jìn shì zhào hé, mào wēn qì zhí, xíng yì shén gāo. dà hé chū, yóu wǔ yuán, lù jīng shā qì, dǔ wù bēi tàn. suì yǐn jiǔ, yǔ pú shǐ bìng zuì, yīn qǐn yú shā qì. zhōng xiāo bàn xǐng, yuè sè jiǎo rán, wén shā zhōng yǒu nǚ zǐ bēi yín yuē.
進士趙合，貌溫氣直，行義甚高。大和初，游五原，路經沙磧，睹物悲嘆。遂飲酒，與僕使並醉，因寢於沙磧。中宵半醒，月色皎然，聞沙中有女子悲吟曰。」

yún huán xiāo jǐn zhuǎn péng xī, mái gǔ qióng huāng wú suǒ yī, mù mǎ bù sī shā yuè bái, gū hún kōng zhú yàn nán fēi.
雲鬟消盡轉蓬稀，埋骨窮荒無所依，牧馬不嘶沙月白，孤魂空逐雁南飛。」

hé suì qǐ ér fǎng yān. guǒ yǒu yī nǚ zǐ, nián yóu wèi jī, sè jué dài, yǔ hé yuē: mǒu xìng lǐ shì, jū yú fèng tiān, yǒu zǐ jià luò yuán zhèn shuài, yīn wǎng shěng yān. dào zāo dǎng qiāng suǒ lǔ, zhì cǐ wō shā, jié qí shǒu shì ér qù. hòu wèi lù rén suǒ bēi, yǎn yú shā nèi, jīng jīn sān zài, zhī jūn pō yǒu yì xīn, tǎng néng wèi guī gǔ yú fèng tiān chéng nán xiǎo lǐ cūn, jí mǒu jiā fén yú ěr, dāng yǒu fèng bào.
合遂起而訪焉。果有一女子，年猶未笄，色絕代，語合曰：「某姓李氏，居於奉天，有姊嫁洛源鎮帥，因往省焉。道遭黨羌所虜，至此撾殺，劫其首飾而去。後為路人所悲，掩於沙內，經今三載，知君頗有義心，倘能為歸骨於奉天城南小李村，即某家枌榆耳，當有奉報。」

hé xǔ zhī, qǐng shì qí yǎn gé chù nǚ zǐ gǎn qì, gào zhī. hé suì shōu qí gǔ, bāo yú náng zhōng, cì dàn. é yǒu zǐ yī zhàng fū yuè qí ér zhì, yī hé yuē: zhī zi rén ér yì, xìn ér lián, nǚ zǐ qǐ qí, shàng yǒu gǎn jī. wǒ lǐ wén yuè shàng shū yě. yuán hé shí sān nián céng shǒu wǔ yuán, wèi quǎn róng sān shí wàn wéi bī, chéng chí zhī sì yú, bīng gè hòu shí shù lǐ. lián nǔ sǎ yǔ, fēi tī pái yún, chuān bì jué háo, zhòu yè gōng jī chéng zhōng fù hù ér jí zhě, shǐ rú wèi máo. dāng qí shí, yù hàn zhī bīng cái sān qiān, jī lì qí jū rén, fù nǚ lǎo yòu, fù tǔ ér lì zhě, bù zhī hán něi. quǎn róng yú chéng běi zào dú jiǎo lóu, gāo shù shí zhàng, chéng zhōng jù xì, xián dé kuī zhī. mǒu suì shè qí jì dìng, zhōng qí lóu lì suì, qiāng qiú è rán, yǐ wèi shén gōng. yòu yǔ chéng zhōng rén yuē: shèn wù chāi wū shāo, wú qiě wèi rǔ qǔ xīn.
合許之，請示其掩骼處；女子感泣，告之。合遂收其骨，包於囊中，伺旦。俄有紫衣丈夫躍騎而至，揖合曰：「知子仁而義，信而廉，女子啟祈，尚有感激。我李文悅尚書也。元和十三年曾守五原，為犬戎三十萬圍逼，城池之四隅，兵各厚十數里。連弩灑雨，飛梯排雲，穿壁決壕，晝夜攻擊；城中負戶而汲者，矢如蝟毛。當其時，御捍之兵才三千，激厲其居人，婦女老幼，負土而立者，不知寒餒。犬戎於城北造獨腳樓，高數十丈，城中巨細，鹹得窺之。某遂設奇計定，中其樓立碎，羌酋愕然，以為神功。又語城中人曰：「慎勿拆屋燒，吾且為汝取薪。」

jī yú chéng xià, xǔ rén gōu shàng. yòu tài yīn shāo huì, jí wén chéng zhī sì yú, duō yǒu rén wù xíng dòng shēng, yán yún: yè gōng chéng ěr.
積於城下，許人鈎上。又太陰稍晦，即聞城之四隅，多有人物行動聲，言云：「夜攻城耳。」

chéng zhōng shè lì, bù gǎn zàn ān. mǒu yuē: bù rán.
城中懾栗，不敢暫安。某曰：「不然。」

qián yǐ tiě suǒ xià zhú ér zhào zhī, nǎi kōng qū niú yáng xíng, xié qí chéng, bīng shì shāo ān. yòu xī běi yú bèi gōng cuī shí yú zhàng, jiāng yù hūn huì, qún hú dà xǐ, zòng jiǔ kuáng gē, yún: hòu míng chén ér rù.
潛以鐵索下燭而照之，乃空驅牛羊行，脅其城，兵士稍安。又西北隅被攻摧十餘丈，將遇昏晦，群胡大喜，縱酒狂歌，云：「候明晨而入。」

mǒu yǐ mǎ nǔ wǔ bǎi, zhāng ér nǐ zhī, suì xià pí qiáng zhàng zhī, yī xī bìng gōng àn zhú, bù shǐ yǒu shēng, dí zhī yǐ shuǐ shí hán, lái rì bīng jiān, chéng zhī yíng rú yín, bù kě gōng jī. yòu qiāng qiú jiàn dà jiāng zhī qí, nǎi zàn pǔ suǒ cì, lì zhī yú wǔ huā yíng nèi mǒu yè chuān bì ér duó zhī rú fēi, zhòng qiāng hào wèi shì qǐng hái qián lǔ lüè zhī rén ér shú qí qí, zòng qí zhǎng yòu fù nǚ bǎi qīn rén, dé qí jǐn guī, rán hòu zhì qí ér hái zhī.
某以馬弩五百，張而擬之，遂下皮牆障之，一夕並工暗築，不使有聲，滌之以水；時寒，來日冰堅，城之瑩如銀，不可攻擊。又羌酋建大將之旗，乃贊普所賜，立之於五花營內；某夜穿壁而奪之如飛，眾羌號位、誓請還前擄掠之人而贖其旗，縱其長幼婦女百親人，得其盡歸，然後擲旗而還之。

shí bīn jīng jiù bīng èr wàn rén lín qí jìng, gǔ piào bù jìn. rú cǐ xiāng chí sān shí qī rì, qiāng qiú nǎi yáo bài yuē: cǐ chéng nèi yǒu shén jiāng, wú jīn xià gǎn qī.
時邠、涇救兵二萬人臨其境，股票不進。如此相持三十七日，羌酋乃遙拜曰：「此城內有神將，吾今下敢欺。」

suì juǎn jiǎ ér qù, bù xìn sù, dá yòu zhōu, yī zhòu ér gōng pò qí chéng, lǎo shào sān wàn rén jǐn zāo lǔ qù. yǐ cǐ lì hài, zé yú zhī gōng jí sī chéng bù xì. dàn dāng shí shí xiāng shǐ yú bù dé zhàng jié chū cǐ chéng, kōng jiā yī diāo chán ěr. yú wén zhōng líng wéi dài fū jiù zhú yī dī, jiāng fáng shuǐ lǎo, hòu sān shí nián, shàng yǒu bǎi xìng jí lián wèn zhōu gōng gǎn zhēn gōng, ér zòu lì dé zhèng bēi é rán. ruò yú dāng shí shǒu bì bù jiān, chéng zhōng zhī rén, jǐn wèi qiāng hú zhī jiàn lì, qǐ cún jīn rì zi sūn hū? zhī zi yǒu xīn, qǐng bái qí bǎi xìng, fěng qí zhōu zūn, yǔ lì dé zhèng bēi zú yǐ.
遂卷甲而去，不信宿，達宥州，一晝而攻破其城，老少三萬人、盡遭擄去。以此利害，則余之功及斯城不細。但當時時相使余不得仗節出此城，空加一貂蟬耳。余聞鍾陵韋大夫舊築一堤，將防水潦，後三十年，尚有百姓及廉問周公感真功，而奏立德政碑峨然。若余當時守壁不堅，城中之人，盡為羌胡之賤隸，豈存今日子孫乎？知子有心，請白其百姓，諷其州尊，與立德政碑足矣。」

yán qì, zhǎng yī ér tuì.
言訖，長揖而退。

hé jì shòu jiào, jiù wǔ yuán yǐ yǔ bǎi xìng jí cì shǐ, jù yǐ wèi yāo, bù tīng chóu chàng ér fǎn. zhì shā zhōng, yòu féng xī rì shén rén, xiè hé yuē: jūn wèi yán wǔ yuán, wú zhī zhī sú, cì shǐ bù míng. cǐ chéng dāng yǒu rén zāi, fāng yǔ qí qiú yōu fǔ. wú yán yú wǔ yuán zhī shì bù xié, cǐ yì yì xī, qí huò bù sān xún ér jí yǐ.
合既受教，就五原以語百姓及刺史，俱以為妖，不聽；惆悵而返。至沙中，又逢昔日神人，謝合曰：「君為言五原，無知之俗，刺史不明。此城當有人災，方與祈求幽府。吾言於五原之事不諧，此意亦息，其禍不三旬而及矣。」

yán qì ér méi. guǒ rú qī zāi shēng, wǔ yuán chéng jǐn sǐ wàn rén, lǎo yòu xiāng shí. hé zhì nǚ hái gǔ zhì fèng tiān, fǎng dé xiǎo lǐ cūn ér zàng zhī. míng rì, dào cè, hé yù xī rì zhī nǚ zǐ lái xiè, ér yán yuē: gǎn jūn zhī yì, wú dà fù nǎi zhēn yuán zhōng de dào zhī shì, yǒu yǎn cān tóng qì xù hùn yuán jīng, zi néng qióng zhī, lóng hǔ zhī dān, bù rì ér chéng yǐ.
言訖而沒。果如期災生，五原城饉死萬人，老幼相食。合摯女骸骨至奉天，訪得小李村而葬之。明日，道側，合遇昔日之女子來謝，而言曰：「感君之義，吾大父乃貞元中得道之士，有《演參同契》、《續混元經》，子能窮之，龍虎之丹，不日而成矣。」

hé shòu zhī, nǚ zǐ yǐ méi, hé suì shě jǔ, jiū qí xuán wēi, jū yú shǎo shì. shāo zhī yī nián, jiē shǐ wǎ lì wèi jīn bǎo èr nián, néng qǐ bì zhě sān nián, ěr zhī néng dù shì. jīn rì yǒu rén yù zhī yú sōng lǐng ěr.
合受之，女子已沒，合遂舍舉，究其玄微，居於少室。燒之一年，皆使瓦礫為金寶；二年，能起斃者；三年，餌之能度世。今日有人遇之於嵩嶺耳。