strong lǐ sān shí sì yán gé sān shí sì bīn lǐ yī strong
禮三十四 沿革三十四 賓禮一
zǒng xù
總敘
zì gǔ zhì zhōu, tiān xià fēng jiàn, gù shèng cháo pìn zhī lǐ, zhòng bīn zhǔ zhī yí, tiān zǐ zhū hóu, qīng dài fū shì, lǐ shù fú zhāng, jiē jiàng shā yǐ liǎng. qín huáng dì dàng píng jiǔ guó, yǔ nèi yī jiā, yǐ tián shì cuàn qí, liù qīng fēn jìn, yóu shì chén qiáng jūn ruò, zhōng chéng shàng tì xià líng, suǒ yǐ zūn jūn yì chén, liè zhì jùn xiàn, yì yú lín tǒng, biàn sú shì shí. zhì rú cháng qíng, fēi jīn shì gǔ. lǐ jīng zhāng jù, míng shù yóu fán, zhū jiā jiě shì, zhù shū páng zá. fāng jīn bù xíng zhī diǎn, yú shí wú yòng zhī yí, kōng shì zuān yán, jìng wèi fēng zhí, yǔ fū cóng yí zhī zhǐ, bù yì yì hū!
自古至周,天下封建,故盛朝聘之禮,重賓主之儀,天子諸侯,卿大夫士,禮數服章,皆降殺以兩。秦皇帝蕩平九國,宇內一家,以田氏篡齊,六卿分晉,由是臣強君弱,終成上替下凌,所以尊君抑臣,列置郡縣,易於臨統,便俗適時。滯儒常情,非今是古。禮經章句,名數尤繁,諸家解釋,註疏厖雜。方今不行之典,於時無用之儀,空事鑽研,競為封執,與夫從宜之旨,不亦異乎!
tiān zǐ shòu zhū hóu fān guó cháo zōng jìn yù
天子受諸侯藩國朝宗覲遇
shí huì yīn tóng fù yīn zhōu yǐ qián, tiān zǐ yǒu yíng láo xiǎng yàn zhū hóu zhī lǐ. zhì qín bà hóu zhì shǒu, wú fù gǔ yí. jí wèi, yǐ sān guó fēn liè, cū yǒu qí lǐ. dōng jìn mò, yòu fèi. jì liáng cuī líng ēn, cǎi zhí sān lǐ yí wén, xián xù qí yì. wéi hòu liáng zhǔ xiāo xiāo kuī chēng dì jīng xiāng, wèi hòu zhōu jí suí fù yōng guó, cháo jìn cǎi jù zhōu zhì, chuàng lì yí zhù yān. táng yú xià yīn zhōu wèi jìn dōng jìn hòu zhōu suí dà táng
(時會殷同附殷周以前,天子有迎勞饗燕諸侯之禮。至秦罷侯置守,無復古儀。及魏,以三國分裂,粗有其禮。東晉末,又廢。洎梁崔靈恩,採摭三禮遺文,咸序其義。唯後梁主蕭虓、巋稱帝荊襄,為後周及隋附庸國,朝覲采據周制,創立儀注焉。唐 虞 夏 殷 周 魏 晉 東晉 後周 隋 大唐)
táng yú xià shì zhī shí, sì fāng zhū hóu suì yī zhāo.
唐、虞、夏氏之時,四方諸侯歲一朝。
yīn zhì, wǔ nián yī zhāo.
殷制,五年一朝。
zhōu zhì, dà xíng rén zhǎng dà bīn zhī lǐ jí dà kè zhī yí, yǐ qīn zhū hóu. dà bīn, yào fú yǐ nèi zhū hóu yě. dà kè wèi qí gū qīng. chūn cháo zhū hóu ér tú tiān xià zhī shì, qiū jìn yǐ bǐ bāng guó zhī gōng, xià zōng yǐ chén tiān xià zhī mó, dōng yù yǐ xié zhū hóu zhī lǜ. cǐ yǐ wáng jiàn zhū hóu wèi wén yě. tú bǐ chén xié, jiē kǎo jī zhī yán. tiān zǐ dāng yǐ ér lì, zhū hóu běi miàn ér jiàn tiān zǐ yuē jìn tiān zǐ dāng níng ér lì, zhū gōng dōng miàn zhū hóu xī miàn yuē cháo. ěr yǎ yuē:" hù yǒu zhī jiān wèi zhī yǐ, mén píng zhī jiān wèi zhī níng." bāng jī fāng qiān lǐ, qí wài wǔ bǎi lǐ yuē hóu fú, suì yī jiàn. yòu qí wài wǔ bǎi lǐ yuē diān fú, èr suì yī jiàn. yòu qí wài wǔ bǎi lǐ yuē nán fú, sān suì yī jiàn. yòu qí wài wǔ bǎi lǐ yuē cǎi fú, sì suì yī jiàn. yòu qí wài wǔ bǎi lǐ yuē wèi fú, wǔ suì yī jiàn. yòu qí wài wǔ bǎi lǐ yuē yào fú, liù suì yī jiàn. yào fú, mán fú yě. cǐ liù fú xiāng jù fāng qī qiān lǐ, gōng hóu bó zǐ nán fēng yān. qí cháo gòng zhī suì, sì fāng gè sì fēn, qū sì shí ér lái, huò cháo chūn, huò zōng xià, huò jìn qiū, huò yù dōng. měi cháo jìn jiē yǒu gòng wù. jù fù shuì shàng piān. jiǔ zhōu zhī wài, wèi zhī fān guó, dài yī jiàn, gè yǐ qí suǒ guì bǎo wèi zhì. jiǔ zhōu zhī wài, yí fú zhèn fú fān fú. àn qū lǐ yuē:" qí zài dōng yí běi dí xī róng nán mán, suī dà yuē zi." fù sǐ zi lì, jí sì wáng jí wèi, nǎi yī lái. gè yǐ qí suǒ guì bǎo wèi zhì, zé fān guó zhī jūn wú zhí yù ruì zhě yě.
周制,大行人掌大賓之禮及大客之儀,以親諸侯。(大賓,要服以內諸侯也。大客謂其孤卿。)春朝諸侯而圖天下之事,秋覲以比邦國之功,夏宗以陳天下之謨,冬遇以協諸侯之慮。(此以王見諸侯為文也。圖、比、陳、協,皆考績之言。)天子當扆而立,諸侯北面而見天子曰覲;天子當寧而立,諸公東面、諸侯西面曰朝。(爾雅曰:"戶牖之間謂之扆,門屏之間謂之寧。")邦畿方千里,其外五百里曰侯服,歲一見。又其外五百里曰甸服,二歲一見。又其外五百里曰男服,三歲一見。又其外五百里曰采服,四歲一見。又其外五百里曰衛服,五歲一見。又其外五百里曰要服,六歲一見。(要服,蠻服也。此六服相距方七千里,公侯伯子男封焉。其朝貢之歲,四方各四分,趨四時而來,或朝春,或宗夏,或覲秋,或遇冬。每朝覲皆有貢物。具賦稅上篇。)九州之外,謂之蕃國,代一見,各以其所貴寶為贄。(九州之外,夷服、鎮服、蕃服。按曲禮曰:"其在東夷、北狄、西戎、南蠻,雖大曰子。"父死子立,及嗣王即位,乃一來。各以其所貴寶為贄,則蕃國之君無執玉瑞者也。)
dào tiān zǐ zhī jìng, xiān yè guān rén. guān rén bào wáng. wáng shǐ xiǎo xíng rén nì láo yú jī. yòu shǐ dài fū zhì jī. jí jiāo, shǐ dà xíng rén fú pí biàn, yòng bì yǐ láo shòu zhī. pí biàn zhě, tiān zǐ zhī zhāo zhāo fú. bì wú shù bó zhě, tiān zǐ zhī yù zūn yě. zhū hóu bīn wáng shǐ zhě, yòng shù bó chéng mǎ. jī yīn zi sì fǎn. jí guó, tiān zǐ cì shě, shǐ sī kōng zhì shě.
到天子之境,先謁關人。關人報王。王使小行人逆勞於畿。又使大夫致積。及郊,使大行人服皮弁,用璧以勞授之。(皮弁者,天子之朝朝服。璧無束帛者,天子之玉尊也。諸侯儐王使者,用束帛乘馬。積音子四反。)及國,天子賜舍,使司空致舍。
jiāng shòu cháo, shàng gōng zhí huán guī jiǔ cùn, sāo jí jiǔ cùn, gǔn miǎn jiǔ zhāng. qí chūn xià cháo zōng, gè chéng suǒ shòu shàng hé, jiàn cháng jiǔ yóu, fán yīng jiǔ jiù. ruò chūn, zhū hóu gè fú bì miǎn, shì bì yú mí. gè chéng suǒ shòu shàng hé zhě, yǐ yáng qì rén ēn, shàng wén, gù chē fú dé yǔ wáng tóng. hóu zhí xìn guī, bó zhí gōng guī, qī cùn, sāo jí qī cùn, bì miǎn qī zhāng, jiàn cháng qī yóu, fán yīng qī jiù. zi zhí gǔ bì, nán zhí pú bì, jiē wǔ cùn, sāo jí wǔ cùn, cuì miǎn wǔ zhāng, jiàn cháng wǔ yóu, fán yīng wǔ jiù. wáng zé fú pí biàn yú lù mén wài, zhèng cháo dāng níng ér lì. zhū hóu gǎi fú yú shě, fú cháo fú, gè zhí ruì yù. zhì yú cháo, gōng dōng miàn, zhū hóu xī miàn, bó zǐ nán cóng hóu ér cháo. mò bīn chéng mìng, gào yú tiān zǐ. tiān zǐ yuē:" bó fù shí lái, yǔ yī rén jiā zhī. bó fù qí rù, yǔ jiāng shòu zhī." tiān zǐ yú tóng xìng dà guó zé yuē bó fù, xiǎo bāng zé yuē shū fù yì xìng dà guó zé yuē bó jiù, xiǎo bāng zé yuē shū jiù. jiā zhī zhě, měi zhī yě. shòu yù xiān shū tóng xìng, cì jí yì xìng. shàng bīn yòu chuán, xià zhì sè fū yě. xìn yīn shēn. zhū hóu xù jìn, rù mén yòu, zuò diàn guī, zài bài qǐ shǒu. rù mén ér yòu, zhí chén dào, bù gǎn yóu bīn kè zhī wèi. bēi zhě jiàn zūn, diàn zhì ér bù shòu. bīn zhě yè. yè yóu gào yě. shàng bīn gào yǐ tiān zǐ qián cí, yù qīn shòu zhī rú bīn kè yě. qí cí yuē" bó fù qí shēng". hòu shì zuò qǔ guī, shēng, zhì mìng. wáng shòu zhī yù. hòu shì jiàng jiē dōng, běi miàn zài bài qǐ shǒu. bīn zhě yán zhī yuē" shēng". shēng, chéng bài nǎi chū, gè hái qí shě.
將受朝,上公執桓珪九寸,繅藉九寸,袞冕九章。其春夏朝宗,各乘所受上輅,建常九斿,繁纓九就。(若春,諸侯各服裨冕,釋幣於禰。各乘所受上輅者,以陽氣仁恩,尚文,故車服得與王同。)侯執信珪,伯執躬珪,七寸,繅藉七寸,鷩冕七章,建常七斿,繁纓七就。子執穀璧,男執蒲璧,皆五寸,繅藉五寸,毳冕五章,建常五斿,繁纓五就。王則服皮弁於路門外,正朝當寧而立。諸侯改服於舍,服朝服,各執瑞玉。至於朝,公東面,諸侯西面,伯子男從侯而朝。末儐承命,告於天子。天子曰:"伯父寔來,予一人嘉之。伯父其入,予將受之。"(天子於同姓大國則曰伯父,小邦則曰叔父;異姓大國則曰伯舅,小邦則曰叔舅。嘉之者,美之也。受玉先書同姓,次及異姓。上儐又傳,下至嗇夫也。信音身。)諸侯序進,入門右,坐奠珪,再拜稽首。(入門而右,執臣道,不敢由賓客之位。卑者見尊,奠贄而不授。)儐者謁。(謁猶告也。上儐告以天子前辭,欲親受之如賓客也。其辭曰"伯父其升"。)侯氏坐取珪,升,致命。王受之玉。侯氏降階東,北面再拜稽首。儐者延之曰"升"。升,成拜乃出,各還其舍。
sī jǐ yán shè fǔ yǐ yú miào yǐ qián, nán xiāng. shè guǎn xí fēn chún, jiā sāo xí huà chún, jiā cì xí fǔ chún, zuǒ yòu yù jǐ. fǔ wèi zhī fǔ, qí xiù bái hēi cǎi yě, yǐ jiàng bó wèi zhì. yǐ zhì rú píng fēng, xiù yǐ fǔ xíng. yǐ qián shè xí, zuǒ yòu yǒu jǐ, yōu zhì zūn yě. zhèng xuán wèi fēn rú shòu, yǒu wén ér xiá zhě. sāo xí, xuē pú ruò, zhǎn zhī, biān yǐ wǔ cǎi, ruò jīn hé huān yǐ. huà wèi yún qì yě. cì xí, táo zhī xí, yǒu cì liè chéng wén. tiān zǐ fú gǔn miǎn, fù fǔ yǐ ér lì. zhū hóu bì miǎn, yī yī ér rù, yǐ xíng sān xiǎng. fèng shù bó jiā bì, tíng shí wéi guó suǒ yǒu. suí guó suǒ yǒu, huò mǎ, huò hǔ bào pí, guī, jīn, dān qī, sī kuàng, zhú jiàn, fēn wèi sān xiǎng yǐ. fèng shù bó, pǐ mǎ zhuō shàng, jiǔ mǎ suí zhī zhōng tíng, xī shàng, diàn bì zài bài. zhuō yóu de yě. yǐ sù de yī mǎ wèi shàng. shū qí guó míng, hòu dāng shí qí suǒ chǎn yě. bì shí pǐ zhě, bù gǎn chì wáng suǒ chéng, yòng chéng shù, jìng yě.
司几筵設黼扆於廟扆前,南鄉。設莞席紛純,加繅席畫純,加次席黼純,左右玉幾。(斧謂之黼,其繡白黑采也,以絳帛為質。扆制如屏風,繡以斧形。扆前設席,左右有幾,優至尊也。鄭玄謂紛如綬,有文而狹者。繅席,削蒲蒻,展之,編以五采,若今合歡矣。畫謂雲氣也。次席,桃枝席,有次列成文。)天子服袞冕,負黼扆而立。諸侯裨冕,一一而入,以行三享。奉束帛加璧,庭實唯國所有。(隨國所有,或馬,或虎豹皮,龜,金,丹漆,絲纊,竹箭,分為三享矣。)奉束帛,匹馬卓上,九馬隨之中庭,西上,奠幣再拜。(卓猶的也。以素的一馬為上。書其國名,後當識其所產也。必十匹者,不敢斥王所乘,用成數,敬也。)
qí qiū dōng jìn yù zhī shí, jiāng cháo zhī zǎo, zhū hóu bì miǎn shì bì yú mí. jiāng jìn, zhì míng shí gào jiāng jìn yě. bì zhī wèi yán pí yě. tiān zǐ liù fú, dà qiú wèi shàng, qí yú wèi bì, yǐ shì zūn bēi fú zhī, ér zhū hóu yì fú yān. qí shì bì, rú pìn dài fū jiāng shòu mìng shì bì yú mí zhī lǐ. jiē chéng mò chē, zài lóng qí hú dú, ruì yù yǒu sāo. zhì dà mén wài, jiāo lóng wèi qí, zhū hóu suǒ jiàn. mò chē, dài fū zhì yě. gōng yī yuē dú. shàng bīn zì yǔ zhū hóu xiāng yī ér rù zhì miào mén wài, zhī shě. wáng fú gǔn miǎn fù fǔ yǐ ér shòu cháo xiǎng zhī lǐ. zhū hóu rù mén yòu, jiē diàn yù zài bài. wáng mìng jiāng shòu zhī. zhū hóu gèng qǔ yù, shēng táng zhì mìng. wáng qīn shòu zhī. zhū hóu jiàng táng, yòu zài bài qǐ shǒu. bīn zhě yán zhī yuē" shēng", shēng, chéng bài nǎi chū. rán hòu xíng sān xiǎng yù, wáng jiē fǔ zhī. zhū hóu jiàng táng, zì shòu zǎi, rú cháo zōng zhī fǎ. jìn yù zhī shí, tiān zǐ bù xià táng. lǐ jì yún:" tiān zǐ jìn zhū hóu, xià táng zì yí wáng shǐ yě."
其秋冬覲遇之時,將朝之早,諸侯裨冕釋幣於禰。(將覲,質明時告將覲也。裨之為言埤也。天子六服,大裘為上,其餘為裨,以事尊卑服之,而諸侯亦服焉。其釋幣,如聘大夫將受命釋幣於禰之禮。)皆乘墨車,載龍旂弧韣,瑞玉有繅。至大門外,(交龍為旂,諸侯所建。墨車,大夫制也。弓衣曰韣。)上儐自與諸侯相揖而入;至廟門外,之舍。王服袞冕負斧扆而受朝享之禮。諸侯入門右,皆奠玉再拜。王命將受之。諸侯更取玉,升堂致命。王親受之。諸侯降堂,又再拜稽首。儐者延之曰"升",升,成拜乃出。然後行三享玉,王皆撫之。諸侯降堂,自授宰,如朝宗之法。覲遇之時,天子不下堂。(禮記云:"天子覲諸侯,下堂自夷王始也。")
qí cháo zōng jìn yù xíng cháo xiǎng lǐ bì, sān xiǎng qì yě. zhū hóu jiē yòu ròu tǎn yú miào mén zhī dōng, nǎi rù mén yòu, běi miàn lì, gào tīng shì. yòu ròu tǎn zhě, xíng yí shī yú yòu yě. fán yǐ lǐ shì zhě yòu tǎn. gào tīng shì zhě, gào wáng yǐ guó suǒ yòng wèi zuì zhī shì. bīn zhě yè zhū tiān zǐ. tiān zǐ cí yú hòu shì yuē:" bó fù wú shì, guī níng nǎi bāng." yè, gào yě. hòu shì zài bài qǐ shǒu, chū, zì píng nán shì mén xī, gǎi tǎn hái xí, suì rù mén zuǒ, běi miàn lì. wáng nǎi láo zhī. zài bài qǐ shǒu, bīn zhě yán zhī yuē" shēng", shēng, chéng bài, jiàng chū. wáng cí zhī bù jí zuǒ zhě, dāng chū yǐn yú píng ér xí yě. tiān zǐ wài píng. láo zhī, láo qí dào lù láo kǔ yě. wáng suì gèng yán zhū hóu rù ér lǐ zhī. wáng shǐ zōng bó yǐ guī zàn zhuó yù chàng guàn zhī. lǐ bì hái guǎn, zhū hóu gōng qīng jiē jiù guǎn jiàn zhī.
其朝宗覲遇行朝享禮畢,(三享訖也。)諸侯皆右肉袒於廟門之東,乃入門右,北面立,告聽事。(右肉袒者,刑宜施於右也。凡以禮事者右袒。告聽事者,告王以國所用為罪之事。)儐者謁諸天子。天子辭於侯氏曰:"伯父無事,歸寧乃邦。"(謁,告也。)侯氏再拜稽首,出,自屏南適門西,改袒還襲,遂入門左,北面立。王乃勞之。再拜稽首,儐者延之曰"升",升,成拜,降出。(王辭之不即左者,當出隱於屏而襲也。天子外屏。勞之,勞其道路勞苦也。)王遂更延諸侯入而禮之。王使宗伯以珪瓚酌郁鬯祼之。禮畢還館,諸侯公卿皆就館見之。
ruò yǒu gōng zhě, tiān zǐ cì yǐ chē fú, jiē shǐ gōng jiù guǎn zhì zhī. zhū hóu yíng yú wài mén wài, zài bài. zhū gōng fèng qiè fú, jiā mìng shū yú qí shàng, shēng zì xī jiē, dōng miàn, tài shǐ jū yòu. yán zhū gōng zhě, wáng tóng shí fēn mìng zhī ér shǐ cì hòu shì. hòu shì shēng, xī miàn lì. tài shǐ shù mìng. dú wáng mìng shū. hòu shì jiàng liǎng jiē zhī jiān, běi miàn, zài bài qǐ shǒu, shòu mìng yě. shēng, chéng bài. tài shǐ cí zhī jiàng yě. tài shǐ jiā shū yú fú shàng, hòu shì shòu. shòu qiè fú yě. shǐ zhě chū, hòu shì sòng, zài bài.
若有功者,天子賜以車服,皆使公就館致之。諸侯迎於外門外,再拜。諸公奉篋服,加命書於其上,升自西階,東面,太史居右。(言諸公者,王同時分命之而使賜侯氏。)侯氏升,西面立。太史述命。(讀王命書。)侯氏降兩階之間,北面,再拜稽首,(受命也。)升,成拜。(太史辭之降也。)太史加書於服上,侯氏受。(受篋服也。)使者出,侯氏送,再拜。
shí huì yǐ fā sì fāng zhī jìn, yīn tóng yǐ shī tiān xià zhī zhèng. qí fǎ: zhū hóu jì zhì tiān zǐ zhī guó, bì xiān cháo tiān zǐ yú qí guó nèi, rán hòu wèi tán yú guó wài, gēng xíng cháo lǐ. shí huì wú cháng qī, zhū hóu yǒu bù shùn fú zhě, wáng jiāng yǒu zhēng tǎo, hé zhū hóu ér fà jìn lìng yān. jìn wèi jiǔ fá zhī fǎ yě. huì zhī fǎ, wèi tán yú guó wài. cuī líng ēn yuē:" gǔ zhě zhū hóu cháo tiān zǐ, sì shí lǐ wài, yǒu shí huì yīn tóng zhī fǎ. yīn tóng zhě, shí èr nián wáng bù xún shòu, zé liù fú zhū hóu, gè dāng fāng ér lái fù sì shí jiàn wáng yě. yīn, zhòng yě. sì fāng zhū hóu zhòng lái jiàn wáng, cǐ yǒu shí èr nián zhī qī, gù bù dé wèi shí huì yě. yīn tóng zhī lǐ, dōng fāng zé yǐ chūn, nán fāng zé yǐ xià, xī fāng zé yǐ qiū, běi fāng zé yǐ dōng, jiē rú xún shòu zhī shí." chūn wèi tán yú guó dōng, xià yǔ qiū dōng gè yú qí fāng. tán zhì dù, yǐ jù xún shòu piān. jiāng shí huì yīn tóng zhī cháo, tiān zǐ chéng lóng, mǎ bā chǐ yuē lóng. zài dà qí, xiàng rì yuè shēng lóng jiàng lóng. chūn zé bài rì yú dōng mén zhī wài, xià zé lǐ rì yú nán mén zhī wài, biàn bài yán lǐ zhě, róng sì yě. qiū zé lǐ shān chuān qiū líng yú xī mén zhī wài, dōng zé lǐ yuè yǔ sì dú yú běi mén zhī wài, lǐ zhě, wèi jì zhī. xún shòu zhī shí, shān chuān zhī shén gè dāng fāng ér jì. jīn bù xún shòu, gù shān chuān suí qí shí ér jì zhī. yáng zé jì yáng fāng, yīn zé jì yīn wèi. jiā fāng míng yú tán shàng ér jì zhī. fāng míng zhě, mù yě. fāng sì chǐ, shè liù sè, dōng qīng, nán chì, xī bái, běi hēi, shàng xuán, xià huáng, sì fāng shén míng zhī xiàng, suǒ wèi fāng míng yě. shè liù yù: shàng guī xià bì, nán fāng zhāng, xī fāng hǔ, běi fāng huáng, dōng fāng guī yǐ jì zhī. liù sè xiàng qí shén. liù yù yǐ lǐ zhī, shàng yí yǐ cāng bì, xià yí yǐ huáng cóng ér bù yǐ cǐ zhě, zé shàng xià zhī shén, fēi tiān dì zhī zhì guì zhě. shè yù zhě, kè qí mù yǐ zhe zhī. qù fāng míng yǐ cháo zhū hóu. qí cháo wèi shòu yù bīn jiè zhī yí, yǐ jiàn xún shòu piān.
時會以發四方之禁,殷同以施天下之政。其法:諸侯既至天子之國,必先朝天子於其國內,然後為壇於國外,更行朝禮。(時會無常期,諸侯有不順服者,王將有征討,合諸侯而髮禁令焉。禁謂九伐之法也。會之法,為壇於國外。崔靈恩曰:"古者諸侯朝天子,四時禮外,有時會殷同之法。殷同者,十二年王不巡狩,則六服諸侯,各當方而來赴四時見王也。殷,眾也。四方諸侯眾來見王,此有十二年之期,故不得謂時會也。殷同之禮,東方則以春,南方則以夏,西方則以秋,北方則以冬,皆如巡狩之時。")春為壇於國東,夏與秋冬各於其方。(壇制度,已具巡狩篇。)將時會殷同之朝,天子乘龍,(馬八尺曰龍。)載大旂,象日月升龍降龍。春則拜日於東門之外,夏則禮日於南門之外,(變拜言禮者,容祀也。)秋則禮山川丘陵於西門之外,冬則禮月與四瀆於北門之外,(禮者,謂祭之。巡狩之時,山川之神各當方而祭。今不巡狩,故山川隨其時而祭之。陽則祭陽方,陰則祭陰位。)加方明於壇上而祭之。(方明者,木也。方四尺,設六色,東青,南赤,西白,北黑,上玄,下黃,四方神明之象,所謂方明也。)設六玉:上珪下璧,南方璋,西方琥,北方璜,東方珪以祭之。(六色象其神。六玉以禮之,上宜以蒼璧,下宜以黃琮;而不以此者,則上下之神,非天地之至貴者。設玉者,刻其木以著之。)去方明以朝諸侯。(其朝位、授玉、儐介之儀,已見巡狩篇。)
wèi zhì, fān wáng bù dé cháo jìn. míng dì shí, yǒu zhāo zhě jiē yóu tè ēn, bù dé wèi cháng.
魏制,藩王不得朝覲。明帝時,有朝者皆由特恩,不得為常。
jìn wǔ dì tài shǐ zhōng, yǒu sī zòu:" zhū hóu zhī guó, qí wáng gōng yǐ xià rù cháo zhě, sì fāng gè wèi èr fān, sān suì ér zhōu, zhōu zé gēng shǐ. lín shí yǒu gù, zé míng nián lái cháo míng nián cháo hòu, gèng mǎn sān suì nǎi cháo, bù dé yī héng shù. cháo lǐ jiē zhí bì, rú jiù cháo zhī zhì. bù cháo zhī suì, gè qiǎn qīng fèng pìn." zhào kě.
晉武帝泰始中,有司奏:"諸侯之國,其王公以下入朝者,四方各為二番,三歲而周,周則更始。臨時有故,則明年來朝;明年朝後,更滿三歲乃朝,不得依恆數。朝禮皆執璧,如舊朝之制。不朝之歲,各遣卿奉聘。"詔可。
dōng jìn wáng hóu bù zhī guó, qí yǒu shòu rèn jū wài, zé tóng fāng bó cì shǐ èr qiān dàn zhī lǐ, yì wú cháo pìn zhī zhì.
東晉王侯不之國,其有受任居外,則同方伯刺史二千石之禮,亦無朝聘之制。
hòu zhōu chū, liáng zhǔ xiāo xiāo lái cháo. rù jī, dà zhǒng zǎi mìng yǒu sī zhì jī. qí xì wǔ láo, mǐ jiǔ shí jǔ, xī hǎi gè sān shí wǔ wèng, jiǔ shí bā hú, mǐ hé gè wǔ shí chē, xīn chú gè bǎi chē. jì zhì, dà sī kōng shè jiǔ bīn yǐ zhì guǎn, liáng zhǔ shù bó chéng mǎ, shè jiǔ jiè yǐ dài zhī, lǐ chéng ér chū. míng rì, liáng zhǔ cháo, shòu xiǎng yú miào. jì zhì xiǎng, dà zhǒng zǎi yòu mìng gōng yī rén, xuán miǎn chéng chē, chén jiǔ bīn, yǐ shù bó chéng mǎ zhì shí yú bīn jí bīn zhī cóng gè yǒu chà. zhì shí qì, yòu mìng gōng yī rén, biàn fú chéng chē zhí zhì, shè jiǔ bīn yǐ láo bīn liáng zhǔ shè jiǔ jiè, yíng yú mén wài. míng rì, cháo fú chéng chē, hái zhì yú gōng. gōng pí biàn yíng yú dà mén. shòu zhì shòu zhì, bìng yú táng zhī zhōng yíng. yòu míng rì, liáng zhǔ cháo fú, shè jiǔ jiè, chéng chē bèi yí wèi, yǐ jiàn yú gōng. shì bì, gōng zhì xiǎng. míng rì, sān gū yī rén, yòu zhí zhì láo yú liáng zhǔ. míng rì, liáng zhǔ hái zhì. yòu míng rì, liáng zhǔ jiàn sān gū, rú jiàn sān gōng. míng rì, qīng yī rén yòu zhí zhì, liáng zhǔ jiàn qīng yòu rú sān gū. yú shì sān gōng sān gū liù qīng, rén gè xì bīn, bìng shǔ guān zhī zhǎng wèi shǐ. láo mǐ bó tóng sān gōng. zì qín píng tiān xià, cháo jìn lǐ fèi. jí hòu zhōu lì xiāo xiāo wèi liáng zhǔ, chēng fān guó, shǐ yǒu cǐ yí.
後周初,梁主蕭虓來朝。入畿,大冢宰命有司致積。其餼五牢,米九十筥,醯醢各三十五瓮,酒十八壺,米禾各五十車,薪芻各百車。既至,大司空設九儐以致館,梁主束帛乘馬,設九介以待之,禮成而出。明日,梁主朝,受享於廟。既致享,大冢宰又命公一人,玄冕乘車,陳九儐,以束帛乘馬致食於賓及賓之從各有差。致食訖,又命公一人,弁服乘車執贄,設九儐以勞賓;梁主設九介,迎於門外。明日,朝服乘車,還贄於公。公皮弁迎於大門。授贄受贄,並於堂之中楹。又明日,梁主朝服,設九介,乘車備儀衛,以見於公。事畢,公致享。明日,三孤一人,又執贄勞於梁主。明日,梁主還贄。又明日,梁主見三孤,如見三公。明日,卿一人又執贄,梁主見卿又如三孤。於是三公、三孤、六卿,人各餼賓,並屬官之長為使。牢米帛同三公。(自秦平天下,朝覲禮廢。及後周立蕭虓為梁主,稱藩國,始有此儀。)
suí wén dì kāi huáng sì nián zhēng yuè, hòu liáng zhǔ xiāo kuī lái cháo, kuī fù xiāo zì liáng rù zhōu, yǐ xiāng yáng lái wèi fù yōng guó, yú qí jìng nèi chēng huáng dì, jiàn nián hào. kuī sì lì. zhì suí, qiān yú jiāng líng. cì yú jiāo wài. zhào guǎng píng wáng yáng xióng lì bù shàng shū wéi kāng, chí jié yǐ yíng. wèi wèi shè cì yú guǎn yì. xióng děng jiàng jiù biàn mù. kuī fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, duān tǐng, lì yú dōng jiē xià, xī miàn. wén wǔ péi shì, rú qí guó. xióng děng lì yú mén yòu, dōng miàn. kuī shè nèi shǐ lìng liǔ gù yán chū mén qǐng shì. kāng yuē:" fèng zhào láo yú liáng dì." gù yán rù gào. kuī chū, yíng yú guǎn mén wài, xī miàn zài bài. chí jié zhě dǎo xióng yǔ kuī jù rù, zhì yú tíng xià. kuī běi miàn zài bài shòu zhào qì, xióng děng nǎi chū, lì yú guǎn mén wài dào yòu, dōng xiàng. kuī sòng yú mén wài, xī miàn zài bài. jí fèng jiàn, dì guān tōng tiān guān, fú jiàng shā páo, yù dà xìng diàn, rú cháo yí. kuī fú yuǎn yóu guān, cháo fú yǐ rù, jūn chén bìng bài, lǐ bì ér chū.
隋文帝開皇四年正月,後梁主蕭巋來朝,(巋父虓自梁入周,以襄陽來為附庸國,於其境內稱皇帝,建年號。巋嗣立。至隋,遷於江陵。)次於郊外。詔廣平王楊雄、吏部尚書韋康,持節以迎。衛尉設次於館驛。雄等降就便幕。巋服通天冠,絳紗袍,端珽,立於東階下,西面。文武陪侍,如其國。雄等立於門右,東面。巋攝內史令柳顧言出門請事。康曰:"奉詔勞於梁帝。"顧言入告。巋出,迎於館門外,西面再拜。持節者導雄與巋俱入,至於庭下。巋北面再拜受詔訖,雄等乃出,立於館門外道右,東向。巋送於門外,西面再拜。及奉見,帝冠通天冠,服絳紗袍,御大興殿,如朝儀。巋服遠遊冠,朝服以入,君臣並拜,禮畢而出。
dà táng zhēn guān èr shí nián, yǒu sī yán:" àn shǐ jì, zhēng yuè zhū hóu wáng cháo hè fán sì jiàn, liú zhǎng ān bù guò èr shí rì. jīn qǐng měi chūn èr wáng rù cháo, lǐ bì hái fān." cóng zhī. zhì èr shí èr nián shí yuè, lìng bǎi liáo shuò wàng fú cōng zhě yǐ cháo.
大唐貞觀二十年,有司言:"按史記,正月諸侯王朝賀凡四見,留長安不過二十日。今請每春二王入朝,禮畢還藩。"從之。至二十二年十月,令百僚朔望服蔥褶以朝。
kāi yuán èr shí wǔ nián shí yī yuè, yù shǐ dài fū lǐ shì zhī zòu:" měi zhì dōng zhèng, jí yuán dà lǐ yīng cháo cān guān, bìng liù pǐn qīng guān, bìng fú zhū yī yú liù pǐn yǐ xià guān, xǔ tōng zhe cōng zhě. rú yǒu cǎn gù, zhǔn shì bù hé zhù zhū yī cōng zhě zhě, qí rì tīng bù rù cháo. zì yú yīng hé zhù ér bù zhù zhě, qǐng duó yī yuè fèng, yǐ chéng bù kè." zhì yuē" kě".
開元二十五年十一月,御史大夫李適之奏:"每至冬正,及緣大禮應朝參官,並六品清官,並服朱衣;餘六品以下官,許通著蔥褶。如有慘故,準式不合著朱衣蔥褶者,其日聽不入朝。自餘應合著而不著者,請奪一月俸,以懲不恪。"制曰"可"。
tiān bǎo sān zài èr yuè, chì:" bǎi guān shuò wàng cháo cān, yīng fú cōng zhě, bìng zhe kē sǎn. zhì rùn èr yuè yī rì yí tíng. zì jīn yǐ hòu, měi féng cǐ rùn, réng yǒng wèi héng shì." liù zài jiǔ yuè chì:" zì jīn yǐ hòu, měi shuò wàng cháo, wǎn yú cháng yí yī kè, jìn wài bàn. měi zuò huàn zhàng, lìng cháo guān cóng róng zhì gé mén, rù zhì zhàng wài, bù xū qū zǒu. bǎi sī wú shì, zhì wǔ hòu fàng guī, wú wèi shǒu chéng. yí zhī zhèn yì." shí èr zài shí yī yuè, yù shǐ zhōng chéng jí wēn zòu qǐng" jīng guān shuò wàng cháo cān, zhe zhū yī cōng zhě wǔ pǐn yǐ shàng, zhe kē sǎn". zhì yuē" kě". shí sì zài sān yuè, chì cháng cān guān fēn rì rù cháo, xún shèng yàn lè. zhēn guān shí wǔ nián zhēng yuè, tài zōng wèi shì chén yuē:" gǔ zhě zhū hóu rù cháo, yǒu tāng mù yì, chú hé bǎi chē, dài yǐ kè lǐ. hàn jiā gù shì, wèi zhū zhōu cì shǐ jùn shǒu chuàng lì dǐ shě yú jīng chéng. qǐng wén dū du cì shǐ chōng kǎo shǐ zhì jīng shī, jiē lìn fáng, yǔ shāng rén zá jū. jì fù lǐ zhī bù zú, bì shì rén duō yuàn tàn." zhì shí qī nián shí yuè, xià zhào, lìng jiù jīng chéng xián fāng, wèi zhū zhōu cháo jí shǐ gè zào dǐ dì sān bǎi yú suǒ. tài zōng qīn guān xìng yān. zhì yǒng chún yuán nián, guān zhōng jī fá, zhū zhōu dǐ shě jiàn jiàn cán huǐ. zhì shén lóng yuán nián, sī nóng qīng zhào lǚ wēn xī quán yào, zòu qǐng chū mài bìng jǐn. zhì jiàn zhōng yuán nián shí èr yuè, chì měi zhōu dǐ shě, gè lìng běn jùn liàng shì yī jiù yíng zhì. zhì èr nián wǔ yuè, hù bù zòu:" ruò lìng zhōu fǔ zì mǎi, shì yòu fán fèi. fú qǐng yǐ guān zhái èr shí suǒ, fēn pèi gòng zhù, guò shì què shōu.." chì zhǐ" yí yī". qí shòu fān guó cháo pìn, rú kāi yuán lǐ.
天寶三載二月,敕:"百官朔望朝參,應服蔥褶,並著珂傘。至閏二月一日宜停。自今以後,每逢此閏,仍永為恆式。" 六載九月敕:"自今以後,每朔望朝,晚於常儀一刻,進外辦。每坐喚仗,令朝官從容至閤門,入至障外,不須趨走。百司無事,至午後放歸,無為守成。宜知朕意。" 十二載十一月,御史中丞吉溫奏請"京官朔望朝參,著朱衣蔥褶;五品以上,著珂傘"。制曰"可"。 十四載三月,敕常參官分日入朝,尋勝宴樂。(貞觀十五年正月,太宗謂侍臣曰:"古者諸侯入朝,有湯沐邑,芻禾百車,待以客禮。漢家故事,為諸州刺史郡守創立邸舍於京城。頃聞都督刺史充考使至京師,皆賃房,與商人雜居。既復禮之不足,必是人多怨嘆。"至十七年十月,下詔,令就京城閒坊,為諸州朝集使各造邸第三百餘所。太宗親觀幸焉。至永淳元年,關中飢乏,諸州邸舍漸漸殘毀。至神龍元年,司農卿趙履溫希權要,奏請出賣並盡。至建中元年十二月,敕每州邸舍,各令本郡量事依舊營置。至二年五月,戶部奏:"若令州府自買,事又煩費。伏請以官宅二十所,分配共住,過事卻收。。"敕旨"宜依"。)其受蕃國朝聘,如開元禮。
tiān zǐ shòu zhū hóu qiǎn shǐ lái pìn
天子受諸侯遣使來聘
qín hàn yǐ jiàng, bìng wú qí lǐ. jīn suǒ biān zuǎn zhě, dàn yù zhī sān dài zhī yí ěr.
(秦漢以降,並無其禮。今所編纂者,但欲知三代之儀耳。)
zhōu zhì, zhū hóu qiǎn shǐ pìn tiān zǐ, jiē yǐ qīng wèi shǐ, dài fū wèi shàng jiè, shì wèi zhòng jiè. gōng jiè qī rén, bó wǔ rén, zǐ nán sān rén. zhū hóu zhī chén shǐ, gè xià qí jūn èr děng. jiāng xíng zhī cháo, cháo fú shì bì yú mí, gào wèi jūn shǐ, rán hòu shì bì yú xíng. zài miào mén zhī wài yě. jiè jí zhòng jiè jiē cóng, suì shòu mìng yú cháo, shòu pìn guī, xiǎng shù bó jiā bì. èr wáng zhī hòu, gōng shǐ zé xiǎng yòng guī yě. cì shòu fū rén zhī pìn zhāng, jí xiǎng yòng xuán xūn shù bó jiā cóng. suì xíng. zhì tiān zǐ jī, gèng zhāng zhān, shì yǒu shì yú cǐ. xiān yè guān rén. guān rén bào wáng. shǐ qǐng shì, suì dǎo yǐ rù. ruò gōng zhī gū, zé sān jī, yī wèn yī láo, zhì jiāo, yíng, zhāng zhān ér rù. wáng shǐ dài fū shòu guǎn, qiǎn rén zhì sūn. jiāng xíng pìn zhī qián, jiē qiǎn rén shòu shě yú wén wáng miào mén wài. xíng pìn zhī cháo, shì bì yú mí, fú miǎn fú, chéng chē jiàn zhān. zhì dà mén wài, xià chē. wáng fú pí biàn fú shòu pìn. shí bīn yì fú pí biàn fú. shòu qì, wáng gèng fú, fú gǔn miǎn rù miào, dāng yǐ ér lì. bīn rù cì, gǎi fú bì miǎn ér rù, shì jiè jiē suí bīn hòu. rù, xíng xiǎng yú miào, yì shēng táng, jìn yù, wáng qián fǔ zhī. yì xíng sān xiǎng, wáng lǐ zhī. chū miào mén, gēng xíng sī dí zhī jiàn. wáng chū, zhì dà mén nèi, shǐ wèn qí jūn jí láo pìn. bīn hái guǎn, zhǔ rén zhì yōng xì. míng rì fā bì yú gōng qīng, rán hòu shòu xiǎng shòu yàn ér hái, wáng yì shǐ sòng chū jìng. qí jiàn hái zhī yí, yǔ zhū hóu xiāng pìn hái zhī lǐ tóng.
周制,諸侯遣使聘天子,皆以卿為使,大夫為上介,士為眾介。(公介七人,伯五人,子男三人。諸侯之臣使,各下其君二等。)將行之朝,朝服釋幣於禰,告為君使,然後釋幣於行。(在廟門之外也。)介及眾介皆從,遂受命於朝,受聘珪,享束帛加璧。(二王之後,公使則享用珪也。次受夫人之聘璋,及享用玄纁束帛加琮。)遂行。至天子畿,更張旃,(示有事於此。)先謁關人。關人報王。使請事,遂導以入。(若公之孤,則三積,一問一勞,至郊,迎,張旃而入。)王使大夫授館,遣人致飧。將行聘之前,皆遣人授舍於文王廟門外。行聘之朝,釋幣於禰,服冕服,乘車建旃。至大門外,下車。王服皮弁服受聘。(時賓亦服皮弁服。)受訖,王更服,服袞冕入廟,當扆而立。賓入次,改服裨冕而入,士介皆隨賓後。入,行享於廟,亦升堂,進玉,王前撫之。亦行三享,王禮之。出廟門,更行私覿之見。王出,至大門內,使問其君及勞聘。賓還館,主人致饔餼。明日發幣於公卿,然後受饗受燕而還,王亦使送出境。(其餞還之儀,與諸侯相聘還之禮同。)
tiān zǐ qiǎn shǐ yíng láo zhū hóu
天子遣使迎勞諸侯
zhōu zhì, zhū hóu rù cháo, wáng shǐ xiǎo xíng rén yíng láo yú jī. jí jiāo, dà xíng rén láo, shì guǎn, jiāng bì wèi chéng ér bīn, shì guǎn, zhì guǎn yě. wáng shǐ láo yú jiāo, zhì guǎn yú bīn. bīn zhì jiāng bì, shǐ zōng bó wèi shàng bīn. jiāo wèi yuǎn jiāo, qù wáng chéng wǔ shí lǐ. pí biàn yòng bì. hòu shì yì pí biàn yíng yú wéi mén wài, zài bài. jiāo shě xiá guǎ, wèi wéi gōng yǐ shòu láo. shǐ zhě bù dá bài, suì zhí yù jí bì yě. sān yī zhì yú jiē. shǐ zhě bù ràng xiān shēng. hòu shì shēng, tīng mìng, jiàng, zài bài qǐ shǒu, suì shēng shòu yù. bù dá bài zhě, wèi rén shǐ, bù dāng qí lǐ yě. bù ràng xiān shēng, fèng wáng mìng, zūn yě. shēng zhě, shēng tán yě. shǐ zhě dōng miàn zhì mìng, hòu shì dōng jiē shàng xī miàn tīng mìng. shǐ zhě zuǒ hái ér lì. hòu shì hái bì, shǐ zhě shòu. hòu shì jiàng, zài bài qǐ shǒu, shǐ zhě nǎi chū. zuǒ hái, hái nán miàn, shì jiāng qù yě. lì zhě, jiàn hòu shì jiāng yǒu shì yú jǐ. hòu shì hái bì, zhòng wáng lǐ yě. hòu shì yòng shù bó chéng mǎ bīn shǐ zhě, zài bài shòu, hòu shì zài bài sòng bì. bīn shǐ zhě, suǒ yǐ zhì zūn jìng yě. bài zhě gè yú qí jiē yě. shǐ zhě jiàng, yǐ zuǒ cān mǎ chū. hòu shì sòng yú mén wài, zài bài, hòu shì suì cóng zhī. fēi mǎ yuē cān mǎ, shè zài xī yě. qí yú sān mǎ, hòu shì zhī shì suì yǐ chū shòu shǐ zhě zhī cóng zhě yú mén wài. cóng zhī zhě, suì suí shǐ zhě yǐ zhì cháo. zhū hóu wáng chū zhì, tiān zǐ cì shě, yǐ qí xīn zhì, dào lù láo kǔ, wèi shòu qí lǐ, qiě shǐ jí ān. yuē:" bó fù rǔ shùn mìng yú wáng suǒ, cì bó fù shě." cǐ shǐ zhě zhì guǎn cí. hòu shì zài bài qǐ shǒu. shòu guǎn yě. bīn zhī shù bó chéng mǎ. wáng shǐ rén yǐ mìng zhì guǎn, wú lǐ yóu bīn zhī zhě, zūn wáng mìng yě. yòu shǐ dài fū jiè yuē:" mǒu rì bó fù shuài nǎi chū shì." dài fū zhě, qīng wèi yà zhě yě. jiè, gào yě. fù xiàng qí shì, shǐ shèn xiū qí shì. chū yóu gù yě. hòu shì zài bài qǐ shǒu. shòu jìn rì yě. zhǎng kè zhì lǐ, shàng gōng wǔ jī, sūn wǔ láo, qiān wǔ láo. cháo qì zé zhì yōng xì jiǔ láo. yōng xì, jì xiāng jiàn zhì dà lǐ. shú yuē yōng, shēng yuē xì. hóu bó sì jī, sūn sì láo, qiān sì láo, yōng xì qī láo. zǐ nán sān jī, sūn sān láo, qiān sān láo, yōng xì wǔ láo. yīn shàn jiē tài láo, yǐ jí guī. shàng gōng jí sān shí sān xiǎng sān yàn, hóu bó zài shí zài xiǎng zài yàn, zǐ nán yī shí yī xiǎng yī yàn. ruò fú zhuó, zé yǐ bì zhì zhī. fán jiè xíng rén zǎi shǐ, jiē yǒu sūn yōng xì, yǐ qí jué děng wèi láo lǐ zhī chén shù, wéi shàng jiè yǒu qín xiàn. yīn, zhōng yě, zhōng yòu zhì shàn, shì niàn bīn kè. ruò bù zhuó, wèi jūn yǒu gù, bù qīn xiǎng shí yàn, zé yǐ chóu bì yòu bì zhì zhī. fán jiè xíng rén zǎi shǐ, zhòng chén cóng bīn zhě. xíng rén zhǔ lǐ, zǎi zhǔ jù, shǐ zhǔ shū. jiē yǒu sūn yōng xì, zūn qí jūn jí qí chén. yǐ qí jué děng wèi láo lǐ zhī chén shù, jué qīng zé sūn èr láo, yōng xì wǔ láo dài fū zé sūn tài láo, yōng xì sān láo shì zé sūn yǐ shǎo láo, yōng xì tài láo. cǐ jiàng xiǎo lǐ fēng dà lǐ yě. yǐ mìng shù zé cān chà nán děng, lüè yú chén, yòng jué ér yǐ. fán lǐ bīn kè, guó xīn xiōng huāng zhá sàng huò zāi zài yě, jiē shā lǐ. jiē wèi guó shěng yòng ài fèi yě. guó xīn, xīn jiàn guó yě. huò zāi wèi yǒu bīng kòu shuǐ huǒ zhī shì. shā sè jiè fǎn.
周制,諸侯入朝,王使小行人迎勞於畿。及郊,大行人勞,視館,將幣為丞而儐,(視館,致館也。王使勞於郊,致館於賓。賓至將幣,使宗伯為上儐。郊謂遠郊,去王城五十里。)皮弁用璧。侯氏亦皮弁迎於帷門外,再拜。(郊舍狹寡,為帷宮以受勞。)使者不答拜,遂執玉(即璧也。)三揖至於階。使者不讓先升。侯氏升,聽命,降,再拜稽首,遂升受玉。(不答拜者,為人使,不當其禮也。不讓先升,奉王命,尊也。升者,升壇也。使者東面致命,侯氏東階上西面聽命。)使者左還而立。侯氏還璧,使者受。侯氏降,再拜稽首,使者乃出。(左還,還南面,示將去也。立者,見侯氏將有事於己。侯氏還璧,重王禮也。)侯氏用束帛乘馬儐使者,再拜受,侯氏再拜送幣。(儐使者,所以致尊敬也。拜者各於其階也。)使者降,以左驂馬出。侯氏送於門外,再拜,侯氏遂從之。(騑馬曰驂馬,設在西也。其餘三馬,侯氏之士遂以出授使者之從者於門外。從之者,遂隨使者以至朝。)諸侯王初至,天子賜舍,(以其新至,道路勞苦,未受其禮,且使即安。)曰:"伯父汝順命於王所,賜伯父舍。"(此使者致館辭。)侯氏再拜稽首。(受館也。)儐之束帛乘馬。(王使人以命致館,無禮猶儐之者,尊王命也。)又使大夫戒曰:"某日伯父帥乃初事。"(大夫者,卿為訝者也。戒,告也。副相其事,使慎修其事。初猶故也。)侯氏再拜稽首。(受覲日也。)掌客致禮,上公五積,飧五牢,牽五牢。朝訖則致饔餼九牢。(饔餼,既相見致大禮。熟曰饔,生曰餼。)侯伯四積,飧四牢,牽四牢,饔餼七牢。子男三積,飧三牢,牽三牢,饔餼五牢。殷膳皆太牢,以及歸。上公即三食、三饗、三燕,侯伯再食、再饗、再燕,子男一食、一饗、一燕。若弗酌,則以幣致之。凡介、行人、宰、史,皆有飧饔餼,以其爵等為牢禮之陳數,唯上介有禽獻。(殷,中也,中又致膳,示念賓客。若不酌,謂君有故,不親饗食燕,則以酬幣侑幣致之。凡介、行人、宰、史,眾臣從賓者。行人主禮,宰主具,史主書。皆有飧饔餼,尊其君及其臣。以其爵等為牢禮之陳數,爵卿則飧二牢,饔餼五牢;大夫則飧太牢,饔餼三牢;士則飧以少牢,饔餼太牢。此降小禮豐大禮也。以命數則參差難等,略於臣,用爵而已。)凡禮賓客,國新、凶荒、札喪、禍災、在野,皆殺禮。(皆為國省用愛費也。國新,新建國也。禍災謂有兵寇水火之事。殺色介反。)
shuō yuē: gǔ zhě fēng tǔ jiàn hóu, bìng wèi liè guó, shì yǐ zhōu zhì cháo zōng pìn tiào zhī lǐ, xié tiān xià zhī shì, yǐ jié zhū hóu zhī hǎo. ér fēi cháo zhī suì, jiǔ wú shì yān, zé pìn. dà xíng rén zhí yuē:" shí pìn yǐ jié zhū hóu zhī hǎo, yīn tiào yǐ chú bāng guó zhī tè, shí pìn zhě wú cháng qī, tiān zǐ yǒu shì, zhū hóu shǐ dài fū lái pìn, qīn yǐ lǐ jiàn zhī, lǐ ér qiǎn zhī, suǒ yǐ jié qí ēn hǎo yě. tiān zǐ wú shì zé yǐ. yīn tiào wèi yī fú cháo zhī suì yě. tè, è yě. yī fú cháo zhī suì, wǔ fú zhū hóu jiē shǐ qīng yǐ pìn lǐ lái jiàn tiān zǐ, tiān zǐ yǐ lǐ jiàn zhī, mìng yǐ zhèng jìn zhī shì, suǒ yǐ chú qí è xíng. tiào, tā diào fǎn. xián wèn yǐ yù zhū hóu zhī zhì, guī shèn yǐ jiāo zhū hóu zhī fú, hè qìng yǐ zàn zhū hóu zhī xǐ, zhì guì yǐ bǔ zhū hóu zhī zāi." cǐ sì zhě, wáng shǐ chén yú zhū hóu zhī lǐ. xián wèn zhě, xián suì yī wèn zhū hóu, wèi cún shěng zhī shǔ yě. yù zhū hóu zhī zhì zhě, yù yán yǔ yù shū míng qí lèi yě. jiāo, huò wǎng huò lái zhě. zàn, zhù yě. zhì guì, xiōng lǐ zhī diào lǐ guì lǐ, bǔ zhū hóu zhī zāi yě. ruò zhū hóu xiāng pìn zhī zhì, zé" bǐ nián xiǎo pìn, sān nián dà pìn. xiāng lì yǐ lǐ, zé wài bù xiāng qīn, nèi bù xiāng líng, cǐ tiān zǐ suǒ yǐ yǎng zhū hóu bīng bù yòng ér zhū hóu zì wèi zhèng zhī jù yě. yǐ guī zhāng pìn, zhòng lǐ yě. yǐ pìn ér hái guī zhāng, cǐ qīng cái zhòng lǐ zhī yì yě. zhū hóu xiāng lì yǐ qīng cái zhòng lǐ, zé rén jiē ràng yǐ."
說曰:古者封土建侯,並為列國,是以周制朝宗聘覜之禮,協天下之事,以結諸侯之好。而非朝之歲,久無事焉,則聘。大行人職曰:"時聘以結諸侯之好,殷覜以除邦國之慝,(時聘者無常期,天子有事,諸侯使大夫來聘,親以禮見之,禮而遣之,所以結其恩好也。天子無事則已。殷覜謂一服朝之歲也。慝,惡也。一服朝之歲,五服諸侯皆使卿以聘禮來見天子,天子以禮見之,命以政禁之事,所以除其惡行。覜,他吊反。)閒問以諭諸侯之志,歸脤以交諸侯之福,賀慶以贊諸侯之喜,致禬以補諸侯之烖。"(此四者,王使臣於諸侯之禮。閒問者,閒歲一問諸侯,謂存省之屬也。諭諸侯之志者,諭言語、諭書名其類也。交,或往或來者。贊,助也。致禬,凶禮之吊禮、禬禮,補諸侯之烖也。)若諸侯相聘之制,則"比年小聘,三年大聘。相勵以禮,則外不相侵,內不相凌,此天子所以養諸侯、兵不用而諸侯自為正之具也。以珪璋聘,重禮也。已聘而還珪璋,此輕財重禮之義也。諸侯相勵以輕財重禮,則人皆讓矣。"
sān kè èr wáng hòu yú xià zhōu wèi jìn dōng jìn sòng suí dà táng
三恪二王后(虞 夏 周 魏 晉 東晉 宋 隋 大唐)
yú shùn yǐ yáo zi dān zhū wèi bīn, yuē yú bīn, ér bù chén zhī. shū yún:" yú bīn zài wèi, qún hòu dé ràng."
虞舜以堯子丹朱為賓,曰虞賓,而不臣之。(書云:"虞賓在位,群後德讓。")
xià yǔ fēng dān zhū yú táng, shùn zi shāng jūn yú yú, jiē yǒu jiāng tǔ, yǐ fèng xiān sì, fú qí fú, lǐ lè rú zhī. yǐ kè lǐ, bù chén yě.
夏禹封丹朱於唐,舜子商均於虞,皆有疆土,以奉先祀,服其服,禮樂如之。以客禮,不臣也。
zhōu wǔ wáng kè shāng, ér fēng xià hòu yú qǐ yīn hòu yú sòng, jiē jué gōng, fēng shùn hòu yú chén, jué hóu, yǐ bèi sān kè. zhōu dé tiān xià, fēng xià yīn èr wáng hòu, yòu fēng shùn hòu, wèi zhī kè. kè, jìng yě, yì qǔ wáng zhī suǒ jìng, bìng èr wáng hòu wèi sān guó, qí zhuǎn jiàng shì jìng ér yǐ, gù yuē sān kè. sī jǐ yán yán guó bīn yú yǒu qián, zuǒ tóng jǐ. guó bīn, wáng gōng zhī suǒ bù chén zhě. mǎ róng yǐ wèi èr wáng hòu. wáng zhě lì sān kè èr wáng zhī hòu zhě, yù tōng shī fǎ zhī yì. qí qián dài zhī hòu, shǐ zhī jiāo tiān, yǐ tiān zǐ lǐ jì qí shǐ zǔ shòu mìng zhī wáng, zì xíng zhēng shuò fú sè, cǐ dé tōng sān zhèng yě. sān zhèng zhě, tiān dì rén yě. sān zhèng zhī dào, yóu sān wēi zhī yuè, shòu mìng zhī wáng, gè fǎ qí yī. shàng shū dà chuán yún:" xià yǐ mèng chūn wèi zhèng, yīn yǐ jì dōng wèi zhèng, zhōu yǐ zhòng dōng wèi zhèng. bì yòng cǐ sān wēi zhī yuè wèi zhèng zhě, shí wù shàng wēi, yǐ míng wáng zhě shòu mìng fú wēi, fèng chéng cǐ zhèng, shǐ qí dào zhòng dà zhèng shǐ yě."
周武王克商,而封夏後於杞、殷後於宋,皆爵公,封舜後於陳,爵侯,以備三恪。(周得天下,封夏殷二王后,又封舜後,謂之恪。恪,敬也,義取王之所敬,並二王后為三國,其轉降示敬而已,故曰三恪。)司几筵延國賓於牖前,左彤幾。(國賓,王公之所不臣者。馬融以為二王后。)王者立三恪二王之後者,欲通師法之義。其前代之後,使之郊天,以天子禮祭其始祖、受命之王,自行正朔服色,此得通三正也。(三正者,天地人也。三正之道,由三微之月,受命之王,各法其一。尚書大傳云:"夏以孟春為正,殷以季冬為正,周以仲冬為正。必用此三微之月為正者,時物尚微,以明王者受命扶微,奉成此正,使其道重大正始也。")
wèi wén dì fēng hòu hàn dì xié wèi shān yáng xiàn gōng, yì wàn hù, wèi zài zhū hóu wáng shàng, zòu shì bù chēng chén, shòu zhào bù bài, yǐ tiān zǐ chē fú jiāo sì tiān dì zōng miào zǔ là rú hàn zhì, dōu shān yáng zhuó lù chéng. qīng lóng èr nián hōng, shì yuē xiào xiàn huáng dì, yǐ hàn tiān zǐ lǐ yí zàng yú chán líng.
魏文帝封后漢帝協為山陽縣公,邑萬戶,位在諸侯王上,奏事不稱臣,受詔不拜,以天子車服郊祀天地、宗廟、祖臘如漢制,都山陽濁鹿城。青龍二年薨,諡曰孝獻皇帝,以漢天子禮儀葬於禪陵。
jìn wǔ dì tài shǐ yuán nián shí èr yuè, qiǎn tài pú liú yuán gào tài miào, fēng wèi dì cháng dào xiāng gōng huàn wèi chén liú wáng. zhào yuē:" míng dé zhāo róng, yuǎn jiàn tiān mìng, qīn xiàng lì shù, yòng chán jué wèi. gǎn zī xún gù xùn, yǐ jìng shòu qīng tǔ yú dōng guó, yǒng wèi jìn bīn, zài tiān zǐ jīng qí, chéng wǔ shí fù chē, xíng wèi zhēng shuò, jiāo sì tiān dì, lǐ lè zhì dù jiē rú wèi jiù, yǐ chéng wáng xiǎn zǔ zhī yīn sì." yòu zhào wáng shàng shū bù chēng chén, dá bào bù wèi zhào, yī rú bīn lǐ. èr nián, zhào:" chén liú wáng cāo shàng qiān chōng, měi shì zhé biǎo, fēi suǒ yǐ yōu chóng zhī yě. zhǔ zhě yù yì, fēi dà shì jiē shǐ wáng guān biǎo shàng zhī." sān nián, tài cháng shàng yán:" bó shì jì jiǔ liú xǐ děng yì: hàn wèi wèi èr wáng hòu, xià yīn zhōu zhī hòu wèi sān kè. wèi gōng shǔ yú qián dài, wèi èr wáng hòu, yú dà jìn zài sān kè zhī shù, yīng jiàng chēng hóu, jì sì zhì dù yí yǔ wǔ děng gōng hóu tóng." yǒu sī zòu:" chén liú wáng shān yáng gōng wèi èr dài zhī hòu, wèi gōng bèi sān kè zhī lǐ. yì chēng' yǒu bù sù zhī kè sān rén lái', cǐ zé yǐ sān wèi duàn, bù jí wǔ dài yě."
晉武帝泰始元年十二月,遣太僕劉原告太廟,封魏帝(常道鄉公)奐為陳留王。詔曰:"明德昭融,遠鑒天命,欽象歷數,用禪厥位。敢諮詢故訓,以敬授青土於東國,永為晉賓,載天子旌旗,乘五時副車,行魏正朔,郊祀天地,禮樂制度皆如魏舊,以承王顯祖之禋祀。"又詔王上書不稱臣,答報不為詔,一如賓禮。二年,詔:"陳留王操尚謙沖,每事輒表,非所以優崇之也。主者諭意,非大事皆使王官表上之。"三年,太常上言:"博士祭酒劉喜等議:漢魏為二王后,夏殷周之後為三恪。衛公署於前代,為二王后,於大晉在三恪之數,應降稱侯,祭祀制度宜與五等公侯同。"有司奏:"陳留王、山陽公為二代之後,衛公備三恪之禮。易稱'有不速之客三人來',此則以三為斷,不及五代也。"
dōng jìn míng dì tài níng èr nián, zhào yuē:" sān kè èr wáng, dài zhī suǒ zhòng xìng miè jì jué, zhèng zhī suǒ xiān. yīn sì bù chuán, shén yòng shāng dào. zhǔ zhě xiáng yì lì hòu yǐ wén." shí cáo lì wèi sì chén liú wáng, yǐ zhǔ wèi sì. shēng píng yuán nián, chén liú wáng lì biǎo chēng:" fèi jí jī nián, bù kě yǐ fèng jì sì. qǐng yī chūn qiū zhī yì, qiú yǐ lì hòu." tài xué bó shì cáo dān yì:" chūn qiū zhī yì,' lì zi yǐ guì bù yǐ zhǎng', gài yǐ wèi zōng miào zhǔ gù yě. jìn gōng zú mù zi yǒu fèi jí, yǐ ràng qí dì wèi xiāng gōng sì zǐ zhí, zú bù néng xíng, lì qí dì. jìn wèi jiē fèi dí lì shù zhě, míng chén zhī yì, zhōng wú zhí jì cháo jiàn zhī qī, yǐ zhī jū wèi, wéi fàn qíng lǐ gù yě. lǐ, yǒu gù, shǐ rén shè jì, fēi zhōng shēn jí zhě. lì wèi jūn wáng, gù shì wèi yǒu zhū hóu yǐ jí qù guó chéng bǐ." hú nè yì:" mèng zhí lì dì, yì yú chén liú èr wáng zhī hòu, lǐ bù yí fèi." tài cháng wáng biāo zhī zòu:" chén àn nè dān èr yì, wèi xǔ qí suǒ chén yě, xiàn wú míng wén. chén yǐ wèi jīng shǐ suǒ jì, wèi yǒu nán miàn chēng gū ér yǐ jí bìng tuì wèi shù rén zhě yě. lì zuǎn fēng xiān dài, jìn sì shí nián, wèi zài cháo bīn, jīn yǐ jí tuì, jì fèi zhī hòu, ruò tóng rén shù, zé míng jiàn ér yì zhǒng chù yǐ cháo guān, zé zhí tì ér bān xià yǐ jiù lǐ, zé zhì zhòng ér wú wèi. liàng zī sān yì, mò zhī qí lǐ. zōng miào xiǎng jì, lǐ yǒu jiǎ shè, gǔ jīn yī lǐ xíng zhī, yǒu yóu lái yǐ."
東晉明帝太寧二年,詔曰:"三恪二王,代之所重;興滅繼絕,政之所先。禋祀不傳,甚用傷悼。主者詳議立後以聞。"時曹勵為嗣陳留王,以主魏祀。昇平元年,陳留王勵表稱:"廢疾積年,不可以奉祭祀。請依春秋之義,求以立後。" 太學博士曹耽議:"春秋之義,'立子以貴不以長',蓋以為宗廟主故也。晉公族穆子有廢疾,以讓其弟;衛襄公嗣子縶,足不能行,立其弟。晉衛皆廢嫡立庶者,明臣之義,終無執祭朝見之期,以之居位,違犯情禮故也。禮,有故,使人攝祭,非終身疾者。勵為君王,故事未有諸侯以疾去國成比。" 胡訥議:"孟縶立弟,異於陳留;二王之後,禮不宜廢。" 太常王彪之奏:"臣按訥耽二議,為許其所陳也,限無明文。臣以為經史所記,未有南面稱孤而以疾病退為庶人者也。勵纂封先代,近四十年,位在朝賓,今以疾退,既廢之後,若同人庶,則名賤而役冢;處以朝官,則職替而班下;以舊禮,則制重而無位。量茲三義,莫知其禮。宗廟享祭,禮有假攝,古今依禮行之,有由來矣。"
xiào wǔ dì tài yuán shí èr nián, bó shì yǔ hóng zhī děng yì:" chén liú wáng qián dài zhī hòu, yù yǐ shàng bīn zhī lǐ. huáng tài zǐ suī guó zhī chǔ fù, zài rén chén zhī wèi. jīn wèi bān cì yí zài wáng xià. yòu àn, pú shè wáng biāo zhī yǐ wèi, chán ràng zhī shǐ wáng, yǔ jì sì zhī mò sūn, jiàng shā shū yǐ. shì yǐ chūn qiū zhī huì, qǐ bù yì liè, sòng bù shū wèi. jīn chén liú wáng cháo huì, zì rèn qí lái, zé wú shéng mò zhī zhǔn jì yǐ lái cháo, zé yīng yǒu cháng cì. zhì yú dà huì shēng diàn, suī zài shàng wèi, rán wú shū bié zhī zuò, míng tóng cháo lù, jiāng shì yǒu lì, qiě cháo lù gài shì jì guān míng zhī jiǎn." zhì yuē" kě". shí chén liú sì wáng hōng, wáng biāo zhī yì:" shān yáng gōng hōng gù shì, gěi juàn èr bǎi pǐ. shān yáng yú jīn shāo yuǎn. jīn kě tè gěi juàn bù èr bǎi pǐ, qián sān shí wàn, yí xiǎo yōu yú shān yáng yě."
孝武帝太元十二年,博士庾弘之等議:"陳留王前代之後,遇以上賓之禮。皇太子雖國之儲副,在人臣之位。今謂班次宜在王下。又按,僕射王彪之以為,禪讓之始王,與繼嗣之末孫,降殺殊矣。是以春秋之會,杞不異列,宋不殊位。今陳留王朝會,自任其來,則無繩墨之准;既以來朝,則應有常次。至於大會升殿,雖在上位,然無殊別之座,名同朝錄,將事有例,且朝錄蓋是紀官名之簡。"制曰"可"。(時陳留嗣王薨,王彪之議:"山陽公薨故事,給絹二百匹。山陽於今稍遠。今可特給絹布二百匹,錢三十萬,宜小優於山陽也。")
sòng wǔ dì yǒng chū yuán nián, fēng jìn gōng dì wèi líng líng wáng, jū yú mò líng, xíng jìn zhēng shuò, chē qí fú sè yī rú qí jiù. yǒu wén ér bù bèi qí lǐ. wén dì yuán jiā wǔ nián, sàn qí cháng shì xún bó zi shàng shū yuē:" fú jiàn bǎi guān wèi cì, chén liú wáng zài líng líng wáng shàng. àn chūn qiū cì xù zhū hóu, sòng jū qǐ chén zhī shàng. chén yǐ líng líng wáng wèi yí zài chén liú wáng shàng, chén liú wáng yí jiàng jué wèi gōng." shí yī nián, huáng tài zǐ chū huì, shēng zài sān kè.
宋武帝永初元年,封晉恭帝為零陵王,居於秣陵,行晉正朔,車旗服色一如其舊。有文而不備其禮。文帝元嘉五年,散騎常侍荀伯子上疏曰:"伏見百官位次,陳留王在零陵王上。按春秋次序諸侯,宋居杞、陳之上。臣以零陵王位宜在陳留王上,陳留王宜降爵為公。"十一年,皇太子出會,升在三恪。
suí fēng hòu zhōu jìng dì wèi jiè guó gōng.
隋封后周靖帝為介國公。
dà táng wǔ dé yuán nián wǔ yuè, zhào yuē:" gé mìng chuàng zhì, lǐ lè biàn yú sān zhèng xiū fèi jì jué, dé zé chóng yú èr dài. qí yǐ jǔ zhī xī yì, fèng suí dì wèi xī gōng, xíng suí zhēng shuò, chē qí fú sè, yī yī jiù zhāng." zhēn guān èr nián bā yuè, zhì yuē:" èr wáng zhī hòu, lǐ shù yí chóng. qǐn miào bù xiū, lǐn xì duō què, fēi suǒ yǐ zhuī chóng xiān dài, shì jìng guó bīn. kě lìng suǒ sī, liàng zhì guó guān, yíng lì miào yǔ."
大唐武德元年五月,詔曰:"革命創製,禮樂變於三正;修廢繼絕,德澤崇於二代。其以莒之酅邑,奉隋帝為酅公,行隋正朔,車騎服色,一依舊章。"貞觀二年八月,制曰:"二王之後,禮數宜崇。寢廟不修,廩餼多闕,非所以追崇先代,式敬國賓。可令所司,量置國官,營立廟宇。"
yǒng chāng yuán nián shí yī yuè zhì, yǐ zhōu hàn zhī hòu wèi èr wáng, réng fēng shùn yǔ chéng tāng zhī yì wèi sān kè. shén lóng yuán nián wǔ yuè zhì, yí yī jiù yǐ zhōu suí wèi èr wáng hòu.
永昌元年十一月制,以周漢之後為二王,仍封舜禹成湯之裔為三恪。神龍元年五月制,宜依舊以周隋為二王后。
tiān bǎo bā zài qī yuè, fēng hòu wèi xiào wén shí dài sūn yuán bó míng wèi hán guó gōng, yǐ bèi sān kè. jiǔ zài, chù shì cuī chāng shàng fēng shì, tuī wǔ xíng zhī yùn, yǐ guó jiā hé chéng zhōu hàn, qí hòu zhōu suí bù hé wèi èr wáng hòu, qǐng fèi. xià gōng qīng yì. jí xián xué shì wèi bāo yīn kàng biǎo, chén qí yì lùn. yè, sì xīng jù yú wěi sù, tiān yì zhāo rán. suì cóng zhī. nǎi qiú yīn zhōu hàn hòu wèi sān kè èr wáng hòu, fèi hán jiè xī děng gōng. zhì shí èr zài wǔ yuè, yáng guó zhōng zòu" zhōu hàn jìn yuǎn, bù dāng wèi èr wáng hòu". fù yǐ hòu wèi hòu zhōu suí yī jiù wèi sān kè èr wáng hòu, qí běn fēng hán jiè xī děng gōng rú gù.
天寶八載七月,封后魏孝文十代孫元伯明為韓國公,以備三恪。九載,處士崔昌上封事,推五行之運,以國家合承周漢,其後周隋不合為二王后,請廢。下公卿議。集賢學士衛包因抗表,陳其議論。夜,四星聚於尾宿,天意昭然。遂從之。乃求殷、周、漢後為三恪二王后,廢韓、介、酅等公。至十二載五月,楊國忠奏"周漢浸遠,不當為二王后"。復以後魏、後周、隋依舊為三恪二王后,其本封韓、介、酅等公如故。
yì yuē: sān kè èr wáng zhī yì, yǒu sān shuō yān. yī yún" èr wáng zhī qián, gèng lì sān dài zhī hòu wèi sān kè". cǐ jù lè jì wǔ wáng kè shāng, wèi jí xià chē, fēng huáng dì yáo shùn zhī hòu jí xià chē, fēng xià yīn zhī hòu. tōng jǐ yòng liù dài zhī lè. èr yún" èr wáng zhī qián, dàn lì yī dài, tōng èr wáng wèi sān kè". cǐ jù zuǒ chuán dàn yún" fēng hú gōng yǐ bèi sān kè", míng wáng zhě suǒ jìng xiān wáng yǒu èr, gèng fēng yī dài yǐ bèi sān kè. cún sān kè zhě, suǒ jìng zhī dào bù guò yú sān, yǐ tōng sān zhèng. sān yún" èr wáng zhī hòu wèi yī kè, qī zhī fù mǔ wèi èr kè, yí dí zhī jūn wèi sān kè". cǐ jù" wáng yǒu bù chén zhě sān" ér yán zhī. bù chén èr wáng hòu zhě, zūn jìng xiān wáng, tōng sān zhèng zhī yì. gù shū yǒu" yú bīn zài wèi", shī yún" yǒu kè yǒu kè, yì bái qí mǎ", míng tiān xià fēi yī jiā suǒ yǒu, jìng ràng zhī zhì, gù fēng jiàn zhī, shǐ de fú qí zhèng sè, yòng qí lǐ lè yǐ shì xiān zǔ. gù kǒng zǐ yún:" xià lǐ wú néng yán zhī, qǐ bù zú zhēng yě yīn lǐ wú néng yán zhī, sòng bù zú zhēng yě." bù chén qī fù mǔ zhě, qī zhī yán qí, yǔ jǐ qí tǐ, gòng chéng xiān zǔ, gù zūn qí fù mǔ. chūn qiū zuǒ shì chuán yún:" jì jì jiāng guī yú jīng shī." chēng zì zhě, zi zūn bù jiā fù mǔ, qī yǔ jǐ qí tǐ, gù fū bù dé chén zhī. sì yí zhī jūn bù chén zhě, shàng shū dà chuán yuē:" yuè shang shì xiàn bái zhì, zhōu gōng cí bù shòu, yuē:' zhēng shuò bù shī, zé jūn zǐ bù chén yě.'" àn liáng cuī líng ēn yún:" sān yì zhī shuō, yǐ chū wèi zhǎng. hé zhě? lǐ jì jiāo tè shēng yún:' cún èr wáng zhī hòu, zūn xián bù guò èr dài.' yòu shī yún èr wáng zhī hòu lái zhù jì. yòu chūn qiū gōng yáng shuō yuē:' cún èr wáng zhī hòu, suǒ yǐ tōng sān zhèng.' yǐ shàng jiē wú wèi èr wáng zhī hòu wèi sān kè zhī wén. ruò gèng lì yī dài tōng bèi sān kè zhě, zé fēi bù guò èr dài zhī yì. zuǒ chuán yún' fēng hú gōng yǐ bèi sān kè' zhě, wèi shàng tóng huáng dì yáo shùn, xià tóng yīn xià, wèi sān kè yě." yòu àn èr wáng sān kè, jīng wú zhèng wén. cuī líng ēn jù lǐ jì chén wǔ wáng zhī fēng, suì yǐ wèi tōng cún wǔ dài, qiè kǒng wèi ān. jīn jù èr dài zhī hòu, jí wèi zhī èr wáng sān dài zhī hòu, jí wèi zhī sān kè. qiě wǔ wáng suǒ fēng, gài yǐ yáo yǒu zé tiān zhī dà, rén mò néng míng huáng dì liè xù xīng chén, zhèng míng bǎi wù, zì yǐ gōng jì wàn dài, shī fàn bǎi wáng: gù tè fēng qí hòu. ǒu qì sān èr zhī shù, shí fēi lì dài tōng fǎ. gù jì yún" zūn xián bù guò èr dài", shì jìng bì yóu jiù, yīn qǔ tōng jǐ wèi sān zhèng yě. qí èr dài zhī qián, dì sān dài zhě, suī yuǎn nán shī fǎ, qǐ dé bù lù qí hòu, gù yì cún zhī, shì jìng qí dào ér yǐ, yīn wèi zhī sān kè. gù zuǒ chuán yún" fēng hú gōng yǐ bèi sān kè", zú zhī wú wǔ dài yě kuàng lì dài zhì jīn, jiē yǐ sān dài wèi sān kè yān.
議曰:三恪二王之義,有三說焉。一雲"二王之前,更立三代之後為三恪"。此據樂記武王克商,未及下車,封黃帝、堯、舜之後;及下車,封夏、殷之後。通己用六代之樂。二雲"二王之前,但立一代,通二王為三恪"。此據左傳但云"封胡公以備三恪",明王者所敬先王有二,更封一代以備三恪。存三恪者,所敬之道不過於三,以通三正。三雲"二王之後為一恪,妻之父母為二恪,夷狄之君為三恪"。此據"王有不臣者三"而言之。(不臣二王后者,尊敬先王,通三正之義。故書有"虞賓在位",詩云"有客有客,亦白其馬",明天下非一家所有,敬讓之至,故封建之,使得服其正色,用其禮樂以事先祖。故孔子云:"夏禮吾能言之,杞不足徵也;殷禮吾能言之,宋不足徵也。"不臣妻父母者,妻之言齊,與己齊體,共承先祖,故尊其父母。春秋左氏傳云:"紀季姜歸於京師。"稱字者,子尊不加父母,妻與己齊體,故)(夫不得臣之。四夷之君不臣者,尚書大傳曰:"越裳氏獻白雉,周公辭不受,曰:'正朔不施,則君子不臣也。'")按梁崔靈恩云:"三義之說,以初為長。何者?禮記郊特牲云:'存二王之後,尊賢不過二代。'又詩云二王之後來助祭。又春秋公羊說曰:'存二王之後,所以通三正。'以上皆無謂二王之後為三恪之文。若更立一代通備三恪者,則非不過二代之意。左傳雲'封胡公以備三恪'者,謂上同黃帝、堯、舜,下同殷、夏,為三恪也。"又按二王三恪,經無正文。崔靈恩據禮記陳武王之封,遂以為通存五代,竊恐未安。今據二代之後,即謂之二王;三代之後,即謂之三恪。且武王所封,蓋以堯有則天之大,人莫能名;黃帝列序星辰,正名百物,自以功濟萬代,師範百王:故特封其後。偶契三二之數,實非歷代通法。故記雲"尊賢不過二代",示敬必由舊,因取通己為三正也。其二代之前,第三代者,雖遠難師法,豈得不錄其後,故亦存之,示敬其道而已,因謂之三恪。故左傳雲"封胡公以備三恪",足知無五代也;況歷代至今,皆以三代為三恪焉。