strong lǐ bā shí jiǔ kāi yuán lǐ zuǎn lèi èr shí sì jiā lǐ bā strong
禮八十九 開元禮纂類二十四 嘉禮八
qīn wáng nà fēi yī pǐn yǐ xià zhì shù rén bìng fù
親王納妃(一品以下至庶人並附)
nà cǎi
納采
qián yī rì, zhǔ rén shè shǐ zhě cì bǎi guān jiē yún bīn, xià zhǔn cǐ. yú dà mén wài dào yòu, nán miàn. yī pǐn yǐ xià xiān shǐ méi shì tōng shū, nǚ shì xǔ zhī, nǎi zhì nà cǎi zhī lǐ. qián yī rì shè cì rú qīn wáng. qí hòu nà jí nà zhēng qǐng qī qīn yíng shè cì jiē rú zhī.
前一日,主人設使者次(百官皆雲賓,下准此。)於大門外道右,南面。(一品以下先使媒氏通書,女氏許之,乃致納采之禮。前一日設次如親王。其後納吉、納徵、請期、親迎設次皆如之。)
qí rì dà xīn, shǐ zhě gōng fú chéng dú chē, bèi yí zhàng, zhì yú fēi shì dà mén wài, zhǎng cì zhě yán rù cì. fán bīn zhǔ jí xíng shì zhě gōng fú. yī pǐn yǐ xià shǐ zhě rù cì, zhǔ rén gōng fú, wú shǐ zhě dú chē yí zhàng děng shì. fán bǎi guān yǐ xià jiē yún nǚ shì. zhǔ rén shòu qí lǐ yú miào. wú miào zhě yú zhèng qǐn. zhǎng shì zhě bù shén xí yú shì hù wài zhī xī, guǎn yán fēn chún, jiā zǎo xí huà chún, nán xiàng, yòu diāo jǐ. sān pǐn yǐ xià bù xí shì hù wài zhī xī, yòu jǐ. shǐ zhě gōng fú bù hé gōng fú jí cháng fú. chū cì, yè zhě yǐn lì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn. yī pǐn yǐ xià wú yè zhě yǐn. zhǔ rén lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě lì yú zhǔ rén zhī zuǒ, běi miàn shòu mìng, chū yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." shǐ zhě yuē:" mǒu gōng kuàng shì mǒu wáng, wèi huáng dì huáng zǐ. yī pǐn yǐ xià, bīn yuē" wú zi yǒu mìng kuàng shì mǒu" yě. wú zi, nǚ fù. mǒu, xù míng. fán bǎi guān yǐ xià xiāng chēng, jiē zhì" wú zi". xià fǎng cǐ. mǒu wáng lǜ yóu xiān diǎn, shǐ mǒu yě qǐng nà cǎi." mǒu wáng, zhǔ hūn zhě yě. mǒu yě, shǐ zhě míng. yī pǐn yǐ xià yuē:" mǒu yǒu xiān rén zhī lǐ, shǐ mǒu yě qǐng nà cǎi." shàng mǒu, xù fù míng. xià mǒu, shǐ zhě míng. bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu zhī zǐ chōng yú, yòu fú néng jiào, mǒu wáng mìng zhī, mǒu bù gǎn cí." mǒu wáng yì wèi zhǔ hūn zhě. bīn zhě chū gào. zhǎng chù zhě yǐ yàn shòu shǐ zhě, tuì lì yú hòu. shǐ zhě zuǒ shǒu zhí zhī. zhǔ rén yíng yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài. shǐ zhě bù dá bài. zhǔ rén rù mén ér yòu, bīn rù mén ér zuǒ. zhì yú cì mén, zhǔ rén yī, rù. zhì nèi liù, jiāng qū yī, dāng jiē yī, zhì jiē, zhǔ rén yuē:" qǐng wú zi shēng." bīn yuē:" mǒu gǎn cí." zhǔ rén yuē:" gù qǐng wú zi shēng." shǐ zhě yuē:" mǒu gǎn gù cí." zhǔ rén yuē:" zhōng qǐng wú zi shēng." shǐ zhě yuē:" mǒu gǎn zhōng cí." zhǔ rén shēng dōng jiē, dāng ā ā, dòng yě. xī miàn bīn shēng xī jiē, dāng ā dōng miàn. shǐ zhě yuē:" gǎn nà cǎi." zhǔ rén zuò jiē shàng běi miàn zài bài, jìn, lì yú yíng xián, nán miàn. shǐ zhě jìn lì yú zhǔ rén zhī xī, jù nán miàn, shǐ zhě shòu yàn, jiàng zì xī jiē yǐ chū.
其日大昕,使者公服乘犢車,備儀仗,至於妃氏大門外,掌次者延入次。(凡賓主及行事者公服。一品以下使者入次,主人公服,無使者犢車儀仗等事。凡百官以下皆雲女氏。)主人受其禮於廟。(無廟者於正寢。)掌事者布神席於室戶外之西,莞筵紛純,加藻席畫純,南向,右雕幾。(三品以下布席室戶外之西,右幾。)使者公服(不合公服即常服。)出次,謁者引立於大門外之西,東面。(一品以下無謁者引。)主人立於東階下,西面。儐者立於主人之左,北面受命,出於大門外之東,西面曰:"敢請事。"使者曰:"某公貺室某王,(謂皇弟、皇子。一品以下,賓曰"吾子有命貺室某"也。吾子,女父。某,婿名。凡百官以下相稱,皆至"吾子"。下仿此。)某王率由先典,使某也請納采。"(某王,主婚者也。某也,使者名。一品以下曰:"某有先人之禮,使某也請納采。"上某,婿父名。下某,使者名。)儐者入告。主人曰:"某之子憃愚,又弗能教,某王命之,某不敢辭。"(某王亦謂主婚者。)儐者出告。掌畜者以雁授使者,退立於後。使者左手執之。主人迎於大門外之東,西面再拜。使者不答拜。主人入門而右,賓入門而左。至於次門,主人揖,入。至內霤,將曲揖,當階揖,至階,主人曰:"請吾子升。"賓曰:"某敢辭。"主人曰:"固請吾子升。"使者曰:"某敢固辭。"主人曰:"終請吾子升。"使者曰:"某敢終辭。"主人升東階,當阿(阿,棟也。)西面;賓升西階,當阿東面。使者曰:"敢納采。"主人阼階上北面再拜,進,立於楹閒,南面。使者進立於主人之西,俱南面,使者授雁,降自西階以出。
wèn míng
問名
nà cǎi lǐ bì, shǐ zhě jì jiàng, lì yú miào mén yī pǐn yǐ xià nèi mén. xià zhǔn cǐ. wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē dōng, zuǒ yòu shòu yàn yú xù duān, zhǔ rén jiàng lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" mǒu jì shòu mìng, jiāng jiā zhū bo, gǎn qǐng nǚ wèi shuí shì." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu wáng yǒu mìng, qiě yǐ bèi shù ér zé zhī, mǒu bù gǎn cí." bīn zhě chū gào. zhǎng chù zhě yǐ yàn shòu shǐ zhě, tuì lì yú hòu. bīn zhě yǐn zhǔ rén yíng yú miào mén wài zhī dōng, xī miàn yī. shǐ zhě yǐ rù, zhǔ rén rù mén ér yòu, shǐ zhě rù mén ér zuǒ, èr yī zhì jiē, sān ràng rú chū. zhǔ rén shēng zuò jiē, dāng ā xī miàn, shǐ zhě shēng xī jiē, dāng ā dōng miàn, yuē:" gǎn wèn míng." zhǔ rén zuò jiē shàng běi miàn zài bài, jìn lì yú yíng xián, nán miàn. shǐ zhě jìn lì zhǔ rén zhī xī, jù nán miàn. shǐ zhě shòu yàn, hái lì xī jiē shàng, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, xī miàn, yuē:" mǒu dì mǒu nǚ, mǒu shì chū." shǐ zhě jiàng, chū lì yú miào mén wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē dōng, zuǒ yòu shòu yàn yú xù duān.
納采禮畢,使者既降,立於廟門(一品以下內門。下准此。)外之西,東面。主人還阼階東,左右受雁於序端,主人降立於阼階下,西面。儐者進受命,出請事。使者曰:"某既受命,將加諸卜,敢請女為誰氏。"儐者入告。主人曰:"某王有命,且以備數而擇之,某不敢辭。"儐者出告。掌畜者以雁授使者,退立於後。儐者引主人迎於廟門外之東,西面揖。使者以入,主人入門而右,使者入門而左,二揖至階,三讓如初。主人升阼階,當阿西面,使者升西階,當阿東面,曰:"敢問名。"主人阼階上北面再拜,進立於楹閒,南面。使者進立主人之西,俱南面。使者授雁,還立西階上,東面。主人還阼階上,西面,曰:"某第某女,某氏出。"使者降,出立於廟門外之西,東面。主人還阼階東,左右受雁於序端。
zhǔ rén jiàng lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" lǐ bì." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" wú zi wèi shì, gù zhì yú mǒu zhī shì, mǒu yǒu xiān rén zhī lǐ, qǐng lǐ cóng zhě." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu jì dé jiāng shì, gǎn cí." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" xiān rén zhī lǐ, gǎn gù yǐ qǐng." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu cí bù dé mìng, gǎn bù cóng." bīn zhě rù gào, suì yǐn zhǔ rén shēng lì yú xù duān.
主人降立於阼階下,西面。儐者進受命,出請事。使者曰:"禮畢。"儐者入告。主人曰:"吾子為事,故至於某之室,某有先人之禮,請禮從者。"儐者出告。使者曰:"某既得將事,敢辭。"儐者入告。主人曰:"先人之禮,敢固以請。"儐者出告。使者曰:"某辭不得命,敢不從。"儐者入告,遂引主人升立於序端。
zhǎng shì zhě chè jǐ gǎi yán, dōng shàng. guǎn xí fēn chún, jiā zǎo xí huì chún. yī pǐn èr pǐn diāo jǐ, sān pǐn tóng jǐ, sì pǐn yǐ xià qī jǐ. zhǔ rén shè shén xí yì zhǔn cǐ. shè zūn wǔ lǐ yú dōng fáng nèi xī yōng xià, jiā sháo mì, diàn zài zūn běi, shí zhì yī, jiǎo sì yī, jiā mì biān dòu zài diàn běi, shí yǐ pú hǎi. shè xǐ yú dōng fáng jìn běi, léi shuǐ zài xǐ xī, fěi zài xǐ dōng, běi sì. fěi shí jīn, jiā sháo mì.
掌事者徹幾改筵,東上。(莞席紛純,加藻席繢純。一品二品雕幾,三品彤幾,四品以下漆幾。主人設神席亦准此。)設樽甒醴於東房內西墉下,加勺冪,坫在樽北,實觶一,角柶一,加冪;籩豆在坫北,實以脯醢。設洗於東房近北,罍水在洗西,篚在洗東,北肆。(篚實巾,加勺冪。)
shè qì, bīn zhě yǐn zhǔ rén jiàng, yíng shǐ zhě yú miào mén wài zhī dōng, xī xiàng. zhǔ rén yī shǐ zhě, shǐ zhě bào yī. zhǔ rén rù, shǐ zhě cóng rù, zhì jiē, yī ràng shēng. yī pǐn yǐ xià èr yī zhì jiē, sān ràng shēng. zhǔ rén yú zuò jiē shàng běi miàn zài bài, xuán lì yú jiē dōng, xī miàn. bīn yú xī jiē shàng běi miàn dá bài, xuán lì yú jiē xī, dōng miàn. zhǔ rén shòu jǐ yú xù duān, zhǎng shì zhě nèi fú jǐ sān, fèng liǎng duān xī běi xiàng yǐ jìn zhǔ rén dōng nán xiàng wài fú jǐ sān, zhèn mèi, nèi zhí zhī jìn, xī běi xiàng shǐ zhě yíng shòu yú yán qián, dōng nán xiàng yǐ qí zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn zài bài sòng, xī miàn lì shǐ zhě yǐ jǐ bì, jìn, běi miàn zuò shè yú zuò zuǒ, xìng, tuì yú xī jiē shàng, běi miàn dá bài, xuán lì yú jiē xī, dōng miàn.
設訖,儐者引主人降,迎使者於廟門外之東,西向。主人揖使者,使者報揖。主人入,使者從入,至階,一讓升。(一品以下二揖至階,三讓升。)主人於阼階上北面再拜,旋立於階東,西面。賓於西階上北面答拜,旋立於階西,東面。主人受幾於序端,掌事者內拂幾三,奉兩端西北向以進;主人東南向外拂幾三,振袂,內執之進,西北向;使者迎受於筵前,東南向以俟;主人還阼階上,北面再拜送,西面立;使者以幾避,進,北面坐設於座左,興,退於西階上,北面答拜,旋立於階西,東面。
zàn zhě guàn shǒu, xǐ zhì, zhuó lǐ, jiā sì yú zhì, fù zhī, miàn yè, chū fáng nán miàn lì. zhǔ rén shòu lǐ, miàn bǐng, jìn yán qián, běi miàn lì. shǐ zhě xī jiē shàng běi miàn yī bài, jìn yán qián, dōng nán miàn shòu lǐ, fù xī jiē shàng wèi. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn yī bài sòng. zàn zhě jiàn pú hǎi yú yán qián. shǐ zhě jìn, shēng yán zuò, zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān yǐ sì jì lǐ sān, shǐ xī yī jì, yòu xī zài jì, xìng, yǐ sì jiān zhū zhì, shàng liè, jiàng yán, yú xī jiē shàng běi miàn zuò, cuì lǐ, jiàn sì, diàn zhì, suì bài, zhí zhì xìng. zhǔ rén dá bài. shǐ zhě jìn, shēng yán zuò, diàn zhì yú jiàn dōng, jiàng yán, lì yú xī jiē shàng, dōng miàn.
贊者盥手,洗觶,酌醴,加柶於觶,覆之,面葉,出房南面立。主人受醴,面柄,進筵前,北面立。使者西階上北面一拜,進筵前,東南面受醴,復西階上位。主人還阼階上,北面一拜送。贊者薦脯醢於筵前。使者進,升筵坐,左執觶,右取脯,擩於醢,祭於籩豆之間;以柶祭醴三,始扱一祭,又扱再祭,興,以柶兼諸觶,上擸,降筵,於西階上北面坐,啐醴,建柶,奠觶,遂拜,執觶興。主人答拜。使者進,升筵坐,奠觶於薦東,降筵,立於西階上,東面。
zhǎng shì zhě qiān liǎng mǎ, rù chén yú mén nèi sān fēn tíng yī zài nán, běi shǒu xī shàng. yī pǐn yǐ xià wú mǎ. yòu zhǎng shì zhě fèng fěi bì, shēng zì dōng jiē, zhǔ rén shòu yú xù duān, jìn, xī miàn lì. shǐ zhě xī jiē shàng běi miàn zài bài. zhǔ rén jìn yíng xián, nán miàn lì shǐ zhě lì yú zhǔ rén zhī xī, jù nán miàn. zhǔ rén yǐ fěi bì shòu shǐ zhě, shǐ zhě tuì lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn zài bài sòng. shǐ zhě jiàng zì xī jiē, cóng zhě yà shòu bì. shǐ zhě yī mǎ yǐ chū, qiān mǎ zhě cóng zhī. shǐ zhě chū dà mén wài zhī xī, dōng miàn lì, cóng zhě yà shòu mǎ. zhǔ rén chū mén dōng, xī miàn bài sòng. shǐ zhě tuì. zhǔ rén rù lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě gào yú zhǔ rén yuē:" bīn bù gù yǐ." zhǔ rén nǎi hái yú qǐn. yī pǐn yǐ xià, yòu yú shǐ zhě guī, zhǔ rén gōng fú lì yú zuò jiē xià, xī miàn. shǐ zhě rù gào, lì yú zhǔ rén zhī zuǒ, běi miàn yuē:" mǒu jì dé jiāng shì, gǎn gào." zhǔ rén yuē:" wén mìng." shǐ zhě tuì, zhǔ rén rù. yǐ xià fù mìng zhǔn cǐ.
掌事者牽兩馬,入陳於門內三分庭一在南,北首西上。(一品以下無馬。)又掌事者奉篚幣,升自東階,主人受於序端,進,西面立。使者西階上北面再拜。主人進楹閒,南面立;使者立於主人之西,俱南面。主人以篚幣授使者,使者退立於西階上,東面。主人還阼階上,北面再拜送。使者降自西階,從者訝受幣。使者揖馬以出,牽馬者從之。使者出大門外之西,東面立,從者訝受馬。主人出門東,西面拜送。使者退。主人入立於阼階下,西面。儐者告於主人曰:"賓不顧矣。"主人乃還於寢。(一品以下,又於使者歸,主人公服立於阼階下,西面。使者入告,立於主人之左,北面曰:"某既得將事,敢告。"主人曰:"聞命。"使者退,主人入。以下復命准此。)
nà jí
納吉
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì fēi shì dà mén wài, zàn lǐ zhě yī pǐn yǐ xià zhǎng shì zhě. yán rù cì. zhǎng shì zhě shè jǐ yán rú chū. shǐ zhě chū cì, yè zhě yǐn lì yú zhǔ rén dà mén wài zhī xī, dōng miàn. yī pǐn yǐ xià wú yè zhě. zhǔ rén lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" mǒu gōng yǒu kuàng, mìng jiā zhū bo, zhàn yuē jí. mǒu wáng shǐ mǒu yě gǎn gào." mǒu wáng, zhǔ hūn zhě. yī pǐn yǐ xià yún:" mǒu shǐ mǒu yě gǎn gào." shàng mǒu, xù fù. xià mǒu, shǐ zhě. bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu zhī zǐ fú jiào, kǒng fú kān. mǒu wáng yǒu jí, mǒu yǔ zài yān, mǒu bù gǎn cí." bīn zhě chū gào. qí bài yíng shēng táng shòu yàn zhī yí, bìng rú nà cǎi, wéi zhì mìng yún nà jí wèi yì. shǐ zhě chū lì yú miào mén wài yī pǐn yǐ xià cì mén wài. zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē dōng, zuǒ yòu shòu yàn yú xù duān. zhǔ rén jiàng lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" lǐ bì." qí lǐ bīn rú wèn míng zhī lǐ.
其日大昕,使者至妃氏大門外,贊禮者(一品以下掌事者。)延入次。掌事者設几筵如初。使者出次,謁者引立於主人大門外之西,東面。(一品以下無謁者。)主人立於阼階下,西面。儐者進受命,出請事。使者曰:"某公有貺,命加諸卜,占曰吉。某王使某也敢告。"(某王,主婚者。一品以下云:"某使某也敢告。"上某,婿父。下某,使者。)儐者入告。主人曰:"某之子弗教,恐弗堪。某王有吉,某與在焉,某不敢辭。"儐者出告。其拜迎、升堂受雁之儀,並如納采,唯致命雲納吉為異。使者出立於廟門外(一品以下次門外。)之西,東面。主人還阼階東,左右受雁於序端。主人降立於阼階下,西面。儐者進受命,出請事。使者曰:"禮畢。"其禮賓如問名之禮。
nà zhēng
納徵
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì fēi shì dà mén wài, zhǎng cì zhě yán rù cì. bīn zhī zhǎng shì zhě rù bù mù yú miào mén zhī wài, bǎi guān rù cì mén wài. xuán xūn shù xuán sān pǐ, xūn èr pǐ, hé shù zhī. chén yú mù shàng, chéng mǎ sì pǐn wǔ pǐn liǎng mǎ, liù pǐn yǐ xià lù pí èr, qí zhí pí, nèi shè zhī, shǒu xiàng xiàng, zuǒ shǒu bìng zhí qián zú, yòu shǒu bìng zhí hòu zú. zài mù nán, běi shǒu xī shàng. zhǎng shì zhě fèng zhāng yǐ dú, qí yú mù dōng, xī miàn. yī pǐn yǐ xià wú zhāng. zhǔ rén zhǎng shì zhě shè jǐ yán rú chū.
其日大昕,使者至妃氏大門外,掌次者延入次。賓之掌事者入布幕於廟門之外,(百官入次門外。)玄纁束(玄三疋,纁二疋,合束之。)陳於幕上,乘馬(四品五品兩馬,六品以下鹿皮二,其執皮,內攝之,手相向,左手並執前足,右手並執後足。)在幕南,北首西上。掌事者奉璋以櫝,俟於幕東,西面。(一品以下無璋。)主人掌事者設几筵如初。
shǐ zhě chū cì, yè zhě yǐn lì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" mǒu gōng yǒu jiā mìng, kuàng shì mǒu wáng. zú yóu xiān diǎn, yī pǐn yǐ xià, bīn yuē" yǒu jiā mìng kuàng shì mǒu yě, yǒu xiān rén zhī lǐ shù bó chéng mǎ". liù pǐn yǐ xià yún" shù bó lì pí". shǐ mǒu yě yǐ yù bó chéng mǎ qǐng nà zhēng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu wáng shùn xiān diǎn, kuàng mǒu zhòng lǐ, mǒu gǎn bù chéng mìng." bīn zhě chū gào. yòu bīn zhě yǐn zhǔ rén chū yíng, lì yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài. shǐ zhě bù dá bài. zhǔ rén yī rù, shǐ zhě cóng rù zhǔ rén rù mén ér yòu, shǐ zhě rù mén ér zuǒ. zhì yú nèi mén, zhǔ rén lì yú mén dōng xī miàn shǐ zhě lì yú mén xī, dōng miàn. yī pǐn yǐ xià bīn lì yú mén xī dōng miàn. zhǎng shì zhě zuò qǐ dú qǔ zhāng, yī pǐn yǐ xià wú zhāng, dàn qǔ xuán xūn ér yǐ. liù pǐn yǐ xià qǔ lì pí. jiā yú xuán xūn shàng, xìng, yǐ shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. shǐ zhě fèng yù bó, zhǔ rén yī, yǔ shǐ zhě jù rù. qiān mǎ zhě cóng rù, chén yú tíng sān fēn tíng yī zài nán, běi shǒu xī shàng. zhǔ rén rù, èr yī zhì jiē, sān ràng rú chū. zhǔ rén shēng zuò jiē, dāng ā xī miàn shǐ zhě shēng xī jiē, dāng ā dōng miàn. shǐ zhě yuē:" gǎn nà zhēng." liù pǐn yǐ xià, zhí lì pí zhě shì wài zú, jiàn wén. zhǔ rén zuò jiē shàng běi miàn zài bài, jìn lì yú yíng xián, nán miàn, shǐ zhě jìn lì yú zhǔ rén zhī xī, jù nán miàn. shǐ zhě shòu yù bó, jiàng zì xī jiē, chū, lì yú nèi mén wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē dōng, zuǒ yòu shòu yù bó yú xù duān. zhǔ rén lì yú zuò jiē xià, xī miàn. zhǔ rén hái shòu yù bó, shòu mǎ zhě zì zuǒ shòu zhī yǐ dōng. qiān mǎ zhě jì shòu mǎ, zì qián xī ér chū. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" lǐ bì." qí lǐ bīn rú wèn míng zhī yí.
使者出次,謁者引立於大門外之西,東面。主人立於東階下,西面。儐者進受命,出請事。使者曰:"某公有嘉命,貺室某王。卒由先典,(一品以下,賓曰"有嘉命貺室某也,有先人之禮束帛乘馬"。六品以下雲"束帛儷皮"。)使某也以玉帛乘馬請納徵。"儐者入告。主人曰:"某王順先典,貺某重禮,某敢不承命。"儐者出告。又儐者引主人出迎,立於大門外之東,西面再拜。使者不答拜。主人揖入,使者從入;主人入門而右,使者入門而左。至於內門,主人立於門東西面;使者立於門西,東面。(一品以下賓立於門西東面。)掌事者坐啟櫝取璋,(一品以下無璋,但取玄纁而已。六品以下取儷皮。)加於玄纁上,興,以授使者,退復位。使者奉玉帛,主人揖,與使者俱入。牽馬者從入,陳於庭三分庭一在南,北首西上。主人入,二揖至階,三讓如初。主人升阼階,當阿西面;使者升西階,當阿東面。使者曰:"敢納徵。"(六品以下,執儷皮者釋外足,見文。)主人阼階上北面再拜,進立於楹閒,南面,使者進立於主人之西,俱南面。使者授玉帛,降自西階,出,立於內門外之西,東面。主人還阼階東,左右受玉帛於序端。主人立於阼階下,西面。主人還受玉帛,受馬者自左受之以東。牽馬者既授馬,自前西而出。儐者進受命,出請事。使者曰:"禮畢。"其禮賓如問名之儀。
qǐng qī
請期
qián yī rì, shè cì. qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì fēi shì dà mén wài. qí zhǔ rén shè jǐ yán bīn zhě chū qǐng shì bìng rú nà jí yí. shǐ zhě yuē:" mǒu gōng yǒu cì, jì shēn shòu mìng yǐ, mǒu wáng shǐ mǒu yě qǐng jí rì." yī pǐn yǐ xià" jì shēn shòu mìng, wéi shì sān zú zhī bù yú, shǐ mǒu yě qǐng jí rì". bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" jì qián shòu mìng yǐ, wéi mìng shì tīng." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu wáng mìng tīng mìng yú mǒu gōng." yī pǐn yǐ xià yún" wú zi". wú zi, xù fù míng yě. bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu wéi mìng shì tīng." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu wáng shǐ mǒu shòu mìng yú mǒu gōng, gōng bù xǔ, mǒu gǎn bù gào qī. yuē mǒu rì." mǒu, jí rì zhī jiǎ yǐ. bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu gǎn bù jìng xū." bīn zhě chū gào. zhǎng chù zhě yǐ yàn shòu, qí shòu yàn jí lǐ bīn bìng rú nà zhēng zhī yí.
前一日,設次。其日大昕,使者至妃氏大門外。其主人設几筵、儐者出請事並如納吉儀。使者曰:"某公有賜,既申受命矣,某王使某也請吉日。"(一品以下"既申受命,惟是三族之不虞,使某也請吉日"。)儐者入告。主人曰:"既前受命矣,惟命是聽。"儐者出告。使者曰:"某王命聽命於某公。"(一品以下雲"吾子"。吾子,婿父名也。)儐者入告。主人曰:"某唯命是聽。"儐者出告。使者曰:"某王使某受命於某公,公不許,某敢不告期。曰某日。"(某,吉日之甲乙。)儐者入告。主人曰:"某敢不敬須。"儐者出告。掌畜者以雁授,其受雁及禮賓並如納徵之儀。
cè fēi
冊妃
qí rì, fēi shì qīn shǔ xián jí. shǐ zhě gōng fú, chéng hé bèi yí zhàng, zhì fēi shì dà mén zhī wài, zàn lǐ zhě yán rù cì. shǐ zhǔ fù yǐ xià jù gōng fú. shǐ zhě chū cì, diǎn yè zhě yǐn shǐ zhě, chí jié zhě qián dǎo, lì yú mén xī, dōng miàn. chí jié zhě lì yú shǐ zhě zhī běi shǎo tuì, shǐ fù lì yú shǐ zhě xī nán, shǐ èr rén duì jǔ cè àn lì yú shǐ fù zhī nán shǎo tuì, jù dōng miàn. zhǔ rén gōng fú yǐ chū, zàn lǐ zhě yǐn lì yú dōng jiē dōng nán, zhū zōng rén lì yú zhǔ rén dōng nán, jù xī miàn. wài yīn lì yú xī fāng, dōng miàn, jiē běi shàng. fēi yán yú bié shì yǐ qí, mǔ fú lǐ yī lì yú qí yòu. fù bǎo gè yī rén. nǚ xiāng zhě cǎi lǐ yī, shuài nǚ zàn zhě èr rén cǎi lǐ yī, lì yú nèi qǐn dōng jiē dōng nán, xī miàn běi shàng.
其日,妃氏親屬咸集。使者公服,乘輅備儀仗,至妃氏大門之外,贊禮者延入次。使主副以下俱公服。使者出次,典謁者引使者,持節者前導,立於門西,東面。持節者立於使者之北少退,使副立於使者西南,史二人對舉冊案立於使副之南少退,俱東面。主人公服以出,贊禮者引立於東階東南,諸宗人立於主人東南,俱西面。外姻立於西方,東面,皆北上。妃嚴於別室以俟,姆服禮衣立於其右。(傅保各一人。)女相者采禮衣,帥女贊者二人采禮衣,立於內寢東階東南,西面北上。
zàn lǐ zhě gōng fú yǐn zhǔ rén chū mén dōng, xī miàn zài bài. shǐ zhě bù dá bài. yè zhě yǐn shǐ zhě, chí jié zhě qián dǎo, rù mén ér zuǒ, shǐ fù yǐ xià cóng zhī. zhǔ rén lì yú gé wài zhī dōng, xī miàn. diǎn yè yǐn shǐ zhě rù gé, lì yú nèi qǐn jiē xián, nán miàn, chí jié zhě lì yú shǐ zhě zhī dōng shǎo nán, xī miàn, shǐ fù lì yú shǐ zhě xī nán, chí cè àn zhě yòu lì yú shǐ fù zhī nán shǎo tuì, jù dōng miàn. nǚ xiāng zhě yǐn fēi chū, zhàng yǐ xíng wéi, qí shì cóng tí qiè rú shì, mǔ zuǒ yòu yǐ xiāng, jìn dāng shǐ zhě nán, běi miàn lì. chí jié zhě tuō jié yī. yòu nǚ xiāng zhě yǐn zōng rén wài yīn zhī fù rén xù lì yú dōng xī xiāng, jù běi shàng. zōng rén zài dōng, wài yīn zài xī. lì dìng, shǐ jǔ àn yì shǐ fù qián, shǐ fù shòu cè, shǐ yǐ àn tuì fù wèi shǐ fù jǔ cè shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. shǐ zhě chēng:" yǒu zhì." nǚ xiāng zhě yuē:" zài bài." nǚ zàn zhě chéng chuán, fēi zài bài. shǐ zhě dú cè qì, nǚ xiāng zhě yuē:" zài bài." nǚ zàn zhě chéng chuán, fēi zài bài qì, nǚ xiāng zhě yǐn fēi shǎo qián, fù mǔ jìn, shòu cè yǐ tuì, qí yǔ yí yī shì jù jìn. chí jié zhě jiā jié yī. diǎn yè yǐn shǐ zhě, chí jié zhě qián dǎo yǐ chū, jù fù mén wài wèi. zhǔ rén bài sòng yú mén wài. shǐ zhě hái, zhǔ rén rù. chū shǐ zhě chū, nǚ xiāng zhě yǐn fēi rù.
贊禮者公服引主人出門東,西面再拜。使者不答拜。謁者引使者,持節者前導,入門而左,使副以下從之。主人立於閤外之東,西面。典謁引使者入閤,立於內寢階閒,南面,持節者立於使者之東少南,西面,使副立於使者西南,持冊案者又立於使副之南少退,俱東面。女相者引妃出,障以行帷,其侍從提挈如式,姆左右以相,進當使者南,北面立。持節者脫節衣。又女相者引宗人、外姻之婦人序立於東西廂,俱北上。(宗人在東,外姻在西。)立定,史舉案詣使副前,使副受冊,史以案退復位;使副舉冊授使者,退復位。使者稱:"有制。"女相者曰:"再拜。"女贊者承傳,妃再拜。使者讀冊訖,女相者曰:"再拜。"女贊者承傳,妃再拜訖,女相者引妃少前,傅姆進,受冊以退,其羽儀依式俱進。持節者加節衣。典謁引使者,持節者前導以出,俱復門外位。主人拜送於門外。使者還,主人入。初使者出,女相者引妃入。
qīn yíng
親迎
qí rì dà xīn, fēi fù fú qí fú gào yú mí miào. yǐ jiǔ hǎi pú gào zhī, yī xiàn. wú miào zhě gào yú qǐn. yī pǐn yǐ xià, qí rì dà xīn, xù zhī fù nǚ zhī fù gè fú qí fú, gào yú mí miào. jiāng xíng, fù jiào zi yú zhèng qǐn. zàn zhě bù xí yú dōng xù, xī xiàng. yòu shè xí yú hù yǒu zhī jiān, nán xiàng. fù gōng fú, shù rén cháng fú, zuò yú dōng xù, xī xiàng. zi fú qí shàng fú. qí yī pǐn gǔn miǎn, èr pǐn bì miǎn, sān pǐn cuì miǎn, sì pǐn xiù miǎn, wǔ pǐn xuán miǎn, liù pǐn jué biàn, shù rén jiàng gōng fú. shēng zì xī jiē, jìn lì yú xí xī, nán xiàng. zàn zhě zhuó jiǔ jìn, běi miàn yǐ shòu zi, zi zài bài shòu jué. zàn zhě jìn pú hǎi yú xí qián, pú hǎi chū zì fáng. zi shēng xí, guì, zuǒ zhí jué, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān, yòu jì jiǔ, zhí jué xìng, jiàng xí xī, nán miàn guì, zú jué, diàn jué zài bài, zhí jué xìng. zàn zhě shòu xū jué, hái zūn suǒ. zi jìn yú fù xí qián, dōng miàn. fù mìng zhī yuē:" wǎng yíng ěr xiāng, chéng wǒ zōng shì, xù lǜ yǐ jìng xiān bǐ zhī sì, ruò zé yǒu cháng." shù zǐ dàn yún" wǎng yíng ěr xiāng, xù lǜ yǐ jìng". zi zài bài yuē:" bù gǎn wàng mìng." yòu zài bài, jiàng chū. chū hūn, shè xǐ yú zuò jiē dōng nán, dōng xī dāng dōng liù, nán běi yǐ táng shēn léi shuǐ zài xǐ dōng, jiā sháo mì fěi zài xǐ xī, nán sì, shí jué èr, jīn yī, jiā mì. shè fù xǐ yú dōng fáng jìn běi, léi shuǐ zài xǐ xī, jiā sháo mì, fěi zài xǐ dōng, běi sì, shí yǐ jīn, jiā mì. chén zhuàn yú dōng fáng nèi xī yōng xià, yī pǐn yǐ xià, shēng yòng shǎo láo jí là, liù pǐn yǐ xià yòng tè shēng yú là, jiē sān zǔ. guǐ èr, fǔ èr yī. qí dòu shù: yī pǐn shí liù, èr pǐn shí sì, sān pǐn shí èr, sì pǐn shí, wǔ pǐn bā, liù pǐn liù. xù jí fù gòng láo, fù zhī guǐ fǔ jí dòu zhī shù, gè shì qí fū. shēng tǐ jiē jié zhé. guǐ shí jì shǔ, fǔ shí dào liáng, shí yǐ gēng. dòu shí hǎi jiàng jī jū. guǐ fǔ dòu jiā gài, zǔ jiā mì. zūn yú shì zhōng běi yōng xià, xuán jiǔ zài xī, jiā sháo mì, miàn bǐng. yòu shè zūn yú fáng hù wài zhī dōng, jiā sháo mì, wú xuán jiǔ, fěi zài nán, dōng sì, shí sì jué hé jǐn, jiā mì. fū fù zhuó yú nèi zūn, sì jué liǎng jǐn, fán liù, fū fù gè sān yìn.
其日大昕,妃父服其服告於禰廟。(以酒醢脯告之,一獻。無廟者告於寢。一品以下,其日大昕,婿之父、女之父各服其服,告於禰廟。將行,父醮子於正寢。贊者布席於東序,西向。又設席於戶牖之間,南向。父公服,庶人常服,坐於東序,西向。子服其上服。其一品袞冕,二品鷩冕,三品毳冕,四品繡冕,五品玄冕,六品爵弁,庶人絳公服。升自西階,進立於席西,南向。贊者酌酒進,北面以授子,子再拜受爵。贊者進脯醢於席前,脯醢出自房。子升席,跪,左執爵,右取脯,擩於醢,祭於籩豆之間,右祭酒,執爵興,降席西,南面跪,卒爵,奠爵再拜,執爵興。贊者受虛爵,還樽所。子進於父席前,東面。父命之曰:"往迎爾相,承我宗事,勖率以敬先妣之嗣,若則有常。"庶子但云"往迎爾相,勖率以敬"。子再拜曰:"不敢忘命。"又再拜,降出。初昏,設洗於阼階東南,東西當東霤,南北以堂深;罍水在洗東,加勺冪;篚在洗西,南肆,實爵二,巾一,加冪。設婦洗於東房近北,罍水在洗西,加勺冪,篚在洗東,北肆,實以巾,加冪。陳饌於東房內西墉下,一品以下,牲用少牢及臘,六品以下用特牲魚臘,皆三俎。簋二,簠二一。其豆數:一品十六,二品十四,三品十二,四品十,五品八,六品六。婿及婦共牢,婦之簋簠及豆之數,各視其夫。牲體皆節折。簋實稷黍,簠實稻粱,實以羹。豆實醢醬齏菹。簋簠豆加蓋,俎加冪。樽於室中北墉下,玄酒在西,加勺冪,面柄。又設樽於房戶外之東,加勺冪,無玄酒,篚在南,東肆,實四爵合卺,加冪。夫婦酌於內樽,四爵兩卺,凡六,夫婦各三酳。)
chū hūn, wáng zhù gǔn miǎn zhī fú, chéng hé, bèi yí zhàng, cóng zhě chéng chē hòu bù cóng, yì fēi dì. sān pǐn yǐ shàng zhǔ rén chéng gé hé. sì pǐn wǔ pǐn mù hé. wǔ pǐn fēi jīng guān zhí shì zhě, chéng qīng tōng xiǎn dú chē. liù pǐn yǐ xià qīng piān xiǎn dú chē. bèi yí zhàng, cóng zhě gōng fú, chéng chē yǐ cóng. fù chē jí cóng chē, gè zhǔn qí fū. zhì fù shì dà mén wài, yán rù cì. chē jiāng zhì, zhǔ rén bù xí bǎi guān yǐ xià zàn zhě bù xí. yú shì hù wài zhī xī, xī shàng, yòu jǐ. yòu xí yú hù nèi, nán xiàng. shè zūn wǔ lǐ yú dōng fáng dōng běi yú, jiā sháo mì, fěi zài zūn nán, sān pǐn yǐ shàng lǐ zūn yú fáng nèi dōng bì xià, diàn zài běi, biān yī dòu yī yòu zài diàn běi. sì pǐn yǐ xià fěi zài běi. shí zhì yī, jiǎo sì yī, pú hǎi zài fěi nán. wáng zhì fēi shì dà mén wài, jiàng hé, zàn lǐ zhě yǐn wáng tíng cì.
初昏,王著袞冕之服,乘輅,備儀仗,從者乘車後部從,詣妃第。(三品以上主人乘革輅。四品五品木輅。五品、非京官職事者,乘青通幰犢車。六品以下青偏幰犢車。備儀仗,從者公服,乘車以從。婦車及從車,各准其夫。至婦氏大門外,延入次。)車將至,主人布席(百官以下贊者布席。)於室戶外之西,西上,右幾。又席於戶內,南向。設樽甒醴於東房東北隅,加勺冪,篚在樽南,(三品以上醴樽於房內東壁下,坫在北,籩一豆一又在坫北。四品以下篚在北。)實觶一,角柶一,脯醢在篚南。王至妃氏大門外,降輅,贊禮者引王停次。
fēi zhe huā chāi yú yī, xūn rán, rù yú fáng, jí xí nán xiàng lì. bǎi guān yǐ xià, nǚ gè zhǔn qí fū, fú huā chāi dí yī. yī pǐn huā chāi jiǔ shù, dí jiǔ děng. èr pǐn huā chāi bā shù, dí bā děng. sān pǐn qī shù, dí qī děng. sì pǐn liù shù liù děng. wǔ pǐn wǔ shù wǔ děng. rù yú fáng jí xí nán xiàng lì. liù pǐn yǐ xià huā chāi dà xiù zhī fú. shù rén huā chāi lián shang. mǔ lǐ yī zài qí yòu, cóng zhě péi qí hòu. zhǔ rén yī pǐn yǐ xià, fù gōng fú. shēng zì zuò jiē, lì yú fáng hù wài zhī dōng, xī miàn. nèi zàn zhě yì lǐ zūn suǒ, yǐ zhì zhuó lǐ, jiā sì, fù zhī, miàn bǐng, jìn fēi yán qián, běi miàn. fēi jiàng xí xī, nán miàn zài bài, shòu zhì. nèi zàn zhě jiàn pú hǎi yú xí qián. fēi shēng xí, guì, zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān, suì yǐ sì jì lǐ sān, shǐ xī yī jì, yòu xī zài jì, xìng, yán mò guì, cuì lǐ, jiàn sì, diàn zhì yú jiàn dōng, yī pǐn yǐ xià dòu dōng. jiàng yán xī, nán miàn zài bài, shēng xí lì. nèi zàn zhě chè jiàn zhì.
妃著花釵褕衣,纁袡,入於房,即席南向立。(百官以下,女各准其夫,服花釵翟衣。一品花釵九樹,翟九等。二品花釵八樹,翟八等。三品七樹,翟七等。四品六樹六等。五品五樹五等。入於房即席南向立。六品以下花釵大袖之服。庶人花釵連裳。)姆禮衣在其右,從者陪其後。主人(一品以下,父公服。)升自阼階,立於房戶外之東,西面。內贊者詣醴樽所,以觶酌醴,加柶,覆之,面柄,進妃筵前,北面。妃降席西,南面再拜,受觶。內贊者薦脯醢於席前。妃升席,跪,左執觶,右取脯,擩於醢,祭於籩豆之間,遂以柶祭醴三,始扱一祭,又扱再祭,興,筵末跪,啐醴,建柶,奠觶於薦東,(一品以下豆東。)降筵西,南面再拜,升席立。內贊者徹薦觶。
zhǔ rén jiàng lì yú dōng jiē dōng nán, xī miàn. zàn lǐ zhě zàn wáng yī pǐn yǐ xià jiē yún bīn. bīn, xù yě. xià fǎng cǐ. chū cì, lì yú mén xī dōng miàn, zuǒ yòu yǔ yí jí zhí zhú zhě rú cháng. bīn zhě jìn shòu mìng, chū yú mén dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." wáng yuē:" yǐ zī chū hūn, mǒu jiāng qǐng chéng mìng." yī pǐn yǐ xià yún:" yǐ zī chū hūn, mǒu fù shǐ mǒu jiāng qǐng chéng mìng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu gù jìng jù yǐ xū." bīn zhě yǐn zhǔ rén yíng yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài, wáng dá bài, zhǔ rén qūn xún. bǎi guān yǐ xià wú qūn xún. zhǔ rén yī, wáng bào yī. zhǔ rén rù. zhǎng chù zhě yǐ yàn jìn, wáng shòu yàn, zuǒ shǒu zhí zhī yǐ rù. jí nèi mén, zhǔ rén yuē:" qǐng wáng rù." wáng yuē:" mǒu fú gǎn yǐ xiān." zhǔ rén yòu yuē:" gù qǐng wáng rù." wáng yuē:" mǒu gù bù gǎn yǐ xiān." zhǔ rén yī, wáng bào yī, wáng yǔ zhǔ rén jù rù, zuǒ yòu cóng zhě rú cháng. zhǔ rén yī rù, jí nèi liù, jiāng qū yī, dāng jiē yī, wáng jiē bào. zhì jiē, zhǔ rén yuē:" qǐng wáng shēng." wáng yuē:" mǒu gǎn cí." zhǔ rén yuē:" gù qǐng wáng shēng." wáng yuē:" mǒu gǎn gù cí." zhǔ rén yuē:" zhōng qǐng wáng shēng." wáng yuē:" mǒu gǎn zhōng cí." zhǔ rén shēng zuò jiē, xī miàn lì. wáng shēng xī jiē, jìn dāng fáng hù qián, běi miàn guì diàn yàn, xìng, zài bài, jiàng, chū. zhǔ rén bù jiàng sòng.
主人降立於東階東南,西面。贊禮者贊王(一品以下皆雲賓。賓,婿也。下仿此。)出次,立於門西東面,左右羽儀及執燭者如常。儐者進受命,出於門東,西面曰:"敢請事。"王曰:"以茲初昏,某將請承命。"(一品以下云:"以茲初昏,某父使某將請承命。")儐者入告。主人曰:"某固敬具以須。"儐者引主人迎於大門外之東,西面再拜,王答拜,主人逡巡。(百官以下無逡巡。)主人揖,王報揖。主人入。掌畜者以雁進,王受雁,左首執之以入。及內門,主人曰:"請王入。"王曰:"某弗敢以先。"主人又曰:"固請王入。"王曰:"某固不敢以先。"主人揖,王報揖,王與主人俱入,左右從者如常。主人揖入,及內霤,將曲揖,當階揖,王皆報。至階,主人曰:"請王升。"王曰:"某敢辭。"主人曰:"固請王升。"王曰:"某敢固辭。"主人曰:"終請王升。"王曰:"某敢終辭。"主人升阼階,西面立。王升西階,進當房戶前,北面跪奠雁,興,再拜,降,出。主人不降送。
chū wáng rù mén, mǔ chū lì yú fáng hù wài zhī xī, nán miàn. yú wáng bài qì, mǔ dǎo fēi chū yú mǔ zuǒ. fù shǎo jìn, xī miàn jiè zhī, bì yǒu zhèng yān, ruò yī ruò huā, mìng zhī yuē:" jiè zhī jìng zhī, sù yè wú wéi mìng." mǔ jiè yú xī jiē shàng, shī jīn jié shuì, jiè zhī yuē:" miǎn zhī jìng zhī, sù yè wú wéi." shù mǔ jí mén nèi, shī pán, shēn zhī yǐ fù mǔ zhī mìng, mìng zhī yuē:" jìng gōng tīng zōng fù mǔ zhī yán, sù yè wú qiān, shì zhū jīn pán." pán, náng yě. fù rén pán sī, suǒ yǐ shèng shuì jīn zhī shǔ. fēi chū, zhì chē hòu, wáng shòu suī, mǔ cí bù shòu yuē:" wèi jiào, bù zú yǔ wèi lǐ." fēi chéng yǐ jǐ, cóng zhě èr rén zuò, xiāng duì chí zhī, yī pǐn yǐ xià wú chí jǐ zhě. mǔ jiā jǐng. wáng nǎi yù lún sān zhōu, yù zhě dài zhī. wáng chū dà mén, chéng hé hái dì rú lái yí, fēi lǔ bù cì cóng ér xíng. yī pǐn yǐ xià zhǔ rén shǐ qí shǔ sòng zhī.
初王入門,母出立於房戶外之西,南面。於王拜訖,姆導妃出於母左。父少進,西面戒之,必有正焉,若衣若花,命之曰:"戒之敬之,夙夜無違命。"母戒於西階上,施衿結帨,戒之曰:"勉之敬之,夙夜無違。"庶母及門內,施鞶,申之以父母之命,命之曰:"敬恭聽宗父母之言,夙夜無愆,視諸衿鞶。"(鞶,囊也。婦人鞶絲,所以盛帨巾之屬。)妃出,至車後,王授綏,姆辭不受曰:"未教,不足與為禮。"妃乘以幾,從者二人坐,相對持之,(一品以下無持幾者。)姆加幜。王乃馭輪三周,馭者代之。王出大門,乘輅還第如來儀,妃鹵簿次從而行。(一品以下主人使其屬送之。)
tóng láo yī pǐn yǐ xià tóng láo yǔ qīn yíng bù bié piān
同牢(一品以下同牢與親迎不別篇)
chū hūn, zhǎng shì zhě shè xǐ chén zhuàn rú yī pǐn yí. biān dòu gè shí liù, guǐ fǔ gè èr, gè yī, jiē jiā sháo gài. zǔ sān, yáng shǐ jí là, yáng shǐ jiē jié zhé. zūn diàn yú shì nèi běi yōng xià, xuán jiǔ zài xī, jiā mì sháo, jiē nán bǐng. mì, xià yòng chī, dōng yòng xī. yòu shè zūn yú fáng hù wài zhī dōng, jiā sháo mì, wú xuán jiǔ, diàn zài nán, shí sì jué hé jǐn, jiā mì.
初昏,掌事者設洗、陳饌如一品儀。籩豆各十六,簋簠各二,各一,皆加勺蓋。俎三,羊豕及臘,羊豕皆節折。樽坫於室內北墉下,玄酒在西,加冪勺,皆南柄。(冪,夏用絺,冬用緆。)又設樽於房戶外之東,加勺冪,無玄酒,坫在南,實四爵、合卺,加冪。
wáng zhì, jiàng hé chē yǐ qí. fēi zhì, jiàng chē běi miàn lì. wáng nán miàn yī fēi yǐ rù. jí qǐn mén, yòu yī yǐ rù. zàn zhě chè zūn mì, zhuó xuán jiǔ sān, zhù yú zūn. fēi cóng zhě shè xí yú ào, dōng xiàng. xī nán yú wèi zhī ào. yī pǐn yǐ xià, ruò shì nèi zhǎi, zé xí yú táng shàng yíng xián, dōng xiàng, shè zūn yú shì hù dōng. wáng dǎo fēi shēng zì xī jiē, rù yú shì, jí xí dōng miàn lì. fēi rù, lì yú zūn xī, nán miàn. wáng guàn yú nán xǐ, fēi cóng zhě wò zhī fēi guàn yú běi xǐ, wáng cóng zhě wò zhī. guàn qì, wáng jí fēi jù fù wèi lì.
王至,降輅車以俟。妃至,降車北面立。王南面揖妃以入。及寢門,又揖以入。贊者徹樽冪,酌玄酒三,注於樽。妃從者設席於奧,東向。(西南隅謂之奧。一品以下,若室內窄,則席於堂上楹閒,東向,設樽於室戶東。)王導妃升自西階,入於室,即席東面立。妃入,立於樽西,南面。王盥於南洗,妃從者沃之;妃盥於北洗,王從者沃之。盥訖,王及妃俱復位立。
zàn zhě yǐ zhuàn rù shè yú xí qián. zàn zhě shè jiàng yú xí qián, zū hǎi zài qí běi. zǔ sān rù shè yú dòu dōng, là tè yú dòu běi. dòu dōng, zū hǎi zhī dōng. shè shǔ yú jiàng dōng, jì dào liáng zài dōng, shè qì yú jiàng nán. shè duì jiàng yú dōng, duì jiàng, fù jiàng yě. shè zhī dāng tè zǔ. zū hǎi zài qí nán, běi shàng. shè shǔ yú là běi, qí xī jì dào liáng. shè qì yú jiàng běi. sī zhuàn qǐ huì, què yú guǐ fǔ zhī nán, duì guǐ fǔ yú běi, qǐ, fā yě. jiē jiā bǐ zhù. wáng cóng zhě duì xí yú zhuàn dōng. zàn zhě xī nán miàn gào:" zhuàn jù."
贊者以饌入設於席前。贊者設醬於席前,菹醢在其北。俎三入設於豆東,臘特於豆北。(豆東,菹醢之東。)設黍於醬東,稷、稻、粱在東,設湆於醬南。設對醬於東,(對醬,婦醬也。設之當特俎。)菹醢在其南,北上。設黍於臘北,其西稷、稻、粱。設湆於醬北。司饌啟會,卻於簋簠之南,對簋簠於北,(啟,發也。)皆加匕箸。王從者對席於饌東。贊者西南面告:"饌具。"
wáng yī fēi, fēi jí duì xí xī miàn, jiē zuò. zàn zhě jiē shòu zhù, gè yǐ jū rǔ yú hǎi, jiē jì yú dòu xián. yòu jiē jì shǔ. zàn zhě gè qǔ fèi jiē jué mò yǐ shòu, jiē jì, zàn zhě yǐ fèi jiā yú zǔ. fán jì yǔ shí jiē zàn zhě zàn zhī. zàn zhě gè yí shǔ zhì yú xí shàng. shòu fèi jí, jiē shí yǐ qì jiàng. sān fàn zú shí. zàn zhě èr rén jù xǐ jué yú fáng, zhuó yú shì nèi zhī zūn, yì zhuàn nán, běi miàn yī pǐn yǐ xià hù xī běi miàn. yǐ yìn. wáng jí fēi jiē xìng, zài bài, shòu jué. zàn zhě běi miàn dá bài. wáng jí fēi jiē zuò, jì jiǔ, zàn zhě yǐ gān cóng, jiē diàn jué, qǔ gān, zhèn jì, jì zhī, zàn zhě jiē shòu, shí yú jū dòu, gè qǔ jué jiē yǐn qì, zhí jué xìng. zàn zhě shòu jué, wáng jí fēi jiē zài bài, zàn zhě yǐ jué fù yú diàn. wáng jí fēi jù zuò, yī pǐn yǐ xià réng lì. zàn zhě yòu yǐ jué zhuó zài yìn, wáng jí fēi shòu jué, bù jì ér yǐn zú jué, yī pǐn yǐ xià lì shòu zuò yǐn. zàn zhě shòu jué fù yú diàn. sān yìn yòng jǐn rú zài yìn. yī pǐn yǐ xià zhǔ rén jí fù lì yú xí hòu. zàn zhě jiē jiàng dōng jiē, xǐ jué, shēng, zhuó yú hù wài zūn, rù yì yú zhuàn nán, běi miàn guì yī pǐn yǐ xià rù hù xī běi miàn. diàn jué, xìng, zài bài, jiē zuò, qǔ jué jì jiǔ, suì yǐn zú jué, suì bài, zhí jué xìng, jiàng diàn yú fěi. yī pǐn yǐ xià fū fù dá bài, jiàng diàn jué yú fěi.
王揖妃,妃即對席西面,皆坐。贊者皆授箸,各以菹擩於醢,皆祭於豆閒。又皆祭黍。贊者各取肺皆絕末以授,皆祭,贊者以肺加於俎。(凡祭與食皆贊者贊之。)贊者各移黍置於席上。授肺脊,皆食以湆醬。三飯卒食。贊者二人俱洗爵於房,酌於室內之樽,詣饌南,北面(一品以下戶西北面。)以酳。王及妃皆興,再拜,受爵。贊者北面答拜。王及妃皆坐,祭酒,贊者以肝從,皆奠爵,取肝,振祭,嚌之,贊者皆受,實於菹豆,各取爵皆飲訖,執爵興。贊者受爵,王及妃皆再拜,贊者以爵覆於坫。王及妃俱坐,(一品以下仍立。)贊者又以爵酌再酳,王及妃受爵,不祭而飲卒爵,(一品以下立受坐飲。)贊者受爵覆於坫。三酳用卺如再酳。(一品以下主人及婦立於席後。)贊者皆降東階,洗爵,升,酌於戶外樽,入詣於饌南,北面跪(一品以下入戶西北面。)奠爵,興,再拜,皆坐,取爵祭酒,遂飲卒爵,遂拜,執爵興,降奠於篚。(一品以下夫婦答拜,降奠爵於篚。)
wáng chū, fēi tuì lì yú zūn xī, nán miàn. yī pǐn yǐ xià zhǔ rén chū, tuō yī yú fáng. zàn zhě chè zhuàn, shè yú dōng fáng nèi rú chū. fù tuō fú yú shì, rèn yú ào. yòu chè shì nèi jiǔ zūn yǐ chū. wáng tuō miǎn fú yú fáng, fēi cóng zhě shòu zhī fēi tuō fú yú shì, wáng cóng zhě shòu zhī, mǔ shòu jīn. wáng cóng zhě rèn yú ào, fēi cóng zhě rèn liáng xí yú dōng, jiē yǒu zhěn, běi zhǐ. yī pǐn yǐ xià wú jiāo shòu fú mǔ shòu jīn. wáng rù, zhú chū. fēi cóng zhě jùn wáng zhī yú, wáng cóng zhě jùn fēi zhī yú, zàn zhě zhuó hù wài zūn yìn zhī. wáng cóng zhě jiē fù rén. fēi cóng zhě shì yú hù wài, hū zé wén.
王出,妃退立於樽西,南面。(一品以下主人出,脫衣於房。)贊者徹饌,設於東房內如初。(婦脫服於室,衽於奧。)又徹室內酒樽以出。王脫冕服於房,妃從者受之;妃脫服於室,王從者受之,姆授巾。王從者衽於奧,妃從者衽良席於東,皆有枕,北趾。(一品以下無交受服、姆授巾。)王入,燭出。妃從者餕王之餘,王從者餕妃之餘,贊者酌戶外樽酳之。(王從者皆婦人。)妃從者侍於戶外,呼則聞。
fēi cháo jiàn yī pǐn yǐ xià jiàn jiù gū fù
妃朝見(一品以下見舅姑附)
qí rì, yī shí kè zhū wèi lēi suǒ bù tún mén liè zhàng. fēi sù xìng mù yù, zhe huā chāi, fú yú yī, chéng yàn dí chē yǐ chū, shì cóng rú cháng. rù, zhì jiàng chē suǒ, fēi xià chē, sī bīn yǐn fēi lì yú gé wài. jìn chén rù zòu. huáng dì jí yù zuò, nán xiàng zuò, jìn chén rú cháng. fēi fèng fán fán, zhú qì, xuán biǎo xūn lǐ. zǎo lì, sī bīn yǐn fēi rù lì yú tíng, běi miàn, fēi zài bài. sī bīn yǐn fēi shēng zì xī jiē, jìn, běi miàn guì diàn yú huáng dì qián, xìng. huáng dì fǔ zhī. shàng shí jìn, chè yǐ dōng. sī bīn yǐn fēi jiàng fù wèi, yòu zài bài. shàng yí qián chéng chì, jiàng yì fēi xī běi, dōng miàn chēng:" chì zhǐ." fēi zài bài. xuān chì qì, yòu zài bài. sī bīn yǐn fēi chū, suì yì huáng hòu suǒ yù zhī diàn, lì yú gé wài, fèng fán duàn xiū. liù shàng yǐ xià gè fú qí fú, jù yì gé fèng yíng. shàng yí rù zòu. huáng hòu jí yù zuò, nán xiàng zuò, jìn chén rú cháng. sī bīn yǐn fēi rù lì yú tíng, běi miàn zài bài. sī bīn yǐn fēi shēng zì xī jiē, jìn, běi miàn guì diàn yú huáng hòu qián, xìng. huáng hòu fǔ zhī. shàng shí jìn, chè yǐ dōng. sī bīn yǐn fēi jiàng fù wèi, yòu zài bài. shàng yí qián chéng lìng, jiàng yì fēi xī běi, chēng:" lìng zhǐ." fēi zài bài. xuān lìng qì, fēi yòu zài bài. sī bīn yǐn fēi chū gé, shì cóng rú cháng, fēi chéng chē hái dì rú lái yí. yī pǐn yǐ xià jiàn jiù gū yí: zhì míng, zàn zhě jiàn fù yú jiù gū, lì yú qǐn mén wài. zàn zhě bù jiù xí yú dōng xù, xī xiàng bù gū xí yú hù wài zhī xī, nán xiàng. jiù gū jù jí xí zuò. fù zhí fán zǎo lì zì mén wài rù, shēng zì xī jiē, dōng miàn zài bài, jìn, guì diàn yú jiù xí qián. jiù fǔ zhī, zàn zhě jìn chè yǐ dōng. fù tuì fù dōng miàn wèi, yòu zài bài, jiàng zì xī jiē. shòu fán duàn xiū. fù cóng zhě zhí qí yú jiē xià. shēng, jìn, běi miàn zài bài, jìn, guì diàn yú gū xí qián. gū fǔ zhī, nèi zàn zhě chè yǐ dōng. fù tuì fù běi miàn wèi, yòu zài bài. zàn shè fù xí yú shì hù xī, nán miàn, zài gū xí zhī xī, shǎo běi. cè zūn wǔ lǐ yú fáng nèi dōng bì xià, jiā sháo mì biān dòu gè yī shí yǐ pú hǎi, zài zūn běi. shè xǐ yú dōng fáng jìn běi, léi shuǐ zài xǐ xī, fěi zài xǐ dōng, běi sì, fěi shí yǐ zhì jīn jiǎo sì gè yī, jiā mì. fù lì yú xí xī, nán miàn. nèi zàn zhě guàn shǒu xǐ zhì, zhuó lǐ, jiā sì, miàn bǐng, chū fáng yì fù xí qián, běi miàn lì. fù jìn, dōng miàn bài, shòu, tuì fù wèi. nèi zàn zhě xī jiē shàng běi miàn bài sòng. nèi zàn jiàn pú hǎi yú xí qián. fù shēng xí zuò, zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān, yǐ sì jì lǐ sān, shǐ xī yī jì, yòu xī zài jì, jiā sì yú zhì, miàn yè, xìng, jiàng xí xī, dōng miàn zuò, cuì lǐ, jiàn sì, xìng, bài. nèi zàn zhě dá bài. fù jìn, shēng xí, guì diàn zhì yú dòu dōng, qǔ pú, jiàng zì xī jiē yǐ chū, shòu fù shì, cóng rù yú qǐn mén wài. fù guàn kuì yí: jiù gū rù yú shì, fù guàn kuì. zàn zhě bù xí yú shì zhī ào, jiù gū gòng xí zuò, jù dōng miàn, nán shàng. zàn zhě shè zūn yú shì nèi běi yōng xià, zhuàn yú fáng nèi xī yōng xià, jù zhuàn rú tóng láo, shēng tǐ jiē jié zhé, yòu zài zhī yú jiù zǔ, zuǒ zài zhī yú gū zǔ. fù rù, shēng zì xī jiē, rù fáng, yǐ jiàng jìn shè yú jiù gū xí qián. qí tā zhuàn cóng zhě shè zhī. jiā bǐ zhù, jù yǐ nán wèi shàng. zǔ rù, gè shè yú dòu dōng qì, zàn zhě gè shòu zhù. jiù gū gè yǐ jiǔ jū rǔ yú jiàng, jì yú biān dòu zhī jiān, yòu jì fàn qì, nǎi shí. sān fàn zú shí. fù rù yú fáng, guàn shǒu xǐ jué, rù shì, zhuó jiǔ yìn jiù, jìn diàn jué yú jiù xí qián shǎo dōng, xī miàn zài bài. jiù qǔ jué, jì jiǔ, yǐn zhī. fù shòu jué, chū hù rù fáng, diàn yú fěi. yòu guàn xǐ jué, zhuó jiǔ yìn gū, rú yìn jiù zhī lǐ. shè fù xí yú shì nèi běi yōng xià zūn dōng, nán miàn. fù chè zhuàn, shè yú xí rú chū, xī shàng. fù qīn chè jiàng shè zhī, qí tā cóng zhě shè zhī. fù jìn, xī miàn zài bài, tuì, shēng xí nán xiàng zuò. jiāng jùn, jiù cí, mìng yì jiàng, nèi zàn zhě yì zhī, fù nǎi jùn gū zhuàn. fù jì, nèi zàn zhě zhù zhī. jì jì nǎi shí, sān fàn zú shí. nèi zàn zhě xǐ jué, zhuó jiǔ yìn fù. fù jiàng xí, xī miàn zài bài, shòu jué, shēng xí zuò, jì jiǔ, yǐn qì, zhí jué xìng, jiàng xí dōng, nán miàn lì. nèi zàn zhě shòu jué, diàn yú fěi. fù jìn, xī miàn zài bài. jiù gū xiān jiàng zì xī jiē, fù jiàng zì zuò jiē. fán shù zǐ fù, jiù gū bù jiàng, ér fù jiàng zì xī jiē yǐ chū.
其日,依時刻諸衛勒所部屯門列仗。妃夙興沐浴,著花釵,服褕衣,乘厭翟車以出,侍從如常。入,至降車所,妃下車,司賓引妃立於閤外。近臣入奏。皇帝即御座,南向坐,近臣如常。妃奉笲(笲,竹器,玄表纁里。)棗栗,司賓引妃入立於庭,北面,妃再拜。司賓引妃升自西階,進,北面跪奠於皇帝前,興。皇帝撫之。尚食進,徹以東。司賓引妃降復位,又再拜。尚儀前承敕,降詣妃西北,東面稱:"敕旨。"妃再拜。宣敕訖,又再拜。司賓引妃出,遂詣皇后所御之殿,立於閤外,奉笲腶脩。六尚以下各服其服,俱詣閤奉迎。尚儀入奏。皇后即御座,南向坐,近臣如常。司賓引妃入立於庭,北面再拜。司賓引妃升自西階,進,北面跪奠於皇后前,興。皇后撫之。尚食進,徹以東。司賓引妃降復位,又再拜。尚儀前承令,降詣妃西北,稱:"令旨。"妃再拜。宣令訖,妃又再拜。司賓引妃出閤,侍從如常,妃乘車還第如來儀。(一品以下見舅姑儀:質明,贊者見婦於舅姑,立於寢門外。贊者布舅席於東序,西向;布姑席於戶外之西,南向。舅姑俱即席坐。婦執笲棗栗自門外入,升自西階,東面再拜,進,跪奠於舅席前。舅撫之,贊者進徹以東。婦退復東面位,又再拜,降自西階。受笲腶脩。婦從者執俟於階下。升,進,北面再拜,進,跪奠於姑席前。姑撫之,內贊者徹以東。婦退復北面位,又再拜。贊設婦席於室戶西,南面,在姑席之西,少北。側樽甒醴於房內東壁下,加勺冪;籩豆各一實以脯醢,在樽北。設洗於東房近北,罍水在洗西,篚在洗東,北肆,篚實以觶、巾、角柶各一,加冪。婦立於席西,南面。內贊者盥手洗觶,酌醴,加柶,面柄,出房詣婦席前,北面立。婦進,東面拜,受,退復位。內贊者西階上北面拜送。內贊薦脯醢於席前。婦升席坐,左執觶,右取脯,擩於醢,祭於籩豆之間,以柶祭醴三,始扱一祭,又扱再祭,加柶於觶,面葉,興,降席西,東面坐,啐醴,建柶,興,拜。內贊者答拜。婦進,升席,跪奠觶於豆東,取脯,降自西階以出,授婦氏,從入於寢門外。婦盥饋儀:舅姑入於室,婦盥饋。贊者布席於室之奧,舅姑共席坐,俱東面,南上。贊者設樽於室內北墉下,饌於房內西墉下,具饌如同牢,牲體皆節折,右載之於舅俎,左載之於姑俎。婦入,升自西階,入房,以醬進設於舅姑席前。其他饌從者設之。加匕箸,俱以南為上。俎入,各設於豆東訖,贊者各授箸。舅姑各以韭菹擩於醬,祭於籩豆之間,又祭飯訖,乃食。三飯卒食。婦入於房,盥手洗爵,入室,酌酒酳舅,進奠爵於舅席前少東,西面再拜。舅取爵,祭酒,飲之。婦受爵,出戶入房,奠於篚。又盥洗爵,酌酒酳姑,如酳舅之禮。設婦席於室內北墉下樽東,南面。婦徹饌,設於席如初,西上。婦親徹醬設之,其他從者設之。婦進,西面再拜,退,升席南向坐。將餕,舅辭,命易醬,內贊者易之,婦乃餕姑饌。婦祭,內贊者助之。既祭乃食,三飯卒食。內贊者洗爵,酌酒酳婦。婦降席,西面再拜,受爵,升席坐,祭酒,飲訖,執爵興,降席東,南面立。內贊者受爵,奠於篚。婦進,西面再拜。舅姑先降自西階,婦降自阼階。凡庶子婦,舅姑不降,而婦降自西階以出。)
hūn huì
婚會
zhǔ rén jí bīn jù gōng fú. zhuàn yǐ biān dòu guǐ fǔ zǔ xíng zūn jué bǐ jīn diàn.
主人及賓俱公服。饌以籩、豆、簋、簠、俎、鉶、樽、爵、匕、巾、坫。
qí rì, zhǔ rén zhì bīn dà mén wài zhī xī, dōng miàn lì. bīn lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn yú bīn zuǒ, běi miàn shòu mìng, chū, lì yú mén wài zhī dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." zhǔ rén yuē:" mǒu yǒu jiā lǐ, qǐng gōng yǒu gù." wáng zé chēng wáng, yǐ xià zhǔn cǐ. bīn zhě rù gào, suì yǐn bīn chū dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài, zhǔ rén dá bài. zhǔ rén yuē:" mǒu yǒu jiā lǐ, qǐng gōng yǒu gù." bīn yuē:" gǎn cí." zhǔ rén yuē:" gǎn gù qǐng." bīn yuē:" cí bù dé mìng, gǎn bù cóng." zhǔ rén bài, bīn dá bài. zhǔ rén hái, bīn suì yǔ zhū qīn cóng zhī.
其日,主人至賓大門外之西,東面立。賓立於東階下,西面。儐者進於儐左,北面受命,出,立於門外之東,西面曰:"敢請事。"主人曰:"某有嘉禮,請公有顧。"(王則稱王,以下准此。)儐者入告,遂引賓出大門外之東,西面再拜,主人答拜。主人曰:"某有嘉禮,請公有顧。"賓曰:"敢辭。"主人曰:"敢固請。"賓曰:"辭不得命,敢不從。"主人拜,賓答拜。主人還,賓遂與諸親從之。
zhǎng shì zhě xiān pù bīn xí yú táng shàng yíng xián, jìn běi, nán xiàng. shè bīn zhī zōng shì xí wèi yú bīn xí xī nán, bīn zhī yì xìng xí wèi yú zōng shì zhī nán. yòu yú xī láng xià yī pǐn yǐ xià yú xī jiē xià. shè yì xìng xí wèi, jiē chóng xíng dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. shè zhǔ rén xí wèi yú dōng jiē shàng, xī xiàng. shè zhǔ rén zōng shì xí wèi yú zhǔ rén dōng běi, shè yì xìng xí wèi yú zōng shì zhī běi, jiē chóng xíng xī xiàng, yǐ nán wèi shàng. yòu shè zhǔ rén yì xìng xí wèi yú dōng láng xià, yī pǐn yǐ xià yú dōng jiē xià. chóng xíng xī xiàng, yǐ běi wèi shàng.
掌事者先鋪賓席於堂上楹閒,近北,南向。設賓之宗室席位於賓席西南,賓之異姓席位於宗室之南。又於西廊下(一品以下於西階下。)設異姓席位,皆重行東向,以北為上。設主人席位於東階上,西向。設主人宗室席位於主人東北,設異姓席位於宗室之北,皆重行西向,以南為上。又設主人異姓席位於東廊下,(一品以下於東階下。)重行西向,以北為上。
bīn zhì yú zhǔ rén dà mén wài zhī xī, dōng xiàng. bīn zhī zōng shì lì yú bīn xī nán, yì xìng lì zōng shì zhī nán, jù chóng xíng dōng miàn, yǐ běi wèi shàng. bīn zhě yǐn zhǔ rén chū, lì yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn. zhǔ rén zhū qīn lì yú dà mén nèi zhī dōng, chóng xíng xī miàn, yǐ nán wèi shàng. lì dìng, zhǔ rén xī miàn zài bài, bīn dōng miàn dá bài, zhǔ rén yī, bīn bào yī. bīn zhě yǐn zhǔ rén yǐ rù, yòu bīn zhě yǐn bīn yǐ rù, bīn zhī zhū qīn yǐ cì cóng rù. zhì mén nèi, zhǔ rén zhū qīn cóng rù rú cháng. zhì jiē, zhǔ rén yī, bīn bào yī. bīn zhǔ jí zhū qīn yǐ cì shēng, gè lì yú xí hòu. qí zài tíng zhě yì rú zhī. lì dìng, bīn zhǔ jí zhū qīn jù zuò.
賓至於主人大門外之西,東向。賓之宗室立於賓西南,異姓立宗室之南,俱重行東面,以北為上。儐者引主人出,立於大門外之東,西面。主人諸親立於大門內之東,重行西面,以南為上。立定,主人西面再拜,賓東面答拜,主人揖,賓報揖。儐者引主人以入,又儐者引賓以入,賓之諸親以次從入。至門內,主人諸親從入如常。至階,主人揖,賓報揖。賓主及諸親以次升,各立於席後。其在庭者亦如之。立定,賓主及諸親俱坐。
zhí shāng zhě yī pǐn yǐ xià zhí jué zhě. xià fǎng cǐ. zhuó jiǔ, shēng zì dōng jiē, jiǔ shēng táng, bīn zhǔ jí zhū qīn jiē qǐ. zhí shāng zhě yǐ jiǔ shòu zhǔ rén, bīn zhě yǐn zhǔ rén jìn yì bīn qián, xī běi miàn lì. bīn zì xí xī jìn, dōng nán xiàng shòu jiǔ. bīn zhě yǐn zhǔ rén tuì fù wèi. bīn hái xí hòu, bīn zhǔ jí zhū qīn jù zuò. zhí shāng zhě yòu yǐ jiǔ shòu zhǔ rén jí zhū qīn. bīn zhǔ jù jì ér yǐn, zhū qīn bù jì ér yǐn. shāng xíng yī zhōu, shí shēng táng, bīn zhǔ jí zhū qīn jiē qǐ. zhǎng shí zhě yǐ hǎi jiàng dòu shòu zhǔ rén, bīn zhě yǐn zhǔ rén jìn shè yú bīn xí qián. bīn yuē:" qǐng gōng wú rǔ." zhǔ rén yuē:" bù gǎn wàng lǐ." bīn zhě yǐn zhǔ rén fù wèi. zhí zhuàn zhě yǐ zhuàn jìn shè yú bīn zhǔ xí qián, jiā yǐ bǐ zhù. zhí zhuàn zhě yòu yǐ zhuàn shè yú zhòng bīn yǐ xià. shè qì, bīn zhǔ jí zhū qīn jiē zuò. bīn zhǔ jiē jì ér shí, zhū qīn bù jì ér shí. yú bīn jì, zhǔ rén cí yuē:" shū shí bù zú jì." bīn zhǔ jù shí, sān fàn ér zhǐ. zhǔ rén yuē:" qǐng gōng shí." bīn gèng fàn. shí bì, suì jìn shù xiū, shāng xíng rú cháng.
執觴者(一品以下執爵者。下仿此。)酌酒,升自東階,酒升堂,賓主及諸親皆起。執觴者以酒授主人,儐者引主人進詣賓前,西北面立。賓自席西進,東南向受酒。儐者引主人退復位。賓還席後,賓主及諸親俱坐。執觴者又以酒授主人及諸親。賓主俱祭而飲,諸親不祭而飲。觴行一周,食升堂,賓主及諸親皆起。掌食者以醢醬豆授主人,儐者引主人進設於賓席前。賓曰:"請公無辱。"主人曰:"不敢忘禮。"儐者引主人復位。執饌者以饌進設於賓主席前,加以匕箸。執饌者又以饌設於眾賓以下。設訖,賓主及諸親皆坐。賓主皆祭而食,諸親不祭而食。於賓祭,主人辭曰:"疏食不足祭。"賓主俱食,三飯而止。主人曰:"請公食。"賓更飯。食畢,遂進庶羞,觴行如常。
huì bì, bīn zhǔ jí zhū qīn jù xìng, bīn zhě gè yǐn bīn zhǔ yǐ xià jiàng chū. bīn zhǔ jí bīn zhī zhū qīn jiē fù mén wài wèi, zhǔ rén zhū qīn fù mén nèi wèi. zhǔ rén zài bài sòng. bīn tuì, bīn zhě yǐn zhǔ rén rù.
會畢,賓主及諸親俱興,儐者各引賓主以下降出。賓主及賓之諸親皆復門外位,主人諸親復門內位。主人再拜送。賓退,儐者引主人入。
fù rén lǐ huì
婦人禮會
nǚ bīn chéng chē rù, zhì xià chē suǒ, nèi bīn zhě yǐn rù, zhǔ rén yíng sòng yú mén nèi. xiāng chēng zhī cí, gè zhǔn qí fū, yú rú zhàng fū zhī lǐ.
女賓乘車入,至下車所,內儐者引入,主人迎送於門內。相稱之辭,各准其夫,餘如丈夫之禮。
xiǎng zhàng fū sòng zhě
饗丈夫送者
qí rì, zhǎng shì zhě pù bīn xí yú táng shàng yíng xián, jìn běi, nán xiàng. yòu pù zhǔ rén xí yú zuò jiē shàng, xī xiàng. yòu shè zhòng bīn xí yú bīn xí xī nán. shè cóng zhě xí wèi yú xī láng xià, yī pǐn yǐ xià xī jiē xià. jù chóng xíng dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. bīn zhě yǐn bīn yǐ xià lì yú zhǔ rén mén wài zhī xī, chóng xíng dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. lì dìng, bīn zhě yǐn zhǔ rén chū, lì yú mén dōng, xī xiàng. zhǔ rén yī, bīn bào yī. bīn zhě gè yǐn bīn zhǔ yǐ xià rù. zhì jiē, zhǔ rén yī, bīn bào yī, bīn zhǔ yǐ cì shēng, lì yú xí hòu. lì dìng, bīn zhǔ yǐ xià jù zuò, suì jìn jiǔ shè shí rú hūn huì zhī yí.
其日,掌事者鋪賓席於堂上楹閒,近北,南向。又鋪主人席於阼階上,西向。又設眾賓席於賓席西南。設從者席位於西廊下,(一品以下西階下。)俱重行東向,以北為上。儐者引賓以下立於主人門外之西,重行東向,以北為上。立定,儐者引主人出,立於門東,西向。主人揖,賓報揖。儐者各引賓主以下入。至階,主人揖,賓報揖,賓主以次升,立於席後。立定,賓主以下俱坐,遂進酒設食如婚會之儀。
huì bì, bīn zhǔ yǐ xià jù xìng. bīn zhě yǐn bīn lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. zhǔ rén zhǎng shì zhě qiān chéng mǎ rù chén yú mén nèi sān fēn tíng yī zài nán, běi shǒu xī shàng. yī pǐn yǐ xià wú mǎ. yòu zhǎng shì zhě fèng shù bó zhī fěi shēng, shòu zhǔ rén, zhǔ rén zhí fěi xī miàn lì. bīn xī jiē shàng běi miàn zài bài. zhǔ rén jìn, lì yú yíng xián, nán miàn, bīn jìn lì yú zhǔ rén zhī yòu, jù nán miàn. zhǔ rén shòu fěi, bīn shòu zhī, tuì lì yú xī jiē shàng, běi miàn. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn zài bài sòng. bīn zhě yǐn bīn yǐ xià jiàng zì xī jiē, cóng zhě yà shòu fěi. bīn jí tíng, dōng miàn yī zuǒ mǎ yǐ chū, qiān mǎ zhě cóng zhī. zài tíng zhě yǐ cì chū, jù fù mén wài wèi. cóng zhě yà shòu mǎ. yī pǐn yǐ xià wú shòu mǎ yí. chū bīn jiàng, bīn zhě yǐn zhǔ rén jiàng zì dōng jiē, chū mén dōng, xī miàn bài sòng. bīn tuì, zhǔ rén rù.
會畢,賓主以下俱興。儐者引賓立於西階上,東面。主人掌事者牽乘馬入陳於門內三分庭一在南,北首西上。(一品以下無馬。)又掌事者奉束帛之篚升,授主人,主人執篚西面立。賓西階上北面再拜。主人進,立於楹閒,南面,賓進立於主人之右,俱南面。主人授篚,賓受之,退立於西階上,北面。主人還阼階上,北面再拜送。儐者引賓以下降自西階,從者訝受篚。賓及庭,東面揖左馬以出,牽馬者從之。在庭者以次出,俱復門外位。從者訝受馬。(一品以下無受馬儀。)初賓降,儐者引主人降自東階,出門東,西面拜送。賓退,主人入。
xiǎng fù rén sòng zhě
饗婦人送者
qí rì, nǚ zàn zhě pù bīn xí yú táng shàng yíng xián, jìn běi, nán xiàng. yòu pù zhǔ rén xí yú zuò jiē shàng, xī xiàng. yòu shè zhòng bīn xí yú bīn xī nán. shè cóng zhě xí wèi yú xī láng xià, jù chóng xíng dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. nǚ xiāng zhě yǐn bīn yǐ xià lì yú zhǔ rén mén wài zhī xī, chóng xíng dōng miàn, yǐ běi wèi shàng. lì dìng, nǚ xiāng zhě yǐn zhǔ rén chū lì yú mén nèi zhī dōng, xī miàn. nǚ xiāng zhě yǐn bīn rù, zhòng bīn yǐ xià cóng rù. bīn rù mén xī, dōng miàn. lì dìng, bīn zhǔ yǐ cì jìn, zhì jiē, shēng, gè lì yú xí hòu. shàng xià lì dìng, jù zuò, suì jìn jiǔ shè shí, rú hūn huì zhī yí.
其日,女贊者鋪賓席於堂上楹閒,近北,南向。又鋪主人席於阼階上,西向。又設眾賓席於賓西南。設從者席位於西廊下,俱重行東向,以北為上。女相者引賓以下立於主人門外之西,重行東面,以北為上。立定,女相者引主人出立於門內之東,西面。女相者引賓入,眾賓以下從入。賓入門西,東面。立定,賓主以次進,至階,升,各立於席後。上下立定,俱坐,遂進酒設食,如婚會之儀。
huì bì, bīn zhǔ shàng xià jù xìng. nǚ xiāng zhě yǐn bīn lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. nǚ xiāng zhě fèng shù bó zhī fěi, shēng, yǐ shòu zhǔ rén. zhǔ rén zhí fěi jìn yú yíng xián, nán miàn lì nǚ xiāng zhě yǐn bīn jìn lì yú zhǔ rén zhī yòu, jù nán miàn. zhǔ rén shòu bì qì, nǚ xiāng zhě yǐn bīn jiàng chū, cóng zhě yà shòu fěi, zhòng bīn yǐ xià cóng chū. chū bīn jiàng, nǚ xiāng zhě yǐn zhǔ rén jiàng, sòng yú mén nèi. bīn chū, nǚ xiāng zhě yǐn zhǔ rén rù. yī pǐn yǐ xià nèi xiāng zhě yǐn bīn shēng, zhǔ rén yíng sòng yú gé nèi. xiāng chēng zhī cí, gè zhǔn qí fū, chóu yǐ shù bó, rú zhàng fū zhī lǐ.
會畢,賓主上下俱興。女相者引賓立於西階上,東面。女相者奉束帛之篚,升,以授主人。主人執篚進於楹閒,南面立;女相者引賓進立於主人之右,俱南面。主人授幣訖,女相者引賓降出,從者迓受篚,眾賓以下從出。初賓降,女相者引主人降,送於門內。賓出,女相者引主人入。(一品以下內相者引賓升,主人迎送於閤內。相稱之辭,各准其夫,酬以束帛,如丈夫之禮。)
gōng zhǔ chū jiàng
公主出降
cè gōng zhǔ
冊公主
qián yī rì, shàng shě fèng yù shè yù wò yú tài jí diàn rú cháng. shǒu gōng shè qún guān cì yú dōng xī cháo táng, fèng lǐ shè bǎn wèi. tài lè lìng zhǎn gōng xuán, diǎn yí shè jǔ huī wèi rú cháng. yòu shè wén wǔ qún guān bǎn wèi: wǔ pǐn yǐ shàng yú héng jiē běi, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē nán, wén dōng wǔ xī, jù chóng xíng. zhū qīn yú wǔ pǐn zhī nán. huáng qīn zài dōng, zhū qīn zài xī. shè diǎn yí wèi rú cháng yí, zàn zhě èr rén zài nán, shǎo tuì, jù xī xiàng. cè shǐ lì yú xuán běi, xī shàng, jù běi miàn. fù shǐ lì yú dà shǐ dōng, shǎo tuì. yǐ hòu zhǔn cǐ.
前一日,尚舍奉御設御幄於太極殿如常。守宮設群官次於東西朝堂,奉禮設版位。太樂令展宮懸,典儀設舉麾位如常。又設文武群官版位:五品以上於橫街北,六品以下於橫街南,文東武西,俱重行。諸親於五品之南。(皇親在東,諸親在西。)設典儀位如常儀,贊者二人在南,少退,俱西向。冊使立於懸北,西上,俱北面。(副使立於大使東,少退。以後准此。)
qí rì, zhū wèi tún mén liè zhàng rú cháng. cè shǐ qún guān děng yī shí kè jí cháo táng, jiù cì gǎi fú cháo fú, tōng shì shè rén gè yǐn jiù cháo táng qián wèi. shì zhōng liàng shí kè bǎn zòu" qǐng zhōng yán". sà jǐ jìn zhàng rù chén yú diàn tíng. tài lè lìng shuài gōng rén rù jiù wèi, xié lǜ láng rù jiù jǔ huī wèi. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, fú bǎo láng xiān qǐng bǎo, jù yì gé fèng yíng. tōng shì shè rén fēn yǐn wáng gōng qún guān rù jiù wèi. yòu tōng shì shè rén yǐn cè shǐ jí fù shǐ bìng rù lì yú diàn mén wài dào dōng, xī miàn yǐ qí. huáng mén shì láng shuài zhǔ jié fèng jié jí fān lì yú jiē zhàng nán, jié zài qián. zhōng shū shì láng xiān qǐng cè zhì yú àn, lìng shǐ jiàng gōng fú gè duì jǔ àn lì yú jié nán dào dōng, xī miàn, zhōng shū shì láng lì yú àn hòu.
其日,諸衛屯門列仗如常。冊使、群官等依時刻集朝堂,就次改服朝服,通事舍人各引就朝堂前位。侍中量時刻版奏"請中嚴"。鈒戟近仗入陳於殿庭。太樂令帥工人入就位,協律郎入就舉麾位。典儀帥贊者先入就位。諸侍衛之官各服其器服,符寶郎先請寶,俱詣閤奉迎。通事舍人分引王公群官入就位。又通事舍人引冊使及副使併入立於殿門外道東,西面以俟。黃門侍郎帥主節奉節及幡立於階仗南,節在前。中書侍郎先請冊置於案,令史絳公服各對舉案立於節南道東,西面,中書侍郎立於案後。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." suǒ yóu chéng zhǐ suǒ shàn, shàn shàng, huáng dì fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, yù yú yǐ chū, qū zhí huá gài jǐng bì shì wèi rú cháng. tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng jǔ huī, gǔ chù, lè zuò huáng dì chū zì xī fáng, jí yù zuò, nán xiàng zuò, shàn kāi, xié lǜ láng yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ. fú bǎo láng fèng bǎo zhì yú yù zuò. diǎn yí zàn bài, qún guān zài wèi zhě jù zài bài qì, tōng shì shè rén yǐn cè shǐ rù jiù wèi, cè shǐ děng chū rù mén, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi, lè zhǐ. lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, cè shǐ děng jiē zài bài.
侍中版奏:"外辦。"所由承旨索扇,扇上,皇帝服通天冠,絳紗袍,御輿以出,曲直華蓋警蹕侍衛如常。太樂令令撞黃鍾之鐘,右五鍾皆應,協律郎舉麾,鼓柷,樂作;皇帝出自西房,即御座,南向坐,扇開,協律郎偃麾,戛敔,樂止。符寶郎奉寶置於御座。典儀贊拜,群官在位者俱再拜訖,通事舍人引冊使入就位,冊使等初入門,舒和之樂作,至位,樂止。立定,典儀曰:"再拜。"贊者承傳,冊使等皆再拜。
shì zhōng jìn dāng yù zuò qián, běi miàn guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, cè gōng zhǔ, qǐng mìng shǐ." fǔ fú, xìng. yòu shì zhōng shǎo qián, chēng:" zhì yuē kě." tuì, fù wèi. shì zhōng chéng zhì, jiàng yì shǐ zhě dōng běi, xī miàn chēng:" yǒu zhì." cè shǐ fù děng jù zài bài. shì zhōng xuān zhì yuē:" cè mǒu gōng zhǔ, mìng gōng děng chí jié zhǎn lǐ." xuān zhì qì, shǐ fù děng yòu zài bài. shì zhōng hái shì wèi. zàn lǐ zhě yǐn cè shǐ shǎo qián, huáng mén shì láng yǐn zhǔ jié yì cè shǐ dōng běi, zhǔ jié yǐ jié shòu huáng mén shì láng, zhǔ jié yóu hòu lì yú shǐ zuǒ. huáng mén shì láng chí jié xī nán shòu, cè shǐ guì shòu, xìng, fù zhǔ jié, fān suí jié lì yú shǐ zuǒ. huáng mén shì láng tuì. zàn lǐ zhě dǎo zhōng shū lìng yì cè shǐ dōng běi, xī miàn lì. yòu zàn lǐ zhě dǎo zhōng shū shì láng yǐn yì gōng zhǔ cè àn, lì yú zhōng shū lìng zhī yòu. zhōng shū lìng yú àn qǔ gōng zhǔ cè, jǔ àn zhě jiē yóu hòu lì yú shǐ zuǒ. yǐ hòu zhǔn cǐ. shòu cè shǐ, cè shǐ guì shòu, xìng, zhì yú àn. chí àn zhě tuì lì yú shǐ hòu. yǐ hòu zhǔn cǐ. zàn lǐ zhě yǐn zhōng shū lìng yǔ cè shǐ jù běi xiàng, tuì fù wèi. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, cè shǐ jí qún guān zài wèi zhě jiē zài bài qì, tōng shì shè rén yǐn cè shǐ děng yòu xuán ér chū. chí jié zhě qián dǎo, chí àn zhě cì zhī. cè shǐ děng chū xíng, lè zuò, chū mén lè zhǐ.
侍中進當御座前,北面跪奏稱:"侍中臣某言,冊公主,請命使。"俯伏,興。又侍中少前,稱:"制曰可。"退,復位。侍中承制,降詣使者東北,西面稱:"有制。"冊使副等俱再拜。侍中宣制曰:"冊某公主,命公等持節展禮。"宣制訖,使副等又再拜。侍中還侍位。贊禮者引冊使少前,黃門侍郎引主節詣冊使東北,主節以節授黃門侍郎,(主節由後立於使左。)黃門侍郎持節西南授,冊使跪受,興,付主節,幡隨節立於使左。黃門侍郎退。贊禮者導中書令詣冊使東北,西面立。又贊禮者導中書侍郎引詣公主冊案,立於中書令之右。中書令於案取公主冊,(舉案者皆由後立於使左。以後准此。)授冊使,冊使跪受,興,置於案。(持案者退立於使後。以後准此。)贊禮者引中書令與冊使俱北向,退復位。典儀曰:"再拜。"贊者承傳,冊使及群官在位者皆再拜訖,通事舍人引冊使等右旋而出。持節者前導,持案者次之。冊使等初行,樂作,出門樂止。
shì zhōng qián guì, zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. suǒ yóu chéng zhǐ suǒ shàn, shàn shàng, huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì jiàng zuò yù yú, rù zì dōng fáng, shì wèi jǐng bì rú lái yí, shì chén cóng zhì gé, shàn kāi, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn qún guān zài wèi zhě yǐ cì chū. jǔ cè zhě jí cè shǐ zhì zhǎng lè mén wài cì, rú hòu yí.
侍中前跪,奏稱:"侍中臣某言,禮畢。"俯伏,興,還侍位。所由承旨索扇,扇上,皇帝興,太樂令令撞蕤賓之鐘,左五鍾皆應,鼓柷,奏太和之樂。皇帝降座御輿,入自東房,侍衛警蹕如來儀,侍臣從至閤,扇開,樂止。通事舍人引群官在位者以次出。舉冊者及冊使至長樂門外次,如後儀。
gōng zhǔ shòu cè
公主受冊
shàng yí èr rén, dú cè. sī zàn yī rén, yǐn gōng zhǔ. zhǎng zàn èr rén, zhī zàn bài. nǚ shǐ sì rén, duì jǔ cè àn.
尚儀二人,(讀冊。)司贊一人,(引公主。)掌贊二人,(知贊拜。)女史四人,(對舉冊案。)
qián yī rì, shàng shě shǒu gōng jì huì shè shǐ zhě jí cè àn biàn cì yú guāng fàn mén jí zhǎng lè mén wài, jiē dào yòu dōng xiàng. sī zàn shè gōng zhǔ wèi yú zhǎng lè mén nèi diàn qián, jìn nán, dāng jiē, běi miàn xī shàng. yòu fēn shè nèi mìng fù yīng péi wèi zhě wèi yú gōng zhǔ dōng běi jí xī běi, pín yù děng zài dōng, gōng guān děng zài xī, chóng xíng xiāng duì, běi shàng. yòu yú nèi mìng fù zhī qián shè shàng yí wèi èr, jiē dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. yòu yú shàng yí wèi nán shǎo tuì, shè sī zàn wèi, zhǎng zàn èr rén péi qí hòu.
前一日,尚舍、守宮計會設使者及冊案便次於光范門及長樂門外,皆道右東向。司贊設公主位於長樂門內殿前,近南,當階,北面西上。又分設內命婦應陪位者位於公主東北及西北,嬪御等在東,宮官等在西,重行相對,北上。又於內命婦之前設尚儀位二,皆東向,以北為上。又於尚儀位南少退,設司贊位,掌贊二人陪其後。
qí rì, diǎn yí shè cè shǐ lì yú zhǎng lè mén wài zhī xī, dōng xiàng běi shàng. yòu shè jǔ cè àn zhě wèi èr zài nán, chà tuì, dōng xiàng. nèi yè zhě jiān xiān qǔ gōng zhǔ cè àn, zhì yú zhǎng lè mén wài, jìn xiàn. nèi mìng fù yǐ xià jí yīng zài wèi zhě, bìng fú lǐ yī xiān jiù wèi. gōng zhǔ huā chāi dí yī, sī yán yǐn jiù shòu cè wèi, shì cóng rú cháng yí.
其日,典儀設冊使立於長樂門外之西,東向北上。又設舉冊案者位二在南,差退,東向。內謁者監先取公主冊案,置於長樂門外,近限。內命婦以下及應在位者,並服禮衣先就位。公主花釵翟衣,司言引就受冊位,侍從如常儀。
tōng shì shè rén yǐn cè shǐ fù shǐ děng chū jiù wèi, chí jié zhě lì yú shǐ zhě zhī běi, shǎo tuì, chí cè àn zhě lì yú cè shǐ fù shǐ xī nán, jù dōng xiàng. chí jié zhě qù jié yī, chí cè àn zhě yǐ àn jìn cè shǐ zhī yòu, běi xiàng xiāng cì ér lì. nèi shì èr rén yǐn shǐ zhě yì mén, nèi yè zhě jǔ àn shǎo qián, shǐ zhě qǔ gōng zhǔ cè, guì zhì cè yú nèi àn, fǔ fú, xìng, tōng shì shè rén yǐn cè shǐ fù shǐ děng jù tuì jiù cì yǐ qí.
通事舍人引冊使、副使等出就位,持節者立於使者之北,少退,持冊案者立於冊使、副使西南,俱東向。持節者去節衣,持冊案者以案進冊使之右,北向相次而立。內侍二人引使者詣門,內謁者舉案少前,使者取公主冊,跪置冊於內案,俯伏,興,通事舍人引冊使、副使等俱退就次以俟。
shàng yí shuài nǚ shǐ yì mén, yú cè àn rù, gè jiù shàng yí zhī qián, duì jǔ cè àn jiē dōng xiàng. sī zàn yuē:" zài bài." fán sī zàn yǒu cí, zhǎng zàn jiē chéng chuán. sī yán zàn gōng zhǔ zài bài, zài wèi zhě jiē zài bài. shàng yí qǔ gōng zhǔ cè yú àn, chí àn zhě tuì. shǎo qián, běi miàn chēng:" yǒu zhì." sī yán zàn gōng zhǔ zài bài. shàng yí zhí cè guì dú qì, tuì fù wèi, yǐ cè jìn shòu gōng zhǔ. gōng zhǔ shòu cè yǐ shòu sī yán qì, sī zàn yuē:" zài bài." gōng zhǔ zài bài, zài wèi zhě jiē zài bài. sī zàn shǎo qián, chēng:" lǐ bì." sī yán yǐn gōng zhǔ tuì. zài wèi zhě yǐ cì tuì. zhǎng zàn bào nèi yè zhě jiān lǐ bì, nèi yè zhě jiān chuán bào cè shǐ děng.
尚儀帥女史詣門,舁冊案入,各就尚儀之前,對舉冊案皆東向。司贊曰:"再拜。"(凡司贊有詞,掌贊皆承傳。)司言贊公主再拜,在位者皆再拜。尚儀取公主冊於案,(持案者退。)少前,北面稱:"有制。"司言贊公主再拜。尚儀執冊跪讀訖,退復位,以冊進授公主。公主受冊以授司言訖,司贊曰:"再拜。"公主再拜,在位者皆再拜。司贊少前,稱:"禮畢。"司言引公主退。在位者以次退。掌贊報內謁者監禮畢,內謁者監傳報冊使等。
cè shǐ děng yì tài jí diàn qián nán héng jiē nán, běi miàn xī shàng lì. zhōng shū lìng yú cè shǐ děng dōng běi, xī miàn. cè shǐ zài bài, fù mìng yuē:" fèng zhì cè mìng mǒu gōng zhǔ, lǐ bì." yòu zài bài. zhōng shū lìng zòu wén. cè shǐ děng tuì, fān jié gè hái běn sī.
冊使等詣太極殿前南橫街南,北面西上立。中書令於冊使等東北,西面。冊使再拜,復命曰:"奉制冊命某公主,禮畢。"又再拜。中書令奏聞。冊使等退,幡節各還本司。
nà cǎi
納采
qián yī rì, zhǔ rén shè shǐ zhě cì yú dà mén zhī wài dào yòu, nán xiàng. qí nà jí nà zhēng qǐng qī qīn yíng děng lǐ jiē rú zhī.
前一日,主人設使者次於大門之外道右,南向。(其納吉、納徵、請期、親迎等禮皆如之。)
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì yú zhǔ rén dà mén wài, zàn lǐ zhě yán rù cì. fán bīn zhǔ jí xíng shì zhě jiē gōng fú. shǐ zhě chū cì, zàn lǐ zhě yǐn zhì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě lì yú zhǔ rén zhī zuǒ, běi miàn shòu mìng, chū, lì yú mén dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." shǐ zhě yuē:" cháo ēn kuàng shì yú mǒu gōng zhī zǐ mǒu, mǒu gōng yǒu xiān rén zhī lǐ, shǐ mǒu yě qǐng nà cǎi." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" guǎ rén gǎn bù jìng cóng." bīn zhě chū gào. zhǎng chù zhě yǐ yàn shòu shǐ zhě, qí yú bìng rú yī pǐn hūn yí.
其日大昕,使者至於主人大門外,贊禮者延入次。(凡賓主及行事者皆公服。)使者出次,贊禮者引至於大門外之西,東面。主人立於東階下,西面。儐者立於主人之左,北面受命,出,立於門東,西面曰:"敢請事。"使者曰:"朝恩貺室於某公之子某,某公有先人之禮,使某也請納采。"儐者入告。主人曰:"寡人敢不敬從。"儐者出告。掌畜者以雁授使者,其餘並如一品婚儀。
wèn míng
問名
" shǐ zhě jì chū" zhì" zhǔ rén hái zuò jiē shàng, xī miàn yuē: huáng dì dì mǒu nǚ, fēng mǒu gōng zhǔ". yú xíng shì bìng rú yī pǐn hūn yí. qí lǐ shǐ zhě yú hù yǒu zhī jiān, zèng zhī fěi bì jí liǎng mǎ. cí yún:" wú zi wèi shì, gù zhì yú guǎ rén zhī shì, guǎ rén yǒu xiān huáng zhī lǐ, qǐng lǐ cóng zhě."
"使者既出"至"主人還阼階上,西面曰:皇帝第某女,封某公主"。餘行事並如一品婚儀。(其禮使者於戶牖之間,贈之篚幣及兩馬。詞云:"吾子為事,故至於寡人之室,寡人有先皇之禮,請禮從者。")
nà jí
納吉
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì. qǐng shì, shǐ zhě yuē:" jiā zhū bo, zhàn yuē jí. shǐ mǒu yě gǎn gào." zhǔ rén yuē:" mǒu gōng yǒu jí, guǎ rén yǔ zài yān, guǎ rén bù gǎn cí." yú rú nà cǎi zhī yí.
其日大昕,使者至。請事,使者曰:"加諸卜,占曰吉。使某也敢告。"主人曰:"某公有吉,寡人與在焉,寡人不敢辭。"餘如納采之儀。
nà zhēng
納徵
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì, rù cì. zhǎng shì zhě bù mù yú nèi mén wài, xuán xūn shù bó chén yú mù shàng, chéng mǎ zài mù nán, běi shǒu xī shàng. zhǎng shì zhě fèng zhāng yǐ dú, qí yú mù dōng. shǐ zhě yuē:" cháo ēn kuàng shì yú mǒu gōng zhī zǐ mǒu, mǒu gōng yǒu xiān rén zhī lǐ, shǐ mǒu yě yǐ shù bó chéng mǎ qǐng nà zhēng." zhǔ rén yuē:" mǒu gōng shùn xiān diǎn, kuàng yǐ zhòng lǐ, guǎ rén gǎn bù chéng mìng." yú bìng rú yī pǐn hūn yí.
其日大昕,使者至,入次。掌事者布幕於內門外,玄纁束帛陳於幕上,乘馬在幕南,北首西上。掌事者奉璋以櫝,俟於幕東。使者曰:"朝恩貺室於某公之子某,某公有先人之禮,使某也以束帛乘馬請納徵。"主人曰:"某公順先典,貺以重禮,寡人敢不承命。"餘並如一品婚儀。
qǐng qī
請期
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì, rù cì zhì qǐng shì, yī cháng lǐ. shǐ zhě yuē:" mǒu gōng yǒu cì, jì shēn shòu mìng, mǒu gōng shǐ mǒu qǐng jí rì." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" guǎ rén jì qián shòu mìng, wéi mìng shì tīng." shǐ zhě yuē:" mǒu gōng mìng mǒu tīng mìng yú wáng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" guǎ rén gù wéi mìng shì tīng." shǐ zhě yuē:" mǒu gōng shǐ mǒu shòu mìng yú wáng, wáng bù xǔ, mǒu gǎn bù gào qī. yuē mǒu rì." yú bìng rú yī pǐn hūn yí.
其日大昕,使者至,入次至請事,依常禮。使者曰:"某公有賜,既申受命,某公使某請吉日。"儐者入告。主人曰:"寡人既前受命,唯命是聽。"使者曰:"某公命某聽命於王。"儐者入告。主人曰:"寡人固惟命是聽。"使者曰:"某公使某受命於王,王不許,某敢不告期。曰某日。"餘並如一品婚儀。
qīn yíng
親迎
qí rì dà xīn, xù zhī fù gào miào jiào zi bìng rú yī pǐn hūn yí. zi zài bài, jiàng chū, chéng hé bèi yí zhàng yì zhǔ rén zhī dì. bīn jiāng zhì, nèi zàn zhě bù xí yú dōng fáng, dāng hù nán xiàng shè zūn wǔ lǐ děng yú dōng fáng. zhǔ rén lǐ gōng zhǔ rú yī pǐn lǐ nǚ zhī yí. gōng zhǔ zhe huā chāi, yú dí xūn rán, rù fáng yǐ xià bìng rú yī pǐn lǐ nǚ yí. qì, zhǔ rén jiàng lì yú dōng jiē dōng nán, xī miàn. zàn lǐ yǐn bīn chū cì, lì yú mén xī, dōng miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū mén dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." bīn yuē:" mǒu wáng mìng mǒu zhī fù, yǐ zī chū hūn. mǒu zhī fù mìng mǒu jiāng qǐng chéng mìng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" guǎ rén gù jìng jù yǐ xū." zhì diàn yàn chū, rú cháng lǐ.
其日大昕,婿之父告廟、醮子、並如一品婚儀。子再拜,降出,乘輅備儀仗詣主人之第。賓將至,內贊者布席於東房,當戶南向;設樽甒醴等於東房。主人醴公主如一品醴女之儀。公主著花釵,褕翟纁袡,入房以下並如一品醴女儀。訖,主人降立於東階東南,西面。贊禮引賓出次,立於門西,東面。儐者進受命,出門東,西面曰:"敢請事。"賓曰:"某王命某之父,以茲初昏。某之父命某將請承命。"儐者入告。主人曰:"寡人固敬具以須。"至奠雁出,如常禮。
chū bīn rù mén, zhǔ fù chū lì yú fáng hù wài zhī xī, nán miàn. yú bīn bài qì, mǔ dǎo gōng zhǔ chū. zhǔ rén shǎo jìn, xī miàn jiè zhī, bì yǒu zhèng yān, ruò yī ruò huā. mìng zhī yuē:" jiè zhī jìng zhī, sù yè wú wéi mìng." zhǔ fù jiè zhī yú xī jiē shàng, shī jīn jié shuì, jiè zhī yuē:" miǎn zhī jìng zhī, sù yè wú wéi." gōng zhǔ chū, yǐ xià bìng rú cháng yí.
初賓入門,主婦出立於房戶外之西,南面。於賓拜訖,姆導公主出。主人少進,西面戒之,必有正焉,若衣若花。命之曰:"戒之敬之,夙夜無違命。"主婦戒之於西階上,施衿結帨,戒之曰:"勉之敬之,夙夜無違。"公主出,以下並如常儀。
tóng láo
同牢
chū hūn, zhǎng shì zhě shè xǐ yú dōng jiē dōng nán jí chén shè láo zhuàn xíng zǔ zhī shù, gè yī qí pǐn. yáng shǐ jié zhé, dà gēng zài yú cuàn. qí qì jiē míng wū qī, wéi yǐ táo, jǐn yǐ páo. yú bìng rú yī pǐn yí.
初昏,掌事者設洗於東階東南及陳設牢饌鉶俎之數,各依其品。羊豕節折,大羹在於爨。(其器皆明烏漆,惟以陶,卺以匏。)餘並如一品儀。
jiàn jiù gū
見舅姑
jiàn zhī rì, gōng zhǔ sù xìng, mù yù, zhe huā chāi, fú yú dí. jiù fú gōng fú, gū zhe tián chāi lǐ yī. qí yí tóng yī pǐn hūn lǐ. gōng zhǔ jiàng xī jiē yǐ chū, wú qǔ pú shòu fù shì zhī yí.
見之日,公主夙興,沐浴,著花釵,服褕翟。舅服公服,姑著鈿釵禮衣。其儀同一品婚禮。公主降西階以出,無取脯授婦氏之儀。
guàn kuì jiù gū
盥饋舅姑
gōng zhǔ guàn kuì yǐ shǎo láo. jiù gū gōng zhǔ fú, rú jiàn lǐ. jí yìn jiù gū qì, nèi zàn zhě shè gōng zhǔ xí yú jiù gū xí dōng běi, nán miàn. yú bìng rú yī pǐn lǐ.
公主盥饋以少牢。舅、姑、公主服,如見禮。及酳舅姑訖,內贊者設公主席於舅姑席東北,南面。餘並如一品禮。
hūn huì rú yī pǐn hūn yí
婚會(如一品婚儀)
fù rén lǐ huì rú yī pǐn hūn yí
婦人禮會(如一品婚儀)
xiǎng zhàng fū sòng zhě
饗丈夫送者
tóng yī pǐn yí, jiā sòng yǐ chéng mǎ. shè cóng zhě nǎi yú xī láng xià.
同一品儀,加送以乘馬。設從者乃於西廊下。
xiǎng fù rén sòng zhě
饗婦人送者
nǚ xiāng zhě yǐn bīn shēng jiàng, chóu yǐ shù bó. yú rú zhàng fū lǐ.
女相者引賓升降,酬以束帛。餘如丈夫禮。