yuán hé chū, yǒu yuán chè liǔ shí zhě, jū yú héng shān, èr gōng jù yǒu cóng fù, wèi guān zhè yòu. lǐ shù rén lián lèi, gè cuàn yú ài zhōu, èr gōng gòng jié xíng lǐ ér wǎng shěng yān. zhì yú lián zhōu hé pǔ xiàn. dēng zhōu ér yù yuè hǎi, jiāng dǐ jiāo zhǐ, yǐ zhōu yú hé pǔ àn. yè yǒu cūn rén xiǎng shén, xiāo gǔ xuān huá, zhōu rén yǔ èr gōng pú lì qí wǎng kàn yān, yè jiāng wǔ, é jù fēng chuā qǐ, duàn lǎn piào zhōu, rù yú dà hǎi, mò zhī suǒ shì. mào zhǎng jīng zhī jì, qiǎng jù áo zhī bèi làng fú xuě jiào, rì yǒng huǒ lún chù jiāo shì ér suō tíng, zhuàng shèn lóu ér wǎ jiě. bǎi bǒ shù sì, jǐ yù qīng chén, rán hòu dǐ gū dǎo ér fēng zhǐ. èr gōng chóu mèn ér zhì yān. jiàn tiān wáng zūn xiàng, yíng rán yú lǐng suǒ, yǒu jīn lú xiāng jìn, ér bié wú yī wù. èr gōng zhōu lǎn zhī cì, hū dǔ hǎi miàn shàng yǒu jù shòu, chū shǒu sì gù, ruò yǒu chá tīng, yá sēn jiàn jǐ, mù shǎn diàn guāng, liáng jiǔ ér méi. qūn xún, fù yǒu zǐ yún zì hǎi miàn yǒng chū, màn yǎn shù bǎi bù, zhōng yǒu wǔ sè dà fú róng, gāo bǎi yú chǐ, yè yè ér zhàn, nèi yǒu zhàng wò, ruò qǐ xiù cuò zá, yào duó rén yǎn. yòu jiàn hóng qiáo hū zhǎn, zhí dǐ yú dǎo shàng, é yǒu shuāng huán shì nǚ, pěng yù hé, chí jīn lú, zì lián yè ér lái tiān zūn suǒ, yì qí cán jìn, zhù yǐ yì xiāng. èr gōng jiàn zhī, qián gào kòu tóu, cí lǐ āi suān, qiú fǎn rén shì. shuāng huán bù dá. èr gōng qǐng yì liáng jiǔ, nǚ yuē: zi shì hé rén, ér jù zhì cǐ?
元和初，有元徹、柳實者，居于衡山，二公俱有從父，為官浙右》。李庶人連累，各竄於愛州，二公共結行李而往省焉。至於廉州合浦縣。登舟而欲越海，將抵交趾，艤舟於合浦岸。夜有村人饗神，簫鼓喧譁，舟人與二公僕吏齊往看焉，夜將午，俄颶風欻起，斷纜漂舟，入於大海，莫知所適。冒長鯨之髻，搶巨鰲之背；浪浮雪嶠，日涌火輪；觸鮫室而梭停，撞蜃樓而瓦解。擺簸數四，幾欲傾沉，然後抵孤島而風止。二公愁悶而陟焉。見天王尊像，瑩然於嶺所，有金爐香燼，而別無一物。二公周覽之次，忽睹海面上有巨獸，出首四顧，若有察聽，牙森劍戟，目閃電光，良久而沒。逡巡，復有紫雲自海面湧出，漫衍數百步，中有五色大芙蓉，高百餘尺，葉葉而綻，內有帳幄，若綺繡錯雜，耀奪人眼。又見虹橋忽展，直抵於島上，俄有雙鬟侍女，捧玉合，持金爐，自蓮葉而來天尊所，易其殘燼，炷以異香。二公見之，前告叩頭，辭理哀酸，求返人世。雙鬟不答。二公請益良久，女曰：「子是何人，而遽至此？」

èr gōng jù yǐ shí bái zhī, nǚ yuē: shǎo qǐng yǒu yù xū zūn shī dāng jiàng cǐ dǎo, yǔ nán míng fū rén huì yuē, zi dàn jiān qǐng zhī, dāng yǒu suǒ suì.
二公具以實白之，女曰：「少頃有玉虛尊師當降此島，與南溟夫人會約，子但堅請之，當有所遂。」

yán qì, yǒu dào shì chéng bái lù yù cǎi xiá, zhí jiàng yú dǎo shàng. èr gōng bìng bài ér wèi gào. zūn shī mǐn zhī, yuē: zi kě suí cǐ nǚ ér yè nán míng fū rén, dāng yǒu guī qī, kě wú ài yǐ.
言訖，有道士乘白鹿；馭彩霞，直降於島上。二公並拜而位告。尊師憫之，曰：「子可隨此女而謁南溟夫人，當有歸期，可無礙矣。」

zūn shī yǔ shuāng huán yuē: yú zàn xiū zhēn, bì, dāng yì bǐ.
尊師語雙鬟曰：「余暫修真，畢，當詣彼。」

èr zi shòu jiào, zhì zhàng qián, xíng bài yè zhī lǐ. jiàn yī nǚ, wèi jī, yī wǔ sè wén cǎi hào yù níng jī, hóng liú nì yàn, shén chéng hàng xiè, qì sù cāng míng. èr zi gào yǐ xìng zì, fū zǐ shài zhī yuē: xī shí tiān tāi yǒu liú chén, jīn yǒu liǔ shí xī yǒu ruǎn zhào, jīn yǒu yuán chè xī shí yǒu liú ruǎn, jīn yǒu yuán liǔ, mò fēi tiān yě!
二子受教，至帳前，行拜謁之禮。見一女，未笄，衣五色文彩；皓玉凝肌，紅流膩艷，神澄沆瀣，氣肅滄溟。二子告以姓字，夫子曬之曰：「昔時天台有劉晨，今有柳實；昔有阮肇，今有元徹；昔時有劉、阮，今有元、柳，莫非天也！」

shè èr tà ér zuò.
設二榻而坐。

é qǐng, zūn shī zhì, fū rén yíng bài, suì hái zuò. yǒu xiān é shù bèi, zòu shēng huáng xiāo dí, páng liè luán fèng zhī gē wǔ, yǎ hé jié zòu èr zi huǎng hū ruò mèng yú jūn tiān, jí rén shì hǎn wén jiàn yǐ. suì mìng fēi shāng. hū yǒu xuán hè, xián cǎi jiān, zì kōng ér zhì, yuē: ān qī shēng zhī zūn shī fù nán míng huì, zàn qǐng wǎng jià.
俄頃，尊師至，夫人迎拜，遂還坐。有仙娥數輩，奏笙簧蕭笛，旁列鸞鳳之歌舞，雅合節奏；二子恍惚若夢於鈞天，即人世罕聞見矣。遂命飛觴。忽有玄鶴，銜彩箋，自空而至，曰：「安期生知尊師赴南溟會，暫請枉駕。」

zūn shī dú zhī, wèi xuán hè yuē xún dāng zhì bǐ.
尊師讀之，謂玄鶴曰」尋當至彼。」

zūn shī yǔ fū rén yuē: yǔ ān qī shēng jiān kuò qiān nián, bù zhí nán yóu, wú yīn fǎng huà.
尊師語夫人曰：「與安期生間闊千年，不值南遊，無因訪話。」

fū rén suì mìng shì nǚ jìn zhuàn, yù qì guāng jié fū rén duì shí, ér èr zi bù dé xiǎng. zūn shī yuē: èr zi suī wèi hé xiǎng, rán wèi qiú rén jiān zhī shí ér xiǎng zhī.
夫人遂命侍女進饌，玉器光潔；夫人對食，而二子不得餉。尊師曰：「二子雖未合餉，然為求人間之食而餉之。」

fū rén yuē: rán.
夫人曰：「然。」

jí bié jìn zhuàn, nǎi rén jiān wèi yě. zūn shī shí bì, huái zhōng chū dān zhuàn yī juàn ér shòu fū rén, fū rén bài ér shòu zhī, suì gào qù. huí gù èr zǐ yuē: zi yǒu dào gǔ, guī nǎi bù nán, rán xiè hòu xiāng yù, hé yǒu líng yào xiāng kuàng. dàn zi sù fèn zì yǒu shī, wú bù dāng wèi zi shī ěr.
即別進饌，乃人間味也。尊師食畢，懷中出丹篆一卷而授夫人，夫人拜而受之，遂告去。回顧二子曰：「子有道骨，歸乃不難，然邂逅相遇，合有靈藥相貺。但子宿分自有師，吾不當為子師耳。」

èr zi bài, zūn shī suì qù. é hǎi shàng yǒu wǔ fū, zhǎng shù zhàng, yī jīn jiǎ, zhàng jiàn ér jìn, yuē: fèng shǐ tiān zhēn, qīng dào bù jǐn, fǎ dāng xiǎn lù, jīn yǐ xíng xíng.
二子拜，尊師遂去。俄海上有武夫，長數丈，衣金甲，仗劍而進，曰：「奉使天真，清道不謹，法當顯戮，今已行刑。」

suì qū ér méi. fū rén mìng shì nǚ zǐ yī fèng guān zhě yuē: kě sòng kè qù, ér suǒ chéng zhě hé?
遂趨而沒。夫人命侍女紫衣鳳冠者曰：「可送客去，而所乘者何？」

shì nǚ yuē: yǒu bǎi huā qiáo, kě yù èr zi.
侍女曰：「有百花橋，可馭二子。」

èr zi gǎn xiè bài bié. fū rén zèng yǐ yù hú yī méi, gāo chǐ yú. fū rén mìng bǐ tí yù hú shī zèng yuē: lái cóng yī yè zhōu zhōng lái, qù xiàng bǎi huā qiáo shǎng qù, ruò dào rén jiān kòu yù hú, yuān yāng zì jiě fēn míng yǔ.
二子感謝拜別。夫人贈以玉壺一枚，高尺余。夫人命筆題玉壺詩贈曰：「來從一葉舟中來，去向百花橋上去，若到人間扣玉壺，鴛鴦自解分明語。」

é yǒu qiáo zhǎng shù bǎi bù, lán kǎn zhī shàng, jiē yǒu yì huā. èr zi yú huā jiān qián kuī, jiàn qiān lóng wàn shé, dì xiāng jiāo rào, wèi qiáo zhī zhù yòu jiàn qián hǎi shàng zhī shòu, yǐ shēn shǒu yì chù, fú yú bō shàng. èr zi yīn jié shǐ zhě, shǐ zhě yuē: cǐ shòu wèi bù zhī èr jūn gù yě.
俄有橋長數百步，欄檻之上，皆有異花。二子於花間潛窺，見千龍萬蛇，遞相交繞，為橋之柱；又見前海上之獸，已身首異處，浮于波上。二子因詰使者，使者曰：「此獸為不知二君故也。」

shǐ zhě yuē: wǒ bù dāng wèi shǐ ér sòng zi, gài yǒu shēn yì yù fèng tuō, qiáng wèi cǐ xíng.
使者曰：「我不當為使而送子，蓋有深意欲奉托，強為此行。」

suì jīn dài jiān jiě yī hǔ pò hé zǐ, zhōng yǒu wù, yǐn yǐn ruò zhī zhū xíng zhuàng, wèi èr zǐ yuē: wú bèi, shuǐ xiān yě. shuǐ xiān, yīn yě, ér wú nán zǐ. wú xī yù fān yǔ shào nián, qíng zhī zhì ér yǒu zi, wèi sān suì, hé qì zhī fū rén mìng yǔ nán yuè shén wèi zi, qí lái jiǔ yǐ. wén nán yuè huí yàn fēng shǐ zhě yǒu shì yú shuǐ fǔ, fǎn rì, píng jì wú zi suǒ nòng yù huán wǎng, ér shǐ zhě yǐn zhī, wú pō wèi hèn. wàng èr jūn zǐ wèi chí cǐ hé zǐ, zhì huí yàn fēng xià, fǎng shǐ zhě miào ér tóu zhī, dāng yǒu yì biàn. tǎng dé yù huán, wèi sòng wú zi, wú zi yì zì dāng yǒu bào xiào ěr. shèn wù qǐ zhī!
遂襟帶間解一琥珀合子，中有物，隱隱若蜘蛛形狀，謂二子曰：「吾輩，水仙也。水仙，陰也，而無男子。吾昔遇番禹少年，情之至而有子，未三歲，合棄之；夫人命與南嶽神為子，其來久矣。聞南嶽回雁峰使者有事於水府，返日，憑寄吾子所弄玉環往，而使者隱之，吾頗為恨。望二君子為持此合子，至回雁峰下，訪使者廟而投之，當有異變。倘得玉環，為送吾子，吾子亦自當有報效耳。慎勿啟之！」

èr zi shòu zhī, wèi shǐ zhě yuē: fū rén shī yún: ruò dào rén jiān kòu yù hú, yuān yāng zì jiě fēn míng yǔ. hé wèi yě?
二子受之，謂使者曰：「夫人詩云：『若到人間扣玉壺，鴛鴦自解分明語。』何謂也？」

yuē: zi guī, yǒu shì, dàn kòu yù hú, dāng yǒu yuān yāng yīng zhī, shì wú bù cóng yǐ.
曰：「子歸，有事，但扣玉壺，當有鴛鴦應之，事無不從矣。」

yòu yuē: yù xū zūn shī yún: wú bèi zì yǒu shī, shī fù shì shuí?
又曰：「玉虛尊師云：「吾輩自有師』，師復是誰？」

yuē: nán yuè tài jí xiān shēng ěr, dāng zì yù zhī.
曰：「南嶽太極先生耳，當自遇之。」

suì yǔ shǐ zhě gào bié. qiáo zhī jǐn suǒ, jí xī rì hé pǔ zhī wéi zhōu chù huí shì, yǐ wú qiáo yǐ. èr zi xún zhī, shí yǐ èr shí èr nián, ài èr zhōu qīn shǔ, yǐ yǔn xiè yǐ. wèn dào jiāng guī héng shān, zhōng tú yīn něi ér kòu hú, suì yǒu yuān yāng yǔ yuē: ruò yù yǐn shí, qián xíng zì yù ěr.
遂與使者告別。橋之盡所，即昔日合浦之維舟處；回視，已無橋矣。二子詢之，時已二十二年，、愛二州親屬，已殞謝矣。問道將歸衡山，中途因餒而扣壺，遂有鴛鴦語曰：「若欲飲食，前行自遇耳。」

é ér dào zuǒ yǒu pán zhuàn fēng bèi, èr zi shí zhī, ér shù rì bù sī tā wèi. xún jí dá jiā, xī rì tóng zhì, yǐ ruò guàn yǐ. rán èr zi qī gè xiè shì yǐ sān zhòu. jiā rén bèi bēi xǐ bù shèng, yuē: rén yún láng jūn wáng méi dà hǎi, fú què yǐ jiǔ qiū yǐ.
俄而道左有盤饌豐備，二子食之，而數日不思他味。尋即達家，昔日童稚，已弱冠矣。然二子妻各謝世已三晝。家人輩悲喜不勝，曰：「人云郎君亡沒大海，服闋已九秋矣。」

èr zi yàn rén shì, tǐ yǐ qīng xū, dǔ qī zǐ sàng, bù shèn bēi qī. suì xiāng yǔ zhí dǐ huí yàn fēng, fǎng shǐ zhě miào, yǐ hé zǐ tóu zhī, xiū yǒu hēi lóng, zhǎng shù zhàng, jī fēng pēn diàn, zhé shù jiē wū, pī lì yī shēng, ér miào lì suì. èr zi zhàn lì, bù gǎn shú shì. kōng zhōng nǎi yǒu zhì yù huán zhě, èr zi qǔ zhī ér sòng nán yuè miào. jí guī, yǒu huáng yī shào nián, chí èr jīn hé zǐ, gè dào èr zi jiā, yuē: láng jūn lìng chí cǐ yào yuē hái hún gāo, ér bào èr jūn zǐ, jiā yǒu bì zhě, suī yī jiǎ zǐ, yóu néng tú dǐng ér huó.
二子厭人世，體以清虛，睹妻子喪，不甚悲戚。遂相與直抵回雁蜂，訪使者廟，以合子投之，修有黑龍，長數丈，激風噴電，折樹揭屋，霹靂一聲，而廟立碎。二子戰慄，不敢熟視。空中乃有擲玉環者，二子取之而送南嶽廟。及歸，有黃衣少年，持二金合子，各到二子家，曰：「郎君令持此藥曰還魂膏，而報二君子，家有斃者，雖一甲子，猶能塗頂而活。」

shòu zhī, ér shǐ zhě bù jiàn. èr zi suì yǐ huó qī shì.
受之，而使者不見。二子遂以活妻室。

hòu gòng xún yún shuǐ, fǎng tài jí xiān shēng, ér céng wú yǐng xiǎng, mèn què guī. yīn dà xuě, jiàn lǎo sǒu fù qiáo ér yù, èr zi āi qí shuāi mài, yǐn zhī yǐ jiǔ. dǔ qiáo dān shàng yǒu tài jí zì, suì lǐ zhī wèi shī, yǐ yù hú gào zhī.
後共尋雲水，訪太極先生，而曾無影響，悶卻歸。因大雪，見老叟負樵而鬻，二子哀其衰邁，飲之以酒。睹樵擔上有太極字，遂禮之為師，以玉壺告之。