dài shì
○待士
máo shī yuē: lù míng, yàn qún chén jiā bīn yě. jì yǐn shí zhī, yòu shí bì kuāng fěi yǐ jiāng qí hòu yì, rán hòu zhōng chén jiā bīn dé jǐn qí xīn yǐ.
《毛诗》曰:《鹿鸣》,燕群臣嘉宾也。既饮食之,又实币筐篚以将其厚意,然后忠臣嘉宾得尽其心矣。
jiā yǔ yuē: kǒng zǐ kuì rán tàn yuē:" xiàng shǐ tóng dī bó huá wú sǐ, tiān xià qí dìng yǐ." zǐ lù yuē:" yóu yuàn wén qí rén." zǐ yuē:" qí yòu yě, mǐn ér hào xué qí zhuàng yě, yǒu yǒng ér bù qū qí lǎo yě, yǒu dào ér néng xià rén. yǒu cǐ sān zhě, yǐ dìng tiān xià, hé nán hū?" zǐ lù yuē:" yòu ér hào xué, zhuàng ér yǒu yǒng, zé qí kě yě. ruò fú yǒu dào, shuí xià zāi?" zǐ yuē:" yóu, rǔ bù zhī yě. wú wén yǐ zhòng gōng guǎ, wú bù kè yě yǐ guì xià jiàn, wú bù de yě. xī zhě zhōu gōng jū zhǒng zǎi zhī zūn, zhì tiān xià zhī zhèng, yóu xià bái wū bái wū, cǎo shè. zhī shì, rì jiàn bǎi qī shí rén. sī qǐ yǐ wú dào yě? yù de shì zhī yòng yě? è yǒu yǒu dào ér wú xià tiān xià jūn zǐ zhě hū!"
《家语》曰:孔子喟然叹曰:"向使铜鞮伯华无死,天下其定矣。"子路曰:"由愿闻其人。"子曰:"其幼也,敏而好学;其壮也,有勇而不屈;其老也,有道而能下人。有此三者,以定天下,何难乎?"子路曰:"幼而好学,壮而有勇,则其可也。若夫有道,谁下哉?"子曰:"由,汝不知也。吾闻以众攻寡,无不克也;以贵下贱,无不得也。昔者周公居冢宰之尊,制天下之政,犹下白屋(白屋,草舍。)之士,日见百七十人。斯岂以无道也?欲得士之用也?恶有有道而无下天下君子者乎!"
zhàn guó cè yuē: guǎn yàn dé zuì qí wáng, wèi qí zuǒ yòu yuē:" zi shú néng yǔ wǒ fù zhū hóu hū?" zuǒ yòu mò duì. guǎn yàn lián rán liú tì yuē:" bēi fū, shì hé wéi qí yì dé ér nán yòng yě!" tián xū duì yuē:" shì sān shí bù dé yàn, ér jūn é wù yǒu yú shí xià gōng dǎo luó wán, yè qǐ hú, ér shì bù dé yǐ wéi yuán. qiě cái zhě, jūn zhī suǒ qīng sǐ zhě, shì zhī suǒ zhòng. jūn bù kěn yǐ suǒ qīng yǔ shì, ér zé shì yǐ suǒ zhòng shì jūn, fēi shì yì dé ér nán yòng yě."
《战国策》曰:管燕得罪齐王,谓其左右曰:"子孰能与我赴诸侯乎?"左右莫对。管燕涟然流涕曰:"悲夫,士何为其易得而难用也!"田需对曰:"士三食不得厌,而君鹅鹜有馀食;下宫蹈罗纨,曳绮縠,而士不得以为缘。且财者,君之所轻;死者,士之所重。君不肯以所轻与士,而责士以所重事君,非士易得而难用也。"
yòu yuē: mèng cháng jūn shè rén yǒu yǔ jūn fū rén xiāng ài zhě, huò yǐ wén, mèng cháng jūn yuē:" dǔ mào xiāng shuō zhě, rén zhī qíng yě. wù yán!" jūn mù nián, nǎi zhào ài fū rén zhě ér wèi zhī yuē:" zi yǔ wén yóu jiǔ yǐ, dà guān wèi kě dé, xiǎo guān gōng bù yù, wèi jūn yǔ wén bù yī zhī jiāo, qǐng jù chē mǎ pí bì, yuàn gōng yǐ cǐ cóng wèi jūn yóu." wèi jūn yù yuē bīng gōng qí, shì yǐ wèi wèi jūn yuē:" mèng cháng jūn bù zhī chén bù xiào, yǐ chén qī jūn. jīn jūn yuē tiān xià zhī bīng gōng qí, shì zú xià qī mèng cháng jūn yě. yuàn jūn wù yǐ qí wèi xīn! rú bù tīng chén, chén xuè jiān zú xià jīn!" wèi jūn nǎi zhǐ.
又曰:孟尝君舍人有与君夫人相爱者,或以闻,孟尝君曰:"睹貌相说者,人之情也。勿言!"君暮年,乃召爱夫人者而谓之曰:"子与文游久矣,大官未可得,小官公不欲,卫君与文布衣之交,请具车马皮币,愿公以此从卫君游。"卫君欲约兵攻齐,是以谓卫君曰:"孟尝君不知臣不肖,以臣欺君。今君约天下之兵攻齐,是足下欺孟尝君也。愿君勿以齐为心!如不听臣,臣血湔足下衿!"卫君乃止。
yòu yuē: zhōng shān zhī jūn suǒ qīng gài yú chē ér cháo qióng lǘ ài xiàng zhī shì zhě qī shí jiā.
又曰:中山之君所倾盖舆车而朝穷闾隘巷之士者七十家。
shǐ jì yuē: xī bó jìng lǎo cí shǎo, lǐ xià xián zhě, rì zhōng bù xiá shí yǐ dài shì, bó yí shū qí tài diān hóng yāo yí shēng zhī tú jiē guī zhī.
《史记》曰:西伯敬老慈少,礼下贤者,日中不暇食以待士,伯夷、叔齐、太颠、闳夭、宜生之徒皆归之。
yòu yuē: qí xuān wáng xǐ wén xué yóu shuì zhī shì, zì rú zōu yǎn chún yú kūn zhī tú qī shí liù rén, jiē cì dì shàng dài fū. shì yǐ qí jì xià xué shì fù shèng.
又曰:齐宣王喜文学游说之士,自如邹衍、淳于髡之徒七十六人,皆赐第、上大夫。是以齐稷下学士复盛。
yòu yuē: dì zhào tián héng, nǎi yǔ qí kè èr rén chéng fù yì luò yáng. wèi zhì shī xiāng jiù zhì, héng xiè shǐ zhě, suì zì wěn. lìng kè fèng qí tóu, cóng shǐ zhě fèng zhī gāo dì, bài èr kè wèi dū wèi, yǐ wáng lǐ zàng héng. èr kè chuān qí zhǒng páng kǒng, zì wěn, xià cóng zhī. hǎi zhōng wǔ bǎi rén wén hèng sǐ, jiē zì shā. yú shì nǎi zhī tián héng xiōng dì néng dài shì yě.
又曰:帝召田横,乃与其客二人乘傅诣雒阳。未至尸乡厩置,横谢使者,遂自刎。令客奉其头,从使者奉之高帝,拜二客为都尉,以王礼葬横。二客穿其冢旁孔,自刎,下从之。海中五百人闻横死,皆自杀。於是乃知田横兄弟能待士也。
yòu yuē: mèng cháng jūn zài xuē, zhāo zhì zhū hóu bīn kè, jí wáng rén yǒu zuì zhě, jiē guī mèng cháng jūn. mèng cháng jūn shě yè hòu yù zhī, yǐ gù qīng tiān xià zhī shì. shí kè shù qiān rén, wú guì jiàn yī yǔ zhī děng. mèng cháng jūn dài kè yè shí, yǒu rén bì huǒ guāng. kè nù, yǐ fàn bù děng, chuò cí qù. mèng cháng qǐ, zì qǔ qí fàn bǐ zhī. kè cán, zì jǐng.
又曰:孟尝君在薛,招致诸侯宾客,及亡人有罪者,皆归孟尝君。孟尝君舍业厚遇之,以故倾天下之士。食客数千人,无贵贱一与之等。孟尝君待客夜食,有人蔽火光。客怒,以饭不等,辍辞去。孟尝起,自取其饭比之。客惭,自刭。
yòu yuē: xìn líng jūn wéi rén, rén ér xià shì. shì wú xián bù xiào, jiē qiān ér lǐ jiāo zhī, bù gǎn yǐ qí fù guì jiāo shì. shì yǐ cǐ, fāng shù qiān lǐ zhēng guī zhī.
又曰:信陵君为人,仁而下士。士无贤不肖,皆谦而礼交之,不敢以其富贵骄士。士以此,方数千里争归之。
yòu yuē: zōu yáng shàng shū liáng wáng yuē:" sū qín xiāng yàn, yàn rén è zhī yú wáng, wáng àn jiàn ér nù, shí yǐ jué tí bái guī xiǎn yú zhōng shān, rén è zhī, wèi wén hóu tóu yǐ yè guāng zhī bì. hé zé? liǎng zhǔ èr chén, pōu xīn zhé gān xiāng xìn, qǐ yí yú fú cí zāi!"
又曰:邹阳上书梁王曰:"苏秦相燕,燕人恶之於王,王按剑而怒,食以駃騠;白圭显於中山,人恶之,魏文侯投以夜光之璧。何则?两主二臣,剖心折肝相信,岂移於浮辞哉!"
yòu yuē: zhōu gōng yuē:" wǒ yī mù sān wò fā, yī fàn sān qǐ yǐ dài shì, yóu kǒng shī tiān xià zhī xián rén yě."
又曰:周公曰:"我一沐三握发,一饭三起以待士,犹恐失天下之贤人也。"
hàn shū yuē: sī mǎ qiān yún:" yú yǐ wéi lǐ líng sù yǔ shì dài fū jué gān fēn shǎo, néng dé shì sǐ lì, suī gǔ míng jiàng bù néng guò yě."
《汉书》曰:司马迁云:"愚以为李陵素与士大夫绝甘分少,能得士死力,虽古名将不能过也。"
yòu yuē: bān bó wèi dìng xiāng tài shǒu, zhì, qǐng wèn qí lǎo fù mǔ gù rén yǒu jiù ēn zhě, yǒu xìng mǎn zuò. cháng rì wèi gōng jù, zhí zǐ sūn lǐ.
又曰:班伯为定襄太守,至,请问耆老父母故人有旧恩者,酉杏满座。尝日为供具,执子孙礼。
yòu yuē: zhū bó hǎo lè shì dài fū, wèi jùn shǒu jiǔ qīng, bīn kè mǎn mén, yù shì huàn zhě jǔ jiàn zhī, yù bào chóu yuàn zhě jiě jiàn yǐ dài zhī. qí qū shì dài shì rú shì. bó yǐ cǐ zì lì, rán zhōng yòng bài.
又曰:朱博好乐士大夫,为郡守九卿,宾客满门,欲仕宦者举荐之,欲报仇怨者解剑以带之。其趋事待士如是。博以此自立,然终用败。
yòu yuē: zhèng dāng shí wéi tài zǐ shè rén, měi wǔ rì xǐ mù, cháng zhì yì mǎ cháng ān zhū jiāo, qǐng yè bīn kè, yè yǐ jì rì. yǐ jù" yóu xiá" bù.
又曰:郑当时为太子舍人,每五日洗沐,常置驿马长安诸郊,请谒宾客,夜以继日。(已具"游侠"部。)
yòu yuē: zhèng dāng shí qiān dà sī mǎ, jiè mén xià:" kè zhì, wú guì jiàn wú liú mén zhě." zhí bīn zhǔ zhī lǐ, yǐ qí guì xià rén.
又曰:郑当时迁大司马,戒门下:"客至,无贵贱无留门者。"执宾主之礼,以其贵下人。
dōng guān hàn jì yuē: dòu gù wèi fèng chē dū wèi, yǔ fù mǎ dū wèi gěng bǐng děng běi zhēng xiōng nú, suì miè xī chéng, kāi tōng sān shí liù guó. zài biān shù nián, qiāng hú qīn ài zhī. zhì ròu wèi shú, rén rén cháng guì qián gē, xuè liú zhǐ jiān, jìn zhī yú gù. gù zhé wèi kǒu gǎn, bù huì jiàn yě, shì yǐ qīn zhī rú fù.
《东观汉记》曰:窦固为奉车都尉,与驸马都尉耿秉等北征匈奴,遂灭西城,开通三十六国。在边数年,羌胡亲爱之。炙肉未熟,人人长跪前割,血流指间,进之於固。固辄为〈口敢〉,不秽贱也,是以亲之如父。
xiè chéng hòu hàn shū yuē: huáng fǔ sōng wèi sān gōng, yǐ shēn qǐ yú hàn mǎ, cháng zhé jié xià shì yě.
谢承《后汉书》曰:皇甫嵩为三公,以身起於汗马,常折节下士也。
wèi shū yuē: liú píng jié kè cì bèi, bèi bù zhī ér dài kè shén hòu, kè yǐ zhuàng yǔ zhī ér qù. shì shí rén mín jī jǐn, tún jù chāo lüè. bèi wài yù kòu nán, nèi fēng cái shī, shì zhī xià zhě, bì yǔ tóng xí ér zuò, tóng guǐ ér shí, wú suǒ jiǎn zé. zhòng duō guī yān.
《魏书》曰:刘平结客刺备,备不知而待客甚厚,客以状语之而去。是时人民饥馑,屯聚抄略。备外御寇难,内丰财施,士之下者,必与同席而坐,同簋而食,无所简择。众多归焉。
shǔ zhì yuē: cáo gōng hái xǔ, xiān zhǔ wèi zuǒ jiāng jūn, lǐ zhī yú zhòng, chū tóng yú, zuò tóng xí.
《蜀志》曰:曹公还许,先主为左将军,礼之逾重,出同舆,坐同席。
yòu yuē: dǒng yǔn cháng yǔ shàng shū lìng fèi yī zhōng diǎn jūn hú jì děng qī yóu yàn, yán jià yǐ bàn, ér láng zhōng dǒng huī yì yǔn xiū jìng. huī nián shào guān wēi, jiàn yǔn tíng chū, qūn xún qiú qù, yǔn bù xǔ, yuē:" běn suǒ yǐ chū zhě, yù yǔ tóng hào yóu tán yě. jīn jūn yǐ zì qū, fāng zhǎn kuò, shě cǐ zhī tán, jiù bǐ zhī yàn, fēi suǒ wèi yě." nǎi mìng jiě, yī děng bà jià bù xíng. qí shǒu zhèng xià shì, fán cǐ lèi yě.
又曰:董允尝与尚书令费祎、中典军胡济等期游宴,严驾已办,而郎中董恢诣允修敬。恢年少官微,见允停出,逡巡求去,允不许,曰:"本所以出者,欲与同好游谈也。今君已自屈,方展阔,舍此之谈,就彼之宴,非所谓也。"乃命解,祎等罢驾不行。其守正下士,凡此类也。
wú zhì yuē: gù shào dāng zhī yù zhāng, fā zài jìn lù, huì zhāng jǐng bìng. shí sòng zhě bǎi shù, shào cí bīn kè yuē:" zhāng zhòng jié yǒu jí, ruò bù néng lái bié, hèn bú jiàn zhī, zàn hái yǔ jué, zhū jūn shào xiāng dài." qí liú xīn xià shì, wéi shàn suǒ zài, jiē cǐ lèi yě.
《吴志》曰:顾邵当之豫章,发在近路,会张景病。时送者百数,邵辞宾客曰:"张仲节有疾,若不能来别,恨不见之,暂还与诀,诸君少相待。"其留心下士,惟善所在,皆此类也。
wáng yǐn jìn shū yuē: wáng hún, zì xuán chōng. píng wú hòu, jù liǎng zhōu, wú rén xīn fù, jiē yǒu wèi jù zhī xīn. hún fǔ xún jī lǚ, láo qiān jiē nà, zuò wú kōng xí, mén bù tíng bīn. yú shì jiāng dōng zhū shì mò bù jìng ài.
王隐《晋书》曰:王浑,字玄冲。平吴后,据两州,吴人新附,皆有畏惧之心。浑抚循羁旅,劳谦接纳,坐无空席,门不停宾。於是江东诸士莫不敬爱。
sòng shū: yáng xīn cháng yì lǐng jūn jiāng jūn xiè hùn, hùn fú xí gǎi fú, rán hòu jiàn zhī. shí hùn zú zi líng yùn zài zuò, tuì gào zú xiōng zhān yuē:" jiāng jūn jiàn yáng xīn, suì yì yī gǎi xí." xīn yóu cǐ yì zhī míng.
《宋书》:羊欣尝诣领军将军谢混,混拂席改服,然后见之。时混族子灵运在坐,退告族兄瞻曰:"将军见羊欣,遂易衣改席。"欣由此益知名。
wáng zhì shēn lù sòng jì yuē: xiè jǐng rén cháng qǐng gāo zǔ, gāo zǔ nǎi mìng zhào jǐng rén dì shù. shù shí wéi yù zhōu zhǔ bù, bù cóng. gāo zǔ suì chuò zhù bù shí, xū shù zhì nǎi shí, qí jiàn zhòng rú cǐ.
王智深露宋纪》曰:谢景仁尝请高祖,高祖乃命召景仁弟述。述时为豫州主簿,不从。高祖遂辍箸不食,须述至乃食,其见重如此。
hòu wèi shū yuē: líng fù wèi xiāng zhōu cì shǐ, jiǎ zhǎng guǎng gōng. wéi zhèng qīng píng, yì qiáng fú ruò. zhōu zhōng yǒu dé sù lǎo míng wàng sù zhòng zhě, yǐ lǐ dài zhī, xún zhī zhèng shì, zé yǐ fāng lüè. rú cǐ zhě shí rén, hào yuē" shí shàn". yòu jiǎn qǔ xiàn qiáng mén bǎi yú rén, yǐ wéi jiǎ zǐ, yòu jiē yīn qín, cì yǐ yī fú, lìng gè guī, wèi ěr mù yú wài. yú shì fā jiān tī fú, shì wú bù yàn. bǎi xìng yǐ wéi shén míng.
《后魏书》曰:陵馥为相州刺史,假长广公。为政清平,抑强扶弱。州中有德宿老名望素重者,以礼待之,询之政事,责以方略。如此者十人,号曰"十善"。又简取县强门百馀人,以为假子,诱接殷勤,赐以衣服,令各归,为耳目於外。於是发奸擿伏,事无不验。百姓以为神明。
yòu yuē: jiǎ sī bó, xìng qiān hé, qīng shēn lǐ shì, suī zài jiē tú, tíng chē xià mǎ, jiē yòu xún xún, céng wú juàn sè. kè yǒu wèi sī bó yuē:" gōng jīn guì zhòng, níng néng bù jiāo?" bó yuē:" shuāi zhì biàn jiāo, hé cháng zhī yǒu?" dāng shí yǐ wéi yǎ yán.
又曰:贾思伯,性谦和,倾身礼士,虽在街途,停车下马,接诱恂恂,曾无倦色。客有谓思伯曰:"公今贵重,宁能不骄?"伯曰:"衰至便骄,何常之有?"当时以为雅言。
táng shū: lǐ miǎn lǐ xián xià shì, zhōng shǐ jìn xīn. yǐ míng shì lǐ xún zhāng cān wèi pàn guān, zú yú mù, sān suì zhī nèi, měi yù yàn yǐn, bì shè xū wèi yú yán cì, chén shàn zhí lèi, cí sè qī cè, lùn zhě měi zhī.
《唐书》:李勉礼贤下士,终始尽心。以名士李巡、张参为判官,卒於幕,三岁之内,每遇宴饮,必设虚位於筵次,陈膳执酹,辞色凄恻,论者美之。
yòu yuē: péi dù yǐ píng zéi bào guó wèi jǐ rèn. zì dé zōng cháo zǎi xiàng guī sī dì, bǎi guān bù gǎn jí mén. dù yǐ fāng tǎo bù tíng, zǎi chén yí rì jiē duō shì, jì yǒu suǒ de, yīn zòu zhū sī jiā tōng bīn kè. shàng fāng zhǔ yì, suì xǔ zhī. sì fāng bù yī jǐn dé yǐ cè huà gàn chéng xiàng, zhì jīn zǎi chén sī jiē shì, yīn dù zhī qǐng yě.
又曰:裴度以平贼报国为己任。自德宗朝宰相归私第,百官不敢及门。度以方讨不庭,宰臣宜日接多士,冀有所得,因奏诸私家通宾客。上方属意,遂许之。四方布衣尽得以策画干丞相,至今宰臣私接士,因度之请也。
yòu yuē: yáng yán lè xián xià shì, yǐ jí yǐn wèi jǐ rèn, tiān xià shì zǐ qū xiàng fēng cóng.
又曰:杨炎乐贤下士,以汲引为己任,天下士子趋向风从。
huáng fǔ mì yì shì chuán yuē: gōng yí qián, lǔ rén yě. shǎo ér lì xíng lè dào, bù shì zhū hóu, yǔ zi sī yǒu. lǔ mù gōng wén qí xián, yīn zǐ sī ér zhì mìng, yù yǐ wéi xiāng, wèi zi sī yuē:" gōng yí zi bì fǔ guǎ rén, guǎ rén jiāng sān fēn lǔ guó ér yǔ zhī."
皇甫谧《逸士传》曰:公仪潜,鲁人也。少而厉行乐道,不事诸侯,与子思友。鲁穆公闻其贤,因子思而致命,欲以为相,谓子思曰:"公仪子必辅寡人,寡人将三分鲁国而与之。"
jìn zhū gōng zàn yuē: zhāng huà bó shí duō wén, wú wù bù zhī, lú fú gāo lǎng jīng fù yǒu měi yú huá, qǐ jiā wèi tài zǐ shè rén, bìng jū, jié shǒu, suì fèi. cháo tíng zhòng zhī, jiù yǐ wéi guó zǐ bó shì.
《晋诸公赞》曰:张华博识多闻,无物不知,卢浮高朗经傅有美於华,起家为太子舍人,病疽,截手,遂废。朝廷重之,就以为国子博士。
gāo lǘ yàn zhì yuē: lǐ líng jū zhǎng gǔ zhī dōng, xiān zhǔ yǔ gāo yún yóu yàn, wǎng lái měi qì qí jiā. líng yǔ qí qī wáng shì, měi yè zì jī jiǔ zhuàn ér zhì.
高闾《燕志》曰:李陵居长谷之东,先主与高云游宴,往来每憩其家。陵与其妻王氏,每夜自赍酒馔而至。
yàn zǐ chūn qīu yuē: yàn zǐ zhī jìn, zhì zhōng mù dǔ bì guān yī qiú, fù chú xī yú tú cè. yàn zǐ wèn yuē:" hé zhě?" duì yuē:" wǒ yuè shí fù yě. bù miǎn jī dòng, wéi rén chén pú." yàn zǐ jiě zuǒ cān shú zhī, zài yǐ jù guī.
《晏子春秋》曰:晏子之晋,至中牟睹弊冠衣裘,负刍息於途侧。晏子问曰:"何者?"对曰:"我越石父也。不免饥冻,为人臣仆。"晏子解左骖赎之,载以俱归。
cuī hóng shí liù guó chūn qiū hòu qín lù yuē: tài wèi wén chéng gōng yáo xiǎn, zì zi zhāng, xìng zhī dì yě. qīng xiù míng fā, wén wǔ jiān cái, wèi lìng lù shí yú nián wú bǐ zhèng. jī wù zhī xiá, bīn kè rú yún, qiān xū fù shòu, dài shì yǐ bù yī zhī lǐ, huò hūn yè jìng chù, yǔ xián shì tán lùn zhèng shì.
崔鸿《十六国春秋·后秦录》曰:太尉文成公姚显,字子章,兴之弟也。清秀明发,文武兼才,为令录十馀年无秕政。机务之暇,宾客如云,谦虚傅受,待士以布衣之礼,或昏夜静处,与贤士谈论政事。
wáng sūn zi xīn shū yuē: chǔ zhuāng wáng gōng sòng, chú yǒu chòu ròu, zūn yǒu bài jiǔ, jiāng jūn zi zhòng jiàn yuē:" jīn jūn chú yǒu ròu chòu ér bù kě shí, zūn yǒu jiǔ bài ér bù kě yǐn, sān jūn zhī shì jiē jī sè, yù yǐ shèng dí, bù yì nán hū!"
王孙子《新书》曰:楚庄王攻宋,厨有臭肉,樽有败酒,将军子重谏曰:"今君厨有肉臭而不可食,樽有酒败而不可饮,三军之士皆饥色,欲以胜敌,不亦难乎!"
shuō yuàn yuē: zhào jiǎn zi yóu yú xī hé ér lè zhī, tàn yuē:" ān dé xián shì ér yǔ chù yān?" zhōu rén gǔ chéng duì yuē:" hóng hú gāo fēi yuǎn xiáng, qí suǒ shì, liù hé yě. bèi shàng yǒu máo, fù xià yǒu cuì, wú chǐ cùn zhī shù, qù zhī mǎn bǎ. fēi bù néng wéi zhī gāo. bù zhī mén xià zuǒ yòu kè qiān rén zhě, yì yǒu liù hé zhī yòng hū? jiāng jǐn máo cuì." xīn xù tóng, ér chēng" jìn píng gōng", yòu yún" sān qiān yú rén" yǐ.
《说苑》曰:赵简子游於西河而乐之,叹曰:"安得贤士而与处焉?"舟人古乘对曰:"鸿鹄高飞远翔,其所恃,六翮也。背上有毛,腹下有毳,无尺寸之数,去之满把。飞不能为之高。不知门下左右客千人者,亦有六翮之用乎?将尽毛毳。"(《新序》同,而称"晋平公",又云"三千馀人"矣。)
yòu yuē: zhōu gōng rì jiàn bái wū zhī shì, suǒ xià zhě fán qī shí yī, ér tiān xià zhī shì jiē zhì. yàn zǐ suǒ yǔ tóng yī shí zhě bǎi rén, ér tiān xià zhī shì yì zhì.
又曰:周公日见白屋之士,所下者凡七十一,而天下之士皆至。晏子所与同衣食者百人,而天下之士亦至。
yòu yuē: zhōu wēi wáng wèn yú níng zǐ yuē:" qǔ shì yǒu dào hū?" duì yuē:" yǒu. qióng zhě dá zhī, wáng zhě cún zhī, jí zhě qǐ zhī, shì zé sì fāng ér zhì yǐ. gù shì cún zé guó cún, shì wáng zé guó wáng. zi xū nù ér wáng zhī, bāo xū nù ér cún zhī, hú kě bù guì hū!"
又曰:周威王问於宁子曰:"取士有道乎?"对曰:"有。穷者达之,亡者存之,疾者起之,士则四方而至矣。故士存则国存,士亡则国亡。子胥怒而亡之,包胥怒而存之,胡可不贵乎!"
sú shuō yuē: xiè wàn yì jiǎn wén, wàn lái wú yī zé kě qián. jiǎn wén yuē:" dàn qián, bù xū yī zé." jí hū shǐ rù. wàn zhe bái guān jīn gǔ bì máo qiú, lǚ bǎn ér qián. jì jiàn, gòng tán yí rì, dà qì zhī.
《俗说》曰:谢万诣简文,万来无衣帻可前。简文曰:"但前,不须衣帻。"即呼使入。万着白纶巾、鹄{敝毛}裘,履板而前。既见,共谈移日,大器之。
hàn zá shì yuē: yú dìng guó qiān xùn xià shì. shì suī pín, tú bù wǎng guò, jiē yǔ jūn lǐ.
《汉杂事》曰:于定国谦逊下士。士虽贫,徒步往过,皆与均礼。
yòu yuē: gōng sūn hóng wèi chéng xiàng, qǐ kè guǎn, kāi gé yán xián rén, yǔ cān móu yì. shēn zì shí tuō sù fàn yī qì, jǐn yǐ fèng lù yǔ gù rén bīn kè.
又曰:公孙弘为丞相,起客馆,开阁延贤人,与参谋议。身自食脱粟饭一器,尽以俸禄与故人宾客。
yòu yuē: ní kuān wéi rén, bēi tǐ xià shì, wù zài dé rén xīn. zé yòng rén xiào, tuī chéng yǔ xià, bù qiú míng yù.
又曰:倪宽为人,卑体下士,务在得人心。择用仁孝,推诚与下,不求名誉。
yīng xióng jì yuē: yuán shào yǒu zī mào wēi róng, ài shì yǎng míng. jì lěi shì tái sī, bīn kè suǒ guī, jiā yǐ qīng xīn zhé jié, mò bù zhēng fù qí tíng, shì wú guì jiàn yǔ zhī kàng lǐ.
《英雄记》曰:袁绍有姿貌威容,爱士养名。既累世台司,宾客所归,加以倾心折节,莫不争赴其庭,士无贵贱与之抗礼。
huán jì wú zhōng jì yuē: mèng rén, shǎo yǐ mǐn dá zhī míng, cóng nán yáng lǐ gōng xué. qí mǔ xián ér yǒu zhì, wèi zuò dà bèi. huò wèn qí gù, mǔ yuē:" xiǎo ér wú dé, yǐ zhì kè xué zhě duō pín, gù wèi dà bèi, shù kě de qì lèi xiāng jiē yě."
环济《吴中记》曰:孟仁,少以敏达知名,从南阳李恭学。其母贤而有智,为作大被。或问其故,母曰:"小儿无德,以致客学者多贫,故为大被,庶可得气类相接也。"
huáng shí gōng jì yuē: huáng liáng xī jiāng yòng bīng, rén yǒu kuì yī dān láo zhě, shǐ tóu zhī yú hé, lìng jiàng shì yíng ér yǐn zhī. fū yī dān láo bù néng wèi yī hé shuǐ, sān jūn sī wèi zhī sǐ, fēi zī wèi jí zhī yě.
《黄石公记》曰:黄梁昔将用兵,人有馈一箪醪者,使投之於河,令将士迎而饮之。夫一箪醪不能味一河水,三军思为之死,非滋味及之也。
liú xiàng xīn xù yuē: yàn xiāng de zuì yú jūn, jiāng chū wáng, zhào mén xià zhū dài fū yuē:" néng cóng wǒ chū hū?" sān wèn mò duì, yàn xiāng yuē:" shì zhī bù zú yǎng yě." yǒu jìn zhě yuē:" jī nián è suì, shì zāo kāng bù zú, ér jūn zhī quǎn mǎ yǒu yú gǔ. lóng dōng liè hán, shì duǎn hè bù wán, ér jūn zhī tái guān wéi jīn jiān jǐn xiù zì ruò. cái zhě jūn zhī suǒ qīng, sǐ zhě shì zhī suǒ zhòng yě. jūn bù néng shī jūn zhī suǒ qīng, ér qiú dé shì zhī suǒ zhòng, nán yān!"
刘向《新序》曰:燕相得罪於君,将出亡,召门下诸大夫曰:"能从我出乎?"三问莫对,燕相曰:"士之不足养也。"有进者曰:"饥年恶岁,士糟糠不足,而君之犬马有馀穀。隆冬冽寒,士短褐不完,而君之台观帷〈巾兼〉锦绣自若。财者君之所轻,死者士之所重也。君不能施君之所轻,而求得士之所重,难焉!"
yù zǐ yuē: wú bù kǒng sì hǎi zhī shì liú yú dào lù yě, wú kǒng qí liú mén tíng, shì yǐ sì hǎi zhī shì jiē zhì.
《鬻子》曰:吾不恐四海之士留於道路也,吾恐其留门庭,是以四海之士皆至。
zhuāng zǐ yuē: zi zhāng jiàn lǔ āi gōng, bù lǐ, pū fū ér qù, yuē:" chén wén jūn hǎo shì, gù bù yuǎn qiān lǐ yǐ jiàn jūn. jūn zhī lǐ shì yě, yǒu shì yè gōng zǐ gāo zhī hǎo lóng: shì diāo wén jǐn xiě yǐ lóng, yú shì tiān lóng xià zhī, kuī tóu yú yǒu, tuō wěi yú táng, yè gōng jiàn zhī, qì ér hái zǒu, shī qí hún pò, wǔ sè wú zhǔ, shì yè gōng fēi bù hǎo lóng yě, hǎo fū shì lóng ér fēi lóng yě. jīn jūn fēi bù hǎo shì yě, hǎo fū shì shì ér fēi shì zhě yě." xīn xù tóng.
《庄子》曰:子张见鲁哀公,不礼,仆夫而去,曰:"臣闻君好士,故不远千里以见君。君之礼士也,有似叶公子高之好龙:室雕文尽写以龙,於是天龙下之,窥头於牖,拖尾於堂,叶公见之,弃而还走,失其魂魄,五色无主,是叶公非不好龙也,好夫似龙而非龙也。今君非不好士也,好夫似士而非士者也。"(《新序》同。)
lǚ shì chūn qiū yuē: zhāng yí jiāng xī yóu yú qín, guò dōng zhōu. kè yǒu yǔ zhī yú zhāo wén jūn zhě yuē:" zhāng yí, zhuàng shì yě, jiāng xī yóu yú qín, yuàn jūn zhī lǐ mào zhī." zhāo wén jūn jiàn wèi zhī yuē:" guǎ rén guó suī xiǎo, qǐng yǔ kè gòng zhī." zhāng yí hái, běi miàn zài bài.
《吕氏春秋》曰:张仪将西游於秦,过东周。客有语之於昭文君者曰:"张仪,壮士也,将西游於秦,愿君之礼貌之。"昭文君见谓之曰:"寡人国虽小,请与客共之。"张仪还,北面再拜。
huái nán zǐ yuē: chǔ shí zi fā hǎo qiú jì dào zhī shì. shì yǒu qiú zhě wú bù yǎng. chǔ yǒu shàn wèi tōu zhě, wǎng jiàn yuē:" chén, chǔ shì tōu yě, yuàn yǐ jì gāi yī zú." gāi, bèi yě. yī zú, yī rén. hòu wú jǐ hé, qí xīng bīng fá chǔ, yú shì shì tōu jìn qǐng yuē:" chén yǒu báo jì, yuàn wèi jūn xíng zhī." zi fā yuē:" nuò." bù wèn qí cí ér qiǎn zhī. tōu zé yè chū jiě qí jiāng jūn zhī wéi ér xiàn zhī. zi fā yīn shǐ rén guī zhī, yuē:" zú yǒu chū cǎi xīn zhě, dé jiāng jūn zhī wéi, jǐn guī zhī yú zhí shì." míng xī fù wǎng qǔ qí zhěn, zi fā yòu shǐ guī zhī. míng xī fù yīn qǔ zān, yòu shǐ guī zhī. yú shì qí shī dà hài, jiāng jūn yǔ jūn lì móu zhī yuē:" jīn xī bù qù, chǔ jūn kǒng qǔ wú shǒu." jí hái shī ér qù. gù jì wú xì báo, zài rén jūn yòng zhī.
《淮南子》曰:楚时子发好求伎道之士。(士有求者无不养。)楚有善为偷者,往见曰:"臣,楚市偷也,愿以伎该一卒。"(该,备也。一卒,一人。)后无几何,齐兴兵伐楚,於是市偷进请曰:"臣有薄伎,愿为君行之。"子发曰:"诺。"不问其辞而遣之。偷则夜出解齐将军之帷而献之。子发因使人归之,曰:"卒有出采薪者,得将军之帷,谨归之於执事。"明夕复往取其枕,子发又使归之。明夕复因取簪,又使归之。於是齐师大骇,将军与军吏谋之曰:"今夕不去,楚军恐取吾首。"即还师而去。故伎无细薄,在人君用之。
yòu yuē: huái nán wáng ān yǎng shì shù qiān rén, qí zhōng gāo cái bā rén. sū fēi lǐ nán zuǒ wú chén tián wǔ bèi léi bèi máo bèi jìn chāng, hào wèi bā gōng.
又曰:淮南王安养士数千人,其中高才八人。苏非、李南、左吴、陈田、伍被、雷被、毛被、晋昌,号为八公。
yàn dān zǐ yuē: jīng kē zhī yàn, tài zǐ zì yù xū zuǒ, jīng kē yuán suí bù ràng. hòu rì yǔ kē zhī dōng gōng, lín chí ér guān, kē shí wǎ tóu wā. tài zǐ lìng rén fèng pán jīn, kē yòng dǐ wā, jǐn ér fù jìn. kē yuē:" fēi wéi tài zǐ ài jīn yě, bì tòng ěr." hòu gòng chéng qiān lǐ mǎ, kē yuē:" wén qiān lǐ mǎ gān měi." tài zǐ jí shā mǎ jìn gān. jì fán jiāng jūn dé zuì yú qín, qín qiú zhī jí, nǎi lái guī, tài zǐ wèi zhì jiǔ yáng huá zhī tái. jiǔ zhōng, tài zǐ chū měi rén néng qín zhě, kē yuē:" hǎo shǒu!" qín zhě jí jìn zhī. kē yuē:" dàn ài qí shǒu." tài zǐ jí duàn qí shǒu, shèng yǐ yù pán fèng zhī. tài zǐ cháng yǔ kē děng àn ér shí, tóng chuáng ér qǐn.
《燕丹子》曰:荆轲之燕,太子自御虚左,荆轲援绥不让。后日与轲之东宫,临池而观,轲拾瓦投蛙。太子令人奉盘金,轲用抵蛙,尽而复进。轲曰:"非为太子爱金也,臂痛耳。"后共乘千里马,轲曰:"闻千里马肝美。"太子即杀马进肝。暨樊将军得罪於秦,秦求之急,乃来归,太子为置酒阳华之台。酒中,太子出美人能琴者,轲曰:"好手!"琴者即进之。轲曰:"但爱其手。"太子即断其手,盛以玉盘奉之。太子常与轲等案而食,同床而寝。
lǚ shì chūn qiū yuē: gōu jiàn kǔ kuài jī zhī chǐ, yù shēn dé mín xīn, yǐ zhì bì sǐ yú wú. yǒu gān féi bù zú fēn, fú gǎn shí yǒu jiǔ liú zhī jiāng, yǔ mín tóng zhī.
《吕氏春秋》曰:勾践苦会稽之耻,欲深得民心,以致必死於吴。有甘肥不足分,弗敢食;有酒流之江,与民同之。
hán zǐ yuē: wú qǐ chū, yù gù rén ér zhǐ zhī shí, gù rén yuē:" nuò!" gù rén zhì mù bù lái, wú qǐ zhì mù bù shí ér dài zhī.
《韩子》曰:吴起出,遇故人而止之食,故人曰:"诺!"故人至暮不来,吴起至暮不食而待之。
sūn zǐ yuē: chǔ zhuāng wáng gōng sòng, yǒu jiǔ tóu zhī shuǐ, yǒu shí kuì zhī xián, xíng jūn zhōng zhī yǒu jī sè zhě jiā cì zhī.
《孙子》曰:楚庄王攻宋,有酒投之水,有食馈之贤,行军中之有饥色者加赐之。