸,太子為置酒陽華之台。酒中,太子出美人能琴者,軻曰:"好手!"琴者即進之。軻曰:"但愛其手。"太子即斷其手,盛以玉盤奉之。太子常與軻等案而食,同床而寢。
lǚ shì chūn qiū yuē: gōu jiàn kǔ huì jī zhī chǐ, yù shēn dé mín xīn, yǐ zhì bì sǐ yú wú. yǒu gān féi bù zú fēn, fú gǎn shí yǒu jiǔ liú zhī jiāng, yǔ mín tóng zhī.
《呂氏春秋》曰:勾踐苦會稽之恥,欲深得民心,以致必死於吳。有甘肥不足分,弗敢食;有酒流之江,與民同之。
hán zǐ yuē: wú qǐ chū, yù gù rén ér zhǐ zhī shí, gù rén yuē:" nuò!" gù rén zhì mù bù lái, wú qǐ zhì mù bù shí ér dài zhī.
《韓子》曰:吳起出,遇故人而止之食,故人曰:"諾!"故人至暮不來,吳起至暮不食而待之。
sūn zǐ yuē: chǔ zhuāng wáng gōng sòng, yǒu jiǔ tóu zhī shuǐ, yǒu shí kuì zhī xián, xíng jūn zhōng zhī yǒu jī sè zhě jiā cì zhī.
《孫子》曰:楚莊王攻宋,有酒投之水,有食饋之賢,行軍中之有飢色者加賜之。