zhēn yuán zhōng, yǒu zhāng shēng zhě, xìng wēn mào, měi fēng róng. nèi bǐng jiān gū, fēi lǐ bù kě rù. huò péng cóng yóu yàn, rǎo zá qí jiān, tā rén jiē xiōng xiōng quán quán, ruò jiāng bù jí, zhāng shēng róng shùn ér yǐ, zhōng bù néng luàn. yǐ shì nián èr shí sān, wèi cháng jìn nǚ sè. zhī zhě jié zhī. xiè ér yán yuē: dēng tú zǐ fēi hào sè zhě, shì yǒu xiōng xíng. yú zhēn hào sè zhě, ér shì bù wǒ zhí. hé yǐ yán zhī? dà fán wù zhī yóu zhě, wèi cháng bù liú lián yú xīn, shì zhī qí fēi wàng qíng zhě yě.
貞元中，有張生者，性溫茂，美風容。內秉堅孤，非禮不可入。或朋從游宴，擾雜其間，他人皆洶洶拳拳，若將不及，張生容順而已，終不能亂。以是年二十三，未嘗近女色。知者詰之。謝而言曰：「登徒子非好色者，是有凶行。余真好色者，而適不我值。何以言之？大凡物之尤者，未嘗不留連於心，是知其非忘情者也。」

jié zhě shí zhī. wú jǐ hé, zhāng shēng yóu yú pú. pú zhī dōng shí yú lǐ, yǒu sēng shè yuē pǔ jiù sì, zhāng shēng yù yān. shì yǒu cuī shì shuāng fù, jiāng guī zhǎng ān, lù chū yú pú, yì zhǐ yú zī sì.
詰者識之。無幾何，張生游於蒲。蒲之東十餘里，有僧舍曰普救寺，張生寓焉。適有崔氏孀婦，將歸長安，路出於蒲，亦止於茲寺。

cuī shì fù, zhèng nǚ yě. zhāng chū yú zhèng, xù qí qīn, nǎi yì pài zhī cóng mǔ. shì suì, hún jiān hōng yú pú. yǒu zhōng rén dīng wén yǎ, bù shàn yú jūn, jūn rén yīn sàng ér rǎo, dà lüè pú rén. cuī shì zhī jiā, cái chǎn shén hòu, duō nú pú. lǚ yù huáng hài, bù zhī suǒ tuō. xiān shì, zhāng yǔ pú jiāng zhī dǎng yǒu shàn, qǐng lì hù zhī, suì bù jí yú nán. shí yú rì, lián shǐ dù què jiāng tiān zǐ mìng yǐ zǒng róng jié, lìng yú jūn, jūn yóu shì jí. zhèng hòu zhāng zhī dé shén, yīn shì zhuàn yǐ mìng zhāng, zhōng táng yàn zhī. fù wèi zhāng yuē: yí zhī gū lí wèi wáng, tí xié yòu zhì. bù xìng shǔ shī tú dà kuì, shí bù bǎo qí shēn. ruò zi yòu nǚ, yóu jūn zhī shēng, qǐ kě bǐ cháng ēn zāi! jīn bǐ yǐ rén xiōng lǐ fèng jiàn, jì suǒ yǐ bào ēn yě.
崔氏婦，鄭女也。張出於鄭，緒其親，乃異派之從母。是歲，渾瑊薨於蒲。有中人丁文雅，不善於軍，軍人因喪而擾，大掠蒲人。崔氏之家，財產甚厚，多奴僕。旅寓惶駭，不知所託。先是，張與蒲將之黨有善，請吏護之，遂不及於難。十餘日，廉使杜確將天子命以總戎節，令於軍，軍由是戢。鄭厚張之德甚，因飾饌以命張，中堂宴之。復謂張曰：「姨之孤嫠未亡，提攜幼稚。不幸屬師徒大潰，實不保其身。弱子幼女，猶君之生，豈可比常恩哉！今俾以仁兄禮奉見，冀所以報恩也。」

mìng qí zǐ yuē huān láng, kě shí yú suì, róng shén wēn měi. cì mìng nǚ: chū bài ěr xiōng, ěr xiōng huó ěr.
命其子曰歡郎，可十餘歲，容甚溫美。次命女：「出拜爾兄，爾兄活爾。」

jiǔ zhī, cí jí. zhèng nù yuē: zhāng xiōng bǎo ěr zhī mìng. bù rán, ěr qiě lǔ yǐ. néng gèn yuǎn xián hū?
久之，辭疾。鄭怒曰：「張兄保爾之命。不然，爾且擄矣。能亘遠嫌乎？」

jiǔ zhī, nǎi zhì. cháng fú suì róng!
久之，乃至。常服睟容！

bù jiā xīn shì, chuí huán jiē dài, shuāng liǎn xiāo hóng ér yǐ. yán sè yàn yì, guāng huī dòng rén. zhāng jīng, wèi zhī lǐ. yīn zuò zhèng páng, yǐ zhèng zhī yì ér jiàn yě, níng cǎi yuàn jué, ruò bù shèng qí tǐ zhě. wèn qí nián jì. zhèng yuē: jīn tiān zǐ jiǎ zǐ suì zhī qī yuè, zhōng yú zhēn yuán gēng chén, shēng nián shí qī yǐ.
不加新飾，垂鬟接黛，雙臉銷紅而已。顏色艷異，光輝動人。張驚，為之禮。因坐鄭旁，以鄭之抑而見也，凝睬怨絕，若不勝其體者。問其年紀。鄭曰：「今天子甲子歲之七月，終於貞元庚辰，生年十七矣。」

zhāng shēng shāo yǐ cí dǎo zhī, bù duì. zhōng xí ér bà. zhāng zì shì huò zhī, yuàn zhì qí qíng, wú yóu de yě, cuī zhī bì yuē hóng niáng. shēng sī wèi zhī lǐ zhě shù sì, chéng jiān suì dào qí zhōng. bì guǒ jīng jǔ, tiǎn rán ér bēn. zhāng shēng huǐ zhī. yì rì, bì fù zhì. zhāng shēng nǎi xiū ér xiè zhī, bù fù yún suǒ qiú yǐ. bì yīn wèi zhāng yuē: láng zhī yán, suǒ bù gǎn yán, yì bù gǎn xiè. rán ér cuī zhī yīn zú, jūn suǒ xiáng yě. hé bù yīn qí dé ér qiú qǔ yān?
張生稍以詞導之，不對。終席而罷。張自是惑之，願致其情，無由得也，崔之婢曰紅娘。生私為之禮者數四，乘間遂道其衷。婢果驚沮，腆然而奔。張生悔之。翼日，婢復至。張生乃羞而謝之，不復雲所求矣。婢因謂張曰：「郎之言，所不敢言，亦不敢泄。然而崔之姻族，君所詳也。何不因其德而求娶焉？」

zhāng yuē: yú shǐ zì hái tí, xìng bù gǒu hé. huò shí wán qǐ jiān jū, céng mò liú pàn. bù wèi dāng nián, zhōng yǒu suǒ bì. zuó rì yī xí jiān, jǐ bù zì chí. shù rì lái, xíng wàng zhǐ, shí wàng bǎo, kǒng bù néng yú dàn mù, ruò yīn méi shì ér qǔ, nà cǎi wèn míng, zé sān shù yuè jiān, suǒ wǒ yú kū yú zhī sì yǐ. ěr qí wèi hé?
張曰：「余始自孩提，性不苟合。或時紈綺間居，曾莫流盼。不為當年，終有所蔽。昨日一席間，幾不自持。數日來，行忘止，食忘飽，恐不能逾旦暮，若因媒氏而娶，納采問名，則三數月間，索我於枯魚之肆矣。爾其謂何？」

bì yuē: cuī zhī zhēn shèn zì bǎo, suī suǒ zūn bù kě yǐ fēi yǔ fàn zhī. xià rén zhī móu, gù nán rù yǐ. rán ér shàn shǔ wén, wǎng wǎng chén yín zhāng jù, yuàn mù zhě jiǔ zhī. jūn shì wèi yù qíng shī yǐ luàn zhī. bù rán, zé wú yóu yě.
婢曰：「崔之貞慎自保，雖所尊不可以非語犯之。下人之謀，固難入矣。然而善屬文，往往沉吟章句，怨慕者久之。君試為喻情詩以亂之。不然，則無由也。」

zhāng dà xǐ, lì zhuì chūn cí èr shǒu yǐ shòu zhī.
張大喜，立綴《春詞》二首以授之。

shì xī, hóng niáng fù zhì, chí cǎi jiān yǐ shòu zhāng, yuē: cuī suǒ mìng yě.
是夕，紅娘復至，持彩箋以授張，曰：「崔所命也。」

tí qí piān yuē míng yuè sān wǔ yè. qí cí yuē: dài yuè xī xiāng xià, yíng fēng hù bàn kāi. fú qiáng huā yǐng dòng, yí shì yù rén lái.
題其篇曰《明月三五夜》。其詞曰：「待月西廂下，迎風戶半開。拂牆花影動，疑是玉人來。」

zhāng yì wēi yù qí zhǐ.
張亦微喻其旨。

shì xī, suì èr yuè xún yǒu sì rì yǐ. cuī zhī dōng yǒu xìng huā yī zhū, pān yuán kě yú. jì wàng zhī xī, zhāng yīn tī qí shù ér yú yān. dá yú xī xiāng, zé hù bàn kāi yǐ. hóng niáng qǐn yú chuáng. shēng yīn jīng zhī. hóng niáng hài yuē: láng hé yǐ zhì?
是夕，歲二月旬有四日矣。崔之東有杏花一株，攀援可逾。既望之夕，張因梯其樹而逾焉。達於西廂，則戶半開矣。紅娘寢於床。生因驚之。紅娘駭曰：「郎何以至？」

zhāng yīn dài zhī yuē: cuī shì zhī jiān zhào wǒ yě, ěr wèi wǒ gào zhī.
張因紿之曰：「崔氏之箋召我也，爾為我告之。」

wú jǐ, hóng niáng fù lái. lián yuē: zhì yǐ! zhì yǐ!
無幾，紅娘復來。連曰：「至矣！至矣！」

zhāng shēng qiě xǐ qiě hài, bì wèi huò jì. jí cuī zhì, zé duān fú yán róng, dà shù zhāng yuē: xiōng zhī ēn, huó wǒ zhī jiā, hòu yǐ. shì yǐ cí mǔ yǐ ruò zi yòu nǚ jiàn tuō. nài hé yīn bù lìng zhī bì, zhì yín yì zhī cí. shǐ yǐ hù rén zhī luàn wèi yì, ér zhōng lüè luàn yǐ qiú zhī. shì yǐ luàn yì luàn, qí qù jǐ hé? chéng yù qǐn qí cí, zé bǎo rén zhī jiān, bù yì míng zhī yú mǔ, zé bèi rén zhī huì, bù xiáng. jiāng jì yú bì pú, yòu jù bù dé fā qí zhēn chéng. shì yòng tuō duǎn zhāng, yuàn zì chén qǐ. yóu jù xiōng zhī jiàn nán, shì yòng bǐ mí zhī cí, yǐ qiú qí bì zhì. fēi lǐ zhī dòng, néng bù kuì xīn. tè yuàn yǐ lǐ zì chí, wú jí yú luàn!
張生且喜且駭，必謂獲濟。及崔至，則端服嚴容，大數張曰：「兄之恩，活我之家，厚矣。是以慈母以弱子幼女見托。奈何因不令之婢，致淫逸之詞。始以護人之亂為義，而終掠亂以求之。是以亂易亂，其去幾何？誠欲寢其詞，則保人之奸，不義；明之於母，則背人之惠，不祥。將寄於婢僕，又懼不得發其真誠。是用托短章，願自陳啟。猶懼兄之見難，是用鄙靡之詞，以求其必至。非禮之動，能不愧心。特願以禮自持，毋及於亂！」

yán bì, fān rán ér shì. zhāng zì shī zhě jiǔ zhī. fù yú ér chū, yú shì jué wàng.
言畢，翻然而逝。張自失者久之。復逾而出，於是絕望。

shù xī, zhāng shēng lín xuān dú qǐn, hū yǒu rén dǎng zhī. jīng hài ér qǐ, zé hóng niáng liǎn qīn xié zhěn ér zhì, fǔ zhāng yuē: zhì yǐ zhì yǐ! shuì hé wèi zāi!
數夕，張生臨軒獨寢，忽有人黨之。驚駭而起，則紅娘斂衾攜枕而至，撫張曰：「至矣至矣！睡何為哉！」

bìng zhěn zhòng qīn ér qù. zhāng shēng shì mù wēi zuò jiǔ zhī, yóu yí mèng mèi. rán ér xiū jǐn yǐ qí. é ér hóng niáng pěng cuī shì ér zhì. zhì, zé jiāo xiū róng yě, lì bù néng yùn zhī tǐ, nǎng shí duān zhuāng, bù fù tóng yǐ.
並枕重衾而去。張生拭目危坐久之，猶疑夢寐。然而修謹以俟。俄而紅娘捧崔氏而至。至，則嬌羞融冶，力不能運支體，曩時端莊，不復同矣。

shì xī, xún yǒu bā rì yě. xié yuè jīng yíng, yōu huī bàn chuáng. zhāng shēng piāo piāo rán, qiě yí shén xiān zhī tú, bù wèi cóng rén jiān zhì yǐ. yǒu qǐng, sì zhōng míng, tiān jiāng xiǎo. hóng niáng cù qù, cuī shì jiāo tí wǎn zhuǎn, hóng niáng yòu pěng zhī ér qù, zhōng xī wú yī yán. zhāng shēng biàn sè ér xìng, zì yí yuē: qǐ qí mèng xié?
是夕，旬有八日也。斜月晶瑩，幽輝半床。張生飄飄然，且疑神仙之徒，不謂從人間至矣。有頃，寺鐘鳴，天將曉。紅娘促去，崔氏嬌啼宛轉，紅娘又捧之而去，終夕無一言。張生辨色而興，自疑曰：「豈其夢邪？」

jí míng, dǔ zhuāng zài bì, xiāng zài yī, lèi guāng yíng yíng rán, yóu yíng yú yīn xí ér yǐ.
及明，睹妝在臂，香在衣，淚光熒熒然，猶瑩於茵席而已。

shì hòu yòu shí yú rì, yǎo bù fù zhī. zhāng shēng fù huì zhēn shī sān shí yùn, wèi bì, ér hóng niáng shì zhì, yīn shòu zhī, yǐ yí cuī shì. zì shì fù róng zhī. cháo yǐn ér chū, mù yǐn ér rù, tóng ān yú nǎng suǒ wèi xī xiāng zhě, jǐ yī yuè yǐ. zhāng shēng cháng jié zhèng shì zhī qíng. zé yuē: wǒ bù kě nài hé yǐ.
是後又十餘日，杳不復知。張生賦《會真詩》三十韻，未畢，而紅娘適至，因授之，以貽崔氏。自是復容之。朝隱而出，暮隱而入，同安於曩所謂西廂者，幾一月矣。張生常詰鄭氏之情。則曰：「我不可奈何矣。」

yīn yù jiù chéng zhī. wú hé, zhāng shēng jiāng zhī zhǎng ān, xiān yǐ qíng yù zhī. cuī shì wǎn wú nán cí, rán ér chóu yuàn zhī róng dòng rén yǐ. jiāng xíng zhī zài xī. bù fù kě jiàn, ér zhāng shēng suì xī xià.
因欲就成之。無何，張生將之長安，先以情諭之。崔氏宛無難詞，然而愁怨之容動人矣。將行之再夕。不復可見，而張生遂西下。

shù yuè, fù yóu yú pú, huì yú cuī shì zhě yòu lěi yuè. cuī shì shén gōng dāo zhá, shàn shǔ wén. qiú suǒ zài sān, zhōng bù kě jiàn. wǎng wǎng zhāng shēng zì yǐ wén tiāo, yì bù shèn dǔ lǎn. dà lüè cuī zhī chū rén zhě, yì bì qióng jí, ér mào ruò bù zhī yán zé mǐn biàn, ér guǎ yú chóu duì. dài zhāng zhī yì shén hòu, rán wèi cháng yǐ cí jì zhī. shí chóu yàn yōu suì, héng ruò bù shí, xǐ wēn zhī róng, yì hǎn xíng jiàn. yì shí dú yè cāo qín, chóu nòng qī cè. zhāng qiè tīng zhī. qiú zhī, zé zhōng bù fù gǔ yǐ. yǐ shì yù huò zhī. zhāng shēng é yǐ wén diào jí qī, yòu dāng xī qù. dāng qù zhī xī, bù fù zì yán qí qíng, chóu tàn yú cuī shì zhī cè. cuī yǐ yīn zhī jiāng jué yǐ, gōng mào yí shēng, xú wèi zhāng yuē: shǐ luàn zhī, zhōng qì zhī, gù qí yí yǐ. yú bù gǎn hèn. bì yě jūn luàn zhī, jūn zhōng zhī, jūn zhī huì yě. zé méi shēn zhī shì, qí yǒu zhōng yǐ. yòu hé bì shēn gǎn yú cǐ xíng? rán ér jūn jì bù yì, wú yǐ fèng níng. jūn cháng wèi wǒ shàn gǔ qín, xiàng shí xiū yán, suǒ bù néng jí. jīn qiě wǎng yǐ, jì jūn cǐ chéng.
數月，復游於蒲，會於崔氏者又累月。崔氏甚工刀札，善屬文。求索再三，終不可見。往往張生自以文挑，亦不甚睹覽。大略崔之出人者，藝必窮極，而貌若不知；言則敏辨，而寡於酬對。待張之意甚厚，然未嘗以詞繼之。時愁艷幽邃，恆若不識，喜溫之容，亦罕形見。異時獨夜操琴，愁弄悽惻。張竊聽之。求之，則終不復鼓矣。以是愈惑之。張生俄以文調及期，又當西去。當去之夕，不復自言其情，愁嘆於崔氏之側。崔已陰知將訣矣，恭貌怡聲，徐謂張曰：「始亂之，終棄之，固其宜矣。愚不敢恨。必也君亂之，君終之，君之惠也。則沒身之誓，其有終矣。又何必深感於此行？然而君既不懌，無以奉寧。君常謂我善鼓琴，向時羞顏，所不能及。今且往矣，既君此誠。」

yīn mìng fú qín, gǔ ní cháng yǔ yī xù, bù shù shēng, āi yīn yuàn luàn, bù fù zhī qí shì qū yě. zuǒ yòu jiē xī xū cuī yì jù zhǐ zhī, tóu qín, qì xià liú lián, qū guī zhèng suǒ, suì bù fù zhì. míng dàn ér zhāng xíng.
因命拂琴，鼓《霓裳羽衣》序，不數聲，哀音怨亂，不復知其是曲也。左右皆欷歔崔亦遽止之，投琴，泣下流連，趨歸鄭所，遂不復至。明旦而張行。

míng nián, wén zhàn bù shèng, zhāng suì zhǐ yú jīng. yīn zèng shū gàn cuī, yǐ guǎng qí yì. cuī shì jiān bào zhī cí, cū zài yú cǐ, yuē: pěng lǎn lái wèn, fǔ ài guò shēn. ér nǚ zhī qíng, bēi xǐ jiāo jí. jiān huì huā shèng hòu yī hé, kǒu zhī wǔ cùn, zhì yào shǒu gāo chún zhī shì. suī hé shū ēn, shuí fù wèi róng? dǔ wù zēng huái, dàn jī bēi huān ěr. fú chéng shǐ yú jīng zhōng jiù yè, jìn xiū zhī dào, gù zài biàn ān. dàn hèn pì lòu zhī rén, yǒng yǐ xiá qì. mìng yě rú cǐ, zhī fù hé yán! zì qù qiū yǐ lái, cháng hū hū rú yǒu suǒ shī. yú xuān huá zhī xià, huò miǎn wèi yǔ xiào, xián xiāo zì chù, wú bù lèi líng. nǎi zhì mèng mèi zhī jiān, yì duō gǎn yàn, lí yōu zhī ēn, chóu móu qiǎn quǎn, zàn ruò xún cháng, yōu huì wèi zhōng, jīng hún yǐ duàn. suī bàn qīn rú nuǎn, ér sī zhī shén yáo. yī zǎ bài cí, shū yú jiù suì. zhǎng ān xíng lè zhī dì, chù xù qiān qíng. hé xìng bù wàng yōu wēi, juàn niàn wú yì guó. bǐ bó zhī zhì, wú yǐ fèng chóu. zhì yú zhōng shǐ zhī méng, zé gù bù tè!
明年，文戰不勝，張遂止於京。因贈書干崔，以廣其意。崔氏緘報之詞，粗載於此，曰：「捧覽來問，撫愛過深。兒女之情，悲喜交集。兼惠花勝後一合，口脂五寸，致耀首膏唇之飾。雖荷殊恩，誰復為容？睹物增懷，但積悲歡耳。伏承使於京中就業，進修之道，固在便安—。但恨僻陋之人，永以遐棄。命也如此，知復何言！自去秋已來，常忽忽如有所失。於喧譁之下，或勉為語笑，閒宵自處，無不淚零。乃至夢寐之間，亦多感咽，離優之恩，綢繆繾綣，暫若尋常，幽會未終，驚魂已斷。雖半衾如暖，而思之甚遙。一咋拜辭，倏逾舊歲。長安行樂之地，觸緒牽情。何幸不忘幽微，眷念無斁國。鄙薄之志，無以奉酬。至於終始之盟，則固不忒！」

bǐ xī zhōng biǎo xiāng yīn, huò tóng yàn chù, bì pú jiàn yòu, suì zhì sī chéng. ér nǚ zhī xīn, bù néng zì gù. jūn zǐ yǒu fǔ qín zhī tiāo, bǐ rén wú tóu suō zhī jù. jí jiàn qǐn xí, yì shèng yì shēn. yú lòu zhī qíng, yǒng wèi zhōng tuō. qǐ qī jì jiàn jūn zǐ, ér bù néng dìng qíng. zhì yǒu zì xiàn zhī xiū, bù fù míng shì jīn zé. méi shēn yǒng hèn, hán tàn hé yán! tǎng rén rén yòng xīn, fǔ suì yōu miǎo, suī sǐ zhī rì, yóu shēng zhī nián. rú huò dá shì lüè qíng, shě xiǎo cóng dà, yǐ xiān pèi wèi chǒu xíng, yǐ yào méng wèi kě qī. zé dāng gǔ huà xíng xiāo, dān chéng bù mǐn, yīn fēng wěi lù, yóu tuō qīng chén. cún méi zhī chéng, yán jǐn yú cǐ. lín zhǐ wū yàn, qíng bù néng shēn. qiān wàn zhēn zhòng, zhēn zhòng qiān wàn! yù huán yī méi, shì ér yīng nián suǒ nòng, jì chōng jūn zǐ xià tǐ suǒ pèi. yù qǔ qí jiān rùn bù yú, huán qǔ qí zhōng shǐ bù jué. jiān luàn sī yī xuàn, wén zhú chá niǎn zǐ yī méi. cǐ shù wù bù zú jiàn zhēn. yì zhě yù jūn zǐ rú yù zhī zhēn, bì zhì rú huán bù jiě, lèi hén zài zhú, chóu xù wěn sī. yīn wù dá qíng, yǒng yǐ wèi hǎo ěr. xīn ěr shēn xiá, bài huì wú qī. yōu fèn suǒ zhōng, qiān lǐ shén hé. qiān wàn zhēn zhòng! chūn fēng duō lì, qiáng fàn wèi jiā. shèn yán zì bǎo, wú yǐ bǐ wèi shēn niàn.
鄙昔中表相因，或同宴處，婢僕見誘，遂致私誠。兒女之心，不能自固。君子有撫琴之挑，鄙人無投梭之拒。及薦寢席，義盛意深。愚陋之情，永謂終托。豈期既見君子，而不能定情。致有自獻之羞，不復明侍巾幘。沒身永恨，含嘆何言！倘仁人用心，俯遂幽眇，雖死之日，猶生之年。如或達士略情，舍小從大，以先配為醜行，以要盟為可欺。則當骨化形銷，丹誠不泯，因風委露，猶托清塵。存沒之誠，言盡於此。臨紙嗚咽，情不能申。千萬珍重，珍重千萬！玉環一枚，是兒嬰年所弄，寄充君子下體所佩。玉取其堅潤不渝，環取其終始不絕。兼亂絲一絢，文竹茶碾子一枚。此數物不足見珍。意者欲君子如玉之真，弊志如環不解，淚痕在竹，愁緒紊絲。因物達情，永以為好耳。心邇身遐，拜會無期。幽憤所鍾，千里神合。千萬珍重！春風多厲，強飯為嘉。慎言自保，無以鄙為深念。」

zhāng shēng fā qí shū yú suǒ zhī, yóu shì shí rén duō wén zhī. suǒ shàn yáng jù yuán hǎo shǔ cí, yīn wèi fù cuī niáng shī yī jué yún: qīng rùn pān láng yù bù rú, zhōng tíng huì cǎo xuě xiāo chū. fēng liú cái zǐ duō chūn sī, cháng duàn xiāo niáng yī zhǐ shū.
張生發其書於所知，由是時人多聞之。所善楊巨源好屬詞，因為賦《崔娘詩》一絕云：「清潤潘郎玉不如，中庭蕙草雪銷初。風流才子多春思，腸斷蕭娘一紙書。」

hé nán yuán zhěn yì xù shēng huì zhēn shī sān shí yùn, shī yuē:
河南元稹亦續生《會真詩》三十韻，詩曰：

wēi yuè tòu lián lóng, yíng guāng dù bì kōng.
微月透簾櫳，螢光度碧空。

yáo tiān chū piǎo miǎo, dī shù jiàn cōng lóng.
遙天初縹緲，低樹漸蔥蘢。

fēng chuī guò tíng zhú, luán gē fú jǐng tóng.
風吹過庭竹，鸞歌拂井桐。

luó xiāo chuí báo wù, huán pèi xiǎng qīng fēng.
羅綃垂薄霧，環珮響輕風。

jiàng jié suí jīn mǔ, yún xīn pěng yù tóng.
絳節隨金母，雲心捧玉童。

gēng shēn rén qiāo qiāo, chén huì yǔ méng méng.
更深人悄悄，晨會雨濛濛。

zhū yíng guāng wén lǚ, huā míng yǐn xiù lóng.
珠瑩光文履，花明隱繡龍。

yáo chāi xíng cǎi fèng, luó pèi yǎn dān hóng.
瑤釵行彩鳳，羅帔掩丹紅。

yán zì yáo huá pú, jiāng cháo bì yù gōng.
言自瑤華蒲，將朝碧玉宮。

yīn yóu luò chéng běi, ǒu xiàng sòng jiā dōng.
因游洛城北，偶向宋家東。

xì diào chū wēi jù, róu qíng yǐ àn tōng.
戲調初微拒，柔情已暗通。

dī huán chán yǐng dòng, huí bù yù chén méng.
低鬟蟬影動，回步玉塵蒙。

zhuǎn miàn liú huā xuě, dēng chuáng bào qǐ cóng.
轉面流花雪，登床抱綺叢。

yuān yāng jiāo jǐng wǔ, fěi cuì hé huān lóng.
鴛鴦交頸舞，翡翠合歡籠。

méi dài dǒng piān jù, chún zhū nuǎn gèng róng.
眉黛董偏聚，唇朱暖更融。

qì qīng lán ruǐ fù, fū rùn yù jī fēng.
氣清蘭蕊馥，膚潤玉肌豐。

wú lì yōng yí wàn, duō jiāo ài liǎn gōng.
無力慵移腕，多嬌愛斂躬。

hàn liú zhū diǎn diǎn, fā luàn lǜ cōng cōng,
汗流珠點點，發亂綠蔥蔥，

fāng xǐ qiān nián huì, é wén wǔ yè qióng.
方喜千年會，俄聞五夜窮。

liú lián shí yǒu hèn, qiǎn quǎn yì nán zhōng.
留連時有恨，繾綣意難終。

màn liǎn hán chóu tài, fāng cí shì sù zhōng.
慢臉含愁態，芳詞誓素衷。

zèng huán míng lián tái, liú jié biǎo xīn wèn.
贈環明連台，留結表心問。

tí fěn liú xiāo jìng, cán dēng yuǎn àn chóng.
啼粉流宵鏡，殘燈遠暗蟲。

huá guāng yóu rǎn rǎn, xù rì jiàn tóng tóng.
華光猶苒苒，旭日漸瞳瞳。

chéng wù hái guī luò, chuī xiāo yì shàng sōng.
乘騖還歸洛，吹蕭亦上嵩。

yī xiāng yóu rǎn shè, zhěn nì shàng cán hóng.
衣香猶染麝，枕膩尚殘紅。

mì mì lín táng cǎo, piāo piāo sī zhǔ péng.
冪冪臨塘草，飄飄思渚蓬。

sù qín míng yuàn hè, qīng hàn wàng guī hóng.
素琴鳴怨鶴，清漢望歸鴻。

hǎi kuò chéng nán dù, tiān gāo bù yì chōng.
海闊誠難渡，天高不易沖。

xíng yún wú chù suǒ, xiāo shǐ zài lóu zhōng.
行雲無處所，簫史在樓中。

zhāng zhī yǒu wén zhī zhě, mò bù sǒng yì zhī, rán ér zhāng zhì yì jué yǐ. zhěn tè yǔ zhāng hòu, yīn zhēng qí cí. zhāng yuē: dà fán tiān zhī suǒ mìng yóu wù yě, bù yāo qí shēn, bì yāo yú rén. shǐ cuī shì zi yù hé fù guì, chéng chǒng jiāo, bù wèi yún, wèi yǔ, zé wèi jiāo, wèi chī, wú bù zhī qí biàn huà yǐ. xī yīn zhī xīn, zhōu zhī yōu, jù bǎi wàn zhī guó, qí shì shén hòu. rán ér yī nǚ zǐ bài zhī. kuì qí zhòng, tú qí shēn, zhì jīn wèi tiān xià lù xiào!
張之友聞之者，莫不聳異之，然而張志亦絕矣。稹特與張厚，因征其詞。張曰：「大凡天之所命尤物也，不妖其身，必妖於人。使崔氏子遇合富貴，乘寵嬌，不為雲，為雨，則為蛟，為螭，吾不知其變化矣。昔殷之辛，周之幽，據百萬之國，其勢甚厚。然而一女子敗之。潰其眾，屠其身，至今為天下僇笑！」

yǔ zhī dé bù zú yǐ shèng yāo niè, shì yòng rěn qíng.
予之德不足以勝妖孽，是用忍情。」

yú shì zuò zhě jiē wèi shēn tàn.
於是坐者皆為深嘆。

hòu suì yú, cuī yǐ wěi shēn yú rén, zhāng yì yǒu suǒ qǔ. shì jīng suǒ jū, nǎi yīn qí fū yán yú cuī, qiú yǐ wài xiōng jiàn. fū yǔ zhī, ér cuī zhōng bù wèi chū. zhāng yuàn niàn zhī chéng, dòng yú yán sè, cuī zhī zhī, qián fù yī zhāng, cí yuē: zì cóng xiāo shòu jiǎn róng guāng, wàn zhuǎn qiān huí lǎn xià chuáng. bù wèi páng rén xiū bù qǐ, wèi láng qiáo cuì què xiū jí.
後歲余，崔已委身於人，張亦有所娶。適經所居，乃因其夫言於崔，求以外兄見。夫語之，而崔終不為出。張怨念之誠，動於顏色，崔知之，潛賦一章，詞曰：「自從消瘦減容光，萬轉千回懶下床。不為旁人羞不起，為郎憔悴卻羞即。」

jìng bù zhī jiàn. hòu shù rì, zhāng shēng jiāng xíng, yòu fù yī zhāng yǐ xiè jué yún: qì zhì jīn hé dào, dāng ā qiě zì qīn. hái jiāng jiù shí yì, lián qǔ yǎn qián rén.
竟不之見。後數日，張生將行，又賦一章以謝絕云：「棄置今何道，當阿且自親。還將舊時意，憐取眼前人。」

zì shì jué bù fù zhī yǐ. shí rén duō xǔ zhāng wèi shàn bǔ guò zhě. yǔ cháng yú péng huì zhī zhōng, wǎng wǎng jí cǐ yì zhě, fū shǐ zhī zhě bù wèi, wèi zhī zhě bù huò. zhēn yuán suì jiǔ yuè, zhí shì lǐ gōng chuí sù yú yǔ jìng ān lǐ dì, yǔ jí yú shì, gōng chuí zhuō rán chēng yì, suì wèi yīng yīng gē yǐ chuán zhī. cuī shì xiǎo míng yīng yīng, gōng chuí yǐ mìng piān.
自是絕不復知矣。時人多許張為善補過者。予嘗於朋會之中，往往及此意者，夫使知者不為，為之者不惑。貞元歲九月，執事李公垂宿於予靖安里第，語及於是，公垂卓然稱異，遂為《鶯鶯歌》以傳之。崔氏小名鶯鶯，公垂以命篇。