strong lǐ bā shí liù kāi yuán lǐ zuǎn lèi èr shí yī jiā lǐ wǔ strong
禮八十六 開元禮纂類二十一 嘉禮五
huáng tài zǐ jiā yuán fú
皇太子加元服
gào tài miào
告太廟
huáng tài zǐ jiāng guān, xiān gào tài miào, rú cháng gào zhī yí.
皇太子將冠,先告太廟,如常告之儀。
lín xuān mìng bīn zàn
臨軒命賓贊
suǒ sī xiān zòu qǐng sī tú yī rén wèi bīn, qīng yī rén wèi zàn guān, lì bù chéng yǐ jiè zhī.
所司先奏請司徒一人為賓,卿一人為贊冠,吏部承以戒之。
qián yī rì, shàng shě fèng yù zhěng chì yù wò yú tài jí diàn, wèi wèi shè qún guān cháo jí shǐ zhū fān kè cì yú zuǒ yòu cháo táng. tài lè lìng zhǎn gōng xuán zhī lè yú diàn tíng, shè jǔ huī wèi yú diàn shàng, yī wèi yú xuán xià. gǔ chuī lìng shè shí èr àn, chéng huáng lìng chén chē hé, shàng niǎn fèng yù chén yú niǎn. diǎn yí shè wén guān yī pǐn yǐ xià wǔ pǐn yǐ shàng wèi yú héng jiē zhī běi, xī miàn běi shàng, zhū zhōu shǐ rén wǔ pǐn yǐ shàng hé bān liù pǐn yǐ xià wèi yú héng jiē nán, zhū zhōu shǐ rén liù pǐn yǐ xià zhū fān kè yòu zài nán, jiē xī miàn běi shàng. shè wǔ guān wǔ pǐn yǐ shàng wèi yú héng jiē běi, dōng miàn běi shàng, zhū zhōu shǐ rén wǔ pǐn yǐ shàng hé bān, zhū qīn wèi yú qí nán liù pǐn yǐ xià wèi yú héng jiē nán, zhū zhōu shǐ rén liù pǐn yǐ xià jí fān kè děng yòu yú qí nán, jiē dōng miàn běi shàng. shè diǎn yí wèi yú xuán zhī dōng běi, zàn zhě èr rén zài nán, shǎo tuì, jù xī xiàng. shè bīn shòu mìng wèi yú héng jiē nán dào dōng, běi miàn, zàn zhě wèi yòu yú qí hòu, shǎo dōng, běi miàn. fèng lǐ láng shè mén wài wén guān yī pǐn yǐ xià wèi yú shùn tiān mén wài dào dōng, měi děng yì wèi, chóng xíng xī miàn wǔ guān sān pǐn yǐ xià wèi yú mén xī, měi děng yì wèi, chóng xíng dōng miàn: bìng yǐ běi wèi shàng.
前一日,尚舍奉御整飭御幄於太極殿,衛尉設群官、朝集使、諸蕃客次於左右朝堂。太樂令展宮懸之樂於殿庭,設舉麾位於殿上,一位於懸下。鼓吹令設十二案,乘黃令陳車輅,尚輦奉御陳輿輦。典儀設文官一品以下五品以上位於橫街之北,西面北上,諸州使人五品以上合班;六品以下位於橫街南,諸州使人六品以下、諸蕃客又在南,皆西面北上。設武官五品以上位於橫街北,東面北上,諸州使人五品以上合班,諸親位於其南;六品以下位於橫街南,諸州使人六品以下及蕃客等又於其南,皆東面北上。設典儀位於懸之東北,贊者二人在南,少退,俱西向。設賓受命位於橫街南道東,北面,贊者位又於其後,少東,北面。奉禮郎設門外文官一品以下位於順天門外道東,每等異位,重行西面;武官三品以下位於門西,每等異位,重行東面:並以北為上。
qí rì, zhū wèi lēi suǒ bù liè huáng huī zhàng rú cháng yí. qún guān gè yī shí kè jí cháo táng, jù jiù cì gè fú qí fú. shì zhōng liàng shí bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." xié lǜ láng tài lè lìng shuài gōng rén jiù wèi. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú fèng yíng. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. tōng shì shè rén yǐn xiān zhì qún guān rù, lì dìng, yòu yǐn bīn zàn rù lì yú tài jí mén wài dào dōng, xī xiàng. huáng mén shì láng yǐn zhǔ jié chí fān jié, zhōng shū shì láng yǐn zhì shū àn, lì yú lè xuán dōng nán, xī miàn běi shàng.
其日,諸衛勒所部列黃麾仗如常儀。群官各依時刻集朝堂,俱就次各服其服。侍中量時版奏:"請中嚴。"協律郎、太樂令帥工人就位。諸侍衛之官各服其器服奉迎。典儀帥贊者先入就位。通事舍人引先置群官入,立定,又引賓贊入立於太極門外道東,西向。黃門侍郎引主節持幡節,中書侍郎引制書案,立於樂懸東南,西面北上。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." huáng dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo yǐ chū, qū zhí huá gài jǐng bì shì wèi rú cháng yí. huáng dì jiāng chū, zhàng dòng, tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng jǔ huī, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì shēng yú, chū zì xī fáng, jí yù zuò, nán xiàng zuò, fú bǎo láng fèng bǎo zhì yú yù zuò, lè zhǐ.
侍中版奏:"外辦。"皇帝服通天冠、絳紗袍以出,曲直華蓋警蹕侍衛如常儀。皇帝將出,仗動,太樂令令撞黃鍾之鐘,右五鍾皆應,協律郎舉麾,鼓柷,奏太和之樂。皇帝升輿,出自西房,即御座,南向坐,符寶郎奉寶置於御座,樂止。
tōng shì shè rén yǐn bīn zàn rù jiù wèi, bīn zàn chū xíng rù mén, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi lè zhǐ. lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." shì zhōng jí shè rén qián chéng zhì, shì zhōng jiàng zhì bīn qián, chēng" yǒu zhì". gōng zài bài." jiāng jiā guàn yú mǒu zhī shǒu, gōng qí jiāng shì". gōng shǎo jìn, běi miàn zài bài qǐ shǒu, cí yuē:" chén bù mǐn, kǒng bù néng gòng shì, gǎn cí." shì zhōng shēng zòu, yòu chéng zhì jiàng chēng:" zhì zhǐ mǒu gōng jiāng shì, wú cí." gōng zài bài, tuì, fù wèi. shì zhōng tuì. shè rén zhì qīng qián, chēng" chì zhǐ". qīng zài bài." jiāng jiā guàn yú mǒu zhī shǒu, qīng yí zàn guān". qīng zài bài. shè rén tuì. huáng mén shì láng yǐn zhǔ jié zhì bīn suǒ, zhǔ jié yǐ jié shòu huáng mén shì láng, huáng mén shì láng zhí jié lì yú bīn dōng běi, xī miàn. bīn zài bài, shòu jié, fù zhǔ jié qì, yòu zài bài. zhǔ jié lì yú bīn hòu, huáng mén shì láng tuì. zhōng shū shì láng yǐn zhì shū àn zhì bīn suǒ, qǔ zhì shū, zài bīn dōng běi, xī miàn lì. bīn zài bài, shòu zhì shū, zhí lì, yòu zài bài. chí àn zhě lì yú bīn hòu, zhōng shū shì láng tuì. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān zài wèi zhě jiē zài bài. shè rén yǐn bīn zàn chū, bīn zàn chū xíng lè zuò, chū mén lè zhǐ.
通事舍人引賓贊入就位,賓贊初行入門,舒和之樂作,至位樂止。立定,典儀曰:"再拜。"侍中及舍人前承制,侍中降至賓前,稱"有制"。公再拜。"將加冠於某之首,公其將事"。公少進,北面再拜稽首,辭曰:"臣不敏,恐不能供事,敢辭。"侍中升奏,又承制降稱:"制旨某公將事,無辭。"公再拜,退,復位。侍中退。舍人至卿前,稱"敕旨"。卿再拜。"將加冠於某之首,卿宜贊冠"。卿再拜。舍人退。黃門侍郎引主節至賓所,主節以節授黃門侍郎,黃門侍郎執節立於賓東北,西面。賓再拜,受節,付主節訖,又再拜。主節立於賓後,黃門侍郎退。中書侍郎引制書案至賓所,取制書,在賓東北,西面立。賓再拜,受制書,執立,又再拜。持案者立於賓後,中書侍郎退。典儀曰:"再拜。"贊者承傳,群官在位者皆再拜。舍人引賓贊出,賓贊初行樂作,出門樂止。
shì zhōng qián, guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì jiàng zuò, shì wèi jǐng bì rú lái yí, rù zì dōng fáng, lè zhǐ. shè rén yǐn yī pǐn yǐ xià yǐ cì chū. chū bīn zàn chū mén, bīn yǐ zhì shū zhì yú àn, fān jié yǐn zhì shū àn shēng chē, cóng hé ér xíng. wēi yí gǔ chuī yì dōng gōng, jiàng hé, rù cì, bīn zàn jù fú. qí yī pǐn yǐ xià yǐ cì chū. fān kè gè hái guǎn. jiǔ pǐn yǐ shàng yì dōng gōng cháo táng cì, fú qí fú, jiù wèi rú guān yí.
侍中前,跪奏稱:"侍中臣某言,禮畢。"俯伏,興,還侍位。皇帝興,太樂令令撞蕤賓之鐘,左五鍾皆應,鼓柷,奏太和之樂。皇帝降座,侍衛警蹕如來儀,入自東房,樂止。舍人引一品以下以次出。初賓贊出門,賓以制書置於案,幡節引制書案升車,從輅而行。威儀鼓吹詣東宮,降輅,入次,賓贊具服。其一品以下以次出。蕃客各還館。九品以上詣東宮朝堂次,服其服,就位如冠儀。
guān
冠
qián yī rì, wèi wèi shè bīn cì yú zhòng míng mén wài dào xī, nán xiàng, zàn guān cì yòu yú qí xī, nán xiàng, bìng pù chuáng xí. yòu yú zhòng míng mén nèi dào xī shī yī cì, nǐ huì bīn zàn. shè wén wǔ qún guān jiǔ pǐn yǐ shàng jí zhū qīn bìng gōng chén cì rú cháng yí. fèng lǐ shè wén wǔ qún guān jiǔ pǐn yǐ shàng zhū qīn zài wǔ pǐn zhī xià jí gōng chén mén wài wèi rú cháng yí. diǎn yí shè diàn tíng wèi: wén wǔ qún guān gòng gōng chén hé bān, zhū qīn zài wǔ pǐn xià wén guān zài dōng, xī miàn, wǔ guān zài xī, dōng miàn, jiē yǐ běi wèi shàng. yòu shè huáng tài zǐ wèi yú gé wài dào dōng, xī xiàng. shè sān shī wèi yú gé wài dào xī, sān shǎo wèi yú sān shī zhī nán, shǎo tuì, dōng xiàng. diǎn yí yòu shè huáng tài zǐ shòu zhì wèi yú lè xuán běi, běi miàn. suǒ yóu shè xuān xuán zhī lè yú diàn tíng, yòu shè jǔ huī wèi yú diàn shàng, yī wèi yú xuán xià. yǒu sī shè huáng tài zǐ yǔ yí chē yú yú diàn tíng rú cháng yí. diǎn shè láng shuài qí shǔ pù jiě jiàn xí yú xuán zhī dōng běi.
前一日,衛尉設賓次於重明門外道西,南向,贊冠次又於其西,南向,並鋪床蓆。又於重明門內道西施一次,擬會賓贊。設文武群官九品以上及諸親並宮臣次如常儀。奉禮設文武群官九品以上、諸親在五品之下及宮臣門外位如常儀。典儀設殿庭位:文武群官共宮臣合班,諸親在五品下;文官在東,西面,武官在西,東面,皆以北為上。又設皇太子位於閤外道東,西向。設三師位於閤外道西,三少位於三師之南,少退,東向。典儀又設皇太子受制位於樂懸北,北面。所由設軒懸之樂於殿庭,又設舉麾位於殿上,一位於懸下。有司設皇太子羽儀車輿於殿庭如常儀。典設郎帥其屬鋪解劍席於懸之東北。
guān rì píng míng, gōng chén jiē cháo fú, fēi gōng chén zhě gōng fú, sān shī sān shǎo gōng fú, bìng jí yú zhòng míng mén wài cì. zōng zhèng qīng chéng dú chē shì cóng, yì zuǒ chūn fāng quán tíng. zuǒ yòu èr lǜ gè lēi suǒ bù tún mén liè zhàng. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." gōng rén jí zhū xíng shì zhī guān gè rù jiù wèi. fèng lǐ láng shè léi xǐ yú dōng jiē dōng nán, léi zài xǐ dōng, fěi zài xǐ xī, nán sì. fěi shí jīn jiā sháo mì. diǎn lǐ láng pù huáng tài zǐ guān xí yú diàn shàng dōng bì xià jìn nán, xī xiàng. shè bīn xí yú xī jiē shàng, dōng xiàng. shè zhǔ rén xí yú huáng tài zǐ xí xī nán, xī xiàng. shè sān shī xí yú guān xí běi, sān shǎo xí yú guān xí nán. diǎn shè láng zhāng wéi wò yú dōng xù nèi, shè rù xí yú wéi zhōng. yòu zhāng wéi wò yú xù wài, nǐ zhì zhuàn wù děng. nèi zhí láng chén fú yú wéi nèi, dōng lǐng běi shàng. gǔn miǎn fú, xuán yī xūn shang, jiǔ zhāng. bái shā zhōng dān, fǔ lǐng, qīng biǎo niǎn jū. gé dài, jīn gōu jiǎo yè, dà dài, zhū fú èr zhāng, yù jù jiàn huǒ zhū biāo shǒu, yú yù shuāng pèi. zhū zǔ shuāng dà shòu, sì cǎi chì bái piǎo gàn, chún zhū zhì, zhǎng yī zhàng bā chǐ, sān bǎi èr shí shǒu, guǎng jiǔ cùn. xiǎo shòu zhǎng èr chǐ liù cùn, sè tóng dà shòu, ér shǒu bàn zhī, xián shī èr yù huán. bái wà chì xì, jīn shì. xiàng hù. yuǎn yóu guān fú, jiàng shā páo, bái shā zhōng dān, zào lǐng biǎo niǎn jū. bái fāng xīn qǔ lǐng jiǎ dài, jiàng shā bì xī. bái liàn qún rú, bái wà hēi xì. qí gé dài jiàn pèi shòu hù yǔ miǎn fú tóng. zī bù guān, xuán yī sù bì, bái shā zhōng dān, qīng lǐng biǎo niǎn jū. lǚ wà gé dài dà dài hù zī lí. yòng zào luó jīn fāng liù cùn, shǔ dài yú qián liǎng yú. xī zān èr wù tóng xiāng, zài fú nán. zhì shí yú xiāng, yòu zài nán. guǎn yán sì, fēn chún sāo xí sì, huì chún, yòu zài nán. liáng yùn lìng shí cè zūn wǔ lǐ jiā sháo mì yú xù wài wéi nèi. shè léi zài xǐ běi, fěi zài xǐ nán, dōng sì, shí jīn yī, jiǎo zhì jiǎo sì gè yī, jiā mì. tài guān lìng shí zhuàn dòu jiǔ biān jiǔ yú zūn xī, zǔ sān zài dòu běi. zhí zài tíng léi xǐ zhě, jiàng gōng fú, lì yú léi xǐ zhī nán, běi xiàng. zhí wéi nèi zūn léi xǐ biān dòu zǔ děng, bìng jiàng gōng fú, lì yú zūn léi dòu zǔ zhī suǒ. miǎn, bái zhū jiǔ liú, xī dǎo, zǔ yīng, qīng kuàng chōng ěr yuǎn yóu sān liáng guān, jīn fù chán jiǔ shǒu, shī zhū cuì, hēi jiè zé, xī dǎo, fā yīng cuì ruí: zī bù guān, qīng zǔ yīng shǔ yú guān. guān miǎn gè yī xiāng shèng, fèng lǐ láng sān rén gè zhí lì yú jiē zhī xī, dōng miàn běi shàng. zhǔ rén zàn guān zhě shù zǐ wèi zhī. shēng, yì dōng xù wéi nèi, shǎo běi, hù dōng xī miàn lì. diǎn yè yǐn qún guān yǐ cì rù jiù cháng wèi.
冠日平明,宮臣皆朝服,非宮臣者公服,三師、三少公服,並集於重明門外次。宗正卿乘犢車侍從,詣左春坊權停。左右二率各勒所部屯門列仗。左庶子版奏:"請中嚴。"工人及諸行事之官各入就位。奉禮郎設罍洗於東階東南,罍在洗東,篚在洗西,南肆。(篚實巾加勺冪。)典禮郎鋪皇太子冠席於殿上東壁下近南,西向。設賓席於西階上,東向。設主人席於皇太子席西南,西向。設三師席於冠席北,三少席於冠席南。典設郎張帷幄於東序內,設褥席於帷中。又張帷幄於序外,擬置饌物等。內直郎陳服於帷內,東領北上。袞冕服,玄衣纁裳,九章。白紗中單,黼領,青褾、撚、裾。革帶,金鈎〈角枼〉,大帶,朱韍二章,玉具劍火珠鏢首,瑜玉雙珮。朱組雙大綬,四采赤白縹紺,純朱質,長一丈八尺,三百二十首,廣九寸。(小綬長二尺六寸,色同大綬,而首半之,閒施二玉環。)白襪赤舄,金飾。象笏。遠遊冠服,絳紗袍,白紗中單,皂領、褾、撚、裾。白方心曲領假帶,絳紗蔽膝。白練裙襦,白襪黑舄。其革帶、劍、珮、綬、笏與冕服同。緇布冠,玄衣素鞸,白紗中單,青領、褾、撚、裾。履、襪、革帶、大帶、笏、緇纚。(用皂羅巾方六寸,屬帶於前兩隅。)犀簪二物同箱,在服南。櫛實於箱,又在南。莞筵四,紛純;繅席四,繢純,又在南。良醞令實側樽甒醴加勺冪於序外帷內。設罍在洗北,篚在洗南,東肆,實巾一,角觶角柶各一,加冪。太官令實饌豆九籩九於樽西,俎三在豆北。執在庭罍洗者,絳公服,立於罍洗之南,北向。執帷內樽罍洗籩豆俎等,並絳公服,立於樽罍豆俎之所。冕,白珠九旒,犀導,組纓,青纊充耳;遠遊三梁冠,金附蟬九首,施珠翠,黑介幘,犀導,發纓翠緌:緇布冠,青組纓屬於冠。冠冕各一箱盛,奉禮郎三人各執立於階之西,東面北上。主人贊冠者(庶子為之。)升,詣東序帷內,少北,戶東西面立。典謁引群官以次入就常位。
chū bīn zàn rù cì, zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." tōng shì shè rén yǐn sān shī děng rù jiù gé wài dào xī wèi, dōng miàn lì. huáng tài zǐ zhe kōng dǐng hēi jiè zé, shuāng tóng jì, yù dǎo, bǎo shì cǎi yī, zǐ zhě lǜ cōng, zhī chéng piǎo lǐng, lǜ jǐn shēn, wū pí lǚ. chéng yú yǐ chū, xǐ mǎ yíng yú gé mén wài. zuǒ shù zǐ guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng diàn xià jiàng yú." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ jiàng yú, xǐ mǎ yǐn zhī dào dōng wèi, xī xiàng lì. zuǒ shù zǐ yòu qián guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng diàn xià zài bài." huáng tài zǐ zài bài, sān shī sān shǎo dá zài bài. xǐ mǎ yǐn jiù jiē dōng nán wèi, sān shī xùn dǎo zài qián, sān shǎo xùn cóng yú hòu, qiān niú zhàng èr rén jiā zuǒ yòu, qí yú zhàng wèi liè yú shī bǎo zhī wài.
初賓贊入次,左庶子版奏:"外辦。"通事舍人引三師等入就閤外道西位,東面立。皇太子著空頂黑介幘,雙童髻,玉導,寶飾采衣,(紫褶綠蔥,織成縹領,綠錦紳,烏皮履。)乘輿以出,洗馬迎於閤門外。左庶子跪奏稱:"左庶子臣某言,請殿下降輿。"俯伏,興,還侍位。皇太子降輿,洗馬引之道東位,西向立。左庶子又前跪奏稱:"左庶子臣某言,請殿下再拜。"皇太子再拜,三師、三少答再拜。洗馬引就階東南位,三師訓導在前,三少訓從於後,千牛仗二人夾左右,其餘仗衛列於師保之外。
tōng shì shè rén yǐn zōng zhèng qīng rù jiàn huáng tài zǐ qì, tōng shì shè rén yǐn chū yíng bīn. xǐ mǎ yǐn huáng tài zǐ, chū xíng lè zuò zhì jiē dōng, xī miàn lì, yǎn huī, lè zhǐ. fán lè jiē líng guān shuài jǔ huī, gōng gǔ chù ér hòu zuò, yǎn huī jiá yǔ ér hòu zhǐ. zōng zhèng qīng yíng bīn yú mén dōng, xī miàn. bīn lì yú mén xī, dōng miàn. zōng zhèng qīng zài bài, bīn bù dá bài. bīn rù mén, lè zuò. zhǔ rén cóng rù lì yú lè xuán dōng běi, xī miàn. bīn rù, zàn guān zhě cóng rù, shè rén yǐn bīn zàn yì diàn jiē xián nán miàn lì, lè zhǐ. zàn guān zhě lì yú bīn xī nán, dōng miàn jié zài bīn dōng shǎo nán, xī miàn zhì àn zài zàn guān xī nán, dōng miàn. bīn jiù àn qǔ zhì zhí. xǐ mǎ yǐn huáng tài zǐ yì shòu zhì wèi, běi miàn lì, huáng tài zǐ chū xíng lè zuò, zhì wèi lè zhǐ. zhǔ jié tuō jié yī, bīn chēng:" yǒu zhì." huáng tài zǐ zài bài. xuān zhào yuē:" zhì huáng tài zǐ mǒu, jí rì yuán fú, lǜ yóu jiù zhāng, mìng tài wèi jiù gōng zhǎn lǐ." qì, huáng tài zǐ yòu zài bài. shǎo fù jìn yì bīn qián shòu zhì shū, tuì shòu huáng tài zǐ, huáng tài zǐ shòu zhì shū fù shù zǐ. àn tuì.
通事舍人引宗正卿入見皇太子訖,通事舍人引出迎賓。洗馬引皇太子,初行樂作;至階東,西面立,偃麾,樂止。(凡樂皆伶官帥舉麾,工鼓柷而後作,偃麾戛敔而後止。)宗正卿迎賓於門東,西面。賓立於門西,東面。宗正卿再拜,賓不答拜。賓入門,樂作。主人從入立於樂懸東北,西面。賓入,贊冠者從入,舍人引賓贊詣殿階閒南面立,樂止。贊冠者立於賓西南,東面;節在賓東少南,西面;制案在贊冠西南,東面。賓就案取制執。洗馬引皇太子詣受制位,北面立,皇太子初行樂作,至位樂止。主節脫節衣,賓稱:"有制。"皇太子再拜。宣詔曰:"制皇太子某,吉日元服,率由舊章,命太尉就宮展禮。"訖,皇太子又再拜。少傅進詣賓前受制書,退授皇太子,皇太子受制書付庶子。案退。
xǐ mǎ yǐn huáng tài zǐ shī bǎo děng rú shì shēng dōng jiē, liàng rén cóng shēng. chū xíng lè zuò, zhì jiē lè zhǐ. rù dōng xù wéi nèi, jìn běi xī xiàng lì. shī bǎo děng jiù xí wèi qì, bīn shēng xī jiē, zōng zhèng qīng shēng dōng jiē, gè lì xí hòu. chū bīn shēng, shè rén yǐn zàn guān zhě yì léi xǐ guàn shǒu, shēng zì dōng jiē, yì xù wéi nèi, yú zhǔ rén zàn guān zhī nán, jù xī miàn. zàn yǐn huáng tài zǐ chū lì yú xí dōng, xī miàn. bīn zhī zàn guān zhě qǔ lí zhì èr xiāng, zuò diàn yú huáng tài zǐ yán nán duān, xìng, xí běi shǎo dōng xī xiàng lì.
洗馬引皇太子師保等如式升東階,(量人從升。)初行樂作,至階樂止。入東序帷內,近北西向立。師保等就席位訖,賓升西階,宗正卿升東階,各立席後。初賓升,舍人引贊冠者詣罍洗盥手,升自東階,詣序帷內,於主人贊冠之南,俱西面。贊引皇太子出立於席東,西面。賓之贊冠者取纚櫛二箱,坐奠於皇太子筵南端,興,席北少東西向立。
bīn yī huáng tài zǐ jìn, shēng yán, xī xiàng zuò. bīn zhī zàn guān zhě jìn yán qián, dōng miàn zuò, tuō kōng dǐng hēi jiè zé zhì yú xiāng, zhì bì, shè lí, xìng, shǎo běi nán miàn lì. bīn jiàng guàn, zhǔ rén cóng jiàng, lè zuò, bīn shēng, lè zhǐ, zhǔ rén cóng shēng. zhí zī bù guān zhě shēng, bīn jiàng yī děng shòu zhī, yòu zhí xiàng, zuǒ zhí qián, jìn huáng tài zǐ yán qián, dōng xiàng lì, zhù yuē:" lìng yuè jí rì, shǐ jiā yuán fú, qì jué yòu zhì, shèn qí chéng dé, shòu kǎo wéi qí, yǐ jiè jǐng fú." nǎi guì, guān, xìng, fù wèi dōng miàn lì. bīn zhī zàn guān zhě jìn yán qián, dōng miàn guì, jié yīng, xìng, fù wèi. huáng tài zǐ xìng, bīn yī huáng tài zǐ, zàn guān zhě yǐn huáng tài zǐ shì dōng xù wéi nèi, zhe xuán yī sù shang zhī fú yǐ chū, lì yú xí dōng, xī miàn.
賓揖皇太子進,升筵,西向坐。賓之贊冠者進筵前,東面坐,脫空頂黑介幘置於箱,櫛畢,設纚,興,少北南面立。賓降盥,主人從降,樂作,賓升,樂止,主人從升。執緇布冠者升,賓降一等受之,右執項,左執前,進皇太子筵前,東向立,祝曰:"令月吉日,始加元服,棄厥幼志,慎其成德,壽考維祺,以介景福。"乃跪,冠,興,復位東面立。賓之贊冠者進筵前,東面跪,結纓,興,復位。皇太子興,賓揖皇太子,贊冠者引皇太子適東序帷內,著玄衣素裳之服以出,立於席東,西面。
bīn yī huáng tài zǐ, huáng tài zǐ jìn, shēng yán xī xiàng zuò. bīn zhī zàn guān zhě jìn yán qián dōng miàn guì, tuō zī bù guān, zhì yú hēi jiè zé zhī xiāng, zhì lí yī jiù bù jiě, xìng, fù wèi. bīn jiàng èr děng shòu yuǎn yóu guān, yòu zhí xiàng, zuǒ zhí qián, jìn huáng tài zǐ yán qián, dōng xiàng zhù yuē:" jí yuè lìng chén, nǎi shēn jiā fú, kè jìng wēi yí, shì zhāo jué dé, méi shòu wàn nián, yǒng shòu qí fú." nǎi guì, guān, xìng, fù wèi. bīn zhī zàn guān zhě guì, shè zān jié yīng, xìng, fù wèi. huáng tài zǐ xìng, bīn yī huáng tài zǐ, zàn guān zhě yǐn huáng tài zǐ shì dōng xù wéi nèi, zhe cháo fú yǐ chū, lì yú xí dōng, xī miàn.
賓揖皇太子,皇太子進,升筵西向坐。賓之贊冠者進筵前東面跪,脫緇布冠,置於黑介幘之箱,櫛纚依舊不解,興,復位。賓降二等受遠遊冠,右執項,左執前,進皇太子筵前,東向祝曰:"吉月令辰,乃申嘉服,克敬威儀,式昭厥德,眉壽萬年,永受祺福。"乃跪,冠,興,復位。賓之贊冠者跪,設簪結纓,興,復位。皇太子興,賓揖皇太子,贊冠者引皇太子適東序帷內,著朝服以出,立於席東,西面。
bīn yī huáng tài zǐ, huáng tài zǐ jìn, shēng yán, xī xiàng zuò. bīn zhī zàn guān zhě jìn yán qián, dōng xiàng guì, tuō yuǎn yóu guān, zhì yú lí xiāng, zhì lí yī jiù bù jiě, xìng, fù wèi. bīn jiàng sān děng shòu miǎn, yòu zhí xiàng, zuǒ zhí qián, jìn huáng tài zǐ yán qián, dōng xiàng zhù yuē:" yǐ suì zhī zhèng, yǐ yuè zhī lìng, xián jiā qí fú, yǐ chéng jué dé, wàn shòu wú jiāng, chéng tiān zhī qìng." nǎi guì, guān, xìng, bīn fù wèi. bīn zhī zàn guān zhě guì, shè zān jié yīng, xìng, fù wèi. huáng tài zǐ xìng, bīn yī huáng tài zǐ, zàn guān zhě yǐn huáng tài zǐ shì dōng xù, zhe gǔn miǎn zhī fú yǐ chū, lì yú xí dōng, xī miàn. zàn guān zhě chè lí zhì èr xiāng rù yú wéi nèi, yòu qǔ yán rù yú wéi nèi.
賓揖皇太子,皇太子進,升筵,西向坐。賓之贊冠者進筵前,東向跪,脫遠遊冠,置於纚箱,櫛纚依舊不解,興,復位。賓降三等受冕,右執項,左執前,進皇太子筵前,東向祝曰:"以歲之正,以月之令,咸加其服,以成厥德,萬壽無疆,承天之慶。"乃跪,冠,興,賓復位。賓之贊冠者跪,設簪結纓,興,復位。皇太子興,賓揖皇太子,贊冠者引皇太子適東序,著袞冕之服以出,立於席東,西面。贊冠者徹纚櫛二箱入於帷內,又取筵入於帷內。
zhǔ rén zàn guān zhě yòu shè lǐ huáng tài zǐ xí yú shì hù xī, nán xiàng, xià guǎn shàng zǎo. bīn zhī zàn guān zhě yú dōng xù wéi nèi guàn shǒu xǐ zhì diǎn shàn láng zhuó lǐ, jiā sì, fù zhī, miàn bǐng bīn zhī zàn guān zhě shòu, miàn yè, lì yú xù nèi, nán miàn lì. bīn yī huáng tài zǐ, zàn guān zhě yǐn huáng tài zǐ jiù yán xī, nán miàn lì. bīn jìn shòu lǐ, jiā sì, miàn bǐng, jìn huáng tài zǐ yán qián, běi miàn lì, zhù yuē:" gān lǐ wéi hòu, jiā jiàn lìng fāng. bài shòu jì zhī, yǐ dìng jué xiáng. chéng tiān zhī xiū, shòu kǎo bù wàng." huáng tài zǐ yán xī bài shòu zhì, bīn fù wèi, dōng miàn dá bài. zàn guān zhě xìng jìn zhuàn zhě chéng zhuàn chén yú huáng tài zǐ yán qián. huáng tài zǐ shēng yán, zuò, zuǒ zhí zhì, yòu zhí pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān. zàn guān zhě qǔ jiǔ jū, biàn rǔ yú dòu, yǐ shòu huáng tài zǐ, yòu jì yú biān dòu zhī jiān. zàn guān zhě qǔ fèi yī yǐ shòu huáng tài zǐ. huáng tài zǐ diàn zhì yú jiàn xī, xìng, shòu fèi, què zuǒ shǒu zhí běn, zuò, liáo, yòu shǒu zhí mò yǐ jì, shàng zuǒ shǒu, jì zhī, xìng, yǐ shòu zàn guān zhě, zàn guān zhě jiā yú zǔ. huáng tài zǐ shuì shǒu, xìng, qǔ zhì, yǐ sì jì lǐ sān, shǐ xī yī jì, yòu xī zài jì, jiā sì yú zhì, miàn yè, xìng yán mò zuò, cuì lǐ, jiàn sì, xìng jiàng yán xī nán, nán miàn zuò, diàn zhì, zài bài, zhí zhì xìng. bīn dá bài. huáng tài zǐ shēng yán, zuò, diàn zhì yú jiàn dōng, xìng, jiàng yán.
主人贊冠者又設醴皇太子席於室戶西,南向,下莞上藻。賓之贊冠者於東序帷內盥手洗觶;典膳郎酌醴,加柶,覆之,面柄;賓之贊冠者受,面葉,立於序內,南面立。賓揖皇太子,贊冠者引皇太子就筵西,南面立。賓進受醴,加柶,面柄,進皇太子筵前,北面立,祝曰:"甘醴惟厚,嘉薦令芳。拜受祭之,以定厥祥。承天之休,壽考不忘。"皇太子筵西拜受觶,賓復位,東面答拜。贊冠者興進饌者承饌陳於皇太子筵前。皇太子升筵,坐,左執觶,右執脯,擩於醢,祭於籩豆之間。贊冠者取韭菹,遍擩於豆,以授皇太子,又祭於籩豆之間。贊冠者取肺一以授皇太子。皇太子奠觶於薦西,興,受肺,卻左手執本,坐,繚,右手執末以祭,上左手,嚌之,興,以授贊冠者,贊冠者加於俎。皇太子帨手,興,取觶,以柶祭醴三,始扱一祭,又扱再祭,加柶於觶,面葉,興;筵末坐,啐醴,建柶,興;降筵西南,南面坐,奠觶,再拜,執觶興。賓答拜。皇太子升筵,坐,奠觶於薦東,興,降筵。
zàn guān zhě yǐn huáng tài zǐ jiàng zì xī jiē, lì yú xī jiē zhī dōng, nán miàn. bīn chū dá bài qì, jiàng lì yú xī jiē zhī xī jìn nán, dōng miàn, yǐn bīn zhī zàn guān zhě suí jiàng lì yú bīn xī nán, dōng miàn. huáng tài zǐ lì dìng, bīn shǎo jìn, zì zhī yuē:" lǐ yí jì bèi, lìng yuè jí rì, zhāo gào jué zì, jūn zǐ yōu yí, yí zhī yú gǔ, yǒng shòu bǎo zhī. fèng chì zì mǒu." huáng tài zǐ zài bài, yuē:" mǒu suī bù mǐn, gǎn bù zhī fèng." yòu zài bài. xǐ mǎ yǐn huáng tài zǐ jiàng, chū xíng lè zuò, zhì zuò jiē xià wèi, lè zhǐ. sān shī zài nán, běi miàn, sān shǎo zài běi, nán miàn, lì dìng, huáng tài zǐ xī miàn zài bài, sān shī děng dá zài bài yǐ chū. yú sān shī bài qì, diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, qún guān zài wèi zhě jiē zài bài. zuǒ shù zǐ qián, chēng" lǐ bì". huáng tài zǐ chéng yú yǐ rù, shì chén cóng zhì gé rú cháng yí. chū huáng tài zǐ jiàng, tōng shì shè rén yǐn bīn zàn jí zōng zhèng qīng chū jiù huì suǒ.
贊冠者引皇太子降自西階,立於西階之東,南面。賓初答拜訖,降立於西階之西近南,東面,引賓之贊冠者隨降立於賓西南,東面。皇太子立定,賓少進,字之曰:"禮儀既備,令月吉日,昭告厥字,君子攸宜,宜之於嘏,永受保之。奉敕字某。"皇太子再拜,曰:"某雖不敏,敢不祗奉。"又再拜。洗馬引皇太子降,初行樂作,至阼階下位,樂止。三師在南,北面,三少在北,南面,立定,皇太子西面再拜,三師等答再拜以出。於三師拜訖,典儀曰:"再拜。"贊者承傳,群官在位者皆再拜。左庶子前,稱"禮畢"。皇太子乘輿以入,侍臣從至閤如常儀。初皇太子降,通事舍人引賓贊及宗正卿出就會所。
huì bīn zàn
會賓贊
bīn jì chū, lì yú huì suǒ mén wài zhī xī, dōng miàn běi shàng. zōng zhèng qīng lì yú mén dōng, xī miàn. lì dìng, yī yī yī ràng ér rù. zōng zhèng qīng lì yú zuò dōng, xī miàn, bīn zàn lì yú zuò xī, dōng miàn, jù zài bài, jiù zuò, fǔ fú, zuò. suì xíng jiǔ, jiǔ zhì, bīn zhǔ jù xìng, zài bài, jiù xí zuò yǐn. shí zhì, bīn zhǔ jù xìng, shè shí qì, bīn zhǔ jù zuò shí. huì qì, bīn zhǔ jù xìng, bīn zàn lì yú xī xiāng, dōng miàn nán shàng zōng zhèng qīng lì yú dōng xiāng, xī miàn. zhí shì zhě fèng shù bó zhī fěi yǐ shòu zōng zhèng qīng, yòu zhí shì zhě fèng shù bó fěi lì yú zōng zhèng qīng zhī hòu, hòu qiān chéng mǎ rù chén yú tíng, běi shǒu xī shàng. bīn zàn jù huí, běi miàn xī shàng, zài bài. zōng zhèng qīng yǐ bì fěi jìn, xī nán xiàng shòu bīn zhí shì zhě yǐ bì jìn shòu zàn guān zhě. zōng zhèng qīng yǔ zhí shì zhě tuì fù wèi. bīn zàn jiàng, cóng zhě yà shòu bì. bīn dāng tíng shí yī zuǒ mǎ yǐ chū, sān mǎ cóng chū, cóng zhě yà shòu mǎ. zōng zhèng qīng chū mén dōng, xī miàn bīn chū mén xī, dōng miàn běi shàng. zōng zhèng qīng yǔ bīn jù yī ér tuì. bīn zàn jiù chē hé, yì shùn tiān mén wài fù mìng.
賓既出,立於會所門外之西,東面北上。宗正卿立於門東,西面。立定,一揖一讓而入。宗正卿立於座東,西面,賓贊立於座西,東面,俱再拜,就座,俯伏,坐。遂行酒,酒至,賓主俱興,再拜,就席坐飲。食至,賓主俱興,設食訖,賓主俱坐食。會訖,賓主俱興,賓贊立於西廂,東面南上;宗正卿立於東廂,西面。執事者奉束帛之篚以授宗正卿,又執事者奉束帛篚立於宗正卿之後,後牽乘馬入陳於庭,北首西上。賓贊俱回,北面西上,再拜。宗正卿以幣篚進,西南向授賓;執事者以幣進授贊冠者。宗正卿與執事者退復位。賓贊降,從者訝受幣。賓當庭實揖左馬以出,三馬從出,從者訝受馬。宗正卿出門東,西面;賓出門西,東面北上。宗正卿與賓俱揖而退。賓贊就車輅,詣順天門外復命。
cháo yè
朝謁
cháo qián, wèi wèi xiān yú shùn tiān mén wài dōng cháo táng zhī běi shè tài zǐ cì, yòu yú hòu shè sān shī sān shǎo jí zhān shì děng cì. huáng tài zǐ guān qì, zhū wèi lǜ yī cháng xíng lǔ bù, chén liè wēi yí zhàng wèi, qián hòu bù gǔ chuī bèi liè. shī fù yǐ xià jí gōng chén jiē fú qí fú. huáng tài zǐ fú yuǎn yóu guān, jiàng shā páo, chéng yú yǐ chū, yí wèi shì cóng rú cháng lǐ, xǐ mǎ qián dǎo. huáng tài zǐ chū zhòng míng mén, zuǒ shù zǐ guì zòu:" qǐng jiàng yú shēng hé." yòu yòu shù zǐ chēng:" lìng yuē nuò." zuǒ shù zǐ fǔ fú, xìng. huáng tài zǐ jiàng yú shēng jīn hé, sān shī chéng yáo chē xùn dǎo zài qián, sān shǎo yì chéng yáo chē xùn cóng zài hòu, wēi yí zhàng wèi yī lǔ bù fā yǐn, míng náo ér xíng. zhì zhǎng lè mén, náo chuī zhǐ. zhì shùn tiān mén cì, huí hé xī xiàng. zuǒ shù zǐ guì zòu:" qǐng jiàng hé jiù cì." yòu yòu shù zǐ chēng:" lìng yuē nuò." zuǒ shù zǐ fǔ fú, xìng. huáng tài zǐ jiàng hé, xǐ mǎ qián dǎo rù cì, zuǒ shù zǐ shì zuǒ, yòu shù zǐ shì yòu. shè rén yǐn sān shī sān shǎo zhān shì jiù cì. huáng tài zǐ tíng yú cì shǎo qǐng, shè rén zòu wén. diǎn yí xiān yú huáng dì suǒ yù diàn qián shè huáng tài zǐ wèi. zuǒ shù zǐ guì zòu:" qǐng rù." yòu yòu shù zǐ chēng:" lìng yuē nuò." zuǒ shù zǐ fǔ fú, xìng. huáng tài zǐ chū cì, zuǒ shù zǐ děng jiā shì, shè rén yǐn xǐ mǎ dǎo yǐn. dāng mén yī, yǐn rù. wài guān bù rù, zhū yí wèi lǔ bù děng xī chén liè yú mén wài. huáng tài zǐ rù zì dōng shàng gé, xǐ mǎ zuǒ shù zǐ děng cóng rù. zhì huáng dì suǒ yù diàn qián wèi, běi xiàng lì, cóng guān péi hòu. zuǒ shù zǐ zàn bài, huáng tài zǐ zài bài. shì zhōng xuān chì jiè yuē:" shì qīn yǐ xiào, jiē xià yǐ rén, shǐ rén yǐ yì, yǎng rén yǐ huì." qì, huáng tài zǐ zài bài, shǎo jìn, chēng:" chén suī bù mǐn, gǎn bù zhī fèng." yòu zài bài qì, yǐn xià yì huáng hòu suǒ yù diàn. zhì diàn yuàn, nèi gěi shì zòu wén. chū, yǐn huáng tài zǐ rù, xǐ mǎ zuǒ shù zǐ děng bù rù. tài zǐ zhì huáng hòu suǒ yù diàn qián běi xiàng lì, zài bài. shàng yí qián chéng lìng, jiàng yì huáng tài zǐ xī běi, dōng miàn chēng:" lìng zhǐ." huáng tài zǐ zài bài. xuān lìng jiè zhī, cí rú huáng dì. huáng tài zǐ zài bài, shǎo jìn, chēng:" chén sù yè zhī fèng, bù gǎn shī zhuì." yòu zài bài. sī yán yǐn zhì gé, shè rén chéng yǐn yǐ chū. huáng tài zǐ hái rú lái yí.
朝前,衛尉先於順天門外東朝堂之北設太子次,又於後設三師、三少及詹事等次。皇太子冠訖,諸衛率依常行鹵簿,陳列威儀仗衛,前後部鼓吹備列。師傅以下及宮臣皆服其服。皇太子服遠遊冠,絳紗袍,乘輿以出,儀衛侍從如常禮,洗馬前導。皇太子出重明門,左庶子跪奏:"請降輿升輅。"又右庶子稱:"令曰諾。"左庶子俯伏,興。皇太子降輿升金輅,三師乘軺車訓導在前,三少亦乘軺車訓從在後,威儀仗衛依鹵簿發引,鳴鐃而行。至長樂門,鐃吹止。至順天門次,回輅西向。左庶子跪奏:"請降輅就次。"又右庶子稱:"令曰諾。"左庶子俯伏,興。皇太子降輅,洗馬前導入次,左庶子侍左,右庶子侍右。舍人引三師、三少、詹事就次。皇太子停於次少頃,舍人奏聞。典儀先於皇帝所御殿前設皇太子位。左庶子跪奏:"請入。"又右庶子稱:"令曰諾。"左庶子俯伏,興。皇太子出次,左庶子等夾侍,舍人引洗馬導引。當門揖,引入。外官不入,諸儀衛鹵簿等悉陳列於門外。皇太子入自東上閤,洗馬、左庶子等從入。至皇帝所御殿前位,北向立,從官陪後。左庶子贊拜,皇太子再拜。侍中宣敕戒曰:"事親以孝,接下以仁,使人以義,養人以惠。"訖,皇太子再拜,少進,稱:"臣雖不敏,敢不祗奉。"又再拜訖,引下詣皇后所御殿。至殿院,內給事奏聞。出,引皇太子入,洗馬、左庶子等不入。太子至皇后所御殿前北向立,再拜。尚儀前承令,降詣皇太子西北,東面稱:"令旨。"皇太子再拜。宣令戒之,詞如皇帝。皇太子再拜,少進,稱:"臣夙夜祗奉,不敢失墜。"又再拜。司言引至閤,舍人承引以出。皇太子還如來儀。
huáng tài zǐ yè tài miào
皇太子謁太廟
qián yī rì, huáng tài zǐ sù zhāi yú zhèng diàn, qí gōng chén cóng rù miào zhě, sù zhāi yú jiā zhèng qǐn. suǒ sī sǎo chú miào zhī nèi wài. wèi wèi shè huáng tài zǐ cì yú miào xī nán jiǎo, dōng xiàng. yòu shè sān shī yǐ xià jí gōng guān cì yú huáng tài zǐ zhī hòu, shǎo jìn xī, jù dōng xiàng. yòu shè gōng guān cì yú dōng gōng cháo táng. fèng lǐ láng shè huáng tài zǐ bǎn wèi yú miào tíng dào dōng, běi xiàng. diǎn yí shè gōng chén wèi yú zhòng míng mén wài, wén guān zài dōng, xī miàn, wǔ guān zài xī, dōng miàn, měi děng yì wèi, chóng xíng, jù yǐ běi wèi shàng.
前一日,皇太子宿齋於正殿,其宮臣從入廟者,宿齋於家正寢。所司掃除廟之內外。衛尉設皇太子次於廟西南角,東向。又設三師以下及宮官次於皇太子之後,少近西,俱東向。又設宮官次於東宮朝堂。奉禮郎設皇太子版位於廟庭道東,北向。典儀設宮臣位於重明門外,文官在東,西面,武官在西,東面,每等異位,重行,俱以北為上。
qí rì wèi míng, suǒ sī yī lǔ bù chén shè yú zhòng míng mén wài. gōng chén yīng cóng zhě, yī shí kè jí cháo táng cì, jiē fú cháo fú, fēi cháo fú zhě fú cháng fú. zhū wèi lǜ gè lēi suǒ bù, chén shè rú shì. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" qǐng zhōng yán." pū cè hé yú xī gé wài, nán xiàng. chē yòu zhí dāo lì yú hé qián, běi xiàng. shè rén yǐn gōng guān gè jiù wèi. shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, yòu shù zǐ fù bǎo rú shì, jù yì gé fèng yíng. zuǒ shù zǐ bǎn zòu:" wài bàn." pū fèn yī ér shēng, zhèng lì zhí pèi. huáng tài zǐ fú yuǎn yóu guān jiàng shā páo yǐ chū, zuǒ yòu shì wèi rú cháng. xǐ mǎ yǐn huáng tài zǐ shēng, pū lì shòu suī, mìng chē yòu shēng qì, chē qū, zuǒ shù zǐ yǐ xià jiā shì rú shì. chū zhòng míng mén, zuǒ shù zǐ jìn dāng hé qián, guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng chē hé quán tíng, lìng shì chén shàng mǎ." fǔ fú, xìng, tuì chēng:" shì chén shàng mǎ." zàn zhě chàng:" shì chén shàng mǎ." wén wǔ shì chén jiē shàng mǎ. gōng guān shàng mǎ bì, zuǒ shù zǐ jìn dāng hé qián, guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng fā yǐn." fǔ fú, xìng, tuì fù wèi. huáng tài zǐ chē hé dòng, náo chuī bù zuò, wén guān zài zuǒ, wǔ guān zài yòu. zhì xià mǎ suǒ, shì chén bìng xià chē mǎ. huáng tài zǐ zhì cì suǒ, huí hé nán xiàng. zuǒ shù zǐ guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng diàn xià jiàng hé." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. huáng tài zǐ jiàng hé, xǐ mǎ yǐn rù cì, shì chén lì rú cháng. huáng tài zǐ rù cì yī kè qǐng, zuǒ shù zǐ guì zòu chēng:" zuǒ shù zǐ chén mǒu yán, qǐng diàn xià chū cì." fǔ fú, xìng. huáng tài zǐ chū cì, yè zhě yǐn jiā lìng, jiā lìng yǐn huáng tài zǐ, rù zì nán mén, sān shī sān shǎo dǎo cóng rú shì. shù zǐ èr rén, yī rén zàn zuǒ, yī rén zàn yòu. shè rén èr rén cóng, jìn zhàng liàng rén cóng rù. huáng tài zǐ zhì wèi, lì dìng, jiā lìng zòu:" qǐng diàn xià zài bài." huáng tài zǐ zài bài. shǎo qǐng, jiā lìng zòu:" huáng tài zǐ zài bài cí." huáng tài zǐ yòu zài bài qì, jiā lìng zòu:" shì bì." yè zhě yǐn jiā lìng, jiā lìng yǐn huáng tài zǐ, chū zì nán mén, shēng hé hái gōng rú lái yí. zhì zhòng míng mén wài, huáng tài zǐ chéng hé rù. jiāng shì tíng, sān shī sān shǎo hái. huáng tài zǐ zhì diàn qián, huí hé. zuǒ shù zǐ guì zòu:" qǐng diàn xià jiàng hé." fǔ fú, xìng. huáng tài zǐ jiàng, rù, shì chén cóng zhì gé. zuǒ shù zǐ guì, zòu qǐng jiāng shì gè hái běn wèi. qí hái gōng, míng náo chuī rú cháng.
其日未明,所司依鹵簿陳設於重明門外。宮臣應從者,依時刻集朝堂次,皆服朝服,非朝服者服常服。諸衛率各勒所部,陳設如式。左庶子版奏:"請中嚴。"仆策輅於西閤外,南向。車右執刀立於輅前,北向。舍人引宮官各就位。侍衛之官各服其器服,右庶子負寶如式,俱詣閤奉迎。左庶子版奏:"外辦。"仆奮衣而升,正立執轡。皇太子服遠遊冠、絳紗袍以出,左右侍衛如常。洗馬引皇太子升,仆立授綏,命車右升訖,車驅,左庶子以下夾侍如式。出重明門,左庶子進當輅前,跪奏稱:"左庶子臣某言,請車輅權停,令侍臣上馬。"俯伏,興,退稱:"侍臣上馬。"贊者唱:"侍臣上馬。"文武侍臣皆上馬。宮官上馬畢,左庶子進當輅前,跪奏稱:"左庶子臣某言,請發引。"俯伏,興,退復位。皇太子車輅動,鐃吹不作,文官在左,武官在右。至下馬所,侍臣並下車馬。皇太子至次所,回輅南向。左庶子跪奏稱:"左庶子臣某言,請殿下降輅。"俯伏,興,還侍位。皇太子降輅,洗馬引入次,侍臣立如常。皇太子入次一刻頃,左庶子跪奏稱:"左庶子臣某言,請殿下出次。"俯伏,興。皇太子出次,謁者引家令,家令引皇太子,入自南門,三師三少導從如式。庶子二人,一人贊左,一人贊右。舍人二人從,近仗量人從入。皇太子至位,立定,家令奏:"請殿下再拜。"皇太子再拜。少頃,家令奏:"皇太子再拜辭。"皇太子又再拜訖,家令奏:"事畢。"謁者引家令,家令引皇太子,出自南門,升輅還宮如來儀。至重明門外,皇太子乘輅入。將士停,三師三少還。皇太子至殿前,回輅。左庶子跪奏:"請殿下降輅。"俯伏,興。皇太子降,入,侍臣從至閤。左庶子跪,奏請將士各還本位。(其還宮,鳴鐃吹如常。)
huì qún chén
會群臣
huáng tài zǐ guān jiàn miào zhī míng rì, huáng dì huì qún chén rú yuán huì zhī yí. qí shàng shòu cí yún:" huáng tài zǐ yuán yǐ jí chén, zài jiā yuán fú, dé chéng lǐ bèi, pǔ tiān tóng qìng. chén děng bù shèng yuè qìng, jǐn shàng qiān wàn suì."
皇太子冠見廟之明日,皇帝會群臣如元會之儀。其上壽詞云:"皇太子爰以吉辰,載加元服,德成禮備,普天同慶。臣等不勝悅慶,謹上千萬歲。"
qún chén shàng lǐ
群臣上禮
xiān shàng lǐ sān rì, běn sī xuān lìng zhū yīng shàng lǐ wén wǔ zhī guān, yī pǐn yǐ xià, wǔ pǐn yǐ shàng. qián yī rì, wèi wèi liàng shè cì yú dōng cháo táng. zhòu lòu shàng shuǐ qī kè, gè jí yú cì, jiē cháo fú. fèng lǐ láng xiān shè shàng lǐ zhī guān wèi yú dōng cháo táng nán, wén dōng wǔ xī, běi miàn chóng xíng, xiāng duì wèi shǒu. yòu shè zhōng shū shè rén wèi yú wén guān wèi shǒu zhě zhī běi, nán xiàng. shè fèng lǐ láng wèi yú wén guān dōng běi, zàn zhě èr rén zài qí nán, chà tuì, jù xī xiàng. niú jiǔ zài wén wǔ èr wèi zhī jiān, shǎo qián. shè rén gè yǐn yīng shàng lǐ zhī guān jiù wèi. lì dìng, lìng shǐ èr rén duì jǔ hè lù àn, lǐ bù láng zhōng yǐn jiù zhōng shū shè rén qián, qǔ hè lù shòu shè rén qì, yǐn àn tuì. fèng lǐ láng chàng" zài bài", zàn zhě chéng chuán, zài wèi zhě jiē zài bài. zhōng shū shè rén fèng hè lù rù jìn. shè rén yǐn zài wèi zhě tuì. jiǔ shí èr hú, dú shí èr tóu, chì shéng wèi lóng tóu, zòu qì, bìng fù suǒ sī.
先上禮三日,本司宣令諸應上禮文武之官,一品以下,五品以上。前一日,衛尉量設次於東朝堂。晝漏上水七刻,各集於次,皆朝服。奉禮郎先設上禮之官位於東朝堂南,文東武西,北面重行,相對為首。又設中書舍人位於文官為首者之北,南向。設奉禮郎位於文官東北,贊者二人在其南,差退,俱西向。牛酒在文武二位之間,少前。舍人各引應上禮之官就位。立定,令史二人對舉賀錄案,禮部郎中引就中書舍人前,取賀錄授舍人訖,引案退。奉禮郎唱"再拜",贊者承傳,在位者皆再拜。中書舍人奉賀錄入進。舍人引在位者退。酒十二斛,犢十二頭,赤繩為籠頭,奏訖,並付所司。
huáng tài zǐ huì gōng chén
皇太子會宮臣
huáng tài zǐ huì gōng chén rú cháng huì zhī yí. shàng shòu yǔ shàng tóng cí.
皇太子會宮臣如常會之儀。上壽與上同詞。
gōng chén shàng lǐ
宮臣上禮
xiān shàng lǐ yī rì, zhān shì xuān gào shàng lǐ zhī guān, zhān shì yǐ xià, qī pǐn yǐ shàng. zhòu lòu shàng shuǐ qī kè, jiē cháo fú jí dōng gōng nán mén zhī zuǒ. diǎn yí xiān shè qún guān wèi yú zhōng mén wài, běi miàn, yǐ xī wèi shàng. niú jiǔ zhì qí wèi xī wǔ bù, shǎo jìn. zhòu lòu shàng shuǐ bā kè, tōng shì shè rén yǐn qún guān jiē jiù wèi. lì dìng, zhān shì chéng fèng qún guān jiǎn lù àn yú zhān shì qián, dōng miàn guì shòu dǎo kè shè rén, dǎo kè shè rén xī miàn lì shòu, huí nán xiàng lì. diǎn yí chàng:" zài bài." zhān shì yǐ xià fǔ fú, xìng, jiē zài bài. dǎo kè shè rén yǐ jiǎn lù àn rù. tōng shì shè rén yǐn qún guān yǐ xià. zuǒ shù zǐ shěng jìn jiǔ jiǔ hú, shèng yǐ tóng zhōng yī hú, dú jiǔ tóu, chì shéng wèi lóng tóu, jiē fù suǒ sī.
先上禮一日,詹事宣告上禮之官,詹事以下,七品以上。晝漏上水七刻,皆朝服集東宮南門之左。典儀先設群官位於中門外,北面,以西為上。牛酒置其位西五步,少近。晝漏上水八刻,通事舍人引群官皆就位。立定,詹事丞奉群官簡錄案於詹事前,東面跪授導客舍人,導客舍人西面立受,回南向立。典儀唱:"再拜。"詹事以下俯伏,興,皆再拜。導客舍人以簡錄案入。通事舍人引群官以下。左庶子省進酒九斛,盛以銅鍾一斛,犢九頭,赤繩為籠頭,皆付所司。