dà zhōng nián, yǒu níng yīn xiù cái, jiǎ dà liáo zhuāng yú nán shān xià, dòng yǔ bàn duò, qiáng yuán yòu quē. yīn yè fēng qīng yuè lǎng, yín yǒng tíng jì. é wén kòu guān shēng, chēng táo lín bān tè chù shì xiāng fǎng. yīn qǐ guān, dǔ chù shì xíng zhì guī wěi, yán cí kuò luò. yuē: mǒu tián yě zhī shì, lì gēng zhī tú, xiàng quǎn mǔ ér xīn qín, yǔ nóng fū ér qí lèi. cháo jū cè jìn, dǔ fēng yuè jiǎo jié, wén jūn yín yǒng, gù lái fèng yè.
大中年，有寧茵秀才，假大寮莊於南山下，棟宇半墮，牆垣又缺。因夜風清月朗，吟詠庭際。俄聞叩關聲，稱「桃林斑特處士相訪」。茵啟關，睹處士形質瑰瑋，言詞廓落。曰：「某田野之士，力耕之徒，向畎畝而辛勤，與農夫而齊類。巢居側近，睹風月皎潔，聞君吟詠，故來奉謁。」

yīn yuē: mǒu shān lín shén pì, nóng jù wèi lín, péng bì jì shēn, lún tí hǎn zhì xìng cǐ jiàn fǎng, pō wèi jī huái.
茵曰：「某山林甚僻，農具為鄰，蓬蓽既深，輪蹄罕至；幸此見訪，頗慰羈懷。」

suì yán rù, yǔ yuē: rán chù shì zhī yè lì rú, yuàn wén qí shuō.
遂延入，語曰：「然處士之業例如，願聞其說。」

tè yuē: mǒu shào nián zhī shí, xiōng dì jìng shēng tóu jiǎo, měi dú chūn qiū, zhì yǐng kǎo shū xié zhōu yǐ zǒu, hèn bù dé zuǒ fǔ qí jiān. dú shǐ jì, zhì tián dān pò yàn zhī jì, hèn bù dé fèn jī qí jiān. dú dōng hàn, zhì guāng wǔ xīn yě zhī zhàn, hèn bù dé téng yuè qí jiān. cǐ sān shì jù kuài yì, jù bù néng féng, dàn hèn hèn ěr. jīn zé lǎo dào, yòu wú sì zǐ, kōng huái shì dú zhī bēi, kuàng yòu mù xú rú zǐ diào guō lín zōng yán yuē: shēng chú yī shù, qí rén rú yù.
特曰：「某少年之時，兄弟競生頭角，每讀《春秋》，至潁考叔挾輈以走，恨不得佐輔其間。讀《史記》，至田單破燕之計，恨不得奮擊其間。讀《東漢》，至光武新野之戰，恨不得騰躍其間。此三事俱快意，俱不能逢，但恨恨耳。今則老倒，又無嗣子，空懷舐犢之悲，況又慕徐孺子吊郭林宗言曰：「生芻一束，其人如玉。」

qí rén rú yù, jí bù gǎn dāng, shēng chú yī shù, kān lìng fěng wèi.
其人如玉，即不敢當，生芻一束，堪令諷味。」

é yòu wén rén kòu guān yuē: nán shān bān yín jiāng jūn fèng yè.
俄又聞人叩關曰：「南山斑寅將軍奉謁。」

yīn suì yán rù, qì mào yán sǒng, zhǐ qù gāng měng. jí èr bān xiāng jiàn, yì shén xīn wèi. yín yuē: lǎo xiōng zhī dé xìng zhī gēn běn fǒu?
茵遂延入，氣貌嚴聳，旨趣剛猛。及二斑相見，亦甚忻慰。寅曰：「老兄知得姓之根本否？」

tè yuē: xī wú tài bó yù wèi jīng mán, duàn fà wén shēn, yīn yīn zī suì yǒu bān xìng." yín yuē:" lǎo xiōng dà wàng, shū bù zhī gēn běn. qiě bān shì chū zì dòu gǔ wū tú, yǒu wén bān zhī xiàng, yīn yǐ mìng shì. yuǎn zǔ gù jí jié yú mǎ, hǎo cí zhāng, dà yǒu chēng yú hàn cháo, jiē yǒu chuán yú shǐ. qí hòu yīng jié jiān shēng chán lián bù jué. hòu hàn yǒu bān chāo lí, tóu bǐ cóng róng, xiāng zhě yuē:" jūn dāng fēng hóu wàn lǐ wài." chāo jié zhī, yuē:" jūn yàn hàn hǔ tóu, fēi ér shí ròu, wàn lǐ gōng hóu xiāng yě." hòu guǒ shǒu yù mén guān, fēng dìng yuǎn hóu. mǒu shì wèi wǔ bì zhōng láng, zài wǔ bān, yīn yǒu guò, cuàn yú shān lín, zhòu fú yè yóu, lù jī yǐn xíng, dàn tōu shēng ěr. shì wén fēng chuī yuè gāo, qiáng wài xián bù, wén jūn yín yǒng, yīn lái zhuī yè, kuàng yù dāng jiā, yóu zēng wèi yuè." yín yīn dǔ qí jú zài chuáng, wèi tè yuē:" yuàn jiē lǎo xiōng yī jú." tè suì xīn rán wèi zhī.
特曰：「昔吳太伯玉為荊蠻，斷髮文身，因因茲遂有斑姓。"寅曰："老兄大妄，殊不知根本。且斑氏出自斗穀於菟，有文斑之像，因以命氏。遠祖固及捷妤馬，好詞章，大有稱於漢朝，皆有傳於史。其後英傑間生、蟬聯不絕。後漢有班超離，投筆從戎，相者曰："君當封侯萬里外。"超潔之，曰："君燕頷虎頭，飛而食肉，萬里公侯相也。"後果守玉門關，封定遠侯。某世為武賁中郎，在武班，因有過，竄於山林，晝伏夜遊，露跡隱形，但偷生耳。適聞風吹月高，牆外閒步，聞君吟詠，因來追謁，況遇當家，尤增慰悅。"寅因睹棋局在床，謂特曰："願接老兄一局。"特遂欣然為之。

liáng jiǔ, wèi yǒu shèng fù. yīn wán zhī, jiào tè yī liǎng zhe. yín yuē: zhǔ rén mò shì gāo shǒu fǒu?
良久，未有勝負。茵玩之，教特一兩著。寅曰：「主人莫是高手否？」

yīn yuē: ruò guǎn zhōng kuī bào, shí jiàn yī bān.
茵曰：「若管中窺豹，時見一斑。」

bān yín xiào yuē: dà yǒu wēi jī, zhēn yī fā liǎng zhōng.
斑寅笑曰：「大有微機，真一發兩中。」

yīn qīng hú qǐng yǐn. jí jú bà ér yǐn, shù xún, yín qǐng bèi xiū pú yǐ sòng jiǔ. yīn chū lù pú, yín niè jué, xū yú ér jǐn tè jí bù rú. yīn jié yuē: hé gù bù rú?
茵傾壺請飲。及局罷而飲，數巡，寅請備脩脯以送酒。茵出鹿脯，寅齧決，須臾而盡；特即不茹。茵詰曰：「何故不茹？」

tè yuē: wú shàng chǐ, bù néng míng jué gù yě.
特曰：「無上齒，不能明嚼故也。」

shù xún hòu, tè chēng xiǎo jí, biàn bù gǎn guò yǐn. yín yuē: tán hé róng yì, yǒu jiǔ rú miǎn, fāng xué zhòu wèi zhǎng yè zhī yǐn.
數巡後，特稱小疾，便不敢過飲。寅曰：「談何容易，有酒如澠，方學紂為長夜之飲。」

jué miàn yǐ chì. tè yuē: dì dà shì zhōng dǐng zhī hù.
覺面已赤。特曰：「弟大是鐘鼎之戶。」

yī zuò dān, gèng bù dòng. hòu èr bān yǐn guò, yǔ fēn ná. tè yuē: dì yǐ shì zhǎo yá zhī shì, ér kǔ xiāng líng, hé yě?
一坐耽，更不動。後二斑飲過，語紛拏。特曰：「弟倚是爪牙之士，而苦相凌，何也？」

yín yuē: lǎo xiōng píng yǒu jiǎo zhī shì, ér kǔ xiāng dǐ, hé yě?
寅曰：「老兄憑有角之士，而苦相詆，何也？」

tè yuē: dì kuā měng yì zhī qū, ruò zhí rén rú biàn zhuāng zi, dāng wèi jī fěn yǐ.
特曰：「弟夸猛毅之軀，若值人如卞莊子，當為齏粉矣。」

yín yuē: xiōng kuā zhuàng yǒng zhī lì, ruò zhí rén rú páo dīng, dāng wèi tóu pí ěr.
寅曰：「兄夸壯勇之力，若值人如庖丁，當為頭皮耳。」

yīn qián yǒu xuē pú dāo, zhǎng chǐ yú. yīn nù ér yán yuē: níng lǎo yǒu chǐ dāo, èr kè bù dé xuān jìng, dàn qiě yǐn jiǔ.
茵前有削脯刀，長尺余。茵怒而言曰：「寧老有尺刀，二客不得喧競，但且飲酒。」

èr kè sǒng rán. tè yín cáo zhí shī yuē: qí zài fǔ xià rán, dòu zài fǔ zhōng qì.
二客悚然。特吟曹植詩曰：「萁在釜下燃，豆在釜中泣。」

cǐ yī lián shén bù è. yín yuē: bǐ yàn yún: bó jiū shù shàng míng, yì zài má zi dì.
此一聯甚不惡。寅曰：「鄙諺云：「鵓鳩樹上鳴，意在麻子地。」

jù dà xiào. yīn yuē: wú duō yán, gè qǐng fù shī yī zhāng.
俱大笑。茵曰：「無多言，各請賦詩一章。」

yīn yuē: xiǎo dú yún shuǐ jìng, yè yín shān yuè gāo. yān néng lǚ hǔ wěi, qǐ yòng xué niú dāo?
茵曰：「曉讀雲水靜，夜吟山月高。焉能履虎尾，豈用學牛刀？」

yín jì zhī yuē: dàn dé jū lín xiào, yān néng dāng lù dūn? dù hé hé suǒ shì? zhōng shì qiè liú kūn.
寅繼之曰：「但得居林嘯，焉能當路蹲？渡河何所適？終是怯劉昆。」

tè yuē: wú fēi bēi níng qī, zhōng shì qiè páo dīng, ruò yù gōng wèi shǒu, tí cén xiàng běi míng.
特曰：「無非悲寧戚，終是怯庖丁，若遇龔為守，蹄涔向北溟。」

yīn lǎn zhī, yuē: dà shì qí cái!
茵覽之，曰：「大是奇才！」

yín nù, fú yī ér qǐ yuē: níng shēng hé dǎng cǐ bèi? zì gǔ jí yǒu bān mǎ zhī cái, qǐ yǒu bān niú zhī cái? qiě wǒ shēng sān rì, biàn yù shì rén cǐ rén kuàng tōu wǒ xìng shì. dàn wèi néng gòng yǔ zhě, gài è shāng qí lèi ěr.
寅怒，拂衣而起曰：「寧生何黨此輩？自古即有班馬之才，豈有班牛之才？且我生三日，便欲噬人；此人況偷我姓氏。但未能共語者，蓋惡傷其類耳。」

suì nù yuē zhōng bù néng yáo wěi yú jūn mén xià, nǎi zhǎng yī ér qù. tè yì nù yuē: gǔ rén zhòng zhě bái méi, jūn jīn bái é, qǐ gǎn yǒu rén yán yù ěr, hé xiāng nù rú sī?
遂怒曰」終不能搖尾於君門下「，乃長揖而去。特亦怒曰：「古人重者白眉，君今白額，豈敢有人言譽耳，何相怒如斯？」

tè suì yì gào cí. jí míng, shì qí mén wài, wéi hǔ tí niú jī ér yǐ. níng shēng fāng wù, xún zhī shù bǎi bù, rén jiā fèi zhuāng nèi, yǒu yī lǎo niú wò, ér yóu dài jiǔ qì hǔ jí rù shān yǐ. yīn hòu gèng bù jū cǐ, ér guī jīng yǐ.
特遂亦告辭。及明，視其門外，惟虎蹄牛跡而已。寧生方悟，尋之數百步，人家廢莊內，有一老牛臥，而猶帶酒氣；虎即入山矣。茵後更不居此，而歸京矣。