strong lǐ bā shí bā kāi yuán lǐ zuǎn lèi èr shí sān jiā lǐ qī strong
禮八十八 開元禮纂類二十三 嘉禮七
huáng tài zǐ yuán zhèng dōng zhì shòu qún chén hè bìng huì
皇太子元正冬至受群臣賀(並會)
qián èr rì, běn sī xuān shè nèi wài, gè gōng qí zhí.
前二日,本司宣攝內外,各供其職。
qián yī rì, diǎn shè láng shè huáng tài zǐ wò zuò yú zhèng diàn dōng xù, xī xiàng. shǒu gōng shè qún guān děng cì dōng gōng cháo táng. líng guān shuài zhǎn xuān xuán zhī lè yú diàn tíng, yǐ gū xǐ zhī jūn yòu shè sān bó zhōng, gū xǐ yí zé dà lǚ gè yī chén wèi shè dēng gē yǐ nán lǚ zhī jūn jí shè huī yú diàn shàng: bìng rú cháng yí. diǎn shè láng pù qún guān chuáng zuò yú diàn shàng: wén guān sān pǐn yǐ shàng yú huáng tài zǐ xī nán, chóng xíng běi xiàng wǔ guān sān pǐn yǐ shàng yú huáng tài zǐ xī běi, chóng xíng nán xiàng: jù yǐ dōng wèi shàng. cháo jí shǐ sān pǐn yǐ shàng jí dū du cì shǐ gè yī fāng yú wén wǔ guān zhī xià. shè bù shēng diàn zhě zuò xí yú diàn tíng dōng xī xiāng: wén guān sì pǐn wǔ pǐn yú xuán dōng, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē zhī nán, měi děng yì wèi, chóng xíng, xī xiàng běi shàng wǔ guān sì pǐn wǔ pǐn yú xuán xī, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē zhī nán, dāng wén guān, měi děng yì wèi, jù chóng xíng, dōng xiàng běi shàng cháo jí shǐ fēi shēng diàn zhě, fēn fāng gè yú wén wǔ guān dāng pǐn zhī xià zhū sà shǐ rén fēn fāng gè yú cháo jí shǐ zhī xià, yì rú zhī zhū qīn yú sì pǐn wǔ pǐn zhī xià. zōng qīn zài dōng, yì xìng qīn zài xī, zhǎng yí réng gè shè bǎn wèi. fèng lǐ shè mén wài wèi yú dōng gōng cháo táng zhī qián: wén guān zài dōng, wǔ guān zài xī, jù měi děng yì wèi, chóng xíng xiāng xiàng, běi shàng zhū qīn wèi yú wén wǔ sì pǐn wǔ pǐn zhī xià. zōng qīn zài dōng, yì xìng qīn zài xī. shè zhū sà cháo jí shǐ wèi, dōng fāng nán fāng yú zōng qīn zhī nán, měi děng yì wèi, chóng xíng xī miàn xī fāng běi fāng yú yì xìng qīn zhī nán, měi děng yì wèi, chóng xíng dōng miàn: jù yǐ běi wèi shàng. diǎn shàn láng shè zūn yú xī láng xià jìn běi, shè bù shēng diàn zhě jiǔ zūn gè yú qí zuò zhī nán, jiē yǒu diàn mì, jù zhàng yǐ wéi.
前一日,典設郎設皇太子幄座於正殿東序,西向。守宮設群官等次東宮朝堂。伶官帥展軒懸之樂於殿庭,以姑洗之均;又設三鎛鍾,姑洗、夷則、大呂各依辰位;設登歌以南呂之均及設麾於殿上:並如常儀。典設郎鋪群官床座於殿上:文官三品以上於皇太子西南,重行北向;武官三品以上於皇太子西北,重行南向:俱以東為上。朝集使三品以上及都督刺史各依方於文武官之下。設不升殿者座席於殿庭東西廂:文官四品、五品於懸東,六品以下於橫街之南,每等異位,重行,西向北上;武官四品、五品於懸西,六品以下於橫街之南,當文官,每等異位,俱重行,東向北上;朝集使非升殿者,分方各於文武官當品之下;諸卅使人分方各於朝集使之下,亦如之;諸親於四品五品之下。(宗親在東,異姓親在西,掌儀仍各設版位。)奉禮設門外位於東宮朝堂之前:文官在東,武官在西,俱每等異位,重行相向,北上;諸親位於文武四品、五品之下。(宗親在東,異姓親在西。)設諸卅朝集使位,東方南方於宗親之南,每等異位,重行西面;西方北方於異姓親之南,每等異位,重行東面:俱以北為上。典膳郎設樽於西廊下近北,設不升殿者酒樽各於其座之南,皆有坫冪,俱障以帷。
qí rì zhì míng, zhū wèi lǜ gè lēi suǒ bù tún mén liè zhàng, wén wǔ qún guān yī shí kè jí cháo táng cì, gè fú gōng fú. zuǒ shù zǐ liàng shí kè bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." jìn zhàng jiù chén yú gé wài. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, jù yì gé fèng yíng. líng guān shuài shuài gōng rén èr wǔ rù jiù wèi, yòu líng guān shuài yī rén shēng jiù jǔ huī wèi. zhǎng yí shuài zàn zhě rù jiù wèi. lì bù bīng bù hù bù zàn qún guān jù chū cì, tōng shì shè rén gè yǐn jiù mén wài wèi. yòu shè rén yǐn qún guān děng fēi shēng diàn zhě xiān rù jiù wèi.
其日質明,諸衛率各勒所部屯門列仗,文武群官依時刻集朝堂次,各服公服。左庶子量時刻版奏:"請中嚴。"近仗就陳於閤外。諸侍衛之官各服其器服,俱詣閤奉迎。伶官帥帥工人二舞入就位,又伶官帥一人升就舉麾位。掌儀帥贊者入就位。吏部、兵部、戶部贊群官俱出次,通事舍人各引就門外位。又舍人引群官等非升殿者先入就位。
zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." huáng tài zǐ zhe cóng shěng fú wèi guān zé shuāng tóng jì. yǐ chū, shì wèi rú cháng, líng guān shuài jǔ huī, zòu chéng hé zhī lè huáng tài zǐ jí zuò xī xiàng zuò, yǎn huī, lè zhǐ. fán lè, jiē líng guān shuài jǔ huī, gōng gǔ chù ér hòu zuò, yǎn huī jiá yǔ ér hòu zhǐ. zhǎng yí yī rén shēng jiù xī jiē shàng, dōng miàn lì zàn zhě èr rén lì yú jiē xià. tōng shì shè rén yǐn qún guān yǐ cì rù jiù wèi, gōng chū rù mén, shū hé zhī lè zuò. zuǒ shù zǐ qián guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng diàn xià wèi gōng zhì xìng." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ jiàng lì yú zuò hòu. ruò yǒu sān gōng zhū bó shū, zé jiàng lì yú dōng jiē xià, xī miàn. gōng zhì jiē, zé shēng, lì yú zuò hòu. huáng tài zǐ shēng jiàng, líng guān shuài jǔ huī lè zuò zhǐ rú shì. gōng zhì jiē, lè zhǐ. gōng yǐ xià shēng zuò zhě jù tuō lǚ yú jiē xià, suǒ sī xiān shè tuō lǚ xí. tōng shì shè rén jiē yǐn qún guān shēng jiù wèi. lì dìng, zhǎng yí chàng:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān shàng xià jiē zài bài qì, tōng shì shè rén yǐn qún guān wèi shǒu zhě yī rén, jìn huáng tài zǐ qián, dōng miàn lì, hè chēng:" yuán zhèng shǒu zuò, jǐng fú wéi xīn, fú wéi huáng tài zǐ diàn xià yǔ shí tóng xiū." dōng zhì hè yún" tiān zhèng zhǎng zhì, fú wéi diàn xià yǔ shí tóng xiū". hè qì, tuì fù wèi. huáng tài zǐ dá zài bài. zuǒ shù zǐ qián chéng lìng, jìn xuān lìng, qì, qún guān shàng xià yòu zài bài.
左庶子版奏:"外辦。"皇太子著從省服(未冠則雙童髻。)以出,侍衛如常,伶官帥舉麾,奏承和之樂;皇太子即座西向坐,偃麾,樂止。(凡樂,皆伶官帥舉麾,工鼓柷而後作,偃麾戛敔而後止。)掌儀一人升就西階上,東面立;贊者二人立於階下。通事舍人引群官以次入就位,公初入門,舒和之樂作。左庶子前跪奏稱:"左庶子臣某言,請殿下為公至興。"俯伏,興,還侍位。皇太子降立於座後。(若有三公、諸伯叔,則降立於東階下,西面。公至階,則升,立於座後。皇太子升降,伶官帥舉麾樂作止如式。)公至階,樂止。公以下升座者俱脫履於階下,(所司先設脫履席。)通事舍人接引群官升就位。立定,掌儀唱:"再拜。"贊者承傳,群官上下皆再拜訖,通事舍人引群官為首者一人,進皇太子前,東面立,賀稱:"元正首祚,景福惟新,伏惟皇太子殿下與時同休。"(冬至賀雲"天正長至,伏惟殿下與時同休"。)賀訖,退復位。皇太子答再拜。左庶子前承令,進宣令,訖,群官上下又再拜。
zuǒ shù zǐ qián, guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng zuò." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ zuò. zhǎng yí chàng:" jiù zuò." zàn zhě chéng chuán, qún guān shàng xià jiē jiù zuò, fǔ fú, zuò. líng guān shuài yǐn gē zhě jí qín sè zhì jiē, tuō lǚ yú xià, shēng, jiù wèi zuò. qí shēng guǎn zhě yì jiē xián, běi miàn lì. diǎn shàn láng jìn jiǔ, zhì jiē, zhǎng yí chàng:" jiǔ zhì, xìng." zàn zhě chéng chuán, qún guān shàng xià jiē fǔ fú, xìng, lì xí hòu. zuǒ shù zǐ dào jiē shěng jiǔ, diǎn shàn láng fèng jiǔ jìn, huáng tài zǐ jǔ jiǔ. shí guān lìng yòu xíng qún guān jiǔ, jiǔ zhì, zhǎng yí chàng:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān shàng xià jiē zài bài. ruò huáng tài zǐ qiǎn tíng bài, jí zhǐ. qún guān jiē jìn hù, shòu zhì. zhǎng yí chàng:" jiù zuò." zàn zhě chéng chuán, qún guān shàng xià jiē jiù zuò, fǔ fú, zuò yǐn. huáng tài zǐ chū jǔ jiǔ, dēng gē zuò zhāo hé zhī lè, diǎn shàn láng jìn shòu xū zhì, fù yú diàn. dēng gē qì, jiàng fù wèi.
左庶子前,跪奏稱:"左庶子臣某言,請坐。"俯伏,興,還侍位。皇太子坐。掌儀唱:"就座。"贊者承傳,群官上下皆就座,俯伏,坐。伶官帥引歌者及琴瑟至階,脫履於下,升,就位坐。其笙管者詣階閒,北面立。典膳郎進酒,至階,掌儀唱:"酒至,興。"贊者承傳,群官上下皆俯伏,興,立席後。左庶子到階省酒,典膳郎奉酒進,皇太子舉酒。食官令又行群官酒,酒至,掌儀唱:"再拜。"贊者承傳,群官上下皆再拜。(若皇太子遣停拜,即止。)群官皆搢笏,受觶。掌儀唱:"就座。"贊者承傳,群官上下皆就座,俯伏,坐飲。皇太子初舉酒,登歌作昭和之樂,典膳郎進受虛觶,復於坫。登歌訖,降復位。
shāng xíng sān zhōu, diǎn shàn láng jìn shí, shí shēng jiē, zuǒ shù zǐ dào jiē shěng àn. zhǎng yí chàng:" shí zhì, xìng." zàn zhě chéng chuán, qún guān shàng xià fǔ fú, xìng, lì zuò hòu. diǎn shàn láng pǐn cháng shí qì, yǐ cì jìn zhì huáng tài zǐ qián. shí guān lìng yòu xíng qún guān àn. huáng tài zǐ ruò bù shí, jí qún guān àn xiān xià qì, bù xū xìng. shè shí qì, zhǎng yí chàng:" jiù zuò." zàn zhě chéng chuán, qún guān shàng xià jiē jiù zuò, fǔ fú, zuò. huáng tài zǐ nǎi fàn, zòu xiū hé zhī lè, qún guān shàng xià jù fàn, huáng tài zǐ shí bì, lè zhǐ. réng xíng jiǔ, suì shè shù xiū. líng guān shuài yǐn èr wǔ yǐ cì rù zuò.
觴行三周,典膳郎進食,食升階,左庶子到階省案。掌儀唱:"食至,興。"贊者承傳,群官上下俯伏,興,立座後。典膳郎品嘗食訖,以次進置皇太子前。食官令又行群官案。(皇太子若不食,及群官案先下訖,不須興。)設食訖,掌儀唱:"就座。"贊者承傳,群官上下皆就座,俯伏,坐。皇太子乃飯,奏休和之樂,群官上下俱飯,皇太子食畢,樂止。仍行酒,遂設庶羞。伶官帥引二舞以次入作。
jiǔ xíng jiǔ biàn, huì bì. zhǎng yí chàng:" kě qǐ." zàn zhě chéng chuán, qún guān shàng xià jiē fǔ fú, qǐ, lì xí hòu. zuǒ shù zǐ qián, guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng diàn xià jiàng zuò." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ jiàng lì yú zuò hòu. zhǎng yí chàng:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān shàng xià jiē zài bài, huáng tài zǐ dá zài bài. tōng shì shè rén yǐn qún guān jiàng, nà lǚ yǐ chū. gōng chū chū, lè zuò ruò yǒu sān gōng zhū bó shū, huáng tài zǐ shēng jiàng, líng guān shuài jǔ huī, lè zuò zhǐ rú shì. gōng chū mén, lè zhǐ. zuǒ shù zǐ qián, guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng diàn xià shēng zuò." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. lè zuò, huáng tài zǐ shēng zuò, zuò, lè zhǐ. qún guān chū bì, fēi shēng zuò zhě réng lì yú diàn tíng. zuǒ shù zǐ qián, guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ xìng, lè zuò, huáng tài zǐ jiàng zuò yǐ rù, shì wèi rú lái yí, shì chén cóng zhì gé, lè zhǐ. yòu tōng shì shè rén yǐn wèi diàn tíng zhě yǐ cì chū.
酒行九遍,會畢。掌儀唱:"可起。"贊者承傳,群官上下皆俯伏,起,立席後。左庶子前,跪奏稱:"左庶子臣某言,請殿下降座。"俯伏,興,還侍位。皇太子降立於座後。掌儀唱:"再拜。"贊者承傳,群官上下皆再拜,皇太子答再拜。通事舍人引群官降,納履以出。公初出,樂作;(若有三公、諸伯叔,皇太子升降,伶官帥舉麾,樂作止如式。)公出門,樂止。左庶子前,跪奏稱:"左庶子臣某言,請殿下升座。"俯伏,興,還侍位。樂作,皇太子升座,坐,樂止。群官出畢,(非升座者仍立於殿庭。)左庶子前,跪奏稱:"左庶子臣某言,禮畢。"俯伏,興,還侍位。皇太子興,樂作,皇太子降座以入,侍衛如來儀,侍臣從至閤,樂止。又通事舍人引位殿庭者以次出。
huáng tài zǐ ruò fú cōng zhě, qún guān jí gōng chén jiē cōng zhě, cháo jí shǐ gōng fú. shēng zuò zhě tuō lǚ rú shì. ruò shè sì bù lè, zé qù lè xuán, wú jǐng bì, líng guān shuài shuài sì bù jì lì yú zuǒ yòu jiā shàn mén wài. qún guān chū zuò, líng guān shuài yǐn sì bù jì shēng zuò ér rù, gè jiù zuò, yǐ cì zuò rú shì.
皇太子若服蔥褶,群官及宮臣皆蔥褶,朝集使公服。(升座者脫履如式。)若設四部樂,則去樂懸,無警蹕,伶官帥帥四部伎立於左右嘉善門外。群官初坐,伶官帥引四部伎聲作而入,各就座,以次作如式。
huáng tài zǐ yuán zhèng dōng zhì shòu gōng chén cháo hè
皇太子元正冬至受宮臣朝賀
qián èr rì, běn sī xuān shè nèi wài, gè gōng qí zhí.
前二日,本司宣攝內外,各供其職。
qián yī rì, diǎn shè láng shè huáng tài zǐ wò zuò yú zhèng diàn dōng xù, xī xiàng. wèi wèi shè gōng chén cì yú zhòng míng mén wài. líng guān shuài zhǎn xuān xuán zhī lè yú diàn tíng, yǐ gū xǐ zhī jūn, shè huī yú diàn shàng xī jiē zhī xī yòu shè wèi shǒu zhě jiě jiàn xí yú xuán xī héng jiē zhī nán, bìng rú cháng yí. shè gōng chén bǎn wèi yú xuán nán, wén dōng wǔ xī, jù chóng xíng běi miàn, xiāng duì wèi shǒu. shè diǎn yí wèi yú dōng jiē dōng nán, zàn zhě èr rén zài nán, chà tuì, jù xī xiàng běi shàng. shè gōng chén mén wài wèi, wén guān dào dōng, wǔ guān dào xī, chóng xíng xiāng xiàng, yǐ běi wèi shàng.
前一日,典設郎設皇太子幄座於正殿東序,西向。衛尉設宮臣次於重明門外。伶官帥展軒懸之樂於殿庭,以姑洗之均,設麾於殿上西階之西;又設為首者解劍席於懸西橫街之南,並如常儀。設宮臣版位於懸南,文東武西,俱重行北面,相對為首。設典儀位於東階東南,贊者二人在南,差退,俱西向北上。設宮臣門外位,文官道東,武官道西,重行相向,以北為上。
shòu cháo
受朝
qí rì, wèi míng sān kè, kāi zhū gōng diàn mén, zhū wèi lǜ gè lēi suǒ bù tún mén liè zhàng rú cháng. gōng chén yī shí kè jí zhòng míng mén wài, jiē jiù cì gè fú qí qì fú. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." jìn zhàng jiù chén yú gé wài. líng guān shuài shuài gōng rén rù jiù wèi, yòu líng guān shuài yī rén shēng jiù wèi. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, jù yì gé fèng yíng. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. tōng shì shè rén yǐn gōng chén jù jiù mén wài wèi. yòu shè rén yǐn liù pǐn yǐ xià xiān rù jiù wèi.
其日,未明三刻,開諸宮殿門,諸衛率各勒所部屯門列仗如常。宮臣依時刻集重明門外,皆就次各服其器服。左庶子版奏:"請中嚴。"近仗就陳於閤外。伶官帥帥工人入就位,又伶官帥一人升就位。諸侍衛之官各服其器服,俱詣閤奉迎。典儀帥贊者先入就位。通事舍人引宮臣俱就門外位。又舍人引六品以下先入就位。
zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." huáng tài zǐ fú yuǎn yóu guān jiàng shā páo yǐ chū, zuǒ yòu shì wèi rú cháng yí. huáng tài zǐ jiāng chū, zhàng dòng, líng guān shuài guì, fǔ fú, xìng, jǔ huī, gǔ chù, zòu yǒng hé zhī lè, huáng tài zǐ shēng zì zuò jiē, jí zuò xī xiàng zuò, yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn gōng chén wǔ pǐn yǐ shàng yǐ cì rù jiù wèi. gōng chén chū rù mén, zòu shū hé zhī lè, zhì wèi, lè zhǐ. gōng chén lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, gōng chén zài wèi zhě jiē zài bài qì, tōng shì shè rén yǐn wèi shǒu zhě yī rén yì xī jiē. wèi shǒu zhě chū xíng, lè zuò, zhì jiě jiàn xí hòu, lè zhǐ. wèi shǒu zhě jiù xí, guì jiě jiàn zhì yú xí, fǔ fú, xìng. tōng shì shè rén yǐn shēng jiē, jìn dāng huáng tài zǐ zuò qián, dōng miàn guì hè, qí hè cí yǔ qún guān tóng. fǔ fú, xìng. tōng shì shè rén yǐn jiàng yì xí hòu, wèi shǒu zhě guì zhe jiàn, fǔ fú, xìng, lè zuò, fù xuán nán wèi, lè zhǐ. gōng chén jù zài bài.
左庶子版奏:"外辦。"皇太子服遠遊冠、絳紗袍以出,左右侍衛如常儀。皇太子將出,仗動,伶官帥跪,俯伏,興,舉麾,鼓柷,奏永和之樂,皇太子升自阼階,即座西向坐,偃麾,戛敔,樂止。通事舍人引宮臣五品以上以次入就位。宮臣初入門,奏舒和之樂,至位,樂止。宮臣立定,典儀曰:"再拜。"贊者承傳,宮臣在位者皆再拜訖,通事舍人引為首者一人詣西階。為首者初行,樂作,至解劍席後,樂止。為首者就席,跪解劍置於席,俯伏,興。通事舍人引升階,進當皇太子座前,東面跪賀,(其賀詞與群官同。)俯伏,興。通事舍人引降詣席後,為首者跪著劍,俯伏,興,樂作,復懸南位,樂止。宮臣俱再拜。
zuǒ shù zǐ qián chéng lìng, jiàng yì gōng chén xī běi, dōng miàn chēng:" lìng zhǐ." gōng chén jù zài bài. xuān lìng qì, gōng chén yòu zài bài. zuǒ shù zǐ hái shì wèi. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, gōng chén zài wèi zhě jiē zài bài. tōng shì shè rén yǐ cì yǐn chū hái cì, wèi shǒu zhě chū xíng lè zuò, chū mén lè zhǐ. zuǒ shù zǐ qián, guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ xìng, lè zuò, jiàng zuò yǐ rù, shì wèi rú lái yí, shì chén cóng zhì gé, lè zhǐ.
左庶子前承令,降詣宮臣西北,東面稱:"令旨。"宮臣俱再拜。宣令訖,宮臣又再拜。左庶子還侍位。典儀曰:"再拜。"贊者承傳,宮臣在位者皆再拜。通事舍人以次引出還次,為首者初行樂作,出門樂止。左庶子前,跪奏稱:"左庶子臣某言,禮畢。"俯伏,興,還侍位。皇太子興,樂作,降座以入,侍衛如來儀,侍臣從至閤,樂止。
huì
會
líng guān shè dēng gē yú diàn shàng, yǐ nán lǚ zhī jūn. diǎn shè láng pù gōng chén chuáng zuò yú diàn shàng, wén guān yú huáng tài zǐ wò zuò xī nán, chóng xíng běi xiàng, wǔ guān yú huáng tài zǐ xī běi, chóng xíng nán xiàng, jù yǐ dōng wèi shàng. shè bù shēng diàn zhě zuò xí yú dōng xī láng xià, shè jiě jiàn xí yú xuán xī héng jiē zhī nán, jù yǐ běi wèi shàng. diǎn shàn láng shè shòu zūn yú diàn shàng xī xù zhī duān, dōng xiàng, yǒu diàn jiā jué yī yú zūn xià. yòu shè shēng diàn zhě jiǔ zūn yú xī láng xià, jìn běi, shè láng xià zhě jiǔ zūn gè yú qí zuò zhī nán, jiē yǒu diàn mì, jù zhàng yǐ wéi. shī shè qì, tōng shì shè rén yǐn gōng chén chū cì, jù jiù mén wài wèi.
伶官設登歌於殿上,以南呂之均。典設郎鋪宮臣床座於殿上,文官於皇太子幄座西南,重行北向,武官於皇太子西北,重行南向,俱以東為上。設不升殿者座席於東西廊下,設解劍席於懸西橫街之南,俱以北為上。典膳郎設壽樽於殿上西序之端,東向,有坫、加爵一於樽下。又設升殿者酒樽於西廊下,近北,設廊下者酒樽各於其座之南,皆有坫冪,俱障以帷。施設訖,通事舍人引宮臣出次,俱就門外位。
zuǒ shù zǐ zòu:" wài bàn." huáng tài zǐ fú yuǎn yóu guān jiàng shā páo yǐ chū, shì wèi rú cháng. huáng tài zǐ jiāng chū, zhàng dòng, lè zuò, huáng tài zǐ shēng zì zuò jiē, jí zuò xī xiàng zuò, lè zhǐ. diǎn yí yī rén shēng jiù dōng jiē shàng, xī miàn lì. tōng shì shè rén yǐn wén wǔ gōng chén yǐ cì rù jiù wèi, gōng chén chū rù mén, lè zuò, wèi shǒu zhě zhì wèi, lè zhǐ. gōng chén lì dìng. ruò cháo huì bié rì shè huì, zàn bài rú cháo lǐ. zuǒ shù zǐ qián chéng lìng, jiàng, mìng gōng chén shēng zuò, zài wèi zhě jiē zài bài. tōng shì shè rén yǐn yīng shēng diàn zhě yì xī jiē, wèi shǒu zhě chū xíng, lè zuò, zhì jiě jiàn xí, lè zhǐ. gōng chén gè tuō xì lǚ, guì jiě jiàn, zhì yú xí shàng, fǔ fú, xìng. tōng shì shè rén yǐn shēng jiē, gōng chén wèi shǒu zhě yī rén shēng lì yú jiē xī, dōng xiàng yǐ xià gè jiù zuò hòu lì yú qí wèi. yòu tōng shì shè rén yǐn láng xià wèi zhě jiù zuò hòu.
左庶子奏:"外辦。"皇太子服遠遊冠、絳紗袍以出,侍衛如常。皇太子將出,仗動,樂作,皇太子升自阼階,即座西向坐,樂止。典儀一人升就東階上,西面立。通事舍人引文武宮臣以次入就位,宮臣初入門,樂作,為首者至位,樂止。宮臣立定。(若朝會別日設會,贊拜如朝禮。)左庶子前承令,降,命宮臣升座,在位者皆再拜。通事舍人引應升殿者詣西階,為首者初行,樂作,至解劍席,樂止。宮臣各脫舄履,跪解劍,置於席上,俯伏,興。通事舍人引升階,宮臣為首者一人升立於階西,東向;以下各就座後立於其位。又通事舍人引廊下位者就座後。
shàng xià lì dìng, diǎn shàn láng qián, guì chēng:" diǎn shàn láng chén mǒu yán, qǐng cì gōng chén shàng shòu." fǔ fú, xìng. zuǒ shù zǐ chēng:" lìng yuē nuò." diǎn shàn láng tuì, shēng yì jiǔ zūn suǒ, dōng miàn lì. tōng shì shè rén yǐn wèi shǒu zhě yì jiǔ zūn suǒ, běi miàn lì. diǎn shàn láng zhuó jiǔ yī jué shòu, wèi shǒu zhě jìn hù, shòu jué. tōng shì shè rén yǐn wèi shǒu zhě yì huáng tài zǐ zuò qián, dōng miàn shòu zuǒ shù zǐ, zuǒ shù zǐ shòu jué, jìn zhì huáng tài zǐ qián. wèi shǒu zhě zhí hù, tōng shì shè rén yǐn wèi shǒu zhě tuì, dōng miàn guì chēng:" mǒu guān chén mǒu děng qǐ shǒu yán, yuán zhèng shǒu zuò, dōng zhì yún" tiān zhèng zhǎng zhì". chén děng bù shèng dà qìng, jǐn shàng qiān wàn suì shòu." fǔ fú, xìng, zài bài. gōng chén děng shàng xià jiē zài bài, lì yú xí hòu. zuǒ shù zǐ qián chéng lìng, shǎo tuì, xuān lìng qì, gōng chén shàng xià yòu zài bài. zuǒ shù zǐ qǔ jué fèng jìn, huáng tài zǐ jǔ jiǔ, zòu xiū hé zhī lè, gōng chén shàng xià jiē wǔ dǎo, sān chēng wàn suì. huáng tài zǐ jǔ jiǔ qì, zuǒ shù zǐ jìn shòu xū jué yǐ shòu diǎn shàn láng, diǎn shàn láng shòu jué fù yú diàn, lè zhǐ. chū zuǒ shù zǐ shòu xū jué, diàn shàng diǎn yí chàng:" zài bài." jiē xià zàn zhě chéng chuán, gōng chén shàng xià jiē zài bài.
上下立定,典膳郎前,跪稱:"典膳郎臣某言,請賜宮臣上壽。"俯伏,興。左庶子稱:"令曰諾。"典膳郎退,升詣酒樽所,東面立。通事舍人引為首者詣酒樽所,北面立。典膳郎酌酒一爵授,為首者搢笏,受爵。通事舍人引為首者詣皇太子座前,東面授左庶子,左庶子受爵,進置皇太子前。為首者執笏,通事舍人引為首者退,東面跪稱:"某官臣某等稽首言,元正首祚,(冬至雲"天正長至"。)臣等不勝大慶,謹上千萬歲壽。"俯伏,興,再拜。宮臣等上下皆再拜,立於席後。左庶子前承令,少退,宣令訖,宮臣上下又再拜。左庶子取爵奉進,皇太子舉酒,奏休和之樂,宮臣上下皆舞蹈,三稱萬歲。皇太子舉酒訖,左庶子進受虛爵以授典膳郎,典膳郎受爵復於坫,樂止。初左庶子受虛爵,殿上典儀唱:"再拜。"階下贊者承傳,宮臣上下皆再拜。
tōng shì shè rén yǐn wèi shǒu zhě jiù zuò hòu lì. diàn shàng diǎn yí chàng:" jiù zuò." jiē xià zàn zhě chéng chuán, gōng chén shàng xià jù jiù zuò, fǔ fú, zuò. líng guān shuài yǐn gē zhě jí qín sè zhì jiē, tuō xǐ yú xià, shēng, jiù wèi zuò yòu yǐn shēng guǎn jìn yì jiē xián, běi miàn lì. diǎn shàn láng jìn jiǔ, zhì jiē, diàn shàng diǎn yí chàng:" jiǔ zhì, xìng." jiē xià zàn zhě chéng chuán, gōng chén shàng xià jiē fǔ fú, qǐ, lì xí hòu. zuǒ shù zǐ dào jiē shěng jiǔ, diǎn shàn láng fèng jiǔ jìn, huáng tài zǐ jǔ jiǔ. shí guān lìng yòu xíng gōng chén jiǔ, jiǔ zhì, diàn shàng diǎn yí chàng:" zài bài." jiē xià zàn zhě chéng chuán, gōng chén shàng xià jiē zài bài, jìn hù shòu zhì. diàn shàng diǎn yí chàng:" jiù zuò." jiē xià zàn zhě chéng chuán, gōng chén shàng xià jiē jiù zuò, fǔ fú, zuò yǐn. huáng tài zǐ chū jǔ jiǔ, dēng gē zuò zhāo hé zhī lè sān zhōng, xíng shāng sān zhōu, diǎn shàn láng jìn shí, huáng tài zǐ shí zòu xiū hé zhī lè, shí bì lè zhǐ, réng xíng jiǔ, shè shù xiū zhī diàn, rú huì qún guān yí. líng guān shuài yǐn zhū jì yǐ cì rù zuò. ruò cì jiǔ, zuǒ shù zǐ qián chéng lìng, yì dōng jiē shàng, xī xiàng chēng:" cì jiǔ." diàn shàng diǎn yí chéng chuán, jiē xià zàn zhě yòu chéng chuán, gōng chén shàng xià jiē zhí hù, fǔ fú, qǐ, zài bài, jìn hù, lì shòu zhì, jiù zuò, fǔ fú, zuò yǐn qì, fǔ fú, qǐ, shòu xū zhì, zài bài, zhí hù, yòu zài bài, jiù zuò, fǔ fú, zuò.
通事舍人引為首者就座後立。殿上典儀唱:"就座。"階下贊者承傳,宮臣上下俱就座,俯伏,坐。伶官帥引歌者及琴瑟至階,脫屣於下,升,就位坐;又引笙管進詣階閒,北面立。典膳郎進酒,至階,殿上典儀唱:"酒至,興。"階下贊者承傳,宮臣上下皆俯伏,起,立席後。左庶子到階省酒,典膳郎奉酒進,皇太子舉酒。食官令又行宮臣酒,酒至,殿上典儀唱:"再拜。"階下贊者承傳,宮臣上下皆再拜,搢笏受觶。殿上典儀唱:"就座。"階下贊者承傳,宮臣上下皆就座,俯伏,坐飲。皇太子初舉酒,登歌作昭和之樂三終,行觴三周,典膳郎進食,皇太子食奏休和之樂,食畢樂止,仍行酒,設庶羞之奠,如會群官儀。伶官帥引諸伎以次入作。若賜酒,左庶子前承令,詣東階上,西向稱:"賜酒。"殿上典儀承傳,階下贊者又承傳,宮臣上下皆執笏,俯伏,起,再拜,搢笏,立受觶,就座,俯伏,坐;飲訖,俯伏,起,授虛觶,再拜,執笏,又再拜,就座,俯伏,坐。
jiǔ xíng jiǔ biàn, huì bì. diàn shàng diǎn yí chàng:" kě qǐ." jiē xià zàn zhě chéng chuán, gōng chén shàng xià jiē fǔ fú, qǐ, lì xí hòu. tōng shì shè rén yǐn gōng chén jiàng, yì jiě jiàn xí hòu, guì zhe jiàn, fǔ fú, xìng, nà xì xǐ, lè zuò, fù xuán nán wèi, lè zhǐ. wèi yú dōng xī láng xià zhě, réng lì yú xí hòu. lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, gōng chén zài wèi zhě jiē zài bài. láng xià zhě bài yú xí hòu. zhū jì jù zuò. tōng shì shè rén yǐn gōng chén yǐ cì chū, wèi shǒu zhě chū xíng lè zuò, chū mén lè zhǐ. zuǒ shù zǐ guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ xìng, zòu yǒng hé zhī lè, huáng tài zǐ jiàng zuò yǐ rù, shì wèi rú lái yí, shì chén cóng zhì gé, lè zhǐ.
酒行九遍,會畢。殿上典儀唱:"可起。"階下贊者承傳,宮臣上下皆俯伏,起,立席後。通事舍人引宮臣降,詣解劍席後,跪著劍,俯伏,興,納舄屣,樂作,復懸南位,樂止。位於東西廊下者,仍立於席後。立定,典儀曰:"再拜。"贊者承傳,宮臣在位者皆再拜。(廊下者拜於席後。)諸伎俱作。通事舍人引宮臣以次出,為首者初行樂作,出門樂止。左庶子跪奏稱:"左庶子臣某言,禮畢。"俯伏,興,還侍位。皇太子興,奏永和之樂,皇太子降座以入,侍衛如來儀,侍臣從至閤,樂止。
huáng tài zǐ yǔ shī fù bǎo xiāng jiàn
皇太子與師傅保相見
qián yī rì, wèi wèi shè shī fù bǎo cì yú gōng mén wài dào xī, nán xiàng. líng guān shuài zhǎn xuān xuán yú diàn tíng, yǐ gū xǐ zhī jūn.
前一日,衛尉設師、傅、保次於宮門外道西,南向。伶官帥展軒懸於殿庭,以姑洗之均。
qí rì zhì míng, zhū wèi lǜ gè lēi suǒ bù tún mén liè zhàng. diǎn yí shè shī fù bǎo wèi yú xī jiē zhī xī, dōng xiàng, sān shǎo wèi yú shī fù bǎo zhī nán, shǎo tuì, jù dōng xiàng běi shàng. tài shī tài fù tài bǎo jí sān shǎo zhì gōng mén, tōng shì shè rén yǐn jiù cì. zuǒ shù zǐ zòu:" qǐng zhōng yán." líng guān shuài shuài gōng rén jiù wèi. yòu tōng shì shè rén yǐn shī fù bǎo jí sān shǎo lì yú zhèng diàn mén xī chà tuì, jù dōng xiàng. zuǒ shù zǐ zòu:" wài bàn." zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, jù yì gé fèng yíng. huáng tài zǐ zhe cóng shěng fú yǐ chū, zuǒ yòu shì wèi rú cháng yí, yǒng hé zhī lè zuò, zhì dōng jiē xià xī miàn lì, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn shī fù bǎo sān shǎo rù jiù wèi, lè zuò zhǐ rú cháng, shī fù bǎo lì dìng, huáng tài zǐ zài bài, shī fù bǎo dá zài bài. ruò sān shǎo tè jiàn, zé sān shǎo xiān bài. tōng shì shè rén yǐn shī fù bǎo chū, lè zuò zhǐ rú cháng. shī fù bǎo chū mén, zuǒ shù zǐ qián, guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, lǐ bì." huáng tài zǐ rù, zuǒ yòu shì wèi jí lè zòu zhǐ rú lái yí.
其日質明,諸衛率各勒所部屯門列仗。典儀設師、傅、保位於西階之西,東向,三少位於師、傅、保之南,少退,俱東向北上。太師、太傅、太保及三少至宮門,通事舍人引就次。左庶子奏:"請中嚴。"伶官帥帥工人就位。又通事舍人引師、傅、保及三少立於正殿門西差退,俱東向。左庶子奏:"外辦。"諸侍衛之官各服其器服,俱詣閤奉迎。皇太子著從省服以出,左右侍衛如常儀,永和之樂作,至東階下西面立,樂止。通事舍人引師、傅、保、三少入就位,樂作止如常,師、傅、保立定,皇太子再拜,師、傅、保答再拜。(若三少特見,則三少先拜。)通事舍人引師、傅、保出,樂作止如常。師、傅、保出門,左庶子前,跪奏稱:"左庶子臣某言,禮畢。"皇太子入,左右侍衛及樂奏止如來儀。
huáng tài zǐ shòu cháo jí shǐ cān cí
皇太子受朝集使參辭
qián yī rì, diǎn shè láng shè huáng tài zǐ wò zuò yú dōng gōng zhèng diàn dōng xù, xī xiàng. yòu shè gōng chén cì jí cháo jí shǐ cì yú zhòng míng mén wài.
前一日,典設郎設皇太子幄座於東宮正殿東序,西向。又設宮臣次及朝集使次於重明門外。
qí rì zhì míng, suǒ sī shè gōng chén jí cháo jí shǐ wèi yú diàn tíng, zhū wèi lǜ gè lēi suǒ bù tún mén liè zhàng. dōng gōng wén wǔ guān yī shí kè jí cháo táng jiù cì fú cōng zhě, cháo jí shǐ bìng jiù cì fú gōng fú. zuǒ shù zǐ liàng shí kè bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." jìn zhàng jiù chén yú gé wài. shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, jiù gé fèng yíng. tōng shì shè rén gè fēn yǐn qún guān jí cháo jí shǐ jiù mén wài wèi. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." huáng tài zǐ cháng fú jí zuò xī xiàng zuò, tōng shì shè rén yǐn gōng chén rù jiù wèi rú cháng. zhǎng yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, zài wèi zhě jiē zài bài. yòu tōng shì shè rén fēn yǐn cháo jí shǐ héng xíng běi miàn lì dìng, zhǎng yí yuē:" zài bài." cháo jí shǐ jiē zài bài. tōng shì shè rén chéng lìng yì cháo jí shǐ qián, chēng:" yǒu lìng." cháo jí shǐ jiē zài bài. xuān lìng qì, yòu zài bài. shè rén yǐn chū, gōng chén yǐ cì chū. qí cí lǐ yì rú zhī.
其日質明,所司設宮臣及朝集使位於殿庭,諸衛率各勒所部屯門列仗。東宮文武官依時刻集朝堂就次服蔥褶,朝集使並就次服公服。左庶子量時刻版奏:"請中嚴。"近仗就陳於閤外。侍衛之官各服其器服,就閤奉迎。通事舍人各分引群官及朝集使就門外位。左庶子版奏:"外辦。"皇太子常服即座西向坐,通事舍人引宮臣入就位如常。掌儀曰:"再拜。"贊者承傳,在位者皆再拜。又通事舍人分引朝集使橫行北面立定,掌儀曰:"再拜。"朝集使皆再拜。通事舍人承令詣朝集使前,稱:"有令。"朝集使皆再拜。宣令訖,又再拜。舍人引出,宮臣以次出。其辭禮亦如之。
qīn wáng guān
親王冠
bǎi guān yī pǐn yǐ xià jǐn jiǔ pǐn shù rén bìng fù. qí dí zǐ dàn yǐ pǐn dì. shù zǐ yǔ qīn wáng tóng, qí jiàng shā zé yì.
(百官一品以下盡九品、庶人並附。其嫡子但以品第。庶子與親王同,其降殺則異。)
qián sān rì, běn sī shuài qí shǔ shì rì shì bīn yú tīng shì. wǔ pǐn yǐ shàng dí zǐ, shì yú miào mén wài. wú miào, shì yú zhèng qǐn zhī táng. zhǔ rén gōng fú lì yú yíng xián zhī dōng, xī miàn. yú qǐn zé táng shàng yíng xián jìn dōng. zhǎng shì zhě gè fú qí fú, lì yú mén xī, dōng miàn. yú qǐn zé yíng xián jìn xī, dōng miàn, bù shì xí yú zhǔ rén zhī xī, xī miàn, yú bìng rú bié yí. qián sān rì shì bīn, rú qiú rì zhī yí. zhǔ rén, wèi jiāng guān zhě zhī fù yě. bīn wèi kě shǐ guàn zi zhě.
前三日,本司帥其屬筮日、筮賓於廳事。(五品以上嫡子,筮於廟門外。無廟,筮於正寢之堂。主人公服立於楹閒之東,西面。於寢則堂上楹閒近東。掌事者各服其服,立於門西,東面。於寢則楹閒近西,東面,布筮席於主人之西,西面,餘並如別儀。前三日筮賓,如求日之儀。主人,謂將冠者之父也。賓謂可使冠子者。)
qián èr rì, zhǔ rén zhì bīn dì, zhǎng cì zhě yǐn zhī cì, zhǔ rén gōng fú chū, lì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn. bīn gōng fú lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě gōng fú jìn yú bīn zhī zuǒ, běi miàn shòu mìng, chū lì yú mén dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." zhǔ rén yuē:" huáng zǐ mǒu wáng yī pǐn yǐ xià yuē" mǒu zhī zǐ mǒu". xià fǎng cǐ. jiāng jiā guàn, qǐng mǒu gōng jiào zhī." xiāng chēng gè suí guān jué. bīn zhě rù gào. bīn chū lì yú mén zuǒ, xī miàn zài bài. zhǔ rén dá zài bài. zhǔ rén yuē:" huáng zǐ mǒu wáng jiāng jiā guàn, yuàn mǒu gōng jiào zhī." yī pǐn yǐ xià yún" wú zi". xià fǎng cǐ. bīn yuē:" mǒu bù mǐn, kǒng bù néng gòng shì, yī pǐn yǐ xià jiā" yǐ rǔ wú zi". gǎn cí." zhǔ rén yuē:" mǒu yóu yuàn mǒu gōng jiào zhī." bīn yuē:" wáng zhòng yǒu mìng, mǒu gǎn bù cóng." zhǔ rén zài bài, bīn dá bài. zhǔ rén hái, bīn bài sòng. zhǔ rén mìng shǐ zhě jiè zàn guān zhě, rú jiè bīn. yī pǐn yǐ xià, zhǔ rén jiè zàn guān zhě rú jiè bīn, yì tōng shǐ zǐ dì jiè zhī.
前二日,主人至賓第,掌次者引之次,主人公服出,立於大門外之西,東面。賓公服立於阼階下,西面。儐者公服進於賓之左,北面受命,出立於門東,西面曰:"敢請事。"主人曰:"皇子某王(一品以下曰"某之子某"。下仿此。)將加冠,請某公教之。"(相稱各隨官爵。)儐者入告。賓出立於門左,西面再拜。主人答再拜。主人曰:"皇子某王將加冠,願某公教之。"(一品以下雲"吾子"。下仿此。)賓曰:"某不敏,恐不能供事,(一品以下加"以辱吾子"。)敢辭。"主人曰:"某猶願某公教之。"賓曰:"王重有命,某敢不從。"主人再拜,賓答拜。主人還,賓拜送。主人命使者戒贊冠者,如戒賓。(一品以下,主人戒贊冠者如戒賓,亦通使子弟戒之。)
qián yī rì, zhǎng cì zhě shè cì yú dà mén wài zhī yòu, nán xiàng.
前一日,掌次者設次於大門外之右,南向。
qí rì sù xìng, zhǎng shì zhě yī pǐn yǐ xià zàn zhě, shù zǐ tóng shè xǐ yú zuò jiē dōng nán, dōng xī dāng dōng liù, liù pǐn yǐ xià dāng dōng róng. nán běi yǐ táng shēn léi shuǐ zài xǐ dōng, jiā sháo mì fěi zài xǐ xī, nán sì. fěi shí jīn yī, jué yī, jiā mì. xí yú dōng fáng nèi xī yōng xià, wú fáng zhě zhāng wéi. chén yī yú xí, dōng lǐng běi shàng. gǔn miǎn fú, qīng yī xūn shang, jiǔ zhāng. wǔ zhāng zài yī: lóng shān huá chóng huǒ zōng yí. sì zhāng zài shang: zǎo fěn mǐ fǔ fú. yī pǐn gǔn miǎn fú tóng shàng. èr pǐn bì miǎn fú, qī zhāng. sān zhāng zài yī: huá chóng huǒ zōng yí sì zhāng zài shang: zǎo fěn mǐ fǔ fú. sān pǐn cuì miǎn fú, wǔ zhāng. sān zhāng zài yī: zōng yí zǎo fěn mǐ èr zhāng zài shang: fǔ fú. sì pǐn xiù miǎn fú, sān zhāng. yī zhāng zài yī: fěn mǐ èr zhāng zài shang: fǔ fú. wǔ pǐn xuán miǎn fú, yī wú zhāng, shang cì fú yī zhāng. liù pǐn yǐ xià jué biàn fú, qīng yī xūn shang. bái shā zhōng dān, fǔ lǐng, qīng biǎo niǎn jū. gé dài, gōu xiè, dà dài. sù dài, pī qí wài, shàng zhū xià lǜ, niǔ yuē yòng zǔ. yī pǐn èr pǐn sù dài jiē pī qí wài, shàng yǐ zhū, xià yǐ lǜ. sān pǐn dà dài, sì pǐn wǔ pǐn sù dài, jiē pī qí chuí, wài yǐ xuán, nèi yǐ huáng. niǔ yuē jiē yòng qīng zǔ. liù pǐn yǐ xià liàn dài, pī qí chuí, nèi wài yǐ zī, niǔ yuē yòng qīng zǔ. zhōng dān, qīng lǐng. zhū fú èr zhāng: shān huǒ. sān pǐn yǐ shàng, shì yǐ shang sè shān huǒ èr zhāng. sì pǐn xiù miǎn, shān yī zhāng. wǔ pǐn xuán miǎn, wú zhāng. liù pǐn jué bì. jiàn shì yǐ zhū yù. sān pǐn yǐ shàng shì yǐ jīn yù, sì pǐn wǔ pǐn shì yǐ jīn. shān xuán yù shuāng pèi. xūn zhū shuāng shòu, sì cǎi, chì huáng piǎo gàn, chún zhū zhì, chán wén zhī, zhǎng zhàng bā chǐ, èr bǎi sì shí shǒu, guǎng jiǔ cùn. xiǎo shuāng shòu, zhǎng èr chǐ liù cùn, sè tóng dà shòu ér shǒu bàn zhī, xián shī èr yù huán. yī pǐn shuāng pèi shān xuán yù. wǔ pǐn yǐ shàng shuǐ cāng yù. shuāng shòu: yī pǐn lǜ lì shòu, sì cǎi, lǜ zǐ huáng chì, chún lǜ zhì, zhǎng zhàng bā chǐ, èr bǎi sì shí shǒu, guǎng jiǔ cùn. èr pǐn sān pǐn zǐ shòu, sān cǎi, zǐ huáng chì, chún zǐ zhì, zhǎng zhàng liù chǐ, yī bǎi bā shí shǒu, guǎng bā cùn. jiē yǒu xiǎo shuāng shòu, zhǎng èr chǐ liù cùn, sè tóng dà shòu ér shǒu bàn zhī, yī pǐn shī èr yù huán. sì pǐn qīng shòu, sān cǎi, qīng bái hóng, chún qīng zhì, zhǎng zhàng sì chǐ, yī bǎi sān shí shǒu, guǎng qī cùn. wǔ pǐn hēi shòu, èr cǎi, qīng gàn, chún gàn zhì, zhǎng zhàng èr chǐ, yī bǎi shǒu, guǎng liù cùn. jiē yǒu xiǎo shuāng shòu, zhǎng èr chǐ liù cùn, sè tóng dà shòu ér shǒu bàn zhī. liù pǐn yǐ xià wú jiàn pèi shòu. zhū wà chì xì. wǔ pǐn yǐ shàng tóng. liù pǐn yǐ xià, bái wà chì lǚ. shù rén hēi jiè zé, fú jiàng gōng fú, fāng xīn, gé dài, gōu jiǎo yè, jiǎ dài, wà, lǚ. shù zǐ yǐ shàng jiē tóng yuǎn yóu guān fú, jiàng shā dān yī, bái shā zhōng dān, zào lǐng biǎo niǎn jū, bái qún rú. chì qún shān. yī pǐn yǐ xià jìn xián guān. jiǎ dài, qū lǐng fāng xīn, jiàng shā bì xī, bái wà hēi xì. yī pǐn yǐ xià, gé dài gōu jiǎo yè, pèi, shuāng shòu. liù pǐn yǐ xià, wú jiàn shòu. bā pǐn yǐ xià, qù zhōng dān qū lǐng bì xī, hēi lǚ. shù rén hēi jiè zé fú, bái qún rú, qīng lǐng, gé dài, wà, lǚ. zī bù guān fú, qīng yī sù shang, bái shā zhōng dān, qīng lǐng biǎo niǎn jū, sù bì. qí gé dài dà dài jiàn pèi shòu yǔ miǎn fú tóng, wà xì yǔ yuǎn yóu guān fú tóng. sān pǐn yǐ shàng zhōng dān gé dà dài jiàn pèi shòu yǔ miǎn fú tóng, wà xì yǔ jìn xián guān tóng. liù pǐn yǐ xià zhōng dān gé dài xiù dài yǔ jué biàn tóng, wà lǚ yǔ jìn xián guān fú tóng. shù rén dài wà lǚ yǔ jiè zé fú tóng, qù bì. zī lí qí lí jīn yòng zào jīn, fāng liù cùn, shǔ dài yú qián liǎng yú. xī zān zhì shí yú xiāng, zài fú nán. guǎn yán sān, fēn chún, jiā zǎo xí sān, zī chún, zài nán. sān pǐn yǐ shàng guǎn yán sì, jiā zǎo xí sì. sì pǐn wǔ pǐn pú yán sì, zī bù chún jiā huán xí sì, xuán bó chún. liù pǐn yǐ xià pú yán sì, bù jiā huán xí. qí shù zǐ gè rú qí pǐn. dí zǐ zhī xí gè yòng sān. zūn yú fáng hù wài zhī xī liǎng wǔ, xuán jiǔ zài xī, jiā sháo mì. shè diàn yú zūn dōng, zhì èr jué, jiā mì. dòu shí biān shí zài fú běi, zǔ sān zài biān dòu běi. fán shēng tǐ jié zhé, jiā lí fèi. zǔ sān, shí yáng shǐ jí là. biān shí pú zǎo zhī lèi, dòu shí zū hǎi zhī shǔ. yī pǐn yǐ xià cè zūn wǔ lǐ zài fú běi, jiā sháo mì. shè diàn zài zūn běi, shí jiǎo zhì jiǎo sì gè yī, jiā mì. zhuàn chén yú diàn běi. sì pǐn yǐ xià wú diàn, tóng shè fěi. shù zǐ zūn yú fáng hù wài zhī xī liǎng wǔ, xuán jiǔ zài xī, jiā sháo mì. shè diàn yú zūn dōng, zhì èr jué yú diàn, jiā mì. zhuàn chén yú diàn běi. yī pǐn zǔ sān biān shí dòu shí. sān pǐn bā, sì pǐn qī, wǔ pǐn liù. liù pǐn yǐ xià yòng tè shēng, zǔ yī biān èr dòu èr. shù zǐ tóng dí zǐ shēng qì. shè xǐ yú dōng fáng jìn běi, léi shuǐ zài xǐ xī, fěi zài xǐ dōng, běi sì, shí yǐ jīn.
其日夙興,掌事者(一品以下贊者,庶子同)設洗於阼階東南,東西當東霤,(六品以下當東榮。)南北以堂深;罍水在洗東,加勺冪;篚在洗西,南肆。(篚實巾一,爵一,加冪。)席於東房內西墉下,(無房者張帷。)陳衣於席,東領北上。袞冕服,青衣纁裳,九章。(五章在衣:龍、山、華蟲、火、宗彝。四章在裳:藻、粉米、黼、黻。一品袞冕服同上。二品鷩冕服,七章。三章在衣:華蟲、火、宗彝;四章在裳:藻、粉米、黼、黻。三品毳冕服,五章。三章在衣:宗彝、藻、粉米;二章在裳:黼、黻。四品繡冕服,三章。一章在衣:粉米;二章在裳:黼、黻。五品玄冕服,衣無章,裳刺黻一章。六品以下爵弁服,青衣纁裳。)白紗中單,黼領,青褾、撚、裾。革帶,鈎鞢,大帶。(素帶,紕其外,上朱下綠,紐約用組。一品二品素帶皆紕其外,上以朱,下以綠。三品大帶,四品五品素帶,皆紕其垂,外以玄,內以黃。紐約皆用青組。六品以下練帶,紕其垂,內外以緇,紐約用青組。中單,青領。)朱韍二章:山、火。(三品以上,飾以裳色山火二章。四品繡冕,山一章。五品玄冕,無章。六品爵韠。)劍飾以珠玉。(三品以上飾以金玉,四品五品飾以金。)山玄玉雙珮。纁朱雙綬,四采,赤黃縹紺,純朱質,纏文織,長丈八尺,二百四十首,廣九寸。(小雙綬,長二尺六寸,色同大綬而首半之,閒施二玉環。一品雙珮山玄玉。五品以上水蒼玉。雙綬:一品綠綟綬,四采,綠紫黃赤,純綠質,長丈八尺,二百四十首,廣九寸。二品三品紫綬,三采,紫黃赤,純紫質,長丈六尺,一百八十首,廣八寸。皆有小雙綬,長二尺六寸,色同大綬而首半之,一品施二玉環。四品青綬,三采,青白紅,純青質,長丈四尺,一百三十首,廣七寸。五品黑綬,二采,青紺,純紺質,長丈二尺,一百首,廣六寸。皆有小雙綬,長二尺六寸,色同大綬而首半之。六品以下無劍、珮、綬。)朱襪赤舄。(五品以上同。六品以下,白襪赤履。庶人黑介幘,服絳公服,方心,革帶,鈎〈角枼〉,假帶,襪,履。庶子以上皆同)遠遊冠服,絳紗單衣,白紗中單,皂領、褾、撚、裾,白裙襦。(赤裙衫。一品以下進賢冠。)假帶,曲領方心,絳紗蔽膝,白襪黑舄。(一品以下,革帶鈎〈角枼〉,珮,雙綬。六品以下,無劍綬。八品以下,去中單曲領、蔽膝,黑履。庶人黑介幘服,白裙襦,青領,革帶,襪,履。)緇布冠服,青衣素裳,白紗中單,青領、褾、撚、裾,素韠。(其革帶、大帶、劍、珮、綬與冕服同,襪舄與遠遊冠服同。三品以上中單、革大帶、劍、珮、綬與冕服同,襪舄與進賢冠同。六品以下中單、革帶、繡帶與爵弁同,襪履與進賢冠服同。庶人帶、襪、履與介幘服同,去韠。)緇纚、(其纚今用皂巾,方六寸,屬帶於前兩隅。)犀簪、櫛實於箱,在服南。莞筵三,紛純,加藻席三,緇純,在南。(三品以上莞筵四,加藻席四。四品、五品蒲筵四,緇布純;加萑席四,玄帛純。六品以下蒲筵四,不加萑席。其庶子各如其品。嫡子之席各用三。)樽於房戶外之西兩甒,玄酒在西,加勺冪。設坫於樽東,置二爵,加冪。豆十籩十在服北,俎三在籩豆北。(凡牲體節折,加離肺。俎三,實羊豕及臘。籩實脯棗之類,豆實菹醢之屬。一品以下側樽甒醴在服北,加勺冪。設坫在樽北,實角觶角柶各一,加冪。饌陳於坫北。四品以下無坫,同設篚。庶子樽於房戶外之西兩甒,玄酒在西,加勺冪。設坫於樽東,置二爵於坫,加冪。饌陳於坫北。一品俎三、籩十、豆十。三品八,四品七,五品六。六品以下用特牲,俎一、籩二、豆二。庶子同嫡子牲器。)設洗於東房近北,罍水在洗西,篚在洗東,北肆,實以巾。
zhì míng, bīn zàn zhì yú zhǔ rén dà mén wài, zhǎng cì zhě yǐn zhī cì. bīn zàn jù gōng fú, zhū xíng shì zhě gè fú qí fú. liù pǐn yǐ xià wú gōng fú zhě fú cháng fú. zhí zūn léi fěi zhě jiē jiù wèi. miǎn, qīng zhū jiǔ liú, qīng kuàng chōng ěr, xī zān dǎo, zǔ yīng sè rú qí shòu sān pǐn yǐ shàng gǔn miǎn, chuí qīng zhū jiǔ liú, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu, qīng kuàng chōng ěr, jiǎo zān dǎo. bì miǎn qī liú, cuì miǎn wǔ liú, yú jiē tóng gǔn miǎn. sì pǐn wǔ pǐn xiù miǎn, chuí qīng zhū sì liú, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu, qīng kuàng chōng ěr, jiǎo dǎo. xuán miǎn sān liú, yú tóng xiù miǎn. liù pǐn yǐ xià jué biàn, xuán yīng dǎo. shù rén zé hēi jiè zé. shù zǐ tóng dí zǐ. yuǎn yóu guān, sān liáng, jīn fù chán, hēi jiè zé, yīng qīng ruí, xī zān dǎo sān pǐn yǐ shàng jìn xián guān, sān liáng, yīng qīng ruí, dǎo. sì pǐn wǔ pǐn liǎng liáng, liù pǐn yǐ xià yī liáng. shù rén zé hēi jiè zé. zī bù guān, qīng zǔ yīng. guān miǎn gè yī xiāng, gè yī rén zhí zhī, dài yú xī jiē zhī xī, dōng miàn běi shàng. shè zhǔ rén zhī xí yú zuò jiē shàng, xī miàn bīn xí yú xī jiē shàng, dōng miàn huáng zǐ xí yú fáng hù zhī xī, nán miàn: fáng wài zūn dōng. jù xià guǎn shàng zǎo. yī pǐn yǐ xià guān zhě xí yú zhǔ rén dōng běi, xī miàn. shù zǐ rú qīn wáng yí.
質明,賓贊至於主人大門外,掌次者引之次。賓贊俱公服,諸行事者各服其服。(六品以下無公服者服常服。)執樽罍篚者皆就位。冕,青珠九旒,青纊充耳,犀簪導,組纓色如其綬;(三品以上袞冕,垂青珠九旒,以組為纓,色如其綬,青纊充耳,角簪導。鷩冕七旒,毳冕五旒,餘皆同袞冕。四品五品繡冕,垂青珠四旒,以組為纓,色如其綬,青纊充耳,角導。玄冕三旒,餘同繡冕。六品以下爵弁,玄纓導。庶人則黑介幘。庶子同嫡子。)遠遊冠,三梁,金附蟬,黑介幘,纓青緌,犀簪導;(三品以上進賢冠,三梁,纓青緌,導。四品、五品兩梁,六品以下一梁。庶人則黑介幘。)緇布冠,青組纓。冠冕各一箱,各一人執之,待於西階之西,東面北上。設主人之席於阼階上,西面;賓席於西階上,東面;皇子席於房戶之西,南面:(房外樽東。)俱下莞上藻。(一品以下冠者席於主人東北,西面。庶子如親王儀。)
zhǔ rén gōng fú lì yú zuò jiē dōng, dāng dōng xù, xī miàn. zhū qīn gōng fú, fēi gōng fú zhě cháng fú, lì yú léi xǐ dōng nán, xī miàn běi shàng. yī pǐn yǐ xià yòu zhū zūn zhě tíng bié shì. bīn zhě gōng fú lì yú mén nèi dào dōng, běi miàn. huáng zǐ shuāng tóng jì, kōng dǐng zé, shuāng yù dǎo, jīn bǎo shì, cǎi cōng zhě, jǐn shēn, wū pí lǚ, sì pǐn wǔ pǐn dǎo shì yǐ jīn, liù pǐn yǐ xià wú jīn shì. lì yú fáng nèi, nán miàn. zhǔ rén zàn guān zhě gōng fú lì yú fáng nèi hù dōng, xī miàn.
主人公服立於阼階東,當東序,西面。諸親公服,非公服者常服,立於罍洗東南,西面北上。(一品以下又諸尊者停別室。儐者公服立於門內道東,北面。)皇子雙童髻,空頂幘,雙玉導,金寶飾,采蔥褶,錦紳,烏皮履,(四品五品導飾以金,六品以下無金飾。)立於房內,南面。主人贊冠者公服立於房內戶東,西面。
bīn jí zàn guān zhě chū cì, lì yú mén xī, zàn guān zhě shǎo tuì, jù dōng miàn běi shàng. bīn zhě jìn yú zhǔ rén zhī zuǒ, běi miàn shòu mìng, chū, lì yú mén dōng, xī miàn, yuē:" gǎn qǐng shì." bīn yuē:" huáng zǐ mǒu wáng jiāng guān, mǒu jǐn yīng mìng." sān pǐn yǐ xià yún:" mǒu zi yǒu jiā lǐ, mìng mǒu zhí shì." shù zǐ tóng. bīn zhě rù gào. zhǔ rén yíng bīn yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài, bīn dá bài. fán bīn zhǔ bài yī rù chū, jiē zàn zhě xiāng dǎo. zhǔ rén yī zàn guān zhě, zàn guān zhě bào yī. zhǔ rén yòu yī bīn, bīn bào yī. zhǔ rén rù, bīn jí zàn guān zhě cì rù. jí nèi mén, zhǔ rén yī bīn, bīn bào yī, zhǔ rén yǔ bīn rù, zàn guān zhě cóng. zhì nèi liù, jiāng qū yī, bīn bào yī. zhǔ rén jí jiē, zhǔ rén lì yú jiē dōng, xī miàn bīn lì yú jiē xī, dōng miàn. zhǔ rén yuē:" qǐng gōng shēng." yī pǐn yǐ xià" qǐng wú zi shēng". tā fǎng cǐ. bīn yuē:" mǒu bèi jiāng shì, gǎn cí." zhǔ rén yuē:" gù qǐng gōng shēng." bīn yuē:" mǒu gǎn gù cí." zhǔ rén yuē:" zhōng qǐng gōng shēng." bīn yuē:" gǎn zhōng cí." zhǔ rén shēng zì zuò jiē, lì yú xí dōng, xī xiàng. bīn shēng zì xī jiē, lì yú xí xī, dōng xiàng. zàn guān zhě jí tíng, guàn yú xǐ, shēng zì zuò jiē, rù dōng fáng, lì yú zhǔ rén zàn guān zhě zhī nán, jù xī miàn.
賓及贊冠者出次,立於門西,贊冠者少退,俱東面北上。儐者進於主人之左,北面受命,出,立於門東,西面,曰:"敢請事。"賓曰:"皇子某王將冠,某謹應命。"(三品以下云:"某子有嘉禮,命某執事。"庶子同。)儐者入告。主人迎賓於大門外之東,西面再拜,賓答拜。(凡賓主拜揖入出,皆贊者相導。)主人揖贊冠者,贊冠者報揖。主人又揖賓,賓報揖。主人入,賓及贊冠者次入。及內門,主人揖賓,賓報揖,主人與賓入,贊冠者從。至內霤,將曲揖,賓報揖。主人及階,主人立於階東,西面;賓立於階西,東面。主人曰:"請公升。"(一品以下"請吾子升"。他仿此。)賓曰:"某備將事,敢辭。"主人曰:"固請公升。"賓曰:"某敢固辭。"主人曰:"終請公升。"賓曰:"敢終辭。"主人升自阼階,立於席東,西向。賓升自西階,立於席西,東向。贊冠者及庭,盥於洗,升自阼階,入東房,立於主人贊冠者之南,俱西面。
zhǔ rén zàn guān zhě yǐn huáng zǐ chū, lì yú hù wài zhī xī, nán miàn. bīn zhī zàn guān zhě qǔ lí zhì zān xiāng, guì diàn yú huáng zǐ yán dōng duān, yī pǐn yǐ xià yán nán, shù zǐ yán dōng. xìng, xí dōng shǎo běi nán miàn lì. yī pǐn yǐ xià xí běi shǎo dōng xī miàn lì. shù zǐ nán miàn. bīn yī huáng zǐ. bīn zhǔ jù jí xí zuò. huáng zǐ jìn, shēng xí nán miàn zuò. yī pǐn yǐ xià xī miàn zuò. shù zǐ nán miàn. bīn zhī zàn guān zhě jìn yán qián, běi miàn, yī pǐn yǐ xià dōng miàn, shù zǐ běi miàn. guì, tuō shuāng tóng jì, zhì yú xiāng, zhì bì, shè lí, xìng, fù wèi. bīn zhǔ jù xìng. bīn jiàng guàn, zhǔ rén cóng jiàng, bīn dōng miàn cí yuē:" yuàn wáng bù jiàng." yī pǐn yǐ xià yún" wú zi". xià fǎng cǐ. zhǔ rén yuē:" gōng rǔ jiàng, gǎn bù cóng." bīn jiàng, zhì léi xǐ, guàn shǒu qì, yì xī jiē, bīn zhǔ yī yī yī ràng shēng, zhǔ rén lì yú xí hòu xī miàn, bīn lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. zhí zī bù guān zhě shēng, bīn jiàng yī děng shòu zhī, yòu zhí xiàng, zuǒ zhí qián, yì huáng zǐ yán qián, běi miàn guì, guān, xìng, fù xī jiē shàng xí hòu, dōng miàn lì. zhù wén yuē:" lìng yuè jí rì, shǐ jiā yuán fú, qì ěr yòu zhì, shùn ěr chéng dé, shòu kǎo wéi qí, jiè ěr jǐng fú." nǎi guì diàn guān, xìng. bīn zhī zàn guān zhě jìn yán qián, běi miàn guì, shè kuǐ, jié yīng, xìng, fù wèi. yī pǐn yǐ xià dōng xiàng guì, jié yīng. shù zǐ tóng qīn wáng ér wú kuǐ. huáng zǐ xìng, bīn yī, huáng zǐ shì fáng, bīn zhǔ jù zuò. huáng zǐ zhe qīng yī sù shang zhī fú chū, hù xī nán miàn lì. bīn zhǔ jù xìng. bīn yī, huáng zǐ jìn lì yú xí hòu, nán xiàng. yī pǐn yǐ xià jìn shēng xí, xī miàn zuò. yī pǐn yǐ xià shù zǐ tóng qīn wáng. bīn jiàng guàn, zhǔ rén cóng jiàng, cí duì rú chū. bīn guàn shǒu, guì qǔ jué yú fěi, xìng, xǐ qì, yì xī jiē, bīn zhǔ yī yī yī ràng shēng, zhǔ rén lì yú xí hòu, xī miàn. bīn yì jiǔ zūn suǒ, zhuó jiǔ, jìn huáng zǐ yán qián, běi xiàng lì, zhù yuē:" zhǐ jiǔ jì qīng, jiā jiàn dǎn shí, shǐ jiā yuán fú, xiōng dì jù lái, xiào yǒu shí gé, yǒng nǎi bǎo zhī." huáng zǐ yán xī bài, shòu jué, bīn fù xī jiē shàng, dōng miàn dá bài. zhí zhuàn zhě jiàn biān dòu yú huáng zǐ yán qián. huáng zǐ shēng yán zuò, zuǒ zhí jué, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān, jì jiǔ, xìng, yán mò zuò, cuì jiǔ, zhí jué xìng, jiàng yán xī, guì diàn jué, zài bài, zhí jué xìng. bīn dá bài. guān zhě shēng yán, guì diàn jué yú jiàn dōng, xìng, lì yán xī, nán xiàng. zhí zhuàn zhě chè jiàn jué.
主人贊冠者引皇子出,立於戶外之西,南面。賓之贊冠者取纚櫛簪箱,跪奠於皇子筵東端,(一品以下筵南,庶子筵東。)興,席東少北南面立。(一品以下席北少東西面立。庶子南面。)賓揖皇子。賓主俱即席坐。皇子進,升席南面坐。(一品以下西面坐。庶子南面。)賓之贊冠者進筵前,北面,(一品以下東面,庶子北面。)跪,脫雙童髻,置於箱,櫛畢,設纚,興,復位。賓主俱興。賓降盥,主人從降,賓東面辭曰:"願王不降。"(一品以下雲"吾子"。下仿此。)主人曰:"公辱降,敢不從。"賓降,至罍洗,盥手訖,詣西階,賓主一揖一讓升,主人立於席後西面,賓立於西階上,東面。執緇布冠者升,賓降一等受之,右執項,左執前,詣皇子筵前,北面跪,冠,興,復西階上席後,東面立。(祝文曰:"令月吉日,始加元服,棄爾幼志,順爾成德,壽考維祺,介爾景福。"乃跪奠冠,興。)賓之贊冠者進筵前,北面跪,設頍,結纓,興,復位。(一品以下東向跪,結纓。庶子同親王而無頍。)皇子興,賓揖,皇子適房,賓主俱坐。皇子著青衣素裳之服出,戶西南面立。賓主俱興。賓揖,皇子進立於席後,南向。(一品以下進升席,西面坐。一品以下庶子同親王。)賓降盥,主人從降,辭對如初。賓盥手,跪取爵於篚,興,洗訖,詣西階,賓主一揖一讓升,主人立於席後,西面。賓詣酒樽所,酌酒,進皇子筵前,北向立,祝曰:"旨酒既清,嘉薦亶時,始加元服,兄弟具來,孝友時格,永乃保之。"皇子筵西拜,受爵,賓復西階上,東面答拜。執饌者薦籩豆於皇子筵前。皇子升筵坐,左執爵,右取脯,擩於醢,祭於籩豆之間,祭酒,興,筵末坐,啐酒,執爵興,降筵西,跪奠爵,再拜,執爵興。賓答拜。冠者升筵,跪奠爵於薦東,興,立筵西,南向。執饌者徹薦爵。
bīn yī, huáng zǐ jìn shēng yán, nán miàn zuò. yī pǐn yǐ xià, wú bīn jiàng guàn zhǔ rén cóng jiàng, xià zhì cǐ yí. qí yī pǐn yǐ xià dí zǐ, sān jiā guàn hòu, zhuó lǐ yǐ lǐ zhī, yòu yǒu zhù cí. qí shù zǐ zé jiào ér bù lǐ. qīn wáng guān tóng yú shù zǐ. bīn zhī zàn guān zhě guì, tuō zī bù guān, zhì yú xiāng, zhì bì, shè lí, xìng, fù wèi. bīn jiàng èr děng shòu yuǎn yóu guān, yī pǐn yǐ xià jìn xián guān, shù rén hēi jiè zé. zuǒ zhí xiàng, yòu zhí qián, yì huáng zǐ yán qián, běi miàn guì guān, yī pǐn yǐ xià, yì guān zhě yán qián dōng xiàng lì, zhù yuē:" jí yuè lìng chén, nǎi shēn ěr fú, jìng ěr wēi yí, shū shèn ěr dé, méi shòu wàn nián, yǒng shòu hú fú." nǎi guì guān. xìng, fù wèi. bīn zhī zàn guān zhě zuò, shè zān, jié yīng, xìng, fù wèi. huáng zǐ xìng, bīn yī, huáng zǐ shì fáng, bīn zhǔ jù zuò. huáng zǐ zhe cháo fú yī pǐn yǐ xià shù zǐ zhe jiàng shā fú, shù rén zé bái qún rú fú. chū fáng, hù xī nán miàn lì. bīn zhǔ jù xìng. bīn yī, huáng zǐ jìn lì xí hòu, nán miàn. bīn yì jiǔ zūn suǒ, yī pǐn zhì sān pǐn dí zǐ guān lǐ, wú" bīn yì jiǔ zūn suǒ" yǐ xià" zhí zhuàn zhě chè jiàn jué" wén. qǔ jué zhuó jiǔ, jìn huáng zǐ yán qián, běi miàn lì, zhù yuē:" zhǐ jiǔ jì xū, jiā jiàn yī pú, nǎi shēn qí fú, shù zǐ yún" ěr fú". lǐ yí yǒu xù, jì cǐ jiā jué, chéng tiān zhī hù." huáng zǐ yán xī bài, shòu jué. bīn fù xī jiē shàng, dōng miàn dá bài. zhí zhuàn zhě jiàn biān dòu. huáng zǐ shēng yán zuò, zuǒ zhí jué, yòu jì pú hǎi, jì jiǔ, xìng, yán mò zuò, cuì jiǔ, zhí jué xìng, jiàng yán xī, guì diàn jué, zài bài, zhí jué xìng. bīn dá bài. huáng zǐ shēng yán zuò, diàn jué yú jiàn dōng, xìng, lì yú yán xī, nán miàn. zhí zhuàn zhě chè jiàn.
賓揖,皇子進升筵,南面坐。(一品以下,無賓降盥主人從降,下至此儀。其一品以下嫡子,三加冠後,酌醴以禮之,又有祝辭。其庶子則醮而不醴。親王冠同於庶子。)賓之贊冠者跪,脫緇布冠,置於箱,櫛畢,設纚,興,復位。賓降二等受遠遊冠,(一品以下進賢冠,庶人黑介幘。)左執項,右執前,詣皇子筵前,北面跪冠,(一品以下,詣冠者筵前東向立,祝曰:"吉月令辰,乃申爾服,敬爾威儀,淑慎爾德,眉壽萬年,永受胡福。"乃跪冠。)興,復位。賓之贊冠者坐,設簪,結纓,興,復位。皇子興,賓揖,皇子適房,賓主俱坐。皇子著朝服(一品以下庶子著絳紗服,庶人則白裙襦服。)出房,戶西南面立。賓主俱興。賓揖,皇子進立席後,南面。賓詣酒樽所,(一品至三品嫡子冠禮,無"賓詣酒樽所"以下"執饌者徹薦爵"文。)取爵酌酒,進皇子筵前,北面立,祝曰:"旨酒既湑,嘉薦伊脯,乃申其服,(庶子云"爾服"。)禮儀有序,祭此嘉爵,承天之祜。"皇子筵西拜,受爵。賓復西階上,東面答拜。執饌者薦籩豆。皇子升筵坐,左執爵,右祭脯醢,祭酒,興,筵末坐,啐酒,執爵興,降筵西,跪奠爵,再拜,執爵興。賓答拜。皇子升筵坐,奠爵於薦東,興,立於筵西,南面。執饌者徹薦。
bīn yī, huáng zǐ jìn shēng xí, nán miàn zuò. bīn zhī zàn guān zhě guì tuō jìn xián guān, shù rén tuō hēi jiè zé. zhì yú xiāng, zhì bì, shè lí, xìng, fù wèi. bīn jiàng sān děng shòu miǎn, liù pǐn yǐ xià jué biàn, shù rén zé hēi jiè zé. zuǒ zhí xiàng, yòu zhí qián, yì huáng zǐ yán qián, běi miàn guì guān, xìng, fù wèi. bīn zhī zàn guān zhě zuò, shè zān, jié yīng, xìng, fù wèi. huáng zǐ xìng. bīn yī, huáng zǐ shì fáng, bīn zhǔ jù zuò. zhǔ rén zàn guān zhě chè zhì xiāng rù fáng. huáng zǐ zhe gǔn miǎn zhī fú shù zǐ jí liù pǐn yǐ xià jué biàn fú, shù rén jiàng gōng fú. chū fáng, hù xī nán miàn lì. bīn zhǔ jù xìng. bīn yī, huáng zǐ jìn lì yú xí hòu, nán miàn. bīn yì jiǔ zūn suǒ, qǔ jué zhuó jiǔ, jìn huáng zǐ yán qián, běi miàn lì, zhù yuē:" zhǐ jiǔ lìng fāng, biān dòu yǒu chǔ, xián jiā qí fú, shù zǐ yún" ěr fú". yáo shēng zhé zǔ, chéng tiān zhī qìng, shòu fú wú jiāng." huáng zǐ yán xī bài, shòu jué, bīn fù wèi, dōng miàn dá bài. sān pǐn yǐ shàng, bīn zhī zàn guān zhě guì shè zān jié yīng, xìng, fù wèi. guān zhě xìng, bīn yī, guān zhě shì fáng, bīn zhǔ jù zuò. guān zhě zhe jiàng shā fú. shù rén bái qún rú fú. chū fáng, hù xī nán miàn lì. bīn zhǔ jù xìng. bīn yī, guān zhě jìn shēng xí, xī xiàng zuò. bīn zhī zàn guān zhě guì tuō jìn xián guān. shù rén hēi jiè zé. zhì yú xiāng, zhì bì shè lí, xìng, fù wèi. bīn jiàng sān děng shòu miǎn. liù pǐn shòu jué biàn, shù rén hēi jiè zé. yòu zhí xiàng, zuǒ zhí qián, jìn guān zhě yán qián, dōng xiàng lì, zhù yuē:" yǐ suì zhī zhèng, yǐ yuè zhī lìng, xián jiā ěr fú, xiōng dì jù zài, yǐ chéng jué dé, huáng gǒu wú jiāng, shòu tiān zhī qìng." nǎi guì guān, xìng, fù wèi. bīn zhī zàn guān zhě shè zān jié yīng, xìng, fù wèi. guān zhě xìng, bīn yī, guān zhě shì fáng, bīn zhǔ jù zuò. zhǔ rén zàn guān zhě chè lí zhì zān xiāng jí yán rù yú fáng. yòu yán yú shì hù xī, nán xiàng. guān zhě zhe miǎn fú. liù pǐn yǐ xià jué biàn fú, shù rén jiàng gōng fú. chū fáng, hù xī nán miàn lì. bīn zhǔ jù xìng. zhǔ rén zàn guān zhě guàn shǒu xǐ zhì yú fáng, zhuó lǐ, jiā sì fù zhī, miàn yè, chū fáng, nán miàn lì. bīn yī, guān zhě jiù yán xī, nán miàn lì. bīn jìn shòu lǐ, yú shì hù dōng, jiā sì miàn bǐng, jìn guān zhě yán qián, běi miàn lì, zhù yuē:" gān lǐ wéi hòu, jiā jiàn lìng fāng, bài shòu jì zhī, yǐ dìng ěr xiáng, chéng tiān zhī xiū, shòu kǎo bù wàng." guān zhě yán xī bài, shòu zhì. bīn fù xī jiē shàng, dōng miàn dá bài. yī pǐn yǐ xià shù zǐ, yǔ qīn wáng yí tóng. zhí zhuàn zhě jiàn biān dòu, shè zǔ yú biān dòu zhī nán. huáng zǐ shēng yán zuò, zuǒ zhí jué, yī pǐn yǐ xià yòng zhì, xià fǎng cǐ. yòu jì pú hǎi. zàn guān zhě qǔ fèi yī yǐ shòu, huáng zǐ diàn jué yú jiàn xī, xìng, shòu. què zuǒ shǒu zhí běn, zuò, yòu jué mò yǐ jì, shàng zuǒ shǒu, jì zhī, xìng, jiā yú zǔ. huáng zǐ zuò shuì shǒu, zhí jué jì jiǔ, xìng, yán mò zuò, cuì jiǔ, xìng, jiàng yán xī, nán miàn zuò diàn jué, zài bài, zhí jué xìng. bīn dá bài. huáng zǐ shēng yán, zuò diàn jué yú jiàn dōng, xìng.
賓揖,皇子進升席,南面坐。賓之贊冠者跪脫進賢冠,(庶人脫黑介幘。)置於箱,櫛畢,設纚,興,復位。賓降三等受冕,(六品以下爵弁,庶人則黑介幘。)左執項,右執前,詣皇子筵前,北面跪冠,興,復位。賓之贊冠者坐,設簪,結纓,興,復位。皇子興。賓揖,皇子適房,賓主俱坐。主人贊冠者徹櫛箱入房。皇子著袞冕之服(庶子及六品以下爵弁服,庶人絳公服。)出房,戶西南面立。賓主俱興。賓揖,皇子進立於席後,南面。賓詣酒樽所,取爵酌酒,進皇子筵前,北面立,祝曰:"旨酒令芳,籩豆有楚,咸加其服,(庶子云"爾服"。)餚升折俎,承天之慶,受福無疆。"皇子筵西拜,受爵,賓復位,東面答拜。(三品以上,賓之贊冠者跪設簪結纓,興,復位。冠者興,賓揖,冠者適房,賓主俱坐。冠者著絳紗服。庶人白裙襦服。出房,戶西南面立。賓主俱興。賓揖,冠者進升席,西向坐。賓之贊冠者跪脫進賢冠。庶人黑介幘。置於箱,櫛畢設纚,興,復位。賓降三等受冕。六品受爵弁,庶人黑介幘。右執項,左執前,進冠者筵前,東向立,祝曰:"以歲之正,以月之令,咸加爾服,兄弟具在,以成厥德,黃耇無疆,受天之慶。"乃跪冠,興,復位。賓之贊冠者設簪結纓,興,復位。冠者興,賓揖,冠者適房,賓主俱坐。主人贊冠者徹纚櫛簪箱及筵入於房。又筵於室戶西,南向。冠者著冕服。六品以下爵弁服,庶人絳公服。出房,戶西南面立。賓主俱興。主人贊冠者盥手洗觶於房,酌醴,加柶覆之,面葉,出房,南面立。賓揖,冠者就筵西,南面立。賓進受醴,於室戶東,加柶面柄,進冠者筵前,北面立,祝曰:"甘醴維厚,嘉薦令芳,拜受祭之,以定爾祥,承天之休,壽考不忘。"冠者筵西拜,受觶。賓復西階上,東面答拜。一品以下庶子,與親王儀同。)執饌者薦籩豆,設俎於籩豆之南。皇子升筵坐,左執爵,(一品以下用觶,下仿此。)右祭脯醢。贊冠者取肺一以授,皇子奠爵於薦西,興,受。卻左手執本,坐,右絕末以祭,上左手,嚌之,興,加於俎。皇子坐帨手,執爵祭酒,興,筵末坐,啐酒,興,降筵西,南面坐奠爵,再拜,執爵興。賓答拜。皇子升筵,坐奠爵於薦東,興。
zàn guān zhě yǐn huáng zǐ jiàng lì yú xī jiē zhī dōng, nán miàn. chū huáng zǐ jiàng, bīn jiàng zì xī jiē, zhí xī xù, dōng miàn lì. zhǔ rén jiàng zì dōng jiē, zhí dōng xù, xī miàn lì. bīn shǎo jìn, zì zhī yuē:" lǐ yí jì bèi, lìng yuè jí rì, zhāo gào ěr zì, yuán zì kǒng jiā, jūn zǐ yōu yí, yí zhī yú gǔ, yǒng shòu bǎo zhī. yuē mèng mǒu fǔ." zhòng shū jì wéi qí suǒ dāng. huáng zǐ yuē:" mǒu suī bù mǐn, sù yè zhī fèng." bīn chū, zhǔ rén sòng yú nèi mén zhī wài. yī pǐn yǐ xià, bīn dá bài. bīn zhǔ jù zuò. guān zhě shēng yán, guì diàn zhì yú jiàn dōng, xìng, jìn, běi miàn guì qǔ pú, jiàng zì xī jiē, rù jiàn mǔ, jìn diàn pú yú xí qián, tuì, zài bài yǐ chū. guān zhě mǔ bù zài, zé shǐ rén shòu pú yú xī jiē xià. chū guān zhě rù jiàn mǔ, bīn zhǔ jù xìng, bīn jiàng, dāng xī xù dōng xiàng lì zhǔ rén jiàng, dāng dōng xù xī xiàng lì. guān zhě jì jiàn mǔ, chū lì yú xī jiē zhī dōng, nán xiàng. bīn shǎo jìn, zì zhī yuē:" lǐ yí jì bèi, lìng yuè jí rì, zhāo gào ěr zì, yuán zì kǒng jiā, máo shì yōu yí, yí zhī yú gǔ, yǒng shòu bǎo zhī. yuē zì mǒu." guān zhě yuē:" mǒu suī bù mǐn, sù yè zhī fèng." bīn chū, sòng yú nèi mén wài. yī pǐn yǐ xià shù zǐ qǔ pú jiàn mǔ rú dí zǐ, yú rú qīn wáng.
贊冠者引皇子降立於西階之東,南面。初皇子降,賓降自西階,直西序,東面立。主人降自東階,直東序,西面立。賓少進,字之曰:"禮儀既備,令月吉日,昭告爾字,爰字孔嘉,君子攸宜,宜之於嘏,永受保之。曰孟某甫。"仲叔季唯其所當。皇子曰:"某雖不敏,夙夜祗奉。"賓出,主人送於內門之外。(一品以下,賓答拜。賓主俱坐。冠者升筵,跪奠觶於薦東,興,進,北面跪取脯,降自西階,入見母,進奠脯於席前,退,再拜以出。冠者母不在,則使人受脯於西階下。初冠者入見母,賓主俱興,賓降,當西序東向立;主人降,當東序西向立。冠者既見母,出立於西階之東,南向。賓少進,字之曰:"禮儀既備,令月吉日,昭告爾字,爰字孔嘉,髦士攸宜,宜之於嘏,永受保之。曰字某。"冠者曰:"某雖不敏,夙夜祗奉。"賓出,送於內門外。一品以下庶子取脯見母如嫡子,餘如親王。)
zhǔ rén xī miàn qǐng bīn yuē:" gōng rǔ zhí shì, qǐng lǐ cóng zhě." bīn yuē:" mǒu jì dé jiāng shì, gǎn cí." zhǔ rén yuē:" gǎn gù yǐ qǐng." bīn yuē:" mǒu cí bù dé mìng, gǎn bù cóng." bīn jiù cì, zhǔ rén rù.
主人西面請賓曰:"公辱執事,請禮從者。"賓曰:"某既得將事,敢辭。"主人曰:"敢固以請。"賓曰:"某辭不得命,敢不從。"賓就次,主人入。
chū bīn chū, huáng zǐ dōng miàn jiàn zhū qīn, zhū qīn bài zhī, huáng zǐ dá bài. yī pǐn yǐ xià, yòu guān zhě xī miàn bài bīn zhī zàn guān zhě, zàn guān zhě dá bài. shù zǐ tóng. huáng zǐ rù jiàn nèi wài zhū zūn yú bié suǒ.
初賓出,皇子東面見諸親,諸親拜之,皇子答拜。(一品以下,又冠者西面拜賓之贊冠者,贊冠者答拜。庶子同。)皇子入見內外諸尊於別所。
bīn zhǔ jì shì fú, gǎi shè xí qì, bīn zàn jù chū cì, lì yú mén xī dōng miàn. zhǔ rén chū, mén dōng xī miàn. zhǔ rén yī bīn, bīn bào yī, zhǔ rén xiān rù, bīn zàn cóng zhī, zhì jiē, yī yī yī ràng shēng, gè jiù zuò hòu, lì dìng, jù shēng zuò. huì jiù, bīn zhǔ jù xìng, bīn lì yú xī jiē shàng, zàn guān zhě zài běi, shǎo tuì, jù dōng miàn. zhǔ rén lì yú dōng jiē shàng, xī miàn. yī pǐn yǐ xià, jí zhòng bīn jiàng lì yú xī jiē xià, dōng miàn. shù zǐ tóng. zhǎng shì zhě fèng shù bó zhī fěi shēng, shòu zhǔ rén yú dōng xù duān. zhǔ rén zhí fěi shǎo jìn, xī miàn lì. yòu zhǎng shì zhě fèng bì fěi shēng, lì yú zhǔ rén hòu. yú bì fěi shēng, qiān mǎ zhě qiān liǎng mǎ rù chén yú nèi mén sān fēn tíng yī zài nán, běi shǒu, xī shàng, běi miàn. bīn hái xī jiē shàng běi miàn, zàn guān zhě lì yú zuǒ, shǎo tuì, jù běi miàn zài bài. zhǔ rén jìn lì yú yíng xián, nán miàn. bīn zàn jìn lì yú zhǔ rén zhī yòu, jù nán miàn, dōng shàng. zhǔ rén shòu bì fěi, bīn shòu zhī, tuì fù dōng miàn wèi. yú zhǔ rén shòu bì fěi, zhǎng shì zhě yòu yǐ bì fěi shòu zàn guān zhě, tuì fù wèi. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn bài sòng. bīn zàn jiàng zì xī jiē, cóng zhě yà shòu bì. bīn dāng tíng shí, dōng miàn yī, chū, qiān mǎ zhě cóng chū, cóng zhě yà shòu mǎ yú mén wài. yú bīn jiàng, zhǔ rén jiàng, sòng yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài. bīn tuì, zhǔ rén rù. sì pǐn yǐ xià, yú zhòng bīn jiàng, bìng lì yú xī jiē xià, zhǎng shì zhě yǐ bì fěi shēng shòu zhǔ rén yú xù duān. bīn běi miàn zài bài. zhǔ rén jìn lì yú yíng xián, nán miàn. bīn jìn lì yú zhǔ rén zhī yòu, jù nán miàn. bīn shòu bì, tuì fù dōng miàn wèi. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn zài bài sòng. bīn jiàng zì xī jiē, cóng zhě yà shòu bì. bīn chū, zhǔ rén sòng bīn yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài. bīn tuì, zhǔ rén rù. shù zǐ tóng qīn wáng yí. gū zǐ zé zhū fù zhū xiōng jiè bīn. guān zhī rì, zhǔ rén jì ér yíng bīn, bài yī ràng rú guān zhǔ. guān yú zuò. lǐ zhī shù zǐ jiào zhī jí lǐ bīn bài sòng jiē rú shàng yí. míng rì, jiàn miào, guān zhě cháo fú. wú miào zhě, jiàn zǔ mí yú qǐn. zhì míng, zàn lǐ zhě yǐn rù miào nán mén, zhōng tíng dào xī, běi miàn, zàn zài bài qì, yǐn chū. liù pǐn yǐ xià, jiàn zǔ mí yú zhèng qǐn, guān zhě gōng fú, shù rén cháng fú. zhì míng, zhāng jǐ yán yú zhèng qǐn, zàn lǐ zhě yǐn rù, zhì tíng, běi miàn zài bài qì, yǐn chū. wǔ pǐn yǐ shàng zi sūn jiǔ pǐn yǐ shàng zi guān, jiǎ yòng chū shēn pǐn fú. qí sān pǐn yǐ shàng dà gōng yǐ shàng qīn, wǔ pǐn yǐ shàng qī yǐ shàng qīn, guān tóng bā pǐn jiǔ pǐn zhī fú.
賓主既釋服,改設席訖,賓贊俱出次,立於門西東面。主人出,門東西面。主人揖賓,賓報揖,主人先入,賓贊從之,至階,一揖一讓升,各就座後,立定,俱升座。會就,賓主俱興,賓立於西階上,贊冠者在北,少退,俱東面。主人立於東階上,西面。(一品以下,及眾賓降立於西階下,東面。庶子同。)掌事者奉束帛之篚升,授主人於東序端。主人執篚少進,西面立。又掌事者奉幣篚升,立於主人後。於幣篚升,牽馬者牽兩馬入陳於內門三分庭一在南,北首,西上,北面。賓還西階上北面,贊冠者立於左,少退,俱北面再拜。主人進立於楹閒,南面。賓贊進立於主人之右,俱南面,東上。主人授幣篚,賓受之,退復東面位。於主人授幣篚,掌事者又以幣篚授贊冠者,退復位。主人還阼階上,北面拜送。賓贊降自西階,從者迓受幣。賓當庭實,東面揖,出,牽馬者從出,從者迓受馬於門外。於賓降,主人降,送於大門外之東,西面再拜。賓退,主人入。(四品以下,於眾賓降,並立於西階下,掌事者以幣篚升授主人於序端。賓北面再拜。主人進立於楹閒,南面。賓進立於主人之右,俱南面。賓受幣,退復東面位。主人還阼階上,北面再拜送。賓降自西階,從者訝受幣。賓出,主人送賓於大門外之東,西面再拜。賓退,主人入。庶子同親王儀。孤子則諸父諸兄戒賓。冠之日,主人髻而迎賓,拜揖讓如冠主。冠於阼。醴之、庶子醮之及禮賓、拜送皆如上儀。明日,見廟,冠者朝服。無廟者,見祖禰於寢。質明,贊禮者引入廟南門,中庭道西,北面,贊再拜訖,引出。六品以下,見祖禰於正寢,冠者公服,庶人常服。質明,張几筵於正寢,贊禮者引入,至庭,北面再拜訖,引出。五品以上子孫、九品以上子冠,假用出身品服。其三品以上大功以上親,五品以上期以上親,冠同八品九品之服。)
huáng zǐ yì què, zhì cì, zhe cháo fú. tōng shì shè rén yǐn huáng zǐ rù yì huáng dì suǒ yù zhī diàn, zhì què gé, jìn chén zòu, huáng dì jí yù zuò, nán xiàng zuò. jìn chén yǐn huáng zǐ rù, lì yú jiē xián, běi miàn zài bài qì, jìn chén yǐn huáng zǐ zhì huáng hòu diàn gé wài. jìn chén fù zòu, huáng hòu jí yù zuò, nán xiàng zuò. sī yán zhì gé, yǐn huáng zǐ rù, lì yú jiē xián, běi miàn zài bài. sī yán yǐn chū gé, huáng zǐ chū hái dì rú lái yí.
皇子詣闕,至次,著朝服。通事舍人引皇子入詣皇帝所御之殿,至闕閤,近臣奏,皇帝即御座,南向坐。近臣引皇子入,立於階閒,北面再拜訖,近臣引皇子至皇后殿閤外。近臣附奏,皇后即御座,南向坐。司言至閤,引皇子入,立於階閒,北面再拜。司言引出閤,皇子出還第如來儀。