strong lǐ sān shí wǔ yán gé sān shí wǔ bīn lǐ èr strong
禮三十五 沿革三十五 賓禮二
tiān zǐ cháo wèi zhū hóu fù zhōu dà táng
天子朝位(諸侯附周 大唐)
zhōu zhì, tiān zǐ yǒu sì cháo. héng yán sān cháo zhě, yǐ xún shì zhī cháo fēi cháng cháo, gù bù yán zhī. yī yuē wài cháo, zài gāo mén nèi, jué zuì tīng sòng zhī cháo yě. qiū guān cháo shì zhǎng zhī. zuǒ jiǔ jí, gū qīng dài fū wèi yān, qún shì zài qí hòu. yòu jiǔ jí, gōng hóu bó zǐ nán wèi yān, qún lì zài qí hòu. miàn sān huái, sān gōng wèi yān, zhōu zhǎng zhòng shù zài qí hòu. zuǒ jiā shí, píng bà rén yān. yòu fèi shí, dá qióng rén yān. sī tīng yù zhī shí, suǒ liè wèi yě. shù jí yǐ wèi wèi zhě, qǔ qí chì xīn ér wài cì, xiàng yǐ chì xīn sān cì yě. huái zhī yán huái yě, huái lái rén yú cǐ, yù yǔ zhī móu yě. jiā shí, wén shí yě. píng, chéng yě, chéng rén zhī shàn yě. fèi shí, chì shí yě. bà rén, bù hūn zuò láo, yǒu shì yú pí, wèi duò màn rén. qióng rén, fū rén zhī qióng wú gào zhě. qún lì, fǔ shǐ yě. zhōu zhǎng, xiāng suì zhī guān yě. wáng zhī wǔ mén, zhì mén wèi zhōng mén, zhì mén shè liǎng guān, yǔ gōng mén tóng, hūn rén jī chū rù zhě, qióng rén gài bù dé rù. bà yīn pí. èr yuē zhōng cháo. zài lù mén wài. xià guān sī shì zhèng qí wèi, biàn qí guì jiàn zhī děng. zhāo xī shì zhèng, gōng qīng dài fū biàn sè ér rù yīng mén, běi miàn ér lì, dōng shàng. wáng yī, gū qīng yǐ shàng tè yī, dài fū lǚ yī, shì páng sān yī, gè jiù wèi. tè yī, yī yī yī zhī yě. lǚ, zhòng yě. dài fū jué tóng zhě zhòng yī zhī. gōng qīng dài fū, wáng yī zhī nǎi jiù wèi. qún shì jí gù shì tài pú zhī shǔ, fā zài qí wèi, qún shì dōng miàn, wáng xī nán miàn ér yī zhī. sān yī zhě, shì yǒu shàng zhōng xià. wáng nán xiàng, sān gōng běi miàn dōng shàng, gū dōng miàn běi shàng, qīng dài fū xī miàn běi shàng. wáng zú gù shì wǔ shì zài lù mén zhī yòu, nán miàn dōng shàng tài pú tài yòu tài pú cóng zhě zài lù mén zhī zuǒ, nán miàn xī shàng. cǐ wáng rì shì cháo shì yú lù mén wài zhī wèi. wáng zú gù shì, gù wèi shì, wǎn tuì liú sù wèi zhě. wèi cháng wèi shì, suī tóng zú, bù dé zài wáng gōng. tài yòu, sī yòu yě. tài pú cóng zhě, xiǎo chén jì pū yù pū lì pū yě. sān yuē nèi cháo, yì wèi lù qǐn zhī cháo. rén jūn jì cóng zhèng cháo shì shì bì, tuì shì lù qǐn tīng zhèng. shǐ rén shì dài fū, dài fū tuì, rán hòu shì yàn qǐn shì fú. shì fú fu xuán duān yě. sì yuē xún shì zhī cháo, zài zhì mén wài. xiǎo sī kòu zhǎng qí zhèng, yǐ zhì wàn rén ér xún yān. yī yuē xún guó wēi, èr yuē xún guó qiān, sān yuē xún lì jūn. guó wēi wèi yǒu bīng kòu. guó qiān wèi xǐ dōu. lì jūn wèi jūn wú zhǒng dí, xuǎn yú shù zǐ. jù wàn rén ér xún móu yān. qí wèi wáng nán xiàng, sān gōng jí zhōu zhǎng bǎi xìng běi miàn, qún chén xī miàn, qún lì dōng miàn. qún chén, qīng dài fū shì yě. qún lì, fǔ shǐ yě. qí gū bù jiàn zhě, gū cóng qún chén. xiāng dài fū zài gōng hòu. xiǎo sī kòu bīn, yǐ xù jìn ér wèn yān, yǐ zhòng fǔ zhì ér bì móu. bīn wèi yī zhī shǐ qián. xù, gèng yě. fǔ zhì, zūn wáng xián míng yě. bì, duàn yě.
周制,天子有四朝。(恆言三朝者,以詢事之朝非常朝,故不言之。)一曰外朝,(在皋門內,決罪聽訟之朝也。)秋官朝士掌之。左九棘,孤卿大夫位焉,群士在其後。右九棘,公侯伯子男位焉,群吏在其後。面三槐,三公位焉,州長眾庶在其後。左嘉石,平罷人焉。右肺石,達窮人焉。(斯聽獄之時,所列位也。樹棘以為位者,取其赤心而外刺,象以赤心三刺也。槐之言懷也,懷來人於此,欲與之謀也。嘉石,文石也。平,成也,成人之善也。肺石,赤石也。罷人,不昏作勞,有似於疲,謂墯慢人。窮人,夫人之窮無告者。群吏,府史也。州長,鄉遂之官也。王之五門,雉門為中門,雉門設兩觀,與宮門同,閽人譏出入者,窮人蓋不得入。罷音疲。)二曰中朝。(在路門外。)夏官司士正其位,辨其貴賤之等。朝夕視政,公卿大夫辨色而入應門,北面而立,東上。王揖,孤卿以上特揖,大夫旅揖,士旁三揖,各就位。(特揖,一一揖之也。旅,眾也。大夫爵同者眾揖之。公卿大夫,王揖之乃就位。群士及故士太僕之屬,發在其位,群士東面,王西南面而揖之。三揖者,士有上中下。)王南向,三公北面東上,孤東面北上,卿大夫西面北上。王族故士、武士在路門之右,南面東上;太僕、太右、太僕從者在路門之左,南面西上。(此王日視朝事於路門外之位。王族故士,故為士,晚退留宿衛者。未嘗為士,雖同族,不得在王宮。太右,司右也。太僕從者,小臣、祭仆、御仆、隸仆也。)三曰內朝,亦謂路寢之朝。人君既從正朝視事畢,退適路寢聽政。使人視大夫,大夫退,然後適燕寢釋服。(釋服服玄端也。)四曰詢事之朝,(在雉門外。)小司寇掌其政,以致萬人而詢焉。一曰詢國危,二曰詢國遷,三曰詢立君。(國危謂有兵寇。國遷謂徙都。立君謂君無冢嫡,選於庶子。聚萬人而詢謀焉。)其位王南向,三公及州長百姓北面,群臣西面,群吏東面。(群臣,卿大夫士也。群吏,府史也。其孤不見者,孤從群臣。鄉大夫在公後。)小司寇儐,以序進而問焉,以眾輔志而弊謀。(儐謂揖之使前。序,更也。輔志,尊王賢明也。弊,斷也。)
qí shí huì yīn tóng, fāng yuè zhī xià wèi tán. jiàn zhū hóu zhī fǎ, rú míng táng zhī wèi. tiān zǐ tán shàng nán miàn sān gōng zhōng jiē zhī qián, běi miàn dōng shàng zhū hóu zuò jiē zhī dōng, xī miàn běi shàng zhū bó xī jiē zhī xī, dōng miàn běi shàng zhū zi mén dōng, běi miàn dōng shàng zhū nán mén xī, běi miàn dōng shàng. liù fú zhī wài, jiǔ yí zhī guó dōng mén zhī wài, xī miàn běi shàng bā mán zhī guó nán mén zhī wài, běi miàn dōng shàng liù róng zhī guó xī mén zhī wài, dōng miàn nán shàng wǔ dí zhī guó běi mén zhī wài, nán miàn dōng shàng jiǔ cǎi zhī guó yīng mén zhī wài, běi miàn dōng shàng. sì sāi dài yī jiàn, qí wèi yì jìn zhǔ wèi wèi zūn yě.
其時會殷同,方岳之下為壇。見諸侯之法,如明堂之位。天子壇上南面;三公中階之前,北面東上;諸侯阼階之東,西面北上;諸伯西階之西,東面北上;諸子門東,北面東上;諸男門西,北面東上。六服之外,九夷之國東門之外,西面北上;八蠻之國南門之外,北面東上;六戎之國西門之外,東面南上;五狄之國北門之外,南面東上;九采之國應門之外,北面東上。四塞代一見,其位亦近主位為尊也。
zhū hóu sān cháo: lù qǐn wèi nèi cháo, zhōng cháo zài lù mén wài, wài cháo zài yīng mén wài. zhū hóu shè jì yǔ zhōng cháo zhèng xiāng dāng, gù chuán yún" xián yú liǎng shè wèi gōng shì fǔ" zhě yě.
諸侯三朝:路寢為內朝,中朝在路門外,外朝在應門外。諸侯社稷與中朝正相當,故傳雲"閒於兩社為公室輔"者也。
shuō yuē: tiān zǐ lù qǐn mén yǒu wǔ yān: qí zuì wài yuē gāo mén, èr yuē kù mén, sān yuē zhì mén, sì yuē yīng mén, wǔ yuē lù mén, lù mén zhī nèi zé lù qǐn yě. gāo mén zhī nèi yuē wài cháo, cháo yǒu sān huái, zuǒ yòu jiǔ jí, jìn kù mén yǒu sān fǔ jiǔ sì. kù mén zhī nèi, yǒu zōng miào shè jì. zhì mén zhī wài, yǒu liǎng guān lián mén guān wài yǒu xún shì zhī cháo, zài zōng miào shè jì zhī jiān. zhì mén nèi yǒu bǎi guān sù wèi zhī xiè. yīng mén nèi yuē zhōng cháo, zhōng cháo dōng yǒu jiǔ qīng zhī shì, zé jiǔ qīng lǐ shì zhī chù. kǎo gōng jì yuē" yǒu jiǔ shì, jiǔ qīng lǐ zhī", cháo zé rù ér lǐ shì, xī zé guī yú kù mén wài. wài cháo zhī fǎ, cháo yǒu yí yù, wáng jí ér tīng zhī, gù lǐ yún wáng mìng sān gōng huì qí cháo zhě, zhū hóu wèi qù, yì yú cǐ yě. guǎng wèn zhī yì, xún yú chú ráo zhī móu, sān cì sān wèn yǐ dìng qí fǎ. yàn cháo zhě, lù qǐn zhī cháo. qún gōng yǐ xià, cháng rì yú cǐ cháo jiàn jūn, wèi qí wèi, tài pú zhǎng zhī. chū rù zhī shí, yì mén yòu, běi miàn dōng shàng. wáng yī zhī, sān gōng zé jiē qián běi miàn dōng shàng gū dōng miàn, qīng dài fū xī miàn, jiē běi shàng shì zé mén wài zhī xī, běi miàn dōng shàng. fán shè, xiān yòng yàn lǐ, qí wèi yì rán. suǒ yǐ měi cháo liè wèi suǒ xiàng bù tóng zhě, jiē yǐ shì yì, gù biàn qí wèi. sān gōng zhī wèi cháng běi miàn bù biàn zhě, yǐ sān gōng nèi chén, wèi zūn, gù qū zhī shǐ cháng běi miàn. qí yú zhū hóu gū qīng dài fū, jiē yǐ dì dào zūn yòu, gù zūn zhě dōng miàn, bēi zhě xī miàn, shì yǐ yú wài cháo zhī shí, zhū hóu dōng miàn, zūn yú gū qīng yě. gù yú nèi cháo, gū qīng dōng miàn, zūn yú qīng dài fū yě, shí yì wú zhū hóu gù yě. wéi xún shì zhī cháo, fēi cháng cháo zhī xiàn, gù bù yǔ sān cháo tóng. huò yún kè yǒu zhū hóu zhī wèi, gù gū qīng zài dōng yě.
說曰:天子路寢門有五焉:其最外曰皋門,二曰庫門,三曰雉門,四曰應門,五曰路門,路門之內則路寢也。皋門之內曰外朝,朝有三槐,左右九棘,近庫門有三府九寺。庫門之內,有宗廟、社稷。雉門之外,有兩觀連門;觀外有詢事之朝,在宗廟、社稷之間。雉門內有百官宿衛之廨。應門內曰中朝,中朝東有九卿之室,則九卿理事之處。考工記曰"有九室,九卿理之",朝則入而理事,夕則歸於庫門外。外朝之法,朝有疑獄,王集而聽之,故禮雲王命三公會其朝者,諸侯未去,亦於此也。廣問之義,詢於芻蕘之謀,三刺三問以定其法。燕朝者,路寢之朝。群公以下,常日於此朝見君,位其位,太僕掌之。初入之時,亦門右,北面東上。王揖之,三公則階前北面東上;孤東面,卿大夫西面,皆北上;士則門外之西,北面東上。凡射,先用燕禮,其位亦然。所以每朝列位所向不同者,皆以事異,故變其位。三公之位常北面不變者,以三公內臣,位尊,故屈之使常北面。其餘諸侯孤卿大夫,皆以地道尊右,故尊者東面,卑者西面,是以於外朝之時,諸侯東面,尊於孤卿也。故於內朝,孤卿東面,尊於卿大夫也,時亦無諸侯故也。唯詢事之朝,非常朝之限,故不與三朝同。或雲客有諸侯之位,故孤卿在東也。
dà táng kāi yuán liù nián bā yuè chì:" jiǔ zú jì mù, bǎi guān yǒu xù, zhì yú bān liè, yí dāng fēn wèi. sì wáng shí xiān yú zhǔ jì, guó lǎo yǒu guì yú qǐ yán, bǐ zài cháo yí, shàng wèi xián zá, fēi suǒ wèi mù qīn dūn jiù zhī yì yě. sì wáng yí yǔ kāi fǔ yí tóng sān sī děng zhì shì guān, gè jū běn pǐn zhī shàng, yòng wèi yǒng shì."
大唐開元六年八月敕:"九族既睦,百官有序,至於班列,宜當分位。嗣王實先於主祭,國老有貴於乞言,比在朝儀,尚為閒雜,非所謂睦親敦舊之義也。嗣王宜與開府儀同三司等致仕官,各居本品之上,用為永式。"
guǎng dé èr nián jiǔ yuè chì:" cháo cān guān yù ní yǔ, zhǔn yí zhì lìng, lì tíng cháo cān. jīn jūn guó shì yīn, ruò zhǔn shì tíng, kǒng yǒu fèi què. ní jì shēn zǔ, xǔ yán sān kè chuán diǎn, dài dào lù tōng, yī cháng shì. yǐ hòu yì yí zhǔn cǐ."
廣德二年九月敕:"朝參官遇泥雨,准儀制令,例停朝參。今軍國事殷,若準式停,恐有廢闕。泥既深阻,許延三刻傳點,待道路通,依常式。以後亦宜准此。"
zhēn yuán èr nián bā yuè, yù shǐ zhōng chéng dòu cān zòu:" zhǔn yí zhì lìng, ní yǔ hé tíng cháo. fú yǐ jūn guó shì yīn, kǒng yǒu fèi què. qǐng lìng měi sī zhǎng guān yī rén rù cháo, yǒu liǎng yuán bìng fù èr, yì xǔ fēn rì. qí yè shén yǔ, zhì míng bù zhǐ, xǔ lìng zhàng xià hòu dào."
貞元二年八月,御史中丞竇參奏:"准儀制令,泥雨合停朝。伏以軍國事殷,恐有廢闕。請令每司長官一人入朝,有兩員並副貳,亦許分日。其夜甚雨,至明不止,許令仗下後到。"
jiǔ yuè chì: yīng wén wǔ bǎi guān cháo yè bān xù.
九月敕:應文武百官朝謁班序。
zhōng shū mén xià, shì zhōng zhōng shū lìng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, gè yǐ guān wèi xù. gòng fèng guān, zuǒ yòu sàn qí cháng shì mén xià zhōng shū shì láng jiàn yì dài fū gěi shì zhōng zhōng shū shè rén qǐ jū láng jí shè rén zuǒ yòu bǔ què zuǒ yòu shí yí tōng shì shè rén, zài héng bān. ruò rù gé, jí gè suí zuǒ yòu shěng zhǔ. qí yù shǐ dài fū zhōng chéng shì yù shǐ zài zuǒ. diàn zhōng shì yù shǐ zài yòu. tōng shì shè rén, fēn zuǒ yòu lì. ruò héng xíng cān hè cí jiàn, yù shǐ dài fū zài sàn qí cháng shì zhī shàng, zhōng chéng zài jiàn yì dài fū zhī xià. yù shǐ tái yù shǐ dài fū zài sān pǐn guān zhī shàng, bié lì zhōng chéng zài wǔ pǐn guān zhī shàng, bié lì. liú shǒu fù yuán shuài dōu tǒng jié dù shǐ guān chá shǐ dōu wéi liàn dōu fáng yù shǐ, bìng dà dū dū dà dū hù chí jié jiān zhě, jí rù bān, zài zhèng guān zhī cì. yú guān jiān zhě, gè cóng běn guān bān xù. yù shǐ zài liù pǐn zhī hòu. zhū shǐ xià wú běn guān, wéi shòu nèi gòng fèng lǐ xíng zhě, jí rù bān, yì zài zhèng guān zhī cì. yǒu běn guān jiān zhě, gè cóng běn guān bān xù. rú běn guān bú shì cháng cān guān, bìng xiàn guān shì shè zhě, wéi tīng yú yù shǐ bān zhōng cí jiàn. diàn zhōng shěng guān jiān, shǎo jiān, shàng yī shàng shě shàng niǎn fèng yù. fēn zuǒ yòu suí sǎn shàn lì, ruò rù gé, yì rú zhī.
中書門下,(侍中、中書令、同中書門下平章事,各以官為序。)供奉官,(左右散騎常侍、門下中書侍郎、諫議大夫、給事中、中書舍人、起居郎及舍人、左右補闕、左右拾遺、通事舍人,在橫班。)若入閤,即各隨左右省主。其御史大夫、中丞、侍御史、(在左。)殿中侍御史、(在右。)通事舍人,(分左右立。)若橫行參賀辭見,(御史大夫在散騎常侍之上,中丞在諫議大夫之下。)御史台、(御史大夫在三品官之上,別立;中丞在五品官之上,別立。)留守、副元帥、都統、節度使、觀察使、都圍練、都防禦使,並大都督大都護持節兼者,即入班,在正官之次。餘官兼者,各從本官班序。(御史在六品之後。)諸使下無本官,唯授內供奉里行者,即入班,亦在正官之次。有本官兼者,各從本官班序。如本官不是常參官,並憲官是攝者,唯聽於御史班中辭見。殿中省官(監,少監,尚衣、尚舍、尚輦奉御。)分左右隨繖扇立,若入閤,亦如之。
yī pǐn bān. sān tài sān gōng tài zǐ sān tài sì wáng jùn wáng, sàn guān kāi fǔ yí tóng sān sī, jué guó gōng.
一品班。(三太、三公、太子三太、嗣王、郡王,散官開府儀同三司,爵國公。)
èr pǐn bān. shàng shū zuǒ yòu pú shè tài zǐ sān shǎo jīng zhào hé nán mù dà dū dū dà dū hù, sàn guān tè jìn guāng lù dài fū, jué kāi guó jùn gōng kāi guó xiàn gōng, xūn guān shàng zhù guó zhù guó.
二品班。(尚書左右僕射、太子三少、京兆、河南牧、大都督、大都護,散官特進、光祿大夫,爵開國郡公、開國縣公,勛官上柱國、柱國。)
sān pǐn bān. liù sī shàng shū tài zǐ bīn kè jiǔ sì qīng guó zi jì jiǔ sān jiān jīng zhào děng qī fǔ yǐn zhān shì qīn wáng fù zhōng dū du shàng dōu hù xià dū dū shàng zhōu cì shǐ wǔ dà dū dū fǔ zhǎng shǐ shàng dōu hù fǔ fù dōu hù, sàn guān jīn zǐ guāng lù dài fū, jué kāi guó hóu, xūn guān shàng hù jūn hù jūn.
三品班。(六司尚書、太子賓客、九寺卿、國子祭酒、三監、京兆等七府尹、詹事、親王傅、中都督、上都護、下都督、上州刺史、五大都督府長史、上都護府副都護,散官金紫光祿大夫,爵開國侯,勛官上護軍、護軍。)
sì pǐn bān. shàng shū zuǒ yòu chéng liù sī shì láng tài cháng shǎo qīng zōng zhèng shǎo qīng zuǒ yòu shù zǐ mì shū shǎo jiān zuǒ yòu qī sì shǎo qīng guó zi sī yè shào fǔ diàn zhōng shǎo jiān jīng zhào hé nán tài yuán shǎo yǐn shǎo zhān shì zuǒ yòu yù dé jiā lìng lǜ gèng lìng pū qīn wáng fǔ zhǎng shǐ sī mǎ fèng xiáng děng shǎo yǐn zhōng zhōu cì shǐ xià zhōu cì shǐ dà dū dū dà dū hù sī mǎ, sàn guān zhèng yì dài fū tōng yì dài fū tài zhōng dài fū zhōng dài fū, jué kāi guó bó, xūn guān shàng qīng chē dū wèi qīng chē dū wèi.
四品班。(尚書左右丞、六司侍郎、太常少卿、宗正少卿、左右庶子、秘書少監、左右七寺少卿、國子司業、少府、殿中少監、京兆河南太原少尹、少詹事、左右諭德、家令、率更令仆、親王府長史司馬、鳳翔等少尹、中州刺史、下州刺史、大都督大都護司馬,散官正議大夫、通議大夫、太中大夫、中大夫,爵開國伯,勛官上輕車都尉、輕車都尉。)
wǔ pǐn bān. shàng shū zhū sī láng zhōng guó zi bó shì dōu shuǐ shǐ zhě wàn nián děng liù xiàn lìng tài cháng zōng zhèng mì shū chéng zhù zuò láng diàn zhōng chéng shàng shí shàng yào shàng shě shàng niǎn fèng yù dà lǐ zhèng zhōng yǔn zuǒ yòu zàn shàn zhōng shū shè rén xǐ mǎ qīn wáng zī yì yǒu, sàn guān zhōng sàn dài fū cháo sàn dài fū cháo qǐng dài fū, jué kāi guó zi kāi guó nán, xūn guān shàng qí dū wèi qí dū wèi.
五品班。(尚書諸司郎中、國子博士、都水使者、萬年等六縣令、太常宗正秘書丞、著作郎、殿中丞、尚食尚藥尚舍尚輦奉御、大理正、中允、左右贊善、中書舍人、洗馬、親王諮議友,散官中散大夫、朝散大夫、朝請大夫,爵開國子、開國男,勛官上騎都尉、騎都尉。)
wǔ bān gòng fèng bān, xuān zhèng diàn qián lì wèi. cóng běi, qiān niú lián xíng lì, cì qiān niú zhōng láng jiāng, cì qiān niú jiāng jūn yī rén, cì guò zhuàng zhōng láng jiāng yī rén, cì jiē zhuàng zhōng láng jiāng yī rén, cì yā zhù zhōng láng jiāng yī rén, cì hòu yòu yā zhù zhōng láng jiāng yī rén, cì pái jiē zhōng láng jiāng yī rén, cì yā sàn shǒu zhàng zhōng láng jiāng yī rén. yǐ shàng zài héng jiē běi cì nán. jīn wú jiāng jūn fēn zuǒ yòu lì.
武班供奉班,宣政殿前立位。(從北,千牛連行立,次千牛中郎將,次千牛將軍一人,次過狀中郎將一人,次接狀中郎將一人,次押柱中郎將一人,次後又押柱中郎將一人,次排階中郎將一人,次押散手仗中郎將一人。以上在橫階北次南。金吾將軍分左右立。)
rù gé shēng diàn. jiā jiē zuò zuǒ yòu. cóng nán, qiān niú jiāng jūn yī rén, cì qiān niú láng jiāng yī rén, cì qiān niú jiāng jūn yī rén, cì qiān niú lián xíng lì zhù wài, guò zhuàng zhōng láng jiāng yī rén, cì jiē zhuàng zhōng láng jiāng yī rén, cì yā zhù zhōng láng jiāng yī rén, cì hòu yòu yā zhù zhōng láng jiāng yī rén, pái jiē zhōng láng jiāng yī rén, jiē xià yā sàn shǒu zhàng zhōng láng jiāng yī rén. jīn wú jiāng jūn fēn zuǒ yòu lì.
入閤升殿。(夾階座左右。從南,千牛將軍一人,次千牛郎將一人,次千牛將軍一人,次千牛連行立柱外,過狀中郎將一人,次接狀中郎將一人,次押柱中郎將一人,次後又押柱中郎將一人,排階中郎將一人,階下押散手杖中郎將一人。金吾將軍分左右立。)
yīng dāng shàng hé rù gé rén, gè yī qián jiàn lì. qí bù hé rù gé rén, gè yī běn zhí shì lì. fēi dāng shàng rén, yù hé cān rì, bìng cóng běn guān pǐn dì bān xù. qí rù gé rì shēng diàn, chú qiān niú wèi jiāng jūn zhōng láng jiāng wài, yú bìng yǐ zuǒ yòu wèi zhōng láng jiāng chōng. qí zhū wèi jí lǜ fǔ zhōng láng jiāng, bù dé shēng diàn.
應當上合入閤人,各依前件立。其不合入閤人,各依本職事立。非當上人,遇合參日,並從本官品第班序。其入閤日升殿,除千牛衛將軍、中郎將外,餘並以左右衛中郎將充。其諸衛及率府中郎將,不得升殿。
yī pǐn bān. jùn wáng, sàn guān biāo qí dà jiāng jūn, jué guó gōng.
一品班。(郡王,散官驃騎大將軍,爵國公。)
èr pǐn bān. sàn guān fǔ guó dà jiāng jūn zhèn guó dà jiāng jūn, jué kāi guó jùn gōng kāi guó xiàn gōng, xūn guān shàng zhù guó zhù guó.
二品班。(散官輔國大將軍、鎮國大將軍,爵開國郡公、開國縣公,勛官上柱國、柱國。)
sān pǐn bān. zuǒ yòu wèi zuǒ yòu jīn wú wèi zuǒ yòu xiāo wèi zuǒ yòu wǔ wèi zuǒ yòu wēi wèi zuǒ yòu lǐng jūn wèi zuǒ yòu jiān mén wèi zuǒ yòu qiān niú wèi dà jiāng jūn zhū wèi jiāng jūn, sàn guān guān jūn dà jiāng jūn yún huī jiāng jūn, jué kāi guó hóu, xūn guān shàng hù jūn hù jūn.
三品班。(左右衛、左右金吾衛、左右驍衛、左右武衛、左右威衛、左右領軍衛、左右監門衛、左右千牛衛大將軍、諸衛將軍,散官冠軍大將軍、雲麾將軍,爵開國侯,勛官上護軍、護軍。)
sì pǐn bān. zuǒ yòu qiān niú wèi zuǒ yòu jiān mén wèi zhōng láng jiāng qīn xūn yì wèi zhōng láng jiāng tài zǐ zuǒ yòu wèi sī lǜ qīng dào nèi lǜ jiān mén fù lǜ tài zǐ qīn xūn yì wèi zhōng láng jiāng shàng fǔ zhé chōng dū wèi zhōng fǔ zhé chōng dū wèi, sàn guān zhōng wǔ jiāng jūn zhuàng wǔ jiāng jūn xuān wēi jiāng jūn míng wēi jiāng jūn, jué kāi guó bó, xūn guān shàng qīng chē dū wèi qīng chē dū wèi.
四品班。(左右千牛衛左右監門衛中郎將、親勛翊位中郎將、太子左右衛司率、清道內率、監門副率、太子親勛翊衛中郎將、上府折衝都尉、中府折衝都尉,散官忠武將軍、壯武將軍、宣威將軍、明威將軍,爵開國伯,勛官上輕車都尉、輕車都尉。)
wǔ pǐn bān. qīn xūn yì wèi láng jiāng tài zǐ qīn xūn yì wèi láng jiāng qīn wáng fǔ diǎn jūn qīn wáng fǔ fù diǎn jūn xià fǔ zhé chōng dū wèi shàng fǔ guǒ yì dū wèi, sàn guān dìng yuǎn jiāng jūn níng yuǎn jiāng jūn yóu jī jiāng jūn yóu qí jiāng jūn, jué kāi guó zi kāi guó nán, xūn guān shàng qí dū wèi qí dū wèi.
五品班。(親勛翊衛郎將、太子親勛翊衛郎將、親王府典軍、親王府副典軍、下府折衝都尉、上府果毅都尉,散官定遠將軍、寧遠將軍、游擊將軍、游騎將軍,爵開國子、開國男,勛官上騎都尉、騎都尉。)
shàng shū shěng guān. jù zhōu lǐ, xiān xù liù guān, zhǔn liù diǎn, shàng shū wèi bǎi guān zhī běn, jīn měi bān qǐng yǐ shàng shū shěng guān wèi shǒu. zì zhōu jí hàn, wèi yǒu zhōng shū. xī hàn shí, zhōng shū zhǔ wén shū, jí jīn zhī huàn zhě, zhǔ wén shū wèi wén shū jiā shì yě. shí shàng shū zhī zhí yóu wēi. zhì hòu hàn, shàng shū zhí zhòng, fāng wèi bǎi guān zhī běn, suǒ yǐ shàng shū láng xià bǐ wèi zhào gào, chū yán wèi cè lìng. wèi wén dì zhì zhōng shū, zé jīn zhōng shū shì yě qí shàng shū chū wài, zé jīn zhī shàng shū shì yě. qiě zhōu lǐ liù guān, jǐn guǎn tiān xià zhòng wù, hòu hàn shàng shū yì rán. jí wèi zhì shàng shū, zé zhōng shū fèi yǐ. shàng shū nǎi zhòng shè yě, rú zhì chù zhì zhōng shū mén xià, biàn xià bǎi sī, qǐ fēi shěng biàn? hé nǎi xià shàng shū shěng, shàng shū fāng gèng xià zhào zhū sī, qǐ fēi fán zhòng zhě hū? jìn xún xù huán wēn yǐ yǒu cǐ yì. jīn dòu cān bù zhēng qí biàn, gèng bù biàn qí shěng, kǒng fēi tōng cái dá xué zhī shì.
尚書省官。(據周禮,先敘六官,准六典,尚書為百官之本,今每班請以尚書省官為首。自周及漢,未有中書。西漢時,中書主文書,即今之宦者,主文書謂文書家是也。時尚書之職猶微。至後漢,尚書職重,方為百官之本,所以尚書郎下筆為詔誥,出言為策令。魏文帝置中書,則今中書是也;其尚書出外,則今之尚書是也。且周禮六官,儘管天下眾務,後漢尚書亦然。及魏置尚書,則中書廢矣。尚書乃重設也,如制處置中書門下,便下百司,豈非省便?何乃下尚書省,尚書方更下詔諸司,豈非繁重者乎?晉荀勖、桓溫已有此議。今竇參不徵其變,更不辨其省,恐非通才達學之士。)
dōng gōng guān, wáng fǔ guān, wài guān. dōng gōng guān jì wèi gōng chén, qǐng zài shàng tái guān zhī cì, wáng fǔ guān yòu cì zhī. sān tài sān shǎo bīn kè shù zǐ wáng fù, jì wèi shī fù bīn xiāng, bù tóng guān shǔ, qǐng réng jiù.
東宮官,王府官,外官。(東宮官既為宮臣,請在上台官之次,王府官又次之。三太、三少、賓客、庶子、王傅,既為師傅賓相,不同官屬,請仍舊。)
tài cháng zōng zhèng chéng. bìng suí sì wàng, hé zài mì shū chéng shàng.
太常宗正丞。(並隨寺望,合在秘書丞上。)
shàng shí fèng yù, shàng yào fèng yù. běn jú jì lì diàn zhōng shěng, hé zài diàn zhōng chéng zhī xià.
尚食奉御,尚藥奉御。(本局既隸殿中省,合在殿中丞之下。)
zhū wáng fǔ guān. háng liè hé yǐ wáng zhǎng yòu wèi xù.
諸王府官。(行列合以王長幼為序。)
jiǎn xiào guān jiān guān jí shè shì zhī pàn děng guān. bìng liè zài tóng wèi zhèng guān zhī cì. qí yǒu xíng suǒ jiǎn xiào jiān shì shè pàn děng guān zhí shì zhě, jí yī zhèng guān bān xù. chú liú shǒu fù yuán shuài dōu tǒng jié dù shǐ guān chá shǐ dōu wéi liàn dōu fáng yù shǐ bìng dà dū dū dà dū hù chí jié jiān wài, yú yīng dài wǔ zhí shì zhě, wèi zài xī bān, réng gè yǐ běn guān pǐn dì wèi bān xù.
檢校官、兼官及攝試知判等官。(並列在同位正官之次。其有行所檢校兼試攝判等官職事者,即依正官班序。除留守、副元帥、都統、節度使、觀察使、都圍練、都防禦使並大都督大都護持節兼外,餘應帶武職事者,位在西班,仍各以本官品第為班序。)
hán yuán diàn qián lóng wěi dào xià xù bān. jiù wú cǐ yí, wéi lìng yú tōng gān guān xiàng mén nán xù bān. zì lǐ ruò shuǐ rèn tōng shì shè rén, zòu gèng yú lóng wěi dào xià xù bān. jì fēi diǎn gù, jīn qǐng tíng fèi.
含元殿前龍尾道下敘班。(舊無此儀,惟令於通乾觀象門南敘班。自李若水任通事舍人,奏更於龍尾道下敘班。既非典故,今請停廢。)
wén wǔ guān xíng lì bān xù. tōng gān guān xiàng mén wài xù bān, wǔ cì yú wén. zhì xuān zhèng mén, wén yóu dōng mén ér rù, wǔ yóu xī mén ér rù, zhì gé mén yì rú zhī. qí tuì cháo, zé bìng cóng xuān zhèng mén ér chū.
文武官行立班敘。(通乾觀象門外敘班,武次於文。至宣政門,文由東門而入,武由西門而入,至閤門亦如之。其退朝,則並從宣政門而出。)
wén guān chōng hàn lín xué shì huáng tài zǐ shì dú, wǔ guān chōng jìn jūn zhí shì. zhǔn jiù zhì, bìng bù cháng cháo cān. qí hàn lín xué shì, dà cháo huì rì, zhǔn xìng yuán yuán nián shí èr yuè chì, cháo fú bān xù, yí zhǔn zhū sī zhī zhì gào lì. qí jí xián shǐ guǎn děng zhū zhí shì zhě, bìng qǐng cháo cān qì, gè guī suǒ wù.
文官充翰林學士、皇太子侍讀,武官充禁軍職事。(准舊制,並不常朝參。其翰林學士,大朝會日,准興元元年十二月敕,朝服班敘,宜准諸司知制誥例。其集賢史館等諸職事者,並請朝參訖,各歸所務。)
cí jiàn yàn jí, bān liè xiān hòu. qǐng yī tiān bǎo sān zài qī yuè lǐ bù xiáng dìng suǒ zòu chì.
辭見宴集,班列先後。(請依天寶三載七月禮部詳定所奏敕。)
gōng shì lìng. zhū wén wǔ guān cháo cān xíng lì. èr wáng hòu wèi zài zhū wáng hóu shàng, yú gè yī zhí shì guān pǐn wèi xù. zhí shì tóng zhě, yǐ chǐ. zhì shì guān gè jū běn pǐn zhī shàng. ruò zhí shì yǔ sàn guān xūn guān hé bān, zé wén sàn guān zài dāng jiē zhí shì zhě zhī xià. wǔ sàn guān cì zhī, xūn guān yòu cì zhī. guān tóng zhě, yì xìng wèi hòu. ruò yǐ jué wèi bān zhě, jué tóng zhě yì zhǔn cǐ. qí nán yǐ shàng rèn wén wǔ guān zhě, cóng wén wǔ bān. ruò qīn wáng sì wáng rèn bēi zhě zhí shì, réng yī běn pǐn. jùn wáng rèn sān pǐn yǐ xià zhí shì guān, zài tóng jiē pǐn shàng. zì wài wú wén wǔ guān zhě, sì wáng zài tài zǐ tài bǎo xià, jùn wáng cì zhī, guó gōng zài zhèng sān pǐn xià, jùn gōng zài cóng sān pǐn xià, xiàn gōng zài zhèng sì pǐn xià, hóu zài cóng sì pǐn xià, bó zài zhèng wǔ pǐn xià, zi zài cóng wǔ pǐn shàng, nán zài cóng wǔ pǐn xià. jí qián zī guān bèi zhào jí fù cháo cān, zhì shì zhě zài běn pǐn jiàn rèn shàng, yǐ lǐ jiě zhě zài tóng pǐn xià. qí zài běn sī cān jí zhě, gè yī zhí shì. zhū sàn guān sān pǐn yǐ shàng zài jīng zhě, zhèng dōng cháo huì yī bǎi guān lì, zì yú cháo jí jí xū bié shǐ, lín shí tīng chì jìn zhǐ.
公式令。(諸文武官朝參行立。二王后位在諸王侯上,餘各依職事官品為敘。職事同者,以齒。致仕官各居本品之上。若職事與散官勛官合班,則文散官在當階職事者之下。武散官次之,勛官又次之。官同者,異姓為後。若以爵為班者,爵同者亦准此。其男以上任文武官者,從文武班。若親王嗣王任卑者職事,仍依本品。郡王任三品以下職事官,在同階品上。自外無文武官者,嗣王在太子太保下,郡王次之,國公在正三品下,郡公在從三品下,縣公在正四品下,侯在從四品下,伯在正五品下,子在從五品上,男在從五品下。即前資官被召及赴朝參,致仕者在本品見任上,以理解者在同品下。其在本司參集者,各依職事。諸散官三品以上在京者,正冬朝會依百官例,自餘朝集及須別使,臨時聽敕進止。)
yí zhì lìng. zhū zài jīng wén wǔ guān zhí shì jiǔ pǐn yǐ shàng, shuò wàng rì cháo. qí wén guān wǔ pǐn yǐ shàng, jí jiān chá yù shǐ yuán wài láng tài cháng bó shì, měi rì cháo cān. wǔ guān wǔ pǐn yǐ shàng, réng měi yuè wǔ rì shí yī rì èr shí yī rì èr shí wǔ rì cān. sān pǐn yǐ shàng, jiǔ rì shí jiǔ rì èr shí jiǔ rì yòu cān. dāng shàng rì, bù zài cǐ lì. qí zhǎng shàng zhé chōng guǒ yì, ruò wén wǔ sàn guān wǔ pǐn yǐ shàng, zhí zhū sī jí zhǎng shàng zhě, gè zhǔn zhí shì cān. qí hóng wén guǎn chóng wén guǎn jí guó zi jiān xué shēng, měi jì cān. ruò yǔ zhān shī róng jí ní lǎo, bìng tíng. zhū wén wǔ jiǔ pǐn yǐ shàng yīng shuò wàng cháo cān zhě, shí yuè yī rì yǐ hòu, èr yuè èr shí rì yǐ qián, bìng fú cōng zhě. wǔ pǐn yǐ shàng zhě, zhe kē sǎn. zhōu sàng wèi liàn, dà gōng wèi zàng, fēi gòng fèng jí sù wèi guān, jiē tīng bù fù.
儀制令。(諸在京文武官職事九品以上,朔望日朝。其文官五品以上,及監察御史、員外郎、太常博士,每日朝參。武官五品以上,仍每月五日、十一日、二十一日、二十五日參。三品以上,九日、十九日、二十九日又參。當上日,不在此例。其長上折衝果毅,若文武散官五品以上,直諸司及長上者,各准職事參。其弘文館、崇文館及國子監學生,每季參。若雨霑失容及泥潦,並停。諸文武九品以上應朔望朝參者,十月一日以後,二月二十日以前,並服蔥褶。五品以上者,著珂繖。周喪未練,大功未葬,非供奉及宿衛官,皆聽不赴。)
cháng cān wén wǔ guān, zhǔn lìng měi rì cān. zì jiān nán yǐ lái, rén mǎ liè ruò, suì xǔ fēn rì. fú wàng qiě xǔ yī qián fēn rì cān, dài róng shì shāo píng, jiā qí fèng lù, jí yī héng shì. qí wǔ guān, zhǔn lìng, wǔ pǐn yǐ shàng měi yuè liù cān, sān pǐn yǐ shàng gèng jiā sān cān. qǐng bìng tíng fèi. jīn qǐng zhǔn lìng, què fù jiù yí. qí shuò wàng cháo cān, jí hóng wén guǎn chóng wén guǎn guó zi jiān xué shēng měi jì cān děng, qǐng xù shāng liáng wén zòu.
常參文武官,准令每日參。自艱難以來,人馬劣弱,遂許分日。伏望且許依前分日參,待戎事稍平,加其俸祿,即依恆式。其武官,准令,五品以上每月六參,三品以上更加三參。頃並停廢。今請准令,卻復舊儀。其朔望朝參,及弘文館、崇文館國子監學生每季參等,請續商量聞奏。
chì zhǐ:" èr pǐn wǔ bān, yí yǐ zuǒ yòu jīn wú děng shí liù wèi shàng jiāng jūn, yī cì wèi bān shǒu. qí jiǎn xiào guān jiān shè shì zhī pàn děng běn guān èr pǐn yǐ shàng zhě, wèi wàng chóng zhòng, lǐ yì qún liáo, yí yī běn bān cháo huì. yú yī."
敕旨:"二品武班,宜以左右金吾等十六衛上將軍,依次為班首。其檢校官、兼、攝、試、知、判等本官二品以上者,位望崇重,禮異群僚,宜依本班朝會。餘依。"
sì nián qī yuè chì:" zì jīn yǐ hòu, sì jùn wáng yí liè yú běn guān bān zhī shàng, qí shù zǐ yí zài shǎo qīng zhī shàng."
四年七月敕:"自今以後,嗣郡王宜列於本官班之上,其庶子宜在少卿之上。"
tiān zǐ shàng gōng jí zhū hóu qīng dài fū shì děng zhì gōng shāng fù rén děng zhì fù yú xià zhōu wèi
天子上公及諸侯卿大夫士等贄(工商婦人等贄附 虞 夏 周 魏)
yǒu yú shì shùn diǎn yún:" xiū wǔ lǐ wǔ yù, wǔ lǐ, jí xiōng jūn bīn jiā zhī lǐ. wǔ yù, wǔ děng zhū hóu suǒ zhí zhī yù. sān bó èr shēng yī sǐ zhì. sān bó, zhū hóu tài zǐ zhí xūn, gōng zhī gū zhí xuán, fù yōng zhī jūn zhí huáng. èr shēng, qīng zhí gāo, dài fū zhí yàn. yī sǐ, shì zhí zhì. yù bó shēng sǐ suǒ yǐ wèi zhì jiàn. rú wǔ qì, zú nǎi fù. zú, zhōng. fù, hái yě. qì wèi guī bì. rú wǔ qì, lǐ zhōng jí hái zhī. sān bó èr shēng yī sǐ zé fǒu yě.
有虞氏舜典云:"修五禮五玉,(五禮,吉凶軍賓嘉之禮。五玉,五等諸侯所執之玉。)三帛二生一死贄。(三帛,諸侯太子執纁,公之孤執玄,附庸之君執黃。二生,卿執羔,大夫執雁。一死,士執雉。玉帛生死所以為贄見。)如五器,卒乃復。(卒,終。復,還也。器謂珪璧。如五器,禮終即還之。三帛二生一死則否也。)
xià hòu shì, zuǒ chuán yún:" yǔ huì zhū hóu yú tú shān, zhí yù bó zhě wàn guó."
夏后氏,左傳云:"禹會諸侯於塗山,執玉帛者萬國。"
zhōu zhì, fán zhì, tiān zǐ yǐ chàng, zhèng xuán yún:" tiān zǐ wú kè lǐ. yǐ chàng wèi zhì zhě, suǒ yǐ guàn yòng gào shén." zhū hóu zhí guī, gū zhí pí bó, qīng zhí gāo, dài fū zhí yàn, shì zhí zhì, shù rén zhí wù, gōng shāng zhí jī. pí bó zhě, shù bó ér biǎo zhī yǐ pí wèi shì. pí, hǔ pí bào pí. bó rú bì sè zēng yě. gāo, xiǎo yáng yě, qǔ qí qún ér bù shī qí lèi. yàn qǔ qí hòu shí ér xíng. zhì qǔ qí shǒu, gěng jiè ér sǐ, bù shī qí jié. wù qǔ qí bù fēi qiān. jī qǔ qí shǒu shí ér dòng. qū lǐ yuē" shì gāo yàn zhě yǐ huì", jiē yī zhī yǐ bù ér yòu huà zhī. zì zhì yǐ xià, zhí zhī wú shì. shì xiāng jiàn lǐ qīng dài fū shì zhì yǐ bù, bù yán huà huì, cǐ zhū hóu zhī chén yǔ tiān zǐ zhī chén yì zhě yě. rán zé tiān zǐ zhī gū shì zhì yǐ hǔ pí, gōng zhī gū shì zhì yǐ bào pí yú? cǐ gū qīng dài fū shì zhī zhì, jiē yǐ jué, bù yǐ mìng shù. fán zhì, wú tíng shí yě. yě wài jūn zhōng wú zhì, yǐ yīng shí shǐ kě yě. fēi wèi lǐ zhī chù, yǐ shí wù xiāng lǐ ér yǐ. yīng, mǎ fán yīng yě. shí wèi shè gōu yě. fù rén zhī zhì, jǔ zhēn pú xiū zǎo lì. fù rén wú wài shì, jiàn yǐ xiū wù yě. jǔ zhēn, mù míng. jǔ, zhǐ jǔ yě, yǒu shí, jīn pī tán zhī dōng shí zhī. zhēn shí shì lì ér xiǎo. jǔ yīn jù yǔ fǎn.
周制,凡贄,天子以鬯,(鄭玄云:"天子無客禮。以鬯為贄者,所以灌用告神。")諸侯執珪,孤執皮帛,卿執羔,大夫執雁,士執雉,庶人執鶩,工商執雞。(皮帛者,束帛而表之以皮為飾。皮,虎皮、豹皮。帛如璧色繒也。羔,小羊也,取其群而不失其類。雁取其候時而行。雉取其守,耿介而死,不失其節。鶩取其不飛遷。雞取其守時而動。曲禮曰"飾羔雁者以繢",皆衣之以布而又畫之。自雉以下,執之無飾。士相見禮卿大夫飾贄以布,不言畫繢,此諸侯之臣與天子之臣異者也。然則天子之孤飾贄以虎皮,公之孤飾贄以豹皮歟?此孤卿大夫士之贄,皆以爵,不以命數。凡贄,無庭實也。)野外軍中無贄,以纓拾矢可也。(非為禮之處,以時物相禮而已。纓,馬繁纓也。拾謂射韝也。)婦人之贄,椇、榛、脯、脩、棗、栗。(婦人無外事,見以羞物也。椇、榛,木名。椇,枳椇也,有實,今邳、郯之東食之。榛實似栗而小。椇音俱雨反。)
shuō yuē: gǔ zhě rén jūn jí chén, zhòng yú xiāng jiàn zhī lǐ, suǒ yǐ xiāng zūn jìng, gù jiāng yǒu suǒ jiàn, bì zhí zhì. zhì zhě, zhì yě, xìn yě. jūn zǐ yú qí suǒ zūn, bì zhí zhì yǐ xiāng jiàn, míng qí hòu xīn zhī zhì, yǐ biǎo zhōng xìn, bù gǎn xiāng xiè yě. rán tiān zǐ wú kè lǐ, yì yǒu zhì zhě, míng yǒu shì shén qí zhī dào, gù xū zhì yǐ biǎo xīn. gù xún shòu zhì yú shān chuān, yǒu suǒ gào zhī, yòng chàng jiǔ, shèng yǐ dà zhāng zhōng zhāng. yòu diǎn ruì yún:" wáng jìn dà guī, zhí zhèn guī, zǎo jí wǔ cǎi wǔ jiù, yǐ cháo rì." míng qí suǒ zūn jìng, xiàng chén zhī cháo jūn yě. zhí zhèn guī, shì ān sì fāng, yǐ biǎo qí gōng yě. fán gōng qīng dài fū zhí zhì zhě, jiē wèi shǐ cháo jí chū xiāng jiàn yòng zhī. zhū hóu dé hòu, gù zhí yù yǐ bǐ dé qīng dài fū yǐ xià dé báo, gù yòng pí bó gāo yàn zhī děng. shè rén zhí yún, wáng jiāng shè zhī shí, gōng qīng cháo jiàn, sān gōng zhí bì, qīng zhí gāo. tiān zǐ zhī sān gōng suǒ yǐ zhí bì, wèi chén zhī qū, yǔ zǐ nán tóng. zuǒ wáng lùn dào, lǐ qǔ yuán zú, gù yǐ bì wèi zhì, bù bì shì yǐ pú gǔ. zhū hóu bīn shè zhī shí, qīng dài fū shì yì jiē zhí zhì jiàn qí jūn, rú tiān zǐ qīng dài fū zhī lǐ, jūn zǐ suǒ yǐ zhí yù yǐ bǐ dé zhě yě.
說曰:古者人君及臣,重於相見之禮,所以相尊敬,故將有所見,必執贄。贄者,至也,信也。君子於其所尊,必執贄以相見,明其厚心之至,以表忠信,不敢相褻也。然天子無客禮,亦有贄者,明有事神祇之道,故須贄以表心。故巡狩至於山川,有所告之,用鬯酒,盛以大璋、中璋。又典瑞云:"王搢大珪,執鎮珪,藻藉五采五就,以朝日。"明其所尊敬,象臣之朝君也。執鎮珪,視安四方,以表其功也。凡公卿大夫執贄者,皆謂始朝及初相見用之。諸侯德厚,故執玉以比德;卿大夫以下德薄,故用皮帛羔雁之等。射人職雲,王將射之時,公卿朝見,三公執璧,卿執羔。天子之三公所以執璧,為臣之屈,與子男同。佐王論道,理取圓足,故以璧為贄,不必飾以蒲穀。諸侯賓射之時,卿大夫士亦皆執贄見其君,如天子卿大夫之禮,君子所以執玉以比德者也。
wèi míng dì qīng lóng èr nián, zhào xià sī kōng:" zhēng nán jiāng jūn jiàn jīn zǐ dū shǐ, wèi gāo rèn zhòng. jìn zhě zhèng cháo, nǎi yǔ qīng xiào tóng zhí gāo, fēi yě. zì jīn yǐ hòu, cóng tè jìn, yīng fèng bì zhě rú gù shì."
魏明帝青龍二年,詔下司空:"征南將軍見金紫督使,位高任重。近者正朝,乃與卿校同執羔,非也。自今以後,從特進,應奉璧者如故事。"
bó shì gāo táng lóng yì yuē:
博士高堂隆議曰:
àn zhōu lǐ" gōng zhí huán guī". gōng wèi shàng gōng jiǔ mìng, fēn shǎn ér lǐ, jí èr wáng hòu yě. jīn dà sī mǎ gōng dà jiāng jūn, shí fēn zhēng dōng xī, kě wèi shàng gōng yǐ. shān yáng gōng wèi guó gōng, zé èr wáng hòu yě.
按周禮"公執桓珪"。公謂上公九命,分陝而理,及二王后也。今大司馬公、大將軍,實分征東西,可謂上公矣。山陽公、衛國公,則二王后也。
" hóu zhí xìn guī" wèi dì fāng sì bǎi lǐ," bó zhí gōng guī" wèi dì fāng sān bǎi lǐ, jiē qī mìng yě. jīn jùn wáng hù shù, duō zhě kě rú hóu, shǎo zhě kě rú bó.
"侯執信珪"謂地方四百里,"伯執躬珪"謂地方三百里,皆七命也。今郡王戶數,多者可如侯,少者可如伯。
" zi zhí gǔ bì" wèi dì fāng èr bǎi lǐ," nán zhí pú bì" wèi dì fāng bǎi lǐ, jiē wǔ mìng yě. jīn xiàn zhǔ hù shù, duō zhě kě rú zi, shǎo zhě kě rú nán.
"子執穀璧"謂地方二百里,"男執蒲璧"謂地方百里,皆五命也。今縣主戶數,多者可如子,少者可如男。
shàng gōng lǐ, qí lǜ zhū hóu yǐ cháo, zé zhí huán guī. zì fēi cháo zōng, zé rú bā mìng zhī gōng. yǔ wáng lùn dào, yǒu shì ér jìn, zé zhí bì. jīn èr wáng hòu zhū wáng, ruò rù cháo jìn, èr gōng lǜ yǐ jìn tuì, zé zhí huán guī. qí cháo zhèng, zé yǔ qún gōng zhí bì. àn zhōu lǐ, wáng guān wéi gōng zhí bì. hàn dài dà jiāng jūn biāo qí chē qí wèi jiāng jūn, kāi fǔ pì zhào yuàn shǔ, yǔ gōng tóng yí, zé zhí bì kě yě.
上公禮,其率諸侯以朝,則執桓珪。自非朝宗,則如八命之公。與王論道,有事而進,則執璧。今二王后諸王,若入朝覲,二公率以進退,則執桓珪。其朝正,則與群公執璧。按周禮,王官唯公執璧。漢代大將軍、驃騎、車騎、衛將軍,開府辟召掾屬,與公同儀,則執璧可也。
" gū pí bó qīng gāo", gū wèi tiān zǐ qī mìng zhī gū, jí dà guó sì mìng zhī gū, fù gōng yǔ wáng lùn dào, zūn yú liù qīng, qí zhí zhì, yǐ hǔ pí biǎo shù bó. jīn jiǔ qīng zhī liè, tài cháng guāng lù xūn wèi wèi, zūn yú liù qīng, qí zhí zhì rú gū yě. qí cháo zhèng, zhí pí bó kě yě. sān fǔ zhǎng shǐ, yì gōng zhī fù, suī yǒu shì yú gū, shí bēi yú qīng, zhōng dài fū zhī lǐ kě yě. gōng zhī gū, tiào pìn yú tiān zǐ, jí jiàn yú qí jūn, qí zhì yǐ bào pí biǎo shù bó. jīn wèi yǒu qí guān, yì wèi shān yáng gōng zhī shàng qīng, kě yǐ dāng zhī. qīng wèi liù guān liù mìng zhī qīng, jí zhū hóu sān mìng zài mìng zhī qīng yě. jīn liù qīng jí yǒng shòu yǒng ān zhǎng qiū chéng mén wǔ xiào, zuǒ xiào yòu xiào qián xiào hòu xiào zhōng xiào. jiē zhí gāo kě yě. zhū hóu zhī qīng, zì yú qí jūn yì rú zhī. tiān zǐ qīng dài fū shì gāo yàn yǐ huì, zhū hóu qīng dài fū shì gāo yàn yǐ bù. zhōu mù jùn shǒu yǐ gōng dé cì láo, zhì bǐ zhōng èr qiān dàn zhě, qí rù cháo jìn, yí yī qīng zhí gāo. jīn zǐ jiāng jūn qiū zhōng èr qiān dàn, yǔ qīng tóng.
"孤皮帛卿羔",孤謂天子七命之孤,及大國四命之孤,副公與王論道,尊於六卿,其執贄,以虎皮表束帛。今九卿之列,太常、光祿勛、衛尉,尊於六卿,其執贄如孤也。其朝正,執皮帛可也。三府長史,亦公之副,雖有似於孤,實卑於卿,中大夫之禮可也。公之孤,覜聘於天子,及見於其君,其贄以豹皮表束帛。今未有其官,意謂山陽公之上卿,可以當之。卿謂六官六命之卿,及諸侯三命再命之卿也。今六卿及永壽、永安、長秋、城門五校,(左校、右校、前校、後校、中校。)皆執羔可也。諸侯之卿,自於其君亦如之。天子卿大夫飾羔雁以繢,諸侯卿大夫飾羔雁以布。州牧郡守以功德賜勞,秩比中二千石者,其入朝覲,宜依卿執羔。金紫將軍秋中二千石,與卿同。
" dài fū zhí yàn", wèi tiān zǐ zhōng xià dài fū sì mìng, jí zhū hóu zài mìng yī mìng zhī dài fū yě, qí wèi bēi yú qīng. jīn sān fǔ zhǎng shǐ jí wǔ mìng, èr qiān dàn zhī zhù zhě yě. bó shì rú guān, lì dài lǐ fú cóng dài fū, rú qián zhí yàn kě yě. zhōu mù jùn shǒu wèi cì láo zhě, yí yī dài fū zhí yàn, jiē shì yǐ huì. zhū xiàn qiān dàn liù bǎi shí, jīn gǔ dài fū, ruò huò huì jìn, yí zhí yàn, shì yǐ bù.
"大夫執雁",謂天子中下大夫四命,及諸侯再命一命之大夫也,其位卑於卿。今三府長史及五命,二千石之著者也。博士儒官,歷代禮服從大夫,如前執雁可也。州牧郡守未賜勞者,宜依大夫執雁,皆飾以繢。諸縣千石、六百石,今古大夫,若或會覲,宜執雁,飾以布。
" shì zhí zhì", wèi tiān zǐ sān mìng zhī shì, jí zhū hóu yī mìng zài mìng zhī shì yě. fǔ shǐ yǐ xià, zhì yú bǐ zhǎng shù rén zài guān, yì wèi zhī shì. zhū xiàn sì bǎi shí sān bǎi shí zhǎng, cóng shì lǐ zhí zhì kě yě.
"士執雉",謂天子三命之士,及諸侯一命再命之士也。府史以下,至於比長庶人在官,亦謂之士。諸縣四百石、三百石長,從士禮執雉可也。
xìn jié
信節
zhōu zhì, dì guān" zhǎng jié zhǎng shǒu bāng jié ér biàn qí yòng, yǐ fǔ wáng mìng. bāng jié zhě, zhēn guī yá zhāng, gǔ guī wǎn guī yǎn guī yě. wáng yǒu mìng, zé bié qí jié zhī yòng, yǐ shòu shǐ zhě. fǔ wáng mìng zhě, zhí yǐ xíng wèi xìn. zhēn yīn zhèn, xià tóng. shǒu bāng guó zhě yòng yù jié, shǒu dōu bǐ zhě yòng jiǎo jié. wèi zhū hóu yú qí guó zhōng, gōng qīng dài fū wáng zǐ dì yú cài yì. yǒu mìng zhě, yì zì yǒu jié yǐ fǔ zhī. yù jié zhī zhì, rú wáng wèi zhī, yǐ mìng shù wèi dà xiǎo. jiǎo yòng xī jiǎo, qí zhì wèi wén yě. fán bāng guó zhī shǐ jié, shān guó yòng hǔ jié, tǔ guó yòng rén jié, zé guó yòng lóng jié, jiē jīn yě, yǐ yīng dàng fǔ zhī. shǐ jié, shǐ qīng dài fū pìn yú tiān zǐ zhū hóu, háng dào suǒ zhí zhī xìn yě. tǔ, píng dì yě. shān duō hǔ, píng dì duō rén, zé duō lóng, gù wèi jié yǐ jīn zhù xiàng yān. bì zì yǐ qí guó suǒ duō zhě, lǐ yǐ xiāng bié wèi xìn míng yě. hàn yǒu tóng hǔ fú. dù zi chūn yún:" dàng dāng wèi tǎng, wèi yǐ hán qì shèng cǐ jié yě." huò yún yīng dàng, huà hán. mén guān yòng fú jié, huò huì yòng xǐ jié, dào lù yòng jīng jié, jiē yǒu qī yǐ fǎn jié. mén guān, sī mén sī guān yě. huò huì zhě, zhǔ tōng huò huì zhī guān, wèi sī shì yě. dào lù zhě, zhǔ lǐ wǔ tú zhī guān, wèi xiāng suì dài fū yě. fán rén yuǎn chū, zhì yú bāng guó, bāng guó zhī rén ruò lái rù yóu mén zhě, sī mén wèi zhī jié yóu guān zhě, sī guān wèi zhī jié qí shāng, zé sī shì wèi zhī jié qí yǐ zhēng lìng jí jiā xǐ, zé xiāng suì dài fū wèi zhī jié. bù chū guān bù yòng jié yě. biàn sī shì yán huò huì zhě, xǐ jié zhǔ tōng huò huì. biàn xiāng suì yán dào lù zhě, róng gōng yì jí xiǎo dōu dà dū zhī lì, jiē zhǔ lǐ wǔ tú, yì yǒu rén yě. fú jié, rú hàn zhī gōng zhōng zhū guān zhào fú yě. xǐ jié, hàn zhī yìn zhāng yě. jīng jié, hàn shǐ zhě suǒ yōng jié shì yě. jiāng sòng zhě zhí cǐ jié yǐ sòng xíng zhě, jiē yǐ dào lǐ rì shí kè, rú hàn zhī yóu xíng zhě yǒu chéng yǐ, yǐ fáng róng jiān, shàn yǒu suǒ tōng yě. fán jié yǒu fǎ shì, cáng yú zhǎng jié. xiǎo xíng rén zhí yún:" dào lù jīng jié, mén guān fú jié, dōu bǐ guǎn jié, jiē zhú wèi zhī." zhèng zhù yún:" guǎn jié, rú hàn zhú shǐ fú yě. dōu bǐ zhě, gōng zhī zǐ dì jí qīng dài fū cǎi dì zhī lì ěr." fán tōng dá yú tiān xià zhě, bì yǒu jié yǐ chuán fǔ zhī. bì yǒu jié, yán yuǎn xíng wú yǒu bù dé jié ér chū zhě yě. fǔ zhī yǐ chuán zhě, jié wèi xìn ěr chuán, shuō suǒ jī cāo jí suǒ shì yě. wú jié zhě, yǒu jǐ zé bù dá." huán tǔ nèi zhī.
周制,地官"掌節掌守邦節而辨其用,以輔王命。(邦節者,珍珪、牙璋,穀珪、琬珪、琰珪也。王有命,則別其節之用,以授使者。輔王命者,執以行為信。珍音鎮,下同。)守邦國者用玉節,守都鄙者用角節。(謂諸侯於其國中,公卿大夫王子弟於采邑。有命者,亦自有節以輔之。玉節之制,如王為之,以命數為大小。角用犀角,其制未聞也。)凡邦國之使節,山國用虎節,土國用人節,澤國用龍節,皆金也,以英盪輔之。(使節,使卿大夫聘於天子諸侯,行道所執之信也。土,平地也。山多虎,平地多人,澤多龍,故為節以金鑄象焉。必自以其國所多者,禮以相別為信明也。漢有銅虎符。杜子春云:"盪當為帑,謂以函器盛此節也。"或雲英盪,畫函。)門關用符節,貨賄用璽節,道路用旌節,皆有期以返節。(門關,司門、司關也。貨賄者,主通貨賄之官,謂司市也。道路者,主理五途之官,謂鄉遂大夫也。凡人遠出,至於邦國,邦國之人若來入由門者,司門為之節;由關者,司關為之節;其商,則司市為之節;其以徵令及家徙,則鄉遂大夫為之節。不出關不用節也。變司市言貨賄者,璽節主通貨賄。變鄉遂言道路者,容公邑及小都大都之吏,皆主理五途,亦有人也。符節,如漢之宮中諸官詔符也。璽節,漢之印章也。旌節,漢使者所擁節是也。將送者執此節以送行者,皆以道里日時課,如漢之郵行者有程矣,以防容奸,擅有所通也。凡節有法式,藏於掌節。小行人職云:"道路旌節,門關符節,都鄙管節,皆竹為之。"鄭注云:"管節,如漢竹使符也。都鄙者,公之子弟及卿大夫采地之吏耳。")凡通達於天下者,必有節以傳輔之。(必有節,言遠行無有不得節而出者也。輔之以傳者,節為信耳;傳,說所齎操及所適也。)無節者,有幾則不達。"(圜土內之。)
wǎn guī jiǔ cùn ér sāo, yǐ xiàng dé, yǐ jié hǎo. wǎn yóu huán yě, wáng shǐ zhī ruì jié. zhū hóu yǒu dé, wáng mìng xī zhī, shǐ zhě zhí wǎn guī yǐ zhì mìng yān. gǔ guī qī cùn, yǐ hé nán, yǐ pìn nǚ. gǔ guī, yì wáng shǐ zhī ruì jié. nán, chóu chóu yě. pìn nǚ, nà zhēng jiā yú shù bó yě. zhuàn guī zhāng bā cùn, bì cóng bā cùn, sāo jiē èr cǎi yī jiù, yǐ tiào pìn. zhāng yǐ pìn hòu, cóng xiǎng fū rén. zhòng lái yuē tiào, guǎ lái yuē pìn. zhuàn, yǒu wén shì yě. zhēn guī yǐ zhēng shǒu, yǐ xù xiōng huāng. guī zhì dāng yǔ wǎn yǎn xiāng yī. wáng shǐ rén yǐ zhēng zhū hóu, yōu xiōng huāng zhī guó, zé shòu zhī, zhí yǐ wǎng, zhì wáng mìng yān. yá zhāng zhōng zhāng qī cùn, shè èr cùn, hòu cùn, yǐ qǐ jūn lǚ, yǐ lǐ bīng shǒu. èr zhāng jiē yǒu chú yá zhī shì yú yǎn cè. bīng shǒu, yòng bīng suǒ shǒu yě. chú yīn cè yú fǎn. yǎn guī yǐ yì xíng, yǐ chú tè. yǎn guī yì wáng shǐ zhī ruì jié yě. yǎn guī yǒu fēng máng, shāng hài zhēng fá zhū tǎo zhī xiàng yì è xíng lìng wèi shàn zhě, zé yǐ cǐ guī zé yù yǐ gào yě. dà zhāng qī cùn, shè sì cùn, zhū hóu yǐ pìn nǚ. nà zhēng jiā yú shù bó yě.
琬珪九寸而繅,以象德,以結好。(琬猶圜也,王使之瑞節。諸侯有德,王命錫之,使者執琬珪以致命焉。)穀珪七寸,以和難,以聘女。(穀珪,亦王使之瑞節。難,仇讎也。聘女,納徵加於束帛也。)瑑珪璋八寸,璧琮八寸,繅皆二采一就,以覜聘。(璋以聘後,琮享夫人。眾來曰覜,寡來曰聘。瑑,有文飾也。)珍珪以徵守,以恤凶荒。(珪制當與琬琰相依。王使人以徵諸侯,憂凶荒之國,則授之,執以往,致王命焉。)牙璋、中璋七寸,射二寸,厚寸,以起軍旅,以理兵守。(二璋皆有鉏牙之飾於琰側。兵守,用兵所守也。鉏音測魚反。)琰珪以易行,以除慝。(琰珪亦王使之瑞節也。琰珪有鋒芒,傷害征伐誅討之象;易惡行令為善者,則以此珪責諭以告也。)大璋七寸,射四寸,諸侯以聘女。(納徵加於束帛也。)